Báo cáo khoa học: Tình hình trẻ em thế giới 2011 Tóm tắt: Tuổi vị thành niên - tuổi của những cơ hội trình bày tính cấp thiết của việc đầu tư vào trẻ thành niên, quyền của trẻ vị thành niên, các thách thức toàn cầu đối với trẻ vị thành niên, nắm bắt cơ hội ở tuổi vị thành niên và kêu gọi cùng hành động vì trẻ vị thành niên.
Tính cấp thiết của việc đầu tư vào trẻ thành niên . . 1
Quyền của trẻ vị thành niên . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Các thách thức toàn cầu đối với trẻ vị thành niên . . 8
Nắm bắt cơ hội ở tuổi vị thành niên . . . . . . . . . . . . 11
Cùng hành động vì trẻ vị thành niên . . . . . . . . . . . . 13
/
I
học ở một số khu vực, và những cải thiện đáng kể trong khả năng tiếp cận giáo dục tiểu học, nước sạch, tiêm chủng định kỳ và những loại thuốc thiết yếu như thuốc ARV trong điều trị HIV.
g n i t e e w S / 6 3 0 2 - 9 0 0 2 Q H Y N F E C N U ©
Trong vô số các vấn đề, mục tiêu, chỉ tiêu và ưu tiên của các chương trình phát triển quốc tế, trẻ vị thành niên – những người từ 10 đến 19 tuổi theo định nghĩa của Liên Hợp Quốc – rất hiếm khi giữ vị trí hàng đầu. Đặc biệt trong bối cảnh ngân sách phát triển hạn hẹp như hiện nay, theo lối tư duy truyền thống thì hầu hết các nguồn lực sẽ được dành cho trẻ em trong 10 năm đầu đời. Đầu tư vào y tế, dinh dưỡng, giáo dục cơ bản và bảo vệ trẻ em trong những năm gần đây đã góp phần đảm bảo một sự khởi đầu tốt hơn một cách đáng kể cho cuộc sống của nhiều trẻ em. Tuy nhiên, cùng với thành quả này là trách nhiệm đảm bảo sự hỗ trợ cho trẻ em tiếp tục được duy trì khi trẻ lớn lên và phát triển. Là một động lực cơ bản rất quan trọng của Tuyên bố Thiên niên kỷ, sự thay đổi lâu dài trong cuộc sống của trẻ em và thanh thiếu niên chỉ có thể đạt được bằng việc bên cạnh những cam kết cải thiện cuộc sống 10 năm đầu đời của trẻ, cần công nhận tầm quan trọng của 10 năm tiếp theo.
Hawa, 12 tuổi, (thứ hai từ trái sang) gần đây đã được đi học trở lại, sau khi có sự can thiệp của Mạng lưới Quốc gia của Hiệp Hội Các Người Mẹ dành cho Trẻ Em Gái - một mạng lưới vận động về giáo dục dành cho trẻ em gái ở Cameroon.
• Thứ nhất, đầu tư vào trẻ vị thành niên là một việc làm phù hợp với nguyên tắc của Công ước LHQ về Quyền Trẻ em, áp dụng cho mọi đối tượng trẻ vị thành niên dưới 18 tuổi, và Công ước về Xóa bỏ Mọi Hình thức Bạo lực đối với Phụ nữ, áp dụng cho mọi trẻ em gái vị thành niên. Để thực hiện cam kết đối với trẻ em và thanh thiếu niên theo các công ước này, và để thực hiện một cách nghiêm túc các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ trước thời hạn năm 2015, chúng ta cần phải đưa vấn đề an sinh và quyền của trẻ vị thành niên trở thành một phần không thể thiếu của các chương trình nghị sự.
• Thứ ba, đầu tư vào trẻ vị thành niên có thể giúp đẩy nhanh cuộc đấu tranh chống đói nghèo, bất bình đẳng kinh tế - xã hội và phân biệt đối xử giới. Bất bình đẳng thường bộc lộ rất rõ ràng ở độ tuổi vị thành niên: trẻ em nghèo hoặc sống bên lề xã hội ít có khả năng được học lên cấp trung học và có nhiều khả năng phải trải qua những sự lạm dụng như tảo hôn, tình dục sớm, bạo lực và lao động giúp việc gia đình – đặc biệt là đối với các em gái. Việc chối bỏ quyền của trẻ vị thành niên được giáo dục và được chăm sóc sức khỏe một cách có chất lượng, được bảo vệ và được tham gia sẽ kéo dài mãi cái vòng luẩn quẩn của nghèo đói và tình trạng bị gạt ra ngoài lề đã tước đi của các em cơ hội được phát triển tối đa tiềm năng của mình.
TUỔI VỊ THÀNH NIÊN: TUỔI CỦA NHỮNG CƠ HỘI 1
• Thứ hai, đây là cách hiệu quả nhất nhằm củng cố những kết quả đạt được có tính lịch sử cho trẻ em trong những năm đầu (0-4 tuổi) và giữa (5-9 tuổi) tuổi niên thiếu kể từ năm 1990, trong đó đáng chú ý là tỉ lệ tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi trên toàn cầu đã giảm 33%, gần như xóa bỏ hoàn toàn chênh lệch về giới trong tỉ lệ nhập học cấp tiểu • Thứ tư, đầu tư vào trẻ vị thành niên sẽ giúp tăng cường các nỗ lực của chúng ta nhằm giải quyết các thách thức
lớn của thời đại: biến đổi khí hậu, bất ổn định kinh tế, đô thị hóa và di cư bùng nổ, HIV/AIDS, và các khủng hoảng nhân đạo đang tăng lên về tần suất và mức độ nghiêm trọng. Để có thể giải quyết hiệu quả các hậu quả qua nhiều thế hệ của những thách thức này, trẻ vị thành niên cần phải được đối xử như những đối tác bình đẳng, và cần được trang bị những kỹ năng, năng lực và hiểu biết phù hợp.
hôn, khai thác tình dục vì mục đích thương mại, và vi phạm pháp luật – thì trong số tất cả các trẻ em dưới 18 tuổi, trẻ vị thành niên có thể là đối tượng có nhu cầu được bảo vệ và hỗ trợ lớn nhất. Tuy nhiên hiện nay có rất ít sự đầu tư và hỗ trợ trong các lĩnh vực quan trọng này, đôi khi là vì những lý do nhạy cảm liên quan đến chính trị, văn hóa và xã hội. Do có mối liên hệ rất chặt chẽ giữa công tác bảo vệ, giáo dục và sự sống còn của trẻ em, nên rõ ràng là việc đầu tư vào người chưa thành niên, đặc biệt là các em gái, có khả năng làm giảm tỉ lệ tử vong trẻ em, cải thiện điều kiện dinh dưỡng và giải quyết đáng kể các vấn đề bạo lực, lạm dụng, bóc lột trẻ em và phụ nữ.
