Báo cáo tổng kết đề tài: Nghiên cứu đề xuất các biện pháp hạn chế ô nhiễm môi trường tại các khu chăn nuôi tập trung ở vùng trung du phía Bắc nhằm phát triển bền vững

Liªn hiÖp c¸c héi khoa häc vµ Kü thuËt viÖt Nam

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD) B¸o c¸o Tæng kÕt ®Ò tµi Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ « nhiÔm m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa b¾c nh»m ph¸t triÓn bÒn v÷ng

6605 17/10/2007

Hµ Néi, 2006

Liªn hiÖp c¸c héi khoa häc vµ Kü thuËt viÖt Nam

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD) B¸o c¸o Khoa häc Tæng kÕt ®Ò tµi Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ « nhiÔm m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa b¾c nh»m ph¸t triÓn bÒn v÷ng

Liªn hiÖp c¸c héi khoa häc vµ kü thuËt ViÖt Nam

C¬ quan chñ tr×:

Trung t©m Khoa häc, C«ng nghÖ

C¬ quan thùc hiÖn:

M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

Chñ nhiÖm ®Ò tµi:

Phã gi¸o s−, TiÕn sÜ TrÞnh ThÞ Thanh

Nh÷ng ng−êi tham gia chÝnh:

Lª Hång Thanh

NguyÔn Mai Hoa

§µo ThÞ Ph−¬ng Hoa

Lª Duy H−¬ng

Lª ThÞ BÝch Ngäc

NguyÔn Duy Phó

D−¬ng Hoµi Linh

Hµ Néi, 2006

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Môc lôc

Trang

Më ®Çu

Ch−¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung

9 I. Tiªu chÝ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

12 II. Trang tr¹i ch¨n nu«i

12 III. Ph©n lo¹i, nhãm/quy m« c¸c khu ch¨n nu«i

Ch−¬ngII: Tæng quan vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn c¸c khu

ch¨n nu«i tËp trung ë c¸c tØnh Hµ T©y, VÜnh Phóc,

Th¸i nguyªn vµ B¾c Giang

15 I. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung

ë c¸c tØnh Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i nguyªn vµ B¾c Giang

15 II. HiÖn tr¹ng m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

ë Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i nguyªn vµ B¾c Giang

II.1. §¸nh gi¸ chung vÒ vÊn ®Ò chÊt th¶i tõ c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm 59

cña 4 tØnh nghiªn cøu

76 II.2. HiÖn tr¹ng m«i tr−êng kh«ng khÝ

80 II.3. HiÖn tr¹ng m«i tr−êng n−íc

II.3.1. HiÖn tr¹ng m«i tr−êng n−íc ngÇm 80

II.3.2. HiÖn tr¹ng m«i tr−êng n−íc mÆt 81

82 II.4. ChÊt th¶i r¾n ph¸t sinh tõ ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm

84 II.5. M«i tr−êng ®Êt

85 II.6. HiÖn tr¹ng qu¶n lý dÞch bÖnh vµ kiÓm so¸t m«i tr−êng t¹i c¸c khu

ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ë Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i nguyªn vµ B¾c Giang

II.6.1. HiÖn tr¹ng qu¶n lý dÞch bÖnh t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm 85

tËp trung ë Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang

II.6.2. HiÖn tr¹ng kiÓm so¸t m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i 86

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi §iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

gia cÇm tËp trung ë Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

90 II.7. §¸nh gi¸ tiÒm tµng rñi ro m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i

gia cÇm tËp trung ë Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang

II.7.1. Rñi ro vÒ dÞch bÖnh 90

II.7.2. Rñi ro vÒ suy tho¸i, « nhiÔm m«i tr−êng 91

II.7.2.1. C¸c ¶nh h−ëng cña n−íc th¶i ch¨n nu«i gia cÇm ®èi víi m«i tr−êng 92

II.7.2.2. T¸c ®éng tíi m«i tr−êng cña chÊt th¶i r¾n ph¸t sinh 94

tõ ho¹t ®éng ch¨n nu«i

Ch−¬ng III: Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶/h¹n chÕ

cña c¸c gi¶i ph¸p BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

95 III.1. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶/h¹n chÕ cña c¸c gi¶i ph¸p

thÓ chÕ, chÝnh s¸ch BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

III.1.1. Tæng quan mét sè v¨n b¶n ph¸p lý cã liªn quan ®Õn khu ch¨n nu«i 95

gia cÇm tËp trung

III.1.2. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶/h¹n chÕ cña c¸c gi¶i ph¸p 98

thÓ chÕ, chÝnh s¸ch BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

III.1.2.1. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c gi¶i ph¸p thÓ chÕ, 98

chÝnh s¸ch BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

III.1.2.2. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ h¹n chÕ cña c¸c gi¶i ph¸p thÓ chÕ, 110

chÝnh s¸ch BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

112 III.2. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶/h¹n chÕ cña c¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý

vµ khoa häc c«ng nghÖ trong viÖc h¹n chÕ « nhiÔm vµ sù cè/rñi ro

m«i tr−êng ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

III.2.1. C¸c gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®ang ®−îc ¸p dông ®Ó h¹n chÕ 112

« nhiÔm vµ sù cè/rñi ro m«i tr−êng ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

III.2.1.1. Ph¸t triÓn mét sè m« h×nh ch¨n nu«i hîp vÖ sinh 112

III.2.1.2. Ph¸t triÓn c¸c c«ng nghÖ xö lý chÊt th¶i, kiÓm so¸t m«i tr−êng 113

III.2.2. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶/h¹n chÕ cña c¸c gi¶i ph¸p 115

qu¶n lý - khoa häc c«ng nghÖ ®ang ¸p dông ®Ó h¹n chÕ « nhiÔm

vµ sù cè/rñi ro m«i tr−êng do ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

III.2.3. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶/h¹n chÕ cña c¸c gi¶i ph¸p tuyªn truyÒn 117

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi §iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

gi¸o dôc céng ®ång BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

III.2.3.1. HiÖu qu¶ cña c¸c gi¶i ph¸p tuyªn truyÒn, gi¸o dôc céng ®ång 117

BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

III.2.3.2. H¹n chÕ cña c¸c gi¶i ph¸p tuyªn truyÒn gi¸o dôc céng ®ång BVMT 120

khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

Ch−¬ng IV: §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ BVMT

121

t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

121 IV.1. C¸c gi¶i ph¸p thÓ chÕ chÝnh s¸ch

123 IV.2. C¸c gi¶i ph¸p vÒ vèn

123 IV.3. C¸c gi¶i ph¸p quy ho¹ch

126 IV.4. C¸c gi¶i ph¸p khoa häc vµ c«ng nghÖ (c¸c gi¶i ph¸p xö lý chÊt th¶i,

gi¶i ph¸p phßng chèng vµ h¹n chÕ sù cè/rñi ro m«i tr−êng)

IV.4.1. Ph¸t triÓn ch¨n nu«i theo ph−¬ng ph¸p an toµn sinh häc 126

IV.4.2. C¸c gi¶i ph¸p xö lý chÊt th¶i 130

IV.4.2.1. TiÕn hµnh vÖ sinh chuång tr¹i th−êng kú 130

IV.4.2.2. Xö lý bôi vµ mïi 130

IV.4.2.3. Xö lý n−íc th¶i 134

137

148 IV.4.2.4. Xö lý chÊt th¶i r¾n IV.4.2.5. BiÖn ph¸p tiªu huû gia cÇm bÞ dÞch

150

IV.4.2.6. Xö lý khu vùc chuång tr¹i ch¨n nu«i bÞ dÞch vµ m«i tr−êng xung quanh

153 IV.5. C¸c gi¶i ph¸p tuyÒn truyÒn gi¸o dôc céng ®ång

155 IV.6. C¸c gi¶i ph¸p kh¸c cã liªn quan

KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ

157

Tµi liÖu tham kh¶o

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi §iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

159

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Danh môc

B¶ng 1. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch c¸c th«ng sè chÊt l−îng

Trang 5

m«i tr−êng kh«ng khÝ

B¶ng 2. ChØ tiªu vµ ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch chÊt l−îng n−íc

B¶ng 3. ChØ tiªu vµ ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch chÊt l−îng ®Êt

B¶ng I.1 - C¸c quy ®Þnh vµ yªu cÇu chÝnh vÒ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

B¶ng II.1 - Tæng hîp t×nh h×nh ph¸t triÓn trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm cña TX. S¬n T©y n¨m 2005

B¶ng II.2 - Thèng kª ®µn gia cÇm huyÖn Th¹ch ThÊt

B¶ng II.3 - Tæng hîp c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm t¹i huyÖn Phóc Thä

B¶ng II.4 - Thèng kª sè l−îng hé ch¨n nu«i (1/10/2005) huyÖn Hoµi §øc

B¶ng II.5 - Sè hè ch«n gia cÇm n¨m 2005 t¹i tØnh Hµ T©y

B¶ng II.6 - Mét sè môc ®Çu t− cho ho¹t ®éng ch¨n nu«i t¹i tØnh Hµ T©y

B¶ng II.7 - C¬ cÊu, sè l−îng ®µn gia cÇm tØnh VÜnh Phóc

B¶ng II.8 - C¬ cÊu, sè l−îng ®µn gia cÇm cña thµnh phè VÜnh Yªn

B¶ng II.9 - T×nh h×nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm t¹i Tam §¶o

B¶ng II.10 - C¬ cÊu, sè l−îng ®µn gia cÇm huyÖn Tam §¶o

B¶ng II.11 - C¬ cÊu, sè l−îng ®µn gia cÇm huyÖn Tam D−¬ng

B¶ng II.12 - C¬ cÊu, s¶n l−îng ®µn gia cÇm huyÖn B×nh Xuyªn

B¶ng II.13 - Ph¸t triÓn ch¨n nu«i t¹i huyÖn giai ®o¹n 2000 - 2004

B¶ng II.14 - C¬ cÊu, sè l−îng ®µn gia cÇm HuyÖn Yªn L¹c

B¶ng II.15 - C¬ cÊu sè l−îng ®µn gia cÇm huyÖn Mª Linh

B¶ng II.16 - C¬ cÊu, sè l−îng ®µn gia cÇm ThÞ x· Phóc Yªn

B¶ng II.17 - C¬ cÊu, sè l−îng ®µn gia cÇm huyÖn LËp Th¹ch

B¶ng II.18 - C¬ cÊu, sè l−îng ®µn gia cÇm huyÖn VÜnh T−êng

B¶ng II.19 - KÕt qu¶ tÝnh to¸n thu nhËp ch¨n nu«i gia cÇm t¹i tØnh VÜnh Phóc

B¶ng II.20 - Sè l−îng ®µn gia cÇm cña tØnh Th¸i Nguyªn

qua c¸c n¨m 2001 – 2005

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi §iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

B¶ng II.21 - C¬ cÊu ®µn gia cÇm t¹i tØnh Th¸i Nguyªn ®Õn thêi ®iÓm 1/8/2005

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B¶ng II.22 - KÕt qu¶ tÝnh to¸n thu nhËp ch¨n nu«i gia cÇm

t¹i tØnh Th¸i Nguyªn

B¶ng II.23 - Mét sè chØ tiªu chñ yÕu cña khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung t¹i tØnh B¾c Giang

Bảng II.24 - Tæng hîp sè l−îng gia cÇm cña tØnh B¾c Giang

B¶ng II.25 - KÕt qu¶ tÝnh to¸n thu nhËp ch¨n nu«i gia cÇm t¹i tØnh B¾c Giang

B¶ng II.26 - Tæng sè gia cÇm cña c¸c ®Þa ph−¬ng (theo n¨m)

B¶ng II.27 - Mét sè chØ tiªu t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña 4 tØnh

B¶ng II.28 - DiÖn tÝch chuång tr¹i t¹i c¸c tØnh nghiªn cøu

B¶ng II.29 - Thu nhËp tõ ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung t¹i c¸c tØnh nghiªn cøu

B¶ng II.30 - L−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trung b×nh do 1 con gia cÇm t¹o ra trong 1 n¨m

B¶ng II.31 - Tæng l−îng chÊt « nhiÔm do ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm th¶i ra m«i tr−êng tõ 4 tØnh nghiªn cøu, 2004 (ngh×n tÊn/n¨m)

B¶ng II.32 - Tæng l−îng chÊt « nhiÔm do ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm th¶i ra m«i tr−êng tõ 2 tØnh B¾c Giang vµ Hµ T©y n¨m 2006 (ngh×n tÊn)

B¶ng II.33 - Tæng l−îng c¸c chÊt « nhiÔm t¹o ra tõ ch¨n nu«i gia cÇm

ë Hµ T©y

B¶ng II.34 - Tæng l−îng c¸c chÊt « nhiÔm t¹o ra tõ ch¨n nu«i gia cÇm

ë VÜnh Phóc

B¶ng II.35 - Tæng l−îng c¸c chÊt « nhiÔm tõ ch¨n nu«i gia cÇm

ë Th¸i Nguyªn

B¶ng II.36 - Tæng l−îng c¸c chÊt « nhiÔm t¹o ra tõ ch¨n nu«i gia cÇm

ë B¾c Giang

B¶ng II.37 - Danh s¸ch c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®Ó quan tr¾c

B¶ng II.38 - KÕt qu¶ quan tr¾c mét sè chØ tiªu kh«ng khÝ t¹i c¸c khu d©n c− c¹nh khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung (c¸ch 5 - <10 m)

B¶ng II.39 - KÕt qu¶ ®o ®é nhiÔm khuÈn kh«ng khÝ t¹i khu vùc ch¨n nu«i

gia cÇm cña «ng Ph¹m V¨n T©m (Hµ T©y)

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi §iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

B¶ng II.40 - KÕt qu¶ ®o mïi t¹i c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña «ng Ph¹m V¨n T©m (Hµ T©y)

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B¶ng II.41 - KÕt qu¶ ph©n tÝch chÊt l−îng n−íc ngÇm t¹i khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

B¶ng II.42 - ChÊt l−îng n−íc c¸c s«ng thuéc khu vùc ch¨n nu«i

gia cÇm tËp trung

B¶ng II. 43 - ChÊt l−îng n−íc ao, m−¬ng khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

B¶ng II.44 - L−îng ph©n gia cÇm t¹i 4 tØnh nghiªn cøu

B¶ng II.45 - L−îng khÝ metan t¹o ra tõ ph©n gia cÇm t¹i 4 tØnh nghiªn cøu

B¶ng II.46 - Sè tiÒn thu ®−îc tõ viÖc b¸n khÝ mªtan do ph©n gia cÇm t¹o ra t¹i 4 tØnh nghiªn cøu

B¶ng II.47 - KÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu bïn ®Êt lßng m−¬ng chøa n−íc th¶i

khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

B¶ng II.48 - KÕt qu¶ ®iÒu tra c¸c hé d©n c− khu vùc xung quanh

c¬ së ch¨n nu«i tËp trung t¹i c¸c tØnh nghiªn cøu

B¶ng II.49 - C¸c chÊt « nhiÔm do ho¹t ®éng ch¨n nu«i t¹o ra

139

B¶ng II.50 - Ph©n lo¹i vµ nguån gèc ph¸t sinh khÝ th¶i trong c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi §iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

B¶ng IV.1 - ¶nh h−ëng cña nhiÖt ®é tíi qu¸ tr×nh lªn men

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Trang

H×nh II.1 - T×nh h×nh ph¸t triÓn sè trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm t¹i tØnh Hµ T©y

H×nh II.2 - Sè l−îng gia cÇm t¹i tØnh Hµ T©y (triÖu con)

H×nh II.3 - Sè l−îng trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña VÜnh Phóc

H×nh II.4 - Sè l−îng gia cÇm trong c¸c n¨m gÇn ®©y cña tØnh VÜnh Phóc

H×nh II.5 - DiÔn biÕn sè l−îng trang tr¹i trong cña Th¸i Nguyªn 2001 - 2005

H×nh II.6 - Sè l−îng gia cÇm trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y t¹i Th¸i Nguyªn

H×nh II.7 - S¶n l−îng thÞt h¬i gia cÇm xuÊt chuång qua c¸c n¨m

t¹i tØnh Th¸i Nguyªn

H×nh II.8 - Sè l−îng gia cÇm trong c¸c n¨m gÇn ®©y t¹i tØnh B¾c Giang

H×nh II.9 - L−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i

ch¨n nu«i trung b×nh 1 n¨m cña 4 tØnh nghiªn cøu

H×nh II.10 - Tæng l−îng BOD5 th¶i ra tõ ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm

cña Hµ T©y vµ B¾c Giang n¨m 2006 so víi cña c¶ 4 tØnh n¨m 2004 (ngh×n tÊn)

H×nh II.11 - Tæng l−îng TSS th¶i ra tõ ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm

cña Hµ T©y vµ B¾c Giang n¨m 2006 so víi cña c¶ 4 tØnh n¨m 2004 (ngh×n tÊn)

H×nh II.12 - Tæng l−îng NTS th¶i ra tõ ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm

cña Hµ T©y vµ B¾c Giang n¨m 2006 so víi cña c¶ 4 tØnh n¨m 2004 (ngh×n tÊn)

H×nh II.13 - L−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i

ch¨n nu«i trung b×nh 1 n¨m cña tØnh Hµ T©y

H×nh II.14 - L−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i

ch¨n nu«i trung b×nh 1 n¨m cña tØnh VÜnh Phóc

H×nh II.15 - L−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i

ch¨n nu«i trung b×nh 1 n¨m cña tØnh Th¸i Nguyªn

H×nh II.16 - L−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm

trong n−íc th¶i ch¨n nu«i trung b×nh 1 n¨m cña tØnh B¾c Giang

H×nh II.17 - KÕt qu¶ quan tr¾c khÝ H2S t¹i khu vùc xung quanh khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung (mg/m3)

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi §iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

H×nh II.18 - KÕt qu¶ quan tr¾c khÝ NH3 t¹i khu vùc xung quanh khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung theo kho¶ng c¸ch (mg/m3)

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

H×nh II.19 - KÕt qu¶ quan tr¾c khÝ NH3 t¹i khu vùc xung quanh khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung theo lÇn ®o (mg/m3)

H×nh II.20 - BiÓu ®å nguån tµi chÝnh thu ®−îc tõ viÖc b¸n khÝ Mªtan

do ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm t¹o ra t¹i 4 tØnh nghiªn cøu

113

H×nh IV.1 - S¬ ®å hÖ thèng xö lý « nhiÔm b»ng läc tói vµ cyclon

114

H×nh IV.2 - S¬ ®å hÖ thèng xö lý « nhiÔm b»ng ph−¬ng ph¸p −ít

114

H×nh IV.3 - CÊu t¹o th¸p läc bôi b»ng ph−¬ng ph¸p −ít

120

H×nh IV.4 - HÖ thèng xö lý n−íc th¶i ch¨n nu«i

121

H×nh IV.5 - Ph−¬ng ph¸p xö lý n−íc th¶i b»ng biÖn ph¸p

sinh häc - bïn ho¹t tÝnh

121

H×nh IV.6 - Gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò chÊt th¶i ch¨n nu«i gia cÇm

126

H×nh IV.7 - CÊu t¹o bÓ chøa vµ ñ ph©n næi

185

H×nh IV.8 - C¬ chÕ lªn men kþ khÝ h×nh thµnh khÝ metan

186

H×nh IV.9 - KiÓu hÇm Biogas ®ang d−îc x©y dùng phæ biÕn ë ViÖt Nam

H×nh IV4.10 - KiÓu thiÕt kÕ KT1

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi §iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

H×nh IV.11 - KiÓu thiÕt kÕ KT2

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Më ®Çu

Trong 10 n¨m trë l¹i ®©y, tèc ®é ngµnh ch¨n nu«i ë n−íc ta ®¹t tõ 8% ®Õn 9%, tæng s¶n l−îng thÞt s¶n xuÊt tõ 1,83 triÖu tÊn (n¨m 2000) t¨ng lªn 2,81 triÖu tÊn (n¨m 2005), ®−a s¶n l−îng thÞt b×nh qu©n trªn ®Çu ng−êi hiÖn nay lªn gÇn 35 kg/n¨m.

Theo Côc N«ng nghiÖp, Bé NN&PTNT, sau dÞch cóm, ViÖt Nam hiÖn cßn kho¶ng 210 triÖu gia cÇm (150 triÖu gµ; vÞt, ngan, ngçng 60 triÖu). §Õn th¸ng 6 n¨m 2006, ®µn gia cÇm ®· kh«i phôc vµ b¾t ®Çu ph¸t triÓn chñ yÕu ë cÊp hé cã quy m« ch¨n nu«i nhá, −íc tÝnh t¨ng 6,5% so cïng kú n¨m tr−íc. Mét sè ®Þa ph−¬ng ®¹t tèc ®é t¨ng ®µn gia cÇm kh¸ cao so víi cïng k× trong ®ã cã B¾c Giang (+16,3%) (Nguån: b¸o c¸o thùc hiÖn kÕ ho¹ch th¸ng 6 vµ 6 th¸ng ®Çu n¨m 2006, Ngµnh N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n). Tõ n¨m 2007 trë ®i, phÊn ®Êu ®¹t tèc ®é t¨ng tr−ëng ®Çu con ®èi víi gµ lµ 10%/n¨m, thuû cÇm lµ 5%/n¨m, t¨ng tr−ëng vÒ s¶n l−îng thÞt, trøng tõ 12%/n¨m trë lªn.

Tuy nhiªn, cho ®Õn nay, ngµnh ch¨n nu«i vÉn cßn kh¸ nhiÒu yÕu kÐm, bÊt cËp. Râ nÐt nhÊt lµ ch¨n nu«i gia cÇm vÉn trong quy m« nhá dùa trªn hé gia ®×nh, ph©n t¸n vµ tËn dông phô liÖu n«ng nghiÖp nªn n¨ng suÊt thÊp, gi¸ thµnh l¹i cao, vÖ sinh thùc phÈm kÐm. §©y còng lµ nguån gèc dÉn tíi dÞch cóm cã thÓ t¸i ph¸t bÊt kú lóc nµo. Theo sè liÖu thèng kª, trªn ®Þa bµn c¶ n−íc hiÖn cã kho¶ng trªn 8 triÖu hé ch¨n nu«i gia cÇm víi sè l−îng h¬n 250 triÖu con, nghÜa lµ mçi hé chØ ®¹t 33 con. Trªn thùc tÕ ngoµi c¸c trang tr¹i nu«i lín vµ tËp trung, hÇu hÕt c¸c hé d©n chØ nu«i víi sè l−îng rÊt h¹n chÕ, trung b×nh kho¶ng 10 - 15 con/løa. §©y lµ quy m« qu¸ nhá lÎ vµ rÊt khã kiÓm so¸t. Trong dÞch cóm gia cÇm cuèi n¨m 2004, ®Çu n¨m 2005 võa qua, tÊt c¶ c¸c c¬ së ch¨n nu«i c«ng nghiÖp quy m« lín, cã kiÓm so¸t dÞch bÖnh, thó y hÇu nh− kh«ng hÒ bÞ ¶nh h−ëng, nh÷ng ®Þa ®iÓm bÞ cóm t¸i ph¸t chñ yÕu r¬i vµo c¸c c¬ së ch¨n nu«i nhá, c¸c hé c¸ thÓ ch¨n nu«i manh món, tù ph¸t kh«ng ®−îc quy ho¹ch, bè trÝ, ®Çu t−, ch¨m sãc cÈn thËn.

MÆt kh¸c, ch¨n nu«i nhá r¶i r¸c còng ®ang lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

chÝnh dÉn tíi « nhiÔm m«i tr−êng, thËm chÝ cã thÓ g©y l©y mét sè bÖnh sang ng−êi.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

ChÝnh v× vËy, h×nh thøc ch¨n nu«i tËp trung lµ m« h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®óng ®¾n ®ang ®−îc thay thÕ dÇn cho h×nh thøc ch¨n nu«i nhá lÎ ë nhiÒu vïng n«ng th«n ViÖt Nam. Thùc tÕ cho thÊy, m« h×nh ch¨n nu«i tËp trung cã −u thÕ h¬n nhiÒu so víi h×nh thøc ch¨n nu«i nhá lÎ vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ x· héi.

Tuy nhiªn, ho¹t ®éng ch¨n nu«i tËp trung còng ®· béc lé nhiÒu mÆt h¹n chÕ nh− thÞ tr−êng kh«ng æn ®Þnh, kü thuËt ch¨n nu«i ch−a ®¸p øng, ch−a kiÓm so¸t ®−îc dÞch bÖnh, ho¹t ®éng dÞch vô ch¨n nu«i kh«ng æn ®Þnh, ch−a kiÓm so¸t ®−îc chÊt l−îng thøc ¨n gia sóc (cßn bÞ pha lÉn c¸c chÊt ho¸ häc, hoocmon sinh tr−ëng, c¸c lo¹i thuèc an thÇn,...) g©y h¹i ®èi víi søc khoÎ ng−êi tiªu dïng, chÊt th¶i ch¨n nu«i g©y « nhiÔm m«i tr−êng,...

Trong ho¹t ®éng ch¨n nu«i còng ®· cã nh÷ng quy ®Þnh/biÖn ph¸p nh»m gi÷ vÖ sinh vµ t¹o ra s¶n phÈm an toµn thùc phÈm nh−ng thùc tÕ cho thÊy, hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng trªn ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu thùc tÕ. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµ do thiÕu sù kiÓm so¸t BVMT trong ho¹t ®éng ch¨n nu«i. Sù ph¸t triÓn b÷a b·i, thiÕu sù kiÓm so¸t chÆt chÏ tõ quy tr×nh/kü thuËt ch¨n nu«i ®Õn c¸c quy ®Þnh/kiÓm so¸t vÒ BVMT ®· t¹o ra nh÷ng rñi ro/sù cè ®èi víi ngµnh ch¨n nu«i, trong ®ã dÞch cóm gµ n¨m 2004 vµ ®Çu n¨m 2005 lµ vÝ dô ®iÓn h×nh.

Nh»m h¹n chÕ c¸c rñi ro/sù cè m«i tr−êng ®èi víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cÇn ¸p dông vµ kiÓm so¸t nghiªm ngÆt c¸c quy ®Þnh vÒ vÖ sinh thó y vµ BVMT. §Ó cã c¬ së ®Ò xuÊt, x©y dùng, thùc hiÖn, kiÓm so¸t c¸c gi¶i ph¸p BVMT cÇn cã c¸c nghiªn cøu vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn vµ hiÖn tr¹ng m«i tr−êng t¹i c¸c vïng ch¨n nu«i tËp trung. ViÖc thùc hiÖn ®Ò tµi “Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ « nhiÔm m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m ph¸t triÓn bÒn v÷ng” sÏ lµ c¬ së nh»m gãp phÇn ph¸t triÓn bÒn v÷ng c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung.

Môc tiªu cña ®Ò tµi:

(cid:153) Môc tiªu tr−íc m¾t:

- Gãp phÇn h¹n chÕ c¸c sù cè/rñi ro ch¨n nu«i n¶y sinh do « nhiÔm m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña 4 tØnh Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang;

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- G¾n liÒn ph¸t triÓn kinh tÕ ch¨n nu«i gia cÇm víi ho¹t ®éng BVMT;

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

(cid:153) Môc tiªu l©u dµi:

- Gãp phÇn ph¸t triÓn bÒn v÷ng c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña 4 tØnh

Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang.

- TiÕn tíi triÓn khai réng r·i c¸c gi¶i ph¸p ®−îc ®Ò xuÊt trong ®Ò tµi ®Ó h¹n chÕ c¸c sù cè/rñi ro ch¨n nu«i n¶y sinh do « nhiÔm m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña c¸c tØnh kh¸c thuéc vïng trung du phÝa B¾c.

Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu

§Ò tµi ®−îc thùc hiÖn víi c¸c ph−¬ng ph¸p chÝnh sau:

1. Ph−¬ng ph¸p tæng hîp th«ng tin, tµi liÖu, sè liÖu

Trªn c¬ së kÕ thõa cã chän läc c¸c nghiªn cøu ®· thùc hiÖn tr−íc ®©y t¹i khu vùc dù ¸n, b¸o c¸o ®· ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p: tæng hîp vµ ph©n tÝch th«ng tin, tµi liÖu, sè liÖu. Ph−¬ng ph¸p nµy nh»m x¸c ®Þnh, ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ë khu vùc nghiªn cøu th«ng qua c¸c sè liÖu, th«ng tin thu thËp ®−îc tõ c¸c nguån kh¸c nhau, nh− Niªn gi¸m thèng kª, B¸o c¸o t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi vµ hiÖn tr¹ng m«i tr−êng c¸c tØnh. C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cã liªn quan nh−: - Niªn gi¸m thèng kª c¸c tØnh Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang n¨m 2004 vµ 2005.

- B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô kinh tÕ - x· héi, an ninh quèc phßng n¨m 2004 vµ 2005, ph−¬ng h−íng n¨m 2006 cña c¸c tØnh Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang.

Nh÷ng sè liÖu thu thËp ®−îc ®· ®−îc thèng kª thµnh c¸c b¶ng biÓu theo hÖ thèng x¸c ®Þnh: c¸c th«ng tin c¬ b¶n vÒ ®Þa bµn nghiªn cøu, sè liÖu vÒ hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, hiÖn tr¹ng m«i tr−êng cña vïng nghiªn cøu..

2. Ph−¬ng ph¸p kh¶o s¸t thùc ®Þa

Ph−¬ng ph¸p nµy ®−îc tiÕn hµnh trong 2 n¨m 2004 vµ 2005 t¹i 4 tØnh Hµ T©y,

VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang. Néi dung c¸c c«ng t¸c kh¶o s¸t bao gåm:

- Kh¶o s¸t ®iÒu kiÖn ®Þa lý tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi, hiÖn tr¹ng c¬ së h¹ tÇng,

hiÖn tr¹ng m«i tr−êng khu vùc dù ¸n vµ vïng phô cËn.

- Quan s¸t hiÖn tr−êng vµ ghi chÐp c¸c nhËn xÐt trùc quan vÒ ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh,

®Æc ®iÓm th¶m thùc vËt, m«i tr−êng.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- Thu thËp, tæng hîp c¸c tµi liÖu liªn quan.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

- §¸nh gi¸ c¸c th«ng tin, sè liÖu sau khi ®iÒu tra, kh¶o s¸t.

- Kh¶o s¸t thùc ®Þa vµ tiÕn hµnh ®o ®¹c ngay t¹i thùc ®Þa mét sè chØ tiªu m«i tr−êng: nhiÖt ®é, hµm l−îng bôi, ®é ån… §ång thêi lÊy mét sè mÉu ®Êt, n−íc vµ khÝ ®Ó ®−a vÒ ph©n tÝch trong phßng thÝ nghiÖm.

KÕt qu¶ kh¶o s¸t, ph©n tÝch chÊt l−îng m«i tr−êng khu vùc dù ¸n do Trung t©m

Khoa häc C«ng nghÖ m«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD) thùc hiÖn.

- M«i tr−êng khÝ: kh¶o s¸t ®o l−êng nång ®é c¸c chÊt « nhiÔm m«i tr−êng kh«ng khÝ lµ: Bôi l¬ löng (SPM), NH3, H2S, CO2 vµ sè l−îng c¸c vi sinh vËt hiÕu khÝ… ë c¸c vÞ trÝ ®Æc tr−ng trong khu vùc nghiªn cøu.

+, N-NH3, s¾t tæng sè, coliform vµ Feacal Coliform.

- M«i tr−êng n−íc: kh¶o s¸t ®o ®¹c hiÖn tr¹ng chÊt l−îng m«i tr−êng n−íc mÆt t¹i khu vùc nghiªn cøu. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch bao gåm: ®é pH, chÊt r¾n l¬ -, H2S, Fe, coliform vµ Feacal Coliform. löng, DO, COD, BOD5, NH3, NO3 Kh¶o s¸t ®o ®¹c hiÖn tr¹ng chÊt l−îng m«i tr−êng n−íc ngÇm t¹i khu vùc nghiªn cøu. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch bao gåm: ®é pH, ®é ®ôc, ®é cøng, ®é mµu, COD, BOD5, N-NH4

- M«i tr−êng ®Êt: kh¶o s¸t ®o ®¹c chÊt l−îng m«i tr−êng ®Êt t¹i khu vùc nghiªn cøu - ®Êt t¹i khu vùc tiÕp nhËn n−íc th¶i tõ c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch gåm: Nit¬ tæng sè, photpho tæng sè, pHKCl, chÊt h÷u c¬.

- HiÖn tr¹ng kinh tÕ - x· héi: ®iÒu tra hiÖn tr¹ng ph¸t triÓn vµ thu nhËp cña c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung th«ng qua c¸c sè liÖu thèng kª do UBND c¸c x·, huyÖn cung cÊp.

- Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra x· héi häc: ®−îc sö dông trong qu¸ tr×nh pháng vÊn l·nh ®¹o vµ nh©n d©n ®Þa ph−¬ng, ®Æc biÖt lµ c¸c chñ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung vµ c¸c hé ë l©n cËn. Nhãm nghiªn cøu ®· tiÕn hµnh ph¸t 660 phiÕu ®iÒu tra t¹i 4 tØnh Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn, B¾c Giang

3. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch trong phßng thÝ nghiÖm

Ph−¬ng ph¸p nµy nh»m x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè vÒ hiÖn tr¹ng m«i tr−êng kh«ng

khÝ, ®Êt, n−íc vµ tiÕng ån t¹i khu vùc dù ¸n.

Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn b¸o c¸o nµy, nhãm nghiªn cøu ®· tiÕn hµnh lÊy vµ

ph©n tÝch mét sè mÉu cã liªn quan:

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- MÉu ®Êt : 4 mÉu.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

- MÉu n−íc : 6 mÉu n−íc mÆt vµ 4 mÉu n−íc ngÇm.

- MÉu khÝ : 7 mÉu.

Ph−¬ng ph¸p ®o c¸c th«ng sè chÊt l−îng m«i tr−êng kh«ng khÝ

C¸c th«ng sè quan tr¾c

+ Bôi l¬ löng (SPM) vµ c¸c chÊt khÝ ®éc h¹i CO2, NH3 vµ H2S, vi sinh vËt hiÕu khÝ.

Ph−¬ng ph¸p quan tr¾c

C¸ch lÊy mÉu theo Tiªu chuÈn m«i tr−êng ViÖt Nam TCVN 1995 (bôi theo TCVN 5067 -1995).

B¶ng 1 - Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch c¸c th«ng sè chÊt l−îng m«i tr−êng kh«ng khÝ

ChØ tiªu ph©n tÝch Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch

KhÝ NH3

TCVN 5293 : 1995. ChÊt l−îng kh«ng khÝ. Ph−¬ng ph¸p Indophenol x¸c ®Þnh hµm l−îng Amoniac.

KhÝ CO2

KhÝ H2S

Bôi SPM Ph−¬ng ph¸p c©n khèi l−îng theo TCVN 5067-1995

Vi khuÈn hiÕu khÝ

Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch chÊt l−îng n−íc

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l−îng m«i tr−êng n−íc vµ ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch ®−îc tr×nh bµy trong b¶ng sau.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B¶ng 2 - ChØ tiªu vµ ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch chÊt l−îng n−íc

Th«ng Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch TT sè/ChØ tiªu

ChØ tiªu vËt lý

1 pH §o b»ng m¸y ®o theo TCVN 4559 – 1998; TCVN 6492 : 1999

Ph−¬ng ph¸p ®o ®iÖn thÕ pH APHA 4500 – H + B

2 SS

Ph−¬ng ph¸p khèi l−îng sau khi läc, sÊy mÉu ë nhiÖt ®é 1050C ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi theo TCVN 4560 - 1988

APHA - 2540D (ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tæng chÊt r¾n l¬ löng sÊy kh« ë 103 ÷ 1050C, trang 2-56 ÷ 2-57)

3 DO M¸y ®o DO, Ph−¬ng ph¸p Winkler theo TCVN 5499 - 1995

4 COD

Ph−¬ng ph¸p oxy ho¸ b»ng K2Cr2O7 trong m«i tr−êng axit theo TCVN 6491-1999

APHA -5220B (Ph−¬ng ph¸p håi l−u më, trang 5-15 ÷5-16)

APHA-5220D (Ph−¬ng ph¸p ch−ng cÊt håi l−u ®ãng, tr¾c

quang, trang 5-15 ÷ 5-16)

5 Ph−¬ng ph¸p cÊy vµ pha lo·ng theo TCVN 6001 - 1995 BOD5

APHA -5210B (X¸c ®Þnh BOD 5 ngµy, trang 5-3 ÷ 5-6)

6 H2S X¸c ®Þnh H2S theo ph−¬ng ph¸p nªu trong TCVN 5370 – 1991

7 NH4

X¸c ®Þnh amoni b»ng ph−¬ng ph¸p tr¾c phæ thao t¸c b»ng tay theo TCVN 6179 - 1:1996

8 NH3

TCVN 5988:1995 ISO 5664:1984. ChÊt l−îng n−íc. X¸c ®Þnh NH3 b»ng ph−¬ng ph¸p ch−ng cÊt vµ chuÈn ®é.

tr¾c phæ dïng 9 NO3

X¸c ®Þnh nitrat b»ng ph−¬ng ph¸p axitosunfosalixylic theo TCVN 6180 : 1996

§o ngay t¹i hiÖn tr−êng b»ng m¸y TOA. 10 §é cøng

11 §é mµu

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

TCVN 6185:1996, ISO 7887:1985(E). ChÊt l−îng n−íc. KiÓm tra vµ x¸c ®Þnh mµu s¾c

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

12 Fe

X¸c ®Þnh s¾t b»ng ph−¬ng ph¸p tr¾c phæ dïng thuèc thö 1,10 - phenantrolin theo TCVN 6177 : 1996

13 §é ®ôc X¸c ®Þnh ®é ®ôc theo TCVN 6184 : 1996

ChØ tiªu sinh häc

14 Coliform X¸c ®Þnh theo TCVN 6187-1: 1996; TCVN 6187- 2: 1996

15 Fecal

Coliform

TCVN 6187-1:1996, ISO 9308/1:1990(E). ChÊt l−îng n−íc. Ph¸t hiÖn vµ ®Õm vi khuÈn coliform, vi khuÈn coliform chÞu nhiÖt vµ Escherichia coli gi¶ ®Þnh. PhÇn 1: Ph−¬ng ph¸p mµng läc

MÉu lÊy ®−îc l−u tr÷ trong thïng ®¸ ®Ó duy tr× nhiÖt ®é < 40C. Tuú tõng chØ tiªu, mÉu ®−îc b¶o qu¶n thÝch hîp vµ ph©n tÝch “Standards Methods for examimnation of Water and Wastewater”. C¸c chØ tiªu pH vµ DO ®−îc ®o t¹i hiÖn tr−êng sau khi lÊy mÉu. C¸c chØ tiªu kh¸c ®−îc ph©n tÝch t¹i phßng thÝ nghiÖm trong th¸ng 8 n¨m 2006.

Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch chÊt l−îng ®Êt

C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l−îng m«i tr−êng ®Êt vµ ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch ®−îc

tr×nh bµy trong b¶ng sau.

B¶ng 3 - ChØ tiªu vµ ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch chÊt l−îng ®Êt

Ph−¬ng ph¸p TT ChØ tiªu ph©n tÝch

Quang phæ hÊp phô 1 ∑N (mg/kgkh«)

Quang phæ hÊp phô 2 ∑P (mg/kgkh«)

pH Meter 3 pH KCL

ChÊt h÷u c¬ (mg/kgkh«) 4 TCVN 5050:1985. §Êt trång trät. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tæng sè chÊt h÷u c¬

MÉu ph©n tÝch chÊt l−îng ®Êt ®−îc lÊy theo ®óng quy tr×nh quy ®Þnh trong TCVN 5297 : 1995 LÊy mÉu. Yªu cÇu chung.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

+ Ph−¬ng ph¸p so s¸nh: Dïng ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng trªn c¬ së c¸c tiªu chuÈn ViÖt Nam vÒ m«i tr−êng TCVN 1995, TCVN 1998, TCVN 2001 vµ TCVN 2005.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

+ §¸nh gi¸ nhanh: ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nhanh (Rapid assessment) do tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi (WHO) ®Ò xuÊt, ®−îc ¸p dông ®Ó tÝnh to¸n t¶i l−îng « nhiÔm trong khÝ th¶i vµ n−íc th¶i cña c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. §èi t−îng nghiªn cøu: Nghiªn cøu tËp trung vµo khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã quy m« ≥ 1000 con. Néi dung nghiªn cøu: Nghiªn cøu ®−îc thùc hiÖn víi c¸c néi dung chÝnh nh− sau:

- §¸nh gi¸ t×nh h×nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung t¹i khu vùc nghiªn

cøu.

- §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖn tr¹ng m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia

cÇm tËp trung cña Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn, B¾c Giang.

- Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶/h¹n chÕ cña c¸c gi¶i ph¸p BVMT ®−îc thùc hiÖn t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn, B¾c Giang.

- §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ BVMT t¹i c¸c khu

ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung.

C¸c thµnh viªn chÝnh tham gia thùc hiÖn ®Ò tµi:

§Ò tµi ®−îc thùc hiÖn víi sù tham gia cña c¸c thµnh viªn chÝnh sau:

TT Hä tªn, häc hµm, häc vÞ C¬ quan

1 PGS.TS. TrÞnh ThÞ Thanh Khoa M«i tr−êng – Tr−êng §HKHTN

2 Lª Hång Thanh CENTECD

3 ThS. NguyÔn Mai Hoa Bé m«n §Þa sinh th¸i – Tr−êng §H Má - §Þa chÊt

4 CN. §µo Ph−¬ng Hoa CENTECD

5 CN. Lª Duy H−¬ng CENTECD

6 CN. Lª ThÞ BÝch Ngäc CENTECD

7 CN. NguyÔn Duy Phó CENTECD

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

8 CN. D−¬ng Hoµi Linh CENTECD

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Ch−¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò chung

vÒ c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung

I. Tiªu chÝ khu ch¨n nu«i tËp trung

A) Tiªu chÝ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

Khu ch¨n nu«i tËp trung quy m« lín: Khu ch¨n nu«i tËp trung nÕu th−êng

xuyªn cã sè l−îng gia cÇm tõ 10.000 con trë lªn.

Khu ch¨n nu«i tËp trung quy m« võa: cã tõ 2.000 ®Õn d−íi 10.000 con gia cÇm. Khu ch¨n nu«i quy m« nhá: cã tõ 200 ®Õn 2.000 con gia cÇm.

Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh ¸p dông quy ®Þnh trªn vµo thùc tÕ cho thÊy ph©n lo¹i trªn ch−a phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ, do vËy gÇn ®©y nhÊt Bé NNPT – NT vµ c¸c ban ngµnh kh¸c cã liªn quan ®· ®−a ra quy ®Þnh: Khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã quy m« tõ 500 con m¸i sinh s¶n hoÆc 1.000 con th−¬ng phÈm/løa trë lªn.

Tæ chøc, c¸ nh©n ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp cã quy m« tõ 1.000 con sinh s¶n hoÆc 2.000 con th−¬ng phÈm trë lªn ph¶i ®¨ng ký víi c¬ quan thó y ®Ó thÈm ®Þnh ®iÒu kiÖn ch¨n nu«i, ®iÒu kiÖn vÖ sinh thó y.

§Ó ®¶m b¶o an toµn, sÏ kh«ng ®−îc ch¨n nu«i bÊt kú quy m« nµo trong khu vùc d©n c− tËp trung, khu phè, néi « thuéc thµnh phè, thÞ x·, thÞ tø, khu c«ng nghiÖp. Kho¶ng c¸ch tõ c¸c c¬ së ch¨n nu«i ®Õn nguån mÆt n−íc, giÕng khoan lÊy n−íc ngÇm phôc vô môc ®Ých ¨n uèng, sinh ho¹t cña nh©n d©n tèi thiÓu lµ 10 m ®èi víi ch¨n nu«i hé gia ®×nh, 20 m ®èi víi khu ch¨n nu«i tËp trung quy m« nhá, 50 m ®èi víi khu ch¨n nu«i tËp trung quy m« võa, 100 m ®èi víi khu ch¨n nu«i tËp trung quy m« lín.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Kho¶ng c¸ch tõ c¬ së ch¨n nu«i ®Õn tr−êng häc, bÖnh viÖn, khu ®iÒu d−ìng, c«ng së, c¬ së t«n gi¸o, vui ch¬i gi¶i trÝ tèi thiÓu lµ 20 m ®èi víi ch¨n nu«i hé gia ®×nh; 50 m ®èi víi ch¨n nu«i nhá; 100 m ®èi víi ch¨n nu«i võa. Khu ch¨n nu«i tËp trung ph¶i c¸ch xa khu d©n c− tèi thiÓu lµ 300 m; xa c«ng së, tr−êng häc, bÖnh viÖn... tèi thiÓu lµ 500 m.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

C¸c quy ®Þnh vµ yªu cÇu chÝnh vÒ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®−îc thÓ

hiÖn ë b¶ng I.1

B¶ng I.1 - C¸c quy ®Þnh vµ yªu cÇu chÝnh vÒ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

Quy ®Þnh vµ yªu cÇu cô thÓ Quy m«

vµ yªu cÇu

VÒ quy m« ch¨n nu«i (A)

VÒ quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ

Ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp: Quy m« kh«ng nhá h¬n 30.000 con, trong ®ã mçi hé cã quy m« tèi thiÓu 4.000 con th−¬ng phÈm hoÆc 2.000 con sinh s¶n. - C¬ së ch¨n nu«i gia cÇm th−¬ng phÈm víi quy m« cã mÆt th−êng xuyªn tõ 2.000 con trë lªn (kh«ng tÝnh sè ®Çu con d−íi 7 ngµy tuæi). - C¬ së ch¨n nu«i gia cÇm sinh s¶n víi quy m« cã mÆt th−êng xuyªn tõ 1.000 con trë lªn. - Ph¶i theo quy ho¹ch ®−îc cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt; - C¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp ë ®ång b»ng, trung du ph¶i c¸ch xa khu d©n c− tõ 300 mÐt trë lªn vµ ë miÒn nói ph¶i c¸ch xa khu d©n c− tõ 01 km trë lªn; - Khu ch¨n nu«i tËp trung ®−îc x©y dùng ë nh÷ng ®Þa ®iÓm c¸ch xa khu d©n c−, tr−êng häc, quèc lé, chî. - Chuång ph¶i cã m¸i che, nÒn bª t«ng kh«ng tr¬n tr−ît, dÔ tho¸t n−íc vµ vÖ sinh tiªu ®éc. - Cã hµng rµo hoÆc t−êng bao quanh b¶o ®¶m ng¨n chÆn ®−îc ng−êi, ®éng vËt tõ bªn ngoµi x©m nhËp vµo c¬ së; - Cã khu hµnh chÝnh riªng biÖt; - Cã n¬i vÖ sinh, thay quÇn ¸o cho c¸n bé, c«ng nh©n, kh¸ch th¨m quan; - Cã kho riªng biÖt b¶o qu¶n thøc ¨n ch¨n nu«i, nguyªn liÖu dïng s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i; dông cô ch¨n nu«i; ho¸ chÊt s¸t trïng ®éc h¹i; Khu ch¨n nu«i tËp trung quy m« nhá Khu ch¨n nu«i tËp trung quy m« võa Khu ch¨n nu«i tËp trung quy m« lín 20 50 100

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Kho¶ng c¸ch tèi thiÓu tõ c¸c c¬ së ch¨n ®Õn nu«i nguån n−íc phôc vô môc ®Ých sinh ho¹t (m) (B)

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Khu ch¨n nu«i tËp trung quy m« nhá Khu ch¨n nu«i tËp trung quy m« võa Khu ch¨n nu«i tËp trung quy m« lín 50 100 300 – 500

tèi Kho¶ng c¸ch thiÓu ®Õn tr−êng häc, bÖnh viÖn, khu ®iÒu d−ìng, c«ng së, c¬ së t«n gi¸o, vui ch¬i gi¶i trÝ (m) (B)

tèi Kho¶ng c¸ch thiÓu ®èi víi ho¹t ®éng Êp trøng gia cÇm (B)

VÖ sinh m«i tr−êng (A)

- §Õn nhµ d©n gÇn nhÊt, nguån n−íc mÆt, giÕng khoan phôc vô môc ®Ých ¨n uèng: 10 m; - §Õn tr−êng häc, khu vui ch¬i, bÖnh viÖn: 50 m - Nghiªm cÊm c¸c ho¹t ®éng Êp trøng trong khu d©n c− tËp trung, khu phè, thÞ trÊn, khu c«ng nghiÖp. - Cã hè s¸t trïng cho ng−êi, ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn tr−íc khi vµo c¬ së vµ khu ch¨n nu«i; - M«i tr−êng khu ch¨n nu«i ph¶i ®¹t tiªu chuÈn vÖ sinh thó y theo quy ®Þnh; - Cã n¬i c¸ch ly, xö lý gia cÇm èm, chÕt vµ chÊt th¶i theo h−íng dÉn cña c¬ quan thó y; - Thùc hiÖn vÖ sinh, khö trïng tiªu ®éc ®Þnh kú, khi cã dÞch bÖnh vµ sau mçi ®ît nu«i, xuÊt b¸n s¶n phÈm gia cÇm; - Cã ch−¬ng tr×nh, quy tr×nh phßng chèng dÞch bÖnh ®éng vËt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt thó y; - B¶o ®¶m thêi gian ®Ó trèng chuång sau mçi ®ît nu«i, xuÊt b¸n s¶n phÈm gia cÇm; - Cã biÖn ph¸p diÖt trõ c¸c loµi gÆm nhÊm, c«n trïng g©y h¹i vµ ng¨n chÆn, h¹n chÕ chim trêi. - Khu vùc ch¨n nu«i ph¶i cã ®ñ nguån n−íc s¹ch;

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nguån: (A) Bé N«ng nghiÖp ph¸t triÓn N«ng th«n, 2005 (B) Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng, 2005 “KÕ ho¹ch hµnh ®éng khÈn cÊp phßng, chèng dÞch cóm gia cÇm vµ ®¹i dÞch cóm ë ng−êi”

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

II. Trang tr¹i ch¨n nu«i

HiÖn cã mét sè kh¸i niÖm vÒ trang tr¹i, mét trong nh÷ng kh¸i niÖm vÒ trang tr¹i ®−îc Hoµng ViÖt, ®−a ra n¨m 1999: “Trang tr¹i lµ mét h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt c¬ së trong n«ng nghiÖp (bao gåm n«ng, l©m, ng− nghiÖp), cã môc ®Ých lµ s¶n xuÊt hµng ho¸, t− liÖu s¶n xuÊt thuéc quyÒn së h÷u hoÆc quyÒn sö dông cña mét ng−êi chñ ®éc lËp, s¶n xuÊt ®−îc tiÕn hµnh trªn quy m« ruéng ®Êt vµ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt tËp trung ®ñ lín víi ph−¬ng thøc tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt tiÕn bé vµ tr×nh ®é kü thuËt cao ho¹t ®éng tù chñ vµ lu«n g¾n víi thÞ tr−êng”.

GÇn ®©y nhÊt, thi hµnh NghÞ quyÕt cña ChÝnh phñ, Liªn Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT vµ Tæng côc Thèng kª qui ®Þnh h−íng dÉn tiªu chÝ vÒ kinh tÕ trang tr¹i nh− sau: - Ch¨n nu«i gia cÇm: gµ, vÞt, ngan, ngçng, vv... cã th−êng xuyªn tõ 2000 con trë

lªn (kh«ng tÝnh sè ®Çu con d−íi 7 ngµy tuæi).

- Quy m« vÒ ®Êt ®ai: C¸c trang tr¹i ch¨n nu«i cã quy m« diÖn tÝch trung b×nh

0,5 ha/1 trang tr¹i .

III. Ph©n lo¹i, nhãm/quy m« c¸c khu ch¨n nu«i

Ph©n lo¹i theo ®èi t−îng ch¨n nu«i

- Trang tr¹i ch¨n nu«i gµ (thÞt vµ ®Î): Quy m« tèi thiÓu lµ 2.000 con (kh«ng tÝnh d−íi 7 ngµy tuæi). Cã 3 lo¹i ch¨n nu«i ®èi víi trang tr¹i vµ c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp, cô thÓ lµ: Lo¹i 1: Khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp ph¶i cã quy m« kh«ng nhá h¬n 30.000 con, trong ®ã mçi hé cã quy m« tèi thiÓu 4.000 con th−¬ng phÈm hoÆc 2.000 con sinh s¶n. Lo¹i 2: C¬ së ch¨n nu«i gia cÇm th−¬ng phÈm víi quy m« cã mÆt th−êng xuyªn tõ 2.000 con trë lªn (kh«ng tÝnh sè ®Çu con d−íi 7 ngµy tuæi). Lo¹i 3: C¬ së ch¨n nu«i gia cÇm sinh s¶n víi quy m« cã mÆt th−êng xuyªn tõ 1.000 con trë lªn.

- Trang tr¹i kÕt hîp ch¨n nu«i vµ dÞch vô ch¨n nu«i: Víi vËt nu«i lµ gµ kÕt hîp

dÞch vô thøc ¨n, thó y...

