Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ Côc §Þa chÊt vµ Kho¸ng s¶n ViÖt Nam
Ch−¬ng tr×nh KC. 09 Liªn ®oµn §Þa chÊt BiÓn
§Ò tµi
Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÊt BiÓn §«ng vµ c¸c vïng
kÕ cËn tû lÖ 1/1.000.000
Chuyªn ®Ò
®Þa tÇng, CÊu tróc kiÕn t¹o, lÞch sö ph¸t
triÓn ®Þa chÊt vµ ph©n vïng triÓn väng
dÇu khÝ thÒm lôc ®Þa viÖt nam
t¸c gi¶: TS. NguyÔn Träng TÝn
KS. TrÇn H÷u Th©n
ThS. §ç B¹t
6439-1
30/7/2007
Hµ Néi, 2006
môc lôc
Trang
PhÇn 1
§Þa tÇng c¸c bån trÇm tÝch Kainozoi
1
1. C¬ së ph©n chia ®Þa tÇng Kainozoi 1
2. §Þa tÇng c¸c bån trÇm tÝch Kainozoi 2
2.1. §Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi bån S«ng Hång 2
2.2. §Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi bån Phó Kh¸nh 11
2.3. §Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi nhãm bån Tr−êng Sa vµ Hoµng Sa 12
2.4. §Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi bån T− ChÝnh - Vòng M©y 13
2.5. §Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi bån Cöu Long 13
2.6. §Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi bån Nam C«n S¬n 20
2.7. §Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi bån Malay - Thæ Chu 24
3. §èi s¸nh ®Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi BiÓn §«ng vµ KÕ CËn 28
PhÇn 2
CÊu tróc kiÕn t¹o vµ lÞch sö ph¸t triÓn ®Þa chÊt c¸c bån trÇm tÝch
Kainozoi BiÓn §«ng vµ kÕ cËn
32
1. Bån S«ng Hång
2. Bån Beibu (L«i Ch©u - B¹ch Long VÜ) 38
3. Bån Nam H¶i Nam 41
4. Bån Phó Kh¸nh 42
5. Bån Cöu Long 46
6. Bån Nam C«n S¬n 52
7. Bån Malay - Thæ Chu 59
8. Bån T− ChÝnh - Vòng M©y 65
9. Bån Tr−êng Sa 72
10. C¸c bån trªn thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam 73
11. Nhãm bån Hoµng Sa 74
12. Nhãm bån §Ö tam ë Nam vµ §«ng Nam BiÓn §«ng 75
PhÇn 3
Tµi nguyªn dÇu khÝ thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam
78
1. Kh¸i qu¸t 78
2. BÓ S«ng Hång 78
3. BÓ Cöu Long 82
Tµi liÖu tham kh¶o 103
1
PhÇn I
§Þa tÇng c¸c bån trÇm tÝch kainozoi
1. C¬ së ph©n chia ®Þa tÇng Kainozoi
TrÇm tÝch §Ö tam ph©n bè ë khu vùc biÓn §«ng, ®Æc biÖt trªn thÒm lôc ®Þa ViÖt
Nam. PhÇn lín chóng tËp trung trong c¸c bÓ trÇm tÝch, cã n¬i dµy trªn 10.000m.
Nghiªn cøu ®Þa tÇng trÇm tÝch §Ö Tam trong thêi gian qua g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh t×m
kiÕm - th¨m dß dÇu khÝ vµ ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ.
Cho ®Õn nay sau h¬n nöa thÕ kû, c«ng t¸c t×m kiÕm - th¨m dß dÇu khÝ ®· tr¶i
kh¾p trªn c¸c bÓ trÇm tÝch §Ö tam thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam. Mét khèi l−îng khæng lå c¸c
tµi liÖu ®Þa chÊt - ®Þa vËt lý ®· ®−îc thu thËp. Hµng chôc v¹n km tuyÕn ®Þa chÊn ®·
®−îc xö lý. Hµng tr¨m giÕng khoan ®· cã kÕt qu¶ ph©n tÝch. NhiÒu b¸o c¸o vÒ trÇm
tÝch, cæ sinh, carota vµ ®Þa chÊn ®Þa tÇng cïng víi hµng lo¹t c¸c b¸o c¸o tæng hîp cña
c¸c c¬ quan nghiªn cøu, c¸c c«ng ty trong vµ ngoµi n−íc nh− Liªn ®oµn ®Þa chÊt 36,
ViÖn DÇu khÝ ViÖt Nam, C«ng ty TOTAL, BP, SHELL, FINA, MOBIL, UNOCALL,
VIETSOPETRO, JVPC, IDEMITSU, PETRONAS..v.v...HÇu hÕt c¸c b¸o c¸o ®Òu ®Ò cËp ®Õn
khÝa c¹nh ®Þa tÇng, song møc ®é nghiªn cøu cña tõng b¸o c¸o cã nÐt kh¸c nhau. Nh÷ng
kÕt qu¶ ®ã ®· ®−îc c¸c t¸c gi¶ Golovenok v.k - Lª V¨n Ch©n (1960 - 1970), Paluxtovich
- NguyÔn Ngäc Cù (1971), Vò V¨n Nhi (1975) Sevostianov (1977), Ph¹m Hång QuÕ
(1981), NguyÔn Giao (1982), Lª V¨n Cù (1982), J.Moris (1993), C.Sladen (1997) Ng«
Th−êng San (1981, 1987), Lª §×nh Th¸m (1992) §ç B¹t - Phan Huy Quynh (1985, 1993, 2002)...