• Cuối cùng, mặc dù trẻ vị thành niên thường được gọi là ‘thế hệ tương lai’, nhưng chúng ta không nên quên rằng các em cũng là một phần đáng kể của thế hệ các công dân toàn cầu hiện tại – đang sống, lao động, và đóng góp cho các gia đình, cộng đồng, xã hội và nền kinh tế. Không kém gì trẻ em, trẻ vị thành niên cũng xứng đáng được công nhận, được bảo vệ và chăm sóc, được sử dụng các hàng hóa và dịch vụ thiết yếu, được tạo cơ hội và được hỗ trợ.
Thực tế là trong một số hoàn cảnh – đặc biệt liên quan đến những nguy cơ trong công tác bảo vệ trẻ em như tảo
CEE/CIS 58 triệu
Đông và Nam Phi 91 triệu
Các nước công nghiệp hóa 118 triệu
Tây và Trung Phi 94 triệu
Châu Mỹ La tinh và Caribe 108 triệu
Trung Đông và Bắc Phi 84 triệu
Nam Á 335 triệu
Đông Á và Thái Bình Dương 329 triệu
Vì những lý do kể trên, và để hưởng ứng Năm Quốc tế Thanh thiếu niên lần thứ hai bắt đầu vào tháng 8/2010, UNICEF đã dành riêng ấn bản báo cáo Tình hình Trẻ em Thế giới năm 2011 của mình cho đối tượng trẻ vị thành niên. Báo cáo này trình bày những thách thức mà các em trai và gái phải đối mặt khi bước vào thập niên thứ hai của cuộc đời, nêu lên không chỉ những nguy cơ và khả năng bị tổn thương của thời kỳ có vai trò mấu chốt này, mà cả những cơ hội hiếm có mà tuổi vị thành niên mang lại, cả cho bản thân trẻ vị thành niên và cho xã hội mà các em đang sống. Rất nhiều bằng chứng thu thập được cho thấy rằng đầu tư vào trẻ vị thành niên đem lại cho chúng ta hy vọng lớn nhất về khả năng phá vỡ vòng đói nghèo luẩn quẩn truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác và giải quyết tình trạng bất bình đẳng đã làm suy yếu các cộng đồng và quốc gia và gây tổn hại đến sự phát triển và quyền của vô số trẻ em. Bằng việc hành động ngay lúc này, chúng ta sẽ có thể nuôi dưỡng một thế hệ được trao quyền để thực hiện quyền của chính mình, đặt nền móng cho một thế giới hòa bình hơn, vị tha hơn và bình đẳng hơn, trong đó mỗi thế hệ trẻ em tiếp nối đều có thể có cuộc sống tốt đẹp.
TUỔI VỊ THÀNH NIÊN: TUỔI CỦA NHỮNG CƠ HỘI
Khi các em tìm cách hình thành một cái tôi cho mình, các em có thể có những trải nghiệm với thuốc lá, rượu và các chất kích thích khác, hoặc tham gia vào những hành động liều lĩnh có thể dẫn đến thương tật hoặc những vấn đề lâu dài cho sức khỏe.
Không phải tất cả những trẻ vị thành niên đều được tiếp cận với giáo dục và chăm sóc sức khỏe có chất lượng, cũng như sự bảo vệ và sự tham gia. Việc đánh giá chính xác tình hình hiện tại của trẻ vị thành niên là bước đi đầu tiên hướng tới giám sát và đảm bảo việc thực hiện quyền của các em. Tuy nhiên có một điều không thuận lợi là hiện có rất ít các số liệu toàn diện và được chia theo nhóm – một yếu tố thiết yếu cho việc theo dõi các tiến bộ đạt được, đặc biệt là ở các quốc gia đang phát triển. Các hệ thống thông tin quốc gia và quốc tế về trẻ em tập trung chủ yếu vào những năm đầu đời của trẻ, thời điểm những mối đe dọa đối với sức khỏe của trẻ là lớn nhất và có thể đánh giá việc trẻ đi học một cách dễ dàng hơn. Mặc dù việc tăng cường tập trung vào công tác bảo vệ trẻ em toàn diện đã giúp hình thành một số chỉ số chính về các vấn đề có tác động đến trẻ vị thành niên– như lao động trẻ em, tảo hôn, tập tục cắt âm hộ trẻ em gái, bạo lực và khuyết tật – nhưng vẫn còn một phạm vi rất lớn các vấn đề cần được bổ sung nhiều thông tin hơn và thông tin có chất lượng tốt hơn.
80%
70
68
66
60
63
59
57
56
50
52
51
51
49
40
30
20
10
0
M ali
Inde
B énin
C ongo
G hana
G uinée
B urkina F aso
S énégal
R épublique-U nie Sierra de Tanzanie Leone
*Dòng kẻ đậm ở mức 40% thể hiện ngưỡng thiếu máu được coi là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng của quốc gia.
TUỔI VỊ THÀNH NIÊN: TUỔI CỦA NHỮNG CƠ HỘI 3
Nhìn chung, trẻ vị thành niên trên khắp thế giới ngày nay khỏe mạnh hơn so với trước đây. Nhờ một phần lớn vào những khoản đầu tư cho trẻ em ở giai đoạn đầu và giữa của thời niên thiếu, những em bước sang thập niên thứ hai của cuộc đời đã vượt qua được những năm tháng có nguy cơ tử vong lớn nhất. Tai nạn chiếm trên 1/3 số ca tử vong ở trẻ vị thành niên: năm 2004, gần 400.000 trẻ vị thành niên tử vong vì những thương tích không chủ ý. Rất nhiều trong số các vụ tai nạn này có thể được ngăn ngừa bằng cách cải thiện an toàn giao thông đường bộ, đặc biệt là ở những nơi có tỉ lệ đô thị hóa nhanh chóng cùng với số lượng trẻ vị thành niên lớn. Các em trai thường là nạn nhân của tai nạn giao thông đường bộ hơn, và cũng có nhiều khả năng hơn bị thương tích hoặc tử vong do bạo lực, bao gồm các trường hợp bạo lực ngẫu nhiên và có tổ chức. Tính dễ bị tổn thương của trẻ vị thành niên một phần xuất phát từ xu hướng tự nhiên của các em là thích mạo hiểm và thử nghiệm ranh giới của các hành vi được xã hội chấp nhận.
i
Một em gái đang hỏi một câu hỏi tại một hội nghị đặc biệt tổ chức tại Trường Lãnh đạo Phụ nữ trẻ East Harlem, New York City, Hoa Kỳ.
