BÀI TẬP
KẾ TOÁN QUẢN TRỊ
Tp. Hồ Chí Minh, Ngày 20, Tháng 04, Năm 2014
Bài tập số 38: Trang 491
Công ty X và công ty Y kinh doanh cùng loại mặt hàng. Có tài liệu sau đây về hoạt động sản
xuất kinh doanh của hai công ty trong tháng 3 năm 2009:
Chỉ tiêu Công ty X Công ty Y
Doanh thu tiêu thụ 200.000.000 200.000.000
Tỷ lệ hiệu số gộp 30% 70%
Tổng chi phí 160.000.000 120.000.000
Yêu cầu:
1. Lập báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh theo mô hình ứng xử của chi phí cho từng
công ty. Có nhận xét gì về cơ cấu chi phí của hai công ty trên.
2. Xác định độ lớn đòn bẩy kinh doanh của từng công ty. Giả sử doanh thu của hai công
ty tăng thêm 10%. Cho biết lãi của từng công ty tăng thêm bao nhiêu ?
3. Xác định doanh thu hòa vốn, doanh thu an toàn và tỷ lệ doanh thu an toàn của từng
công ty khi doanh thu tăng thêm 10%. Các điều kiện khác của các công ty không thay
đổi.
4. So sánh doanh thu hòa vốn, doanh thu an toàn và tỷ lệ doanh thu an toàn trước và sau
khi tăng thêm 10% doanh thu tiêu thụ của hai công ty. Cho nhận xét ?
Bài làm: (Đơn vị tính: đồng)
1. Lập báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh theo mô hình ứng xử của chi phí cho từng
công ty. Có nhận xét gì về cơ cấu chi phí của hai công ty trên.
Công ty X:
Tỷ lệ hiệu số gộp là 30%,
Suy ra: Hiệu số gộp = Doanh thu x 30% = 200.000.000 x 30% = 60.000.000
Suy ra: Biến phí = Doanh thu – Hiệu số gộp = 200.000.000 - 60.000.000 = 140.000.000
Do tổng chi phí là: 160.000.000 => Định phí = 160.000.000 - 140.000.000 = 20.000.000
EBIT = Doanh thu – Tổng chi phí = 200.000.000 - 160.000.000 = 40.000.000
Báo cáo thu nhập theo dạng hiệu số gộp công ty X:
Chỉ tiêu Giá trị Tỷ lệ (%)
Doanh thu 200.000.000 100
Biến phí 140.000.000 70
Hiệu số gộp 60.000.000 30
Định phí 20.000.000
EBIT 40.000.000
Công ty Y:
Tỷ lệ hiệu số gộp là 70%,
Suy ra: Hiệu số gộp = doanh thu x 70% = 200.000.000 x 70% = 140.000.000
Suy ra: Biến phí = doanh thu – hiệu số gộp = 200.000.000 - 140.000.000 = 60.000.000
Do tổng chi phí là: 120.000.000 => Định phí = 120.000.000 - 60.000.000 = 60.000.000
EBIT = doanh thu – tổng chi phí = 200.000.000 - 120.000.000 = 80.000.000
Báo cáo thu nhập theo dạng hiệu số gộp công ty Y:
Chỉ tiêu Giá trị Tỷ lệ (%)
Doanh thu 200.000.000 100
Biến phí 60.000.000 30
Hiệu số gộp 140.000.000 70
Định phí 60.000.000
EBIT 80.000.000
Nhận xét:
Ta phân tích về kết cấu chi phí:
- Công ty X có biến phí chiếm tỷ trọng lớn ( 140.000.000 / 160.000.000 = 87,5%), định phí
chiếm tỷ trọng nhỏ (20.000.000 / 160.000.000 = 12,5%) và do đó tỷ lệ hiệu số gộp cũng nhỏ.
Công ty này sẽ có lợi nhuận ít thay đổi, do đó đánh mất lợi nhuận đáng kể khi doanh thu
tăng. Nhưng công ty có định phí nhỏ trong kết cấu chi phí, tỷ lệ hiệu số gộp nhỏ, doanh thu
hòa vốn thấp, số dư an toàn cao; thiệt hại hiệu số gộp thấp khi doanh thu giảm: độ an toàn
trong kinh doanh cao.
- Công ty Y lại có: biến phí và định phí chiếm tỷ trọng như nhau ( 60.000.000 / 120.000.000
= 50%), nhưng tỷ trọng biến phí tương đối nhỏ so với doanh thu, và do đó tỷ trọng hiệu số
gộp tương đối lớn . Công ty này sẽ có lợi nhuận thay đổi nhanh, do đó lợi nhuận tăng đáng
kể khi doanh thu tăng. Nhưng công ty có biến phí nhỏ trong kết cấu chi phí, tỷ lệ hiệu số
gộp lớn, doanh thu hòa vốn cao, số dư an toàn thấp; thiệt hại hiệu số gộp cao khi doanh
thu giảm: độ an toàn trong kinh doanh sẽ thấp hơn.