- Trang tr¹i VAC: M« h×nh víi c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m, c©y ¨n tr¸i, rau mµu vµ

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

c©y c«ng nghiÖp hµng n¨m kÕt hîp víi nu«i gµ. H×nh thøc s¶n xuÊt lÊy ng¾n nu«i dµi.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Ch¨n nu«i gia cÇm ph©n theo ph−¬ng thøc ch¨n nu«i:

Ch¨n nu«i gia cÇm lµ nghÒ ch¨n nu«i truyÒn thèng ë ViÖt Nam, s¶n phÈm gia cÇm lµ nguån cung cÊp thùc phÈm quan träng cho ®êi sèng x· héi. Hµng n¨m ngµnh kinh tÕ nµy ®· s¶n xuÊt kho¶ng 350 - 380 ngh×n tÊn thÞt h¬i vµ tõ 4 - 4,8 tû qu¶ trøng. Ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm cßn gióp t¹o viÖc lµm, t¨ng thªm thu nhËp cho ®¹i bé phËn bµ con n«ng d©n. HiÖn nay, gÇn 70% hé gia ®×nh n«ng th«n ch¨n nu«i gia cÇm. Trong c¬ cÊu thu nhËp cña ngµnh ch¨n nu«i, møc thu nhËp tõ ch¨n nu«i gia cÇm chiÕm 19% (thu tõ ch¨n nu«i lîn 68,3%; tõ ch¨n nu«i kh¸c 12,60%).

Theo Côc Ch¨n nu«i Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, hiÖn nay ®ang

tån t¹i 3 ph−¬ng thøc ch¨n nu«i gia cÇm sau:

1. Ch¨n nu«i b¸n th©m canh phæ biÕn nhÊt, chiÕm kho¶ng 50% 2. Ch¨n nu«i qu¶ng canh, tù ph¸t, nhá lÎ 3. Ch¨n nu«i th©m canh tËp trung ë quy m« trang tr¹i

§èi t−îng cña nghiªn cøu nµy lµ c¬ së ch¨n nu«i tËp trung, bao gåm c¶ 3 lo¹i

ch¨n nu«i trªn.

Trªn thùc tÕ, th−êng ph©n thµnh 4 h×nh thøc ch¨n nu«i nhá sau:

1 - Ph−¬ng thøc ch¨n nu«i nhá lÎ

Ph−¬ng thøc ch¨n nu«i nµy Ýt vèn ®Çu t−, tËn dông ®−îc nhiÒu nguån thøc ¨n. S¶n phÈm dÔ tiªu thô vµ ®−îc thÞ tr−êng −a chuéng; Gi¸ gµ ch¨n nu«i nhá lÎ th−êng cao h¬n gi¸ gµ ch¨n nu«i c«ng nghiÖp tõ 1,5 - 1,8 lÇn. Tuy vËy, ch¨n nu«i theo ph−¬ng ph¸p nµy rñi ro lín. Thêi gian kÕt thóc nhiÖm kú s¶n phÈm dµi, n¨ng suÊt thÊp. 2 - Ph−¬ng thøc ch¨n nu«i vÞt ch¹y ®ång

Ch¨n nu«i vÞt ch¹y ®ång lµ h×nh ¶nh quen thuéc ë n«ng th«n. ë miÒn B¾c ch¨n

nu«i vÞt ch¹y ®ång ®i liÒn sau vô thu ho¹ch lóa (ch¨n nu«i vÞt thêi vô). ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long vÞt ch¹y ®ång nu«i quanh n¨m. Ph−¬ng thøc ch¨n nu«i nµy tËn dông ®−îc nhiÒu nguån thøc ¨n, lµ nguån thu nhËp lín cña ng−êi ch¨n nu«i. 3 - Ch¨n nu«i c«ng nghiÖp vµ b¸n c«ng nghiÖp

Ph−¬ng thøc ch¨n nu«i míi xuÊt hiÖn 3 - 4 n¨m gÇn ®©y, cã n¬i cßn gäi lµ ch¨n nu«i trang tr¹i. Quy m« ®µn, th−êng nu«i trong v−ên, ¨n thøc ¨n c«ng nghiÖp, chuång tr¹i ®¬n gi¶n, gÇn nhµ, dÔ qu¶n lý. Ph−¬ng thøc ch¨n nu«i nµy chiÕm 20 - 25% tæng ®µn gia cÇm.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nu«i c«ng nghiÖp hoÆc b¸n c«ng nghiÖp cã quy m« lín, th−êng nu«i c¸c gièng gµ chuyªn thÞt (Ross 308, 408, ISA Color, Cobb...), chuyªn trøng (Hyline, Brownich...), c¸c gièng gµ kiªm dông (L−¬ng Ph−îng, Kabir, Sao, Ai CËp, Sasso...).

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Nu«i theo 2 ph−¬ng thøc nµy cã n¨ng suÊt lao ®éng cao, gi¸ thµnh s¶n phÈm thÊp, hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. 4 - Ch¨n nu«i hµng hãa

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Gia cÇm nu«i trong chuång kÝn, cã hÖ thèng th«ng giã, lµm m¸t, m¸ng ¨n, m¸ng uèng tù ®éng. HiÖn chiÕm kho¶ng 18 - 20% tæng ®µn gia cÇm. Lîi thÕ cña ph−¬ng thøc nµy lµ kiÓm so¸t ®−îc dÞch bÖnh. Ph−¬ng thøc nµy sÏ ph¸t triÓn m¹nh trong nh÷ng n¨m s¾p tíi nh−ng hiÖn cßn gÆp khã kh¨n vÒ ®Êt x©y dùng (theo kinh nghiÖm cña Th¸i Lan, yªu cÇu kho¶ng c¸ch tr¹i ch¨n nu«i víi c− d©n lµ 5 c©y sè).

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Ch−¬ng II: Tæng quan vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn c¸c khu

ch¨n nu«i tËp trung ë c¸c tØnh Hµ T©y, VÜnh Phóc,

Th¸i nguyªn vµ B¾c Giang

I. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë c¸c

tØnh Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i nguyªn vµ B¾c Giang

A) T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë tØnh Hµ T©y

Hµ T©y lµ tØnh cã nhiÒu thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn m¹nh ngµnh ch¨n nu«i theo h−íng s¶n xuÊt hµng hãa, nh− diÖn tÝch réng, ®a d¹ng vïng sinh th¸i, cã truyÒn thèng ch¨n nu«i vµ ng−êi n«ng d©n cÇn cï, chÞu khã, l¹i gÇn thÞ tr−êng lín lµ thñ ®« Hµ Néi. B−íc chuyÓn biÕn m¹nh mÏ ®Çu tiªn lµ ®Çu t− m¹nh cho ph¸t triÓn ngµnh ch¨n nu«i. TØnh −u tiªn vèn ng©n s¸ch n©ng cÊp c¸c c¬ së h¹ tÇng s¶n xuÊt gièng vËt nu«i, ph¸t

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

triÓn m¹ng l−íi thó y c¬ së, hç trî, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nh÷ng gièng vËt nu«i míi cã n¨ng suÊt, chÊt l−îng cao, t¹o m«i tr−êng thuËn lîi ®Ó thu hót vèn ®Çu t− n−íc ngoµi vµo s¶n xuÊt con gièng vµ chÕ biÕn thøc ¨n c«ng nghiÖp. Trong c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp, ch¨n nu«i chiÕm tû träng 43% n¨m 2005, trë thµnh ngµnh kinh tÕ chÝnh trong ph¸t triÓn n«ng nghiÖp cña tØnh.

NhiÒu ph−¬ng thøc liªn kÕt míi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm, nh− sù hîp t¸c gi÷a C«ng ty CP (Th¸i Lan) - ViÖt Nam víi c¸c hé n«ng d©n; hîp t¸c gi÷a doanh nghiÖp Nhµ n−íc víi n«ng d©n hay gi÷a hîp t¸c x· víi ng−êi ch¨n nu«i vµ nhÊt lµ sù xuÊt hiÖn nhiÒu m« h×nh liªn kÕt gi÷a n«ng d©n víi doanh nghiÖp, gãp phÇn mang l¹i hiÖu qu¶ æn ®Þnh cho ng−êi ch¨n nu«i. C¸c trang tr¹i chñ yÕu lµ ch¨n nu«i gia c«ng cho c¸c c«ng ty, ®−îc ¸p dông c«ng nghÖ ch¨n nu«i tiªn tiÕn, thùc hiÖn nghiªm chØnh vÒ quy ®Þnh vÖ sinh chuång tr¹i, phßng chèng dÞch bÖnh, khö trïng mçi løa nu«i. Ph−¬ng thøc s¶n xuÊt lµ: C«ng ty ký hîp ®ång kinh tÕ lo ®Çu vµo, ®Çu ra, KHKT, qu¶n lý quy tr×nh c«ng nghÖ. N«ng d©n thùc hiÖn ®óng theo h−íng dÉn chuyªn m«n cña c«ng ty, ®Çu t− chuång tr¹i, nh©n c«ng, h−ëng phÇn tr¨m thu nhËp theo s¶n phÈm.

Tuy nhiªn, thùc tÕ cho thÊy c¸c c¬ së ch¨n nu«i cã quy m« lín (>1000 con) trong tØnh míi ®−îc t¨ng sau 2003, khi cã ®Çu t− cña c¸c c«ng ty (m« h×nh kho¸n nu«i cho c¸c khu ch¨n nu«i). §iÒu nµy phÇn nµo thÓ hiÖn qua kÕt qu¶ kh¶o s¸t thùc tÕ cô thÓ t¹i tØnh vµo th¸ng 8/2006 (phô lôc).

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

KÕt qu¶ thèng kª cho thÊy, Hµ T©y lµ tØnh cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh vÒ trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm cã quy m« lín (> 2000 con): Sè trang tr¹i n¨m 2001 lµ 88, n¨m 2004 lµ 596. N¨m 2005 do ¶nh h−ëng dÞch cóm gµ sè trang t¹i ch¨n nu«i gia cÇm gi¶m xuèng cßn lµ 540.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

700

600

500

400

300

200

100

0 N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 N¨m 2004 N¨m 2005

H×nh II.1 - T×nh h×nh ph¸t triÓn sè trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm t¹i tØnh Hµ T©y

Nh÷ng n¨m qua, mÆc dï bÞ ¶nh h−ëng bëi dÞch cóm gia cÇm, ngµnh ch¨n nu«i Hµ T©y vÉn lµ trung t©m cung cÊp gièng gia cÇm cho c¶ n−íc. Theo sè liÖu thèng kª, n¨m 2004, tæng ®µn gia cÇm cña Hµ T©y lµ 596 ngh×n con, hiÖn nay ®ang duy tr× ë møc 10.069.623 con.

KÕt qu¶ tæng kÕt cho thÊy tæng sè khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung t¹i tØnh Hµ T©y lµ: 444. Trong ®ã:

+ Quy m« trang tr¹i (≥ 2000 con) lµ: 295 trang tr¹i, chiÕm 66,44% tæng sè khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung t¹i tØnh Hµ T©y, trong ®ã:

(cid:131) Sè trang tr¹i 2000 - 4000 con lµ: 40 trang tr¹i, chiÕm 31,53% tæng sè khu ch¨n

nu«i gia cÇm tËp trung t¹i tØnh Hµ T©y

(cid:131) Sè trang tr¹i > 4000 con lµ: 155 trang tr¹i, chiÕm 34,91% tæng sè khu ch¨n nu«i

gia cÇm tËp trung t¹i tØnh Hµ T©y

+ Quy m« khu ch¨n nu«i tËp trung > 1000 - 2000 con lµ: 149 trang tr¹i, chiÕm 33,56% tæng sè khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung t¹i tØnh Hµ T©y

Nh− vËy cã thÓ thÊy, phÇn lín khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung t¹i tØnh Hµ T©y cã quy m« trang tr¹i (≥ 2000 con). §©y chÝnh lµ ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt vÒ ch¨n nu«i gia cÇm cña tØnh Hµ T©y ®èi víi c¸c tØnh kh¸c.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Ch¨n nu«i gia cÇm ®· vµ ®ang trë thµnh thÕ m¹nh chiÕm tû träng cao trong c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp cña tØnh Hµ T©y. Tõ h×nh 2.2 cho thÊy, sè l−îng gia cÇm ch¨n nu«i t¹i tØnh Hµ T©y tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2003 cã chiÒu h−íng suy gi¶m. Nguyªn

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

nh©n chñ yÕu lµ do h¹n chÕ nguån kinh phÝ ®Çu t−, do ¶nh h−ëng dÞch cóm gµ. Tuy nhiªn, kÕt qu¶ ®iÒu tra cßn cho thÊy, sè l−îng gia cÇm n¨m 2005 t¨ng vät so víi c¸c n¨m tr−íc ®o. Lý do cña sù t¨ng tr−ëng nµy lµ do cã chÝnh s¸ch, ®iÒu kho¶n quy ®Þnh râ rµng cña c¸c TËp ®oµn ®Çu t− ch¨n nu«i t¹i tØnh. Theo quy ®Þnh, ng−êi ch¨n nu«i sÏ ®−îc nh÷ng b¶o hiÓm nhÊt ®Þnh nh»m h¹n chÕ thiÖt h¹i x¶y ra khi cã dÞch cóm gµ... Do cã ®iÒu kho¶n quy ®Þnh nµy nªn h×nh thøc ch¨n nu«i quy m« lín (trang tr¹i) ch¨n nu«i cho c¸c TËp ®oµn ®ang ph¸t triÓn m¹nh t¹i tØnh Hµ T©y.

12

10

8

6

4

2

0 N¨m 2000

N¨m 2001

N¨m 2002 N¨m 2003

N¨m 2004

N¨m 2005

H×nh II.2 - Sè l−îng gia cÇm t¹i tØnh Hµ T©y (triÖu con)

Mét sè ®Æc ®iÓm chÝnh vÒ ch¨n nu«i gia cÇm t¹i c¸c huyÖn thuéc tØnh Hµ T©y:

HuyÖn §an Ph−îng

Cïng víi sù chuyÓn ®æi tÝch cùc trong trång trät, lÜnh vùc ch¨n nu«i tiÕp tôc ph¸t triÓn toµn diÖn vÒ c¶ quy m« vµ chÊt l−îng s¶n phÈm. §iÓm næi bËt t¹i huyÖn §an Ph−îng lµ ch¨n nu«i theo h−íng trang tr¹i tËp trung. M« h×nh ch¨n nu«i nµy ngµy cµng ph¸t triÓn vµ ®−îc nh©n réng trªn ®Þa bµn toµn huyÖn, ®iÓn h×nh lµ ë c¸c x· §an Ph−îng, §ång Th¸p, T©n Héi, Trung Ch©u, H¹ Mç. Víi môc tiªu ®Çu t− ph¸t triÓn ch¨n nu«i theo chiÒu s©u, huyÖn ®· ¸p dông nhiÒu tiÕn bé khoa häc - kü thuËt, chÝnh s¸ch hç trî gièng, gi¶i quyÕt mÆt b»ng khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ch¨n nu«i theo m« h×nh trang tr¹i tËp trung nh− c¸c hé «ng Thanh, «ng TÝch (Trung Ch©u), «ng Th×n (§an Ph−îng), «ng TiÕn, «ng §−îc (Song Ph−îng), «ng Toµn (H¹ Mç).

Víi nh÷ng cè g¾ng nµy, lÜnh vùc ch¨n nu«i ®· trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt chÝnh, gãp phÇn ®−a tû träng ch¨n nu«i trong ngµnh n«ng nghiÖp huyÖn tõ 40% (n¨m 2000) lªn 51% (n¨m 2003).

Trong thêi gian tíi, ë §an Ph−îng, h×nh thøc ch¨n nu«i theo quy m« gia ®×nh sÏ

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

gi¶m dÇn, tiÕn tíi ch¨n nu«i tËp trung theo h−íng s¶n xuÊt hµng hãa.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Khai th¸c lîi thÕ vïng ®Êt b·i vµ diÖn tÝch ®ång cá réng lín, huyÖn chñ tr−¬ng

®Èy m¹nh ph¸t triÓn ®µn gia cÇm lªn 473.400 con.

ThÞ x· S¬n T©y

Tû träng ch¨n nu«i chiÕm 50% gi¸ trÞ toµn ngµnh. §Ó chuyÓn m¹nh sang s¶n xuÊt hµng hãa theo h−íng æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng, thÞ x· ®· chØ ®¹o quy ho¹ch vµ ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a, ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i.

Trong 5 n¨m gÇn ®©y sè l−îng trang tr¹i ch¨n nu«i ph¸t triÓn rÊt nhanh nhê sù phèi hîp, gióp ®ì cña c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i nh−: CP Group Th¸i Lan, JAFA Comfeed Indonªxia vµ hiÖn nay C«ng Ty ch¨n nu«i cæ phÇn B¾c Ninh ®ang ®Æt vÊn ®Ò ph¸t triÓn ch¨n nu«i chñ yÕu lµ gµ víi ph−¬ng thøc ch¨n nu«i c«ng nghiÖp.

§Õn nay, toµn thÞ x· cã 54 trang tr¹i víi diÖn tÝch lµ 315 ha, vèn ®Çu t− 11.195 triÖu dång, trong ®ã cã nhiÒu trang tr¹i ph¸t triÓn víi quy m« lín, s¶n xuÊt ch¨n nu«i theo c«ng nghÖ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i. Nh÷ng kÕt qu¶ nµy ®· tÝch cùc gãp phÇn xãa ®ãi gi¶m nghÌo, æn ®Þnh, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n, tõng b−íc thay ®æi diÖn m¹o n«ng th«n theo h−íng c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

C¸c trang tr¹i gµ c«ng nghiÖp: Tæng c¸c trang tr¹i hiÖn nay lµ 38 tr¹i, chñ yÕu tËp trung ë Cæ §«ng 30 tr¹i, S¬n §«ng 4 tr¹i, Xu©n Khanh 3 tr¹i vµ Thanh Mü 1 tr¹i. C¸c trang tr¹i chñ yÕu lµ ch¨n nu«i gia c«ng cho c¸c c«ng ty, ®−îc ¸p dông c«ng nghÖ ch¨n nu«i tiªn tiÕn, thùc hiÖn nghiªm chØnh vÒ quy ®Þnh vÖ sinh chuång tr¹i, phßng chèng dÞch bÖnh, khö trïng mçi løa nu«i. Ph−¬ng thøc s¶n xuÊt lµ: C«ng ty ký hîp ®ång kinh tÕ lo ®Çu vµo, ®Çu ra, KHKT, qu¶n lý quy tr×nh c«ng nghÖ. N«ng d©n thùc hiÖn ®óng theo h−íng dÉn chuyªn m«n cña c«ng ty, ®Çu t− chuång tr¹i, nh©n c«ng, h−ëng phÇn tr¨m thu nhËp theo s¶n phÈm. Mçi trang tr¹i cã c«ng suÊt tõ 5000 - 12000 con/mét løa, mçi n¨m nu«i 4 - 6 løa, mçi løa ng−êi d©n thu nhËp tõ 8 - 15 triÖu ®ång.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B¶ng II.1 - Tæng hîp t×nh h×nh ph¸t triÓn trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm cña TX. S¬n T©y n¨m 2005

Trong ®ã Tæng sè vèn

Trong ®ã

Tæng trang tr¹i Tæng sè L§ cña chñ TT Gi¸ trÞ SL hµng ho¸ Thu nhËp trong n¨m Vèn cña chñ TT Vèn vay Tæng sè diÖn tÝch ®ang L§ thuª æn ®Þnh L§ thuª thêi vô

Ng−êi Ng−êi Ng−êi (ha) Tr. ®ång Tr. ®ång Tr. ®ång Tr. ®ång Tr. ®ång

38 82 34 7 10,86 7111 5200 1911 1467 9897

Nguån: Së N«ng nghiÖp Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ T©y, 7/2006

HuyÖn Ba V×

Ba V× lµ huyÖn thuéc vïng b¸n s¬n ®Þa, n»m ë phÝa T©y B¾c cña tØnh Hµ T©y, c¸ch thñ ®« Hµ Néi 53 km. Ba V× nèi liÒn víi c¸c tØnh vµ thñ ®« Hµ Néi b»ng c¸c trôc ®−êng chÝnh nh−: quèc lé 32, tØnh lé 89A,… vµ c¸c tuyÕn ®−êng thñy qua s«ng Hång, s«ng §µ cã tæng chiÒu dµi 70 km. Víi nh÷ng lîi thÕ vÒ giao th«ng ®−êng thñy, ®−êng bé, Ba V× cã ®iÒu kiÖn kh¸ thuËn lîi trong giao l−u kinh tÕ, v¨n hãa víi bªn ngoµi, tiÕp thu nh÷ng tiÕn bé khoa häc - kü thuËt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ víi c¬ cÊu ®a d¹ng n«ng nghiÖp, dÞch vô, du lÞch, c«ng nghiÖp.

Mét nÐt ®Æc thï rÊt riªng cña Ba V× lµ ®Þa h×nh ë ®©y ®−îc chia ra lµm ba vïng râ rÖt: vïng nói, vïng ®åi gß, vïng ®ång b»ng ven s«ng. Vïng ®ång b»ng l¹i ®−îc bao bäc vµ båi ®¾p bëi hai con s«ng lµ s«ng Hång vµ s«ng §µ nªn ®Êt ®ai rÊt ph× nhiªu, mµu mì. Nh÷ng lîi thÕ Êy ®· t¹o ®µ cho n«ng nghiÖp trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt chÝnh cña ®Þa ph−¬ng.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Víi quü ®Êt n«ng nghiÖp hiÖn lªn tíi 14 ngh×n ha. Ba V× chñ tr−¬ng ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp ®a d¹ng víi nhiÒu lo¹i c©y trång, vËt nu«i, thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn thæ nh−ìng cô thÓ cña tõng vïng. §Õn nay trªn ®Þa bµn huyÖn Ba V× ®· h×nh thµnh 12 m« h×nh ch¨n nu«i gia cÇm theo kiÓu trang tr¹i cho hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

HuyÖn Th¹ch ThÊt

Cïng víi sù chuyÓn ®æi tÝch cùc trong trång trät, ngµnh ch¨n nu«i t¹i huyÖn còng cã sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ quy m« vµ chÊt l−îng s¶n phÈm. C¸c m« h×nh ch¨n nu«i gia cÇm ë quy m« c«ng nghiÖp ®ang dÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. B¶ng II.2 - Thèng kª ®µn gia cÇm huyÖn Th¹ch ThÊt

Gµ VÞt sinh Ngan, Gµ thÞt TT X·, thÞ trÊn Gµ sinh s¶n s¶n ngçng > 0,5 kg < 0,5 kg

1 H¹ B»ng 3510 13257 1581 2907

2 CÈm Yªn 4100 3800 10000 2580

3 §¹i §ång 2470 8600 5038 13286 2413

4 Phó Kim 2070 6000 15890 7160 950

5 B×nh Phó 2577 3179 4000 3690

6 Th¹ch Hoµ 9020 13880 2142 3430

7 H−¬ng Ng¶i 2000 10620 900 64

8 T©n X· 3380 17150 405 345

9 Chµng S¬n 200 2976 690 253

10 CÇn KiÖm 5420 7552 1160 9000 1500

11 Phïng X¸ 3865 4825 7350 1525

12 Canh NËu 7890 10045 8920 1536

13 Kim Quan 1340 10837 1500 645

14 Liªn Quan 2251 8950 1260

15 B×nh Yªn 3480 22900 2560 477

16 §ång Tróc 1850 10352 3370 230

17 L¹i Th−îng 10490 18100 9000 1127

18 H÷u B»ng 1500 500

19 Th¹ch X¸ 680 5800 1300 570

20 DÞ NËu 2210 7800 5500 250

Tæng 70303 187123 38635 83077 14792

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

(Tæng ®µn gµ: 296.061; tæng ®µn ngan, vÞt: 97.869; tæng céng: 393.930) Nguån: Së N«ng nghiÖp Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ T©y, 11/2005

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

HuyÖn Phó Xuyªn

Ch¨n nu«i gia cÇm ph¸t triÓn m¹nh theo h−íng siªu thÞt, siªu trøng. Nhê ®ã, tû träng cña ngµnh ch¨n nu«i trong gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®Òu t¨ng theo c¸c n¨m, tõ 30,58% (n¨m 2001) lªn 35,7% (n¨m 2003). HiÖn nay, ë Phó Xuyªn, ®µn gia cÇm ®ang cã 1,2 triÖu con.

Tõ n¨m 2001 ®Õn n¨m 2005, kinh tÕ trang tr¹i ®· thùc sù t¨ng nhanh c¶ vÒ sè l−îng vµ chÊt l−îng. §· xuÊt hiÖn nhiÒu trang tr¹i ch¨n nu«i. DiÖn tÝch ®Êt sö dông t¨ng gÊp 4,4 lÇn, vèn ®Çu t− vµo s¶n xuÊt t¨ng gÊp 35 lÇn, tæng thu nhËp cña c¸c trang tr¹i t¨ng gÊp 12,3 lÇn, lùc l−îng lao ®éng t¨ng gÊp 4,6 lÇn. NhiÒu chñ trang tr¹i lµm ¨n giái, n¨ng ®éng trong c¬ chÕ míi, vËn dông s¸ng t¹o kinh nghiÖm ë n¬i kh¸c vµo thùc tiÔn cña ®Þa ph−¬ng, nhiÒu trang tr¹i ®· cã h−íng ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ hiÖu qu¶ nh−: trang tr¹i ch¨n nu«i Minh Toµn ë x· V©n Tõ; trang tr¹i ch¨n nu«i cña anh Quang ë x· Thôy Phó. Sè trang tr¹i ch¨n nu«i trªn ®Þa bµn huyÖn t¨ng lªn nhanh chãng. N¨m 2005, huyÖn Phó Xuyªn cã 236 trang tr¹i, trong ®ã cã 20 trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm víi quy m« tõ 500 ®Õn 1000 con - chñ yÕu lµ c¸c hé ch¨n nu«i vÞt.

HuyÖn Phóc Thä

Phóc Thä lµ huyÖn thuÇn n«ng n»m ë phÝa b¾c tØnh Hµ T©y. Víi nh÷ng nç lùc kh«ng ngõng, lÜnh vùc ch¨n nu«i cña Phóc Thä ®· vµ ®ang cã b−íc chuyÓn m×nh thùc sù, trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt chÝnh, gãp phÇn n©ng cao tû träng ch¨n nu«i trong c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp, tõ 40% (n¨m 2000) lªn 45% (n¨m 2003). §Õn nay, tæng ®µn gia cÇm t¹i huyÖn cã kho¶ng 820 ngh×n con.

B¶ng II.3 - Tæng hîp c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm t¹i huyÖn Phóc Thä

Sè lao ®éng th−êng xuyªn b×nh qu©n 1 trang tr¹i (ng−êi) Lo¹i h×nh s¶n xuÊt trang tr¹i (trang tr¹i)

Trong ®ã TT Tæng trang tr¹i X·

Tæng Cña trang tr¹i SX kinh doanh tæng hîp L§ thuª m−ín

L§ cña chñ TT 5 6 1 2 0 2 2 11

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Phóc Hoµ Tr¹ch Mü Léc

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Sè lao ®éng th−êng xuyªn b×nh qu©n 1 trang tr¹i (ng−êi) Lo¹i h×nh s¶n xuÊt trang tr¹i (trang tr¹i)

Trong ®ã TT Tæng trang tr¹i X·

Tæng Cña trang tr¹i SX kinh doanh tæng hîp L§ thuª m−ín

CÈm §×nh

Sen ChiÓu Long Xuyªn Liªn HiÖp

3 4 V©n Hµ 5 6 7 8 HiÖp ThuËn 9 Xu©n Phó 10 TÝch Giang 11 Ph−¬ng §é 12 ThÞ TrÊn 13 Thanh §a 14 Phông 0 0 1 0 0 1 0 0 2 0 6 8 1 5 7 L§ cña chñ TT 2 2 7 15 16 2 2 9 18 16 0 0 2 3 0 1 2 1 1

Th−îng

15 Ngäc T¶o 16 Th−îng Cèc 17 Tam ThuÊn 18 Thä Léc 19 Vâng Xuyªn Tæng 1 1 3 0 1 26 2 0 2 4 11 4 2 7 16 4 87 3 5 0 1 1 1 1

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nguån: Së N«ng nghiÖp Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ T©y, 2005

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

HuyÖn Hoµi §øc

ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp b−íc ®Çu ®¹t kÕt qu¶ kh¶ quan theo h−íng t¨ng tû träng ngµnh ch¨n nu«i (tõ 40% n¨m 2000 t¨ng lªn 49,2% n¨m 2003), gi¶m dÇn tû träng ngµnh trång trät. §iÓm næi bËt lµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¹i huyÖn ®· chuyÓn m¹nh sang s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm hµng hãa cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. Sù chuyÓn biÕn nµy ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ tÝch cùc.

B¶ng II.4 - Thèng kª sè l−îng hé ch¨n nu«i (1/10/2005) huyÖn Hoµi §øc

Sè khu Sè trang Sè hé Tæng sè SX thÞt ch¨n nu«i tr¹i TT X· ch¨n gµ ®Î (tÊn/n¨m) tËp trung nu«i (hé) (con) (≥1000) (>500)

1 Minh Khai 21 6300 3 0 13,9

2 Yªn Së 9 2470 1 0 5,4

3 §¾c Së 4 3000 2 2 6,6

4 Kim Chung 9 7070 5 2 15,6

5 L¹i Yªn 6 1200 0 0 2,6

6 Di Tr¹ch 25 6580 0 0 14,5

7 ThÞ TrÊn 4 1100 1 0 2,4

8 TiÒn Yªn 43 12820 3 1 28,2

9 V©n Canh 3 900 1 0 2,0

10 §øc Th−îng 88 25840 11 2 56,8

11 §øc Giang 11 4450 5 0 9,8

12 D−¬ng Néi 5 850 1 0 1,9

13 An Kh¸nh 6 1650 3 1 3,6

14 Song Ph−¬ng 29 6930 1 0 15,2

15 C¸t QuÕ 15 6250 7 1 13,8

16 D−¬ng LiÔu 8 2450 2 0 5,4

201 9 Tæng 294 91360 46

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nguån, Së N«ng nghiÖp Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ T©y, 10/2005.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

HuyÖn Quèc Oai

Quèc Oai còng lµ mét huyÖn phong trµo ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i víi sè l−îng c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i cã quy m« lín nhÊt tØnh Hµ T©y. Víi ®Æc ®iÓm lµ vïng ®Êt b¸n s¬n ®Þa, diÖn tÝch ®Êt ®ai réng, nhiÒu gß ®åi thuËn tiÖn cho viÖc x©y dùng c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm. §©y còng lµ ®Þa ph−¬ng gÇn n¬i ®Æt nhµ m¸y cña tËp ®oµn Charaoen Pokphand (Th¸i Lan) vµ tËp ®oµn Japfa (Idonexia) nªn thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm. LÜnh vùc ch¨n nu«i cã b−íc t¨ng tr−ëng kh¸ æn ®Þnh nhê chó träng ®Èy m¹nh c«ng t¸c thó y, kiÓm so¸t kh«ng ®Ó dÞch bÖnh x¶y ra trªn ®Þa bµn. HuyÖn cã tæng ®µn gia cÇm lµ 1,324 triÖu con.

X· Hoµ Th¹ch vµ x· Phó C¸t lµ hai x· cã sè l−îng c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i lín nhÊt huyÖn vµ cã phong trµo ch¨n nu«i ph¸t triÓn m¹nh. Hoµ Th¹ch lµ x· cã phong trµo ch¨n nu«i lín nhÊt ë HuyÖn Quèc Oai mét phÇn do tiÒm n¨ng ®Êt ®ai réng ®ñ ®iÒu kiÖn cho viÖc ph¸t triÓn më réng chuång tr¹i ch¨n nu«i lín, ng−êi d©n n¬i ®©y chÞu khã, d¸m suy nghÜ, ®Çu t− ®Ó lµm giµu trªn chÝnh quª h−¬ng m×nh. MÆt kh¸c do cã c¸c c«ng ty nhµ m¸y n−íc ngoµi trong lÜnh vùc chÕ biÕn thøc ¨n ch¨n nu«i gia cÇm vµ c¸c nhµ m¸y Êp trøng còng nh− ®¶m b¶o ®Çu ra cho c¸c s¶n phÈm cña c¸c hé ch¨n nu«i nh− c«ng ty CP cña Th¸i Lan hay c«ng ty Japfa cña Indonexia. HiÖn t¹i trªn ®Þa bµn riªng cña x· Hoµ Th¹ch cã 30 trang tr¹i ch¨n nu«i víi quy m« trung b×nh 5500 con gµ thÞt. DiÖn tÝch chuång tr¹i cña c¸c hé trung b×nh lµ 720 m2, trang tr¹i cã diÖn tÝch chuång tr¹i bÐ nhÊt lµ 480 m2, trang tr¹i cã diÖn tÝch chuång tr¹i lín nhÊt cã tíi 1.600 m2. C¸c hé ch¨n nu«i tõ 3.500 ®Õn 6.500 con gµ lÊy thÞt vµ h¬n 5.000 con gµ ®Î trøng. C¸c trang tr¹i cã vèn ®Çu t− tõ 200 triÖu ®Õn 500 triÖu ®ång vµ chñ yÕu lµ ®Çu t− vµo nhµ x−ëng, cßn con gièng vµ thøc ¨n ch¨n nu«i, thuèc thó y th−êng ®−îc c¸c c«ng ty ®Çu t− vµ cuèi mçi løa ch¨n nu«i míi thanh to¸n. Trung b×nh mçi løa c¸c trang tr¹i thu l·i tõ 5 triÖu ®Õn 16 triÖu ®ång vµ mçi trang tr¹i th−êng nu«i ®−îc tõ 4 ®Õn 6 løa trong mét n¨m. Toµn x· Hßa Th¹ch huyÖn Quèc Oai ®· x©y dùng thµnh c«ng 38 tr¹ng tr¹i chuyªn ch¨n nu«i gia cÇm (nu«i gia c«ng cho C«ng ty CP Grup), trung b×nh mçi trang tr¹i nu«i ®−îc 6 ngµn con gµ/vô, cho thu nhËp Ýt nhÊt 100 triÖu/n¨m.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

HiÖn t¹i, trªn ®Þa bµn x· Phó C¸t cã 22 trang tr¹i víi diÖn tÝch chuång tr¹i tõ 400 m2 ®Õn 1.000 m2 ®ñ quy m« ch¨n nu«i tõ 4.000 ®Õn 10000 con gµ thÞt mçi løa, mçi n¨m c¸c trang tr¹i nu«i tõ 4 ®Õn 6 løa. Víi quy m« nh− vËy, mçi løa c¸c chñ trang tr¹i thu l·i/løa tõ 5 triÖu ®Õn 12 triÖu ®ång. NÐt ®Æc tr−ng c¬ b¶n trong lÜnh vùc ch¨n nu«i cña x· lµ hÇu hÕt c¸c hé ®Òu nu«i c«ng nghiÖp theo ®¬n ®Æt hµng cña c¸c c«ng ty ch¨n nu«i víi sù ®Çu t− vÒ gièng, thøc ¨n, kü thuËt vµ phßng tr¸nh dÞch bÖnh, vÊn ®Ò vÖ sinh

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

m«i tr−êng chuång tr¹i. Vèn ®Çu t− tõ 130 ®Õn 150 triÖu ®ång vµ chñ yÕu ®−îc ®Çu t− vµo x©y dùng chuång tr¹i.

HuyÖn Ch−¬ng Mü

Ch−¬ng Mü lµ ®Þa ph−¬ng cã phong trµo ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i cña tØnh Hµ T©y, ®Æc biÖt lµ c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm. Víi c¸c lîi thÕ ®Êt ®ai réng, gÇn c¸c c«ng ty s¶n xuÊt gµ gièng vµ thøc ¨n ch¨n nu«i nh− tËp ®oµn ch¨n nu«i Charaoen Pokphand (CP - Th¸i Lan), c¸c trang tr¹i t¹i huyÖn Ch−¬ng Mü ®· ph¸t triÓn m¹nh c¶ vÒ qui m« vµ chÊt l−îng ®µn gia cÇm, gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng ng−êi d©n khu vùc, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ h×nh thµnh khu vùc ch¨n nu«i tËp trung ®¸p øng nhu cÇu thùc phÈm cho Hµ Néi, Hµ T©y vµ c¸c tØnh l©n cËn.

C¸c m« h×nh ch¨n nu«i ®· ph¸t triÓn m¹nh tõ n¨m 1995 tíi nay, tõ ch¨n nu«i nhá lÎ trë thµnh quy m« gia tr¹i vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn thµnh c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i. Theo ®iÒu tra c¸c trang tr¹i ®Òu lµ nh÷ng hé s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· m¹nh d¹n chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ ®Çu t− m¹nh vµo lÜnh vùc ch¨n nu«i, coi ch¨n nu«i lµ mét thÕ m¹nh ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ hé gia ®×nh, nh− ®Þa bµn x· Thanh B×nh cã trªn 18 trang tr¹i ch¨n nu«i liªn kÕt víi tËp ®oµn CP, phÇn lín c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gµ thÞt víi quy m« 5.000 con/løa vµ mét sè trang tr¹i ch¨n nu«i gµ ®Î trøng.

C¸c gia tr¹i, trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm t¹i huyÖn cã diÖn tÝch chuång tr¹i tõ 100 m2 ®Õn 400 m2 vµ ®¹t mËt ®é 7 - 9 con/m2, víi sè vèn ®Çu t− trung b×nh tõ 55 ®Õn 400 triÖu ®ång. HÇu hÕt c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i trong huyÖn ®Òu nu«i gµ thÞt mét sè Ýt nu«i gµ lÊy trøng.

Theo ®iÒu tra cña Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n n¨m 2005 th× c¸c chñ hé trang tr¹i chñ yÕu trong ®é tuæi 31 - 45, phÇn lín c¸c chñ hé trang tr¹i ®· ®¹t phæ cËp trung häc phæ th«ng, mét sè chñ trang tr¹i lµ c¸n bé cÊp x· th«n. Sè lao ®éng trong c¸c trang tr¹i tõ 3 - 5 ng−êi, hÇu hÕt lao ®éng trong trang tr¹i lµ lao ®éng th−êng xuyªn cña hé trang tr¹i, sè lao ®éng thuª theo thêi vô kh«ng nhiÒu.

Sù ph¸t triÓn cu¶ c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i trªn ®Þa bµn huyÖn kh«ng nh÷ng lµm giµu cho c¸c chñ trang tr¹i mµ cßn gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho c¸c lao ®éng t¹i ®Þa ph−¬ng, ph¸t triÓn kinh tÕ, t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc thay ®æi t− duy s¶n xuÊt theo h−íng hµng ho¸ vµ thÞ tr−êng nh»m n©ng cao tû träng kinh tÕ cña c¸c ngµnh n«ng nghiÖp ®Þa ph−¬ng.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

T¹i huyÖn ®µn gia cÇm hiÖn cã 3 triÖu con. Thêi gian qua, huyÖn ®· m¹nh d¹n cho n«ng d©n chuyÓn ®æi mét sè diÖn tÝch ®Êt gß cÊy lóa kÐm hiÖu qu¶ sang lËp c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gµ gia c«ng cho c¸c c«ng ty n−íc ngoµi theo h−íng tËp trung, xa

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

khu d©n c−. Qua ®ã, ®· t¹o ®−îc b−íc ph¸t triÓn míi cho ngµnh ch¨n nu«i, t¹o viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho c¸c hé n«ng d©n.

C¸c hé gia ®×nh ch¨n nu«i lín ®Òu ®Çu t− kh¸ lín ®Ó x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, trang thiÕt bÞ nh− qu¹t th«ng giã, m¸y ph¸t ®iÖn, hÖ thèng m¸ng ¨n... cho mét tr¹i gµ nu«i 4.000 - 8.000 con/løa. Ngoµi huy ®éng nguån lùc kinh tÕ cña gia ®×nh kÕt hîp víi vèn vay cña ng©n hµng vµ sau 2 - 3 n¨m c¸c hé gia ®×nh ®· hoµn ®−îc vèn ®Çu t− ban ®Çu. Víi h×nh thøc ch¨n nu«i gia c«ng cho c¸c c«ng ty ch¨n nu«i n−íc ngoµi ë trong vµ ngoµi tØnh, c¸c hé d©n hoµn toµn yªn t©m vÒ ®Çu ra vµ ®−îc h−íng dÉn kü thuËt, quy tr×nh ch¨m sãc, phßng dÞch.

Qua ®¸nh gi¸ c«ng t¸c chuyÓn ®æi 5 n¨m qua t¹i huyÖn cho thÊy, bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc, ë huyÖn vÉn cßn mét sè h¹n chÕ nh−: §Êt ®ai cña ®Þa ph−¬ng ch−a ®−îc khai th¸c cã hiÖu qu¶, nhÊt lµ vïng tròng v× sè diÖn tÝch nµy huyÖn chñ tr−¬ng thùc hiÖn trang tr¹i nu«i trång thñy s¶n nh»m tËn dông c¸c nguån thøc ¨n d«i d− cña c¸c tr¹i gµ nh−ng ®Õn nay vÉn ch−a ®−îc phª duyÖt; diÖn tÝch ®Êt xÊu ph©n t¸n, r¶i r¸c ë c¸c xø ®ång nªn c«ng t¸c chuyÓn ®æi t¹i huyÖn gÆp khã kh¨n; c¬ së h¹ tÇng nh−: ®iÖn, ®−êng giao th«ng ch−a ®¸p øng yªu cÇu...

HuyÖn Mü §øc

Trong ch¨n nu«i, huyÖn x¸c ®Þnh tËp trung ph¸t triÓn ch¨n nu«i toµn diÖn c¶ gia sóc, gia cÇm, thñy ®Æc s¶n theo m« h×nh trang tr¹i nhá, g¾n víi ph¸t triÓn kinh tÕ hé gia ®×nh, phôc vô nhu cÇu cña thÞ tr−êng néi huyÖn, kh¸ch du lÞch vµ nhu cÇu cña nh©n d©n Thñ ®« Hµ Néi, tØnh Hßa B×nh. Toµn huyÖn ®· cã 31 trang tr¹i ®ang ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Ngµnh ch¨n nu«i tÝch cùc ®−a vµo c¸c lo¹i con gièng cã n¨ng suÊt, chÊt l−îng cao nh− gµ siªu trøng, ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p ch¨n nu«i tiªn tiÕn ®Ó gi¶m chi phÝ lao ®éng, rót ng¾n thêi gian ch¨n nu«i, ®ång thêi t¨ng c−êng c«ng t¸c thó y, tiªm phßng dÞch bÖnh cho gia cÇm.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

ViÖc nh©n réng c¸c m« h×nh ch¨n nu«i hiÖu qu¶ phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai, qua ®ã t¹o ®−îc mét phong trµo ch¨n nu«i lín, tËp trung kh«ng chØ lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ mµ cßn cã ý nghÜa quan träng trong viÖc x©y dùng mét ®éi ngò n«ng d©n giµu kinh nghiÖm ch¨n nu«i c«ng nghiÖp, ®¸p øng ®ßi hái ngµy cµng cao cña ngµnh ch¨n nu«i.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

T×nh h×nh cóm gia cÇm n¨m 2005 t¹i Hµ T©y:

- Toµn tØnh cã 13/14 huyÖn thÞ cã dÞch vµ sè x· cã dÞch lµ 134 x·.

- Sè hé cã gia cÇm m¾c bÖnh lµ 819 hé, sè l−îng gia cÇm tªu huû lµ 618.811

- Sè hé cã gia cÇm trong vïng dÞch ph¶i tiªu huû lµ 1.428 hé vµ sè l−îng gia cÇm

tiªu huû lµ 984.549 con.

- Tæng sè gia cÇm ®· tiªu huû lµ 1.603.360 con.

- C¸c c«ng ty liªn doanh tiªu huû gia cÇm lµ 706.143 con.

- Tæng céng toµn tØnh ®· tiªu huû 2.309.403 con.

§Õn khi kÕt thóc chiÕn dÞch chèng dÞch cóm gµ, n¨m 2005, toµn tØnh cã 531 hè

ch«n gia cÇm, cô thÓ ë b¶ng sau:

B¶ng II.5 - Sè hè ch«n gia cÇm n¨m 2005 t¹i tØnh Hµ T©y

TT HuyÖn Sè hè ch«n lÊp gia cÇm

1 S¬n T©y 19

2 Phóc Thä 16

3 Phó Xuyªn 102

4 Thanh Oai 22

5 §an Ph−îng 30

6 15 øng Hoµ

7 Th−êng TÝn 46

8 Th¹ch ThÊt 28

9 Mü §øc 12

10 Ba V× 12

11 Hoµi §øc 20

12 Ch−¬ng Mü 170

TØnh Hµ T©y 492

Nguån: Së N«ng nghiÖp Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ T©y, 2006

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

C¸c hè ch«n chñ yÕu ®−îc ®µo t¹i khu vùc cña c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i tËp trung. §èi víi c¸c hé quy m« nhá ®−îc ban chØ ®¹o x· tæ chøc ch«n lÊp tËp trung t¹i c¸c khu vùc gÇn nghÜa trang, b·i r¸c, c¸nh ®ång, khu xa d©n c−. KÕt qu¶ kiÓm tra cña Së Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng t¹i c¸c khu vùc ch«n lÊp cho thÊy: cã xuÊt hiÖn t−îng

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

nøt, lón, sôt vµ cã biÓu hiÖn g©y « nhiÔm m«i tr−êng nh− mét sè huyÖn Th−êng TÝn, Ch−¬ng Mü, Phóc Thä…

Do sè hé ch«n lÊp nhiÒu, l¹i n»m r¶i r¸c ë nhiÒu ®Þa ph−¬ng trong tØnh nªn viÖc kiÓm so¸t « nhiÔm rÊt khã, ®Æc biÖt lµ gi¸m s¸t chÊt l−îng n−íc t¹i xung quanh c¸c hè ch«n, khu vùc ch«n cÊt. Së Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng ®· ®Ò nghÞ c¸c ®Þa ph−¬ng chó ý duy tr× hiÖn tr¹ng c¸c hè ch«n gia cÇm, th−êng xuyªn gia cè t«n t¹o c¸c hè ch«n, ®µo r·nh xung quanh c¸c hè ch«n, th−êng xuyªn phun thuèc khö trïng, tiªu ®éc ®Þnh kú c¸c hè ch«n, l¾p ®Æt rµo ch¾n, biÓn b¸o khu vùc ch«n cÊt, kh«ng cho ng−êi, gia sóc, gia cÇm vµo khu vùc ch«n lÊp.

Sau ®ît dÞch cóm gia cÇm tõ cuèi n¨m 2004, mét sè hé ch¨n nu«i gµ gia c«ng cho c¸c c«ng ty ®· söa ch÷a chuång nu«i gia cÇm ®Ó ch¨n nu«i thá vµ b−íc ®Çu ®· ®¹t hiÖu qu¶. HiÖn t¹i, tØnh Hµ T©y cßn h¬n 160.000m2 chuång tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm cña c¸c hé n«ng d©n cßn bá trèng, ngµnh n«ng nghiÖp ®ang h−íng dÉn hé n«ng d©n sö dông vËt liÖu tre, gç s½n cã söa ch÷a chuång tr¹i chuyÓn sang ch¨n nu«i thá. Trung t©m nghiªn cøu dª vµ thá S¬n T©y (NCT) phèi hîp víi Héi N«ng d©n tØnh tæ chøc chuyÓn giao kü thuËt ch¨n nu«i ®Õn hé ch¨n nu«i. Trung t©m NCT ®· nhËp 3 gièng thá míi cã n¨ng suÊt cao tõ Hungari vÒ nu«i thuÇn chñng vµ nh©n gièng tõ nhiÒu n¨m tr−íc ®©y; ®ång thêi n©ng cao chÊt l−îng ®µn thá gièng New Zealand ®em l¹i hiÖu qu¶ cao vµ t¨ng n¨ng suÊt.

Nh÷ng khã kh¨n vµ tån t¹i:

VÊn ®Ò ®Êt ®ai: Qua ®iÒu tra n«ng nghiÖp n¨m 2005 cho thÊy phÇn lín c¸c trang tr¹i lµ sö dông ®Êt cña gia ®×nh, ®Êt khai hoang, ®Êt 327, ch−a ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt (B×a ®á). ChØ cã mét tû lÖ rÊt nhá khu ch¨n nu«i ®−îc cÊp giÊy CNQSD ®Êt (®Êt giao, ®Êt thuª) (vÝ dô: chØ cã 15/86 khu ch¨n nu«i ë thÞ x· S¬n T©y lµ ®−îc cÊp giÊy CNQSD ®Êt). ViÖc cÊp giÊy CNQSD ®Êt cßn rÊt chËm lµm nhiÒu hé kh«ng yªn t©m ®Çu t− (vÝ dô: Tõ n¨m 2001 - 2004 t¹i thÞ x· S¬n T©y chØ míi cÊp phÐp cho 16 trang tr¹i). RÊt nhiÒu hé muèn më réng trang tr¹i ph¸t triÓn s¶n xuÊt nh−ng gÆp khã kh¨n trong giao ®Êt, cho thuª ®Êt lµm trang tr¹i.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

VÊn ®Ò vèn: RÊt nhiÒu hé trang tr¹i gÆp khã kh¨n vÒ vèn do kh«ng cã b×a ®á nªn kh«ng vay ®−îc vèn. ViÖc vèn vay ng©n hµng chØ ®−îc 30 - 40% tæng vèn cÇn ®Çu t−. Do vËy, phÇn lín vèn ®−îc huy ®éng tõ anh em hä hµng vµ vay ngoµi víi l·i suÊt cao lµm gi¶m hiÖu qu¶ ®Çu t− cña trang tr¹i.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

VÒ vÊn ®Ò khoa häc kü thuËt: Ngoµi c¸c trang tr¹i liªn doanh cïng hai C«ng ty C.P vµ JAFA ®−îc ¸p dông kü thuËt cao, cßn l¹i phÇn lín c¸c chñ trang tr¹i thiÕu kiÕn thøc vÒ khoa häc kü thuËt, kiÕn thøc vÒ qu¶n lý vµ thÞ tr−êng. Chñ yÕu lµm theo kinh nghiÖm nªn n¨ng suÊt hiÖu qu¶ ch−a cao vµ cßn nhiÒu rñi ro. C¸c ch−¬ng tr×nh tËp huÊn khoa häc kü thuËt míi chØ dõng l¹i ë s¶n xuÊt n«ng hé, kü thuËt canh t¸c s¶n xuÊt ®¬n thuÇn. Ch−a më nhiÒu líp båi d−ìng kiÕn thøc khoa häc kü thuËt, qu¶n lý kinh tÕ, thÞ tr−êng cho c¸c chñ trang tr¹i, xö lý vµ phßng tr¸nh « nhiÔm m«i tr−êng.

T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë tØnh Hµ T©y

Do ®Æc ®iÓm cña tØnh Hµ T©y, ®a phÇn c¸c khu ch¨n nu«i cã quy m« lín do nu«i theo ®¬n ®Æt hµng cña c¸c tËp ®oµn ch¨n nu«i trong vµ ngoµi n−íc, do vËy t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ch¨n nu«i gia cÇm ë ®©y còng cã nh÷ng ®Æc tr−ng. Sau ®©y lµ nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh vÒ ho¹t ®éng ch¨n nu«i cho c¸c tËp ®oµn ch¨n nu«i:

Tr¸ch nhiÖm ng−êi nu«i:

- §Çu t− mét sè h¹ng môc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ban ®Çu (thuª ®Êt, ®µo

giÕng,..)

- §Çu t− khi ch¨n nu«i (®iÖn, n−íc, nh©n c«ng...)

- Thùc hiÖn nu«i theo quy tr×nh, quy ®Þnh cña tËp ®oµn

Tr¸ch nhiÖm cña tËp ®oµn:

- §Çu t− con gièng, c¸m ¨n cho gµ, quy tr×nh ch¨n nu«i, hÖ thèng qu¹t m¸t,

m¸ng ¨n, m¸ng uèng, hÖ thèng lµm m¸t, èng hót khÝ.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- §Òn bï khi gµ chÕt vµ x¶y ra dÞch bÖnh: C«ng ty sÏ chÞu ®Òn bï cho chñ hé sè gµ chÕt trong tr−êng hîp kh«ng x¶y ra dÞch bÖnh trong kho¶ng 6 -7 % tæng gµ nu«i. Khi x¶y ra dÞch bÖnh ph¶i tiªu huû hoµn toµn ®µn, chñ hé ®−îc c«ng ty chi tr¶ tiÒn c«ng.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B¶ng II.6 - Mét sè môc ®Çu t− cho ho¹t ®éng ch¨n nu«i t¹i tØnh Hµ T©y

§¬n vÞ: TriÖu ®ång

§Çu t− Thu nhËp C¸c Bªn ®Çu C¸c môc ®Çu t− (triÖu (triÖu môc t− cô thÓ ®ång) ®ång/n¨m) ®Çu t−

§Êu thÇu ®Êt ®ai sö dông ®Êt 20 n¨m (15 triÖu/sµo)

180 (1 tÇng) 300 (2 tÇng) t− §Çu c¬ së h¹ tÇng

Chñ trang tr¹i ®Çu t− 3,6 4,5 17,5 5

t− §Çu theo løa nu«i 80 X©y dùng trang tr¹i (vËt liÖu x©y dùng vµ l¾p ®Æt bãng ®Ìn trong tr¹i) §µo giÕng, m¸y b¬m.. Mua TrÊu (0,9 triÖu ®ång/løa) TiÒn ®iÖn (3,5 triÖu ®ång/løa) Thuª nh©n c«ng (kho¶ng 1 triÖu ®ång/løa nu«i) B¸n gµ

sè t−

Mét ®Çu kh¸c

B¸n ph©n gµ (2,5 - 3 triÖu ®ång/løa) Con gièng, c¸m ¨n cho gµ, quy tr×nh ch¨n nu«i, kü s− gi¸m s¸t, thuèc tiªm phßng vµ thuèc bÖnh

TËp ®oµn Charaoen Pokphand (CP – Th¸i Lan) cung cÊp

T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë tØnh Hµ T©y ®−îc

tæng kÕt qua 388 khu ch¨n nu«i cho thÊy:

- DiÖn tÝch nu«i gia cÇm giao ®éng m¹nh tõ 150 ®Õn 2.500 m2/khu ch¨n nu«i tËp

trung, trung b×nh 853 m2/khu ch¨n nu«i tËp trung.