/
I
z s k r a M / 6 1 4 1 - 9 0 0 2 Q H Y N F E C N U ©
Thừa cân và béo phì cũng gây tác động tiêu cực đối với sức khỏe của nhiều trẻ vị thành niên ở cả các quốc gia công nghiệp hóa và các quốc gia đang phát triển.
cạnh sinh lý học mà còn do các em thường thiếu sự kiểm soát trong những tình huống liên quan đến tình dục và sử dụng bao cao su; bạo lực tình dục, cả trong và ngoài hôn nhân, dẫn đến việc tăng nguy cơ lây nhiễm HIV của các em. Đầu tư vào các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và phổ biến kiến thức về HIV sẽ giúp nâng cao năng lực cho trẻ vị thành niên trong việc lựa chọn và hành vi của bản thân, và có thể thấy những nỗ lực này đang bắt đầu đem lại kết quả - mặc dù ở đây cũng tồn tại sự khác biệt giữa hai giới. Mặc dù có nhiều em gái vị thành niên đi xét nghiệm HIV hơn so với các em nam, nhưng các em nam có nhiều khả năng có hiểu biết toàn diện hơn về biện pháp phòng tránh. Việc cung cấp những dịch vụ và thông tin này cho trẻ em ở giai đoạn đầu của tuổi vị thành niên (10 – 14 tuổi) là một việc làm cấp thiết nhằm giảm sự lây lan của HIV; đối với giai đoạn cuối của tuổi vị thành niên (15 – 19 tuổi), nguy cơ lây nhiễm ở các quốc gia có tỉ lệ lây nhiễm cao hiện giờ đã rất đáng kể.
TUỔI VỊ THÀNH NIÊN: TUỔI CỦA NHỮNG CƠ HỘI
về kinh tế chỉ là một số trong những trở ngại khiến cho trẻ em không thể tiếp tục việc học hành.
Giáo dục đem lại nhiều lợi ích lâu dài, đặc biệt là cho các em gái vị thành niên, góp phần giúp các em lập gia đình muộn hơn, tỉ lệ sinh thấp hơn và giảm bạo lực gia đình cũng như giảm tỉ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh và cải thiện dinh dưỡng trẻ em. Ở hầu hết các khu vực trên thế giới, tỉ lệ đi học ở các em gái thấp hơn so với các em trai. Trong khi đó, ở hầu hết các quốc gia phát triển và khu vực châu Mỹ Latinh, vùng Ca-ri-bê cũng như khu vực Đông Á và Thái Bình Dương, các em gái thường có thành tích học tập tốt hơn so với các em trai.
Trẻ vị thành niên thuộc các nhóm thiệt thòi nhất thường không được đi học ngay cả khi nơi các em sinh sống có trường trung học. Để tạo cho các em cơ hội có được những kỹ năng tạo dựng một cuộc sống tốt đẹp, và những hiểu biết các em cần có để bảo vệ bản thân và thực hiện quyền của mình, cần đưa ra những giải pháp giáo dục đa dạng hơn. Những trẻ vị thành niên chịu thiệt thòi trong việc học hành có thể gặt hái lợi ích từ giáo dục không chính quy hoặc học từ bạn bè, các khóa học nghề và kỹ thuật, và các chương trình học “đuổi” linh hoạt cho những em mà việc học bị gián đoạn. Qua việc tập trung nhiều hơn vào sự bình đẳng trong giáo dục, chúng ta có thể làm tốt hơn việc đưa giáo dục đến với những đối tượng trẻ vị thành niên dễ bị tổn thương bị gạt ra ngoài lề do nghèo đói, HIV/AIDS, khuyết tật hoặc dân tộc.
TUỔI VỊ THÀNH NIÊN: TUỔI CỦA NHỮNG CƠ HỘI 5
Rất nhiều trong số các mối đe dọa chính đối với trẻ em như bạo lực, lạm dụng và bóc lột ở cao điểm trong giai đoạn vị thành niên. Trẻ vị thành niên, hầu hết là các em trai, chính là những đối tượng chủ yếu bị buộc tham gia trong các cuộc xung đột với tư cách là các chiến binh trẻ em, hoặc bị bắt lao động trong điều kiện nguy hiểm, trở thành lao động trẻ em, tước đoạt một cách nghiệm trọng cơ hội hoàn thành việc học hành hoặc thoát nghèo của các em. Hàng triệu trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật; rất nhiều em khác bị khước từ quyền được bảo vệ do các hệ thống pháp lý chưa đầy Giáo dục trung học có vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển và an sinh của người chưa thành niên. Để có thể giải quyết thành công rất nhiều các nguy cơ đối với sự phát triển và các quyền của mình, trẻ vị thành niên cần được trang bị nhiều kiến thức và kỹ năng thiết yếu, trong đó có kỹ năng giải quyết vấn đề một cách sáng tạo, tìm hiểu và đánh giá thông tin dựa một cách tư duy và giao tiếp hiệu quả. Ở những nơi có giáo dục trung học, các trường tiểu học thường có chất lượng cao hơn và có nhiều học sinh hơn, đồng thời địa phương đó có sự tham gia lớn hơn của người dân, mức độ xảy ra bạo lực thanh thiếu niên thấp hơn, nghèo đói giảm và năng lực xã hội lớn hơn. Hầu hết trẻ em bắt đầu học cấp trung học ở giai đoạn đầu của tuổi vị thành niên. Tuy nhiên trong nhóm tuổi này, cứ 5 em thì có 1 em không đi học (ở khu vực Châu Phi cận Sahara, tỉ lệ này là 1/3) – trong tổng số gần 71 triệu trẻ vị thành niên. Trong khi đó, 1/3 số trẻ vị thành niên đi học đang hoàn thành cấp tiểu học. Mặc dù đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong thập kỷ vừa qua nhưng nhiều triệu trẻ vị thành niên vẫn không được học lên cấp trung học. Chưa hoàn thành cấp tiểu học, chí phí cao hơn, khoảng cách từ nhà đến trường xa hơn và những mối quan tâm cấp bách
gia đình – là một lĩnh vực trong số này. Trong thập kỷ vừa qua nhiều quốc gia đã đưa vào áp dụng các điều luật mới nhằm hạn chế tình trạng buôn bán trẻ em, mặc dù một số đối tượng vi phạm vẫn không bị đưa ra truy tố.
đủ hoặc các chuẩn tắc xã hội cho phép sự bóc lột và lạm dụng trẻ em diễn ra. Các hành vi bạo lực – về mặt thể chất, tình dục hoặc tâm lý – xảy ra trong gia đình, nhà trường và cộng đồng, gây ra bởi bạn bè đồng trang lứa hoặc người lớn. Trẻ vị thành niên khuyết tật, lang thang, vi phạm pháp luật, tị nạn, và phải dời bỏ nơi sinh sống là những đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương.