Nghiªn cøu tæng hîp vµ tr×nh bµy trªn c¸c b¶ng 1, 2, 3, 4.
§Æc biÖt kÕt qu¶ nghiªn cøu gÇn ®©y nhÊt ®· ®−îc §ç B¹t, Phan Huy Quynh,
Ng« Xu©n Vinh, Phan Giang Long vµ NguyÔn Quý Hïng tæng hîp vµo n¨m 2002, ®−îc
xem lµ tµi liÖu ®Þa tÇng sö dông phæ biÕn trong t×m kiÕm th¨m dß dÇu khÝ c¸c bÓ trÇm
tÝch §Ö tam thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam c¶ vÒ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ kÕt qu¶ ®¹t ®−îc.
Nghiªn cøu ®Þa tÇng thùc chÊt lµ ph©n chia c¸c ®¬n vÞ ®Þa tÇng vµ ®èi s¸nh
chóng víi nhau. C¬ së ®Ó gi¶i quyÕt nhiÖm vô nµy chñ yÕu ®−îc dùa theo "Quy ph¹m
vÒ ®Þa tÇng ViÖt Nam - 1994" vµ "H−íng dÉn ®Þa tÇng quèc tÕ - 1993, 2000".
Nguyªn t¾c c¬ b¶n ë ®©y lµ: C¸c ®¸ ph©n líp cña vá tr¸i ®Êt cã thÓ ®−îc ph©n
chia vµ tËp hîp tõng nhãm líp thµnh nh÷ng ph©n vÞ ®Þa tÇng theo ®Æc ®iÓm kh¸c nhau
cña chóng nh− thµnh phÇn ®¸, thµnh phÇn th¹ch häc, tÝnh chÊt vËt lý (®é rçng , ®é
thÊm , ®é dÉn ®iÖn, trë sãng ®Þa chÊn v.v.). Phï hîp víi nguyªn t¾c nµy, nh÷ng ph−¬ng
ph¸p chÝnh ®· ®−îc sö dông trong nghiªn cøu lµ: Th¹ch ®Þa tÇng, Sinh ®Þa tÇng vµ §Þa
chÊn ®Þa tÇng…
Do ®Æc ®iÓm cña vïng nghiªn cøu lµ c¸c trÇm tÝch bÞ phñ , kh«ng trùc tiÕp quan
s¸t ®−îc, c¸c giÕng khoan xa nhau, tû lÖ mÉu lâi rÊt h¹n chÕ v.v. nªn ®Ó x©y dùng cét
®Þa tÇng tæng hîp cña tõng giÕng khoan, tõng vïng, tõng bån tròng vµ liªn hÖ, liªn kÕt
2
víi khu vùc phô cËn chóng t«i ®· phèi hîp, tæng hîp c¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu võa
nªu trªn, kh¾c phôc yÕu ®iÓm vµ bæ xung c¸c thÕ m¹nh cho nhau gi÷a ph−¬ng ph¸p
nµy vµ ph−¬ng ph¸p kh¸c. ViÖc tæng hîp nµy sÏ tu©n theo c¸c nguyªn t¾c chñ yÕu sau:
- C¸c ph©n chia th¹ch ®Þa tÇng lµ ®¬n vÞ c¬ b¶n. §Æc ®iÓm cña chóng ®−îc x¸c
®Þnh b»ng c¸c tµi liÖu trÇm tÝch, cæ sinh, carota vµ ®Þa chÊn.
- Tuæi cña c¸c ®¬n vÞ ®Þa tÇng dùa theo tµi liÖu cæ sinh
- Ranh giíi cña c¸c ®¬n vÞ ®Þa tÇng th−êng ®−îc x¸c ®Þnh theo tµi liÖu carota,
cßn ®Æc tr−ng cña c¸c mÆt bÊt chØnh hîp, c¸c ®¬n vÞ ®Þa tÇng th−êng dùa theo c¸c tµi
liÖu ®Þa chÊn.