- Sè gia cÇm ch¨n nu«i t¹i khu tËp trung cña Hµ T©y rÊt cao: Trung b×nh 1404

con/khu ch¨n nu«i tËp trung (víi quy m« > 1.000 con)

- Thu nhËp trung b×nh: 20,2 triÖu ®ång/ khu ch¨n nu«i tËp trung - n¨m (trung b×nh

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

nu«i 5 løa/n¨m).

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B) T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ë tØnh

VÜnh Phóc

Sau h¬n 3 n¨m triÓn khai NghÞ quyÕt 10 cña TØnh uû vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp theo m« h×nh ‘6 c©y, 3 con’, n«ng nghiÖp VÜnh Phóc ®· ®¹t ®−îc nhiÒu thµnh tÝch cao trong ®ã ch¨n nu«i lµ mét kh©u ®ét ph¸. Tõ n¨m 2002 ®Õn n¨m 2004, s¶n l−îng thÞt trong ch¨n nu«i b×nh qu©n t¨ng 40%/n¨m. Sù t¨ng tr−ëng cao vµ æn ®Þnh cña ngµnh ch¨n nu«i ë VÜnh Phóc ®· nhanh chãng lµm thay ®æi c¬ cÊu tû träng gi÷a trång trät, ch¨n nu«i vµ dÞch vô trong n«ng nghiÖp. Theo sè liÖu thèng kª cña Chi côc Thèng kª, n¨m 2002 ®Õn n¨m 2005; ch¨n nu«i t¨ng kh¸ nhanh tõ 23,9% lªn 31%, dù kiÕn hÕt n¨m 2005 t¨ng 32%. Ch¨n nu«i VÜnh Phóc cã xu h−íng t¨ng nhanh vÒ ®µn lîn vµ ®µn gia cÇm, gi¶m sè l−îng ®µn tr©u bß do ®iÒu kiÖn ch¨n nu«i kh«ng cßn phï hîp vµ lùc l−îng m¸y mãc ®· thay dÇn søc kÐo tr©u bß. Ph−¬ng thøc ch¨n nu«i ®ang chuyÓn dÇn tõ h×nh thøc ch¨n nu«i ph©n t¸n, nhá lÎ chuyÓn sang ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung theo m« h×nh khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung víi quy m« ngµy cµng lín vµ ¸p dông ph−¬ng thøc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Theo sè liÖu ®iÒu tra, hiÖn nay cã tíi trªn 40% sè hé n«ng d©n cã thu nhËp tõ ch¨n nu«i, t−¬ng ®−¬ng víi thu nhËp tõ trång trät vµ cao gÊp nhiÒu lÇn so víi thu nhËp tõ ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp. NhiÒu x· cã phong trµo ch¨n nu«i, sè l−îng khu ch¨n

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

nu«i gia cÇm tËp trung, gia tr¹i ph¸t triÓn m¹nh tû träng ngµnh ch¨n nu«i chiÕm tíi 50 ®Õn 60% tæng gi¸ trÞ thu nhËp tõ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Sè lao ®éng chuyªn ch¨n nu«i ngµy cµng t¨ng, c¸c kü thuËt ch¨n nu«i vµ ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt ®· ®¸p øng ®−îc yªu cÇu ph¸t triÓn ch¨n nu«i hµng ho¸. V× vËy, mét sè s¶n phÈm ch¨n nu«i cña tØnh ®· cã søc c¹nh tranh cao, gi÷ ®−îc uy tÝn trªn thÞ tr−êng trong vµ ngoµi n−íc nh− s¶n phÈm trøng, vÞt, gµ... Riªng chî ®Çu mèi Thæ Tang trung b×nh mçi n¨m tiªu thô tõ 7 ®Õn 9 ngµn tÊn thÞt gia cÇm cung cÊp cho thÞ tr−êng trong vµ ngoµi tØnh.

KÕt qu¶ thèng kª cho thÊy, VÜnh Phóc còng lµ tØnh cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh vÒ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, sè khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung t¨ng tõ 124 (2001) lªn 428 (2004) (t¨ng 3,89 lÇn), trong ®ã sè khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung > 1.000 con lµ 85, chiÕm 17,6% tæng sè khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung.

500

400

300 trang tr¹i

200

100

0 N¨m 2001

N¨m 2002

N¨m 2003

N¨m 2004

H×nh II.3 - Sè l−îng trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña VÜnh Phóc

MÆc dï sè l−îng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ch¨n nu«i t¨ng nhanh theo thêi gian, song sè l−îng gia cÇm t¹i tØnh t¨ng kh«ng nhiÒu: N¨m 2004 nhiÒu gÊp 1,38 lÇn (10.435 ngh×n con) so víi n¨m 2001 (8.824 ngh×n con) (H×nh II.4).

15000

10000

5000

0 Ngh×n con

n¨m 2000

n¨m 2001

n¨m 2002

n¨m 2003

n¨m 2004

H×nh II.4 - Sè l−îng gia cÇm trong c¸c n¨m gÇn ®©y cña tØnh VÜnh Phóc

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B¶ng II.7 - C¬ cÊu, sè l−îng ®µn gia cÇm tØnh VÜnh Phóc (tÝnh ®Õn 31/12/2005)

§¬n vÞ tÝnh: con

TT HuyÖn, thÞ x· Tæng sè Gµ VÞt Gia cÇm kh¸c

1 VÜnh Yªn 143.451 113.929 22.588 6.934

2 Phóc Yªn 128.188 91.874 36.314 0

3 Mª Linh 469.069 309.045 100.405 59.619

4 Yªn L¹c 469.440 389.368 82.090 24.982

5 VÜnh T−êng 1.104.632 326.076 263.506 515.050

6 B×nh Xuyªn 356.101 227.140 76.287 2.674

7 Tam D−¬ng 893.027 752.264 128.923 11.840

8 Tam §¶o 572.597 533.739 29.650 9.208

9 LËp Th¹ch 1.269.500 953.000 211.600 104.900

Céng 5.433.005 3.746.435 951.363 735.207

TÝnh ®Õn 01/04/2006 trªn toµn tØnh VÜnh Phóc ®µn gia cÇm cã 4.582.300 con Sau ®©y lµ t×nh h×nh ch¨n nu«i gia cÇm t¹i c¸c huyÖn trong tØnh:

Thµnh phè VÜnh Yªn

Thµnh phè ®· tËp trung vµo c¸c dù ¸n x©y dùng vïng an toµn dÞch bÖnh cho gia cÇm nhê vËy ®µn gia cÇm cña VÜnh Yªn ®Òu t¨ng c¶ vÒ sè l−îng vµ chÊt l−îng, vÒ quy m« tæng ®µn.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

MÆc dï ®Çu n¨m 2004 trªn ®Þa bµn xuÊt hiÖn dÞch cóm gia cÇm, ph¶i tiªu huû 100% tæng ®µn vµ ®Çu n¨m 2005 l¹i cã nguy c¬ t¸i ph¸t l¹i nh−ng do ®−îc sù quan t©m chØ ®¹o tÝch cùc cña c¸c cÊp uû §¶ng, chÝnh quyÒn vµ c¸c ngµnh chøc n¨ng, nªn ®µn gia cÇm trªn ®Þa bµn ph¸t triÓn l¹i rÊt nhanh. N¨m 2005, ®µn gia cÇm ®· ®¹t 143.451 con, b»ng víi tr−íc khi cã dÞch cóm n¨m 2004 vµ t¨ng 11% so víi n¨m 2000, chÊt l−îng ®µn gia cÇm ®−îc t¨ng cao, chñ yÕu lµ gia cÇm sinh s¶n, s¶n l−îng trøng ngµy cµng cao, ®¸p øng nhu cÇu cña ng−êi tiªu dïng. N¨m 2005, gi¸ trÞ ngµnh ch¨n nu«i −íc ®¹t 31 tû ®ång, chiÕm 39% gi¸ trÞ ngµnh n«ng - l©m - thñy s¶n.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B¶ng II.8 - C¬ cÊu, sè l−îng ®µn gia cÇm cña thµnh phè VÜnh Yªn

(Thêi ®iÓm 31/12/2005)

TT Tªn x·, ph−êng Tæng sè Gµ VÞt Gia cÇm kh¸c

11.785 10.623 1.162 1 Khai Quang

3.080 2.980 100 2 Liªn B¶o

14.935 10.780 3.655 500 3 Thanh Trï

370 300 70 4 Ng« QuyÒn

12.950 11.817 601 532 5 TÝch S¬n

35.787 30.515 3.352 1.920 6 §ång T©m

3.361 2.956 105 300 7 §èng §a

24.700 11.900 12.450 350 8 Héi Hîp

36.483 32.058 2.425 2.000 9 §Þnh Trung

6.934 Céng 143.451 113.929 22.588

HuyÖn Tam §¶o

HuyÖn Tam §¶o cã nh÷ng thuËn lîi nhÊt ®Þnh trong ph¸t triÓn ch¨n nu«i do gÇn thÞ tr−êng tiªu thô (thÞ x· VÜnh Yªn, ThÞ trÊn Tam §¶o, thÞ tr−êng Hµ Néi...) vµ gÇn c¸c trung t©m khoa häc kü thuËt vµ dÞch vô thøc ¨n ch¨n nu«i nh−: Tr¹i gµ gièng Tam §¶o, c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn thøc ¨n cho gia cÇm. Ch¨n nu«i lµ ngµnh s¶n xuÊt chÝnh, chiÕm tû träng kh¸ cao trong c¬ cÊu gi¸ trÞ gia t¨ng ngµnh n«ng nghiÖp t¹i huyÖn. N¨m 2000, gi¸ trÞ gia t¨ng ngµnh ch¨n nu«i chiÕm 34,96% gi¸ trÞ gia t¨ng n«ng nghiÖp, n¨m 2004 chiÕm cßn chiÕm 32,55% do ¶nh h−ëng cña dÞch cóm gia cÇm.

§µn gia cÇm t¨ng m¹nh, tæng ®µn gia cÇm n¨m 2000 lµ 283,74 ngµn con, n¨m 2004 t¨ng lªn 352 ngµn con, tèc ®é t¨ng tr−ëng 5,54%/n¨m. Tuy nhiªn, c¬ cÊu gi¸ trÞ gia t¨ng ngµnh ch¨n nu«i còng Ýt cã sù biÕn ®éng, ch¨n nu«i gia cÇm chiÕm 28 - 33%.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

C¬ cÊu gièng gia cÇm ®ang cã nh÷ng sù ®iÒu chØnh cho phï hîp h¬n víi nhu cÇu cña thÞ tr−êng. §µn gµ c«ng nghiÖp cã xu h−íng gi¶m, thay thÕ vµo ®ã lµ c¸c gièng gµ cã chÊt l−îng thÞt cao nu«i b¸n th©m canh hoÆc nu«i th¶ v−ên nh− c¸c gièng gµ Trung Quèc, gµ ta; c¸c gièng vÞt lai, ngan lai vµ ngan Ph¸p còng cã xu h−íng t¨ng lªn.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B¶ng II.9 - T×nh h×nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm t¹i Tam §¶o

N¨m 2000 N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 N¨m 2004

Sè l−îng (1.000 con) 283,74 302,50 387,50 425,94 352,00

27,88 32,97 28,38 28,00 25,71 Tû lÖ trong c¬ cÊu ngµnh ch¨n nu«i (%)

Nguån: UBND huyÖn, 2006

Nh×n chung, n¨ng suÊt ch¨n nu«i ë c¸c hé gia ®×nh cßn thÊp. GÇn ®©y ®· xuÊt hiÖn mét sè khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, gia tr¹i ch¨n nu«i gµ ®· mang l¹i hiÖu qu¶ kh¸ cao. Tuy nhiªn, c¸c m« h×nh khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, gia tr¹i ch−a ®−îc nh©n réng. S¶n phÈm ch¨n nu«i t¹i huyÖn chñ yÕu ®−îc tiªu thô t¹i chç d−íi d¹ng t−¬i sèng, l−îng s¶n phÈm hµng ho¸ cung cÊp ra ngoµi huyÖn cßn Ýt. C«ng nghiÖp chÕ biÕn s¶n phÈm ch¨n nu«i ch−a cã.

B¶ng II.10 - C¬ cÊu, sè l−îng ®µn gia cÇm huyÖn Tam §¶o

(Thêi ®iÓm 31/12/2005)

TT X·, ThÞ trÊn Tæng sè Gµ VÞt Gia cÇm kh¸c

Yªn D−¬ng 1 40.534 35.644 4.080 810

Bå Lý 2 33.409 30.501 2.494 414

§¹o Trï 3 46.340 39.316 2.448 4.576

§¹i §×nh 4 51.51 46.850 2.950 1.651

Tam Quan 5 287.795 281.793 6.002

Hå S¬n 6 50.558 41.736 7.851 971

Hîp Ch©u 7 26.064 22.847 2.441 776

8 Minh Quang 36.351 34.967 1.384

TT Tam §¶o 9 95 85 10

9.208 Céng 572.597 533.739 29.650

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Ghi chó: Gµ c«ng nghiÖp cã 150.000 con gåm: 143.500 con gµ Tam Quan vµ 6.500 con gµ §¹i §×nh TÝnh ®Õn 31/12/2005 trªn toµn huyÖn Tam §¶o ®µn gia cÇm ®· cã 572.597 con, t¨ng rÊt nhanh so víi c¸c n¨m trë vÒ tr−íc.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

HuyÖn Tam D−¬ng

B¶ng II.11 - C¬ cÊu, sè l−îng ®µn gia cÇm huyÖn Tam D−¬ng

(31/12/2005)

TT X· Tæng sè Gµ VÞt Gia cÇm kh¸c

1 H−íng §¹o 132.622 112.829 19.793 0

2 Kim Long 218.368 217.968 400 0

3 §ång TÜnh 78.100 71.810 4.150 2.140

4 Duy Phiªn 70.008 56.593 13.415 0

5 Hoµng L©u 43.350 29.500 13.850 0

6 An Hßa 53.127 30.280 20.835 2.012

7 Hoµng Hoa 59.782 51.218 5.629 2.935

8 Thanh V©n 35.950 33.525 2.425 0

9 Hoµng §an 65.387 41.705 22.350 1.332

10 V©n Héi 12.000 6.980 3.360 1.660

11 Hîp ThÞnh 10.517 8.877 1.150 490

12 §¹o Tó 42.747 34.171 8.100 476

13 Hîp Hßa 71.069 56.808 13.466 795

Céng 893.027 752.264 128.923 11.840

TÝnh ®Õn 31/12/2005 trªn toµn huyÖn Tam D−¬ng ®µn gia cÇm cã 893027 con.

HuyÖn B×nh Xuyªn

B¶ng II.12 - C¬ cÊu, s¶n l−îng ®µn gia cÇm huyÖn B×nh Xuyªn

TT X·, thÞ trÊn VÞt Gia cÇm kh¸c (Thêi ®iÓm 31/12/2005) Tæng sè Gµ

Phó Xu©n ThiÖn KÕ S¬n L«i

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

1 H−¬ng S¬n 2 3 4 5 QuÊt L−u 6 Tam Hîp 7 H−¬ng Canh Thanh L·ng 8 18.305 14.261 70.677 20.400 26.000 17.400 18.520 13.668 16.277 10.323 55.211 16.600 19.000 13.300 12.750 10.806 1.150 3.938 14.924 3.800 7.000 4.100 4.790 2.588 878 542 980 274

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B¸ HiÕn

9 10 T©n Phong 11 §¹o §øc 12 Gia Kh¸nh 13 Trung Mü Céng 22.249 21.358 34.716 22.838 55.709 356.101 12.996 15.215 27.256 18.872 48.534 277.140 9.253 6.143 7.460 3.966 7.175 76.287 2.674

TÝnh ®Õn 31/12/2005 trªn toµn huyÖn B×nh Xuyªn ®µn gia cÇm cã 356101 con

HuyÖn Yªn L¹c

Yªn L¹c lµ mét trong sè c¸c huyÖn ®ång b»ng phÝa Nam cña tØnh VÜnh Phóc. DiÖn tÝch tù nhiªn t¹i huyÖn lµ 106,72 km2, chiÕm 7,8% tæng diÖn tÝch tù nhiªn tØnh VÜnh Phóc. PhÝa B¾c gi¸p thÞ x· VÜnh Yªn vµ huyÖn Tam D−¬ng, phÝa T©y gi¸p huyÖn VÜnh T−êng, phÝa §«ng gi¸p huyÖn B×nh Xuyªn vµ Mª Linh, phÝa Nam lµ s«ng Hång tiÕp gi¸p víi tØnh Hµ T©y. Yªn L¹c lµ huyÖn ®ång b»ng cña tØnh VÜnh Phóc, n»m bªn bê s«ng Hång, cã ®Þa h×nh t−¬ng ®èi b»ng ph¼ng rÊt thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, du lÞch vµ dÞch vô.

Thùc hiÖn chñ tr−¬ng chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña Nhµ n−íc nh»m t¨ng nhanh gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ thu nhËp cho n«ng d©n, huyÖn Yªn L¹c ®· quan t©m ®Çu t− cho ngµnh ch¨n nu«i. HuyÖn ®· h−íng dÉn vÒ kü thuËt, tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, hç trî vÒ t¹o nguån vèn ®Ó khuyÕn khÝch c¸c hé n«ng d©n thùc hiÖn ch¨n nu«i kiÓu c«ng nghiÖp (khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ch¨n nu«i kÕt hîp), ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Ch−¬ng tr×nh nu«i c¸c gièng gµ siªu thÞt ®· ®−îc triÓn khai réng nhê ®ã trong nh÷ng n¨m qua, ngµnh ch¨n nu«i ph¸t triÓn nhanh vµ tõng b−íc trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp chÝnh.

B¶ng II.13 - Ph¸t triÓn ch¨n nu«i t¹i huyÖn giai ®o¹n 2000 - 2004

2000 2004 Tèc ®é gia t¨ng 2001 – 2004 (%)

Gia cÇm (1.000 con) 525,2 553,0 1,20

ThÞt gia cÇm h¬i (tÊn) 1796,0 1888,0 1,10

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh ch¨n nu«i t¨ng rÊt nhanh, b×nh qu©n 10,1%/n¨m thêi kú 2001 - 2005 vµ n©ng tû träng cña ngµnh t−¬ng øng tõ 32,4% n¨m 2000 lªn 40,3% n¨m 2005.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B¶ng II.14 - C¬ cÊu, sè l−îng ®µn gia cÇm HuyÖn Yªn L¹c (12/2004)

TT X·, thÞ trÊn Tæng sè Gµ VÞt Gia cÇm kh¸c

1 TT. Yªn L¹c 45.705 30.360 11.757 3.588

2 §ång C−¬ng 29.571 20.560 6.989 2.022

3 §ång V¨n 38.230 25.240 10.013 2.977

4 B×nh §Þnh 27.215 19.723 5.161 2.331

Trung Nguyªn 33.420 5 22.660 8.082 2.678

6 TÒ Lç 33.375 16.500 14.925 1.950

7 Tam Hång 38.578 32.112 4.506 1.960

8 Yªn §ång 30.626 24.936 4.298 1.392

9 V¨n TiÕn 16.569 14.208 1.568 793

10 NguyÖt §øc 25.656 20.572 3.983 1.101

11 Yªn Ph−¬ng 27.304 23.004 3.016 1.284

12.816 1.233 267 12 Hång Ph−¬ng 14.316

13 Trung Kiªn 21.271 19.843 1.015 413

14 Liªn Ch©u 30.258 28.152 1.519 587

15 §¹i Tõ 39.131 36.403 1.970 758

16 Hång Ch©u 24.517 22.925 1.114 478

17 Trung Hµ 20.698 19.354 914 403

Tæng céng 496.440 389.36 8 82.090 24.982

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

TÝnh ®Õn 31/12/2005 trªn toµn huyÖn Yªn L¹c ®µn gia cÇm cã 496.440 con.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

HuyÖn Mª Linh

Ph¸t triÓn m¹nh ch¨n nu«i gia cÇm víi tæng ®µn ®¹t 105.000 - 110.000 con. KhuyÕn khÝch ch¨n nu«i theo h−íng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung t¹o ®iÒu kiÖn ¸p dông kü thuËt míi, t¨ng n¨ng suÊt vµ gi¶m « nhiÔm m«i tr−êng.

B¶ng II.15 - C¬ cÊu sè l−îng ®µn gia cÇm huyÖn Mª Linh

(Thêi ®iÓm 31/12/2005)

TT X·/ thÞ trÊn Tæng sè Gia cÇm kh¸c Gµ VÞt

4.907 1 V¹n Yªn 16.000 7.077 4.016

2 Mª Linh 2.150 1.758 0 392

3 TiÕn ThÞnh 17.000 12.029 4.610 361

4 Th¹ch §µ 16.800 16.549 167 84

5 Hoµng Kim 23.685 16.839 6.746 100

6 Thanh L©m 24.830 22.472 1.914 444

7 §¹i ThÞnh 15.045 11.597 2.611 837

8 Chu Phan 10.630 7.987 2.470 173

9 Kim Hoa 19.803 15.100 4.500 203

10 Quang Minh 22.000 15.800 3.000 3.200

11 V¨n Khª 45.000 22.300 20.212 3.488

12 TiÕn Phong 6.560 6.210 350

13 Tam §ång 18.750 12.194 4.000 2.556

14 TiÕn Th¾ng 41.635 17.400 13.000 11.235

19.603 15 Tr¸ng ViÖt 136.603 100.000 17.000

16 Tù LËp 14.800 10.023 3.706 1.071

17 Liªn M¹c 37.778 13.710 9.500 14.568

59.619 Céng 469.069 309.045 100.405

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

TÝnh ®Õn 31/12/2005 trªn toµn huyÖn Mª Linh ®µn gia cÇm cã 469.069 con

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

ThÞ x· Phóc Yªn

Ch¨n nu«i gia cÇm trªn ®Þa bµn thÞ x· ph¸t triÓn kh¸ nhanh. HiÖn nay tæng ®µn

gia cÇm cã 151 ngµn con.

B¶ng II.16 - C¬ cÊu, sè l−îng ®µn gia cÇm ThÞ x∙ Phóc Yªn (31/12/2005)

TT X·, ph−êng, thÞ trÊn Tæng sè Gµ VÞt

Ph−êng Xu©n Hßa

Ph−êng Tr−ng Tr¾c Ph−êng Tr−ng NhÞ Ph−êng Hïng V−¬ng Ph−êng Phóc Th¾ng

1 X· Ngäc Thanh 2 X· Cao Minh 3 4 X· Nam Viªm 5 6 7 8 9 X· TiÒn Ch©u

Tæng sè 44.970 36.044 8.960 3.430 886 5.050 1.627 7.616 19.605 128.188 41.200 19.089 7.999 380 704 2.150 1.489 4.416 14.447 91.874 3.770 16.955 961 3.050 182 2.900 138 3.200 5.158 36.314

TÝnh ®Õn 31/12/2005 trªn toµn thÞ x· Phóc Yªn ®µn gia cÇm cã 128.188 con

HuyÖn LËp Th¹ch

B¶ng II.17 - C¬ cÊu, sè l−îng ®µn gia cÇm huyÖn LËp Th¹ch

(14/02/2006)

TT X· Tæng sè Gµ VÞt Gia cÇm kh¸c

21.000 15.400 3.500 1 ThÞ trÊn 2.100

36.500 27.600 2.300 2 Quang S¬n 6.600

38.500 22.700 8.800 3 Ngäc Mü 7.000

17.200 13.800 1.500 4 Hîp Lý 1.900

19.700 16.700 1.200 5 L·ng C«ng 1.800

34.500 30.000 1.600 6 Quang Yªn 2.900

17.000 11.300 4.000 7 B¹ch L−u 1.700

49.600 45.400 2.200 8 H¶i Lùu 2.000

31.000 28.700 1.400 9 B¾c B×nh 900

59.300 28.500 24.600 10 Th¸i Hßa 6.200

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

98.000 80.000 10.000 11 LiÔn S¬n 8.000

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

TT X· Tæng sè Gµ VÞt Gia cÇm kh¸c

12 Xu©n Hßa 64.500 58.200 3.500 2.800

13 V©n Trôc 26.000 22.000 1.000 3.000

14 §ång QuÕ 19.200 18.500 400 300

15 Nh©n §¹o 25.100 22.800 1.300 1.000

16 §«n Nh©n 22.000 18.000 1.500 2.500

17 Ph−¬ng Khoan 27.700 26.000 1.500 200

18 Liªn Hßa 22.300 20.900 1.000 400

19.000 5.400 19 Tö Du 62.000 37.600

20 T©n LËp 22.800 17.200 5.300 300

21 Nh¹o S¬n 25.400 23.600 1.700 100

22 Tam S¬n 12.500 8.500 3.200 800

23 Nh− Thôy 17.900 9.500 3.300 5.100

24 Yªn Th¹ch 46.400 32.700 9.600 4.100

25 Bµn Gi¶n 32.000 16.000 9.000 7.000

26 Xu©n L«i 25.200 20.700 2.200 2.300

59.600 26.100 31.200 2.300 27 §ång Ých

28 Tiªn L÷ 21.600 15.800 3.300 2.500

29 V¨n Qu¸n 62.900 43.300 12.700 6.900

30 §ång ThÞnh 75.200 70.100 3.000 2.100

31 Tø Yªn 17.400 13.200 2.900 1.300

32 §øc B¸c 18.700 14.300 3.000 1.400

33 §×nh Chu 11.100 10.300 500 300

34 Cao Phong 43.500 39.200 4.300

35 TriÖu §Ò 40.000 30.000 5.000 5.000

36 S¬n §«ng 46.200 18.400 21.100 6.700

Tæng 1.269.500 1.269.700 211.600 104.900

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

TÝnh ®Õn 31/12/2005 trªn toµn huyÖn LËp Th¹ch ®µn gia cÇm cã 1.269.500 con

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

HuyÖn VÜnh T−êng

B¶ng II.18 - C¬ cÊu, sè l−îng ®µn gia cÇm huyÖn VÜnh T−êng

( Thêi ®iÓm 31/12/2005)

X·, thÞ trÊn Tæng sè Gµ VÞt Gia cÇm kh¸c

TT

1 Tø Tr−ng 33.224 2.318 9.906 21.000

2 ChÊn H−ng 54.785 28.416 18.969 7.400

3 Yªn Ninh 34.882 10.080 24.802

4 VÜnh Ninh 18.812 14.741 4.071

5 §¹i §ång 12.041 5.466 3.775 2.800

6 Th−îng Tr−ng 31.880 14.022 9.858 8.000

7 VÜnh S¬n 58.140 3.500 10.240 44.400

8 Thæ Tang 38.300 6.500 1.800 30.000

9 Ngò Kiªn 22.035 12.739 7.292 2.004

10 Tam Phóc 16.000 12.500 3.500

11 V©n Xu©n 16.172 12.322 3.850

12 Lý Nh©n 3.772 2.005 1.767

13 Phó ThÞnh 3.603 3.256 347

14 NghÜa H−ng 30.867 8.962 17.505 4.400

15 Lòng Hßa 74.289 47.818 18.471 8.000

16 Yªn LËp 274.110 3.410 16.300 254.400

17 Cao §¹i 18.225 12.355 5.870

18 Vò Di 31.939 10.076 16.363 5.500

19 Bå Sao 2.626 1.555 1.071

20 TT. VÜnh T−êng 9.678 3.138 6.540

21 T©n C−¬ng 13.537 6.704 3.833 3.000

22 Tu©n ChÝnh 27.827 16.403 11.424

23 B×nh D−¬ng 39.413 19.208 14.205 6.000

24 ViÖt Xu©n 17.868 4.498 4.370 9.000

25 VÜnh ThÞnh 38.022 19.150 14.872 4.000

26 Phó §a 13.754 11.066 2.688

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

27 Kim X¸ 33.992 19.142 14.850

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

TT X·, thÞ trÊn Tæng sè Gµ VÞt Gia cÇm kh¸c

28 An T−êng 8.700 5.547 1.507 1.646

29 T©n TiÕn 126.130 9.170 13.460 103.500

Céng 1.104.632 326.067 263.506 515.050

TÝnh ®Õn 31/12/2005 trªn toµn huyÖn VÜnh T−êng ®µn gia cÇm cã 1.104.632 con

KÕt qu¶ ®iÒu tra thu nhËp cña mét sè c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung chÝnh

t¹i tØnh VÜnh Phóc

KÕt qu¶ ®iÒu tra 18 hé ch¨n nu«i gia cÇm t¹i tØnh VÜnh Phóc cho thÊy t×nh h×nh thu

nhËp ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung nh− sau:

TÝnh theo løa nu«i:

- §èi víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã quy m« ≥ 1.000 con cho thÊy møc l·i/løa trung b×nh/ngh×n con lµ 7,54 triÖu ®ång, trung b×nh 3.44 triÖu ®ång/100m2

- §èi víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã quy m« < 1.000 con cho thÊy

møc l·i/løa trung b×nh/ngh×n con lµ 8,71 triÖu ®ång, trung b×nh 3.6 triÖu ®ång/100m2

Nh− vËy, thu nhËp ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã quy m« < 1.000 con cao h¬n so ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã quy m« ≥ 1.000 con. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ c¸c hé ch¨n nu«i quy m« lín ®a phÇn cã ý ®Þnh ph¸t triÓn gia t¨ng, do vËy, ®· chó träng viÖc ®Çu t− l©u bÒn cho khu ch¨n nu«i cña m×nh (hÖ thèng cÊp n−íc tù ®éng, cèng bª t«ng xung quanh chuång tr¹i..., cô thÓ trung b×nh ®Çu t− trang tr¹i/khu ch¨n nu«i ≥1000 con lµ 28 triÖu ®ång, trong khi ®ã ®Çu t− trang tr¹i/khu ch¨n nu«i <1000 con chØ cã 16,25 triÖu ®ång (b¶ng II.19).

B¶ng II.19 - KÕt qu¶ tÝnh to¸n thu nhËp ch¨n nu«i gia cÇm t¹i tØnh VÜnh Phóc

Theo løa nu«i Theo n¨m Lo¹i khu TriÖu ®ång TriÖu ®ång ch¨n nu«i /Khu ch¨n nu«i TriÖu ®ång /100 m2 /ngh×n con TriÖu ®ång /100 m2

< 1000 con 8,71 3,6 48,21 18

7,54 3,44 33,75 17,2 ≥ 1000 con

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

DiÖn tÝch chuång tr¹i cña c¸c hé trung b×nh chØ kho¶ng 260 m2, khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã diÖn tÝch chuång tr¹i bÐ nhÊt lµ 100 m2, khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

trung cã diÖn tÝch chuång tr¹i lín nhÊt cã tíi 750 m2. C¸c hé ch¨n nu«i tõ 700 ®Õn 2000 con gµ lÊy thÞt vµ gµ ®Î trøng. §Çu t− hµng n¨m cña c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cßn thÊp, chØ tõ 15 – 30 triÖu ®ång vµ chñ yÕu lµ ®Çu t− vµo nhµ x−ëng, cßn con gièng vµ thøc ¨n ch¨n nu«i, thuèc thó y th−êng ®−îc c¸c c«ng ty ®Çu t− vµ cuèi mçi løa ch¨n nu«i míi thanh to¸n. Trung b×nh mçi løa c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung thu l·i/løa tõ 5 triÖu ®Õn 15 triÖu ®ång.

TÝnh theo n¨m:

Mçi khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung th−êng nu«i ®−îc tõ 4 ®Õn 6 løa trong mét n¨m. KÕt qu¶ tÝnh to¸n thu nhËp ch¨n nu«i gia cÇm t¹i tØnh VÜnh Phóc theo n¨m (trung b×nh 5 løa nu«i) cho thÊy:

- Thu nhËp khu ch¨n nu«i trung b×nh cho mçi khu ch¨n nu«i gia cÇm cã < 1000 con cao h¬n so víi thu nhËp khu ch¨n nu«i trung b×nh cho mçi khu ch¨n nu«i gia cÇm cã ≥ 1000 con, cô thÓ:

+ 48,21 triÖu ®ång/khu ch¨n nu«i gia cÇm cã < 1000 con

+ 33,75 triÖu ®ång/khu ch¨n nu«i gia cÇm cã ≥ 1000 con

C) T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ë tØnh

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Th¸i Nguyªn

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

T×nh h×nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i t¹i tØnh Th¸i Nguyªn

Quy m« ch¨n nu«i

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®−îc sù quan t©m chØ ®¹o cña tØnh uû, UBND tØnh phèi hîp chÆt chÏ c¸c cÊp, c¸c ngµnh, sù hç trî cña c¬ quan Trung −¬ng cïng víi sù nç lùc cña c¸n bé kü thuËt vµ sù cÇn mÉm s¸ng t¹o cña c¸c hé n«ng d©n, ch¨n nu«i cña tØnh Th¸i Nguyªn ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn râ rÖt. Theo sè liÖu thèng kª 1/10 hµng n¨m vÒ ®µn gia sóc, gia cÇm cña tØnh th× ®µn gia cÇm cã xu h−íng ph¸t triÓn m¹nh song kh«ng æn ®Þnh, n¨m 2004 gi¶m do dÞch cóm gia cÇm. S¶n l−îng thÞt h¬i gia cÇm xuÊt chuång cña tØnh Th¸i Nguyªn ngµy cµng t¨ng thÓ hiÖn qua b¶ng sau:

B¶ng II.20 - Sè l−îng ®µn gia cÇm cña tØnh Th¸i Nguyªn qua c¸c n¨m 2001 – 2005

Tèc ®é t¨ng b×nh Lo¹i vËt 2001 2002 2003 2004 2005 TT qu©n (%) nu«i

4200 4705 4872 4375 4669 + 3,02 cÇm

Gia (1.000 con)

- - 4016 3939 3858 1 §µn gµ

- - 803 796 811 2 §µn vÞt, ngan

3341 5713 6353 5973 6026

S¶n l−îng thÞt xuÊt h¬i chuång (tÊn/n¨m)

Sè l−îng trang tr¹i

Theo b¸o c¸o kÕt qu¶ ®iÒu tra cña Côc thèng kª tØnh Th¸i Nguyªn toµn tØnh cã 659 trang tr¹i (trong ®ã cã 151 trang tr¹i ch¨n nu«i chiÕm 22,9% tæng sè) ®¹t tiªu chÝ theo quy ®Þnh t¹i th«ng t− 69/2000/TTLB- BNN- TCTK cña liªn Bé NN&PTNT vµ Tæng côc thèng kª.

§¸nh gi¸ chung:

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Trong 5 n¨m qua ch¨n nu«i ë tØnh Th¸i Nguyªn ®· cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn, ®µn gia cÇm hµng n¨m ®Òu t¨ng c¶ vÒ sè l−îng vµ chÊt l−îng. B−íc ®Çu h×nh thµnh c¸c trang ch¨n nu«i tËp trung theo h−íng s¶n xuÊt hµng ho¸. C¸c tiÕn bé kü thËt míi ®· ®−îc ¸p dông cã hiÖu qu¶ trong c¸c lÜnh vùc gièng,thøc ¨n... TØnh Th¸i Nguyªn ®· chó träng ®Çu t− ph¸t triÓn ch¨n nu«i, ban chÊp hµnh chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ch¨n nu«i.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Dù ¸n n©ng cÊp c¶i t¹o vµ x©y dùng tr¹i gièng gia cÇm ®· t¹o ra b−íc ®ét ph¸ vÒ gièng theo h−íng c«ng nghiÖp, hiÖn ®¹i ®Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng con gièng cã ®ñ tiªu chuÈn kü thuËt vµ chÊt l−îng cao cung cÊp cho s¶n xuÊt, gãp phÇn thóc ®Èy chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i vµ n©ng cao ®−îc n¨ng suÊt, lµ ®ßn bÈy ®Ó ngµnh thùc hiÖn hoµn thµnh toµn diÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch tØnh giao hµnh n¨m trong ®ã cã s¶n l−îng thÞt h¬i. §ång thêi, dù ¸n ®· t¨ng c−êng ®¸ng kÓ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho s¶n xuÊt gièng con cña tØnh.bæ sung thªm nhiÒu nguån gen duy tr× gièng gèc trong lÜnh vùc ch¨n nu«i gµ; ®µo t¹o, tËp huÊn kü thuËt vÒ gièng cho trªn 20.000 l−ît ng−êi.

B¶ng II.21 - C¬ cÊu ®µn gia cÇm t¹i tØnh Th¸i Nguyªn ®Õn thêi ®iÓm 1/8/2005

TT §Þa ph−¬ng §µn gµ §µn vÞt, ngan, ngçng Tæng

1 TP. Th¸i Nguyªn 486.054 69.639 555693

2 TX. S«ng C«ng 86.074 29.335 115409

3 H. §Þnh Hãa 302.839 96.532 399371

4 H. Vâ Nhai 236.780 38.657 62335

5 H. Phó L−¬ng 253.247 92.139 345386

6 H. §ång Hû 247.520 68.193 92945

7 H. §¹i Tõ 344.969 163.265 508234

8 H. Phó B×nh 1.183.664 144.292 1327956

9 H. Phæ Yªn 717.171 109.005 826176

Tæng céng 3422448 811.057 4233505

TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2005 trªn toµn tØnh Th¸i Nguyªn ®µn gia cÇm cã 466.9000 con.

T×nh h×nh ph¸t triÓn trang tr¹i vµ c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung t¹i tØnh Th¸i Nguyªn

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Theo kÕt qu¶ thèng kª, n¨m 2004 sè khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña tØnh Th¸i Nguyªn cã 661 khu, trong ®ã khu ch¨n nu«i gia cÇm nu«i > 1.000 con lµ 154, chiÕm 23,33% tæng sè khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

800

600 trang tr¹i

400

200

0 N¨m 2001

N¨m 2002

N¨m 2003

N¨m 2004

H×nh II.5 - DiÔn biÕn sè l−îng trang tr¹i trong cña Th¸i Nguyªn 2001 - 2005

Sè l−îng gia cÇm t¹i tØnh Th¸i Nguyªn còng t¨ng nhanh theo thêi gian: N¨m 2001: 2621 ngh×n con, ®Õn 2004 lµ 4735 ngh×n con, cao gÊp 1,81 lÇn (H×nh II.6). Nh×n chung ®µn gia cÇm cã xu h−íng ph¸t triÓn m¹nh song kh«ng æn ®Þnh v× ®Çu ra s¶n phÈm cßn nhiÒu bÊp bªnh vµ ®Æc biÖt tõ n¨m 2004 ®Õn nay do ¶nh h−ëng cña dÞch cóm gia cÇm cho nªn ch¨n nu«i gia cÇm bÞ ch÷ng l¹i.

5000

4800

Ngh×n con

4600 4400 4200 4000 3800

n¨m 2001 n¨m 2002 n¨m 2003 n¨m 2004 n¨m 2005

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

H×nh II.6 - Sè l−îng gia cÇm trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y t¹i Th¸i Nguyªn

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

7000

6000

5000

4000

tÊn/n¨m

3000

2000

1000

2001

2002

2003

2004

2005

H×nh II.7 - S¶n l−îng thÞt h¬i gia cÇm xuÊt chuång qua c¸c n¨m

t¹i tØnh Th¸i Nguyªn

Tr−íc khi x¶y ra dÞch cóm n¨m 2004 toµn tØnh cã 19 trang tr¹i ch¨n nu«i gµ thÞt víi quy m« 6000 - 8000 con/løa song do ¶nh h−ëng xÊu cña dÞch cóm c¸c trang tr¹i t¹m thêi ngõng ph¸t triÓn, tõ ®Çu n¨m 2006 c¸c ho¹t ®éng më réng x©y míi trang tr¹i ch¨n nu«i ®Ó kh«i phôc ph¸t triÓn ch¨n nu«i trë l¹i. HiÖn nay c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i gµ thÞt do c«ng ty charoen Pokphand ph¸t triÓn nu«i gia c«ng: 18 trang t¹i, c«ng ty japfa Comfeed: 14 trang tr¹i.

KÕt qu¶ ®iÒu tra 17 hé ch¨n nu«i gia cÇm t¹i tØnh Th¸i Nguyªn cho thÊy t×nh

h×nh thu nhËp ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung nh− sau:

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Còng nh− tØnh VÜnh Phóc, t¹i tØnh Th¸i Nguyªn, thu nhËp ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã quy m« < 1.000 con còng cã gi¸ trÞ cao h¬n so ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã quy m« ≥ 1.000 con. Trong khi ®ã ®Çu t− cho ch¨n nu«i > 1.000 con trung b×nh lµ 28 triÖu ®ång/khu ch¨n nu«i, ®Çu t− cho ch¨n nu«i < 1.000 con trung b×nh lµ 15 triÖu ®ång/khu ch¨n nu«i. DiÖn tÝch chuång tr¹i cña c¸c hé trung b×nh chØ kho¶ng 240 m2, khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã diÖn tÝch chuång tr¹i bÐ nhÊt lµ 120 m2, khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã diÖn tÝch chuång tr¹i lín nhÊt cã tíi 600 m2. C¸c hé ch¨n nu«i tõ 150 ®Õn 2.000 con gµ lÊy thÞt vµ gµ ®Î trøng. §Çu t− hµng n¨m cña c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cßn thÊp, chØ tõ 10 - 40 triÖu ®ång. Trung b×nh mçi løa c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung thu l·i/løa tõ 5 triÖu ®Õn 20 triÖu ®ång. Theo −íc tÝnh trung b×nh mçi c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm t¹i Th¸i Nguyªn l·i 11,88 triÖu ®ång/n¨m.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

TÝnh theo løa nu«i:

- §èi víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã quy m« ≥ 1.000 con cho thÊy møc l·i/løa trung b×nh lµ 9,36 triÖu ®ång/ngh×n con vµ 5,38 triÖu ®ång/100 m2 - §èi víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã quy m« < 1000 con cho thÊy møc l·i/løa trung b×nh lµ 13,92 triÖu ®ång/ngh×n con vµ 5,79 triÖu ®ång/100 m2 TÝnh theo n¨m:.

Mçi khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung th−êng nu«i ®−îc tõ 4 ®Õn 6 løa/n¨m. KÕt qu¶ tÝnh to¸n thu nhËp ch¨n nu«i gia cÇm t¹i tØnh Th¸i Nguyªn theo n¨m (trung b×nh 5 løa nu«i) cho thÊy thu nhËp trung b×nh cho mçi khu ch¨n nu«i gia cÇm lµ: + 39,3 triÖu ®ång/ khu ch¨n nu«i gia cÇm cã < 1000 con + 73,5 triÖu ®ång/ khu ch¨n nu«i gia cÇm cã > 1000 con

B¶ng II.22 - KÕt qu¶ tÝnh to¸n thu nhËp ch¨n nu«i gia cÇm t¹i tØnh Th¸i Nguyªn

Theo løa nu«i Theo n¨m Lo¹i khu TriÖu ®ång TriÖu ®ång TriÖu ®ång TriÖu ®ång ch¨n nu«i /Khu ch¨n nu«i /100 m2 /ngh×n con /100 m2

13,92 5,79 39,3 28,95 < 1000 con

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

9,36 5,38 73,5 26,9 ≥ 1000 con

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

D) T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ë tØnh B¾c Giang

T×nh h×nh ph¸t triÓn trang tr¹i vµ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung t¹i tØnh B¾c

Giang

Ngµnh ch¨n nu«i B¾c Giang chiÕm tû träng 33% trong c¬ cÊu s¶n phÈm n«ng nghiÖp víi 7,5 triÖu con gia cÇm; hµng n¨m cho s¶n l−îng trªn 12 ngµn tÊn thÞt gia cÇm c¸c lo¹i.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

N¨m 2004, B¾c Giang cã 1146 khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, trong ®ã sè khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung nu«i > 1.000 con lµ 146, chiÕm 12,8% tæng sè khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. KÕt qu¶ thèng kª cßn cho thÊy sè khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña B¾c Giang trong giai ®o¹n 2000 - 2004 ®· t¨ng 1,52 lÇn tõ 752 (n¨m 2000) lªn 1146 (n¨m 2004). HiÖn nay B¾c Giang vÉn cßn trªn 80% sè hé n«ng d©n ch¨n nu«i nhá lÎ.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B¶ng II.23 - Mét sè chØ tiªu chñ yÕu cña khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung t¹i tØnh B¾c Giang cã ®Õn 1/7/2005

ChØ tiªu §¬n vÞ Gi¸ trÞ

I. Sè l−îng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung Tr.tr¹i 260

II. Lao ®éng cña khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung Ng−êi 765

1. Lao ®éng cña hé chñ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung Ng−êi 614

2.Lao ®éng thuª ngoµi th−êng xuyªn Ng−êi 63

3. Lao ®éng thuª ngoµi thêi vô Ng−êi 88

III. §Êt ®ang sö dông cña khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung Ha 112,4

IV. Sè l−îng gia cÇm ch¨n nu«i Con 79.204

V. Tæng sè vèn s¶n xuÊt cña khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung Tr..®ång 28.091

VI. Thu nhËp cña khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung Tr. ®ång 9.316

Nguån: Tæng côc thèng kª côc thèng kª B¾c Giang, 2006

Kh¸c víi c¸c tØnh kh¸c trong ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi nµy, sè l−îng gia cÇm t¹i tØnh B¾c Giang kh«ng t¨ng nhiÒu theo thêi gian, cô thÓ n¨m 2001 lµ 7077 ngh×n con, ®Õn n¨m 2004, sè gia cÇm t¨ng lªn 8257 ngh×n con (H×nh II.8). N¨m 2005, B¾c Giang lµ tØnh tiªu huû nhiÒu gia cÇm nhÊt: 284.000 con.

10000

8000

6000

4000

Ngh×n con

2000

0 n¨m 2000

n¨m 2001

n¨m 2002

n¨m 2003

n¨m 2004

H×nh II.8 - Sè l−îng gia cÇm trong c¸c n¨m gÇn ®©y t¹i tØnh B¾c Giang

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

T×nh h×nh ch¨n nu«i 6 th¸ng ®Çu n¨m 2006 t−¬ng ®èi æn ®Þnh. Theo sè liÖu cña Côc Thèng kª tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ngµy 1/4/2006 toµn tØnh hiÖn cã 9.801.000 con gia cÇm, t¨ng 16,3% so víi cïng kú vµ t¨ng 22.5% so víi kÕ ho¹ch.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Trong 6 th¸ng ®Çu n¨m cïng víi viÖc chØ ®¹o, kiÓm tra gi¸m s¸t nguy c¬ t¸i ph¸t dÞch cóm gia cÇm, Së ®· tham m−u cho UBND tØnh tiÕp tôc t¨ng c−êng c«ng t¸c kiÓm tra gi¸m s¸t t×nh h×nh dÞch bÖnh, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng vÖ sinh thó y, tiªu ®éc khö trïng ë nh÷ng n¬i dÞch bÖnh ®· x¶y ra trong n¨m 2005. §ång thêi t¨ng c−êng chØ ®¹o c«ng t¸c tiªm phßng cho ®µn gia cÇm. §Õn nay toµn tØnh ®· tæ chøc tiªm phßng ®−îc 7 triÖu liÒu v¾c xin c¸c lo¹i (trong ®ã cã 5 triÖu liÒu v¾c xin cóm gia cÇm); ®· c¬ b¶n tæ chøc xong viÖc tiªm phßng v¾c xin cóm gia cÇm mòi 2 cña ®ît 1 n¨m 2006.

Tæ chøc h−íng dÉn thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 61/2005/Q§-UB ngµy 17/8/2005 cña UBND tØnh Quy ®Þnh mét sè chÝnh s¸ch hç trî ®Çu t− ph¸t triÓn ch¨n nu«i - thó y thêi kú 2006 - 2010 trªn ®Þa bµn tØnh B¾c Giang. KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung xa khu d©n c− ®Ó ®¶m b¶o an toµn trong s¶n xuÊt.

Tæng hîp sè l−¬ng gia cÇm vµ kÕt qu¶ ®iÒu tra mét sè c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm

chÝnh t¹i tØnh B¾c Giang ®−îc thÓ hiÖn t¹i c¸c b¶ng sau:

Bảng II.24 - Tæng hîp sè l−îng gia cÇm cña tØnh B¾c Giang, 8/2006

VÞt Gµ TT TØnh (1000 con) (1000 con)

1 TP. B¾c Giang 64

2 Lôc Ng¹n 1252

3 Lôc Nam 1051

4 S¬n §éng 223

5 Yªn ThÕ 698

6 HiÖp Hoµ 696

7 L¹ng Giang 991

8 T©n Yªn 1125

9 ViÖt Yªn 600

10 Yªn Dòng 513

Céng 7213 1589

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

TÝnh ®Õn 08/2006 trªn toµn tØnh B¾c Giang ®µn gia cÇm cã 880.2000 (gµ + vÞt).

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

KÕt qu¶ ®iÒu tra 208 hé ch¨n nu«i gia cÇm t¹i tØnh Bắc Giang cho thÊy t×nh h×nh

thu nhËp ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung nh− sau:

TÝnh theo løa nu«i:

- §èi víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã quy m« ≥ 1.000 con cho

thÊy møc l·i/løa trung b×nh lµ 46,22 triÖu ®ång/ngh×n con vµ 4,26 triÖu ®ång/100 m2.

- §èi víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã quy m« < 1.000 con cho

thÊy møc l·i/løa trung b×nh là 60,52 triÖu ®ång/ngh×n con vµ 6,54 triÖu ®ång/100 m2.

Còng nh− tØnh VÜnh Phóc, t¹i tØnh Bắc Giang, thu nhËp ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã quy m« < 1000 con còng cã gi¸ trÞ cao h¬n so ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã quy m« ≥ 1000 con.

TÝnh theo n¨m:.

Mçi khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung th−êng nu«i ®−îc tõ 4 ®Õn 6 løa trong mét n¨m. KÕt qu¶ tÝnh to¸n thu nhËp ch¨n nu«i gia cÇm t¹i tØnh Bắc Giang theo n¨m (trung b×nh 5 løa nu«i) cho mçi khu ch¨n nu«i gia cÇm cô thÓ:

+ 190,25 triÖu ®ång/khu ch¨n nu«i gia cÇm cã < 1000 con

+ 334,2 triÖu ®ång/khu ch¨n nu«i gia cÇm cã > 1000 con

B¶ng II.25 - KÕt qu¶ tÝnh to¸n thu nhËp ch¨n nu«i gia cÇm t¹i tØnh B¾c Giang

Theo løa nu«i Theo n¨m Lo¹i khu TriÖu ®ång TriÖu ®ång ch¨n nu«i /Khu ch¨n nu«i TriÖu ®ång /100 m2 /ngh×n con TriÖu ®ång /100 m2

< 1000 con 60,52 6,54 190,25 32,7

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

4,26 334,2 21,3 ≥ 1000 con 46,22

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Mét sè nhËn xÐt chung vÒ t×nh h×nh ch¨n nu«i

cña 4 tØnh nghiªn cøu

Sè l−îng gia cÇm ch¨n nu«i

B¶ng II.26 - Tæng sè gia cÇm cña c¸c ®Þa ph−¬ng (theo n¨m)

§¬n vÞ: Ngh×n con

N¨m VÜnh Phóc Th¸i Nguyªn B¾c Giang Hµ T©y

2000 7077 5018 2621

2001 8824 7564 6871 4700

2002 8102 5231 5015

2003 9662 6028 4818

2004 10435 8257 5030 4735

2006 9075 10770

KÕt qu¶ thÓ hiÖn b¶ng 2.26 cho thÊy: Giai ®o¹n 2000 - 2006 c¶ 4 tØnh sè gia cÇm ch¨n nu«i ®Òu ®−îc t¨ng theo thêi gian, gia t¨ng m¹nh nhÊt lµ tØnh Hµ T©y (l−îng gia cÇm ch¨n nu«i 2006 gÊp 2,15 lÇn so víi n¨m 2000, tiÕp theo lµ tØnh B¾c Giang - t¨ng gÊp 1,8 lÇn, cuèi cïng lµ tØnh Th¸i Nguyªn: 1,22 lÇn vµ VÜnh Phóc.