Việc hiểu biết toàn diện mức độ trẻ vị thành niên có khả năng trở thành nạn nhân của bạo lực, lạm dụng, bóc lột, sao nhãng và phân biệt đối xử bị hạn chế do không có đầy đủ các số liệu đáng tin cậy. Rất khó thu thập các thông tin này bởi vì các nguy cơ đối với trẻ vị thành niên diễn ra dưới nhiều hình thức bí mật, trong các môi trường nằm ngoài phạm vi kiểm soát của pháp luật và rất ít trong số những người có liên quan sẵn sàng hoặc có khả năng báo cáo về những sự việc đó. Buôn bán trẻ em – dù là để cưỡng ép lao động, kết hôn, mại dâm hay giúp việc Các mối đe dọa đối với quyền của trẻ vị thành niên trở nên trầm trọng dưới tác động của hiện tượng phân biệt đối xử giới và loại trừ giới. Tỉ lệ bị bạo hành gia đình và bạo hành tình dục ở các em gái cao hơn so với các em trai; những sự lạm dụng này càng củng cố địa vị thống trị của nam giới trong gia đình và cộng đồng, gây cản trở cho việc nâng cao vị thế cho nữ giới. Khoảng 1/3 số phụ nữ ở các quốc gia đang phát triển (trừ Trung Quốc) kết hôn trước tuổi 18. Việc tảo hôn thường khiến cho các em gái bị cô lập và không có quyền gì trong gia đình chồng, khiến cho các em dễ có nguy cơ bị lạm dụng hơn và thường buộc các em phải chịu một gánh nặng công việc gia đình quá lớn. Tập tục cắt âm hộ trẻ em gái, mặc dù đang suy giảm, nhưng vẫn diễn ra tại 29 quốc gia.
100
Kết hôn hoặc chung sống ở độ tuổi từ 18 đến trước 20
85 86 86
Kết hôn hoặc chung sống ở độ tuổi từ 15 đến trước 18
79
80
75
Kết hôn hoặc chung sống trước tuổi 15
71
58 59 61 62 62 63 63 64 67
60
55 56
49 50 51 51
44 44
40
39
36
32
29
25
20
13 13 16
0
Niger
N épal
Tchad M ali
K enya
G abon
Libéria
C ongo
Nigéria
G hana Lesotho
Érythrée
P akistan
C ap V ert R w anda
O uganda Inde
N a mibie Sri Lanka
Afrique S w aziland du S ud
G uinée B angladesh
Z a m bie Éthiopie M adagascar Sierra Leone
R épublique B énin S énégal dé m ocratique du C ongo
R épublique-U nie de Tanzanie
Tỉ lệ kết hôn hoặc lần đầu sống chung ở một số quốc gia Tỉ lệ phần trăm phụ nữ ở độ tuổi 20–24 kết hôn hoặc sống chung lần đầu trước tuổi 15, 18 hoặc 20
TUỔI VỊ THÀNH NIÊN: TUỔI CỦA NHỮNG CƠ HỘI
i
z z o r i
/
I
P / 7 2 0 1 - 4 0 0 2 Q H Y N F E C N U ©
Một em gái đang được phỏng vấn bởi một nhà báo 16 tuổi thuộc Mạng lưới Báo chí Thanh thiếu niên – một mạng lưới hoạt động nhằm thúc đẩy việc xây dựng các mạng lưới thanh thiếu Niên ở Tbilisi, Georgia.
Ngoài việc là một quyền cơ bản, sự tham gia của trẻ em giúp thúc đẩy sự phát triển tối đa nhân cách và năng lực của trẻ. Thông qua sự tham gia có ý nghĩa vào đời sống công dân, thanh thiếu niên có thể hiểu biết thêm về quyền của mình, khám phá rất nhiều các mối quan hệ xã hội và chuẩn bị trở thành những công dân tích cực trong tương lai, mang năng lượng, sự nhiệt tình và những cách nhìn mới mẻ đến với sự phát triển của cộng đồng mình.
Việc đấu tranh chống lại những hành vi gây tổn hại chủ yếu cho phụ nữ và trẻ em đòi hỏi phải có các chương trình dựa trên quyền nhằm thúc đẩy sự thảo luận và sự tham gia lớn hơn như một công cụ đem lại sự đồng thuận và tạo nên sự thay đổi trong xã hội. Bên cạnh việc thúc đẩy sự bình đẳng lớn hơn giữa phụ nữ và nam giới, những nỗ lực này có thể giúp cải thiện sức khỏe bà mẹ, giảm tỉ lệ tử vong trẻ em, xóa bỏ những thiệt thòi trong giáo dục và tăng cường sự bảo vệ cho trẻ em và phụ nữ.
Cách truyền thống để thanh thiếu niên bước vào đời sống công dân là qua việc tham gia vào các tổ chức chính thức như các đoàn, hội thanh niên và quốc hội; ngày nay trẻ vị thành niên càng ngày càng có xu hướng lựa chọn các hoạt động trên mạng Internet và có tính tương tác. Là những ‘công dân kỹ thuật số’, quen với một thế giới tương tác và với việc giao tiếp bằng phương tiện kỹ thuật số, trẻ vị thành niên– đặc biệt là ở các quốc gia công nghiệp hóa – đang hình thành nên một phong cách hoạt động chính trị mới được xây dựng dựa trên những mạng lưới phù hợp và nhanh nhạy trên mạng. Bất cứ khi nào có thể, trẻ vị thành niên cần được khuyến khích xây dựng các tổ chức của chính mình, do chính trẻ vị thành niên đứng đầu, mà qua đó họ có thể tạo một không gian cho sự tham gia và đại diện một cách có ý nghĩa.
Nếu được sử dụng một cách hợp lý thì Internet, mạng xã hội và các công nghệ liên lạc khác có thể trở thành những công cụ rất tốt để tạo khả năng cho trẻ em nói lên quan điểm về những vấn đề quan trọng đối với mình, tạo đà và thiết lập phạm vi địa lý rộng rãi cho các hoạt động do trẻ em đứng đầu. Tạo điều kiện cho mọi thanh thiếu niên bày tỏ quan điểm của mình thông qua một sân chơi chung có thể giúp giải quyết tình trạng bất bình đẳng và phân biệt đối xử, đặc biệt là đối với trẻ vị thành niên khuyết tật, trẻ em gái hoặc các em sống ở những khu vực nông thôn có thể không có sự tồn tại của các đoàn, hội thanh niên.
TUỔI VỊ THÀNH NIÊN: TUỔI CỦA NHỮNG CƠ HỘI 7
Trẻ vị thành niên không thể trở thành các công dân tích cực và có trách nhiệm trong một sớm một chiều; các em cần được tạo khả năng học tập và thực hành tư cách công dân trong giai đoạn chuẩn bị bước sang tuổi trưởng thành. Được công nhận là 1 trong 4 nguyên tắc chỉ đạo của Công ước LHQ về Quyền Trẻ em, quyền của trẻ em được tự do bày tỏ quan điểm về tất cả các vấn đề có tác động đến mình là một phần không thể thiếu đối với sự sống còn, sự phát triển và học hành của các em. Đã có những nỗ lực đáng kể nhằm xây dựng các luật và chính sách hỗ trợ sự tham gia của trẻ vị thành niên, nhưng việc thực hiện các luật và chính sách này không phải lúc nào cũng hiệu quả và nhất quán. Nhiều hành vi và thái độ đã tồn tại từ lâu, cũng như những rào cản chính trị và kinh tế, vẫn đang tiếp tục cản trở việc thực hiện quyền của trẻ vị thành niên trong việc nói lên quan điểm của mình và các quan điểm này được cân nhắc đến một cách đầy đủ. Quyền tự do bày tỏ quan điểm cũng chưa được thực hiện đầy đủ đối với những trẻ em có thể gặp khó khăn trong việc diễn đạt quan điểm của mình, trong đó có các em gái, trẻ vị thành niên khuyết tật và thuộc dân tộc thiểu số, trẻ em bản địa và trẻ em di cư.
sự liên kết giữa các thế hệ, trong đó trẻ vị thành niên tham gia hành động bên cạnh người lớn với tư cách là một phần của quá trình ra quyết định.