- Liªn hÖ liªn kÕt ®Þa tÇng gi÷a c¸c vïng dùa theo tuæi trÇm tÝch ®−îc x¸c ®Þnh
theo tµi liÖu cæ sinh vµ theo dâi c¸c tËp ®Þa chÊn ®Þa tÇng mang tÝnh khu vùc.
KÕt qu¶ cña sù tæng hîp trªn ®©y sÏ cho bøc tranh toµn c¶nh ®Þa tÇng trÇm tÝch
§Ö tam thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam.
2. §Þa tÇng c¸c bån trÇm tÝch kainozoi
2.1. ®Þa tÇng trÇm tÝch Kainozoi bån S«ng Hång
2.1.1. Tròng Hµ Néi - VÞnh B¾c Bé (PhÇn B¾c bÓ s«ng Hång)
PALEOGEN - NEOGEN
HÖ tÇng Phï Tiªn (E2 pt)
MÆt c¾t chuÈn ®−îc m« t¶ t¹i GK.104 (h×nh 1) Phï Tiªn-H−ng Yªn tõ ®é s©u
3544 m ®Õn 3860 m bao gåm c¸t kÕt, sÐt bét kÕt mµu n©u tÝm, mµu x¸m xen c¸c líp
cuéi kÕt cã ®é h¹t rÊt kh¸c nhau tõ vµi cm ®Õn vµi chôc cm. Thµnh phÇn h¹t cuéi
th−êng lµ ryolit, th¹ch anh, ®¸ phiÕn kÕt tinh vµ quarzit. C¸t kÕt cã thµnh phÇn ®a
kho¸ng, ®é mµi trßn vµ chän läc kÐm, nhiÒu h¹t th¹ch anh, calcit bÞ gÆm mßn, xi m¨ng
calcit-sericit. Bét kÕt r¾n ch¾c th−êng mµu tÝm chøa sericit vµ oxyt s¾t. Trªn cïng lµ
líp cuéi kÕt hçn t¹p mµu tÝm, mµu ®á xen c¸c ®¸ phiÕn sÐt víi nhiÒu vÕt tr−ît l¸ng
bãng. BÒ dµy cña hÖ tÇng t¹i giÕng khoan nµy ®¹t 316 m.
ë ngoµi kh¬i vÞnh B¾c Bé, hÖ tÇng Phï Tiªn ®· ®−îc ph¸t hiÖn ë GK. 107- TPA
(3050-3535 m) víi cuéi s¹n kÕt cã kÝch th−íc nhá, thµnh phÇn chñ yÕu lµ c¸c m¶nh ®¸
granit vµ ®¸ biÕn chÊt xen víi c¸t kÕt, sÐt kÕt mµu x¸m, mµu n©u cã c¸c mÆt tr−ît hoÆc
bÞ ph©n phiÕn m¹nh. C¸c ®¸ kÓ trªn bÞ biÕn ®æi thø sinh m¹nh. BÒ dµy hÖ tÇng ë ®©y
kho¶ng 485 m (h×nh 2).
Trªn c¸c mÆt c¾t ®Þa chÊn, hÖ tÇng Phï Tiªn ®−îc thÓ hiÖn b»ng tËp ®Þa chÊn
n»m ngang phñ bÊt chØnh hîp ngay trªn mÆt ®¸ mãng tr−íc §Ö Tam. Tuy nhiªn, nã chØ
®−îc theo dâi tèt ë vïng vÞnh B¾c Bé. TËp ®Þa chÊn nµy cã c¸c ph¶n x¹ biªn ®é cao, tÇn
sè thÊp, ®é liªn tôc tõ trung b×nh ®Õn kÐm ë vïng tròng Hµ Néi vµ chuyÓn sang d¹ng
3
ph¶n x¹ song song, ®é liªn tôc tèt, biªn ®é cao ë vÞnh B¾c Bé.
Tuæi Eocen cña hÖ tÇng ®−îc x¸c ®Þnh dùa theo c¸c d¹ng bµo tö phÊn hoa, ®Æc
biÖt lµ Trudopollis vµ Ephedripites. NguyÔn §Þch Dü (1981) vµ Ph¹m Quang Trung
(1998) cho r»ng chóng cã tuæi Creta-Paleogen, cã nhiÒu kh¶ n¨ng lµ Eocen. Tuy nhiªn,
dùa vµo quan hÖ n»m d−íi c¸c trÇm tÝch Oligocen (hÖ tÇng §×nh Cao), nªn xÕp hÖ tÇng
Phï Tiªn vµo Eocen. HÖ tÇng ®−îc thµnh t¹o trong m«i tr−êng s−ên tÝch - s«ng hå. §ã
lµ c¸c trÇm tÝch lÊp ®Çy c¸c ®Þa hµo sôt lón nhanh.