2. Xác định độ lớn đòn bẩy kinh doanh của từng công ty. Giả sử doanh thu của hai công
ty tăng thêm 10%. Cho biết lãi của từng công ty tăng thêm bao nhiêu ?
Công ty X:
Độ lớn đòn bẩy kinh doanh = Hiệu số gộp = 60.000.000 = 1,5
Lợi nhuận 40.000.000
Khi doanh thu công ty X tăng lên 10% thì tốc độ tăng lợi nhuận của công ty X là: 1,5 x 10%
(Với điều kiện giá bán, biến phí đơn vị và định phí không đổi).
Vậy lợi nhuận của công ty X sẽ tăng thêm: 1,5 x 10% x 40.000.000 = 6.000.000
Công ty Y:
Độ lớn đòn bẩy kinh doanh = Hiệu số gộp = 140.000.000 = 1,75
Lợi nhuận 80.000.000
Khi doanh thu công ty X tăng lên 10% thì tốc độ tăng lợi nhuận của công ty X là: 1,75 x 10%
(Với điều kiện giá bán, biến phí đơn vị và định phí không đổi).
Vậy lợi nhuận của công ty X sẽ tăng thêm: 1,75 x 10% x 80.000.000 = 14.000.000
3. Xác định doanh thu hòa vốn, doanh thu an toàn và tỷ lệ doanh thu an toàn của từng
công ty khi doanh thu tăng thêm 10%. Các điều kiện khác của các công ty không thay
đổi.
a. Trường hợp 1: Giả định rằng các điều kiện khác của công ty không thay đổi là: Giá
bán không đổi, biến phí đơn vị không đổi, và định phí không đổi. Ta có các bảng báo cáo
thu nhập sau:
Bảng báo cáo thu nhập theo dạng hệ số gộp của Công ty X và Công ty Y khi doanh
thu tăng 10%
Chỉ tiêu Công ty X Công ty Y
Giá trị Tỷ lệ (%) Giá trị Tỷ lệ (%)
Doanh thu 220.000.000 100 220.000.000 100
Biến phí 154.000.000 70 66.000.000 30
Hiệu số gộp 66.000.000 30 154.000.000 70
Định phí 20.000.000 60.000.000
EBIT 46.000.000 94.000.000
Giải thích số liệu bảng báo cáo:
Công ty X:
Doanh thu tăng thêm 10% => Doanh thu (sau khi tăng 10%) = 200.000.000 x (100% + 10%)
= 220.000.000
Do các điều kiện khác không đổi: Doanh thu tăng 10% suy ra tốc độ tăng lợi nhuận bằng
1,5 x 10%, suy ra giá trị lợi nhuận tăng thêm là 1,5 x 10% x 40.000.000 bằng 6.000.000,
suy ra giá trị lợi nhuận sau khi doanh thu tăng 10% là 40.000.000 + 6.000.000 bằng
46.000.000. Tóm lại: Lợi nhuận = 46.000.000
Định phí (không đổi) = 20.000.000
Suy ra: Biến phí = Doanh thu – Định phí – Lợi nhuận
= 220.000.000 - 20.000.000 - 46.000.000 = 154.000.000
Hiệu số gộp = Doanh thu – Biến phí = 220.000.000 - 154.000.000 = 66.000.000
Công ty Y:
Doanh thu tăng thêm 10% => Doanh thu (sau khi tăng 10%) = 200.000.000 x (100% + 10%)
= 220.000.000
Do các điều kiện khác không đổi: Doanh thu tăng 10% suy ra tốc độ tăng lợi nhuận bằng
1,75 x 10%, suy ra giá trị lợi nhuận tăng thêm là 1,75 x 10% x 80.000.000 bằng 14.000.000,
suy ra giá trị lợi nhuận sau khi doanh thu tăng 10% là 80.000.000 + 14.000.000 bằng
94.000.000. Tóm lại: Lợi nhuận = 94.000.000
Định phí (không đổi) = 60.000.000
Suy ra: Biến phí = Doanh thu – Định phí – Lợi nhuận
= 220.000.000 - 60.000.000 - 94.000.000 = 66.000.000
Hiệu số gộp = Doanh thu – Biến phí = 220.000.000 - 66.000.000 = 154.000.000
Xác định doanh thu hòa vốn, doanh thu an toàn và tỷ lệ doanh thu an toàn của từng
công ty khi doanh thu tăng thêm 10%.
Công ty X:
Doanh thu hòa vốn = Định phí = 20.000.000 66.666.667
Tỷ lệ hiệu số gộp 30%