Đối với thế hệ trẻ vị thành niên hiện nay, những mối đe dọa đặt ra dưới tác động của biến đổi khí hậu có tính cấp bách – điều mà thế hệ đi trước họ có thể thoát được do họ có thể không sống đến khi nhìn thấy đầy đủ toàn bộ tác động của biến đổi khí hậu. Cứ 10 trẻ vị thành niên thì có 9 người sống tại các quốc gia đang phát triển, là những nước có nhiều khả năng phải gánh chịu các tác động của sự xuống cấp môi trường, thất thoát các nguồn tài nguyên thiên nhiên thiết yếu và tình trạng mất an ninh lương thực và nước trầm trọng hơn – và cũng thường thiếu các hệ thống và nguồn lực để có thể phục hồi tình trạng ‘bình thường’ sau khi xảy ra thiên tai. Những thiệt hại có liên quan đến khí hậu có thể để lại những hậu quả lâu dài gây hủy hoại cuộc sống và các triển vọng trong cuộc sống của người chưa thành niên, và có khả năng làm suy giảm sức khỏe và dinh dưỡng cũng như gây gián đoạn việc học hành của các em. Các gia đình bị mất nhà cửa hoặc những người bị mất kế sinh nhai có thể không còn đủ khả năng cho con em mình đến trường hoặc chi trả cho việc khám chữa bệnh của các em nữa.
Sự phát triển kinh tế - xã hội của các quốc gia trong tương lai phụ thuộc vào việc khai thác tiềm năng và phát triển các kỹ năng cho thanh thiếu niên. Nhiều người lần đầu tiên trải nghiệm việc lao động kiếm tiền trong thời kỳ vị thành niên, dù là lao động chính thức hay không chính thức và thường được mong đợi đóng một vai trò nhất định trong việc kiếm tiền cho gia đình. Một việc làm phù hợp có thể đem lại lợi ích, miễn là việc làm đó không cản trở việc thực hiện quyền của người chưa thành niên. Với 81 triệu người trẻ tuổi không có việc làm, tình trạng thất nghiệp ở thanh niên hiện đang là một mối quan ngại ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Trẻ vị thành niên phải nỗ lực tìm kiếm việc làm tốt có thể đảm bảo cho các em một chỗ đứng bên trên ranh giới cái nghèo. Ở nhiều quốc gia đang phát triển, số lượng ít ỏi các cơ hội việc làm chính có năng suất đồng nghĩa với việc những người trẻ tuổi có kinh nghiệm làm việc đầu đời thường là công việc lãng phí tài năng, tan vỡ ảo tưởng, không tận dụng hết khả năng và tiếp tục nghèo đói.
TUỔI VỊ THÀNH NIÊN: TUỔI CỦA NHỮNG CƠ HỘI
Mặc dù đã có những tiến bộ trong y tế và giáo dục nhưng các lợi ích của toàn cầu hóa vẫn nằm ngoài tầm với của hàng triệu trẻ vị thành niên. Nhiều trẻ vị thành niên mặc dù được học hành nhưng không có đủ các kỹ năng để cạnh tranh trong một thế giới ngày càng tương hỗ. Sự thiếu hụt kỹ năng này có thể cản trở sự phát triển của toàn bộ nền kinh tế; đó là một trở ngại lớn đối với các mức đầu tư cao hơn và tăng trưởng kinh tế nhanh hơn. Công nghệ thông tin có tiềm năng xóa bỏ các rào cản đối với giáo dục và học chữ, và có thể là chìa khóa mở ra nhiều lợi ích của toàn cầu hóa. Nhưng chiếc khóa thần kỳ này vẫn là thứ ngoài tầm với đối với nhiều người: vẫn tồn tại một sự khác Nhận thức rõ rằng thế hệ của mình sẽ phải gánh chịu nhiều chi phí và gánh nặng của việc giảm thiểu tác động và thích ứng với biến đổi khí hậu, nhiều trẻ vị thành niên hiện đang rất tích cực vận động cho việc cần hành động về vấn đề này. Công ước khung của LHQ về Biến đổi Khí hậu (UNFCCC) đã khơi gợi những đối thoại sôi nổi giữa thanh thiếu niên toàn cầu; năm 2009, thanh thiếu niên đã chính thức được công nhận là một lực lượng xã hội dân sự trong tiến trình đàm phán liên quan đến UNFCCC. Việc lồng ghép các quan điểm của trẻ vị thành niên và khuyến khích các em tham gia vào các chiến lược giảm thiểu nguy cơ thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu ở cấp độ quốc gia và quốc tế không chỉ là vấn đề nguyên tắc, mà đó còn là một mệnh lệnh. Mức độ nghiêm trọng của những thách thức về môi trường hiện tại đòi hỏi phải có một sự ứng phó dựa trên
làm – cần được đưa vào các kế hoạch hành động quốc gia nhằm giải quyết tình trạng nghèo đói và thất nghiệp ở người chưa thành niên.