Mét ®iÓm ®¸ng l−u ý lµ trong thêi gian tõ 2004 ®Õn 2006, ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm t¹i Hµ T©y ®· t¨ng vät. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh lµ do t¹i tØnh ®· cã tæ chøc CP ch¨n nu«i cña Th¸i Lan ®Çu t−. Ngoµi ra, t¹i tØnh Hµ T©y cßn cã 1 ®Æc tr−ng n÷a trong ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm lµ ®a phÇn c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ®Òu ®¹t yªu cÇu vÒ kho¶ng c¸ch: Xa khu d©n c− vµ c¸c c«ng tr×nh kh¸c cã liªn quan (bÖnh viÖn, chî, nguån n−íc cÊp sinh ho¹t cña d©n c−...). §©y còng chÝnh lµ ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt cña tØnh Hµ T©y vÒ ch¨n nu«i gia cÇm víi 3 tØnh B¾c Giang, VÜnh Phóc vµ Th¸i Nguyªn.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Theo sè liÖu ë c¸c ®Þa ph−¬ng: VÜnh Phóc, Hµ T©y, B¾c Giang, Th¸i Nguyªn vµ theo ®iÒu tra thùc tÕ cho thÊy cø kho¶ng 1500 con gia cÇm th× cã mét ng−êi trùc tiÕp tham gia ch¨n nu«i th× n¨m 2004: TØnh VÜnh Phóc cã 6957 ng−êi tham gia ch¨n nu«i, tØnh Th¸i Nguyªn cã 3157 ng−êi, tØnh B¾c Giang cã 5505 ng−êi, tØnh Hµ T©y cã 3354 ng−êi tham gia ch¨n nu«i. N¨m 2006: TØnh B¾c Giang cã 6050 ng−êi, tØnh Hµ T©y cã 7180 ng−êi tham gia ch¨n nu«i. Víi sè l−îng gia cÇm cña c¸c tØnh t¨ng nhanh trong giai ®o¹n 2000 - 2006, th× sè l−îng ng−êi tham gia ch¨n nu«i còng sÏ t¨ng lªn ®¸ng kÓ

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

vµ sÏ gi¶i quyÕt ®−îc mét l−îng ®¸ng kÓ lao ®éng cña c¸c tØnh. Trong sè ng−êi tham gia ch¨n nu«i cña c¸c tØnh th× cã kho¶ng 1/3 lµ lao ®éng kh«ng trùc tiÕp cßn l¹i 2/3 lµ lao ®éng trùc tiÕp, mçi lao ®éng gi¸n tiÕp ®−îc chi tr¶ kho¶ng 1,5 triÖu ®ång/løa vµ mçi n¨m ®−îc chi tr¶ kho¶ng 7,5 triÖu ®ång. Nh− vËy trong n¨m 2004 c¸c tØnh ph¶i chi tr¶ cho ng−êi ch¨n nu«i gi¸n tiÕp: TÜnh VÜnh Phóc lµ 17392,5 triÖu ®ång, tØnh Th¸i Nguyªn lµ 7892,5 triÖu ®ång, tØnh B¾c Giang lµ 13762,5 triÖu ®ång, tØnh Hµ T©y lµ 8385 triÖu ®ång. N¨m 2006 c¸c tØnh ph¶i chi tr¶ cho ng−êi ch¨n nu«i gi¸n tiÕp: TØnh B¾c Giang lµ 15125 triÖu ®ång, tØnh Hµ T©y lµ 17950 triÖu ®ång. Ta nhËn thÊy trong n¨m 2004 tØnh VÜnh Phóc ph¶i chi tr¶ cho nh©n c«ng gi¸n tiÕp ch¨n nu«i lµ lín nhÊt vµ tØnh Th¸i Nguyªn ph¶i chi tr¶ cho nh©n c«ng gi¸n tiÕp ch¨n nu«i lµ Ýt nhÊt nh−ng ®Õn n¨m 2006 th× tØnh Hµ T©y l¹i lµ tØnh ph¶i chi tr¶ cho nh©n c«ng gi¸n tiÕp ch¨n nu«i lµ Ýt nhÊt. §ång nghÜa víi nã lµ tØnh Hµ T©y cã sè l−îng gia cÇm lín nhÊt trong 4 tØnh.

Mçi con gµ, vÞt mçi ngµy th¶i ra 90 gram ph©n, vËy mçi løa gµ lµ trung b×nh lµ 45 ngµy, mçi con gµ sÏ th¶i ra lµ 4050 gram ph©n + 100 gram trÊu lãt = 4150 gram ph©n (4,15 kg ph©n). NÕu nh− b¸n ph©n th× mçi con gµ ®−îc kho¶ng 1.660 ®ång/løa. Nh− vËy nÕu nh− b¸n ph©n n¨m 2004: TØnh VÜnh Phóc cã 17322,1 triÖu ®ång, tØnh Th¸i Nguyªn cã 7860,1 triÖu ®ång, tØnh B¾c Giang cã 13706,62 triÖu ®ång, tØnh Hµ T©y cã 8349,8 triÖu ®ång. N¨m 2006: TØnh B¾c Giang cã 15064,5 triÖu ®ång, tØnh Hµ T©y cã 17878,2 triÖu ®ång. Ta nhËn thÊy tØnh VÜnh Phóc trong n¨m 2004 lµ tØnh cã sè tiÒn b¸n ph©n lµ lín nhÊt nh−ng ®Õn n¨m 2006 tØnh Hµ T©y l¹i lµ tØnh cã sè tiÒn b¸n ph©n lµ lín nhÊt, chøng tá r»ng ch¨n nu«i nh÷ng n¨m gÇn ®©y ë Hµ T©y ph¸t triÓn rÊt m¹nh c¶ vÒ sè l−îng trang tr¹i vµ sè l−îng gia cÇm. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm ph¸t triÓn m¹nh t¹i khu vùc 4 tØnh nghiªn cøu, ®Æc biÖt ®· xuÊt hiÖn nhiÒu trang tr¹i ch¨n nu«i tËp trung víi quy m« lín.

B¶ng II.27 - Mét sè chØ tiªu t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña 4 tØnh

DiÖn tÝch Quy m« ®µn Thu nhËp b×nh Vèn ®Çu t− gia cÇm qu©n (triÖu TT TØnh (triÖu ®ång) (con) ®ång/n¨m/khu)

Th¸i Nguyªn

1 VÜnh Phóc 2 3 B¾c Giang 4 Hµ T©y chuång tr¹i (m2) 100 - 500 120 - 600 150 - 10.000 800 - 2000 500 - 2000 500 - 20.000 15 - 30 10 - 40 30 - 2.000 20 - 42 15 - 60 60 - 2.300 48,74

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nguån: Së N«ng nghiÖp vµ PTNT c¸c tØnh

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B¶ng II.28 - DiÖn tÝch chuång tr¹i t¹i c¸c tØnh nghiªn cøu

DiÖn tÝch chuång tr¹i (m2) Thu nhËp trung b×nh (triÖu ®ång)

/1000 100 Lín Trung BÐ /Hé ch¨n TØnh nhÊt b×nh nhÊt nu«i/n¨m con m2/ løa

VÜnh Phóc 500 260 100 7,71 3,46 45

Th¸i Nguyªn 600 216,47 120 10,28 5,49 59,41

B¾c Giang 4 ha 1328,58 150 9,6 4,51 59,81

Hµ T©y 10000 857,87 120 11,15 4,7 40,36

Nh×n vµo b¶ng trªn ta nhËn thÊy tØnh B¾c Giang lµ tØnh cã diÖn tÝch chuång tr¹i trung b×nh lín nhÊt trong 4 tØnh, cã thu nhËp trung b×nh cña mçi hé gia ®×nh ch¨n nu«i/n¨m lµ lín nhÊt. Nh−ng tØnh Th¸i Nguyªn lµ tØnh cã thu nhËp trung b×nh/ ngh×n con vµ 100 m2 lµ lín nhÊt vµ cã thu nhËp trung b×nh cña mçi hé ch¨n nu«i/n¨m kh«ng nhá h¬n lµ mÊy so víi tØnh B¾c Giang. Trong khi ®ã tØnh B¾c Giang cã diÖn tÝch chuång tr¹i trung b×nh lín h¬n gÊp nhiÒu lÇn so víi tØnh Th¸i Nguyªn.

KÕt qu¶ ®iÒu tra thu ®−îc t¹i 660 khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung (301 khu t¹i 3 tØnh VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn, B¾c Giang vµ 359 khu t¹i tØnh Hµ T©y cho thÊy t×nh h×nh thu nhËp cña c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung nh− sau:

B¶ng II.29 - Thu nhËp tõ ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung t¹i c¸c tØnh nghiªn cøu

Theo løa nu«i Theo n¨m Lo¹i khu

TØnh ch¨n nu«i

TriÖu ®ång /1.000 con TriÖu ®ång / Khu ch¨n nu«i (con)

VÜnh Phóc TriÖu ®ång /100 m2 3,6 3,44 8,71 7,54 TriÖu ®ång /100 m2 18,0 17,2 48,21 33,75

Th¸i Nguyªn 5,79 5,38 13,92 9,36 28,95 26,9 39,3 73,5 < 1000 ≥ 1000 < 1000 ≥ 1000

11,7 48,74 Hµ T©y

B¾c Giang 6,54 4,26 60,52 46,22 32,7 21,3 190,25 33,42 ≥ 1000 < 1000 ≥ 1000

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Tõ b¶ng trªn cã thÓ thÊy thu nhËp cña c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã quy m« < 1.000 con cao h¬n so víi c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã quy m« ≥ 1.000 con. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ c¸c hé ch¨n nu«i quy m« lín ®a phÇn cã ý ®Þnh

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

ph¸t triÓn gia t¨ng, do vËy, ®· chó träng viÖc ®Çu t− l©u bÒn cho khu ch¨n nu«i cña m×nh (hÖ thèng cÊp n−íc tù ®éng, cèng bª t«ng xung quanh chuång tr¹i..., cô thÓ trung b×nh ®Çu t− trang tr¹i/khu ch¨n nu«i ≥1000 con lµ 28 triÖu ®ång, trong khi ®ã ®Çu t− trang tr¹i/khu ch¨n nu«i <1000 con chØ cã 16,25 triÖu ®ång.

Riªng tØnh Hµ T©y, do h×nh thøc ch¨n nu«i ë quy m« tËp trung vµ trang tr¹i lµ nu«i thuª cho tËp ®oµn n−íc ngoµi víi thu nhËp trung b×nh lµ: 48,74 triÖu ®ång/ n¨m - 1 khu ch¨n nu«i tËp trung - trang tr¹i.

§iÒu cÇn l−u ý ë ®©y lµ tØnh Hµ T©y lµ tØnh duy nhÊt ®· cã thu nhËp tõ b¸n ph©n

gµ (tõ 5 ®Õn 36 triÖu ®ång/n¨m - 1 khu ch¨n nu«i tËp trung).

II. HiÖn tr¹ng m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ë Hµ

T©y, VÜnh Phóc, Th¸i nguyªn vµ B¾c Giang

T×nh h×nh « nhiÔm m«i tr−êng ch¨n nu«i hiÖn nay trë thµnh vÊn ®Ò nghiªm träng do sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¸c c¬ së ch¨n nu«i. Ngµnh ch¨n nu«i ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ cho cuéc sèng, nh−ng còng lµ t¸c nh©n quan träng g©y nªn « nhiÔm m«i tr−êng. Do nhËn thøc cßn h¹n chÕ, ng−êi ch¨n nu«i th−êng th¶i ph©n r¸c ch−a qua xö lý ra m«i tr−êng xung quanh, n¬i b¶n th©n gia ®×nh hä cïng céng ®ång ®ang sinh sèng. V× thÕ, m«i tr−êng ë khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung bÞ « nhiÔm rÊt nghiªm träng. Theo b¸o c¸o cña Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n, 2004 kÕt qu¶ nghiªn cøu t¹i tØnh Hµ T©y - mét trong c¸c tØnh cã sè l−îng lín vÒ chuång tr¹i ch¨n nu«i - cho thÊy hiÖn toµn tØnh cã tæng sè 449.445 chuång tr¹i nh−ng chØ cã 148.561 chuång tr¹i hîp vÖ sinh, chiÕm 33%, sè cßn l¹i lµ c¸c chuång tr¹i kh«ng hîp vÖ sinh chiÕm 67%. Cã thÓ nãi ®©y còng lµ t×nh tr¹ng chung ®èi víi c¸c tØnh B¾c Giang, VÜnh Phóc vµ Th¸i Nguyªn.

NhiÒu c¬ së ch¨n nu«i ®ang sö dông n−íc uèng cho gia cÇm tõ nguån n−íc tù nhiªn kh«ng qua xö lý, nguån n−íc th¶i trong qu¸ tr×nh ch¨n nu«i còng kh«ng ®−îc xö lý lµ nguån cung cÊp trë l¹i mÇm bÖnh cho nguån nuíc uèng, lµ nguyªn nh©n g©y nhiÔm bÖnh ®−êng tiªu ho¸, ph¸t sinh nh÷ng c¨n bÖnh vèn cã cña ngµnh ch¨n nu«i, lµm gia t¨ng rñi ro vÒ an toµn sinh häc, t¨ng chi phÝ thó y vµ lµm t¨ng gi¸ thµnh ch¨n nu«i.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Bªn c¹nh ®ã, phÇn lín c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ë n¬i cã c¬ së h¹ tÇng cßn l¹c hËu. §a phÇn c¸c chÊt th¶i cña con ng−êi vµ gia sóc kh«ng ®−îc xö lý, thÊm xuèng ®Êt hoÆc röa tr«i g©y « nhiÔm nguån n−íc. NhiÒu n¬i, do nu«i å ¹t, thiÕu quy ho¹ch, kh«ng tu©n theo quy tr×nh kü thuËt ®· t¸c ®éng tiªu cùc tíi m«i tr−êng. Mçi

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

gia ®×nh lµm nghÒ ch¨n nu«i th¶i ra 3 - 4m3 n−íc th¶i, 80 - 100 kg ph©n... TÊt c¶ c¸c chÊt th¶i ®Òu ch−a qua xö lý vµ ®−îc th¶i trùc tiÕp ra ao hå, ruéng lóa quanh lµng. Do ruéng ®Êt Ýt, l−îng ph©n dïng bãn ruéng kh«ng hÕt cßn d− thõa rÊt lín.

Theo tÝnh to¸n cña c¸c nhµ chuyªn gia trong nh÷ng nghiªn cøu tr−íc ®©y, trong tæng sè c¸c khÝ g©y hiÖu øng nhµ kÝnh trong khÝ quyÓn th× chÊt th¶i ch¨n nu«i gãp vµo kho¶ng 20% khÝ mª tan (CH4), 10% khÝ oxit nit¬ (N2O) vµ tÊt nhiªn lµ cßn nhiÒu lo¹i khÝ g©y mïi xó uÕ khã chÞu kh¸c. C¸c chÊt th¶i ch¨n nu«i ®· g©y « nhiÔm trªn mÆt ®Êt vµ c¶ nguån n−íc ngÇm.

HiÖn nay, t¹i 4 tØnh Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang ®Òu ®· xuÊt hiÖn vÊn ®Ò m«i tr−êng cÇn gi¶i quyÕt do c¸c hé ch¨n nu«i tù ph¸t thiÕu ®Çu t− xö lý chÊt th¶i tõ c¸c hé ch¨n nu«i gµ c«ng nghiÖp. ChÊt th¶i kh«ng ®−îc xö lý n»m ngay trong khu d©n c− nªn g©y « nhiÔm ¶nh h−ëng ®Õn søc khoÎ, ®êi sèng con ng−êi vµ lµ nguy c¬ tiÒm Èn bÖnh dÞch cao.

II.1. §¸nh gi¸ chung vÒ vÊn ®Ò chÊt th¶i tõ c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia

cÇm cña 4 tØnh nghiªn cøu

HiÖn tr¹ng « nhiÔm n−íc th¶i Nguån gèc ph¸t sinh n−íc th¶i: Nguån gèc n−íc th¶i chñ yÕu tõ c¸c ho¹t ®éng sinh ho¹t vµ ch¨n nu«i. N−íc th¶i tõ ch¨n nu«i chØ bao gåm n−íc tÈy röa vµ n−íc lµm m¸t chuång tr¹i. Nguån n−íc th¶i th−êng xuyªn lµ n−íc sö dông cho sinh ho¹t nh−ng l−îng n−íc kh«ng nhiÒu vµ còng ngÊm trùc tiÕp vµo ®Êt hoÆc ®−îc ®æ ra khu vùc ®Êt trèng trong khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. L−îng n−íc ch¶y ra cèng r·nh tho¸t n−íc lµ rÊt Ýt. N−íc th¶i cña khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung chØ ®−îc ®−a ra khái khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung khi l−îng n−íc qu¸ lín (röa chuång tr¹i) kh«ng ngÊm xuèng ®Êt hÕt hoÆc hoµ tan víi n−íc m−a ch¶y trµn vµ ®i ra ngoµi theo hÖ thèng cèng r·nh tho¸t n−íc ngoµi khu vùc khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®Ó ch¶y vµo ao, hå, m−¬ng, r·nh…

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

L−îng sö dông vµ x¶ th¶i: Trung b×nh mçi khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung sö dông tõ 2 m3 ®Õn 6 m3 mçi ngµy ®ªm cho c¶ sinh ho¹t vµ ch¨n nu«i, l−îng sö dông tuú theo qui m« ch¨n nu«i cña tõng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. L−îng n−íc x¶ th¶i −íc tÝnh kho¶ng 45% ®Õn 65% l−îng n−íc sö dông cho ch¨n nu«i, tuú thuéc vµo qu¸ tr×nh ch¨n nu«i vµ qui m« gµ. Theo ®iÒu tra, mét khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã 2.000 con gµ th× sö dông tõ 0,3 ®Õn 0,5 m3/ngµy ®ªm cho gµ uèng. L−îng n−íc lµm m¸t tuú thuéc ®iÒu kiÖn thêi tiÕt. §èi víi nh÷ng ngµy nãng Ýt, thêi gian phun n−íc ng¾n, ®èi víi nh÷ng ngµy nãng nhiÒu, thêi gian phun n−íc lµm m¸t nhiÒu.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Vµo giai ®o¹n cña ngµy nãng nhÊt, mçi ngµy khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ph¶i phun tõ 11 giê tr−a ®Õn 5 giê chiÒu tøc lµ ph¶i phun n−íc lµm m¸t trong 6 giê. L−îng n−íc cÇn phun lµm m¸t cho mét khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung qui m« 2.000 con gµ (kÝch th−íc chuång: 10 m x 20 m) lµ 2 m3/giê. Tuy nhiªn, l−îng n−íc nµy bÞ ngÊm xuèng ®Êt vµ bèc h¬i ngay nªn kh«ng h×nh thµnh n−íc th¶i ch¨n nu«i gia cÇm. L−îng n−íc sö dông ®Ó röa chuång tr¹i còng kh«ng nhiÒu, sau mçi ®ît ch¨n nu«i, ng−êi ta th−êng röa chuång tr¹i 1 ®Õn 2 lÇn. L−îng n−íc sö dông tuú thuéc vµo qui m« chuång tr¹i vµ móc ®é tÈy röa cña ng−êi ch¨n nu«i. Theo ®iÒu tra, mét chuång tr¹i kÝch th−íc 10 m x 20 m sö dông tõ 4 ®Õn 8 m3 n−íc mçi lÇn tÈy, röa chuång. TÝnh chÊt vµ tæng l−îng chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i: N−íc th¶i ch¨n nu«i cã ®é « nhiÔm rÊt cao víi hµm l−îng lín c¸c chÊt h÷u c¬. §Æc biÖt cã chøa mét l−îng lín c¸c vi sinh vËt g©y bÖnh: Coliform, Feacal Coliform, vi khuÈn t¶ (vibro), vi khuÈn th−¬ng hµn (Salmonella), vi khuÈn lÞ (Shigella). §©y chÝnh lµ nguån g©y bÖnh ®Æc biÖt nguy hiÓm ®Õn søc khoÎ céng ®ång.

B¶ng II.30 - L−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trung b×nh do 1 con gia cÇm t¹o ra trong 1 n¨m

Tæng l−îng chÊt « nhiÔm (kg/con.n¨m)

L−îng n−íc th¶i (m3/con.n¨m) TSS Tæng sè N BOD5

21,5 1,61 4,2 3,6

Nguån: WHO, 1993

KÕt qu¶ tÝnh to¸n tæng l−îng chÊt « nhiÔm do ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm th¶i ra m«i tr−êng t¹i c¸c tØnh nghiªn cøu ®−îc ¸p dông theo chØ dÉn cña tæ chøc WHO cho thÊy:

N¨m 2004, tæng l−îng chÊt « nhiÔm do ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm th¶i ra m«i

(cid:131) BOD lµ 45,788 ngh×n tÊn/n¨m (cid:131) TSS lµ 119,51 ngh×n tÊn/n¨m (cid:131) Tæng N lµ 102,378 ngh×n tÊn/n¨m

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

tr−êng t¹i c¸c tØnh nghiªn cøu ë møc rÊt cao:

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B¶ng II.31 - Tæng l−îng chÊt « nhiÔm do ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm th¶i ra

m«i tr−êng tõ 4 tØnh nghiªn cøu, 2004 (ngh×n tÊn/n¨m)

Th«ng sè VÜnh Phóc Th¸i Nguyªn B¾c Giang Hµ T©y Tæng

16,8 7,6 13,29 8,098 45,788

BOD5 TSS 43,8 19,9 34,68 21,13 119,51

Tæng sè N 37,5 17,05 29,72 18,108 102,378

TØnh VÜnh Phóc lµ ®Þa ph−¬ng ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm th¶i ra nhiÒu l−îng chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i nhÊt: Hµng n¨m 16,8 ngh×n tÊn BOD5; 43,8 ngh×n tÊn TSS vµ 37,5 ngh×n tÊn tæng N bÞ th¶i ra m«i tr−êng theo n−íc th¶i (n−íc vÖ sinh chuång tr¹i, n−íc m−a ch¶y trµn). TiÕp theo ®ã lµ:

TØnh B¾c Giang: Hµng n¨m 13,29 ngh×n tÊn BOD5; 34,68 ngh×n tÊn TSS vµ

29,72 ngh×n tÊn tæng N bÞ th¶i ra m«i tr−êng theo n−íc th¶i.

TØnh Hµ T©y: Hµng n¨m 8,098 ngh×n tÊn BOD5; 21,13 ngh×n tÊn TSS vµ 18,108

ngh×n tÊn tæng N bÞ th¶i ra m«i tr−êng theo n−íc th¶i.

Sau cïng lµ tØnh Th¸i Nguyªn: Hµng n¨m 7,6 ngh×n tÊn BOD5; 19,9 ngh×n tÊn

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

TSS vµ 17,05 ngh×n tÊn tæng N bÞ th¶i ra m«i tr−êng theo n−íc th¶i.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

H×nh II.9 - L−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i

ch¨n nu«i trung b×nh 1 n¨m cña 4 tØnh nghiªn cøu

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

KÕt qu¶ nghiªn cøu cßn cho thÊy: l−îng chÊt « nhiÔm do ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm th¶i ra m«i tr−êng vÉn theo xu h−íng gia t¨ng theo thêi gian. Trong ®ã 2 tØnh B¾c Giang vµ Hµ T©y cã xu h−íng gia t¨ng l−îng chÊt « nhiÔm do ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm th¶i ra m«i tr−êng cao h¬n so víi 2 tØnh Th¸i Nguyªn vµ VÜnh Phóc. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do tèc ®é ch¨n nu«i cña 2 tØnh nµy, ®Æc biÖt lµ Hµ T©y t¨ng m¹nh theo thêi gian. Cô thÓ: Riªng ë 2 tØnh B¾c Giang vµ Hµ T©y, n¨m 2006 l−îng chÊt « nhiÔm do ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm th¶i ra m«i tr−êng: BOD ®· b»ng 69,97% (32,04 ngh×n tÊn/n¨m), TSS b»ng 69,73% (83,34 ngh×n tÊn/n¨m), Tæng N b»ng 69,78% (71,44 ngh×n tÊn/n¨m), so víi tæng l−îng th¶i cña c¶ 4 tØnh n¨m 2004 (b¶ng II.32).

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B¶ng II.32 - Tæng l−îng chÊt « nhiÔm do ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm th¶i ra m«i tr−êng tõ 2 tØnh B¾c Giang vµ Hµ T©y n¨m 2006 (ngh×n tÊn)

C¸c th«ng sè B¾c Giang Hµ T©y Tæng

BOD5 TSS Tæng sè N 14,61 38,115 32,67 17,34 45,23 38,77 32,04 83,34 71,44

60

40

20

0 2 tØnh n¨m 2006

4 tØnh n¨m 2004

H×nh II.10 - Tæng l−îng BOD5 th¶i ra tõ ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm cña Hµ T©y vµ B¾c Giang n¨m 2006 so víi cña c¶ 4 tØnh n¨m 2004 (ngh×n tÊn)

46

44

42

40

38

36

34 2 tØnh n¨m 2006

4 tØnh n¨m 2004

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

H×nh II.11 - Tæng l−îng TSS th¶i ra tõ ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm cña Hµ T©y vµ B¾c Giang n¨m 2006 so víi cña c¶ 4 tØnh n¨m 2004 (ngh×n tÊn)

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

39 38 37 36 35 34 33 32 31 30

2 tØnh n¨m 2006

4 tØnh n¨m 2004

H×nh II.12 - Tæng l−îng NTS th¶i ra tõ ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm cña Hµ T©y vµ B¾c Giang n¨m 2006 so víi cña c¶ 4 tØnh n¨m 2004 (ngh×n tÊn)

Sau ®©y lµ kÕt qu¶ tÝnh to¸n cô thÓ vÒ hiÖn tr¹ng ph¸t th¶i c¸c chÊt « nhiÔm tõ

ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm cña 4 tØnh nghiªn cøu. Trong ®ã:

- L−îng n−íc th¶i, BOD5, TSS vµ tæng Nit¬ d−îc tÝnh theo ph−¬ng ph¸p ®¸nh

gi¸ nhanh t¶i l−îng chÊt « nhiÔm cña WHO, 1993.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- L−îng ph©n vµ CH4 ®−îc tÝnh d ùa trªn H−íng dÉn s¶n xuÊt khÝ biogas (Guidebook on Biogas Development) cña ESCAP: 1 con gµ, vÞt mçi ngµy th¶i ra kho¶ng 90 gram ph©n vµ kho¶ng 12 kg ph©n t¹o ra 1 m3 mªtan.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

A. §¸nh gi¸ chung vÒ vÊn ®Ò chÊt th¶i tõ c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm cña Hµ T©y

KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy l−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i ch¨n nu«i cña tØnh Hµ T©y kh¸ lín, tËp trung chñ yÕu t¹i 2 huyÖn lµ Ba V× (15,4%), Ch−¬ng Mü (14,7%). ThÞ x· Hµ §«ng lµ n¬i cã l−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i ch¨n nu«i thÊp nhÊt trong tØnh Hµ T©y (1,7%) do sè l−îng gia cÇm ch¨n nu«i t¹i ®©y Ýt.

B¶ng II.33 - Tæng l−îng c¸c chÊt « nhiÔm t¹o ra tõ ch¨n nu«i gia cÇm ë Hµ T©y

L−îng n−íc

L−îng

Sè gia

TSS

ph©n

TT

HuyÖn/tØnh

cÇm (con)

BOD5 (kg/n¨m)

(kg/n¨m)

NTS (kg/n¨m)

CH4 (m3/n¨m)

(tÊn/n¨m)

th¶i (m3/n¨m)

165782

3564313

266909

696284,4

596815,2

3440

286664,7

194529

4182373,5

313191,7

817021,8

700304,4

4036,5

336373,1

Tp. Hµ §«ng 2 H. §an Ph−îng 3

504579

10848448,5

812372,2

2119231,8

1816484,4

10470

872501,2

Tx. S¬n T©y

4 H. Ba V×

1.545.232

33222488

2487823,5

6489974,4

5562835,2

32063,6

2671963,7

531900

11435850

856359

2233980

1914840

11036,9

919743,8

550259

11830568,5

885917

2311087,8

1980932,4

11418

951489,5

300331

6457116,5

483532,9

1261390,2

1081191,6

6231,9

519322,4

950.054

20426161

1529586,9

3990226,8

3420194,4

19713,6

1642801,7

904699

19451028,5

1456565,4

3799735,8

3256916,4

18772,5

1564375,4

1.474.476

31701234

2373906,4

6192799,2

5308113,6

30595,4

2549614,8

697980

15006570

1123747,8

2931516

2512728

14483,1

1206923,8

5 H. Phóc Thä 6 H. Th¹ch ThÊt 7 H. Hoµi §øc 8 H. Phó Xuyªn 9 H. Quèc Oai 10 H. Ch−¬ng Mü 11 H. Mü §øc

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

L−îng n−íc

L−îng

Sè gia

TSS

ph©n

TT

HuyÖn/tØnh

cÇm (con)

BOD5 (kg/n¨m)

(kg/n¨m)

NTS (kg/n¨m)

CH4 (m3/n¨m)

(tÊn/n¨m)

th¶i (m3/n¨m)

654296

14067364

1053416,6

2748043,2

2355465,6

13576,7

1131386,8

638501

13727771,5

1027986,6

2681704,2

2298603,6

13248,9

1104074,6

12 H. Thanh Oai 13 H. Th−êng TÝn 14

957055

20576682,5

1540858,6

4019631

3445398

19858,9

1654907,6

H. øng Hoµ

Hµ T©y

10.069,6

216496894,5

16212093,0

42292416,6

36250642,8

208944,7

17412056,4

(n¨m 2005)

N−íc th¶i tõ c¸c c¬ së ch¨n nu«i cã ®Æc tr−ng lµ chøa nhiÒu chÊt h÷u c¬ dÔ ph©n huû, nhiÒu chÊt r¾n l¬ löng vµ ®Æc biÖt lµ cã nhiÒu c¸c vi sinh vËt, trong ®ã cã c¶ nh÷ng vi sinh vËt g©y bÖnh. NÕu l−îng n−íc th¶i nµy kh«ng ®−îc xö lý tr−íc khi th¶i ra m«i tr−êng th× ®©y sÏ lµ nguån g©y « nhiÔm nghiªm träng ®èi víi m«i tr−êng n−íc. §Æc biÖt lµ nhiÒu lµng nghÒ ch¨n nu«i cña tØnh Hµ T©y l¹i n»m trªn l−u vùc s«ng NhuÖ - s«ng §¸y vµ s«ng §¸y l¹i lµ nguån cung cÊp n−íc cho nhµ m¸y xö lý n−íc ThÞ x· Phñ Lý - tØnh Hµ Nam, chÝnh v× vËy vÊn ®Ò « nhiÔm nguån n−íc do n−íc th¶i ch¨n nu«i ch−a qua xö lý ®æ trùc tiÕp vµo m«i tr−êng cµng trë nªn bøc xóc. Trong t−¬ng lai, nÕu Hµ T©y kh«ng cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó gi¶i quyÕt th× vÊn ®Ò nµy sÏ trë thµnh mét trë ng¹i lín cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng kh«ng chØ cña ngµnh ch¨n nu«i Hµ T©y mµ cßn ¶nh h−ëng nghiªm träng ®Õn ®êi sèng vµ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña ng−êi d©n tØnh Hµ Nam; ®Æc biÖt lµ trong ®iÒu kiÖn n−íc ta võa gia nhËp WTO, nh÷ng ®ßi hái vÒ vÊn ®Ò vÖ sinh m«i tr−êng ®èi víi c¸c s¶n phÈm ch¨n nu«i sÏ ngµy cµng trë nªn kh¾t khe h¬n.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

H×nh II.13 - L−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i ch¨n nu«i trung b×nh 1 n¨m cña tØnh Hµ T©y

B. §¸nh gi¸ chung vÒ vÊn ®Ò chÊt th¶i tõ c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm cña tØnh

VÜnh Phóc

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Mçi n¨m, c¸c c¬ s ë ch¨n nu«i gia cÇm cña VÜnh Phóc trung b×nh th¶i ra m«i tr−êng kho¶ng 98.519.450 m3 n−íc th¶i cã t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm BOD5, TSS vµ tæng nit¬ rÊt cao. Trong ®ã l−îng n−íc th¶i t¹o ra chñ yÕu tõ 2 huyÖn lµ LËp Th¹ch (27,7%) vµ VÜnh T−êng (24,1%), thÊp nhÊt lµ t¹i thÞ x· Phóc Yªn (chØ chiÕm 2,8% l−îng n−íc th¶i cña c¶ tØnh).

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

L−îng n−íc th¶i nµy nÕu kh«ng ®−îc xö lý tr−íc khi ®æ vµo m«i tr−êng th× cã thÓ g©y « nhiÔm nghiªm träng nguån n−íc tiÕp nhËn, nguy hiÓm h¬n lµ c¸c bÖnh dÞch cã thÓ theo ®−êng n−íc lan truyÒn sang c¸c vïng l©n cËn. VÊn ®Ò nµy cÇn ®−îc l−u ý ®Æc biÖt v× VÜnh Phóc lµ tØnh ®Çu nguån cña s«ng §¸y - mét trong nh÷ng con s«ng quan träng ®èi víi viÖc cÊp n−íc cho sinh ho¹t, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña c¸c tØnh ®ång b»ng s«ng Hång.

B¶ng II.34 - Tæng l−îng c¸c chÊt « nhiÔm t¹o ra tõ ch¨n nu«i gia cÇm ë VÜnh Phóc

L−îng n−íc

L−îng

TT

Sè gia

TSS

ph©n

HuyÖn/tØnh

cÇm (con)

BOD5 (kg/n¨m)

(kg/n¨m)

NTS (kg/n¨m)

CH4 (m3/n¨m)

(tÊn/n¨m)

th¶i (m3/n¨m)

TX. VÜnh Yªn

143.451

3084196,5

230956,1

602494,2

516423,6

2976,6

248050,7

572.597

12310835,5

921881,2

2404907,4

2061349,2

11881,4

990115,6

1 2 H. Tam §¶o 3 H. Tam D−¬ng

893.027

19200080,5

1437773,5

3750714,4

3214897,2

18530,3

1544192,5

4 H. B×nh Xuyªn

356.101

7656171,5

573322,6

1495624,2

1281963,6

7390

615758

5 H. Yªn L¹c

496.440

10673460

799268,4

2085048

1787184

10301

858427,5

6 H. Mª Linh

469.069

10084983,5

755201,1

1970089,8

1688648,4

9733,2

811098,5

7 H. Phóc Yªn

128.188

2756042

206382,7

538389,6

461476,8

2659,9

221658,4

8 H. LËp Th¹ch

1.269.500

27294250

2043895

5331900

4570200

26342,1

2195177,1

9 H. VÜnh T−êng

1.104.632

23749588

1778457,5

4639454,4

3976675,2

22921,1

1910092,8

VÜnh Phóc

4582300

98519450

7377503

19245660

16496280

95082,7

7923560,4

(n¨m 2005)

VÜnh Phóc

1680000

4380000

3750000

99 triÖu

(n¨m 2004)

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

H×nh II.14 - L−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i

ch¨n nu«i trung b×nh 1 n¨m cña tØnh VÜnh Phóc

C. §¸nh gi¸ chung vÒ vÊn ®Ò chÊt th¶i ch¨n nu«i gia cÇm cña tØnh Th¸i Nguyªn

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Víi h¬n 91 triÖu m3 n−íc th¶i t¹o ra tõ c¸c c¬ së ch¨n nu«i trong tØnh, Th¸i Nguyªn lµ tØnh cã l−îng n−íc th¶i Ýt nhÊt trong sè 4 tØnh nghiªn cøu (sau Hµ T©y, B¾c Giang vµ VÜnh Phóc). §Æc th ï cña n−íc th¶i nµy lµ chøa nhiÒu chÊt dinh d−ìng biÓu hiÖn ë hµm l−îng chÊt h÷u c¬ dÔ ph©n huû (BOD5) vµ tæng Nit¬ cao. MÆt kh¸c l−îng

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

chÊt r¾n l¬ löng vµ vi sinh vËt trong n−íc th¶i nµy còng rÊt lín. §©y lµ yÕu tè cÇn ®−îc ®Æc biÖt quan t©m bëi nÕu kh«ng cã biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp, chóng sÏ trë thµnh nh÷ng t¸c nh©n g©y « nhiÔm m«i tr−êng n−íc nghiªm träng, ¶nh h−ëng xÊu ®Õn chÊt l−îng m«i tr−êng sèng, søc khoÎ vµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi kh¸c cña ng−êi d©n trong khu vùc. §iÒu nµy cã ý nghÜa ®Æc biÖt khi Th¸i Nguyªn lµ tØnh n»m ë ®Çu nguån l−u vùc s«ng CÇu - l−u vùc s«ng lín thø 2 ë khu vùc B¾c Bé vµ cã ¶nh h−ëng ®Õn trªn 10 tØnh trong vïng. ChÝnh v× vËy, vÊn ®Ò xö lý n−íc th¶i tõ c¸c c¬ së ch¨n nu«i trong ®Þa bµn tØnh Th¸i Nguyªn tr−íc khi ®æ vµo m«i tr−êng cÇn ®−îc ®Æc biÖt l−u ý.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B¶ng II.35 - Tæng l−îng c¸c chÊt « nhiÔm tõ ch¨n nu«i gia cÇm ë Th¸i Nguyªn (tÝnh ®Õn 1/8/2005)

Sè gia L−îng L−îng TSS cÇm ph©n TT HuyÖn/tØnh BOD5 (kg/n¨m) NTS (kg/n¨m) (kg/n¨m) CH4 (m3/n¨m) (con) (tÊn/n¨m)

261807

390369

894665,7 185808,5 642987,3 100359,4 556071,5 149641,5 818256,7

n−íc th¶i (m3/n¨m) 2333910,6 2000494,8 11947399,5 484717,8 415472,4 2481293,5 1677358,2 1437735,6 8586476,5 224406 1340202,5 1450621,2 1243389,6 7425799 334602 1998317,5 10927031 2143582,8 1829642,4 28551054 2138009,2 5577415,2 4780641,6 17762784 1330143,4 3469939,2 2974233,6 11530,7 2394,7 8286,95 1293,5 7166,8 1928,6 1928,6 27555,1 17143,2 960885,8 199561,4 690579 107787,6 597229,9 160717,4 10545855,5 2296257,3 1428596

4233505 91020357,5 6815943,1 17780721 15240618 87845,3 7320435,7

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

4669000 100383500 7517090 19609800 16808400 96881,8 8073479,2 1 TP. Th¸i Nguyªn 555693 115409 2 TX. S«ng C«ng 399371 3 H. §Þnh Ho¸ 62335 4 H. Vâ Nhai 345386 5 H. Phó L−¬ng 92945 6 H. §ång Hû 508234 7 H. §¹i Tõ 1327956 8 H. Phó B×nh 9 H. Phæ Yªn 826176 Th¸i Nguyªn (8/2005) Th¸i Nguyªn (8/2006)

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

H×nh II.15 - L−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i ch¨n nu«i trung b×nh 1 n¨m cña tØnh Th¸i Nguyªn

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

D. §¸nh gi¸ chung vÒ vÊn ®Ò chÊt th¶i tõ ch¨n nu«i gia cÇm cña tØnh B¾c Giang

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Trung b×nh mçi n¨m, c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm ë B¾c Giang ®−a vµo m«i tr−êng kho¶ng 141,5 triÖu m3 n−íc th¶i. HÇu hÕt l−îng n−íc nµy ch−a qua xö lý nªn cã hµm l−îng c¸c chÊt « nhiÔm BOD5, TSS, tæng nit¬ vµ coliform rÊt cao. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y « nhiÔm m«i tr−êng n−íc ë c¸c khu vùc xung quanh c¸c c¬ së ch¨n nu«i. L−îng n−íc th¶i chñ yÕu ®−îc t¹o ra t¹i c¸c huyÖn Lôc Ng¹n (19%), T©n Yªn (17,1%), Lôc Nam (16%) vµ L¹ng Giang (15,1%). §Þa ph−¬ng cã l−îng n−íc th¶i ch¨n nu«i t¹o ra Ýt nhÊt cña B¾c Giang lµ thµnh phè B¾c Giang vµ huyÖn Yªn ThÕ (chØ xÊp xØ 1%) (KÕt qu¶ chi tiÕt ®−îc thÓ hiÖn ë b¶ng vµ biÓu ®å d−íi ®©y).

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B¶ng II.36 - Tæng l−îng c¸c chÊt « nhiÔm t¹o ra tõ ch¨n nu«i gia cÇm ë B¾c Giang

(TÝnh ®Õn th¸ng 8/2006)

L−îng Sè gia L−îng TSS ph©n TT HuyÖn/tØnh cÇm BOD5 (kg/n¨m) (kg/n¨m) NTS (kg/n¨m) CH4 (m3/n¨m) (tÊn/n¨m) (con) n−íc th¶i (m3/n¨m)

64000 1376000 103040 238800 230400 1328 110.666,7

1252000 26918000 2015720 5258400 4507200 25979 2164916,7

1 TP. B¾c Giang 2 H. Lôc Ng¹n 3 H. Lôc Nam 1051000 22596500 1692110 4414200 3783600 21808,3 1817354,2

4 H. S¬n §éng 223000 4794500 359030 936600 802800 4627,3 385604,2

5 H. Yªn ThÕ 698000 1376000 103040 238800 230400 14483,5 1206958,3

6 H. HiÖp Hoµ 696000 14964000 1120560 2923200 2505600 14442 1203500

7 H. L¹ng Giang 991000 21306500 1595510 4162200 3567600 20563,3 1713604,2

8 H. T©n Yªn 1125000 24187500 1811250 4725000 4050000 23343,8 1945312,5

9 H. ViÖt Yªn 600000 12900000 966000 2520000 2160000 12450 1037500

10 H. Yªn Dòng 513000 11029500 825930 2154600 1846800 10644,8 887062,5

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

B¾c Giang 8802000 189243000 14171220 36968400 31687200 182.641,5 15220125 (8/2006)

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

H×nh II.16 - L−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i ch¨n nu«i trung b×nh 1 n¨m cña tØnh B¾c Giang

Trong thêi gian tíi, c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm ë B¾c Giang nãi chung vµ c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung nãi riªng cÇn nhanh chãng ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®Ó h¹n chÕ t¸c ®éng tiªu cùc cña ho¹t ®éng ch¨n nu«i ®èi víi m«i tr−êng xung quanh, ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr−êng do n−íc th¶i. §Ó phÇn nµo thÊy ®−îc t×nh tr¹ng chÊt l−îng m«i tr−êng khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, nhãm nghiªn cøu ®· lùa chän ngÉu nhiªn 4 c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®Ó quan tr¾c, cô thÓ lµ:

B¶ng II.37 - Danh s¸ch c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®Ó quan tr¾c

TT Tªn chñ hé TØnh HuyÖn X·

1 §µo ThÞ N«ng VÜnh Phóc TX. Phóc Yªn Nam Viªm

2 NguyÔn ThÞ Cöu Th¸i Nguyªn Vâ Nhai Liªn Minh

3 Gi¸p V¨n Quang B¾c Giang L¹ng Giang §¹i L©m

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

4 Ph¹m V¨n T©m Hµ T©y Ch−¬ng Mü Trung Hoµ

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

HiÖn tr¹ng chÊt l−îng m«i tr−êng t¹i c¸c c¬ së quan tr¾c cô thÓ nh− sau:

II.2. HiÖn tr¹ng m«i tr−êng kh«ng khÝ

§Æc tr−ng cña c¸c nguån g©y « nhiÔm kh«ng khÝ

C¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung th−êng g©y « nhiÔm kh«ng khÝ do th¶i ra mïi khã chÞu. C¸c mïi nµy (mïi h«i, thèi) cã thÓ xuÊt ph¸t tõ khu chuång nhèt, c¸c nguån sinh ra mïi chñ yÕu lµ tõ phÕ th¶i (ph©n, n−íc tiÓu, thøc ¨n thõa) vµ còng tõ c¸c bé phËn trong d©y chuyÒn xö lý n−íc th¶i néi bé. C−êng ®é mïi phô thuéc vµo hiÖu qu¶ xö lý l−îng phÕ th¶i, chñ yÕu lµ ph©n.

Bôi sinh ra tõ qu¸ tr×nh ch¨n nu«i bao gåm bôi trÊu, ph©n vµ l«ng gµ, bôi thøc ¨n, bôi vi sinh vËt... còng rÊt lín. Khu vùc sau hÖ thèng qu¹t hót khÝ cña c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ch¨n nu«i bÞ ¶nh h−ëng nÆng nÒ cña bôi. HÇu nh− c¸c lo¹i thùc vËt l¸ mÒm ®Òu bÞ chÕt, v× vËy khu vùc s¸t khu ch¨n nu«i gÇn nh− kh«ng canh t¸c ®−îc. ChØ cã c¸c lo¹i c©y l©u n¨m, cá d¹i lµ tån t¹i nh−ng còng bÞ phñ mét líp bôi dµy ¶nh h−ëng ®Õn sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña c©y cèi.

Ngoµi ra, « nhiÔm kh«ng khÝ tõ khu vùc ch¨n nu«i tíi m«i tr−êng xung quanh chñ yÕu cßn do « nhiÔm vi sinh vËt g©y ra. Sù ph¸t t¸n c¸c vi sinh vËt nµy chñ yÕu do sù di chuyÓn cña c«ng nh©n tõ khu vùc nµy sang khu vùc kh¸c vµ tõ trong ra ngoµi khu nhèt vËt nu«i, tõ ph©n vµ n−íc tiÓu kh«ng ®−îc xö lý tr−íc khi ®æ vµo m«i tr−êng. Nh÷ng vi sinh vËt nµy g©y ¶nh h−ëng kh«ng tèt ®Õn søc khoÎ con ng−êi.

HiÖn tr¹ng m«i tr−êng kh«ng khÝ

B¶ng II.38 - KÕt qu¶ quan tr¾c mét sè chØ tiªu kh«ng khÝ t¹i c¸c khu d©n c− c¹nh khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung (c¸ch 5 - <10 m)

(7/8/2006) §¬n vÞ: mg/m3

§iÓm quan tr¾c Th«ng sè TT TCVN x¸c ®Þnh KK2 KK3 KK1 KK4

1 2 3 4 0,62 0,37 0,02 1,0 0,7 0,32 0,027 1,52 1,52 0,5 0,032 1,2 0,82 0,5 0,03 1,3 0,3 (*) 0,2 (**) 0,008 (**) - Bôi NH3 H2S CO2

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Ghi chó: (*) : TCVN 5937- 1995; (**): TCVN 5938- 1995;

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

KÕt qu¶ quan tr¾c cho thÊy, t¹i tÊt c¶ c¸c khu d©n c− c¹nh khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®−îc quan tr¾c, chÊt l−îng m«i tr−êng kh«ng khÝ ®Òu bÞ « nhiÔm bôi vµ mïi, cô thÓ:

- Hµm l−îng bôi cao h¬n tiªu chuÈn cho phÐp tõ 2,07 (t−¬ng øng víi 0,62

mg/m3) ®Õn 5,07 lÇn (t−¬ng øng víi 0,82 mg/m3).

- Hµm l−îng NH3 cao h¬n tiªu chuÈn cho phÐp tõ 1,6 (t−¬ng øng víi 0,32

mg/m3) ®Õn 2,5 lÇn (t−¬ng øng víi 0,5 mg/m3)

- Hµm l−îng H2S cao h¬n tiªu chuÈn cho phÐp tõ 2,5 (t−¬ng øng víi 0,02

mg/m3) ®Õn 4 lÇn (t−¬ng øng víi 0,032 mg/m3) (B¶ng 2.38)

Do ®iÒu kiÖn thùc tÕ nªn x¸c ®Þnh tæng sè vi khuÈn hiÕu khÝ ®−îc thùc hiÖn t¹i tr¹i ch¨n nu«i tËp trung cña «ng Ph¹m V¨n T©m, x· Trung Hoµ, huyÖn Ch−¬ng Mü, tØnh Hµ T©y. B¶ng II.39 - KÕt qu¶ ®o ®é nhiÔm khuÈn kh«ng khÝ t¹i khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm cña «ng Ph¹m V¨n T©m (Hµ T©y) (7/8/2006)

§Þa ®iÓm ®o (KK4) Tæng sè vi khuÈn hiÕu khÝ

T¹i khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 5,7 x 103

TCCP 4 x 103

Tæng sè vi khuÈn hiÕu khÝ trong kh«ng khÝ ®o ®−îc t¹i khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung nghiªn cøu cao h¬n tiªu chuÈn cho phÐp 6 lÇn. Khi ®o t¹i khu d©n c−, sè l−îng vi khuÈn hiÕu khÝ cao h¬n gÇn gÊp 1,5 lÇn. Víi tèc ®é l−u th«ng giã t−¬ng ®èi tèt t¹i m«i tr−êng c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung vµ m«i tr−êng d©n c− xung quanh nh−ng tæng sè vi khuÈn hiÕu khÝ vÉn rÊt cao chøng tá lµ kh«ng khÝ bÞ « nhiÔm kh¸ nÆng.

B¶ng II.40 - KÕt qu¶ ®o mïi t¹i c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña «ng Ph¹m V¨n T©m (Hµ T©y) (7/8/2006)

TT §Þa ®iÓm ®o - KK4 NH3 (mg/m3) H2S (mg/m3)

I 14h (7/8/2006)

I.1 T¹i c¬ së ch¨n nu«i gia 22,8 12,3 cÇm tËp trung

0,47 0,03 I.2 C¸ch c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 10 m

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

0,35 KPH§ I.3 C¸ch c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 50 m

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

KPH§ KPH§ I.4 C¸ch c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 200 m

KPH§ KPH§ I.5 C¸ch c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 500 m

II 14h (8/8/2006)

II.1 T¹i c¬ së ch¨n nu«i gia 23,7 12,8 cÇm tËp trung

0,57 0,027 II.2 C¸ch c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 10 m

0,37 KPH§ II.3 C¸ch c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 50 m

KPH§ KPH§ II.4 C¸ch c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 200 m

KPH§ KPH§ II.5 C¸ch c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 500 m

TCCP t¹i khu d©n c− 0,2 0,008

25 15 TCCP t¹i c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

TCCP t¹i khu d©n c− ¸p dông theo TCVN 5938:1995 – ChÊt l−îng kh«ng khÝ.

Nång ®é tèi ®a cho phÐp cña mét sè chÊt ®éc h¹i trong kh«ng khÝ xung quanh.

TCCP t¹i c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ¸p dông theo Tiªu chuÈn vÖ sinh lao ®éng ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 3733/Q§ - BYT ngµy 10/10/2002 cña Bé tr−ëng Bé Y tÕ.

0.3

0.25

0.2

0.15

0.1

0.05

0 C¸ch 10 m

TCCP t¹i khu d©n c−

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

H×nh II.17 - KÕt qu¶ quan tr¾c khÝ H2S t¹i khu vùc xung quanh khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung (mg/m3)

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0

C¸ch 10 m

C¸ch 50 m

TCCP t¹i khu d©n c−

H×nh II.18 - KÕt qu¶ quan tr¾c khÝ NH3 t¹i khu vùc xung quanh khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung theo kho¶ng c¸ch (mg/m3)

25

24.5

24

23.5

23

22.5

22

21.5 LÇn ®o 1

LÇn ®o 2

TCCP t¹i c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

H×nh II.19 - KÕt qu¶ quan tr¾c khÝ NH3 t¹i khu vùc xung quanh khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung theo lÇn ®o (mg/m3) Nh×n vµo kÕt qu¶ b¶ng 2.40 cho thÊy, nång ®é khÝ NH3 vµ khÝ H2S t¹i c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®Òu ®¹t yªu cÇu so víi tiªu chuÈn cho phÐp (®èi víi NH3 lµ 25 mg/m3 vµ chØ tiªu H2S lµ 15 mg/m3). Tuy nhiªn, t¹i khu vùc ngoµi c¬ së ch¨n nu«i c¸c th«ng sè thÓ hiÖn chÊt l−îng m«i tr−êng kh«ng khÝ ®Òu cao h¬n tiªu chuÈn cho phÐp. Nguyªn nh©n mét phÇn do hÖ thèng cèng r·nh phÝa bªn ngoµi khu ch¨n nu«i bÞ ø t¾c do bïn cÆn tõ ch¨n nu«i vµ sinh ho¹t ®æ chung l©u ngµy kh«ng ®−îc kh¬i th«ng. Khi pháng vÊn c¸c hé d©n xung quanh c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung th× 100% hé d©n ®−îc pháng vÊn cho r»ng kh«ng khÝ ë khu vùc nµy bÞ « nhiÔm mïi nÆng, ®Æc biÖt lµ vµo nh÷ng ®ît thêi tiÕt n¾ng nãng.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

II.3. HiÖn tr¹ng m«i tr−êng n−íc

II.3.1. HiÖn tr¹ng m«i tr−êng n−íc ngÇm Nguån n−íc cÊp: Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra th× hÇu hÕt c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña c¶ 4 tØnh B¾c Giang, Th¸i Nguyªn, VÜnh Phóc vµ Hµ T©y ®Òu chñ yÕu sö dông n−íc ngÇm (giÕng ®µo vµ giÕng khoan) cho sinh ho¹t vµ ch¨n nu«i gia cÇm. N−íc ®−îc sö dông trong ch¨n nu«i chñ yÕu lµ cho gµ uèng vµ tÈy röa chuång tr¹i, ngoµi ra n−íc cßn ®−îc phun ®Ó lam m¸t chuång tr¹i trong ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é cao. Nguån n−íc mÆt (S«ng CÇu, s«ng NhuÖ, ao hå) chñ yÕu ®−îc cÊp ®Ó vÖ sinh chuång tr¹i. ChÊt l−îng nguån n−íc: ChÊt l−îng nguån n−íc cÊp t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®iÒu tra t−¬ng ®èi tèt, ng−êi d©n th−êng sö dông trùc tiÕp trong sinh ho¹t vµ ch¨n nu«i mµ kh«ng cÇn xö lý. KÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c th«ng sè chÊt l−îng nguån n−íc cÊp ë mét sè khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung (b¶ng 2.41) cho thÊy ®a sè c¸c th«ng sè cã gi¸ trÞ n»m trong tiªu chuÈn chÊt l−îng n−íc cÊp cho môc ®Ých sinh ho¹t. Riªng hµm l−îng Coliform vµ Feacal Coliform lµ cao h¬n tiªu chuÈn cho phÐp. B¶ng II.41 - KÕt qu¶ ph©n tÝch chÊt l−îng n−íc ngÇm t¹i khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

TT Th«ng sè NN1 NN2 NN3 NN4 TC1 TC2

6,5 6,4 - 8,5 6,5 - 8,5 1 pH 7,0 6,8 6,5

125 300 -500 175 169 130 500

2 §é cøng CaCO3, mg/l 3 §é mµu, Pt-Co 30 15 25 10 - 10

4 §é ®ôc, NTU 35 15 20 10 - <10

5 Fe tæng sè, mg/l 0,2 0,25 0,55 0,22 1-5 0,3

0,1 0,12 0,17 0,15 - -

8,5 7,2 7,8 7,5 - 10

6 N-NH4, mg/l 7 N-NH3, mg/l 8 COD, mg/l 6,7 6,2 5,2 3,7 - -

9 BOD, mg/l 4,2 0,4 2,5 2,5 - -

10 Coliform, MPN/100 ml 75 25 10 15 3 3

11 Feacal Coliform, 0 25 15 2 3 0 MPN/100 ml

Ghi chó:

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- TC1: Tiªu chuÈn ViÖt Nam 4944/95 lo¹i A - TC2: Tiªu chuÈn Bé Y tÕ 505/92

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

II.3.2. HiÖn tr¹ng m«i tr−êng n−íc mÆt

KÕt qu¶ ph©n tÝch trong thêi gian gÇn ®©y cho thÊy chÊt l−îng nguån n−íc mÆt khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®· cã biÓu hiÖn « nhiÔm, mét sè chØ tiªu lín h¬n TCVN 5942 - 1995 (cét A) - tiªu chuÈn ¸p dông ®èi víi n−íc mÆt dïng lµm n−íc cÊp sinh ho¹t (nh−ng ph¶i qua qu¸ tr×nh xö lý theo quy ®Þnh).