HÖ tÇng n»m kh«ng chØnh hîp trªn ®¸ mãng tr−íc §Ö Tam.
OLIGOCEN
HÖ tÇng §×nh Cao (E3 ®c)
HÖ tÇng mang tªn x· §×nh Cao, n¬i ®Æt GK. 104 x· §×nh Cao huyÖn Phï Tiªn-
H−ng Yªn. T¹i ®©y, tõ ®é s©u 2396 ®Õn 3544 m, mÆt c¾t chñ yÕu gåm c¸t kÕt mµu x¸m
s¸ng, x¸m sÉm ®«i chç phít tÝm, xen c¸c líp kÑp cuéi kÕt d¹ng pu®ing, s¹n kÕt chuyÓn
lªn c¸c líp bét kÕt, sÐt kÕt mµu x¸m, x¸m ®en, r¾n ch¾c xen Ýt líp cuéi s¹n kÕt. C¸c
®−êng cong ®o ®Þa vËt lý lç khoan ph©n dÞ râ víi gi¸ trÞ ®iÖn trë cao. BÒ dµy cña hÖ tÇng
ë mÆt c¾t nµy lµ 1148 m.
HÖ tÇng §×nh Cao ph¸t triÓn m¹nh ë §«ng Quan, Th¸i Thuþ, TiÒn H¶i vµ vÞnh
B¾c Bé, bao gåm c¸t kÕt x¸m s¸ng, s¸ng xÉm, h¹t nhá ®Õn võa, Ýt h¹t th«, ®«i khi gÆp
cuéi kÕt, s¹n kÕt cã ®é lùa trän trung b×nh ®Õn tèt. §¸ g¾n kÕt ch¾c b»ng xi m¨ng
cacbonat, sÐt vµ oxýt s¾t. C¸t kÕt ®«i khi chøa Glauconit (GK. 104-QN, 107-TPA). SÐt
kÕt x¸m s¸ng, x¸m sÉm cã c¸c mÆt tr−ît l¸ng bãng, ®«i chç cã c¸c thÊu kÝnh than hoÆc
c¸c líp kÑp máng sÐt v«i, chøa ho¸ th¹nh ®éng vËt. ChiÒu dÇy hÖ tÇng thay ®æi tõ 300-
1148m.
Trªn mÆt c¾t ®Þa chÊn, hÖ tÇng §×nh Cao ®Æc tr−ng b»ng c¸c ph¶n x¹ m¹nh,
biªn ®é cao, ®é liªn tôc trung b×nh, n»m xiªn, gi¸n ®o¹n x©m thùc thÓ hiÖn c¸c trÇm
tÝch vôn th« ch©n nói hay aluvi. PhÇn d−íi cña mÆt c¾t cã c¸c ph¶n x¹ kh«ng liªn tôc,
biªn ®é trung b×nh. §Æc biÖt cßn nhËn thÊy phÇn ®¸y cña tËp ®−îc thÓ hiÖn b»ng c¸c
mÆt kÒ ¸p, mét pha, ®é liªn tôc kÐm, biªn ®é cao. §©y chÝnh lµ mÆt bÊt chØnh hîp gi÷a
c¸c hÖ tÇng §×nh Cao vµ Phï Tiªn. ë c¸c giÕng khoan 203, 81, 204, 200, 106 c¸c trÇm
tÝch bÞ vß nhµu vµ dèc ®øng ®Õn 800 víi chiÒu giÕng khoan.
Trong hÖ tÇng §×nh Cao míi chØ t×m thÊy c¸c vÕt in l¸ thùc vËt, bµo tö phÊn
hoa, Diatomeae, Pediatrum vµ ®éng vËt n−íc ngät.
Tuæi Oligocen cña phøc hÖ nãi trªn dùa theo: Cicatricosisporites dorogensis
(LAD trong Oligocen muén), Lycopodiumsporites neogenicus (chØ trong Oligocen),
Gothanopollis bassensis (chØ cã trong Oligocen muén), Florschuetzia trilobata (FAD
trong Eocen/Oligocen).
Ho¸ th¹ch ®éng vËt th©n mÒm n−íc ngät Viviparus kÝch th−íc nhá. Tuy hãa
th¹ch nµy cã kho¶ng ph©n bè ®Þa tÇng rÊt réng (Creta-Neogen), nh−ng rÊt cã ý nghÜa
trong viÖc ®¸nh dÊu ®èi víi trÇm tÝch Oligocen miÒn tròng Hµ Néi, nªn ®−îc dïng ®Ó