Trẻ vị thành niên thường được miêu tả như là mối đe dọa đối với sự bình yên và an ninh của cộng đồng. Nhưng bất chấp những khó khăn các em gặp phải trong quá trình lớn lên, đại đa số trẻ vị thành niên đều chấp nhận một cách hòa bình các quy tắc ứng xử của xã hội mình. Sự phản kháng bồng bột của tuổi trẻ với các chuẩn tắc xã hội thường chỉ xảy ra trong một giai đoạn tạm thời và thường mất đi khi các em bước vào tuổi trưởng thành. Một số vi phạm của thanh thiếu niên, như trốn học hay bỏ nhà đi lang thang, chỉ đơn giản là các ‘vi phạm mang tính tình trạng’, và chỉ bị cấm trên cơ sở tuổi tác. Đa số các tội phạm nghiêm trọng thường là do trẻ vị thành niên dính líu đến các tổ chức, băng nhóm phạm tội. Nam thanh thiếu niên có nhiều khả năng vi phạm hơn, và mặc dù văn hóa băng đảng bác bỏ nhiều giá trị đã biệt lớn trong khả năng tiếp cận và các kỹ năng sử dụng các phương tiện kỹ thuật số, không chỉ giữa các nước công nghiệp hóa và các nước đang phát triển, đặc biệt là những nước kém phát triển nhất, mà còn giữa người giàu và người nghèo trong cùng một quốc gia. Trẻ vị thành niên khuyết tật, trẻ vị thành niên thuộc các nhóm đối tượng thiệt thòi nhất, dân tộc thiểu số và trong một số xã hội trẻ em gái vị thành niên rất khó có cơ hội tiếp cận và được đào tạo kỹ năng về lĩnh vực kỹ thuật số. Bây giờ là thời điểm cần đầu tư vào việc phát triển các kỹ năng mà trẻ vị thành niên cần có để chèo lái bản thân và nền kinh tế của đất nước hướng tới an sinh và thịnh vượng. Nhiều quốc gia đang phát triển, đặc biệt là các quốc gia có thu nhập thấp, hiện đang ở vào một thời điểm với cơ hội có một không hai về phương diện dân số. Trẻ vị thành niên chiếm tỉ lệ lớn trong dân số, tạo ra một lực lượng lao động dồi dào, mở ra một cánh cửa xuyên suốt hai thập kỷ cho sự phát triển kinh tế mạnh mẽ hơn. Bốn lĩnh vực chính sách trọng điểm – khả năng tạo việc làm, sự kinh doanh, cơ hội bình đẳng cho thanh thiếu niên nam và nữ và cơ hội việc
12
Châu Phi cận Sahara
14
24
Bắc Phi
27
Trung Đông
23 23
14
2009
16
Châu Mỹ Latinh và Caribê
10
1998
Nam Á
9
15
12
Đống Nam Á và TBD
Đông Á
9 9
21
23
18
14
Trung và Đông Nam Châu Âu & CIS Các nền kinh tế phát triển & LM Châu Âu
13
Thế giới
12
0
5
10
15
20
25
30
Tỉ lệ thất nghiệp ở thanh thiếu niên, %
Xu hướng toàn cầu về thất nghiệp ở thanh thiếu niên
TUỔI VỊ THÀNH NIÊN: TUỔI CỦA NHỮNG CƠ HỘI 9
i
z z o r i
/
Một em gái 12 tuổi đang hứng nước từ một vòi nước được lắp tại thềm nhà mình ở Pakistan
/
I
P 3 2 4 1 - 8 0 0 2 A K A P F E C N U ©
cộng đồng quốc tế đã ngày càng ghi nhận và tìm cách ứng phó với tác động của xung đột vũ trang đối với trẻ em và thanh thiếu niên. Công ước LHQ về Quyền Trẻ em quy định rằng trẻ em dưới 15 tuổi không nên tham gia vào các hoạt động chiến sự, và cần phải bảo vệ các em khỏi các tác động của xung đột vũ trang. Nghị định Thư không bắt buộc về Sự tham gia của Trẻ em trong Xung đột vũ trang sau đó đã nâng độ tuổi tối thiểu tham gia thực hiện nghĩa vụ quân sự là 18, và quy định việc tuyển mộ trẻ em làm binh lính chiến đấu của các nhóm phiến loạn là một tội phạm.
được thiết lập của người trưởng thành, văn hóa này có xu hướng du nhập các vai trò về giới truyền thống.
Hầu hết trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật vẫn là trẻ em, mà theo Công ước LHQ về Quyền Trẻ em, quyền của các em cần được tôn trọng. Theo ước tính của UNICEF, vào một thời điểm bất kỳ, có hơn 1 triệu trẻ em bị giam giữ bởi các cán bộ thực thi pháp luật. Trong nhà tù và các cơ sở tập trung trên khắp thế giới, trẻ em và thanh thiếu niên thường bị chối bỏ quyền được chăm sóc y tế, được học hành và các cơ hội phát triển cá nhân; việc giam giữ đồng thời cũng khiến cho các em có nhiều nguy cơ bị bạo lực và lạm dụng nghiêm trọng. Mặc dù việc giam giữ là không thể tránh khỏi trong một số trường hợp, nhưng cần phải tìm hiểu các biện pháp quản thúc thay thế cho việc xử phạt bằng hình thức giam giữ bất cứ khi nào có thể. Mục tiêu của các hệ thống tư pháp vị thành niên cần là hòa giải và tái hòa nhập, hướng dẫn thanh thiếu niên hướng tới việc thực hiện tư cách công dân một cách có trách nhiệm hơn.
TUỔI VỊ THÀNH NIÊN: TUỔI CỦA NHỮNG CƠ HỘI
Đối với những trẻ vị thành niên bị lôi kéo vào những hoàn cảnh xung đột và khẩn cấp, tình trạng thiếu hòa bình và an ninh làm trầm trọng thêm những khó khăn của thời kỳ chuẩn bị bước vào tuổi trưởng thành. Trong hai thập niên vừa qua, Mặc dù trẻ vị thành niên không có nhiều nguy cơ bị tử vong hay bệnh tật như trẻ nhỏ do hậu quả của xung đột vũ trang, nhưng các em phải đối mặt với các nguy cơ lớn hơn theo những cách khác. Các em có thể là đối tượng tuyển mộ làm binh lính của các nhóm vũ trang, có thể bị buộc mang vác vũ khí và tham gia thực hiện các hành vi tàn bạo hoặc bị giữ làm nô lệ tình dục hay các loại nô lệ khác. Xung đột vũ trang và các tình huống khẩn cấp cũng khiến cho nhiều trẻ vị thành niênphải ngừng việc học hành, do những sự tàn phá của chiến tranh, do những cân nhắc về kinh tế hoặc các nhiệm vụ chăm sóc mới mà các em phải tiếp nhận. Cả các hoàn cảnh xung đột vũ trang và khẩn cấp đều làm tăng nguy cơ đói nghèo và khiến cho trẻ vị thành niên dễ có khả năng tham gia vào các hoạt động tội phạm, bạo lực và bóc lột hơn. Nhưng vào những thời điểm khủng hoảng, trẻ vị thành niên không nhất thiết chỉ là nạn nhân hay nhân chứng – nếu được tạo cơ hội, các em cũng có thể góp phần trong việc giải quyết hậu quả chiến tranh và tái thiết xã hội thời kỳ hậu chiến. Sự tham gia của trẻ vị thành niên trong các hoàn cảnh thách thức vừa là phương tiện và cũng là giải pháp. Việc cho phép trẻ em tham gia giải quyết tình hình – cùng lúc đó thực hiện các biện pháp nhằm tránh tạo ra những tình huống phiền toái hay có hại – giúp trẻ vị thành niên có được sự kiểm soát đối với cuộc sống của mình và đối phó được với những hậu quả về mặt tâm lý, đồng thời phát triển các kỹ năng và thúc đẩy sự phục hồi của cộng đồng.
tình hình kinh tế - xã hội, dân tộc, đẳng cấp và tôn giáo, để có thể thúc đẩy và giám sát những tiến bộ đạt được trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển. Xác định những trẻ vị thành niên chịu thiệt thòi và dễ bị tổn thương nhất là việc làm thiết yếu để đảm bảo rằng những tiến bộ đạt được là bình đẳng cho tất cả mọi người. Các cuộc điều tra dân số qua hộ gia đình như Điều tra Dân số và Sức khỏe do USAID hỗ trợ và Điều tra Chỉ số đa nhóm do UNICEF hỗ trợ cung cấp các biện pháp mang tính toàn diện cho một số những chỉ số này. Nâng cao năng lực của các hệ thống thống kê quốc gia nhằm tập trung nhiều hơn vào đối tượng trẻ vị thành niên sẽ dẫn đến việc hiểu biết tốt hơn về thực tế mức độ hiệu quả của việc thực hiện quyền của trẻ vị thành niên.