KÕt qu¶ ph©n tÝch chÊt l−îng n−íc s«ng khu vùc khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung thÓ hiÖn ë b¶ng 2.42 cho thÊy: c¸c th«ng sè BOD, COD, SS, Coliform ®Òu cao h¬n tiªu chuÈn cho phÐp vÒ m«i tr−êng TCVN 5942 - 1995 qui ®Þnh trong cét A. B¶ng II.42 - ChÊt l−îng n−íc c¸c s«ng thuéc khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

TCVN

5942 - 1995 §¬n vÞ Th«ng sè S«ng NhuÖ S«ng CÇu

Lo¹i A Lo¹i B

pH SS 7,6 386 7,2 217 6 - 8 20

- mg/l mg/l 5 - 5,9 80 DO 8 7,9 ≥6

BOD5 COD Coliform mg/l mg/l MNP/100 ml 30 40 14.000 14 19 8.400 <4 <10 5.000 <25 <35 10.000

B¶ng II. 43 - ChÊt l−îng n−íc ao, m−¬ng khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

KÕt qu¶ TT §¬n vÞ NM1 NM2 NM3 NM4 Th«ng sè

pH - 7,0 6,8 7,5 7,2 1 TCVN 5942/95 (B) 5 - 5,9

65 35,7 65,5 39,7 2 SS mg/l 80

27 27,2 32,2 29,5 mg/l <25 3 BOD5

35 42 47,5 43,7 4 COD mg/l <35

8,7 9,8 10,8 11,8 mg/l 15 5 NO3

0,82 1,2 1,5 1,78 mg/l 0,1 6 NH3

0,37 0,52 0,75 0,65 mg/l - 7 H2S

0,8 0,75 1,37 1,05 8 Fe mg/l 2

9 Coliform MPN/100 ml 2,8.104 1,2.104 1,1.105 5,7.103 10.000

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Feacal 10 2,2.103 1,8.103 2,2.103 3,2.102 MPN/100 ml Coliform

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

NhËn xÐt: KÕt qu¶ ph©n tÝch cho thÊy: tÊt c¶ c¸c mÉu n−íc ao, m−¬ng khu vùc xung quanh trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®Òu ®· bÞ « nhiÔm, hµm l−îng BOD, COD vµ Coliform cao h¬n tiªu chuÈn cho phÐp (TCVN 5942/95, lo¹i B). §iÒu ®¸ng l−u t©m lµ hµm l−îng Feacal Coliform trong n−íc ao vµ n−íc m−¬ng t¹i c¸c ®iÓm quan tr¾c ®Òu rÊt cao, nguyªn nh©n lµ do ph©n gµ bÞ tr«i ch¶y vµo n−íc.

II.4. ChÊt th¶i r¾n ph¸t sinh tõ ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm

ChÊt th¶i sinh ra trong qu¸ tr×nh ch¨n nu«i bao gåm:

+ Hçn hîp ph©n, trÊu, n−íc tiÓu, l«ng gµ, thøc ¨n r¬i v·i…trong chuång tr¹i

ch¨n nu«i gäi chung lµ ph©n gµ.

+ Bao b×, tói nilon ®ùng thøc ¨n, ho¸ chÊt, thuèc thó y…

+ XØ than sinh ra do ®èt than s−ëi Êm cho gµ trong mïa l¹nh

+ C¸c lo¹i chai lä nhùa, thuû tinh… ®ùng ho¸ chÊt, thuèc thó y…

ChÊt th¶i sinh ra trong sinh ho¹t cña c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung:

+ C¸c phô phÈm trong sinh ho¹t thøc ¨n d− thõa

+ Tói nilon bao b×, plastic, kim lo¹i, giÊy lo¹i sö dông trong sinh ho¹t

+ C¸c phÕ th¶i sinh ra trong sinh ho¹t

Mçi ngµy khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung sinh ra kho¶ng 180 kg chÊt th¶i r¾n. ChÊt th¶i r¾n c¸c khu ch¨n nu«i sÏ lµ nguån g©y « nhiÔm nghiªm träng chÝnh nÕu kh«ng ®−îc quan t©m xö lý kÞp thêi. Thµnh phÇn chÊt th¶i chñ yÕu lµ chÊt h÷u c¬ dÔ ph©n huû vµ lµ m«i tr−êng thÝch hîp cho vi khuÈn mang bÖnh hay c«n trïng sinh sèng. KÕt qu¶ tÝnh to¸n theo h−íng dÉn cña tæ chøc ESCAP vÒ “H−íng dÉn s¶n xuÊt khÝ biogas“ cho thÊy, l−îng ph©n gia cÇm ®−îc t¹o ra t¹i 4 tØnh nghiªn cøu lµ kho¶ng 2552,13 tÊn/ngµy (1 con gµ, vÞt mçi ngµy th¶i ra kho¶ng 90 gram ph©n).

B¶ng II.44 - L−îng ph©n gia cÇm t¹i 4 tØnh nghiªn cøu

§¬n vÞ: tÊn/ngµy

VÜnh Phóc Th¸i Nguyªn B¾c Giang Hµ T©y Tæng

2004 939,15 426,15 743,13 453,7 2552,13

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

2006 816,78 969,3 1786,08

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Còng theo tµi liÖu h−íng dÉn trªn th× kho¶ng 12 kg ph©n gia cÇm sÏ t¹o ra ®−îc 1 m3 khÝ mªta/ngµy. Nh− vËy, l−îng ph©n gia cÇm t¹o ra tõ 4 tØnh nghiªn cøu cã thÓ t¹o ra ®−îc 212677,5 m3 khÝ mªtan/ngµy.

B¶ng II.45 - L−îng khÝ metan t¹o ra tõ ph©n gia cÇm t¹i 4 tØnh nghiªn cøu

§¬n vÞ: m3khÝ metan /ngµy

VÜnh Phóc Th¸i Nguyªn B¾c Giang Hµ T©y Tæng

2004 78262,5 35512,5 61927,5 37808 212677,5

2006 68065 80775 148840

Nguån: H−íng dÉn s¶n xuÊt khÝ biogas (Guidebook on Biogas Development)

cña ESCAP

B¶ng II.46 - Sè tiÒn thu ®−îc tõ viÖc b¸n khÝ mªtan do ph©n gia cÇm t¹o ra t¹i 4 tØnh nghiªn cøu

Th¸i

B¾c Giang

Hµ T©y

Tæng

Vĩnh Phóc

Nguyªn

VN§/ngµy 1.000VN§/n¨m

929.478.991 339.259.832

421.761.670 153.943.010

735.477.530 268.449.299

449.024.011 2.535.742.202 925.545.904 163.893.764

Hà Tây, 449024011, 18%

Vĩnh Phúc, 929478991, 36%

Bắc Giang, 735477530, 29%

Thái Nguyên, 421761670, 17%

C¸ch tÝnh: - 22,4 lÝt khÝ mªtan t−¬ng øng víi 1 mol mªtan - 1 mol mªtan nÆng 16 gam - Gi¸ 1kg khÝ mªtan lµ 16.627 VND C¸ch tÝnh 1m3 khÝ mªtan ra tiÒn: (1000/22,4)*(16/1000)*(16.627) = 11.876 VND

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

H×nh II.20 - BiÓu ®å nguån tµi chÝnh thu ®−îc tõ viÖc b¸n khÝ Mªtan do ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm t¹o ra t¹i 4 tØnh nghiªn cøu

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Dùa vµo biÓu ®å trªn cho thÊy l−îng tµi chÝnh thu ®−îc trong mét ngµy tõ viÖc b¸n khÝ Mªtan do ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm t¹o nªn cña 4 tØnh lµ kh«ng nhá, nã gióp ng−êi ch¨n nu«i trang tr¶i c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c vµ më réng s¶n xuÊt. Nguån tµi chÝnh thu ®−îc tõ ho¹t ®éng nµy cña tØnh VÜnh Phóc lµ lín nhÊt (929.478.991 VN§/ngµy), tØnh B¾c Giang ®øng thø hai (735.477.530 VN§/ngµy), thø ba lµ tØnh Hµ T©y (449.024.011VN§/ngµy) vµ cuèi cïng lµ tØnh Th¸i Nguyªn (421.761.670 VN§/ngµy). §iÒu nµy lµ do l−îng gia cÇm cña tØnh VÜnh Phóc lµ lín nhÊt (10.435.000 con), tØnh B¾c Giang ®øng thø hai (8.257.000 con), thø ba lµ tØnh Hµ T©y (5.030.000 con) vµ cuèi cïng lµ tØnh Th¸i Nguyªn (4.735.000 con).

Lîi Ých kinh tÕ: 1m3 khÝ mªtan cã thÓ cung cÊp n¨ng l−îng cho:

+ Mét tñ l¹nh 300l ho¹t ®éng trong 3 giê

+ Mét ®Çu m¸y 2 m· lùc ho¹t ®éng 1 giê

+ Th¾p s¸ng 1 bãng ®Ìn 60W trong vßng 7 giê

+ §un 3 b÷a ¨n cho mét gia ®×nh 4 ng−êi

+ T¹o ra nguån ®iÖn 1,25KW

II.5. M«i tr−êng ®Êt

KÕt qu¶ ph©n tÝch bïn ®Êt lßng m−¬ng chøa n−íc th¶i khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cho thÊy: Bïn ®Êt lßng m−¬ng chøa n−íc th¶i khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã hµm l−îng chÊt dinh d−ìng (Hµm l−îng chÊt h÷u c¬, tæng Nit¬, tæng ph«tpho) ®Òu ë møc cao, phï hîp víi viÖc lµm ph©n bãn c©y trång (b¶ng 2.47).

B¶ng II.47 - KÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu bïn ®Êt lßng m−¬ng chøa n−íc th¶i

khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

KÕt qu¶ TT Th«ng sè §¬n vÞ D1 D2 D3 D4

- 1 7,2 7,0 7,2 6,8 pHKCl

ChÊt h÷u c¬ % 2 48 48,5 47 43,7

Tæng Nit¬ % 3 0,57 0,65 1,12 0,75

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Tæng ph«tpho % 4 1,08 1,2 0,78 1,25

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

II.6. HiÖn tr¹ng qu¶n lý dÞch bÖnh vµ kiÓm so¸t m«i tr−êng t¹i c¸c khu

ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ë Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i nguyªn vµ B¾c

Giang

II.6.1. HiÖn tr¹ng qu¶n lý dÞch bÖnh t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp

trung ë Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang

§Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý dÞch bÖnh vµ gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn m«i tr−êng cña c¸c c¬ së ch¨n nu«i, tØnh Hµ T©y ®· cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c hé d©n ph¸t triÓn m« h×nh ch¨n nu«i theo h−íng tËp trung, xa khu d©n c−. Bªn c¹nh ®ã, ngay tõ cuèi n¨m 2004, tØnh quyÕt ®Þnh thµnh lËp Ban Thó y - Ch¨n nu«i ë tÊt c¶ c¸c x·, ph−êng, thÞ trÊn. LÊy ng©n s¸ch tØnh tr¶ l−¬ng cho 322/322 tr−ëng ban x·, víi møc l−¬ng khëi ®Çu lµ 290 ngh×n ®ång/th¸ng (cÊp qua Chi côc Thó y tØnh) t¹o sù rµng buéc vÒ tr¸ch nhiÖm chuyªn m«n. Tr¸ch nhiÖm cña ban nµy lµ qu¶n lý ®µn gia cÇm trªn ®Þa bµn, tæ chøc tiªm phßng ®Þnh kú, tham gia gi¸m s¸t dÞch bÖnh. HiÖn nay, m¹ng l−íi thó y c¬ së toµn tØnh cã kho¶ng 2.000 ng−êi, trong ®ã 1.660 ng−êi thuéc ban thó y x· vµ 400 ng−êi hµnh nghÒ thó y tù do. Nh»m n©ng cao n¨ng lùc hÖ thèng thó y, tØnh ®· trÝch ng©n s¸ch 2,6 tû ®ång mua trang thiÕt bÞ phôc vô viÖc chÈn ®o¸n, b¶o qu¶n v¾c-xin, th«ng tin t×nh h×nh dÞch bÖnh cho tÊt c¶ c¸c tr¹m thó y, ban thó y x· (nh− m¸y fax, vi tÝnh, tñ l¹nh, thïng b¶o «n b¶o qu¶n v¾c-xin, xi-lanh, kim tiªm, thiÕt bÞ b¶o hé lao ®éng) vµ t¨ng thªm 17 ng−êi cho chi côc. §Ó chñ ®éng phßng, chèng dÞch cóm gia cÇm, Chi côc Thó y ®· thµnh lËp Tæ phßng, chèng dÞch do Chi côc tr−ëng lµm tæ tr−ëng, chuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¬ sè thuèc s¸t trïng, m¸y phun ®éng c¬, «-t« s½n sµng bao v©y dËp t¾t æ dÞch bÖnh. N¨m 2005, ng©n s¸ch tØnh ®· chi kho¶ng 5,1 tû ®ång cho c«ng t¸c phßng, chèng dÞch. Nhê sù chØ ®¹o quyÕt liÖt, biÖn ph¸p ®Çu t− ®óng h−íng cña tØnh cho c«ng t¸c thó y ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho ngµnh ch¨n nu«i ph¸t triÓn m¹nh.

T¹i Th¸i Nguyªn Chi Côc Thó y cña tØnh ®· chØ ®¹o gi¸m s¸t dÞch bÖnh, h−íng dÉn kü thuËt phßng, chèng dÞch cóm gia cÇm ®Õn tËn th«n, xãm vµ 170 c¬ së, hé ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung tõ 100 con trë lªn; ®ång thêi, t¨ng c−êng c«ng t¸c kiÓm dÞch, vËn chuyÓn, giÕt mæ gia cÇm, bao v©y dËp t¾t døt ®iÓm c¸c æ dÞch. T¨ng c−êng thªm 60 c¸n bé kiÓm so¸t viÖc giÕt mæ gia cÇm ë c¸c chî trong tØnh.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Tuy nhiªn, mét sè ®Þa ph−¬ng cßn chñ quan, ch−a thËt sù quan t©m ®Õn c«ng t¸c phßng dÞch, ch−a cã biÖn ph¸p ng¨n chÆn khi x¶y ra dÞch cóm gia cÇm, ®«i khi cßn giao kho¸n cho ngµnh chuyªn m«n. Ch¨n nu«i gia cÇm ë n−íc ta, phÇn lín cã quy m« nhá - hé gia ®×nh, nu«i t¹i nhµ, th¶ r«ng, ®Þa bµn réng, khã qu¶n lý, g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c gi¸m s¸t, phßng chèng dÞch.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

NhËn thøc cña ng−êi d©n vÒ c¸c biÖn ph¸p phßng chèng dÞch cóm gia cÇm vµ ë ng−êi cßn ch−a cao, cïng víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña c¸c hé gia ®×nh cßn nhiÒu khã kh¨n nªn viÖc tiªu hñy gia cÇm m¾c bÖnh rÊt phøc t¹p vµ h¹n chÕ viÖc khoanh vïng æ dÞch ®Ó xö lý an toµn.

Thªm vµo ®ã, t©m lý “giÊu bÖnh” v× sî bÞ thiÖt h¹i vÉn ®ang phæ biÕn ë ng−êi ch¨n nu«i n−íc ta nãi chung vµ c¸c tØnh trong ph¹m vi nghiªn cøu nãi riªng bëi tÝnh thiÖt h¹i lµ gi¸ trÞ kh«ng nhá ë vïng n«ng th«n. V× vËy, khi gia cÇm bÞ bÖnh, ng−êi ch¨n nu«i, thay v× th«ng b¸o víi c¬ quan chøc n¨ng, hä l¹i ®em mæ thÞt, hoÆc b¸n gi¸ rÎ cho th−¬ng l¸i.

II.6.2. HiÖn tr¹ng kiÓm so¸t m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm

tËp trung ë Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang

Do ch¨n nu«i chñ yÕu nhá lÎ, do nhËn thøc bÞ h¹n chÕ, nªn ng−êi d©n vÉn ch−a coi träng viÖc ¸p dông tiÕn bé kü thuËt, ch−a lµm tèt c«ng t¸c vÖ sinh an toµn sinh häc, ch−a tiªm phßng v¸c xin triÖt ®Ó. V× thÕ, x¶y ra dÞch bÖnh, tû lÖ nu«i sèng rÊt thÊp, chi phÝ thuèc thó y cao, cóm gia cÇm t¸i ph¸t nhiÒu lÇn ®· g©y thiÖt h¹i nÆng nÒ, lµm ph¸ s¶n nhiÒu hé ch¨n nu«i, ¶nh h−ëng søc khoÎ céng ®ång vµ ¶nh h−ëng ®Õn nhiÒu ngµnh nghÒ kh¸c.

HiÖn tr¹ng thùc hiÖn theo c¸c tiªu chÝ quy ®Þnh ®èi víi khu ch¨n nu«i tËp trung:

Nh− ®· nªu ë môc I, ngoµi quy ®Þnh vÒ sè l−îng gia cÇm, khu ch¨n nu«i tËp trung cßn cÇn thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vµ c¸c yªu cÇu kh¸c vÒ an toµn vÖ sinh, vÒ kho¶ng c¸ch khu ch¨n nu«i ®èi víi khu d©n c−, nguån n−íc cÊp vµ c¸c c«ng tr×nh c«ng céng kh¸c. Thùc tr¹ng vÒ sù tu©n thñ c¸c quy ®Þnh nµy cña c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ®−îc kiÓm tra ngÉu nhiªn t¹i 10 khu ch¨n nu«i tËp trung t¹i tØnh Hµ T©y vµ 10 khu ch¨n nu«i tËp trung t¹i tØnh B¾c Giang cho thÊy:

Quy ®Þnh vÒ quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ

HiÖn tr¹ng tu©n thñ c¸c quy ®Þnh vµ yªu cÇu chÝnh vÒ Quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ ®èi

víi khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña c¸c tØnh nghiªn cøu lµ rÊt kÐm, cô thÓ:

TØnh B¾c Giang: cã 1 hé ®¹t 7 tiªu chuÈn, chiÕm 11,11%, cßn l¹i chØ ®¹t 2- 3 tiªu chuÈn, chiÕm 88,89%.

TØnh Hµ T©y cã 1 hé ®¹t 8 tiªu chuÈn, chiÕm 10%, cßn l¹i chØ ®¹t 6 tiªu chuÈn, chiÕm 90%.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Theo tiªu chuÈn kho¶ng c¸ch tèi thiÓu tõ c¬ së ch¨n nu«i

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

- §Õn nguån n−íc phôc vô môc ®Ých sinh ho¹t

Theo tiªu chuÈn kho¶ng c¸ch tèi thiÓu tõ c¬ së ch¨n nu«i ®Õn nguån n−íc phôc

vô môc ®Ých sinh ho¹t:

(cid:131) TØnh Hµ T©y cã kh«ng cã hé nµo ®¹t tiªu chuÈn, chiÕm 100%.

(cid:131) TØnh B¾c Giang cã 4 hé ®¹t tiªu chuÈn, chiÕm 44,44% vµ kh«ng ®¹t tiªu

chuÈn, chiÕm 55,56%.

- §Õn tr−êng häc, bÖnh viÖn, khu ®iÒu d−ìng, c«ng së, c¬ së t«n gi¸o, vui ch¬i

gi¶i trÝ

(cid:131) TØnh Hµ T©y cã 10 hé ®¹t tiªu chuÈn, chiÕm 100%.

(cid:131) TØnh B¾c Giang cã 8 hé ®¹t tiªu chuÈn, chiÕm 88,89% cßn l¹i lµ kh«ng ®¹t

tiªu chuÈn, chiÕm 11,11%.

Theo tiªu chuÈn vÖ sinh m«i tr−êng

- TØnh Hµ T©y cã 100% hé ®¹t 7 - 8 tiªu chuÈn.

- TØnh B¾c Giang cã 1 hé ®¹t 8 tiªu chuÈn, chiÕm 11,11% cßn l¹i chØ ®¹t 4 - 5

tiªu chuÈn, chiÕm 88,89%.

Thùc thi c¸c chÝnh s¸ch vµ luËt b¶o vÖ m«i tr−êng: Do ch−a cã c¸c v¨n b¶n LuËt quy ®Þnh riªng cho lÜnh vùc nµy nªn c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung kh«ng chó ý ®Õn b¶o vÖ m«i tr−êng. Mét mÆt do c¸c ho¹t ®éng ch¨n nu«i tõ xa x−a Ýt ¶nh h−ëng ®Õn m«i tr−êng, c¸c chÊt th¶i ph¸t sinh ®−îc hoµ lo·ng ngay trong m«i tr−êng xung quanh nªn khi ch¨n nu«i víi qui m« lín g©y « nhiÔm th× c¶ chÝnh quyÒn, c¬ quan qu¶n lý m«i tr−êng vµ ng−êi ch¨n nu«i ®Òu lóng tóng trong gi¶i quyÕt vµ ¸p dông luËt trong xö lý, ®iÒu nµy gãp phÇn lµm cho c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung kh«ng sî c¸c ¶nh h−ëng ph¸p lý vµ tiÕp tôc x¶ th¶i mµ kh«ng cã c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó phßng ngõa « nhiÔm ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ch¨n nu«i.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

HiÖn tr¹ng xö lý khÝ tr−íc khi x¶ th¶i: Ch¨n nu«i gµ lµ mét truyÒn thèng l©u ®êi cña ng−êi d©n khu vùc n«ng th«n. Tuy nhiªn gµ ®−îc ch¨n th¶ tù nhiªn vµ sè l−îng kh«ng lín nªn v¾n ®Ò g©y ra mïi vµ bôi lµ kh«ng ®¸ng kÓ, do ®ã ch−a cã c¸c biÖn ph¸p xö lý cô thÓ nµo. Khi nu«i theo qui m« lín, vÊn ®Ò « nhiÔm ph¸t sinh nh−ng ng−êi ch¨n nu«i vÉn theo quan niÖm cò lµ kh«ng quan t©m ®Õn viÖc xö lý c¸c vÊn ®Ò « nhiÔm. Do ®ã c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®Òu x¶ c¸c chÊt g©y mïi vµ bôi sinh ra trong qu¸ tr×nh ch¨n nu«i ra m«i tr−êng xung quanh.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Ngo¹i trõ t¹i tØnh VÜnh Phóc, Héi ch¨n nu«i chØ ®¹o cho 11 x·, ph−êng ®¹i diÖn cho 8 huyÖn thÞ trong tØnh thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh “Sö dông chÕ phÈm vi sinh EM ®Ó xö lý mïi h«i thèi do ho¹t ®éng ch¨n nu«i g©y ra” bao gåm: ph−êng §ång T©m, Khai Quang, TÝch S¬n (ThÞ x· VÜnh Yªn), x· Duy Phiªn, Kim Long (huyÖn Tam D−¬ng), x· Hîp Ch©u (huyÖn Tam §¶o), x· §¹o §øc (huyÖn B×nh Xuyªn), ph−êng Tr−ng NhÞ (TX. Phóc Yªn), x· TiÒn Phong (huyÖn Mª Linh), x· §ång C−¬ng (huyÖn Yªn L¹c), x· §¹i §ång (huyÖn VÜnh T−êng). Cßn hÇu hÕt c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung kh¶o s¸t ®Òu ch−a cã mét biÖn ph¸p nµo xö lý c¸c khÝ « nhiÔm, bôi, mïi sinh ra trong qu¸ tr×nh ch¨nnu«i truíc khi x¶ th¶i cho dï hä biÕt r»ng ®©y lµ nguyªn nh©n g©y dÞch bÖnh vµ ¶nh h−ëng ®Õn søc khoÎ cña ng−êi ch¨n nu«i. VÊn ®Ò xung ®ét m«i tr−êng ®· b¾t ®Çu xuÊt hiÖn vµ ®· n¶y sinh c¸c vÊn ®Ò ph¸p lý xung quanh viÖc « nhiÔm trong khu vùc khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. Theo ®¸nh gi¸ cña ng−êi d©n trong khu vùc, thêi ®iÓm ®µn gµ tõ 30 ngµy tuæi trë lªn, mïi vµ bôi tõ c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung sinh ra rÊt lín. Mïi h«i thèi cã thÓ c¶m nhËn ë c¸c vÞ trÝ xa khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 200 - 300 m, hÇu hÕt nh÷ng ng−êi ®i ngang qua trang trai ®Òu c¶m nhËn ®−îc mïi h«i nµy.

Tuy nhiªn theo nhËn ®Þnh cña mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu th× do sù ph¶n øng cña céng ®ång d©n c− bÞ ¶nh h−ëng ch−a quyÕt liÖt nªn ch−a thóc ®Èy khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa vµ xö lý « nhiÔm.

HiÖn tr¹ng xö lý chÊt th¶i r¾n: Ngoµi l−îng chÊt th¶i r¾n trong ch¨n nu«i ®−îc b¸n vµ sö dông (chñ yÕu lµ ph©n) th× r¸c th¶i lµ nh÷ng g× kh«ng sö dông ®−îc vµ ph¶i vøt bá. M«i tr−êng x¶ th¶i cña lo¹i nµy rÊt tuú tiÖn chñ yÕu ®−îc ®æ vµo khu ®Êt trèng hoÆc ven bê ao, hå m−¬ng, r·nh, bê ®ª... víi l−îng x¶ th¶i kh«ng lín. Mét sè ®Þa ph−¬ng cã thu gom r¸c th¶i ®æ vµo mét b·i theo qui ®Þnh nh−ng kh«ng ®−îc qui ho¹ch thµnh b·i chøa r¸c ®¹t tiªu chuÈn; cßn mét sè khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung sö dông biÖn ph¸p ch«n lÊp hoÆc ®èt, tuy nhiªn chØ lµ ch«n lÊp ë mét hè r¸c trong khu vùc khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng mét phÇn do thãi quen vøt r¸c ra ngoµi tõ xa x−a, mét phÇn do ý thøc g×n gi÷ b¶o vÖ m«i tr−êng cña hä qu¸ thÊp vµ vai trß cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng trong c«ng t¸c nµy ch−a ®¹t hiÖu qu¶.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

NhiÒu n¬i, ng−êi d©n còng ®· ý thøc ®−îc t¸c h¹i cña « nhiÔm m«i tr−êng, nh−ng ®Ó ®Çu t− cho mét hÖ thèng xö lý m«i tr−êng l¹i ®ßi hái ph¶i cã kinh phÝ lín nªn hÇu nh− c¸c hé n«ng d©n kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng. Tr−íc thùc tÕ trªn, biÖn ph¸p cÊp thiÕt lµ chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî ®Ó c¸c c¬ së ch¨n nu«i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p thu gom vµ xö lý chÊt th¶i, b¶o vÖ m«i tr−êng. Mét trong nh÷ng tØnh ®· triÓn khai thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy lµ tØnh Hµ T©y. Tr−íc th¸ch thøc vÒ m«i tr−êng t¹i c¸c

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

lµng nghÒ ch¨n nu«i ngµy cµng gia t¨ng, tØnh Hµ T©y ®ang tiÕn hµnh x©y dùng c¸c trang tr¹i/c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®Ó ®−a ch¨n nu«i ra xa khu d©n c− ®ång thêi x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng ®ång bé trong ®ã cã hÖ thèng xö lý chÊt th¶i.

Mét ®iÒu ®¸ng l−u ý lµ t¹i Hµ T©y, ®· vµ ®ang thùc hiÖn viÖc b¸n ph©n gµ phôc vô cho viÖc chÕ biÕn lµm ph©n bãn. KÕt qu¶ thèng kª cho thÊy: Sè tiÒn b¸n ph©n gµ cã thÓ thu ®−îc tõ 5 ®Õn 36 triÖu ®ång/n¨m - 1 khu ch¨n nu«i tËp trung. §iÒu nµy kh«ng nh÷ng t¨ng thªm nguån thu nhËp cho khu ch¨n nu«i mµ cßn gãp phÇn h¹n chÕ « nhiÔm cho khu vùc.

NhËn thøc ®−îc c¸c t¸c dông cña m« h×nh bÓ khÝ biogas, chÝnh quyÒn c¸c tØnh Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn, B¾c Giang ®· khuyÕn khÝch vµ cã chÝnh s¸ch hç trî ng−êi ch¨n nu«i x©y dùng bÓ Biogas t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. Trong c¸c tØnh thuéc ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi, Hµ T©y lµ tØnh cã phong trµo x©y hÇm biogas m¹nh nhÊt trªn c¶ n−íc. HiÖn nay, tØnh cã 7.300 hÇm biogas, gãp phÇn xö lý chÊt th¶i ch¨n nu«i, h¹n chÕ møc « nhiÔm m«i tr−êng n«ng th«n. TØnh cã 175 ngh×n hé ch¨n nu«i cã chuång tr¹i ®¶m b¶o vÖ sinh, lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ph¸t triÓn x©y hÇm biogas kÕt hîp ch¨n nu«i.. §Õn n¨m 2010, tØnh phÊn ®Êu x©y ®−îc 23 ngh×n hÇm biogas. ViÖc thiÕt kÕ c¸c lß Biogas n¬i ®©y ®−îc thùc hiÖn kh¸ c«ng phu. N¾p hÇm mua tõ huyÖn §an Ph−îng, chÕ tõ lo¹i chÊt dÎo võa bÒn l¹i võa kÝn kh«ng cho khÝ tho¸t ra; g¹ch l¸t kÝn bªn trªn ®Ó tËn dông diÖn tÝch lµm nÒn chuång. Víi chiÕc hÇm (lß) Biogas tõ 8 - 10 m3, ng−êi sö dông ph¶i chi mét lÇn cho x©y dùng tèn kho¶ng 8 - 10 triÖu ®ång, khÝ gas ®ñ nÊu ¨n vµ th¾p s¸ng, c¸c hé sö dông chØ cÇn mua ®Ìn gas (35 - 40.000 ®ång/ chiÕc) råi më (hoÆc ®ãng) van dÉn khÝ vµ ®èt lªn ch¸y s¸ng rùc; mçi chiÕc ®Ìn gas t−¬ng ®−¬ng 1 bãng ®Ìn ®iÖn c«ng suÊt 40 - 50 W. Theo c¸c hé x©y l¾p bÓ, vÒ kinh tÕ, nÕu sö dông ®iÖn ®¸p øng yªu cÇu ®un nÊu, th¾p s¸ng... c¸c hé tiªu dïng tèn kho¶ng 500 ngh×n ®Õn 1 triÖu ®ång/th¸ng. Tuy nhiªn, m« h×nh nµy míi chØ ®−îc triÓn khai réng r·i ë Hµ T©y, t¹i c¸c tØnh VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang, m« h×nh lµm hÇm biogas ®Ó xö lý chÊt th¶i ph¸t sinh tõ ch¨n nu«i gia cÇm vÉn cßn rÊt hiÕm, ch−a trë thµnh phæ biÕn.

V× vËy, xÐt vÒ khÝa c¹nh kiÓm so¸t m«i tr−êng, ®¸nh gi¸ chung t¹i c¸c khu ch¨n nu«i ë Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang do nhËn thøc cßn h¹n chÕ, c¸c c¬ së ch¨n nu«i th−êng th¶i ph©n r¸c ch−a qua xö lý ra m«i tr−êng xung quanh, c¸c chÊt th¶i nµy thÊm xuèng ®Êt hoÆc röa tr«i g©y « nhiÔm ®Êt vµ nguån n−íc. C¸c d¹ng « nhiÔm chÝnh bao gåm:

- Rß rØ c¸c mÇm bÖnh vµo nguån n−íc ngÇm, ¶nh h−ëng tíi cung cÊp n−íc

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

uèng.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

- Cung cÊp qu¸ møc l−îng chÊt dinh d−ìng lµm tæn h¹i tíi ®é ph× nhiªu cña

®Êt.

- Nh÷ng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cßn lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm ph¸ huû c¸c hÖ sinh th¸i nh¹y c¶m nh− ®Êt ngËp n−íc, ®Çm lÇy, r¹n san h« do c¸c chÊt th¶i ®−îc ®æ trùc tiÕp ra m«i tr−êng.

II.7. §¸nh gi¸ tiÒm tµng rñi ro m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm

tËp trung ë Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang

II.7.1. Rñi ro vÒ dÞch bÖnh

KÕt qu¶ ®iÒu tra 606 hé d©n c− khu vùc xung quanh c¬ së ch¨n nu«i tËp trung t¹i c¸c tØnh nghiªn cøu cho thÊy, t×nh tr¹ng hiÖn nay 100% c¬ së ch¨n nu«i tËp trung sè hé vi ph¹m kho¶ng c¸ch quy ®Þnh c¸ch khu d©n c− (300 m), cô thÓ: ®a phÇn kho¶ng c¸ch tõ 20 - 30 m, thËm chÝ mét sè khu ch¨n nu«i liÒn kÒ (c¸ch 0,5 m) (b¶ng 2.48). §©y chÝnh lµ c¶nh b¸o vÒ tiÒm tµng g©y ra rñi ro v× ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho lan truyÒn c¸c t¸c nh©n g©y ra dÞch cóm gia cÇm.

B¶ng II.48 - KÕt qu¶ ®iÒu tra c¸c hé d©n c− khu vùc xung quanh c¬ së ch¨n nu«i tËp trung t¹i c¸c tØnh nghiªn cøu

Kho¶ng c¸ch Tû lÖ sè hé vi ph¹m Sè hé TØnh gÇn nhÊt ®Õn khu kho¶ng c¸ch quy ®Þnh ®iÒu tra d©n c− (m) c¸ch khu d©n c− (%)

Hµ T©y 359 178 44,3

VÜnh Phóc 94 20 100

Th¸i Nguyªn 129 15 100

B¾c Giang 78 0,5 100

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Riªng ®èi víi tØnh Hµ T©y, hÇu hÕt c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung t¹i c¸c huyÖn Ch−¬ng Mü, Quèc Oai, S¬n T©y ®Òu ®¹t tiªu chuÈn (kho¶ng c¸ch gÇn nhÊt ®Õn khu d©n c− - 300 m), chØ cã mét sè khu ch¨n nu«i theo h×nh thøc hé gia ®×nh t¹i c¸c huyÖn kh¸c lµ kh«ng ®¹t tiªu chuÈn.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

II.7.2. Rñi ro vÒ suy tho¸i, « nhiÔm m«i tr−êng

Ngµnh ch¨n nu«i ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ cho cuéc sèng, nh−ng còng lµ t¸c nh©n quan träng g©y nªn « nhiÔm m«i tr−êng. Trong khi ®ã cïng víi ch¨n nu«i c¸c lo¹i gia cÇm ph¸t triÓn m¹nh th× còng ®ång thêi th¶i ra mét l−îng ph©n t¨ng theo nh−ng l¹i Ýt ®−îc quan t©m tuyªn truyÒn, h−íng dÉn ng−êi ch¨n nu«i vµ bµ con n«ng d©n tËn thu, chÕ biÕn vµ sö dông. NhiÒu n¬i cßn kh«ng sö dông mµ th¶i bõa ra cèng r·nh, m−¬ng m¸ng, ao hå g©y « nhiÔm m«i tr−êng xung quanh rÊt nghiªm träng.

§èi víi n−íc ta, viÖc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®· ®Æt ra nhiÖm vô xö lý mét l−îng lín phÕ th¶i bao gåm c¶ phÕ th¶i r¾n, phÕ th¶i láng còng nh− mïi khã chÞu do ph©n, n−íc tiÓu bay lªn còng nh− qu¸ tr×nh ph©n gi¶i c¸c phÕ r¸c bay lªn, nÕu kh«ng m«i tr−êng sÏ bÞ « nhiÔm nÆng nÒ, h¹i ®Õn søc khoÎ c¶ d©n trong vïng.

B¶ng II.49 - C¸c chÊt « nhiÔm do ho¹t ®éng ch¨n nu«i t¹o ra

ChÊt th¶i ¤ nhiÔm n−íc ¤ nhiÔm kh«ng khÝ r¾n

Ph©n löng, BOD, - Mïi h«i, NH3, vi sinh vËt, tiÕng ån.

ChÊt r¾n COD, NH4 l¬ +, PTS, Coliform Thøc ¨n thõa

- KhÝ SO2, NOx, CO2 tõ c¸c ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn

Theo tÝnh to¸n, trong tæng sè c¸c khÝ g©y hiÖu øng nhµ kÝnh trong khÝ quyÓn th× chÊt th¶i ch¨n nu«i gãp vµo kho¶ng 20% khÝ mª tan (CH4), 10% khÝ oxit nit¬ (N2O) vµ tÊt nhiªn lµ cßn nhiÒu lo¹i khÝ g©y mïi xó uÕ khã chÞu kh¸c.

B¶ng II.50 - Ph©n lo¹i vµ nguån gèc ph¸t sinh khÝ th¶i trong c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

D¹ng « TT Thµnh phÇn chñ yÕu Nguån ph¸t sinh nhiÔm

1 Bôi Trong chuång ch¨n nu«i

Sau hÖ thèng qu¹t hót

Bôi trÊu, thøc ¨n, l«ng gµ, ph©n kh«, bôi vi sinh vËt (m¹t gµ)… Khu vùc ®èt nhiªn liÖu, chÊt th¶i

2 Mïi - Trong chuång ch¨n nu«i

- Sau hÖ thèng qu¹t hót

NH3, H2S, Mercaptan, En dotocxin, vi sinh vËt g©y mïi...

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- Khu vùc chøa n−íc r¸c, r¸c th¶i h÷u c¬, thøc ¨n háng...

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

3 KhÝ ®èt - Trong chuång(®èt than s−ëi Êm)

SO2, CH4, CO2, CO, NOx… - Khu vùc nhµ bÕp

- N¬i ®èt r¸c th¶i

C¸c yÕu tè liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh g©y « nhiÔm m«i tr−êng cña ho¹t ®éng ch¨n

nu«i gia cÇm tËp trung

Qui m« s¶n xuÊt: qui m« s¶n xuÊt liªn quan trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t th¶i « nhiÔm, muèn t¨ng hiÖu qu¶ ch¨n nu«i ph¶i t¨ng qui m« s¶n xuÊt. §iÒu nµy cã nghÜa lµ hµm l−îng vµ nång ®é ph¸t th¶i c¸c chÊt g©y « nhiÔm cµng lín. VÊn ®Ò cÇn nãi lµ ng−êi ch¨n nu«i muèn t¨ng qui m« nh−ng l¹i kh«ng cã kÕ ho¹ch ®Çu t− vµo hÖ thèng xö lý « nhiÔm ph¸t sinh. V× thÕ khi ch¨n nu«i cµng lín th× møc ®é nguy h¹i cña c¸c chÊt « nhiÔm ®èi víi con ng−êi vµ m«i tr−êng cµng gia t¨ng.

Vèn ®Çu t−: Do vèn cña c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung kh«ng nhiÒu chñ yÕu ®Çu t− vµo x©y dùng chuång tr¹i, phÇn lín sè vèn ch¨n nu«i ®−îc vay tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau nªn lîi nhuËn thu ®−îc ph¶i dµnh mét phÇn ®Ó tr¶ nî. Do ®ã hÇu nh− hä kh«ng cã nguån vèn ®Çu t− cho c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng vµ còng kh«ng cã nhiÒu ý ®Þnh ®Çu t− nªn kh«ng gi¶m ®−îc « nhiÔm ph¸t th¶i.

Qui tr×nh ch¨n nu«i: Tr−íc khi nhËn gièng gµ vÒ, chuång tr¹i ®−îc dän dÑp hîp vÖ sinh. Mét líp v¶i nilon ®−îc tr¶i kÝn nÒn nhµ, trªn ®ã ng−êi ta r¶i mét líp trÊu dµy tõ 5 ®Õn 7 cm. Trong qu¸ tr×nh ch¨n nu«i, ph©n vµ n−íc tiÓu trùc tiÕp ngÊm xuèng líp trÊu, ®Õn khi bÈn hÕt.

II.7.2.1. C¸c ¶nh h−ëng cña n−íc th¶i ch¨n nu«i gia cÇm ®èi víi m«i tr−êng

NÕu kh«ng cã c¸c biÖn ph¸p xö lý h÷u hiÖu, n−íc th¶i ph¸t sinh tõ c¸c khu ch¨n nu«i sÏ g©y ra mét sè hËu qu¶ xÊu ®èi víi tµi nguyªn sinh vËt vµ hÖ sinh th¸i cña nguån tiÕp nhËn. ¶nh h−ëng do « nhiÔm chÊt h÷u c¬ dÔ ph©n huû sinh häc:

N−íc th¶i cña c¸c khu ch¨n nu«i cã chøa hµm l−îng lín c¸c chÊt h÷u c¬ d¹ng dÔ ph©n huû sinh häc. Khi th¶i ra c¸c m−¬ng tiÕp nhËn, c¸c chÊt nµy sÏ bÞ ph©n huû d−íi t¸c dông cña c¸c vi sinh vËt. Sù ph©n huû nµy tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n, nhiÒu hîp chÊt trung gian t¹o ra tr−íc khi chuyÓn ho¸ vÒ d¹ng ®¬n gi¶n h¬n.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Trong thùc tÕ, khi nguån n−íc bÞ « nhiÔm nÆng do c¸c chÊt h÷u c¬ th× hµm l−îng «xy hoµ tan (DO) trong n−íc sÏ rÊt thÊp. Qóa tr×nh ph©n huû c¸c chÊt h÷u c¬ trong n−íc th¶i lóc nµy hÇu nh− chØ do c¸c vi khuÈn yÕm khÝ ®¶m nhËn. Qóa tr×nh yÕm khÝ sÏ diÔn ra m¹nh vµ lµm cho n−íc cã mµu ®en, bèc mïi h«i thèi do c¸c khÝ th¶i ®−îc

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

t¹o ra nh− CH4, H2S, NH3 vµ c¸c amin h÷u c¬ lµ s¶n phÈm ®Æc tr−ng cña qóa tr×nh lªn men yÕm khÝ vµ mïi h«i cña c¸c chÊt h÷u c¬ ph©n huû ch−a triÖt ®Ó.

Ngoµi ra, do hµm l−îng «xy hoµ tan (DO) trong n−íc bÞ suy gi¶m (cã thÓ d−íi møc 2 mg/l) sÏ g©y ¶nh h−ëng xÊu ®Õn ®êi sèng cña c¸c quÇn thÓ thuû sinh vËt, g©y ng¹t cho c¸c loµi ®éng vËt thuû sinh…

C¸c chÊt dinh d−ìng, ®Æc biÖt lµ sù d− thõa nit¬ vµ photpho cßn cã thÓ g©y hiÖn t−îng phó d−ìng vµ bïng ph¸t rong t¶o ë c¸c thuû vùc tiÕp nhËn. HiÖn t−îng nµy sÏ lµm gi¶m chÊt l−îng n−íc do t¨ng ®é ®ôc, t¨ng hµm l−îng c¸c chÊt h÷u c¬ vµ t¨ng l−îng bïn ®¸y tÝch tô, gi¶m l−îng «xy hoµ tan dÉn ®Õn viÖc ®Èy nhanh qóa tr×nh ph©n huû yÕm khÝ trong thuû vùc. Ngoµi ra, mét sè ®éc tè do t¶o sinh ra cã thÓ g©y ¶nh h−ëng ®Õn ®êi sèng c¸c loµi ®éng thùc vËt thuû sinh sèng trong c¸c thuû vùc tiÕp nhËn.

¶nh h−ëng do hµm l−îng cÆn l¬ löng trong n−íc th¶i

- N−íc th¶i cã hµm l−îng chÊt r¾n l¬ löng cao sÏ lµm gi¶m kh¶ n¨ng hÊp thô «xy cña thuû vùc tiÕp nhËn, ¸nh s¸ng kh«ng xuyªn ®−îc xuèng s©u. Kh¶ n¨ng quang hîp cña c¸c thùc vËt thuû sinh trong thuû vùc tiÕp nhËn sÏ suy gi¶m dÇn vµ do ®ã cµng g©y hiÖn t−îng gi¶m hµm l−îng «xy hoµ tan (DO) trong n−íc thuû vùc.

- Do chÊt r¾n l¬ löng trong n−íc th¶i cã nguån gèc tõ c¸c chÊt h÷u c¬ d¹ng dÔ ph©n huû sinh häc nªn sÏ g©y ra hiÖn t−îng ph©n huû c¸c chÊt h÷u c¬ ngay trong thuû vùc tiÕp nhËn. C¸c s¶n phÈm khÝ t¹o ra trong qóa tr×nh ph©n huû sÏ ®Èy c¸c chÊt r¾n l¬ löng trong dßng th¶i næi lªn mÆt n−íc, t¹o nh÷ng khèi bïn cÆn tr«i næi, g©y mÊt mü quan vµ cã mïi h«i thèi cña chÊt h÷u c¬ ph©n huû ch−a triÖt ®Ó.

- Ngoµi ra, sù l¾ng ®äng cña c¸c chÊt r¾n l¬ löng sÏ lµm t¨ng khèi l−îng bïn ®¸y cña thuû vùc, g©y båi lÊp dßng ch¶y vµ lµm ng¨n trë sù sinh s¶n cña c¸ vµ c¸c ®éng vËt thuû sinh, lµm gi¶m sè l−îng c¸c loµi ®éng vËt vµ nguån thøc ¨n cho c¸.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

G©y « nhiÔm vi sinh vËt: nguån g©y « nhiÔm vi khuÈn trong n−íc th¶i s¶n xuÊt cña dù ¸n chñ yÕu xuÊt ph¸t tõ sù « nhiÔm ph©n ®éng vËt. §©y lµ th«ng sè « nhiÔm cÇn quan t©m nhiÒu do trong ph©n chøa nhiÒu vi sinh vËt g©y bÖnh.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

II.7.2.2. T¸c ®éng tíi m«i tr−êng cña chÊt th¶i r¾n ph¸t sinh tõ ho¹t ®éng ch¨n nu«i

NÕu kh«ng ®−îc xö lý, ph©n vµ c¸c chÊt th¶i bá trong qóa tr×nh ch¨n nu«i sÏ lµ nh÷ng nguån g©y « nhiÔm m«i tr−êng cho khu vùc. C¸c chÊt th¶i trªn kh«ng nh÷ng g©y mïi h«i thèi do qóa tr×nh ph©n huû, g©y « nhiÔm n−íc, g©y mÊt mü quan mµ cßn lµ n¬i sinh sèng thuËn lîi cho c¸c lo¹i vi khuÈn g©y, truyÒn bÖnh. §©y còng lµ nguån thøc ¨n cho c¸c vËt truyÒn bÖnh kh¸c nh− chuét, chim ¨n ®ªm…

C¸c ¶nh h−ëng trªn sÏ kh«ng nh÷ng g©y t¸c ®éng xÊu tíi m«i tr−êng mµ cßn lµ nguy c¬ g©y ¶nh h−ëng xÊu ®Õn søc khoÎ cña c«ng nh©n vµ céng ®ång sèng l©n cËn khu vùc dù ¸n.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

§Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nµy, chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng cÇn cã chÕ tµi xö ph¹t nghiªm kh¾c c¸c c¬ së ch¨n nu«i g©y « nhiÔm, buéc hä ph¶i ¸p dông c¸c c«ng nghÖ xö lý chÊt th¶i b»ng hÇm ñ khÝ Biogas. C«ng nghÖ nµy võa rÎ tiÒn, võa ®¶m b¶o vÖ sinh m«i tr−êng l¹i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò chÊt ®èt cho vïng n«ng th«n.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Ch−¬ng III: Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶/h¹n chÕ

cña c¸c gi¶i ph¸p BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

III.1. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶/h¹n chÕ cña c¸c gi¶i ph¸p thÓ chÕ,

chÝnh s¸ch BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

III.1.1. Tæng quan mét sè v¨n b¶n ph¸p lý cã liªn quan ®Õn khu ch¨n nu«i gia cÇm

tËp trung

Trong thêi gian gÇn ®©y, nhiÒu v¨n b¶n ph¸p lý cã liªn quan ®Õn khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®· ®−îc x©y dùng vµ ban hµnh nh»m ®¸p øng víi yªu cÇu cña thùc tÕ ®Æt ra. Trong nh÷ng v¨n b¶n ban hµnh gÇn ®©y ®¸ng l−u ý cã:

LuËt M«i tr−êng söa ®æi 2005 quy ®Þnh mét sè ®iÒu liªn quan ®Õn c¸c khu ch¨n

nu«i gia cÇm tËp trung:

§iÒu 46. B¶o vÖ m«i tr−êng trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp

4. Khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ph¶i ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn m«i tr−êng sau ®©y:

a. B¶o ®¶m vÖ sinh m«i tr−êng ®èi víi khu d©n c−

b. Cã hÖ thèng thu gom, xö lý n−íc th¶i ®¹t tiªu chuÈn m«i tr−êng

c. ChÊt th¶i r¾n ch¨n nu«i ph¶i ®−îc qu¶n lý theo quy ®Þnh vÒ qu¶n lý chÊt

th¶i, tr¸nh ph¸t t¸n ra m«i tr−êng

d. Chuång, tr¹i ph¶i ®−îc vÖ sinh ®Þnh kú; b¶o ®¶m phßng ngõa, øng phã

dÞch bÖnh

e. X¸c vËt nu«i bÞ chÕt do dÞch bÖnh ph¶i ®−îc qu¶n lý theo quy ®Þnh vÒ

qu¶n lý chÊt th¶i nguy h¹i vµ vÖ sinh phßng bÖnh

5. Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n chñ tr× phèi hîp víi Bé Tµi nguyªn vµ M«i

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

tr−êng, ñy ban nh©n d©n cÊp tØnh chØ ®¹o, tæ chøc h−íng dÉn, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

§iÒu 53. Yªu cÇu vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng ®èi víi hé gia ®×nh

1. Hé gia ®×nh cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng sau ®©y:

®) Cã c«ng tr×nh vÖ sinh, chuång tr¹i ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm b¶o ®¶m vÖ sinh, an toµn ®èi víi khu vùc sinh ho¹t cña con ng−êi

§iÒu 121. Tr¸ch nhiÖm qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng cña ChÝnh phñ, Bé, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ.

4. Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n cã tr¸ch nhiÖm chñ tr× phèi hîp víi Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng, Bé, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ cã liªn quan vµ Uû ban nh©n d©n tØnh ®Ó chØ ®¹o, h−íng dÉn, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng vµ c¸c quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt cã liªn quan ®èi víi s¶n xuÊt, nhËp khÈu, sö dông ho¸ chÊt, thuèc b¶o vÖ thùc vËt, ph©n bãn, chÊt th¶i trong n«ng nghiÖp; ®èi víi qu¶n lý gièng c©y trång, gièng vËt nu«i biÕn ®æi gen vµ s¶n phÈm cña chóng; ®èi víi c¸c hÖ thèng ®ª ®iÒu, thuû lîi, khu b¶o tån rõng vµ n−íc s¹ch phôc vô cho sinh ho¹t ë n«ng th«n.

9. Bé Y tÕ chØ ®¹o, h−íng dÉn, kiÓm tra viÖc qu¶n lý chÊt th¶i y tÕ; c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng trong c¸c c¬ së y tÕ, vÖ sinh an toµn thùc phÈm vµ ho¹t ®éng mai t¸ng.

- NghÞ ®Þnh sè 80/2006/N§-CP ngµy 9 th¸ng 8 n¨m 2006 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc quy ®Þnh chi tiÕt vµ h−íng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng quy ®Þnh: c¸c dù ¸n thµnh lËp khu tr¹i ch¨n nu«i gia sóc tËp trung (tõ 100 ®Çu gia sóc trë lªn) vµ khu tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung (tõ 10.000 ®Çu gia cÇm trë lªn) ph¶i lËp b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng.

- Ph¸p lÖnh Gièng vËt nu«i (1/7/2004) vµ Ph¸p lÖnh Thó y söa ®æi (1/10/2004)

- QuyÕt ®Þnh 396/Q§-TTg ngµy 20/4/2004 vµ QuyÕt ®Þnh sè 906/Q§-TTg ngµy 16/8/2004 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ hç trî kinh phÝ phßng, chèng dÞch cóm gia cÇm vµ kh«i phôc ph¸t triÓn s¶n xuÊt sau dÞch (gia cÇm tiªu huû; thuèc s¸t trïng; c«ng lao ®éng vµ con gièng phôc håi s¶n xuÊt).

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- QuyÕt ®Þnh cña Thñ t−íng ChÝnh phñ sè 150/2005/Q§-TTG ngµy 20 th¸ng 6 n¨m 2005: Ph¸t triÓn ®µn gia cÇm ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thÞt, trøng cho tiªu dïng trong n−íc. Ph¸t triÓn m¹nh ngµnh ch¨n nu«i gµ, vÞt chÊt l−îng cao ®Ó xuÊt khÈu thÞt, trøng, l«ng. §Õn n¨m 2010 sè l−îng gia cÇm kho¶ng 380 - 390 triÖu con. T¨ng c−êng c«ng t¸c thó y, tõng b−íc c¶i tiÕn ph−¬ng thøc ch¨n nu«i ®Ó chèng vµ ng¨n ngõa dÞch bÖnh.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

§èi víi ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm, Bé khuyÕn c¸o tËp trung ph¸t triÓn ®µn gia cÇm, trong ®ã chó träng ®Õn ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, tËp trung quy ho¹ch vµ x©y dùng c¸c khu ch¨n nu«i c¸ch xa khu vùc d©n c−, ®¶m b¶o vÖ sinh thó y vµ an toµn dÞch bÖnh.

- ChØ thÞ sè 155/ TTg - NN ngµy 03/02/2005 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ viÖc

tiÕp tôc phßng chèng dÞch cóm gia cÇm

- C«ng v¨n sè 339/BNN-TY ngµy 16/02/2005 cña Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT v/v

Phßng chèng dÞch cóm gia cÇm;

- H−íng dÉn sè 321/BNN - NN ngµy 04/02/2005 cña Bé N«ng nghiÖp & PTNT vÒ viÖc t¹m dõng Êp trøng, s¶n xuÊt con gièng, nu«i míi vÞt, ngan, ngçng vµ chim cót;

- H−íng dÉn sè 340/BNN-TY ngµy 16/2/2005 cña Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT v/v

Qu¶n lý ®µn gia cÇm, gi¸m s¸t bÖnh cóm trªn thuû cÇm, chim hoang, chim di tró.

- Th«ng t− cña Bé Tµi chÝnh Sè 58/2006/TT-BTC ngµy 26 th¸ng 6 n¨m 2006 (thay cho Th«ng t− sè 66/2005/TT-BTC ngµy 18/8/2005 cña Bé Tµi chÝnh) h−íng dÉn thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh 394/Q§-TTg ngµy 13/3/2006 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ khuyÕn khÝch ®Çu t− x©y dùng míi, më réng c¬ së giÕt mæ, b¶o qu¶n chÕ biÕn gia sóc, gia cÇm vµ c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp.

C¸c chÝnh s¸ch −u ®·i vÒ c¸c lo¹i thuÕ vµ ®Êt ®ai: Tæ chøc, c¸ nh©n quy ®Þnh t¹i phÇn I Th«ng t− nµy ®−îc ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch −u ®·i vÒ thuÕ vµ ®Êt ®ai theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh vÒ khuyÕn khÝch ®Çu t−. Riªng −u ®·i vÒ thuÕ nhËp khÈu, ngoµi viÖc ®−îc miÔn theo quy ®Þnh chung, c¸c tæ chøc, c¸ nh©n nªu trªn ®−îc miÔn thuÕ nhËp khÈu theo quy ®Þnh t¹i c¸c ®iÓm 6, 7, 9, 15, 16 Môc I PhÇn D Th«ng t− 113/2005/TT-BTC ngµy 15/12/2005; ®èi víi c¸c c¬ së giÕt mæ, b¶o qu¶n chÕ biÕn gia sóc, gia cÇm vµ c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp ph¶i di dêi ®Õn ®Þa ®iÓm theo quy ho¹ch ®Ó ®¶m b¶o vÖ sinh thó y, vÖ sinh m«i tr−êng, ngoµi viÖc ®−îc hç trî theo Th«ng t− nµy cßn ®−îc h−ëng hç trî vÒ sö dông tiÒn chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt, tiÒn b¸n nhµ x−ëng vµ c¸c c«ng tr×nh kh¸c khi ph¶i di dêi theo quy ®Þnh t¹i Th«ng t− sè 66/2005/TT-BTC ngµy 18/8/2005 h−íng dÉn thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh 74/2005/Q§- TTg ngµy 6/4/2005.

- C«ng ®iÖn khÈn sè 23 BNN/C§, th¸ng 8 n¨m 2006 vÒ viÖc gÊp rót triÓn khai

c¸c biÖn ph¸p phßng bÖnh cóm gia cÇm t¸i ph¸t

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

ChÝnh phñ lu«n coi träng c«ng viÖc c¶nh b¸o gia cÇm, nh»m h¹n chÕ thÊp nhÊt nh÷ng rñi ro x¶y ra. GÇn ®©y nhÊt, khi nguy c¬ dÞch cóm gia cÇm quay trë l¹i, c«ng

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

®iÖn khÈn sè 23 BNN/C§, th¸ng 8 n¨m 2006 vÒ viÖc gÊp rót triÓn khai c¸c biÖn ph¸p phßng bÖnh cóm gia cÇm t¸i ph¸t ®· ®−îc ChÝnh phñ th«ng b¸o.

C«ng ®iÖn yªu cÇu UBND c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung −¬ng; c¸c Bé, ngµnh trong Ban chØ ®¹o tæ chøc gi¸m s¸t dÞch bÖnh tíi tËn hé gia ®×nh, c¬ së ch¨n nu«i, giao tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t dÞch cho tr−ëng th«n, Êp, b¶n vµ nh©n viªn thó y cña x·.

H−íng dÉn ng−êi ch¨n nu«i c¸c biÖn ph¸p ch¨n nu«i an toµn, c¸c dÊu hiÖu ®Ó ph¸t hiÖn dÞch, c¸c biÖn ph¸p an toµn khi tiÕp xóc víi gia cÇm ®Ó ng−êi d©n chñ ®éng khai b¸o dÞch, tù b¶o vÖ b¶n th©n, b¶o vÖ céng ®ång.

ë mçi th«n, Êp, b¶n ph¶i th«ng b¸o ®Þa ®iÓm, ®Þa chØ cña nh÷ng ng−êi cã tr¸ch

nhiÖm ®Ó tiÕp nhËn th«ng tin cña nh©n d©n vÒ dÞch bÖnh. ë mçi tØnh vµ huyÖn cÇn thiÕt lËp ®−êng d©y ®iÖn tho¹i nãng phôc vô c«ng t¸c phßng chèng dÞch bÖnh. Yªu cÇu c¸c tæ chøc ®oµn thÓ ë ®Þa ph−¬ng cïng tham gia gi¸m s¸t, ph¸t hiÖn dÞch.

III.1.2. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶/h¹n chÕ cña c¸c gi¶i ph¸p thÓ

chÕ, chÝnh s¸ch BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

III.1.2.1. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c gi¶i ph¸p thÓ chÕ, chÝnh s¸ch BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

A, Ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm râ rµng

Bé Y tÕ

a) Chñ tr×, phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh liªn quan x©y dùng vµ ban hµnh theo thÈm quyÒn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt h−íng dÉn thùc hiÖn Ph¸p lÖnh VÖ sinh an toµn thùc phÈm vµ NghÞ ®Þnh sè 163/2004/N§-CP ngµy 07 th¸ng 9 n¨m 2004 quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh VÖ sinh an toµn thùc phÈm.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

b) Chñ tr×, phèi hîp víi Bé V¨n ho¸ - Th«ng tin vµ c¸c Bé, ngµnh liªn quan x©y dùng chiÕn l−îc th«ng tin - truyÒn th«ng - gi¸o dôc VSATTP; phèi hîp víi c¸c tæ chøc quÇn chóng, Ban, ngµnh t¹i ®Þa ph−¬ng x©y dùng m¹ng l−íi céng t¸c viªn tuyªn truyÒn VSATTP t¹i tuyÕn c¬ së.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

c) KiÓm so¸t « nhiÔm vi sinh vËt vµ tån d− ho¸ chÊt trong thùc phÈm l−u th«ng trªn thÞ tr−êng nh−: Thùc phÈm chøc n¨ng, thùc phÈm cã nguy c¬ cao, thùc phÈm nhËp khÈu vµ phô gia thùc phÈm; thùc phÈm s¶n xuÊt trong n−íc, thùc phÈm trong vµ sau chÕ biÕn ®Ó tiªu dïng néi ®Þa.

d) Chñ tr×, phèi hîp víi Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ vµ c¸c Bé, ngµnh liªn quan quy ho¹ch vµ ph¸t triÓn hÖ thèng kiÓm nghiÖm trong ph¹m vi c¶ n−íc.

®) Chñ tr×, phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh liªn quan x©y dùng hÖ thèng c¶nh b¸o nhanh thùc phÈm kh«ng an toµn vµ dù b¸o nguy c¬ « nhiÔm thùc phÈm; x©y dùng hÖ thèng gi¸m s¸t ngé ®éc thùc phÈm vµ c¸c bÖnh truyÒn qua thùc phÈm.

e) Chñ tr×, phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh liªn quan kiÓm tra, thanh tra VSATTP

g) Chñ tr×, phèi hîp víi ñy ban nh©n d©n ®Þa ph−¬ng vµ c¸c c¬ quan liªn quan x©y dùng mét sè m« h×nh b¶o ®¶m VSATTP t¹i céng ®ång.

h) Lµ c¬ quan ®Çu mèi, ®iÒu hoµ, phèi hîp trong viÖc thùc hiÖn KÕ ho¹ch. ChÞu tr¸ch nhiÖm lËp b¸o c¸o tr×nh Thñ t−íng ChÝnh phñ t×nh h×nh thùc hiÖn KÕ ho¹ch hµnh ®éng quèc gia b¶o ®¶m VSATTP hµng n¨m.

Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n

Thñ t−íng giao Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n quy ®Þnh ®iÒu kiÖn vÒ quy m«, c«ng suÊt c¬ së giÕt mæ, b¶o qu¶n chÕ biÕn gia sóc, gia cÇm vµ c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp ®−îc ¸p dông chÝnh s¸ch hç trî ®Çu t−; h−íng dÉn quy ho¹ch ch¨n nu«i, giÕt mæ tËp trung, c«ng nghiÖp b¶o ®¶m vÖ sinh thó y, vÖ sinh an toµn thùc phÈm vµ m«i tr−êng; ®Þnh h−íng vµ h−íng dÉn thiÕt bÞ c«ng nghÖ giÕt mæ, b¶o qu¶n chÕ biÕn phï hîp, cã hiÖu qu¶. NhiÖm vô cô thÓ cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n lµ:

a) Chñ tr×, phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh liªn quan x©y dùng, ban hµnh theo thÈm quyÒn hoÆc tr×nh ChÝnh phñ ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p quy b¶o ®¶m VSATTP trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt n«ng s¶n thùc phÈm. b) Phèi hîp víi Bé Tµi chÝnh vµ c¸c c¬ quan liªn quan x©y dùng vµ tr×nh ChÝnh phñ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t− x©y dùng c¬ së giÕt mæ gia sóc, gia cÇm tËp trung ®¶m b¶o an toµn vÖ sinh thùc phÈm.

c) KiÓm so¸t vÖ sinh thó y ®èi víi nguyªn liÖu thøc ¨n ch¨n nu«i, thøc ¨n ch¨n nu«i cã nguån gèc ®éng vËt. d) KiÓm so¸t chÊt l−îng VSAT thøc ¨n ch¨n nu«i vµ vËt t− n«ng nghiÖp.

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

®) KiÓm so¸t vÒ dÞch bÖnh ®éng vËt, thùc vËt sèng, gièng c©y trång, vËt nu«i.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

e) KiÓm so¸t vi sinh vËt vµ ho¸ chÊt tån d− trong n«ng s¶n thùc phÈm trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ biÕn, b¶o qu¶n vµ vËn chuyÓn.

g) KiÓm so¸t vÖ sinh thó y ®èi víi thùc phÈm xuÊt nhËp khÈu cã nguån gèc ®éng vËt.

h) ChØ ®¹o viÖc ph¸t triÓn c¸c vïng s¶n xuÊt n«ng s¶n an toµn (vïng rau, qu¶, chÌ an toµn, vïng ch¨n nu«i an toµn...).

i) Tæ chøc h−íng dÉn, kiÓm tra, c«ng nhËn ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o VSAT c¸c c¬ së ch¨n nu«i, giÕt mæ ®éng vËt ®¹t tiªu chuÈn hÖ thèng qu¶n lý theo GMP, SSOP, HACCP.

k) Phèi hîp víi Bé Y tÕ vµ c¸c Bé, ngµnh liªn quan tham gia hÖ thèng c¶nh b¸o nhanh thùc phÈm kh«ng an toµn.

Côc Ch¨n nu«i:

a) ChØ ®¹o, ®«n ®èc, kiÓm tra c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung −¬ng thùc hiÖn viÖc ®æi míi ch¨n nu«i gia cÇm theo h−íng tËp trung, c«ng nghiÖp.

b) ChØ ®¹o x©y dùng mét sè m« h×nh ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung phèi hîp víi Côc Thó y t¹i c¸c vïng sinh th¸i kh¸c nhau;

c) Tæ chøc x©y dùng quy tr×nh vµ h−íng dÉn thùc hiÖn ch¨n nu«i thuû cÇm an toµn sinh häc.

Côc Thó y

a) Tæ chøc kiÓm tra ®iÒu kiÖn vÖ sinh thó y ®èi víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung quy m« lín;

b) ChØ ®¹o thùc hiÖn tiªm v¾c xin phßng bÖnh cóm gia cÇm. H−íng dÉn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p phßng trõ dÞch bÖnh nguy hiÓm kh¸c.

c) ChØ ®¹o c¸c c¬ quan thó y thùc hiÖn kiÓm so¸t chÆt chÏ ®iÒu kiÖn giÕt mæ, b¶o qu¶n, chÕ biÕn gia sóc, gia cÇm;

Bé Th−¬ng m¹i

a) Bé Th−¬ng m¹i chñ tr×, phèi hîp víi Bé Y tÕ vµ c¸c Bé, ngµnh liªn quan kiÓm tra, kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh doanh thùc phÈm trªn thÞ tr−êng, ®Æc biÖt lµ c¸c nhãm thùc phÈm cã nguy c¬ « nhiÔm cao; kiÓm so¸t nh·n thùc phÈm, thùc phÈm gi¶.

100

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

b) Chñ tr×, phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh liªn quan x©y dùng vµ ban hµnh v¨n b¶n ph¸p luËt quy ®Þnh ®iÒu kiÖn kinh doanh dÞch vô ¨n uèng vµ kinh doanh dÞch vô thùc phÈm t−¬i sèng theo Ph¸p lÖnh VÖ sinh an toµn thùc phÈm.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

c) Phèi hîp víi Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n trong qu¶n lý giÕt mæ tËp trung vµ triÓn khai ¸p dông GHP, HACCP t¹i c¸c c¬ së giÕt mæ quy m« c«ng nghiÖp.

Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ

a) Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ chñ tr×, phèi hîp víi c¸c Bé: Y tÕ, N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n vµ c¸c Bé, ngµnh liªn quan x©y dùng vµ ban hµnh tiªu chuÈn ViÖt Nam vÒ chÊt l−îng, vÖ sinh an toµn thùc phÈm cho c¸c lo¹i s¶n phÈm thùc phÈm.

b) Phèi hîp víi Bé Y tÕ vµ c¸c Bé, ngµnh liªn quan quy ho¹ch vµ ph¸t triÓn hÖ thèng kiÓm nghiÖm VSATTP trong ph¹m vi c¶ n−íc.

Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng

Phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh liªn quan qu¶n lý nguån chÊt th¶i g©y « nhiÔm m«i tr−êng vµ « nhiÔm thùc phÈm vµ b¶o ®¶m an toµn m«i tr−êng trång trät, ch¨n nu«i vµ m«i tr−êng sèng.

Bé V¨n ho¸ - Th«ng tin

a) Phèi hîp víi Ban T− t−ëng - V¨n ho¸ Trung −¬ng, c¸c Bé, ngµnh liªn quan ®Ó ®Þnh h−íng chØ ®¹o c«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn vÒ VSATTP trong ngµnh v¨n ho¸ - th«ng tin vµ toµn x· héi.

b) ChØ ®¹o c¸c c¬ quan th«ng tin ®¹i chóng t¨ng c−êng tuyªn truyÒn, gi¸o dôc kiÕn thøc ph¸p luËt vµ kiÕn thøc phæ th«ng vÒ VSATTP cho c¸c nhãm ®èi t−îng.

c) Phèi hîp víi Bé Y tÕ vµ c¸c Bé, ngµnh liªn quan kiÓm so¸t ho¹t ®éng qu¶ng c¸o thùc phÈm.

Bé C«ng nghiÖp

a) Chñ tr×, phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh liªn quan x©y dùng vµ ban hµnh theo thÈm quyÒn c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn tham gia c¸c ho¹t ®éng héi nhËp quèc tÕ vÒ qu¶n lý, hµi hoµ tiªu chuÈn vµ ph¸p quy kü thuËt vÒ VSATTP ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña c¸c c¬ së thùc phÈm do ngµnh c«ng nghiÖp qu¶n lý.

b) KiÓm so¸t « nhiÔm vi sinh vËt vµ tån d− ho¸ chÊt trong qu¸ tr×nh chÕ biÕn thùc phÈm thuéc ngµnh m×nh qu¶n lý.

c) Phèi hîp víi Bé Y tÕ h−íng dÉn ¸p dông GHP, HACCP t¹i c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm, ®Æc biÖt lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chÕ biÕn thùc phÈm võa vµ nhá.

101

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

d) Ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ s¶n xuÊt thùc phÈm b¶o ®¶m vÖ sinh, an toµn.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

®) Phèi hîp víi Bé Y tÕ vµ c¸c Bé, ngµnh liªn quan kh¸c tham gia hÖ thèng c¶nh b¸o nhanh thùc phÈm kh«ng an toµn.

Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−

a) Kªu gäi nguån ®Çu t− tõ c¸c dù ¸n quèc tÕ vÒ VSATTP, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng gi¸m s¸t ngé ®éc thùc phÈm, hÖ thèng c¶nh b¸o nhanh thùc phÈm kh«ng an toµn vµ hÖ thèng kiÓm nghiÖm VSATTP.

b) B¶o ®¶m nguån lùc cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng cña c¸c ch−¬ng tr×nh VSATTP.

Bé Tµi chÝnh

a) C©n ®èi b¶o ®¶m tµi chÝnh cho c¸c ch−¬ng tr×nh VSATTP ®· duyÖt.

b) Theo dâi, gi¸m s¸t vµ tham gia ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ c¸c ch−¬ng tr×nh VSATTP.

c) Lùc l−îng h¶i quan t¹i c¸c cöa khÈu phèi hîp víi c¸c ngµnh liªn quan tham gia kiÓm so¸t ®èi víi thùc phÈm nhËp khÈu, vËt t− phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, thuû s¶n, c«ng nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o

a) Phèi hîp víi Bé Y tÕ vµ c¸c Bé, ngµnh liªn quan tæ chøc tuyªn truyÒn, gi¸o dôc kiÕn thøc vÒ VSATTP trong häc sinh, sinh viªn; trong hÖ thèng nhµ tr−êng tõ mÇm non ®Õn ®¹i häc.

b) §−a néi dung VSATTP vµo ch−¬ng tr×nh gi¸o dôc cña c¸c bËc häc.

c) Tuyªn truyÒn vËn ®éng nh©n d©n n©ng cao nÕp sèng vÖ sinh, khoa häc; thay ®æi phong tôc tËp qu¸n l¹c hËu. Bé Néi vô

a) Nghiªn cøu tr×nh ChÝnh phñ §Ò ¸n kiÖn toµn hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý, kiÓm nghiÖm vµ thanh tra chuyªn ngµnh VSATTP tõ Trung −¬ng ®Õn tuyÕn tØnh, thµnh phè vµ quËn, huyÖn.

b) Cã kÕ ho¹ch t¨ng c−êng ®ñ lùc l−îng c¸n bé cã chuyªn m«n nghiÖp vô vÒ qu¶n lý, thanh tra, kiÓm nghiÖm VSATTP cho c¸c Bé, ngµnh liªn quan.

Bé C«ng an

102

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

a) Phèi hîp víi Bé Th−¬ng m¹i, Bé Y tÕ vµ c¸c Bé, ngµnh liªn quan kh¸c kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n−íc vÒ VSATTP ®èi víi dÞch vô kinh doanh thøc ¨n ®−êng phè.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

b) Phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh liªn quan kiÓm tra ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m VSATTP cña c¸c ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn thùc phÈm; kiÓm so¸t thùc phÈm gi¶, thùc phÈm nhËp lËu.

c) Tham gia gi¶i quyÕt c¸c sù kiÖn ph¸t sinh vÒ vÖ sinh an toµn thùc phÈm.

Bé Quèc phßng

a) Bé ®éi Biªn phßng phèi hîp víi lùc l−îng h¶i quan vµ c¸c Ban, ngµnh liªn quan cña ®Þa ph−¬ng ng¨n chÆn viÖc nhËp lËu thùc phÈm, thùc phÈm kÐm chÊt l−îng qua biªn giíi.

b) Phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh liªn quan tham gia tuyªn truyÒn, gi¸o dôc n©ng cao nhËn thøc vµ thùc hµnh VSATTP cho ®ång bµo d©n téc khu vùc ®ãng qu©n, vïng s©u, vïng xa, biªn giíi, h¶i ®¶o.

ñy ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung −¬ng

a) Phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh liªn quan chØ ®¹o x©y dùng chÝnh s¸ch qu¶n lý VSATTP trªn ®Þa bµn vµ triÓn khai thùc hiÖn c¸c ch−¬ng tr×nh VSATTP t¹i ®Þa ph−¬ng.

b) ChÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vµ chØ ®¹o c¸c ho¹t ®éng b¶o ®¶m VSATTP trªn ®Þa bµn trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tõ nu«i trång, thu h¸i, ®¸nh b¾t, khai th¸c, giÕt mæ, chÕ biÕn, b¶o qu¶n vËn chuyÓn ®Õn khi thùc phÈm tíi tay ng−êi tiªu dïng; qu¶n lý vÖ sinh an toµn ®èi víi thøc ¨n ®−êng phè, chî, khu du lÞch, lÔ héi.

c) ChØ ®¹o tuyªn truyÒn gi¸o dôc, h−íng dÉn thùc hiÖn thi hµnh c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ VSATTP. Tæ chøc kiÓm tra, thanh tra viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ VSATTP trªn ®Þa bµn.

103

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

d) Uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung −¬ng cã tr¸ch nhiÖm chØ ®¹o x©y dùng, phª duyÖt quy ho¹ch, phª duyÖt c¸c dù ¸n ®Çu t− x©y dùng míi, më réng c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp vµ tæ chøc l¹i ch¨n nu«i, giÕt mæ, b¶o qu¶n chÕ biÕn gia sóc, gia cÇm tËp trung trªn ®Þa bµn; h−íng dÉn c¸c tæ chøc, c¸ nh©n ®Çu t− phï hîp quy ho¹ch, b¶o ®¶m vÖ sinh thó y, vÖ sinh an toµn thùc phÈm vµ m«i tr−êng; quyÕt ®Þnh møc hç trî l·i/løa suÊt vµ bè trÝ ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng ®Ó thùc hiÖn. ChØ ®¹o c¸c Së, Ban, ngµnh ë ®Þa ph−¬ng x©y dùng vïng s¶n xuÊt, chÕ biÕn n«ng s¶n, thùc phÈm an toµn; x©y dùng c¸c c¬ së giÕt mæ gia sóc tËp trung hîp vÖ sinh, b¶o vÖ m«i tr−êng; x©y dùng m« h×nh céng ®ång tham gia qu¶n lý, gi¸m s¸t viÖc b¶o ®¶m VSATTP t¹i ®Þa ph−¬ng. e) ChØ ®¹o Së N«ng nghiÖp vµ PTNT tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 394/Q§-TTg ngµy 13 th¸ng 3 n¨m 2006 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n:

Së N«ng NghiÖp vµ PTNT thùc hiÖn c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n−íc ngµnh n«ng nghiÖp ®Þa ph−¬ng. Phßng N«ng NghiÖp Së chuyªn tr¸ch theo dâi t×nh h×nh trång trät vµ ch¨n nu«i c¸c quËn huyÖn. Bªn c¹nh ®ã cßn cã c¸c ®¬n vÞ chuyªn m«n trùc thuéc Së lµ Trung t©m KhuyÕn n«ng TP, Trung t©m Qu¶n lý vµ kiÓm ®Þnh gièng c©y trång – vËt nu«i thùc hiÖn c«ng t¸c ph¸t triÓn N«ng nghiÖp theo ch−¬ng tr×nh môc tiªu chung.

Së N«ng NghiÖp vµ PTNT chÞu tr¸ch nhiÖm cÊp giÊy phÐp ®ñ ®iÒu kiÖn ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm cho c¬ së ch¨n nu«i lín. UBND huyÖn, thµnh phè, thÞ x· cÊp giÊy ®ñ ®iÒu kiÖn cho c¬ së ch¨n nu«i quy m« nhá, quy m« võa; UBND x· theo dâi viÖc khai b¸o, ®¨ng ký víi quy m« hé gia ®×nh. Tr−êng hîp Nhµ n−íc cã chñ tr−¬ng t¹m ng−ng t¸i ®µn ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c phßng chèng dÞch bÖnh khi cã x¶y ra, ë ®Þa ph−¬ng nµo ph¸t hiÖn lß Êp trøng ho¹t ®éng hoÆc hé ch¨n nu«i t¸i ®µn tr¸i phÐp hay ®−a gia cÇm tõ tØnh kh¸c nhËp vÒ ®Þa ph−¬ng tr¸i phÐp, nÕu kh«ng xö lý kiªn quyÕt, triÖt ®Ó th× Chñ tÞch UBND ®Þa ph−¬ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc Chñ tÞch UBND tØnh.

Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung

−¬ng cã tr¸ch nhiÖm:

a) Chñ tr× phèi hîp víi Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t−, Së Tµi nguyªn M«i tr−êng x©y dùng quy ho¹ch vïng ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung trªn ®Þa bµn tr×nh Uû ban nh©n d©n cÊp tØnh phª duyÖt;

b) H−íng dÉn c¸c tæ chøc, c¸ nh©n ®Çu t− c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm phï hîp quy ho¹ch, b¶o ®¶m vÖ sinh thó y, vÖ sinh an toµn thùc phÈm vµ m«i tr−êng; c) ChØ ®¹o Chi côc Thó y, c¸c Tr¹m thó y:

- KiÓm so¸t vÖ sinh thó y trong ch¨n nu«i, giÕt mæ, b¶o qu¶n, chÕ biÕn gia sóc, gia cÇm trªn ®Þa bµn qu¶n lý;

- KiÓm tra ®iÒu kiÖn vÖ sinh thó y c¬ së ch¨n nu«i, giÕt mæ, b¶o qu¶n, chÕ biÕn gia sóc, gia cÇm trªn ®Þa bµn;

- H−íng dÉn ¸p dông c¸c ch−¬ng tr×nh phßng chèng dÞch bÖnh gia sóc, gia cÇm t¹i c¸c c¬ së ch¨n nu«i;

104

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- Phèi hîp víi Thanh tra Së N«ng nghiÖp vµ PTNT xö lý nh÷ng tæ chøc, c¸ nh©n vi ph¹m c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ ch¨n nu«i, thó y.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

C¸c tæ chøc chÝnh trÞ x· héi, c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng vµ Héi nghÒ nghiÖp phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh liªn quan vµ chÝnh quyÒn c¸c cÊp tæ chøc: a) Phæ biÕn kiÕn thøc vÖ sinh thó y vµ vÖ sinh m«i tr−êng cho héi viªn vµ vËn ®éng céng ®ång cïng tham gia. b) TriÓn khai c¸c ho¹t ®éng cô thÓ gãp phÇn b¶o ®¶m vÖ sinh thó y vµ vÖ sinh m«i tr−êng: x©y dùng c¸c m« h×nh céng ®ång tù gi¸m s¸t vÖ sinh thó y vµ vÖ sinh m«i tr−êng ®èi víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i nhá, lÎ; x©y dùng m« h×nh ch¨n nu«i b¶o ®¶m vÖ sinh...

B, Cã c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ qu¶n lý dÞch bÖnhphï hîp

(cid:153) ChÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ vµ c¸c Bé ngµnh liªn quan

Theo §Ò ¸n §æi míi ch¨n nu«i, giÕt mæ, chÕ biÕn gia cÇm theo h−íng tËp trung, c«ng nghiÖp giai ®o¹n 2006 - 2015 do Bé NN-PTNT võa tr×nh ChÝnh phñ, môc tiªu mµ ngµnh ®Æt ra lµ "chñ ®éng kiÓm so¸t vµ khèng chÕ dÞch cóm gia cÇm, gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt thiÖt h¹i do dÞch bÖnh g©y ra"; ®ång thêi, ®¶m b¶o vÖ sinh m«i tr−êng vµ an toµn thùc phÈm ®èi víi s¶n phÈm gia cÇm. Bªn c¹nh ®ã, thùc hiÖn ®Ò ¸n nµy sÏ t¹o ra b−íc ®ét ph¸ míi vÒ hÖ thèng ch¨n nu«i, giÕt mæ, chÕ biÕn gia cÇm theo h−íng tËp trung, c«ng nghiÖp; n©ng n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ vµ t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt ch¨n nu«i gia cÇm tõ 30% n¨m 2003 lªn 35% vµo n¨m 2010 vµ 40% vµo n¨m 2015 trong tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña ngµnh ch¨n nu«i. Cô thÓ, giai ®o¹n 2006 - 2007, ngµnh n«ng nghiÖp sÏ triÓn khai ®æi míi ph−¬ng thøc ch¨n nu«i gia cÇm, phÊn ®Êu cã tõ 51 - 55% s¶n phÈm gia cÇm ch¨n nu«i c«ng nghiÖp vµ b¸n c«ng nghiÖp, tèc ®é t¨ng tr−ëng gi¸ trÞ ch¨n nu«i ®¹t 8,5%; ®æi míi ph−¬ng thøc giÕt mæ ®Ó cã 105 c¬ së giÕt mæ, chÕ biÕn gia cÇm vµo 2007, víi tæng c«ng suÊt giÕt mæ 135 triÖu con/n¨m.

§Õn n¨m 2010, ViÖt Nam sÏ ®¹t tû lÖ 61 - 65% s¶n phÈm gia cÇm ch¨n nu«i c«ng nghiÖp vµ b¸n c«ng nghiÖp, tèc ®é t¨ng tr−ëng gi¸ trÞ ch¨n nu«i ®¹t 14,7%; cã 121 c¬ së giÕt mæ, chÕ biÕn gia cÇm víi tæng c«ng suÊt giÕt mæ 210 triÖu con/n¨m. Tû lÖ nµy t−¬ng øng lµ 65 - 75%, 18,6% vµ cã 170 c¬ së giÕt mæ, chÕ biÕn gia cÇm víi tæng c«ng suÊt giÕt mæ 600 triÖu con/n¨m vµo n¨m 2015.

Dù kiÕn kinh phÝ do tæ chøc, c¸ nh©n ®Çu t− trùc tiÕp ®Ó ®æi míi ch¨n nu«i, giÕt mæ, chÕ biÕn gia cÇm theo h−íng tËp trung, c«ng nghiÖp −íc tÝnh 7.900 tû ®ång (ch−a tÝnh chi phÝ cho thó y), gãp phÇn ®−a ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm ®¹t gi¸ trÞ 21.000 tû ®ång vµo n¨m 2010.

105

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Tr−íc m¾t, Bé NN-PTNT ®Ò nghÞ ChÝnh phñ hç trî 822 tû ®ång ®Ó thùc hiÖn ®Ò ¸n trong 2 n¨m 2006 - 2007. Trong ®ã, kinh phÝ hç trî ®Ó thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

ch¨n nu«i, giÕt mæ vµ chÕ biÕn gia cÇm theo h−íng tËp trung, c«ng nghiÖp −íc tÝnh 320 tû ®ång vµ kinh phÝ ®Çu t− thùc hiÖn mét sè dù ¸n träng ®iÓm lµ 502 tû ®ång.

Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n ®· ®Ò ra mét sè gi¶i ph¸p ®Ó ®¹t ®−îc ®Þnh h−íng trªn. Tr−íc tiªn lµ ®Çu t− vÒ khoa häc - c«ng nghÖ, miÔn gi¶m tiÒn sö dông ®Êt, tiÒn thuª ®Êt, tiÒn thuÕ sö dông ®Êt, miÔn gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng.

Bªn c¹nh ®ã, cßn t¨ng c−êng c«ng t¸c th«ng tin thÞ tr−êng, ®æi míi néi dung khuyÕn n«ng, t¨ng c−êng héi nhËp, triÓn khai mét sè c«ng tr×nh träng ®iÓm. Mét sè chÝnh s¸ch cô thÓ nh−:

Tæ chøc thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh hç trî l·i/løa vay cho hé n«ng d©n vay vèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. §èi víi hé n«ng d©n thuéc “Ch−¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo” ®−îc ng©n s¸ch hç trî l·i/løa vay.

Theo ®ã, c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong n−íc ®Çu t− x©y dùng míi, më réng c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp phï hîp víi quy ho¹ch cña ®Þa ph−¬ng, ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu vÒ vÖ sinh thó y, vÖ sinh m«i tr−êng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh vÒ thó y, vÖ sinh m«i tr−êng ®−îc ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch −u ®·i víi møc cao nhÊt vÒ c¸c lo¹i thuÕ vµ ®Êt ®ai theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. Nhµ n−íc hç trî l·i suÊt vèn vay th−¬ng m¹i ®èi víi c¸c dù ¸n ®−îc ký hîp ®ång tÝn dông tr−íc ngµy 31/12/2007 víi thêi gian hç trî l·i suÊt tèi ®a lµ 2 n¨m kÓ tõ ngµy tæ chøc, c¸ nh©n ®−îc nhËn kho¶n vay lÇn ®Çu.

§èi víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp ph¶i di dêi ®Õn ®Þa ®iÓm theo quy ho¹ch ®Ó ®¶m b¶o vÖ sinh thó y, vÖ sinh m«i tr−êng th× ngoµi viÖc ®−îc hç trî nh− trªn cßn ®−îc hç trî vÒ sö dông tiÒn chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt, tiÒn b¸n nhµ x−ëng vµ c¸c c«ng tr×nh kh¸c khi ph¶i di dêi trô së, c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh theo quy ®Þnh.

Thùc hiÖn chñ tr−¬ng hç trî bï gi¸ ®µn gièng gèc nh»m ph¸t triÓn ®µn gièng

gèc gia cÇm cã chÊt l−îng cao cung cÊp cho ng−êi ch¨n nu«i.

Thùc hiÖn tiªm phßng miÔn phÝ mét sè lo¹i Vaccin cho ®µn gia cÇm, t¨ng c−êng chØ ®¹o c«ng t¸c kiÓm so¸t giÕt mæ, kiÓm dÞch ®éng vËt vµ s¶n phÈm ®éng vËt, ®ång thêi phèi hîp víi c¸c tØnh l©n cËn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng dÞch tõ xa.

106

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

§Ó ng¨n ngõa dÞch t¸i ph¸t theo chu kú vµo n¨m nay, tiÕn tíi khèng chÕ bÖnh cóm gia cÇm H5N1 trªn ®Þa bµn c¶ n−íc vµo n¨m 2006 - 2007, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n ®Ò ra 4 gi¶i ph¸p ®−îc ChÝnh phñ ®ång ý. Trong ®ã ngay n¨m nay

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

sÏ cÊm ch¨n nu«i gia cÇm trong néi thµnh, néi thÞ, khu c«ng nghiÖp t¹i c¸c thµnh phè nh−: Hµ Néi, TP HCM, §µ N½ng, H¶i Phßng, HuÕ, CÇn Th¬, Biªn Hßa (§ång Nai), Nha Trang (Kh¸nh Hßa), Thñ DÇu Mét (B×nh D−¬ng), H¶i D−¬ng, H¹ Long (Qu¶ng Ninh), Hµ §«ng (Hµ T©y), Thanh Ho¸, Vinh (NghÖ An), Th¸i Nguyªn. C¸c tØnh cßn l¹i ®−îc khuyÕn khÝch thùc hiÖn, nh−ng kh«ng chËm qu¸ n¨m 2007.

§Èy m¹nh ph¸t triÓn ®µn gia cÇm, chó träng ph¸t triÓn ch¨n nu«i quy m« khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, quy ho¹ch c¸c khu ch¨n nu«i c¸ch xa d©n c−, ®¶m b¶o vÖ sinh thó y vµ an toµn dÞch bÖnh. Trung t©m KhuyÕn n«ng quèc gia ®ang x©y dùng m« h×nh nu«i gia cÇm t¸ch khái khu d©n c−, tËp trung c¸c hé ch¨n nu«i trong mét khu vùc ®−îc quy ho¹ch vµ x©y dùng hÖ thèng h¹ tÇng vµ c¬ së vËt chÊt phôc vô ch¨n nu«i, vÖ sinh phßng dÞch mét c¸ch an toµn vµ hîp lý. Trong n¨m 2005, Trung t©m KhuyÕn n«ng Quèc gia ®· x©y dùng m« h×nh ®iÓm ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung t¹i Hµ T©y vµ Thanh Hãa.

(cid:153) ChÝnh s¸ch cña chÝnh quyÒn tØnh

Hµ T©y:

TØnh Hµ T©y ®· x©y dùng vµ còng ban hµnh v¨n b¶n h−íng dÉn thùc hiÖn chi tiÕt c¸c chÝnh s¸ch −u ®·i vÒ c¸c lo¹i thuÕ vµ ®Êt ®ai t¹i ®Þa ph−¬ng m×nh, cô thÓ lµ: TØnh võa ban hµnh qui ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch hç trî tµi chÝnh cho c¸c tËp thÓ vµ hé s¶n xuÊt n«ng nghiÖp thùc hiÖn chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång vËt nu«i trªn qui m« lín vµ tËp trung. C¸c møc hç trî theo qui ®Þnh thuéc nguån ng©n s¸ch cña tØnh cÊp, c¸c huyÖn, thÞ x· cã thÓ hç trî thªm cho c¸c m« h×nh träng ®iÓm. Theo qui ®Þnh c¸c lo¹i h×nh chuyÓn ®æi lµ khu ®Êt tËp trung cã qui m« lín øng dông c¸c m« h×nh kinh tÕ ®−îc x©y dùng thµnh c«ng trong nh÷ng n¨m qua ë c¸c vïng kh¸c nhau. Møc hç trî chØ cÊp cho diÖn tÝch chuyÓn ®æi ®¹i trµ bao gåm c¸c lo¹i h×nh: §Êt ®ang trång lóa, mµu chuyÓn sang ch¨n nu«i gia cÇm víi qui m« 5 ®Õn 10 ha trë lªn ®−îc hç trî 5 ®Õn 8 triÖu ®ång/ha. Vïng chuyªn lóa ®ång tròng c¶i t¹o ®Ó ch¨n nu«i gia cÇm qui m« 10 ®Õn 30ha trë lªn ®−îc hç trî 8 ®Õn 15 triÖu ®ång. §Êt trång trät chuyÓn sang lµm khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, diÖn tÝch trªn 1ha ®−îc hç trî 30 triÖu ®ång/ha. §èi víi m« h×nh cÊp tØnh, trªn 10ha ®−îc hç trî 50 triÖu ®ång/ha.

VÜnh Phóc:

107

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

VÜnh Phóc lµ mét ®Þa ph−¬ng cã nhiÒu tiÒm n¨ng vµ lîi thÕ ®Ó ph¸t triÓn ch¨n nu«i mét c¸ch toµn diÖn. §ã lµ nguån nguyªn liÖu t¹i chç ®Ó chÕ biÕn thøc ¨n gia cÇm nh− g¹o, ng«, ®Ëu t−¬ng, bét c¸ vµ s¶n phÈm thuû s¶n rÊt lín vµ ®a d¹ng. §Æc biÖt,

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

VÜnh Phóc lµ ®Þa ph−¬ng n»m gÇn Hµ Néi, Hµ T©y, Phó Thä cã nhu cÇu tiªu thô ngµy cµng t¨ng. Ch¨n nu«i c«ng nghiÖp theo m« h×nh khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, gia tr¹i ®ang ph¸t triÓn nhanh, ®¹t lîi nhuËn cao gÊp nhiÒu lÇn so víi trång trät ®· lµ ®éng lùc gióp ch¨n nu«i ngµy cµng ph¸t triÓn.

§Ó khai th¸c tèt tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh nµy, tØnh VÜnh Phóc ®· ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m ‘t¨ng tèc’ ph¸t triÓn ch¨n nu«i ®Õn n¨m 2010, ®Ò ra môc tiªu ph−¬ng h−íng ®Õn n¨m 2020. Tr−íc m¾t tõ nay ®Õn n¨m 2010, tØnh duy tr× tèc ®é t¨ng tr−ëng ch¨n nu«i t¨ng 8,2%/n¨m, tû träng ch¨n nu«i tõ 31% lªn 37% tæng s¶n phÈm n«ng nghiÖp. Dù kiÕn ®Õn n¨m 2010, toµn tØnh sÏ n©ng tæng ®µn gia cÇm lªn trªn 10 triÖu con. Toµn tØnh sÏ cã 50% khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, gia tr¹i ch¨n nu«i theo ph−¬ng thøc c«ng nghiÖp cã hÖ thèng lµm m¸t, hÖ thèng uèng n−íc tù ®éng cho gia cÇm. §Õn n¨m 2020, ch¨n nu«i c«ng nghiÖp tËp trung cã quy m« lín sö dông c¸c hÖ thèng d©y chuyÒn cho ¨n, thu gom trøng, vÖ sinh chuång tr¹i tù ®éng.

§Ó ®¹t ®−îc ®iÒu nµy, tØnh VÜnh Phóc ®· quyÕt ®Þnh ®Çu t− 100 tû ®ång hç trî dù ¸n ‘t¨ng tèc’ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp trong ®ã sÏ dµnh trªn 30 tû ®ång cho ph¸t triÓn ch¨n nu«i. §Æc biÖt, tØnh sÏ ®æi míi m¹nh mÏ c¬ cÊu gièng, quy ho¹ch quy vïng s¶n xuÊt, øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt, n©ng cao chÊt l−îng gièng, thøc ¨n, c«ng t¸c thó y vµ b¶o vÖ m«i tr−êng. NhÊt lµ kh©u chÕ biÕn thøc ¨n ch¨n nu«i, tØnh sÏ t¨ng c−êng ®Çu t− c¸c c¬ së chÕ biÕn thøc ¨n ë c¸c vïng n«ng th«n tËn dông nguyªn liÖu s½n cã nh− ng«, s¾n, ®Ëu t−¬ng phèi trén víi thøc ¨n ®Ëm ®Æc chÕ biÕn thµnh thøc ¨n tæng hîp gióp gi¶m chi phÝ vÒ thøc ¨n cho c¸c hé ch¨n nu«i. §ång thêi, tØnh sÏ ®Çu t− khu b¶o qu¶n ®«ng l¹nh, d©y chuyÒn giÕt mæ quy m« ®ång bé t¹i c¸c vïng ven ®« ®¶m b¶o c¸c kh©u tõ ®ãng bao b× ®Õn vËn chuyÓn phôc vô nhu cÇu thµnh phè vµ khu c«ng nghiÖp; ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn tõ gia cÇm ®Ó ®Èy m¹nh tiªu thô s¶n phÈm; t¨ng c−êng ho¹t ®éng hÖ thèng khuyÕn n«ng ch¨n nu«i c¬ së, cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch hç trî. Bªn c¹nh ®ã, tØnh ®Æc biÖt chó träng ®Õn kh©u gièng gia sóc gia cÇm, gi÷ tû lÖ c¸c lo¹i gièng mét c¸ch hîp lý ®Ó æn ®Þnh vµ më réng thÞ tr−êng xuÊt khÈu còng nh− nhu cÇu tiªu thô trong n−íc.

Phôc vô cho chiÕn l−îc ph¸t triÓn ch¨n nu«i, tØnh sÏ quy ho¹ch c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, gia tr¹i nu«i tËp trung ®Ó xö lý nguån n−íc th¶i, b¶o vÖ m«i tr−êng, phßng trõ dÞch bÖnh.

108

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

C, ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn ch¨n nu«i g¾n liÒn víi môc tiªu gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo Ch¨n nu«i lµ mét bé phËn quan träng trong hÖ thèng n«ng nghiÖp. Theo nh÷ng nghiªn cøu gÇn ®©y th× gi¸ trÞ gia t¨ng cña ngµnh ch¨n nu«i trªn mét ®¬n vÞ hÐc ta lµ

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

cao h¬n so víi trång trät. NhiÒu b»ng chøng cho thÊy ch¨n nu«i cã thÓ lµ ®éng lùc quan träng thóc ®Èy t¨ng tr−ëng, t¨ng thu nhËp cho c¸c hé n«ng d©n vµ cã ¶nh h−ëng ngµy cµng t¨ng ®Õn ®êi sèng cña c¸c céng ®ång ®Þa ph−¬ng. Tû träng ch¨n nu«i trong tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm n«ng nghiÖp kh«ng cao, thÕ nh−ng ®ãng gãp cña nã ®èi víi kinh tÕ hé n«ng nghiÖp thËt to lín. T¹i nhiÒu vïng, c¸c s¶n phÈm c©y trång cña nhiÒu hé th−êng kh«ng ®−îc b¸n trùc tiÕp ra thÞ tr−êng mµ lµ th«ng qua ch¨n nu«i ®Ó t¨ng gi¸ trÞ tr−íc khi b¸n. V× thÕ thu nhËp ch¨n nu«i ®· ®ãng gãp phÇn lín sè tiÒn mÆt cÇn cho tiªu dïng th−êng ngµy cña gia ®×nh.

Mét sè ®èi t−îng ch¨n nu«i nh− gµ v−ên, lîn ®Þa ph−¬ng, lîn lai, dª, tèn Ýt vèn, quay vßng nhanh, rÊt hîp víi kh¶ n¨ng cña n«ng d©n nghÌo v× thÕ mµ ph¸t triÓn ch¨n nu«i dÔ ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo.

ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn, n«ng th«n lµ n¬i cã sè ng−êi nghÌo ®«ng nhÊt, n«ng

d©n sèng dùa chñ yÕu vµo ch¨n nu«i. Tõ ®ã cã thÓ thÊy:

Ngµnh ch¨n nu«i lµ mét trong nh÷ng lùa chän ®Çu tiªn ®Ó ph¸t triÓn n«ng th«n vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. T×nh h×nh t¨ng d©n sè vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr−êng thµnh thÞ ngµy cµng kÝch thÝch ngµnh ch¨n nu«i ph¸t triÓn. Nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn gÇn ®©y cña c¸c n−íc th−êng chó träng vµo viÖc nhËp thøc ¨n rÎ tõ bªn ngoµi ®· dÉn ®Õn hµng lo¹t vÊn ®Ò ®èi víi vËt nu«i, m«i tr−êng vµ c¶ c¸c vÊn ®Ò x· héi. Nh÷ng ng−êi n«ng d©n nhá hÇu nh− kh«ng cã vai trß g× trong c¸c quyÕt ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch.

109

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Tãm l¹i, cÇn ph¶i hç trî m¹nh mÏ ng−êi tiÓu n«ng ph¸t triÓn ch¨n nu«i, nhÊt lµ trong qu¸ tr×nh héi nhËp gióp hä tho¸t khái ®ãi nghÌo b¾t kÞp ®µ tiÕn chung, gi÷ v÷ng æn ®Þnh x· héi vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. C¸c chÝnh s¸ch ch¨n nu«i hç trî ng−êi nghÌo xuÊt ph¸t tõ c¸c c¨n cø sau: - N−íc ta ®Êt hÑp, d©n ®«ng, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm lµ mét viÖc cÊp thiÕt hµng ®Çu. - N−íc ta vÉn lµ mét trong nh÷ng n−íc nghÌo nhÊt thÕ giíi vµ h¬n 90% sè hé nghÌo l¹i lµ ë n«ng th«n - Ch¨n nu«i lµ mét nghÒ truyÒn thèng, cã thÓ nhanh chãng gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. - N−íc ta cã tµi nguyªn ®a d¹ng, lùc l−îng lao ®éng dåi dµo, d©n trÝ t−¬ng ®èi kh¸, nÕu cã chÝnh s¸ch hç trî tèt th× sù ph¸t triÓn lµ rÊt cã hiÖu qu¶. Ph¶i nãi r»ng Nhµ n−íc ta ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch quan t©m ®Õn ng−êi nghÌo vµ thµnh c«ng cña ch−¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®· ®−îc thÕ giíi c«ng nhËn. ChØ tÝnh trong

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

− ChiÕn l−îc toµn côc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ ph¸t triÓn cña ViÖt Nam − QuyÕt ®Þnh 14/CP vÒ qu¶n lý c¸c gièng vËt nu«i b¶n ®Þa. − Ch−¬ng tr×nh gièng c©y trång, gièng vËt nu«i vµ gièng c©y l©m nghiÖp giai ®o¹n

kho¶ng thêi gian tõ 1990 ®Õn 2000 sè l−îng hé ®ãi nghÌo ®· gi¶m ®i mét nöa tõ 34% xuèng cßn 17,2%. Cã mét lo¹t chÝnh s¸ch, dù ¸n ®· ¶nh h−ëng s©u s¾c ®Õn ph¸t triÓn ch¨n nu«i hé gia ®×nh.

− Ch−¬ng tr×nh b¶o tån nguån gen vËt nu«i, ch−¬ng tr×nh cÊp Nhµ n−íc cã ý nghÜa

2000 - 2005.

− Ch−¬ng tr×nh hç trî c¸c x· nghÌo nhÊt. − Thµnh lËp ng©n hµng ng−êi nghÌo - mét cè g¾ng lín cña Nhµ n−íc nh»m gióp

vÒ kinh tÕ lÉn g×n gi÷ ®a d¹ng sinh häc cña m«i tr−êng sèng.

®ì ng−êi nghÌo. Bªn c¹nh sù gióp ®ì ph¸t triÓn, mét sè dù ¸n ®· chó ý ®Õn viÖc ®µo t¹o vµ c¸c

kü thuËt bÒn v÷ng phï hîp víi kinh tÕ vµ kh¶ n¨ng ng−êi nghÌo.

Tuy nhiªn, ph¶i nh×n nhËn mét c¸ch th¼ng th¾n r»ng trong khi c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®−îc chó träng vµ thu ®−îc kÕt qu¶ râ rÖt th× c«ng t¸c nghiªn cøu ®èi víi ch¨n nu«i hé gia ®×nh quy m« nhá cßn rÊt Ýt vµ hiÖu qu¶ ch−a cã mÊy. Cã nhiÒu nguyªn nh©n, trong ®ã cã quan niÖm xem nhÑ nghiªn cøu cho hé nghÌo mµ th−êng chó ý nghiªn cøu cho khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung v× dÔ lµm, dÔ thÊy hiÖu qu¶ h¬n.

Ch¾c ch¾n lµ ë n−íc ta trong thêi gian tr−íc m¾t, ch¨n nu«i hé gia ®×nh nhá vÉn lµ h×nh thøc phæ biÕn. C«ng nghiÖp ho¸ dï cã nhanh ch¨ng n÷a còng kh«ng thÓ thu hót hÕt lùc l−îng lao ®éng, bëi v× c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i cÇn Ýt lao ®éng. Ch¨n nu«i hay nãi réng ra n«ng nghiÖp quy m« nhá sÏ t¹o nªn c«ng ¨n viÖc lµm, t¹o nªn thu nhËp ®¸ng kÓ ®èi víi mçi gia ®×nh vµ nÕu nh©n lªn hµng triÖu hé nhá sÏ lµ mét con sè khæng lå. S¶n xuÊt cña ng−êi tiÓu n«ng ®· vµ sÏ gãp phÇn to lín vµo viÖc æn ®Þnh x· héi vµ ®ã còng lµ mét c¸ch ®ãng gãp quý gi¸ cho c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ph¸t triÓn. TÊt nhiªn, kh«ng nªn tõ chèi c¸c lîi thÕ ph¸t triÓn, kü thuËt phï hîp, tr¸i l¹i chÝnh s¸ch cña ta lµ khuyÕn khÝch viÖc ph¸t triÓn c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã quy m« võa vµ lín trong chõng mùc cã thÓ.

III.1.2.2. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ h¹n chÕ cña c¸c gi¶i ph¸p thÓ chÕ, chÝnh s¸ch BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

110

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Ch¨n nu«i lµ mét h×nh th¸i s¶n xuÊt lu«n ®i kÌm víi chÊt th¶i vµ sù « nhiÔm m«i tr−êng. Tuy nhiªn, viÖc qu¶n lý m«i tr−êng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cßn nhiÒu bÊt cËp. Cã thÓ nªu ra mét sè vÊn ®Ò chÝnh:

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

+ ThiÕu c¸c qui ®Þnh cô thÓ vÒ c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung trong c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý m«i tr−êng vÜ m«. ThiÕu c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ®ång bé vÒ kinh tÕ, m«i tr−êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung.

+ ThiÕu sù phèi kÕt hîp vµ sù ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý trùc tiÕp ho¹t ®éng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung vµ c¬ quan qu¶n lý m«i tr−êng trong c«ng t¸c qu¶n lý m«i tr−êng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung.