Một sự khởi đầu tốt đẹp trong thập niên đầu tiên của cuộc đời một đứa trẻ là cần thiết, nhưng chưa đủ, để có thể phá vỡ sự ràng buộc của nghèo đói và bất bình đẳng. Để đem lại một sự khác biệt lâu dài cho các cá nhân và xã hội, và để tận dụng các cơ hội của thời kỳ vị thành niên, chúng ta cần cải thiện trong cuộc sống của trẻ em bằng việc đầu tư vào giáo dục, y tế, công tác bảo vệ và sự tham gia trong thập niên thứ hai của cuộc đời – đặc biệt là đối với những đối tượng trẻ vị thành niên nghèo nhất và chịu thiệt thòi nhiều nhất. Những thanh thiếu niên được hưởng các quyền này có nhiều hơn khả năng trở nên độc lập về mặt kinh tế, có những quyết định dựa nhiều hơn trên sự hiểu biết về tình dục và đảm trách địa vị của mình là những công dân đầy đủ. Để chấm dứt vòng luẩn quẩn của đói nghèo, xóa bỏ tình trạng bất bình đẳng và đảm bảo một tương lai tốt đẹp hơn cho hàng triệu trẻ em và thanh thiếu niên, cần phải đầu tư vào 5 lĩnh vực trọng yếu:
i
z z o r i
/
I
P / 6 0 5 2 - 6 0 0 2 Q H Y N F E C N U ©
Một em trai 16 tuổi đang thực hành làm bánh sandwich dưới sự quan sát của thầy giáo tại một lớp học ở Trung tâm Nhà Hát Wan Smolbag, tại Tagabe,Vanuatu
Những thiếu hụt lớn về mặt số liệu là một trong những trở ngại lớn nhất đối với việc thúc đẩy quyền của trẻ vị thành niên. Những sáng kiến gần đây của Liên Hợp Quốc và một số tổ chức khác đã giúp chúng ta hiểu hơn về những vấn đề chính như bạo lực, lạm dụng tình dục và sức khỏe sinh sản. Ở những lĩnh vực như sức khỏe tâm thần và khuyết tật tâm thần ở trẻ vị thành niên, đơn giản là không có đủ số liệu để có thể đánh giá đầy đủ tình trạng của trẻ em thế giới. Ở các lĩnh vực khác, trong đó đáng chú ý là sự tham gia của trẻ vị thành niên, nỗ lực tìm ra những giải pháp mạnh mẽ vẫn đang tiếp tục. Những bằng chứng hiện có khẳng định rằng nghèo đói làm hạn chế khả năng tiếp cận với giáo dục và làm tăng nguy cơ bị lạm dụng – nhưng có rất ít quốc gia làm được việc phân tổ các số liệu thống kê chính theo địa phương và mức độ giàu nghèo.
TUỔI VỊ THÀNH NIÊN: TUỔI CỦA NHỮNG CƠ HỘI 11
Giáo dục trung học giúp cải thiện tiềm năng thu nhập của cá nhân và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nói chung. Trong Cần phải có ngay những chỉ số được công nhận trên phạm vi quốc tế, phân theo giới tính, độ tuổi, khuyết tật,
l
/
I
o e a C / 0 7 9 0 - 9 0 0 2 Q H Y N F E C N U ©
Các đại biểu thanh thiếu Niên thảo luận các vấn đề Toàn cầu trong một buổi Thảo luận nhóm tại Hội Nghị Thượng đỉnh J8 năm 2009 tại Rome, Ý
một thị trường lao động ngày càng có nhiều sự ứng dụng công nghệ, giáo dục ở các bậc cao cung cấp những kỹ năng cần thiết nhằm tăng năng suất và thúc đẩy đầu tư nước ngoài. Giáo dục trung học cũng có thể có tác động mạnh đến việc thúc đẩy bình đẳng giới và cải thiện sức khỏe bà mẹ, qua đó góp phần thực hiên các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ 3, 4 và 5. Các em gái vị thành niên được đi học cấp trung học ít có khả năng lập gia đình sớm hơn 6 lần và ít có khả năng mang thai sớm hơn 3 lần so với các bạn đồng trang lứa.
mình, trẻ vị thành niên cần được tạo cơ hội hành động theo năng lực bản thân. Có rất nhiều lợi ích mà sự tham gia đem lại cho mỗi cá nhân. Cơ hội được mài giũa khả năng ra quyết định và học cách truyền đạt quan điểm của mình giúp cho thanh thiếu niên chọn lựa trên cơ sở sự hiểu biết và có thể vượt qua nhiều thử thách trên con đường tiến tới tuổi trưởng thành. Các ủy ban thanh thiếu niên, diễn đàn thanh thiếu niên, các sáng kiến phục vụ cộng đồng, hoạt động phong trào trên mạng Internet và một số cơ chế khác tạo điều kiện cho trẻ vị thành niên nói lên tiếng nói của mình. Nhưng những mối quan hệ tương tác hàng ngày cũng không kém phần quan trọng: như việc đóng góp vào các quyết định của gia đình, đại diện cho một nhóm, một lớp hoặc một trường thực hiện một đề tài, tham gia hoạt động tình nguyện trong cộng đồng và gặp gỡ các đại diện chính quyền địa phương. Để có thể gỡ bỏ những rào cản pháp lý, chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa đối với sự tham gia của trẻ em, đòi hỏi phải có sự thiện chí trong việc đánh giá lại những giả định về tiềm năng của các em nhằm tạo một môi trường trong đó trẻ em có thể thực sự phát triển, xây dựng năng lực cho các em trong tiến trình này.