+ Ch−a h×nh thµnh ®−îc hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ m«i tr−êng cÊp huyÖn (bao gåm c¶ qu¶n lý m«i tr−êng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung) vµ c¸c c¸n bé chuyªn tr¸ch qu¶n lý m«i tr−êng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cÊp x· t¹i c¸c ®Þa ph−¬ng ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung.

+ ThiÕu sù tham gia cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng vµ c¸c tæ chøc x· héi trong viÖc qu¶n lý, tuyªn truyÒn vµ ng¨n ngõa « nhiÔm còng nh− sù tham gia cña c¸c c¬ quan b¶o vÖ søc khoÎ ng−êi lao ®éng vµ céng ®ång d©n c− xung quanh c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung.

+ Ch−a lång ghÐp ®−îc viÖc x©y dùng c¸c qui ho¹ch, c¸c kÕ ho¹ch – môc tiªu ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung víi c¸c qui ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi chung cña ngµnh vµ ®Þa ph−¬ng nh»m môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ ®i cïng víi c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng ph¸t triÓn bÒn v÷ng c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung.

+ ThiÕu c¸c chÕ tµi qui ®Þnh viÖc khen th−ëng/xö ph¹t trong viÖc g©y « nhiÔm vµ c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. ThiÕu sù kiªn quyÕt cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng vµ céng ®ång d©n c− trong viÖc xö lý c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung g©y « nhiÔm.

+ Ch−a cã sù phèi hîp vµ tham gia tÝch cùc cña nhµ qu¶n lý ngµnh khoa häc vµ c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung trong c«ng t¸c qu¶n lý gi¸m s¸t ng¨n ngõa vµ xö lý « nhiÔm m«i tr−êng ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ch¨n nu«i.

+ ThiÕu c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu chuyªn s©u vÒ qu¶n lý vµ xö lý « nhiÔm m«i tr−êng, thiÕu c¸c dù ®o¸n, dù b¸o « nhiÔm ch−a cã c¸c b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung.

+ ThiÕu sù tham gia cña céng ®ång trong viÖc gi¸m s¸t, ng¨n ngõa viÖc g©y « nhiÔm cña c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. ThiÕu sù khuyÕn khÝch céng ®ång tham gia tÝch cùc vµo c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung.

111

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

+ ThiÕu hôt ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý m«i tr−êng chuyªn biÖt t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

III.2. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶/h¹n chÕ cña c¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý

vµ khoa häc c«ng nghÖ trong viÖc h¹n chÕ « nhiÔm vµ sù cè/rñi ro m«i

tr−êng ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

III.2.1. C¸c gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®ang ®−îc ¸p dông ®Ó h¹n chÕ « nhiÔm

vµ sù cè/rñi ro m«i tr−êng ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

III.2.1.1. Ph¸t triÓn mét sè m« h×nh ch¨n nu«i hîp vÖ sinh

Theo «ng TrÇn C«ng Xu©n - Chñ tÞch HiÖp héi ch¨n nu«i gia cÇm VN, do dÞch cóm gia cÇm ®· x¶y ra liªn tiÕp trong c¸c n¨m gÇn ®©y, nªn viÖc ch¨n nu«i gia cÇm trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cÇn cã nhiÒu thay ®æi so víi thêi gian tr−íc ®©y. Cô thÓ, c¸c chñ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cÇn thùc hiÖn viÖc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung theo h−íng c«ng nghiÖp, bÒn v÷ng, kh«ng ®Ó x¶y ra c¸c lo¹i dÞch bÖnh vµ kh«ng nªn nu«i th¶ r«ng...

M« h×nh ch¨n nu«i gia cÇm theo h−íng tËp trung xa khu d©n c−

Trong khi ®èi phã víi dÞch cóm gia cÇm ®ang bïng ph¸t vµ cã chiÒu h−íng gia t¨ng, h¬n mét triÖu con gia cÇm ®· bÞ tiªu hñy, hµng ngh×n hé ch¨n nu«i trong vµ ngoµi vïng dÞch l©m vµo c¶nh lao ®ao… c¸c tØnh ®· m¹nh d¹n triÓn khai m« h×nh ch¨n nu«i gia cÇm theo h−íng tËp trung xa khu d©n c−. Nh÷ng hé ch¨n nu«i gia cÇm t¹i c¸c khu tËp trung nµy sÏ ®−îc miÔn thuÕ thuª ®Êt. Ngoµi ra, hé nµo ch¨n nu«i víi quy m« lín tõ 500 con gia cÇm trë lªn sÏ ®−îc hç trî 50% sè tiÒn gièng. Víi m« h×nh ch¨n nu«i gia cÇm theo h−íng tËp trung xa khu d©n c−, c¸c c¬ quan thó y sÏ kiÓm so¸t ®−îc t×nh h×nh dÞch bÖnh vµ sím khoanh vïng khèng chÕ khi dÞch bÖnh x¶y ra, ®ång thêi sÏ h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt thiÖt h¹i cho nh©n d©n. Ngoµi ra, viÖc ®−a c¸c ®µn gia cÇm ra xa khu d©n c− sÏ gãp phÇn lµm h¹n chÕ sù « nhiÔm m«i tr−êng sèng ë c¸c khu d©n c−.

ChÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng sÏ hç trî vÒ vèn, kü thuËt vµ −u ®·i cho thuª ®Êt lËp khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. Xung quanh chuång tr¹i sÏ ®−îc ®µo ao chøa chÊt th¶i ®Ó tËn dông nu«i th¶ c¸.

Ph−¬ng ph¸p nu«i gµ theo h−íng an toµn sinh häc

Khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ch¨n nu«i theo h−íng an toµn sinh häc ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cÇu: chuång kÝn, ®Æt ë vÞ trÝ c¸ch xa khu d©n c−, c¸ch ly tuyÖt ®èi víi ng−êi l¹ vµ thó vËt hoang, th−êng xuyªn phun thuèc s¸t trïng, ®Æc biÖt cÇn sö dông c¸c chÕ phÈm sinh häc trong phßng bÖnh ®Ó thay thÕ dÇn c¸c chÊt kh¸ng sinh.

112

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ch¨n nu«i gµ siªu trøng trªn khu ®Êt ®åi gß

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

M« h×nh Ngäc Mü (Quèc Oai - Hµ T©y) NguyÔn V¨n Tr−êng, n¨m 2003: X©y dùng dù ¸n ch¨n nu«i gµ siªu trøng, x©y dùng 2 chuång tr¹i nu«i gµ víi tæng diÖn tÝch lªn ®Õn 4.500m2, ®Çu t− nhiÒu thiÕt bÞ cã gi¸ trÞ vµ ®¾t tiÒn nh−: giµn m¸y lµm l¹nh, hÖ thèng qu¹t th«ng giã, hÖ thèng n−íc uèng, hÖ thèng chuång gµ... víi tæng chi phÝ ban ®Çu lªn tíi 600 triÖu ®ång. Chñ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ký hîp ®ång dµi h¹n víi C«ng ty TNHH Charoen Pokphand (CP) nhËn nu«i gµ ®Î trøng. Hai bªn ®· tháa thuËn, ®i ®Õn ký kÕt hîp ®ång lµ C«ng ty TNHH CP sÏ cung cÊp 1 v¹n gµ gièng lsabinwn vµ thøc ¨n, ®ång thêi cö kü s− hµng ngµy vÒ theo dâi quy tr×nh ch¨n nu«i vµ ch¨m sãc ®µn gµ nh»m ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c lo¹i bÖnh cña gµ ph¸t sinh ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý.

B»ng c¸ch x©y dùng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung theo kiÓu mçi d·y chia lµm 3 tÇng, trong mçi ng¨n chuång cã thÓ nu«i ®−îc 4 gµ ®Î trøng, víi sè l−îng 4 d·y, võa tiÕt kiÖm ®−îc diÖn tÝch, võa ®¶m b¶o cho gµ cã thÓ ®Î trøng mµ kh«ng hÒ sî trøng vì vµ háng, l¹i thuËn tiÖn cho viÖc thu nhÆt trøng chuyÓn vÒ kho ®Ó xuÊt cho C«ng ty.

M« h×nh nu«i vÞt trªn c¹n khÐp kÝn

LÇn ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam, Côc ch¨n nu«i (Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n) ®· x©y dùng m« h×nh nu«i vÞt trªn c¹n khÐp kÝn, tõ kh©u con gièng - nu«i - giÕt mæ vµ tiªu thô t¹i Trung t©m nghiªn cøu vÞt §¹i Xuyªn (Hµ T©y). Gièng vÞt nµy do chÝnh ViÖn Ch¨n nu«i nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt (lai gièng vÞt cña Anh). VÞt c¹n ®−îc Êp në, nu«i nhèt trong m«i tr−êng khÐp kÝn, ®¶m b¶o an toµn sinh häc vµ vÖ sinh thó y. ViÖc vËn chuyÓn vÞt ®Õn ®Þa ®iÓm giÕt mæ, tiªu thô còng tu©n thñ ®óng c¸c nguyªn t¾c vÒ an toµn sinh häc, ®−îc vËn chuyÓn trªn c¸c xe chuyªn dông nhê vËy ®· gi¶m thiÓu « nhiÔm m«i tr−êng xung quanh khu vùc ch¨n nu«i.

III.2.1.2. Ph¸t triÓn c¸c c«ng nghÖ xö lý chÊt th¶i, kiÓm so¸t m«i tr−êng

a. M« h×nh bÓ khÝ biogas

§Ó ®¸p øng môc tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng, ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®i ®«i víi b¶o vÖ m«i tr−êng nªn triÓn khai c¸c m« h×nh øng dông c«ng nghÖ Biogas ®Ó xö lý tæng hîp chÊt th¶i chÊt th¶i ch¨n nu«i, cung cÊp khÝ ®èt ch¹y m¸y ph¸t ®iÖn, ®©y lµ mét trong c¸c m« h×nh ®· ®−îc ®¸nh gi¸ cao vÒ tÝnh khoa häc vµ thùc tiÔn. M« h×nh nµy ch¼ng nh÷ng ®· gãp phÇn thóc ®Èy ngµnh ch¨n nu«i ph¸t triÓn, mµ cßn lµm cho m«i tr−êng sinh th¸i ë n«ng th«n kh«ng bÞ « nhiÔm.

113

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

BÓ khÝ biogas ®−îc x©y dùng theo h×nh vßm trong lßng ®Êt ®Ó dung n¹p ph©n, r¸c råi tù ph©n hñy trong m«i tr−êng yÕm khÝ (kh«ng cã «-xy), nªn c¸c lo¹i vi khuÈn,

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

mÇm bÖnh bÞ tiªu hñy hÕt. NÕu bÓ nµo dung n¹p nhiÒu ph©n, r¸c, n−íc tiÓu hay c¸c th©n c©y bÌo, l¹c, ng« th× chØ h¬n nöa th¸ng ®· cho khÝ ®èt metal (CH4).

C¸c t¸c dông cña bÓ khÝ nh−: lµm gi¶m ®¸ng kÓ « nhiÔm m«i tr−êng ngo¹i thµnh, do dung n¹p xö lý chÊt th¶i cña ch¨n nu«i, cung cÊp khÝ gas ®Ó ®un nÊu, th¾p s¸ng. B· cña bÓ khÝ sau khi ®· ph©n hñy dïng lµm ph©n h÷u c¬ s¹ch ch¨m bãn cho rau, hoa, qu¶ rÊt tèt... §un nÊu b»ng khÝ sinh häc nhanh, kh«ng khãi, bôi, gi¶m c¸c bÖnh vÒ phæi vµ m¾t cho bµ con.

b. Sö dông chÕ phÈm vi sinh EM ®Ó xö lý mïi h«i thèi do ho¹t ®éng ch¨n nu«i g©y ra

Vi sinh vËt h÷u hiÖu EM (Effective miroorganisms) lµ thùc thÓ sèng, tËp hîp c¸c loµi vi sinh vËt cã Ých (vi khuÈn quang hîp, vi khuÈn lactic, nÊm men, x¹ khuÈn, nÊm mèc) sèng céng sinh trong cïng m«i tr−êng. Trong chÕ phÈm EM cã kho¶ng 80 loµi vi sinh vËt c¶ kþ khÝ vµ hiÕm khÝ thuéc 10 chi kh¸c nhau. Chóng bao gåm c¸c vi khuÈn quang hîp (tæng hîp ra chÊt h÷u c¬ tõ CO2 vµ H2O), vi khuÈn cè ®Þnh Nit¬ (sö dông chÊt h÷u c¬ cña vi khuÈn quang hîp ®Ó chuyÓn N2 trong kh«ng khÝ thµnh c¸c hîp chÊt Nit¬), x¹ khuÈn (s¶n sinh chÊt kh¸ng sinh øc chÕ vi sinh vËt g©y bÖnh vµ ph©n gi¶i chÊt h÷u c¬), vi khuÈn lactic (chuyÓn ho¸ thøc ¨n khã tiªu thµnh thøc ¨n dÔ tiªu), nÊm men (s¶n sinh vitamin vµ c¸c axit amin). C¸c vi sinh vËt trong chÕ phÈm EM t¹o ra mét hÖ thèng vi sinh vËt hç trî lÉn nhau cïng sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn.

114

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Trong ch¨n nu«i, EM cã nhiÒu t¸c dông tÝch cùc nh−: ng¨n chÆn mïi h«i trong chuång nu«i vµ bÓ chøa n−íc bÈn, gi¶m ruåi nhÆng vµ c«n trïng cã h¹i, t¨ng c−êng søc khoÎ ®éng vËt, gi¶m c¸c nh©n tè g©y stress vµ t¨ng tÝnh miÔn dÞch chèng l¹i bÖnh tËt, t¨ng chÊt l−îng c¸c s¶n phÈm vËt nu«i, t¨ng kh¶ n¨ng sinh s¶n còng nh− gi¶m nhu cÇu sö dông thuèc thó y, kh¸ng sinh. Sö dông EM kh«ng nh÷ng cã t¸c dông tèt vÒ ch¨n nu«i mµ cßn gãp phÇn b¶o vÖ m«i tr−êng v× EM gióp chuyÓn ho¸ c¸c chÊt th¶i h÷u c¬ ph¸t sinh tõ ch¨n nu«i thµnh ph©n bãn, cã thÓ t¸i sö dông cã hiÖu qu¶. ViÖc sö dông chÕ phÈm EM nh»m h¹n chÕ mïi h«i thèi ph¸t sinh tõ ph©n huû chÊt th¶i ch¨n nu«i ®· ®−îc sö dông ë nhiªu n¬i, ®Æc biÖt lµ tØnh Hµ T©y vµ tØnh VÜnh Phóc.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

III.2.2. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶/h¹n chÕ cña c¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý - khoa

häc c«ng nghÖ ®ang ¸p dông ®Ó h¹n chÕ « nhiÔm vµ sù cè/rñi ro m«i tr−êng do

ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

HiÖn nay, c¸c tØnh míi chØ chó träng ph¸t triÓn c¸c m« h×nh ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung hîp vÖ sinh ®Ó võa thuËn tiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý vÖ sinh thó y võa t¹o ®iÒu kiÖn kiÓm so¸t m«i tr−êng tèt h¬n. Tuy nhiªn, viÖc triÓn khai c¸c m« h×nh nµy vÉn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n ch−a thÓ nh©n réng, phæ biÕn tíi tÊt c¶ c¸c c¬ së ch¨n nu«i do ®ã hiÖu qu¶ cña biÖn ph¸p nµy hiÖn chØ ë ph¹m vi hÑp, côc bé, r¶i r¸c. Nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh dÉn tíi hiÖu qu¶ cña gi¶i ph¸p ph¸t triÓn c¸c m« h×nh ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung hîp vÖ sinh ch−a cao lµ do:

- HiÖn nay, t¹i hÇu hÕt c¸c tØnh, thµnh phè ®Òu cã chñ tr−¬ng di dêi c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ra khái khu vùc néi thµnh. Tuy chñ tr−¬ng di dêi ®· cã tõ nhiÒu n¨m nay nh−ng viÖc thùc hiÖn rÊt chËm ch¹p do ®ã ng−êi ch¨n nu«i lu«n trong tr¹ng th¸i thÊp thám, kh«ng biÕt khi nµo sÏ chÝnh thøc di dêi. Hä th−êng kh«ng d¸m ®Çu t− kiªn cè vÒ chuèng tr¹i còng nh− trang bÞ hÖ thèng xö lý chÊt th¶i nªn ®· g©y ¶nh h−ëng tíi m«i tr−êng xung quanh. V× vËy, tr−íc m¾t, chÝnh quyÒn c¸c tØnh, thµnh phè cÇn nhanh chãng quy ho¹ch khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung æn ®Þnh vµ −u tiªn, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c c¬ së ch¨n nu«i trong khu vùc néi thÞ thuª hoÆc mua ®Êt ®Ó s¶n xuÊt th× viÖc di dêi ch¨n nu«i ra khu vùc ngo¹i thÞ míi cã thÓ thùc hiÖn mét c¸ch nhanh chãng.

115

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- Mét bøc xóc ®−îc xem nh− cèt lâi nhÊt hiÖn nay lµ vÊn ®Ò vay vèn. Ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cÇn vèn ®Çu t− ban ®Çu rÊt lín (−íc tÝnh tæng vèn ®Çu t− ban ®Çu cho 1 ha ®Êt ch¨n nu«i lªn ®Õn 500 triÖu ®ång, ch−a kÓ tiÒn thuª ®Êt vµ mua con gièng cïng c¸c trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cho viÖc ch¨n nu«i c«ng nghiÖp). §©y lµ ®iÒu bÕ t¾c nhÊt hiÖn nay mµ c¸c chñ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung gÆp ph¶i v× hä kh«ng cã t− c¸ch ph¸p nh©n nªn kh«ng ®−îc vay vèn. §ã lµ ch−a kÓ nhiÒu chñ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung “hé khÈu mét n¬i, khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung mét n¬i” nªn theo quy chÕ cña ng©n hµng th× hä kh«ng ®−îc vay tiÒn ë n¬i ®ang cã khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cßn quay vÒ n¬i ®¨ng ký hé khÈu th× ng©n hµng l¹i cho r»ng ch−¬ng tr×nh thùc hiÖn kh«ng n»m trong ®Þa bµn nªn hä kh«ng duyÖt. Do ®ã cÇn ph¶i cã mét diÖn tÝch ®Êt réng lín, xa khu d©n c−, thêi gian ch¨n nu«i æn ®Þnh l©u dµi. MÆt kh¸c, ng−êi ch¨n nu«i còng rÊt cÇn sù hç trî cña Nhµ n−íc vÒ gi¸ mua hoÆc cho thuª ®Êt, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph¸p lý vÒ ®Êt ®ai, x©y dùng, vÖ sinh phßng dÞch vµ ®−îc vay vèn víi l·i suÊt −u ®·i ®Ó ®Çu t− c¬ së ban ®Çu. Cã nh− thÕ, ng−êi ch¨n nu«i míi m¹nh d¹n ®Çu t− hÖ thèng chuång tr¹i, trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, nhËp gièng míi vµ thùc hiÖn

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

c¸c biÖn ph¸p xö lý vÒ vÖ sinh m«i tr−êng mét c¸ch ®ång bé, nh»m ph¸t triÓn ch¨n nu«i l©u dµi vµ bÒn v÷ng.

- Khã kh¨n, v−íng m¾c trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung lµ viÖc giao ®Êt, cho thuª ®Êt cho c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cßn tiÕn hµnh chËm. Thùc tÕ cho ®Õn nay cã tíi 55% tæng sè khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung vÉn ch−a ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. NhiÒu tØnh vÉn cßn qu¸ thiÕu c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch chñ c¸c c¬ së ch¨n nu«i tÝch tô ®Êt, sö dông ®Êt ®ai v−ît h¹n ®iÒn ®Ó më réng vµ ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung nhÊt lµ ë nh÷ng vïng khã kh¨n, n¬i ®Êt trèng ®åi nói träc, ®Êt hoang ho¸. MÆt kh¸c, ë mét sè n¬i t×nh tr¹ng sang nh−îng, tÝch tô ®Êt tr¸i ph¸p luËt ®· lµm t¨ng sè hé kh«ng cã ®Êt dÉn tíi ®ãi nghÌo.

- Cïng víi nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan trong ph¸t triÓn kinh tÕ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, hiÖn vÉn cßn mét sè tån t¹i c¶n trë sù ph¸t triÓn hiÖu qu¶ cña lÜnh vùc nµy, ®ã lµ sù bÊt cËp trong viÖc ¸p dông c¸c tiªu chÝ x¸c ®Þnh khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung trong thùc tÕ. Kh«ng Ýt hé cã ®Çy ®ñ nh÷ng ®Æc tr−ng cña s¶n xuÊt khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung nh−ng kh«ng ®−îc coi lµ kinh tÕ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. Cã nh÷ng hé ®¸p øng ®−îc tiªu chÝ vÒ quy m« s¶n xuÊt nh−ng ch−a cã doanh thu/løa nªn l¹i kh«ng ®¹t tiªu chÝ vÒ gi¸ trÞ s¶n l−îng hµng ho¸, dÞch vô mµ kh«ng ®¸p øng ®−îc tiªu chÝ vÒ quy m« s¶n xuÊt. Thùc tÕ nµy khiÕn nhiÒu ®Þa ph−¬ng cßn lóng tóng khi thèng kª vÒ t×nh h×nh kinh tÕ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung l¹i võa h¹n chÕ kh¶ n¨ng hç trî cña c¸c chÝnh s¸ch ®èi víi kinh tÕ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. V× vËy, cÇn quy ®Þnh mét tiªu chÝ cã tÝnh ®Æc tr−ng nhÊt ®èi víi kinh tÕ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung lµm tiªu chÝ chÝnh (do Trung −¬ng ban hµnh). Ngoµi ra, cã thÓ cã thªm tiªu chÝ phô do UBND cÊp tØnh ban hµnh dùa vµo t×nh h×nh thùc tÕ, phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi cña tõng ®Þa ph−¬ng ®Ó x¸c ®Þnh kinh tÕ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung song còng cÇn cã c¬ chÕ gi¸m s¸t, qu¶n lý. §Õn nay, ch−a cã v¨n b¶n ph¸p quy nµo h−íng dÉn tr×nh tù, thñ tôc cÊp hoÆc thu håi chøng nhËn kinh tÕ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cho hé gia ®×nh, c¸ nh©n s¶n xuÊt ®¸p øng tiªu chÝ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. Do vËy, c¸c chñ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ch−a ®−îc c¬ quan nµo x¸c nhËn khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña hä ®¹t tiªu chÝ quy ®Þnh vµ ®Ó h−ëng c¸c chÝnh s¸ch −u ®·i kinh tÕ vÒ ®Êt ®ai, vèn ®Çu t−, tÝn dông cña khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung.

116

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- §Çu ra cho s¶n phÈm còng lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc ®èi víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. NhiÒu chñ c¬ së ch¨n nu«i nhËn ®Þnh r»ng cho ®Õn nay, s¶n phÈm cña c¬ së tiªu thô qua trung gian mµ cô thÓ lµ c¸c th−¬ng l¸i chiÕm tû lÖ 70 - 95% tæng s¶n phÈm

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

thu ®−îc. Cßn ®Þnh h−íng cho viÖc s¶n xuÊt vËt nu«i g× th× nhiÒu hé ph¶i nhê chÝnh th−¬ng l¸i m¸ch b¶o.

Mét ®iÒu ®¸ng l−u ý h¬n c¶ ®ã lµ « nhiÔm m«i tr−êng ®ang lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc, khã gi¶i quyÕt cña nhiÒu khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. Nguyªn nh©n lµ do nhËn thøc kh«ng ®Çy ®ñ cña c¸c chñ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung còng nh− viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ë nhiÒu n¬i mang tÝnh tù ph¸t, kh«ng theo quy ho¹ch. §Æc biÖt t¹i c¸c khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung do hÇu hÕt kh«ng cã hÖ thèng thu gom, xö lý ph©n, n−íc th¶i nªn ®· g©y « nhiÔm m«i tr−êng n−íc, ph©n t¸n dÞch bÖnh, ¶nh h−ëng ®Õn n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng s¶n phÈm. Mét sè n¬i rõng ®· bÞ chÆt ph¸ ®Ó lÊy ®Êt x©y dùng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. Trong khi ®ã, c¸c gi¶i ph¸p xö lý chÊt th¶i, gi¶i ph¸p phßng chèng vµ h¹n chÕ sù cè/rñi ro m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i hÇu nh− ch−a cã g×, chØ cã duy nhÊt mét biÖn ph¸p ®−îc ¸p dông lµ x©y dùng bÓ biogas ®Ó xö lý c¸c chÊt th¶i ch¨n nu«i. Tuy nhiªn, m« h×nh nµy còng míi chØ ®−îc ¸p dông réng r·i t¹i Hµ T©y. T¹i c¸c tØnh cßn l¹i, m« h×nh bÓ Biogas míi chØ ®−îc triÓn khai ph©n t¸n t¹i mét sè hé chø ch−a trë thµnh mét m« h×nh phæ biÕn.

III.2.3.Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶/h¹n chÕ cña c¸c gi¶i ph¸p tuyªn

truyÒn gi¸o dôc céng ®ång BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

III.2.3.1. HiÖu qu¶ cña c¸c gi¶i ph¸p tuyªn truyÒn, gi¸o dôc céng ®ång BVMT khu

ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

- Héi ch÷ thËp ®á ®· cã nhiÒu ho¹t ®éng liªn quan ®Õn tuyªn truyÒn phßng chèng dÞch cóm gia cÇm vµ ®¹i dÞch cóm ë ng−êi. C¸c ho¹t ®éng truyÒn th«ng trªn ®· ®−îc sù ñng hé vµ ®ãn nhËn cña c¸c tØnh, trong ®ã ®¹i diÖn lµ tØnh B¾c Giang. NhËn thøc cña ng−êi d©n B¾c Giang vÒ mèi nguy hiÓm dÞch cóm gia cÇm ®· ®−îc n©ng cao. PhÇn lín d©n sè trong tØnh ch¨n nu«i nhá lÎ, Ýt ®Çu t− mang tÝnh tù ph¸t, kh«ng tËp trung. Sù hiÓu biÕt vÒ quy tr×nh ch¨n nu«i còng nh− kiÕn thøc phßng chèng dÞch cóm gia cÇm cßn rÊt h¹n chÕ. B¾c Giang còng lµ mét trong nh−ng n¬i xuÊt hiÖn nhiÒu æ dÞch vµ cã nguy c¬ bïng ph¸t cao. Héi CT§ ViÖt Nam ®· chän B¾c Giang lµ mét trong nh÷ng tØnh thùc hiÖn "Phßng chèng dÞch cóm gia cÇm vµ chuÈn bÞ ®èi phã víi nguy c¬ ®¹i dÞch cóm ë ViÖt Nam".

117

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Dù ¸n ®−îc triÓn khai ë 33 x· cña 3 huyÖn: B×nh Lôc, ViÖt Yªn, L¹ng Giang. Sau 3 th¸ng thùc hiÖn, dù ¸n ®· thu ®−îc mét sè kÕt qu¶ quan träng, gãp phÇn h¹n chÕ nguy c¬ l©y lan vµ bïng ph¸t ®¹i dÞch cóm ë mét ®Þa bµn vèn nh¹y c¶m víi dÞch cóm

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

gia cÇm nµy: 165 t×nh nguyÖn viªn ë 33 x· ®· ®−îc ®µo t¹o c¸c kü n¨ng tuyªn truyÒn phßng chèng dÞch, c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n ®−îc ®−a trªn trang chuyªn ®Ò cña §µi Ph¸t thanh - truyÒn h×nh tØnh, x©y dùng phãng sù vÒ phßng chèng dÞch cóm gia cÇm trªn sãng §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam; ph¸t 1.126 quyÓn s¸ch h−íng dÉn, 56.650 tê ¸p phÝch lín nhá cho c¸c trung t©m y tÕ - v¨n ho¸ x· vµ c¸c hé gia ®×nh, ph¸t 56.000 tê r¬i t¹i c¸c tr−êng häc, khu d©n c−, chî..., 34 b¨ng catset th−êng xuyªn ®−îc ph¸t trªn ®µi truyÒn thanh th«n cña 33 x· dù ¸n, ®ång thêi chuyÓn 15.285 b¸nh xµ phßng ®Õn tõng hé gia ®×nh.

Theo tæng kÕt cña TØnh, nh÷ng ho¹t ®éng trªn ®· gãp phÇn thay ®æi ý thøc ng−êi d©n: 90% ng−êi ®−îc tuyªn truyÒn ®· nhËn thøc ®−îc mèi nguy hiÓm cña dÞch cóm gia cÇm, 95% ng−êi kh«ng ¨n tiÕt canh, 90% ng−êi ®−îc tuyªn truyÒn ®· cã thãi quen röa tay b»ng xµ phßng tr−íc khi ¨n, chÕ biÕn thøc ¨n, tr−íc vµ sau khi tiÕp xóc víi gia cÇm, 92% hé gia ®×nh ®−îc tuyªn truyÒn ®· thùc hiÖn vÖ sinh chuång tr¹i th−êng xuyªn, ®eo g¨ng tay, khÈu trang... tr−íc khi tiÕp xóc víi gia cÇm vµ vÖ sinh chuång tr¹i.

Trung t©m KhuyÕn n«ng Hµ T©y còng ®· phæ cËp tíi ng−êi ch¨n nu«i 4 biÖn

ph¸p ®Ó ®Ò phßng vµ gi¶m bít t¸c h¹i khi ®¹i dÞch x¶y ra lµ:

1. Kh«ng giÕt mæ, sö dông gia cÇm bÞ dÞch; khi cã gia cÇm chÕt hµng lo¹t ph¶i b¸o ngay cho chÝnh quyÒn vµ y tÕ ®Ó c¸ch ly vµ dËp dÞch triÖt ®Ó. 2. T¨ng c−êng vÖ sinh c¸ nh©n, röa tay tr−íc khi ¨n, vÖ sinh trong ¨n uèng. Khi cÇn th× ®eo khÈu trang ®Ó phßng bÖnh cho m×nh vµ cho céng ®ång.

3. Khi cã nhiÒu ng−êi sèt cao, ho, khã thë ph¶i b¸o ngay cho y tÕ ®Ó ®iÒu trÞ kÞp thêi.

4. Th−êng xuyªn vÖ sinh, khö trïng tÈy uÕ chuång tr¹i gia cÇm trong vïng cã dÞch.

Tæ chøc vÖ sinh tiªu ®éc khö trïng ë c¸c c¬ së ch¨n nu«i, Ýt nhÊt mét tuÇn mét lÇn. ChØ ®¹o chÆt chÏ c«ng t¸c tiªm phßng vaccine (trong diÖn tiªm) ®¹t tõ 80% tæng sè gia cÇm trë lªn. Khi cã gia cÇm bÞ bÖnh vµ chÕt, chñ ch¨n nu«i ph¶i b¸o ngay cho tr−ëng th«n, Êp, b¶n; chÝnh quyÒn x· cö c¸n bé thó y ®Õn lÊy mÉu xÐt nghiÖm vµ tæ chøc tiªu hñy ®µn gia cÇm nhiÔm bÖnh.

118

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

c¸c b¸c sü thó y vÒ c¸c dông cô vµ c¸c thñ tôc dÞch tÔ liªn quan ®Õn cóm gia cÇm, n©ng cÊp c¸c hÖ thèng th«ng tin thó y, c¶i thiÖn c¸c biÖn ph¸p an toµn sinh häc ®èi víi c¸c hé ch¨n nu«i nhá vµ ph©n ph¸t c¸c tµi liÖu gi¸o dôc truyÒn th«ng vÒ cóm gia cÇm.

T¹i VÜnh Phóc: Trong c¸c n¨m qua, ®−îc sù gióp ®ì cña Quü M«i tr−êng Sida, Quü M«i tr−êng nhá MES vµ UBND tØnh VÜnh Phóc, Héi ch¨n nu«i tØnh ®· triÓn khai mét sè ch−¬ng tr×nh, tiÓu dù ¸n vÒ N©ng cao nhËn thøc, phæ biÕn kiÕn thøc b¶o vÖ m«i tr−êng, øng dông chÕ phÈm sinh häc trong ch¨n nu«i gãp phÇn b¶o vÖ m«i tr−êng vµ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng. C¸c ch−¬ng tr×nh vµ tiÓu dù ¸n ®· thu ®−îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh.

T¹i Héi nghÞ triÓn khai vµ tËp huÊn, Héi ®· mêi c¸c nhµ khoa häc chuyªn ngµnh ë Trung −¬ng trùc tiÕp truyÒn ®¹t nh÷ng néi dung chñ yÕu vÒ c¬ së lý luËn thùc tÕ cña viÖc øng dông chÕ phÈm sinh häc, nh÷ng t¸c dông trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, chèng « nhiÔm m«i tr−êng, ph¸t triÓn ch¨n nu«i, phßng chèng dÞch bÖnh cho gia sóc, gia cÇm, ®Æc biÖt cã t¸c dông trong phßng chèng bÖnh cóm gia cÇm vµ lë måm long mãng gia sóc. Qua c¸c Héi nghÞ c¸c ®¹i biÓu còng ®· nhËn thøc ®−îc mét sè chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng vµ mét sè ®iÒu cô thÓ cña LuËt B¶o vÖ m«i tr−êng. §ång thêi Héi ®· chuÈn bÞ ®Çy ®ñ tµi liÖu; cã b¸o c¸o ®iÓn h×nh cô thÓ, gi¶i ®¸p c¸c th¾c m¾c cña bµ con n«ng d©n, còng nh− x©y dùng ch−¬ng tr×nh kÕ ho¹ch triÓn khai träng ®iÓm trong tõng thêi kú.

C¸c ch−¬ng tr×nh vµ tiÓu dù ¸n ®· triÓn khai nhiÒu ho¹t ®éng phong phó nh− tæ chøc héi th¶o, tuyªn truyÒn trªn c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng cña tØnh vµ ph¸t thanh ®Õn tõng th«n, xãm, khu d©n c−, x©y dùng c¸c khu d©n c− cã tæ chøc tù qu¶n ®Ó b¶o vÖ m«i tr−êng, hç trî cho n«ng d©n häc tËp vµ øng dông tiÕn bé khoa häc vµo s¶n xuÊt. Tæ chøc c¸c cuéc thi viÕt vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng, cã c¸c gi¶i th−ëng, bµi ®¹t yªu cÇu ®· ®−îc ®¨ng trªn c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng cña tØnh, Trung −¬ng vµ trong quyÓn s¸ch “Khoa häc, c«ng nghÖ, m«i tr−êng vµ con ng−êi VÜnh Phóc” do Héi Ch¨n nu«i xuÊt b¶n.

Cho ®Õn nay, c¸c ch−¬ng tr×nh vµ tiÓu dù ¸n ®· ®−îc trªn 4 ngµn hé n«ng d©n trùc tiÕp triÓn khai, trong ®ã ®· cã 1.500 hé ®· sö dông chÕ phÈm sinh häc. Sè l−îng EM thø cÊp ®· ®−îc cung øng lµ 13.200 lÝt, sö dông cho trªn 45 ngµn con gia cÇm. DiÖn tÝch chuång tr¹i ®· ®−îc phun lµ 18.400 m2 vµ trªn 12.000 m2 cèng r·nh, ao tï.

119

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Sù h−ëng øng cña bµ con n«ng d©n vµ céng ®ång d©n c− trong viÖc øng dông chÕ phÈm EM cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng lµ mét kÕt qu¶ ®¸ng ghi nhËn cña ch−¬ng tr×nh. Qua thùc tÕ ban ®Çu chÕ phÈm ®· cã t¸c dông râ nÐt trong viÖc h¹n chÕ vi khuÈn ®éc h¹i gãp phÇn phßng chèng dÞch bÖnh cho gia sóc, gia cÇm, khö mïi h«i ë chuång tr¹i,

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

cèng r·nh, ao tï n−íc ®äng, t¨ng c−êng ph©n huû chÊt h÷u c¬, cã t¸c dông ®èi víi sù ph¸t triÓn cña vËt nu«i.

Th«ng qua c¸c ch−¬ng tr×nh vµ tiÓu dù ¸n ®· lµm cho mçi ng−êi d©n nhËn thøc ®óng vÒ vai trß, vÞ trÝ cña m«i tr−êng, tõ ®ã ®Ò cao tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ m«i tr−êng, x©y dùng n«ng th«n ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Nh©n d©n trong c¸c x·, ph−êng thùc hiÖn x©y dùng nÕp sèng hîp vÖ sinh, c¶i t¹o vÖ sinh chuång tr¹i ch¨n nu«i, tu söa hÖ thèng tho¸t n−íc ®Ó kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr−êng.

Trung t©m KhuyÕn n«ng Quèc gia ®ang x©y dùng m« h×nh ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung theo h−íng t¸ch khu chuång tr¹i ch¨n nu«i ra khái khu d©n c−, tËp trung c¸c hé ch¨n nu«i trong mét khu vùc ®−îc quy ho¹ch vµ x©y dùng hÖ thèng h¹ tÇng vµ c¬ së vËt chÊt phôc vô ch¨n nu«i, vÖ sinh phßng dÞch. Trong n¨m 2005, Trung t©m ®· x©y dùng m« h×nh ®iÓm ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung t¹i Hµ T©y vµ Thanh Hãa.

III.2.3.2. H¹n chÕ cña c¸c gi¶i ph¸p tuyªn truyÒn gi¸o dôc céng ®ång BVMT khu

ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

C¸c tr¹i ch¨n nu«i lín ®ang hµng ngµy th¶i trùc tiÕp n−íc th¶i vµ mïi h«i thèi ra m«i tr−êng. Theo TS. Ph¹m Kh«i Nguyªn, Thø tr−ëng Bé TN&MT: cã nhiÒu nguyªn nh©n g©y « nhiÔm m«i tr−êng nh−ng nguyªn nh©n c¬ b¶n nhÊt lµ do chÝnh ng−êi ch¨n nu«i g©y ra: Do nhËn thøc cßn h¹n chÕ, c¸c hé ch¨n nu«i th−êng th¶i ph©n r¸c ch−a qua xö lý ra m«i tr−êng xung quanh, n¬i b¶n th©n hä vµ céng ®ång ®ang sinh sèng v× thÕ m«i tr−êng ë n«ng th«n, nhÊt lµ khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung bÞ « nhiÔm rÊt nghiªm träng. NhiÒu n¬i, ng−êi d©n còng ®· ý thøc ®−îc t¸c h¹i cña « nhiÔm m«i tr−êng nh−ng ®Ó ®Çu t− x©y dùng mét hÖ thèng xö lý m«i tr−êng l¹i ®ßi hái ph¶i cã kinh phÝ lín nªn hÇu nh− c¸c hé ch¨n nu«i kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng.

120

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

VÝ dô: Phó Xuyªn - mét trong nh÷ng huyÖn ch¨n nu«i gia cÇm lín nhÊt cña Hµ T©y vµo nh÷ng ngµy dÞch cóm gia cÇm ®· ®i qua. T¹i ®©y, bµ con n«ng d©n vÉn ch¨n nu«i theo ph−¬ng thøc kh«ng kh¸c so víi thêi ®iÓm tr−íc khi x¶y ra dÞch cóm gia cÇm - gµ, vÞt vÉn th¶ "r«ng". Mét sè hé tuy cã thùc hiÖn ph−¬ng ph¸p nu«i nhèt, nh−ng chñ yÕu vÉn nhèt gia cÇm gÇn víi n¬i ë cña m×nh. Víi c¸ch thøc nu«i trªn, c¸c nhµ khoa häc ®· tõng lo ng¹i, dÞch bÖnh cã thÓ l©y lan bÊt kú lóc nµo trªn diÖn réng.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Ch−¬ng IV: §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶

BVMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

IV.1. C¸c gi¶i ph¸p thÓ chÕ chÝnh s¸ch

ChiÕn l−îc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n thêi kú 2001 - 2010 ®Æt môc tiªu phÊn ®Êu ®−a tû träng gi¸ trÞ ch¨n nu«i/gi¸ trÞ n«ng nghiÖp lªn møc 20 - 25% vµo n¨m 2010. T¨ng s¶n l−îng gia cÇm lªn 300 triÖu con mét n¨m, bao gåm c¶ gµ ch¨n th¶ tù do, ®Ó phôc vô thÞ tr−êng xuÊt khÈu.

VÒ quan ®iÓm ph¸t triÓn vïng ch¨n nu«i gia cÇm tíi 2010 cña ViÖt Nam lµ:

- Di dêi c¸c c¬ së, ®iÓm ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung xa khu ®« thÞ nh»m b¶o

®¶m kiÓm so¸t dÞch bÖnh vµ vÖ sinh m«i tr−êng.

- §Èy nhanh viÖc ph¸t triÓn ch¨n nu«i lªn thµnh ngµnh s¶n xuÊt chÝnh, t¨ng tû

träng ch¨n nu«i trong c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.

- Ph¸t triÓn m¹nh ®µn bß s÷a vµ bß thÞt chÊt l−îng cao, n¹c ho¸ ®µn heo, ph¸t

triÓn gia cÇm theo h−íng th¶ v−ên vµ nu«i c«ng nghiÖp.

- G¾n ph¸t triÓn ch¨n nu«i víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn (chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc

vµ s¶n phÈm ch¨n nu«i.

§iÒu cèt lâi lµ lµm thÕ nµo ®Ó ®−a nÒn ch¨n nu«i ph©n t¸n, nhá lÎ lªn thµnh ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp. VÊn ®Ò nµy v−ît ra khái khu«n khæ thuÇn tuý ngµnh n«ng nghiÖp v× cã liªn quan ®Õn rÊt nhiÒu ngµnh, nhiÒu cÊp, ®Æc biÖt lµ c¸c chÝnh quyÒn tØnh, thµnh phè. Do ®ã, c¸c gi¶i ph¸p nh»m ®æi míi ch¨n nu«i, ph¸t triÓn hÖ thèng giÕt mæ gia cÇm tËp trung c«ng nghiÖp lóc nµy cÇn ®−îc sù quan t©m hç trî ®óng møc cña Nhµ n−íc, cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn vÒ mäi mÆt.

Sau ®©y lµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ BVMT khu ch¨n nu«i

121

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

gia cÇm tËp trung:

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

- Hoµn thiÖn c¬ b¶n hÖ thèng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ qu¶n lý VSATTP tõ kh©u s¶n xuÊt ®Õn chÕ biÕn, b¶o qu¶n, l−u th«ng vµ kinh doanh thùc phÈm. Söa ®æi, bæ sung vµ ban hµnh c¸c v¨n b¶n phï hîp víi giai ®o¹n míi.

- Hoµn thiÖn hÖ thèng tiªu chuÈn chÊt l−îng VSATTP phï hîp víi tiªu chuÈn

quèc tÕ, ®¸p øng lé tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

- Cñng cè vµ hoµn thiÖn hÖ thèng qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ VSATTP bao gåm c¸c bé phËn qu¶n lý, kiÓm nghiÖm vµ thanh tra chuyªn ngµnh VSATTP tõ Trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng vµ c¸c Bé, ngµnh liªn quan.

- Ph¶i ®Èy m¹nh ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung vµ chuyªn m«n ho¸ c¸c kh©u tõ s¶n xuÊt con gièng, kü thuËt ch¨n nu«i ®Ó n©ng cao chÊt l−îng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ph¶i qu¶n lý chÊt l−îng thøc ¨n ngay tõ nguån, tr¸nh nh÷ng chÊt ®éc tè, kÝch thÝch t¨ng tr−ëng ¶nh h−ëng ®Õn chÊt l−îng s¶n phÈm. Quy tr×nh ch¨m sãc nu«i d−ìng ph¶i an toµn vÖ sinh. HÖ thèng giÕt mæ tËp trung ph¶i ®−îc ®Çu t− më réng.

- TiÕp tôc x©y dùng c¸c qui ®Þnh kü thuËt, tiªu chuÈn ngµnh, tiªu chuÈn ViÖt Nam trong qu¶n lý s¶n xuÊt, kinh doanh thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph©n cÊp qu¶n lý cho c¸c ®Þa ph−¬ng vÒ thøc ¨n ch¨n nu«i nh»m thèng nhÊt ®Çu mèi qu¶n lý vµ t¨ng c−êng c«ng t¸c thanh kiÓm tra ®èi víi c¸c c¬ së.

- Nhanh chãng x©y dùng c¸c lß giÕt mæ tËp trung, ®¶m b¶o VSATTP. Nhµ n−íc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch hç trî kinh phÝ x©y dùng nhanh chãng c¸c c¬ së giÕt mæ tËp trung, víi l·i suÊt −u ®·i 0% trong hai n¨m ®Çu, miÔn thu thuÕ 5 n¨m ®Çu, hç trî gi¸ tiªu thô s¶n phÈm 2 -3 n¨m ®Çu (®Ó c¹nh tranh ®−îc víi s¶n phÈm giÕt nhá lÎ, ph©n t¸n).

- Nhµ n−íc cÇn ®Çu t− ®Çy ®ñ c«ng tr×nh thuû lîi ë c¸c vïng ng«, nghiªn cøu chuyÓn ®æi thu ho¹ch ng« vµo mïa n¾ng, ®Ó chñ ®éng cã ®ñ nguyªn liÖu ng« chÕ biÕn thøc ¨n gia cÇm. Còng cÇn ®−îc ®−a mét tû lÖ s¾n thÝch ®¸ng vµo lµm thøc ¨n gia cÇm, kh«ng nªn chØ tËp trung xuÊt khÈu nh− hiÖn nay.

- UBND c¸c cÊp x©y dùng kÕ ho¹ch hµnh ®éng cô thÓ cña ®Þa ph−¬ng m×nh,

122

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

chuÈn bÞ lùc l−îng, vËt t− cÇn thiÕt ®Ó ®èi phã víi c¸c t×nh huèng x¶y ra. ë cÊp x·, ph−êng, thµnh lËp ban chØ huy phßng, chèng dÞch cóm gia cÇm víi sù tham gia cña cÊp ñy §¶ng, chÝnh quyÒn, ®oµn thÓ, vµ c¸c tæ chuyªn m«n ®Ó h−íng dÉn kü thuËt, th−êng trùc, tæng hîp t×nh h×nh. Tr−ëng th«n, Êp, b¶n trùc tiÕp kiÓm tra, gi¸m s¸t t×nh h×nh dÞch bÖnh; tæ chøc thùc hiÖn "n¨m kh«ng" (kh«ng th¶ r«ng gia cÇm; kh«ng mua, b¸n

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

gia cÇm bÞ bÖnh; kh«ng ¨n thÞt gia cÇm bÞ bÖnh hoÆc kh«ng râ nguån gèc; kh«ng giÊu dÞch; kh«ng vøt x¸c gia cÇm bõa b·i).

- T¨ng c−êng ®Çu t−, n©ng cÊp c¸c c¬ së nghiªn cøu khoa häc vµ ®µo t¹o ®Ó n©ng cao chÊt l−îng nghiªn cøu tõ gièng, kü thuËt ch¨n nu«i, thó y, thøc ¨n,... vµ chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt cho c¸c hé ch¨n nu«i.

IV.2. C¸c gi¶i ph¸p vÒ vèn

Nh− ®· nãi ë c¸c phÇn trªn, hÇu hÕt c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ë ViÖt Nam nãi chung vµ 4 tØnh Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang nãi riªng ®Òu rÊt thiÕu vèn. Cã tíi trªn 80% lµ vèn ®i vay víi l·i suÊt cao v× vËy rÊt khã ®Ó c¸c chñ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung bá kinh phÝ ra ®Çu t− x©y dùng c¸c hÖ thèng xö lý chÊt th¶i ch¨n nu«i. Do ®ã, tr−íc m¾t, chÝnh quyÒn c¸c tØnh nªn cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî vÒ vèn cho ng−êi ch¨n nu«i, cô thÓ lµ:

- Hç trî cho hé n«ng d©n vay vèn kh«ng lÊy l·i ®Ó x©y dùng hÖ thèng xö lý chÊt th¶i; ®èi víi c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ®−îc quy ho¹ch, chÝnh quyÒn tØnh nªn ®Çu t− x©y dùng hÖ thèng ®−êng giao th«ng, ®iÖn, n−íc ®Õn tËn khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung vµ hÖ thèng xö lý n−íc th¶i, chÊt th¶i r¾n ngay tõ khi b¾t ®Çu triÓn khai.

- KhuyÕn khÝch h×nh thµnh c¸c quü b¶o hiÓm ch¨n nu«i.

IV.3. C¸c gi¶i ph¸p quy ho¹ch

Nhê ®−êng lèi ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n−íc, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, kinh tÕ c¶ n−íc nãi chung vµ kinh tÕ n«ng nghiÖp nãi riªng ®· ph¸t huy t¸c dông to lín, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn h×nh thøc kinh tÕ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®· t¨ng nhanh ë mäi miÒn ®Êt n−íc (c¶ n−íc cã gÇn 100.000 khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung víi c¸c quy m« kh¸c nhau). Sè khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ch¨n nu«i n¨m 2004 ë VÜnh Phóc lµ 85, Hµ T©y lµ 217, Th¸i Nguyªn lµ 154, B¾c Giang 146.

Tuy nhiªn hÇu hÕt c¸c ®Þa ph−¬ng cã khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ph¸t triÓn ®Òu ch−a lµm tèt c«ng t¸c quy ho¹ch. NhiÒu khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ch¨n nu«i ®−îc x©y dùng trªn ®Êt thæ c−, diÖn tÝch chËt chéi nh−ng sè l−îng gia cÇm nu«i lín nªn ®· g©y « nhiÔm bëi ph©n vµ mïi h«i, ¶nh h−ëng tíi søc khoÎ céng ®ång.

123

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

§Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn, tr−íc tiªn ph¶i coi träng ®óng møc c«ng t¸c quy ho¹ch thiÕt kÕ. Thùc hiÖn quy ho¹ch vµ tæ chøc l¹i c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung theo h−íng c«ng nghiÖp. CÊm nu«i gia cÇm trong néi thµnh, néi thÞ ë c¸c thµnh

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

phè, thÞ x·, thÞ trÊn, c¸c khu ®« thÞ míi, khu c«ng nghiÖp; h¹n chÕ nu«i gia cÇm ë n¬i cã nguy c¬ cao vÒ dÞch bÖnh; cã chÝnh s¸ch hç trî ng−êi ch¨n nu«i gia cÇm nhá lÎ chuyÓn sang ngµnh nghÒ kh¸c hoÆc di chuyÓn c¬ së ch¨n nu«i ®Õn ®Þa ®iÓm ®−îc quy ho¹ch.

Khi tiÕn hµnh quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ch¨n

nu«i gia cÇm tËp trung cÇn tu©n theo 9 nguyªn t¾c c¬ b¶n sau:

• Mét lµ, g¾n ph¸t triÓn kinh tÕ víi b¶o vÖ m«i tr−êng, phôc vô lîi Ých céng ®ång

(gia ®×nh vµ x· héi) mét c¸ch l©u dµi vµ æn ®Þnh.

• Hai lµ, ®¶m b¶o c©n b»ng vËt chÊt, c©n b»ng n¨ng l−îng vµ c©n b»ng sinh th¸i trong khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung nh»m gi÷ thÕ æn ®Þnh cña chu tr×nh sinh - ®Þa – ho¸, kh«ng lµm v−ît qu¸ kh¶ n¨ng, chøc n¨ng ®¸p øng vµ tiªu thô cña mét hÖ sinh th¸i.

• Ba lµ, ph¶i ®¹t møc ®é phï hîp, coi träng viÖc khai th¸c hîp lý tiÒm n¨ng ®Êt ®ai, vi khÝ hËu, nguån n−íc, tµi nguyªn sinh vËt trªn nÒn t¶ng sinh th¸i c¸ thÓ, sinh th¸i quÇn thÓ vµ b¶o vÖ, c¶i thiÖn c¶nh quan.

• Bèn lµ, ®¶m b¶o ®¸p øng sù ph¸t triÓn nh−ng kh«ng m©u thuÉn víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn vÜ m« vµ ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr−êng, b¶o tån ®a d¹ng sinh häc ë ®Þa ph−¬ng.

• N¨m lµ, kh«ng lµm c¶n trë sù ph¸t triÓn c¸c hÖ sinh th¸i kh¸c, kh«ng g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn c¸c hÖ sinh th¸i l©n cËn còng nh− ¶nh h−ëng ®Õn søc khoÎ céng ®ång xung quanh.

• S¸u lµ ph¶i tu©n thñ thùc hiÖn nghiªm tóc LuËt b¶o vÖ m«i tr−êng, c¸c quy chÕ,

quy ®Þnh, c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc vµ ®Þa ph−¬ng.

• B¶y lµ, ph¶i x©y dùng, ph¸t triÓn tiÒm lùc vÒ vèn cïng víi häc hái, kÕ thõa c¸c kiÕn thøc b¶n ®Þa, kinh nghiÖm truyÒn thèng cña c¸c l·o n«ng, l·o ng−… còng nh− ¸p dông thÝch hîp c¸c kü thuËt tiÕn bé vµo s¶n xuÊt.

• T¸m lµ, ®¸nh gi¸ yÕu tè thuËn lîi (sö dông) vµ dù b¸o nh÷ng khã kh¨n vµ nh÷ng diÔn biÕn vÒ m«i tr−êng c¶nh quan ¶nh h−ëng ®Õn s¶n xuÊt vµ dù kiÕn c¸c gi¶i ph¸p ®Ò phßng, kh¾c phôc.