Việc đầu tư vào giáo dục trung học có thể được chia thành 3 hành động chính: mở rộng phạm vi học tập bắt buộc lên cấp trung học; bãi bỏ học phí ở cả cấp tiểu học và trung học; đảm bảo mọi trẻ vị thành niên đều có cơ hội tiếp cận bình đẳng với giáo dục. Giáo dục trung học bắt buộc tạo một cơ chế mạnh mẽ hơn buộc trẻ phải hoàn thành giáo dục tiểu học và tạo điều kiện cho nhiều trẻ hơn được tiếp thu những kỹ năng cần thiết để có thể cạnh tranh trong nền kinh tế toàn cầu, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Việc xóa bỏ học phí thúc đẩy sự bình đẳng trong việc trẻ nhập học và cho phép nhiều trẻ em hơn được tiếp tục học tập. Thêm vào đó, việc thúc đẩy sự công bằng qua việc tạo khả năng tiếp cận bình đẳng với giáo dục sau tiểu học cho những em hiện đang nằm ngoài lề có tiềm năng giúp xóa bỏ sự phân biệt đối xử và phá vỡ cái vòng luẩn quẩn của nghèo đói từ thế hệ này sang thế hệ khác. Cuối cùng, nhà nước và các bên liên quan khác cần đầu tư vào chất lượng giáo dục, cũng như mở ra các con đường học tập thay thế cho nhiều trẻ vị thành niên đã bị buộc phải sớm phải nghỉ học.
TUỔI VỊ THÀNH NIÊN: TUỔI CỦA NHỮNG CƠ HỘI
Cần phải có một môi trường hỗ trợ nhằm phát huy việc thực hiện các luật, chính sách và chương trình thúc đẩy việc thực hiện quyền của trẻ vị thành niên. Điều này đòi hỏi phải có những thay đổi mang tính hệ thống ở mọi cấp độ. Bên cạnh việc tăng cường sức khỏe và cải thiện các cơ hội giáo dục, chính phủ các nước cần sử dụng hệ thống pháp lý, các nguồn ngân sách, các chính sách và chương trình, các hoạt động giáo dục tuyên truyền nâng cao nhận thức nhằm xóa bỏ các rào cản đối với các dịch vụ thiết yếu và sự bảo vệ dành cho người chưa thành niên, và gỡ bỏ những trở ngại về giới gây cản trở sự phát triển của trẻ vị thành niên. Sự tham gia tích cực của trẻ vị thành niên trong đời sống gia đình và công dân giúp thúc đẩy vai trò công dân tích cực khi các em trở thành người lớn. Ngày càng có khả năng đánh giá hoàn cảnh của mình và đưa ra những sự lựa chọn về các vấn đề có tác động đến cuộc sống của
sức khỏe, dinh dưỡng và thành tựu học tập của trẻ em mà còn giúp giảm nguy cơ lạm dụng và bóc lột.
Bất công bằng là một rào cản lớn khác đối với việc thực hiện quyền của người chưa thành niên. Các chính sách và chương trình nhằm thực hiện các Mục tiêu Phát Triển Thiên niên kỷ ít khi đặt trọng tâm vào việc đảm bảo các cơ hội bình đẳng cho tất cả trẻ vị thành niên. Tạo điều kiện cho cả những trẻ vị thành niên nghèo nhất và chịu thiệt thòi nhất hưởng các quyền được học hành, được chăm sóc sức khỏe và được giải trí; được sống trong một môi trường không có bạo lực; và được nói lên tiếng nói của mình trong các quá trình ra quyết định là những việc làm rất quan trọng để có thể hình thành nên những công dân đóng góp tích cực cho xã hội, đảm bảo công bằng xã hội và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. Nghèo đói có thể là mối đe dọa lớn nhất đối với việc thực hiện quyền của người chưa thành niên. Nghèo đói buộc thanh thiếu niên phải sớm trở thành người lớn qua việc kéo các em ra khỏi trường học, đẩy các em vào thị trường lao động và buộc các em phải kết hôn khi chưa đủ trưởng thành. Ở những khu vực có số lượng trẻ vị thành niên lớn nhất thế giới là Nam Á và châu Phi cận Sahara, khoảng 73% dân số sống với dưới 2 đô la Mỹ một ngày. Công tác bảo trợ xã hội dành riêng cho trẻ em, cung cấp cho trẻ em thuộc các nhóm nghèo nhất và bị gạt ra ngoài lề nhiều nhất đầy đủ sự hỗ trợ để đáp ứng các nhu cầu cơ bản có thể trở thành một phần chính yếu trong chính sách phát triển, giúp phá vỡ vòng luẩn quẩn của nghèo đói và mất cơ hội từ thế hệ này sang thế hệ khác. Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy các chương trình bảo trợ xã hội không chỉ có thể cải thiện
niên và thiết lập một môi trường dựa trên quyền có thể đem lại những lợi ích to lớn. Việc đặt trọng tâm vào đối tượng trẻ vị thành niên có thể giúp đẩy nhanh tiến bộ đạt được trong công tác giảm nghèo và giải quyết tình trạng bất công bằng trong những thập kỷ tới, đồng thời ổn định các nền kinh tế và kích thích tăng trưởng. Một điều đang trở nên rõ ràng là phát triển bình đẳng và bền vững phải dựa trên cơ sở tồn tại một môi trường trong đó trẻ vị thành niên có thể thực hiện quyền và xây dựng năng lực của mình.
TUỔI VỊ THÀNH NIÊN: TUỔI CỦA NHỮNG CƠ HỘI 13
Rốt cuộc thế giới đã nhận thức được về tầm quan trọng có tính trung tâm của việc thực hiện các quyền của trẻ vị thành niên– và về yêu cầu khai thác lý tưởng, sức mạnh và tiềm năng của thế hệ tiếp nối. Giờ đây một việc đã trở nên rõ ràng, đó là những cam kết quốc tế hiện có đối với trẻ em sẽ không thể được thực hiện nếu không có thêm các nguồn lực, công tác lập kế hoạch chiến lược và ý chí chính trị nhằm thúc đẩy việc thực hiện quyền và sự phát triển của các em trong thập niên thứ hai của cuộc đời. Trẻ vị thành niên cũng xứng đáng được hưởng sự chăm sóc và bảo vệ như trẻ nhỏ, và xứng đáng được cân nhắc đến và được tham gia trong các quá trình ra quyết định như người lớn. Đặc biệt ở những quốc gia đang phát triển, nơi phần lớn trẻ vị thành niên sinh sống, việc đầu tư vào công tác thu thập thông tin, giáo dục, tăng cường sự tham gia của trẻ vị thành Tuổi vị thành niên là tuổi của những cơ hội. Bây giờ chính là lúc chúng ta cần nhận thức được tầm quan trọng có ý nghĩa trung tâm của giai đoạn có tính hình thành nhân cách này, qua việc cùng nhau hành động để đặt nền móng cho một tương lai công bằng hơn, thịnh vượng hơn.
Để có toàn văn báo cáo và các thông tin cập nhật sau khi xuất bản báo cáo, vui lòng
truy cập trang web của chúng tôi tại
© United Nations Children’s Fund (UNICEF) Tháng 2/2011
Ảnh bìa: Trẻ chưa thành niên tham dự một cuộc hội thảo do một tổ chức phi chính phủ địa phương tổ chức tại Salvador, Brazil, 2006. (©UNICEF/NYHQ2006-1326/Versiani)
ISBN: 978-92-806-4558-3 Thiết kế: Prographics, Inc.
ISBN: 978-92-806-4558-3