• ChÝn lµ, sö dông, båi d−ìng ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kü thuËt vµ lao ®éng

124

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

cã tay nghÒ, gi÷ mèi quan hÖ chÆt chÏ víi céng ®ång.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

UBND tØnh quy ho¹ch c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña ®Þa ph−¬ng m×nh. C¸c c¬ së nµy ph¶i b¶o ®¶m ®iÒu kiÖn vÖ sinh thó y, vÖ sinh an toµn thùc phÈm:

+ Tæ chøc, c¸ nh©n khi x©y dùng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung gia cÇm míi ph¶i ®−îc sù thÈm ®Þnh cña Së N«ng nghiÖp vµ PTNT; Së Tµi nguyªn M«i tr−êng, ph¶i ®¶m b¶o vÖ sinh m«i tr−êng vµ an toµn dÞch (®iÒu kiÖn kinh doanh). KhuyÕn khÝch ¸p dông kiÓu chuång kÝn, cã hÖ thèng lµm m¸t chèng nãng, tù ®éng cÊp thøc ¨n, n−íc uèng hoÆc kiÓu chuång th«ng tho¸ng tù nhiªn vµ thùc hiÖn quy tr×nh cïng vµo cïng ra.

+ Khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp nªn x©y dùng xa khu d©n c− tèi thiÓu 300 mÐt; xa c«ng së, tr−êng häc, bÖnh viÖn, chî tèi thiÓu 500 mÐt; chuyÓn khu ch¨n nu«i trong khu d©n c− ra khu vùc ®−îc quy ho¹ch.

+ Tæ chøc l¹i ch¨n nu«i thñy cÇm theo h−íng nu«i nhèt, khÐp kÝn; kh«ng ch¨n th¶ tù do; kh«ng ®−îc nu«i, nhèt trªn kªnh r¹ch cã dßng n−íc ch¶y;

+ C¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung võa qua bÞ dÞch, kh«ng ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn ch¨n nu«i ph¶i di dêi míi ®−îc phÐp ch¨n nu«i l¹i.

§èi víi c¸c huyÖn cã ®Êt ®ai réng, xa khu d©n c−; c¸c tØnh trung du vµ miÒn nói

cÇn tËp trung x©y dùng khu ch¨n nu«i gia cÇm quy m« lín.

C¸c ph−¬ng ¸n quy ho¹ch ph¸t triÓn khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung:

Ph−¬ng ¸n thø nhÊt:

KhuyÕn khÝch c¸c hé ch¨n nu«i cã ®Êt ®−îc giao theo NghÞ ®Þnh 64/CP ®æi ®Êt cho nhau ®Ó cã mét vïng ®Êt réng x©y dùng chuång tr¹i (tiªu chÝ trªn 1.000 m2 vµ c¸ch xa khu d©n c− Ýt nhÊt 300 m). Theo ph−¬ng ¸n nµy, nh÷ng hé d©n cã vèn, cã tr×nh ®é tiÕp thu khoa häc kü thuËt, sÏ chñ ®éng x©y dùng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. Khi x¶y ra dÞch bÖnh sÏ ®−îc khoanh vïng nªn h¹n chÕ ®−îc kh¶ n¨ng l©y lan, dÔ khèng chÕ dÞch. Tuy nhiªn, kh¶ n¨ng ®Çu t− vÒ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng nh− ®−êng giao th«ng, hÖ thèng cÊp tho¸t n−íc vµ xö lý vÖ sinh m«i tr−êng sÏ kÐm v× nguån vèn chØ cã h¹n.

125

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

C¸c h¹n chÕ: §Ó cã c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, ph¶i cã khu ®Êt réng tõ 3 ha, c¸ch xa khu d©n c− 300 m. §Ó ®¸p øng ®iÒu kiÖn ®ã, chØ cã ®Êt n«ng nghiÖp, nh−ng thùc tÕ ch¨n nu«i ph¶i x©y dùng chuång tr¹i mµ ®Êt n«ng nghiÖp l¹i kh«ng ®−îc chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông. MÆt kh¸c, chÝnh quyÒn c¸c huyÖn còng kh«ng d¸m cho thuª ®Êt l©u dµi vµ cho phÐp x©y dùng trªn khu ®Êt n«ng nghiÖp v× sî mét sè hé d©n lîi dông chÝnh s¸ch nµy sÏ dÇn cã nguy c¬ chuyÓn ®Êt n«ng nghiÖp thµnh ®Êt ë. H¬n n÷a, thêi gian x©y dùng vµ phª duyÖt dù ¸n qua nhiÒu cÊp, ngµnh, víi thñ tôc r−êm rµ sÏ

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

mÊt tõ 3 ®Õn 5 n¨m míi cã thÓ triÓn khai x©y dùng ®−îc. MÆt kh¸c, kinh phÝ ®Çu t− qu¸ lín, nÕu kh«ng cã sù hç trî cña Nhµ n−íc vÒ vèn th× khã lßng thùc hiÖn ®−îc.

Ph−¬ng ¸n 2 lµ quy ho¹ch mét vïng ®Êt, ®Çu t− c¬ së h¹ tÇng nh−: ®−êng giao th«ng, ®−êng ®iÖn, hÖ thèng cÊp tho¸t n−íc, hÖ thèng xö lý chÊt th¶i b¶o ®¶m kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr−êng... ®Ó chuyÓn nh÷ng hé ch¨n nu«i ra ngoµi khu d©n c− vµo vïng ®Êt ®ã.

Theo ph−¬ng ¸n nµy, mçi th«n, x· cã thÓ chän 1 - 2 vïng ®Êt ®Ó ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cho nhiÒu hé víi ®iÒu kiÖn kh«ng vi ph¹m quy ho¹ch chung cña Thµnh phè vµ quèc gia; xa khu d©n c−, ®−êng quèc lé Ýt nhÊt 300 m.

Trªn c¬ së ch¨n nu«i theo h−íng tËp trung, ngµnh n«ng nghiÖp sÏ gióp c¸c hé ch¨n nu«i øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vÒ con gièng, thøc ¨n, thó y, ®æi míi quy tr×nh nu«i ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l−îng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¶i ph¸p vÒ kü thuËt vµ chuång tr¹i lµ khu ch¨n nu«i ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c tho¸ng m¸t vÒ mïa hÌ, Êm vÒ mïa ®«ng. VÒ con gièng: sÏ ®−a gièng n¨ng suÊt, chÊt l−îng cao vµ an toµn dÞch bÖnh vµo ch¨n nu«i. VÒ thøc ¨n: khuyÕn khÝch c¸c hé sö dông thøc ¨n c«ng nghiÖp. VÒ thó y: cã c¸n bé phô tr¸ch khu nu«i tËp trung chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vÒ dÞch bÖnh. Nhµ n−íc sÏ cho c¸c hé ch¨n nu«i gia cÇm ®−îc vay vèn −u ®·i víi l·i suÊt 0,3%/th¸ng víi thêi h¹n 1 n¨m. C¸c hé khi ®Çu t− vµo c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung th× còng cÇn tu©n thñ ®Çy ®ñ nh÷ng quy ®Þnh vÒ b¶o ®¶m vÖ sinh, phßng chèng dÞch bÖnh cho gia cÇm theo ®óng quy ®Þnh cña ®Þa ph−¬ng vµ cña ngµnh thó y. Bªn c¹nh ®ã, cÇn ®ång thêi cã kÕ ho¹ch x©y dùng c¸c khu giÕt mæ gia cÇm tËp trung xa khu d©n c−. Cã nh− thÕ chóng ta míi võa ph¸t triÓn ®−îc ch¨n nu«i gia cÇm, võa phßng, tr¸nh ®−îc c¸c bÖnh dÞch cho nh©n d©n.

IV.4. C¸c gi¶i ph¸p khoa häc vµ c«ng nghÖ (c¸c gi¶i ph¸p xö lý

chÊt th¶i, gi¶i ph¸p phßng chèng vµ h¹n chÕ sù cè/rñi ro m«i

tr−êng)

IV.4.1. Ph¸t triÓn ch¨n nu«i theo ph−¬ng ph¸p an toµn sinh häc

126

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

HiÖn nay n−íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp víi quèc tÕ vµ khu vùc, ®ång thêi chóng ta còng ®ang cËn kÒ víi nhiÒu lo¹i dÞch bÖnh trªn nh÷ng vËt nu«i, ®©y sÏ lµ nguy c¬ g©y ¶nh h−ëng kh«ng nhá ®Õn s¶n xuÊt, ®êi sèng cña ®a sè n«ng d©n vµ thÞ tr−êng tiªu thô chung cña c¶ n−íc. Do ®ã, trong giai ®o¹n hiÖn nay, viÖc ph¸t triÓn ch¨n nu«i theo ph−¬ng ph¸p an toµn sinh häc ®−îc ®Æt lªn hµng ®Çu nh»m h¹n chÕ dÞch

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

bÖnh, b¶o vÖ m«i tr−êng, an toµn vÖ sinh thùc phÈm, b¶o vÖ s−c khoÎ ng−êi tiªu dïng, cuèi cïng lµ b¶o vÖ lîi Ých cña nhµ s¶n xuÊt vµ toµn x· héi.

An toµn sinh häc trong ch¨n nu«i: Lµ biÖn ph¸p ®Ó ng¨n ngõa sù tiÕp xóc gi÷a

thó nu«i vµ mÇm bÖnh

BiÖn ph¸p an toµn sinh häc ®Ó b¶o vÖ ®µn gia cÇm: Tr−íc hÕt lµ t×m ra nh÷ng yÕu tè nguy c¬ lµm ph¸t sinh dÞch bÖnh trªn gia cÇm tõ ®ã cã biÖn ph¸p ®èi víi tõng yÕu tè.

Mét sè biÖn ph¸p an toµn sinh häc chÝnh ®Ó b¶o vÖ ®µn gia cÇm:

§èi víi vËt nu«i: Mua gia cÇm khoÎ m¹nh ®· ®−îc tiªm phßng c¸c bÖnh truyÒn nhiÔm nguy hiÓm vµ ®· ®−îc kiÓm dÞch thó y. C¸ch ly gia cÇm míi mua vÒ Ýt nhÊt lµ 21 ngµy. KiÓm nghiÖm l¹i tr−íc khi cho nhËp ®µn. Kh«ng nu«i chung nhiÒu lo¹i gia cÇm hoÆc c¸c ®éng vËt kh¸c trong cïng mét tr¹i. Cã l−íi hoÆc rµo ch¾n kh«ng cho chim, chuét... vµo tr¹i. KiÓm tra hµng ngµy vÒ mÆt sè l−îng, nguyªn nh©n thÊt tho¸t, møc tiªu thô thøc ¨n, møc t¨ng träng... XÐt nghiÖm huyÕt thanh ®Þnh kú hoÆc ®ét xuÊt khi cã nguy c¬ m¾c bÖnh cao.

S¶n phÈm vËt nu«i: Kh«ng ®−a s¶n phÈm vËt nu«i cã kh¶ n¨ng nhiÔm mÇm bÖnh vµo tr¹i, bao gåm c¶ thøc ¨n cho ng−êi lµm viÖc trong khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. Thøc ¨n ch¨n nu«i ®· qua chÕ biÕn vµ ®· ®−îc xö lý diÖt mÇm bÖnh.

§èi víi con ng−êi: Ng−êi ch¨n nu«i trong khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung kh«ng ®−îc tiÕp xóc víi vËt nu«i bªn ngoµi tr¹i vµ ng−êi ch¨n nu«i, c¸n bé Thó y, nh÷ng ng−êi vµo tr¹i ph¶i vÖ sinh, khö trïng cÈn thËn tr−íc khi vµo tr¹i. H¹n chÕ kh¸ch th¨m quan ®i trùc tiÕp vµo chuång nu«i.

C¸c yÕu tè tù nhiªn: Chuång tr¹i ph¶i tr¸nh m−a tËt, giã lïa. N−íc uèng sö

dông trong tr¹i ph¶i ®¶m b¶o vÖ sinh thó y.

VÖ sinh chuång tr¹i, dông cô ch¨n nu«i: Th−êng xuyªn phun ho¸ chÊt khö trïng trong chuång nu«i vµ khu vùc chung quanh chuång, cã hè s¸t trïng ë cöa chuång, cæng tr¹i, cã phßng khö trïng, t¾m, thay quÇn ¸o cho c«ng nh©n ch¨n nu«i. Dông cô ch¨n nu«i ph¶i ®−îc röa s¸t trïng sau mçi ngµy lµm viÖc vµ kh«ng ®−îc m−în dông cô tõ tr¹i kh¸c. Ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn kh«ng nªn cho vµo trong tr¹i, ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn khi ®i ra vµo tr¹i ph¶i ®−îc phun xÞt b»ng ho¸ chÊt x¸t trïng.

127

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

m×nh. Trong thêi gian vïng xung quanh cã nguy c¬ ph¸t bÖnh cao cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng chèng dÞch nh− vÖ sinh tiªu ®éc, cÊm nhËp vËt nu«i, s¶n phÈm vËt nu«i. C¬ së ch¨n nu«i ph¶i cã sù phèi hîp th−êng xuyªn víi chÝnh quyÒn vµ thó y ®Þa ph−¬ng, th«ng tin cho nhau vÒ t×nh h×nh dÞch bÖnh, kh«ng ®−îc dÊu dÞch ®Ó vËn chuyÓn ra ngoµi lµm lan truyÒn dÞch bÖnh ®Õn n¬i kh¸c.

§©y lµ nh÷ng viÖc lµm th−êng xuyªn ®èi víi tÊt c¶ c¸c c¬ së ch¨n nu«i vµ cÇn thùc hiÖn thËt nghiªm tóc ë mäi kh©u tõ quy ho¹ch vïng nu«i, ®Þa ®iÓm nu«i, chuång tr¹i, con gièng, trøng gièng, thøc ¨n, n−íc uèng...

1. Quy ho¹ch vïng, ®Þa ®iÓm nu«i vµ chuång tr¹i: Ph¶i ®−îc x©y dùng ë n¬i cã ®ñ ¸nh s¸ng, tho¸ng, cao r¸o vµ dÔ tho¸t n−íc. Khu chuång, tr¹i ch¨n nu«i ph¶i ®¶m b¶o kho¶ng c¸ch an toµn nh− xa khu d©n c−, tr−êng häc, nhµ m¸y vµ chî (§· cã QuyÕt ®Þnh 894).

Chuång tr¹i ph¶i thuËn tiÖn cho viÖc qu¶n lý, nu«i d−ìng vµ ch¨m sãc; tr−íc

cæng tr¹i ph¶i cã biÓn b¸o (khu ch¨n nu«i cÊm vµo).

Ngoµi viÖc nu«i gµ trªn nÒn cã ®Öm lãt, nªn nu«i gµ trªn chuång sµn võa ®¶m b¶o chuång tr¹i kh« r¸o, tho¸ng m¸t vµ ®ì Èm −ít, « nhiÔm h¬n. Chuång sµn cã kÝch th−íc sµn (nÒn chuång c¸ch mÆt ®Êt 0,6 - 0,7 m) ®−îc lµm b»ng nan tre hay gç cã b¶n réng 2 - 2,5 m khe nan (nan nä c¸ch nan kia) 1,2 - 1,5 m (tïy theo lo¹i gµ).

MÆt ®Êt d−íi sµn chuång ®−îc l¸ng xi m¨ng cã ®é dèc vÒ 1 phÝa tõ 2 - 3%. PhÝa

thÊp nhÊt cã gê cao 5 - 6 cm ®Ó ng¨n ph©n, kh«ng cho v¨ng ra ngoµi (xem h×nh vÏ).

Dông cô cña khu, d·y chuång nµo th× ph¶i ë khu, d·y chuång ®ã vµ khi sö

dông xong ph¶i röa s¹ch s¸t trïng vµ ®Ó ®óng n¬i quy ®Þnh.

Hµng ngµy ph¶i quÐt dän s¹ch tõng « nu«i. Hµng tuÇn, c¸c m−¬ng cèng r·nh

128

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

tho¸t n−íc còng cÇn ph¶i ®−îc vÖ sinh vµ hµng quý tæng vÖ sinh tiªu ®éc chuång tr¹i.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Sau mçi ®ît nu«i ph¶i cä röa tr−íc trÇn, v¸ch, nÒn chuång b»ng vßi n−íc xÞt vµ kho¶ng 2 giê sau tiÕn hµnh phun ho¸ chÊt s¸t trïng (nªn tiÕn hµnh phun xÞt thuèc trong kho¶ng thêi gian lóc 10 giê s¸ng ®Õn 2 giê chiÒu). Cuèi cïng ®Ó trèng chuång tõ 7 ngµy trë lªn tr−íc khi nu«i ®ît míi. L−u ý thùc hiÖn nguyªn t¾c “cïng ®Çy chuång vµ trèng chuång” nh»m ng¨n ngõa sù l©y lan bÖnh gi÷a c¸c gia cÇm, thuËn lîi cho viÖc tiªu ®éc, s¸t trïng tr−íc mçi lÇn nhËp vµ xuÊt gia cÇm; t¹o sù hîp lý trong kü thuËt ch¨n nu«i vµ tËn dông ®−îc diÖn tÝch chuång nu«i (Ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng cña Trung t©m KhuyÕn n«ng vµ Chi côc Thó y ®· cã phæ biÕn cho n«ng d©n qua c«ng t¸c tËp huÊn, d¹y nghÒ vµ chuyÓn giao kü thuËt).

2. Con gièng, trøng gièng: §Ó cã ®µn gia cÇm khoÎ m¹nh cÇn l−u ý nªn mua con gièng vµ trøng gièng tõ nh÷ng c¬ së ®· ®¨ng ký tiªu chuÈn chÊt l−îng víi ngµnh N«ng nghiÖp, nghÜa lµ con gièng nhËp vµo tr¹i ph¶i ®¶m b¶o an toµn dÞch bÖnh, cã nguån gèc râ rµng vµ ®µn gièng cha mÑ ph¶i ®−îc mua tõ c¬ së gièng gèc... Ngoµi ra cÇn thùc hiÖn tèt ch−¬ng tr×nh chñng ngõa b»ng vacxin. TuyÖt ®èi kh«ng ®−îc nu«i chung heo, bß, gµ, vÞt... víi nhau.

Thøc ¨n vµ n−íc uèng: Kho b¶o qu¶n thøc ¨n ph¶i cao r¸o, tho¸ng vµ kh«ng dét. TuyÖt ®èi kh«ng x©y dùng nhµ kho gÇn ao hå, s«ng suèi vµ nªn bè trÝ c¸ch biÖt khu ch¨n nu«i. §Þnh kú cÇn kiÓm tra chÊt l−îng nguyªn liÖu (c¶m quan vµ ph©n tÝch ho¸ häc) ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi. Lèi ra vµo kho ph¶i cã hè s¸t trïng vµ mçi 2 - 3 ngµy thay ho¸ chÊt mét lÇn.

Nguån nguyªn liÖu dïng ®Ó lµm thøc ¨n ph¶i ®−îc kiÓm tra kü (mèi, mät, mèc...) tr−íc khi phèi chÕ vµ khi phèi chÕ thøc ¨n ph¶i ®¶m b¶o chÊt l−îng tèt, kh«ng chøa nÊm mèc, vi trïng, virus, ký sinh trïng, chÊt kÝch thÝch sinh tr−ëng, ho¸ chÊt vµ thuèc trªn møc cho phÐp. Trong thøc ¨n kh«ng cã mïi chua, mïih«i thèi, mïi kh¸c l¹ vµ kh«ng nªn dù tr÷ thøc ¨n trong kho qu¸ 15 ngµy.

Nguån n−íc cho gia sóc, gia cÇm uèng hay trén vµo thøc ¨n ph¶i ®¶m b¶o

kh«ng cã mÇm bÖnh vµ c¸c chØ tiªu lý ho¸ sinh ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu vÖ sinh.

129

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

4. Ng−êi ch¨n nu«i hay c¸n bé kü thuËt: C«ng nh©n hay c¸n bé kü thuËt ph¶i ®−îc trang bÞ trang phôc lao ®éng (quÇn ¸o, giÇy ñng, khÈu trang...) riªng. Trong qu¸ tr×nh ch¨m sãc nu«i d−ìng, qu¶n lý thó vµ ph¶i h¹n chÕ tèi ®a ®i tõ tr¹i, khu, d·y chu«ng nµy sang tr¹i, khu, d·y chuång kh¸c. C¸n bé kü thuËt ®−îc mêi kh¸m vµ ®iÒu trÞ bÖnh cho thó kh«ng nªn can thiÖp qu¸ nhiÒu tr¹i trong ngµy nÕu kh«ng ®¶m b¶o ®−îc vÖ sinh thó y. Ngoµi ra c¬ së cÇn h¹n chÕ tèi ®a kh¸ch tham quan vµo khu vùc ch¨n nu«i. Xe cé, ng−êi ra vµo chuång tr¹i ph¶i ®i qua n−íc khö trïng. §©y lµ ®iÒu

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

kiÖn b¾t buéc nh»m h¹n chÕ viÖc l©y lan bÖnh, g©y ¶nh h−ëng xÊu tíi hiÖu qu¶ ch¨n nu«i.

§Þnh kú ng−êi ch¨n nu«i hay c¸n bé thó y cÇn ®Õn c¬ së y tÕ kiÓm tra søc khoÎ

(Ýt nhÊt 1 lÇn/n¨m).

IV.4.2. C¸c gi¶i ph¸p xö lý chÊt th¶i

IV.4.2.1. TiÕn hµnh vÖ sinh chuång tr¹i th−êng kú

VÖ sinh chuång tr¹i: Theo quy tr×nh cø 2 - 3 ngµy dän thu ph©n 1 lÇn, dïng bµn trang cã c¸n dµi, cµo ph©n vÒ mét phÝa thÊp, hãt cho vµo bao x¸c r¾n. Khi bao ®Çy, dïng d©y buéc kÝn miÖng l¹i xÕp vµo 1 gãc d−íi sµn chuång. Ph©n ®−îc b¶o qu¶n tèt. §Þnh kú c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung trång c©y... ®Õn mua chë ®i. Nh− vËy, sau mçi løa gµ nu«i còng thªm ®−îc mét nguån thu nhËp tõ b¸n ph©n gµ.

VÖ sinh cèng r·nh: §Þnh kú hµng tuÇn vÖ sinh n¹o vÐt bïn cèng, hè ga ®Ó h¹n

chÕ mïi h«i thèi.

IV.4.2.2. Xö lý bôi vµ mïi

a. HÖ thèng xö lý « nhiÔm bôi b»ng läc tói (läc tay ¸o) vµ cyclon

§©y lµ hÖ thèng xö lý « nhiÔm sau qu¹t hót bao gåm bé phËn thu bôi vµ thiÕt bÞ läc ®i kÌm. Nguyªn lý lµm viÖc cña hÖ thèng lµ toµn bé hçn hîp khÝ vµ bôi trong chuång tr¹i gia cÇm ®−îc hót qua qu¹t ra ngoµi qua hÖ thèng thu khÝ ®i vµo thiÕt bÞ läc. ThiÕt bÞ läc sÏ gi÷ bôi l¹i vµ kh«ng khÝ s¹ch tho¸t ra ngoµi. HÖ thèng läc nµy nªn kÕt hîp víi c«ng nghÖ xö lý mïi tr−íc qu¹t, sau qu¹t hoÆc trªn ®−êng èng tho¸t khÝ

S¬ ®å hÖ thèng xö lý « nhiÔm bôi cho khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung b»ng läc

tói, cyclon ®−îc m« t¶ ë h×nh d−íi ®©y:

Läc tói, Qu¹t hót HÖ thèng th«ng khÝ KhÝ s¹ch bôi xyclon Hçn hîp khÝ bôi trong chuång tr¹i

Bôi ®−îc gi÷ l¹i

130

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

H×nh IV.1 - S¬ ®å hÖ thèng xö lý « nhiÔm b»ng läc tói vµ cyclon

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Nh−îc ®iÓm cña hÖ thèng lµ chØ xö lý bôi v× mïi kh«ng bÞ xö lý bëi läc mµ chØ cã t¸c dông gi¶m l−îng mïi gÇn mÆt ®Êt b»ng c¸ch n©ng cao èng tho¸t khÝ cña hÖ thèng läc. ¦u ®iÓm lµ ®Çu t− thiÕt bÞ rÎ, vËn hµnh ®¬n gi¶n vµ ®iÒu chØnh dÔ dµng theo l−îng bôi ph¸t sinh.

b. Xö lý b»ng ph−¬ng ph¸p −ít

§©y còng lµ hÖ thèng xö lý khÝ th¶i sau qu¹t, toµn bé hçn hîp khÝ vµ bôi sau khi ®i qua hÖ thèng èng thu khÝ th× ®i vµo th¸p läc. ThÓ tÝch cña th¸p läc phô thuéc vµo l−îng khÝ sau qu¹t hót.

Nguyªn lý lµm viÖc cña thiÕt bÞ lµ sö dông ph−¬ng ph¸p läc ng−îc: luång khÝ « nhiÔm chøa mïi vµ bôi ®i tõ d−íi lªn gÆp n−íc phun tõ trªn xuèng. H¹t bôi thÊm n−íc sÏ cã träng l−îng lín h¬n, träng lùc h¹t bôi thÊm n−íc sÏ th¾ng lùc ®Èy cña hçn hîp khÝ vµ r¬i xuèng ®¸y thiÕt bÞ, mét l−îng mïi sÏ gi¶m khi ®i qua giµn phun n−íc. Tuy nhiªn, l−îng mïi ®−îc xö lý sÏ kh«ng hoµn toµn v× vËy ®Ò xuÊt nªn kÕt hîp víi c«ng nghÖ xö lý mïi tr−íc qu¹t, sau qu¹t hoÆc trªn ®−êng èng tho¸t khÝ.

N−íc phun

kiÓu giµn m−a

Hçn hîp khÝ, Qu¹t HÖ thèng Th¸p KhÝ

bôi trong hót thu khÝ läc s¹ch

Chuång gµ

Bôi ®−îc Mét phÇn mïi bÞ

gi÷ l¹i hoµ tan trong n−íc

H×nh IV.2 - S¬ ®å hÖ thèng xö lý « nhiÔm b»ng ph−¬ng ph¸p −ít

¦u ®iÓm cña hÖ thèng lµ ®¬n gi¶n, dÔ vËn hµnh, xö lý tèt bôi sinh ra trong qu¸

tr×nh ch¨n nu«i gia cÇm.

131

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nh−îc ®iÓm cña hÖ thèng lµ ®Çu t− thiÕt bÞ cao, chiÕm nhiÒu diÖn tÝch. Qu¸ tr×nh xö lý sinh ra n−íc th¶i vµ cÇn ph¶i xö lý n−íc th¶i. Kh«ng xö lý triÖt ®Ó ®−îc « nhiÔm mïi.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

KhÝ ra

KhÝ vµo

Tia n−íc

HuyÒn phï bôi

H×nh IV.3 - CÊu t¹o th¸p läc bôi b»ng ph−¬ng ph¸p −ít

c. Xö lý b»ng ozone

§©y lµ c«ng nghÖ ®−îc ®Ò xuÊt nhiÒu trong thêi gian gÇn ®©y v× ozone ®ång thêi xö lý ®−îc c¶ bôi vµ mïi, tiªu diÖt c¸c vi khuÈn g©y bÖnh, kh«ng t¹o ra chÊt th¶i phô vµ rÊt th©n thiÖn víi m«i tr−êng. HÖ thèng bao gåm c¸c m¸y sinh ozone (ozone generator) ®−îc l¾p trong c¸c chuång tr¹i hoÆc hÖ thèng thu khÝ. Nguyªn lý lµm viÖc lµ thiÕt bÞ sinh ozone sinh ra khÝ ozone cã t¸c dông l¾ng bôi, oxi ho¸ c¸c chÊt cã mïi vµ tiªu diÖt vi sinh vËt g©y mïi.

Do ho¹t tÝnh ho¸ häc cao, trong m«i tr−êng n−íc vµ kh«ng khÝ, ozon nhanh chãng ph¶n øng víi c¸c chÊt cã thÓ bÞ oxy ho¸. ozon lµ mét chÊt khö trïng tèt nhÊt so víi c¸c chÊt oxy ho¸ kh¸c. C¶ vÒ mÆt t¸c dông vµ tèc ®é khö trïng cña ozon ®Òu cao h¬n clo vµ hîp chÊt clo. Sö dông ozon cßn cã lîi thÕ kh«ng t¹o ra c¸c s¶n phÈm phô h÷u c¬ ®éc h¹i, nã cã thÓ oxy ho¸ nhiÒu chÊt h÷u c¬ tíi d¹ng s¶n phÈm cuèi nh−: CO2, H2O. Chóng kh«ng g©y mïi khã chÞu khi dïng ë liÒu l−îng cao. Kh«ng ph¶i sö dông ho¸ chÊt vµ c¬ së tµng tr÷.

§Ó ®¸p øng yªu cÇu xö lý vi sinh vËt, l−îng ozon cÇn thiÕt trong n−íc ph¶i ®¹t

nång ®é 0,4 mg O3/l trong 4 phót tiÕp xóc.

132

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

HÖ thèng nµy cã nhiÒu −u ®iÓm nh− xö lý ®ång thêi c¶ n−íc vµ khÝ; qui tr×nh vËn hµnh tù ®éng ho¸ hoµn toµn, tuæi thä hÖ thèng cao, hÖ thèng gän nhÑ, kh«ng sö

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

dông nhiÒu diÖn tÝch ®Ó x©y l¾p; cã kh¶ n¨ng tiªu diÖt tÊt c¶ c¸c lo¹i vi khuÈn, vi rót trong khu vùc ch¨n nu«i vµ bªn ngoµi th©m nhËp; kh«ng sö dông ho¸ chÊt trong xö lý, kh«ng t¹o thªm c¸c chÊt th¶i phô; c«ng nghÖ tiªn tiÕn, th©n thiÖn m«i tr−êng, lµ xu h−íng øng dông ®Ó xö lý m«i tr−êng trong t−¬ng lai trªn toµn thÕ giíi.

Nh−îc ®iÓm lµ gi¸ thµnh thiÕt bÞ vËn hµnh cao. Nguån ®iÖn n¨ng sö dông lín vµ ®iÖn thÕ cña nguån cÇn æn ®Þnh, vËt liÖu chÕ t¹o ®iÖn cùc ®¾t. L¾p ®Æt, vËn hµnh thiÕt bÞ phøc t¹p, ®ßi hái ng−êi cã tay nghÒ. Ozon ®éc vµ nguy hiÓm h¬n clo nªn trong khu vùc s¶n xuÊt ozon cÇn cã biÖn ph¸p phßng tr¸nh nghiªm ngÆt v× nÕu kh«ng ®iÒu chØnh nång ®é ozone phï hîp sÏ kh«ng thu ®−îc hiÖu qu¶ cao v× nÕu nång ®é qu¸ cao cã thÓ g©y ngé ®éc cho ng−êi vµ vËt nu«i, nh−ng nång ®é thÊp th× xö lý kh«ng hiÖu qu¶.

HÖ thèng xö lý mïi vµ bôi b»ng c«ng nghÖ ozone ®· ®−îc Liªn hiÖp C¸c Héi KHKT nghiªn cøu vµ l¾p ®Æt t¹i mét khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña gia ®×nh «ng NguyÔn B¸ Pho, 32 tuæi t¹i x· Thanh B×nh huyÖn Ch−¬ng Mü, tØnh Hµ T©y. Chuång tr¹i lµ 2 tÇng cã kÝch th−íc nh− sau; chiÒu dµi 41m, chiÒu réng 8,5m; chiÒu cao 1,85 m/tÇng víi qui m« 6000 con/løa. Khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung nµy ch¨n nu«i tõ n¨m 2000 vµ ®Æc tr−ng cho m« h×nh ch¨n nu«i qui m« c«ng nghiÖp cña ®ång b»ng B¾c Bé.

HÖ thèng xö lý gåm 5 m¸y ozone nh·n hiÖu LINOZONE do c«ng ty cæ phÇn c«ng nghÖ s¹ch s¶n xuÊt. C«ng suÊt m¸y lµ 2g/giê, m¸y ®−îc l¾p trùc tiÕp vµo hai t−êng bªn t−êng chuång tr¹i. TÊt c¶ c¸c m¸y ®−îc ®iÒu khiÓn b»ng mét b¶ng ®iÒu khiÓn l¾p ®Æt bªn ngoµi chuång tr¹i, c¸c ho¹t ®éng cña m¸y ®−îc ®iÒu khiÓn tù ®éng gÇn nh− hoµn toµn.

d. Xö lý b»ng ph−¬ng ph¸p hÊp phô

Sö dông c¸c chÊt hÊp phô nh− than ho¹t tÝnh, zeolit…C¸c chÊt nµy cã thÓ ®Ó

trong chuång tr¹i ch¨n nu«i hay trªn hÖ thèng thu khÝ vµ bôi.

¦u ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p nµy lµ xö lý mïi rÊt hiÖu qu¶.

133

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nh−îc ®iÓm lµ kh«ng xö lý ®−îc bôi nªn ®Ò xuÊt kÕt hîp víi c¸c ph−¬ng ph¸p xö lý bôi nªu trªn... Mét mÆt c¸c chÊt hÊp phô gi¸ thµnh cao, l¹i t¹o ra c¸c chÊt th¶i phô sau xö lý.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

IV.4.2.3. Xö lý n−íc th¶i

N−íc th¶i, n−íc röa cña c¸c khu chuång tr¹i ph¶i ®−îc thu gom, c« lËp ®Ó xö lý qua hÖ thèng xö lý n−íc th¶i hoÆc b»ng thuèc s¸t trïng tr−íc khi ch¶y vµo hÖ thèng tho¸t n−íc chung.

§Ó gi¶m thiÓu « nhiÔm n−íc th¶i khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung tõ c¸c nªn

ph©n dßng n−íc th¶i: n−íc th¶i ®−îc ph©n thµnh c¸c dßng sau:

* Dßng th¶i g©y « nhiÔm nÆng gåm: n−íc th¶i tõ c¸c c«ng ®o¹n cä röa khu vùc chuång nu«i ®−îc dÉn vµo hÖ thèng bÓ biogas ®Ó hoµ trén cïng víi ph©n gia cÇm vµ ®−a ®i ñ.

* Dßng th¶i g©y « nhiÔm trung b×nh gåm: n−íc th¶i sau bÓ tù ho¹i, n−íc röa sµn nhµ (sau khi ®· thu dän chÊt th¶i r¾n) ®−a ®i xö lý tiÕp b»ng biÖn ph¸p sinh häc: bÓ xö lý theo ph−¬ng ph¸p bïn ho¹t tÝnh. C«ng nghÖ xö lý nh− sau:

N−íc th¶i

Song ch¾n r¸c (lo¹i bá r¸c th«)

L¾ng s¬ cÊp

M¸y qu¹t BÓ bïn ho¹t tÝnh

(n¹p khÝ) (xö lý sinh häc) TuÇn hoµn bïn

L¾ng thø cÊp

X¶ ra m−¬ng t−íi chung cña khu vùc Bïn th¶i

134

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

H×nh IV.4 - HÖ thèng xö lý n−íc th¶i ch¨n nu«i

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

VÒ vËn hµnh, xö lý chÊt th¶i b»ng ph−¬ng ph¸p bïn ho¹t tÝnh ®−îc thùc hiÖn theo kiÓu dßng ch¶y (h×nh 4.5). ChÊt th¶i h÷u c¬ ®−îc ®−a vµo mét bÓ ph¶n øng trong ®ã mét sè l−îng vi khuÈn cÊy ®−îc gi÷ ë thÓ l¬ löng. C¸c chÊt trong bÓ ph¶n øng sÏ ®−îc khuÊy trén hoµn toµn. Sau mét thêi gian, hçn hîp c¸c tÕ bµo míi vµ cò ®−îc ®−a qua mét bÓ l¾ng, ë ®ã c¸c tÕ bµo ®−îc t¸ch ra khái n−íc th¶i ®· xö lý.

Mét phÇn c¸c tÕ bµo ®· l¾ng sÏ ®−îc tuÇn hoµn ®Ó gi÷ sao cho trong bÓ ph¶n

øng lu«n cã mét “mËt ®é” c¸c sinh vËt theo yªu cÇu, cßn mét phÇn sÏ ®−îc th¶i ra.

PhÇn ®−îc th¶i ra (bïn th¶i) øng víi sù t¨ng tr−ëng míi cña khèi m« tÕ bµo liªn hîp víi mét lo¹i n−íc th¶i nµo ®ã. Møc sinh khèi cÇn ®−îc gi÷ l¹i trong bÓ ph¶n øng phô thuéc vµo hiÖu suÊt xö lý theo yªu cÇu vµ nh÷ng mÆt kh¸c liªn quan ®Õn ®éng häc sinh tr−ëng.

N−íc th¶i sau bïn ®−îc ®−a vµo ao sinh häc ®Ó xö lý tiÕp. Bïn th¶i ®−a ®i bãn

c©y.

H×nh IV.5 - Ph−¬ng ph¸p xö lý n−íc th¶i b»ng biÖn ph¸p sinh häc - bïn ho¹t tÝnh

Mét sè th«ng sè kü thuËt cña bÓ bïn ho¹t tÝnh:

- §é s©u cña bÓ: 3,5 - 4 m

- Tû sè kg BOD/kg hµm l−îng chÊt r¾n l¬ löng: tõ 0,2 - 0,4

135

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- T¶i l−îng thÓ tÝch kg BOD/m3; 0,6

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

- Tû lÖ BOD : N : P lµ 100 : 5 : 1 trong 3 ngµy ®Çu vµ 200 : 5 : 1 trong c¸c

ngµy tiÕp theo (th−êng lµ 20 ngµy).

- Thêi gian th«ng khÝ (sôc khÝ): 4 – 8 giê/ngµy

- Hµm l−îng chÊt r¾n l¬ löng ®Çu vµo: 150 mg/l

- pH: 6,5 – 8,5

HiÖu qu¶ xö lý: 60 - 90% BOD, lo¹i N ®Õn 40% vµ lo¹i Coliform ®Õn 60

- - 90%.

Qu¸ tr×nh nµy cã thÓ håi l−u (bïn ho¹t tÝnh quay vßng) lµm t¨ng hiÖu qu¶ xö lý.

* Dßng th¶i g©y « nhiÔm nhÑ: n−íc m−a ch¶y trµn, n−íc t¾m, röa tay ch©n cña

c«ng nh©n ®−îc dÉn ®æ vµo ao sinh häc ®Ó xö lý tiÕp.

Ao sinh häc (lo¹i ao tuú nghi)

Ao æn ®Þnh chÊt th¶i tuú nghi lµ lo¹i ao ho¹t ®éng theo c¶ qóa tr×nh hiÕu khÝ vµ kþ khÝ. Ao th−êng s©u 1,5 - 2,5 m, thÝch hîp cho viÖc ph¸t triÓn cña t¶o vµ c¸c vi sinh vËt tuú nghi. Ban ngµy, khi cã ¸nh s¸ng (n¾ng) qóa tr×nh chÝnh x¶y ra trong ao lµ hiÕu khÝ. Ban ®ªm, ë líp bïn ®¸y ao qóa tr×nh chÝnh lµ kþ khÝ.

Cã 3 vïng trong mét hå tuú nghi:

- Vïng bÒ mÆt trong ®ã c¸c vi khuÈn −a khÝ vµ t¶o tån t¹i trong mét mèi quan

hÖ céng sinh.

- Vïng ®¸y kÞ khÝ trong ®ã c¸c chÊt r¾n tÝch luü bÞ ph©n huû bëi c¸c vi khuÈn

kþ khÝ.

- Vïng trung gian, mét phÇn lµ −a khÝ vµ mét phÇn lµ kþ khÝ, trong ®ã sù ph©n

huû c¸c chÊt th¶i h÷u c¬ ®−îc thùc hiÖn bëi c¸c vi khuÈn tuú tiÖn.

Trong thùc tiÔn, «xy ®−îc l−u gi÷ trong líp trªn bëi sù cã mÆt cña c¸c t¶o hoÆc b»ng c¸ch sö dông c¸c m¸y th«ng khÝ bÒ mÆt. NÕu sö dông c¸c m¸y th«ng khÝ bÒ mÆt th× kh«ng cÇn cã t¶o. ¦u ®iÓm khi sö dông c¸c m¸y th«ng khÝ bÒ mÆt lµ cã thÓ n©ng t¶i träng h÷u c¬ lín h¬n. Tuy nhiªn, t¶i träng h÷u c¬ kh«ng ®−îc v−ît qu¸ sè l−îng «xy ®−îc c¸c m¸y th«ng khÝ cung cÊp, kh«ng cÇn ph¶i khuÊy trén toµn bé thÓ tÝch n−íc trong hå hoÆc c¸c lîi Ých cña viÖc ph©n huû kþ khÝ sÏ mÊt ®i.

§Ó t¨ng hiÖu qu¶ xö lý ao ®−îc th¶ bÌo T©y víi diÖn tÝch th¶ chiÕm 1/5 – 1/3

136

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

diÖn tÝch mÆt n−íc. Ao kÕt hîp víi nu«i c¸ (c¸ tr«i Ên §é, c¸ mÌ lµ chñ yÕu v× 2 lo¹i c¸ nµy thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn n−íc giµu chÊt h÷u c¬ vµ cÇn Ýt «xy ®Ó h« hÊp h¬n c¸c loµi

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

c¸ kh¸c). Hµng n¨m (sau khi thu ho¹ch c¸), ao sÏ ®−îc vÖ sinh: t¸t c¹n n−íc, vÐt bïn, tÈy v«i bét, ph¬i nÒn ®¸y ao kho¶ng 1 tuÇn sau ®ã ®−a n−íc vµo vµ chuÈn bÞ ®Ó nu«i c¸ tiÕp).

X©y dùng hÖ thèng ®−êng cèng xi m¨ng cã n¾p ®Ëy. HÖ thèng cèng ®−îc thiÕt kÕ ®Ó tiÖn cho viÖc ph©n luång dßng (nh− nªu ë trªn). T¹i cuèi c¸c ®o¹n cèng ®Òu ®Æt l−íi ch¾n vµ hÖ thèng hè ga ®Ó tËn thu tèi ®a chÊt th¶i r¾n.

IV.4.2.4. Xö lý chÊt th¶i r¾n

C¸c chÊt bµi tiÕt cña gia cÇm cïng víi chÊt ®én vµ thøc ¨n thõa vµ bïn tõ hÖ thèng cèng vµ hÖ thèng xö lý n−íc th¶i ®−îc ñ thµnh ph©n bãn hoÆc xö lý b»ng biÖn ph¸p Biogas.

Kh«ng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ

Cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ ChÊt th¶i do ch¨n nu«i

HÇm biogas ñ ph©n

KhÝ sinh häc N−íc th¶i B· th¶i Xóc t¸c

Bãn Bãn T−íi C©y trång

H×nh IV.6 - Gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò chÊt th¶i ch¨n nu«i gia cÇm

a. ñ thµnh ph©n bãn

Ph−¬ng ph¸p nµy rÊt cã hiÖu qu¶ vÒ vÖ sinh m«i tr−êng vµ t¨ng nguån ph©n h÷u c¬ ®èi. §µo 1 - 2 hè cã thÓ tÝch 5 m3 (chiÒu s©u kh«ng nªn qu¸ 1,5m). Ph©n gia cÇm th¶i ra ®−îc thu gom vµ ®æ vµo hè. Víi biÖn ph¸p nµy, sau 1 - 2 th¸ng ph©n r¸c ®−îc ph©n hñy, lµm ph©n bãn cho c©y trång.

137

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

ñ ph©n næi còng lµ biÖn ph¸p tÝch cùc trong viÖc gi÷ g×n vÖ sinh. Ph©n gia cÇm ®−îc quÐt dän vµ ®−îc gom thµnh ®èng cã phñ thªm 1 líp gio (nh»m gi¶m mïi h«i

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

thèi, t¨ng dinh d−ìng trong ph©n) vµ che ®Ëy kÝn b»ng v¶i nhùa. NÕu cÈn thËn h¬n vµ cã kinh phÝ cã thÓ x©y bÓ næi ®Ó chøa vµ ñ ph©n gia sóc (h×nh 4.7).

Ph−¬ng ¸n xö lý nµy cã lîi Ých lµ ®¬n gi¶n, kh«ng yªu cÇu nhiÒu trang thiÕt bÞ,

M¸i che m−a

V¶i nhùa che kÝn ®èng h

Thµnh bÓ (cao tõ 0,5-1m)

Thµnh bÓ (0,5-1m)

MÆt ®Êt

Ph©n

Líp chèng thÊm (nÒn xim¨ng hoÆc v¶i nhùa)

rÎ tiÒn.

b. Xö lý ph©n vµ bïn cÆn hÖ thèng cèng th¶i b»ng bÓ mªtan

H×nh IV.7 - CÊu t¹o bÓ chøa vµ ñ ph©n næi

138

Trung t©m Khoa häc C«ng nghÖ M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Qu¸ tr×nh lªn men khÝ metan gäi lµ “qu¸ tr×nh khö” vµ nã lµ mét lo¹i cña qu¸ tr×nh ph©n hñy kþ khÝ, tõ nguån x¸c h÷u c¬ nh−: ph©n chuång, ph©n b¾c, ph©n xanh, bïn, r¸c th¶i sinh ho¹t, b· th¶i c«ng nghiÖp thùc phÈm, n−íc th¶i ®« thÞ, r¬m r¹, lâi ng«… Trong ®iÒu kiÖn kþ khÝ nhê vi sinh vËt h×nh thµnh khÝ metan theo s¬ ®å sau:

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

§−êng

R−îu X¸c h÷u c¬

Axit h÷u c¬

Axit amin Axit h÷u c¬

H2S NH4 CH3OH

Axit axetic H2 + CO2 H2 + CO2

H2 + CO2 CH4

C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn qu¸ tr×nh lªn men khÝ metan

H×nh IV.8 - C¬ chÕ lªn men kþ khÝ h×nh thµnh khÝ metan

Nh÷ng yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn qu¸ tr×nh lªn men khÝ metan bao gåm: nhiÖt ®é, pH m«i tr−êng, tû lÖ C/N trong m«i tr−êng lªn men, thêi gian ñ, qu¸ tr×nh khuÊy ®¶o, c¸c ®éc tè, vi sinh vËt…

• ¶nh h−ëng cña nhiÖt ®é ®èi víi qóa tr×nh xö lý

NhiÖt ®é ®−îc xem nh− yÕu tè ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn qu¸ tr×nh t¹o khÝ metan

trong qu¸ tr×nh lªn men.

Sù ¶nh h−ëng cña nhiÖt ®é tíi qóa tr×nh lªn men ®−îc thÓ hiÖn ë b¶ng 4.1.

B¶ng IV.1 - ¶nh h−ëng cña nhiÖt ®é tíi qóa tr×nh lªn men

NhiÖt ®é (0C) S¶n xuÊt khÝ (m3/ngµy) Thêi gian kÐo dµi (th¸ng)

15 0,15 12

20 0,3 6

25 0,6 3

30 1,0 2

139

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

35 2,0 1

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Tõ b¶ng trªn cã thÓ thÊy: ë nhiÖt ®é 35 0C l−îng khÝ sinh häc s¶n sinh ra nhiÒu nhÊt (v× ë nhiÖt ®é nµy vi khuÈn sinh khÝ ho¹t ®éng m¹nh vµ cã ho¹t tÝnh cao nhÊt). Khi nhiÖt ®é gi¶m 100C l−îng khÝ s¶n sinh ra rÊt Ýt vµ ngõng s¶n sinh khÝ ë 80C. Trªn 350C c¸c lo¹i vi khuÈn −a nhiÖt sÏ ho¹t ®éng m¹nh h¬n vµ tèc ®é sinh khÝ t¨ng, thêi gian cÇm gi÷ sÏ gi¶m. Khi nhiÖt ®é bªn ngoµi t¨ng, qu¸ tr×nh t¹o metan còng t¨ng theo, khi nhiÖt ®é t¨ng ®Õn 450C th× hiÖn t−îng t¹o khÝ metan chËm l¹i. Sau ®ã nÕu t¨ng nhiÖt ®é tõ tõ ®Õn 550C tèc ®é t¹o khÝ metan gi¶m rÊt nhanh. V× vËy hÇu hÕt c¸c hÇm khÝ sinh häc ®Òu n»m s©u trong lßng ®Êt, nh− vËy ®· gi¶m ¶nh h−ëng cña nhiÖt ®é thÊp vµo mïa ®«ng vµ nhiÖt ®é qu¸ cao vµo mïa hÌ.

• ¶nh h−ëng cña pH m«i tr−êng

pH cña m«i tr−êng lªn men thÝch hîp ë 6,5 – 7,5, trong kho¶ng pH nµy vi sinh vËt metan sinh tr−ëng, ph¸t triÓn rÊt thÝch hîp vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt. Khi pH < 6,4 vi sinh vËt nµy sÏ gi¶m sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn, nÕu pH tiÕp tôc gi¶m n÷a th× gi¶m qu¸ tr×nh sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña vi sinh vËt rÊt râ rÖt. §iÒu chØnh pH b»ng c¸ch gi¶m tèc ®é bæ sung nguyªn liÖu, t×m c¸ch æn ®Þnh nhiÖt ®é ë m«i tr−êng xung quanh, thªm v«i hoÆc n−íc amoniac ®Ó trung hßa axÝt vµ ph¸ líp v¸ng bao phñ bÒ mÆt.

• ¶nh h−ëng cña tû lÖ C/N trong m«i tr−êng lªn men

C¸c nguyªn tè C vµ N lµ thøc ¨n chñ yÕu cña vi khuÈn sinh metan kþ khÝ. Tèc ®é tiªu thô C lín h¬n N kho¶ng 30 lÇn. Do ®ã ph©n hñy kþ khÝ tèt nhÊt khi nguyªn liÖu cã tû lÖ C/N lµ 30/1. Hµm l−îng C trong r¬m r¹ qu¸ lín, N l¹i Ýt do ®ã sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng C qu¸ thõa vµ ®äng l¹i trong bÓ lµm gi¶m kh¶ n¨ng ph©n hñy kþ khÝ. Ng−îc l¹i khi N qu¸ thõa th× cacbon sÏ nhanh chãng bÞ sö dông hÕt vµ sù lªn men còng bÞ ngõng

l¹i. v× vËy tû sè nµy n»m trong kho¶ng tõ 20 – 30/1 lµ tû lÖ thÝch hîp nhÊt cho ho¹t ®éng cña c¸c loµi vi khuÈn ®Ó t¹o thµnh CH4. Khi tiÕn hµnh lªn men metan th−êng sö dông c¸c nguån nguyªn liÖu kh¸c nhau nªn tû lÖ C/N th−êng thay ®æi víi kho¶ng gi¸ trÞ rÊt réng. ViÖc phèi trén tû lÖ c¸c chÊt th¶i ®Ó cã C/N n»m trong gi¸ trÞ tèi −u lµ ®iÒu rÊt cÇn thiÕt ®Ó cho l−îng CH4 nhiÒu. Tû lÖ C/N cña ph©n gµ lµ 15.

• ¶nh h−ëng cña thêi gian lªn men

140

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Thêi gian lªn men còng gi÷ mét vai trß quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh lªn men s¶n xuÊt khÝ sinh häc. Thêi gian l¹i phô thuéc rÊt m¹nh vµo chÊt l−îng nguyªn liÖu. B¶y ngµy sau khi n¹p nguyªn liÖu, l−îng khÝ trong hÇm ®· cã nh−ng cßn Ýt. S¶u l−îng cao nhÊt lµ 40 – 50 ngµy sau khi n¹p nguyªn liÖu víi ®iÒu kiÖn ®ñ n−íc vµ nhiÖt ®é m«i

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

tr−êng 30 - 350C, s¶n l−îng khÝ sinh häc lóc nµy cã thÓ ®¹t 0,3 m3/ngµy trªn 1m3 thÓ tÝch hÇm, sau ®ã gi¶m dÇn. Trong tr−êng hîp lªn men liªn tôc hoÆc b¸n liªn tôc víi tèc ®é bæ sung nguyªn liÖu cao th× thêi gian sÏ ng¾n nh−ng tèc ®é sinh khÝ sÏ gi¶m, thêi gian ho¹t ®éng cña lß ph¶n øng phô thuéc vµo kh¶ n¨ng t¹o khÝ. NÕu thÊy sè l−îng khÝ thÊp kh«ng thÓ kh¾c phôc ®−îc th× dõng l¹i ®Ó tiÕn hµnh ®ît míi tiÕp theo.

• ¶nh h−ëng cña qu¸ tr×nh khuÊy ®¶o lªn men

KhuÊy trén lµ t¸c ®éng c¬ häc vµo dung dÞch lªn men, khuÊy trén cã c¸c t¸c

®éng tÝch cùc nh− sau:

- KhuÊy trén lµm t¨ng c−êng sù tiÕp xóc cña vi sinh vËt víi c¸c chÊt h÷u c¬ do

®ã ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyÓn hãa vËt chÊt.

- KhuÊy trén lµm ph¸ bá líp v¸ng næi trªn bÒ mÆt m«i tr−êng láng. Líp v¸ng nµy t¹o thµnh tõ nh÷ng vËt chÊt h÷u c¬ cã tû träng nhá h¬n tû träng cña n−íc. Khi c¸c chÊt nµy täa thµnh mét v¸ng dµy trªn bÒ mÆt dung dÞch sÏ lµm c¶n trë sù tho¸t khÝ tõ dung dÞch vµo buång thu khÝ, khÝ kh«ng tho¸t ra sÏ øc chÕ qu¸ tr×nh lªn men. Do ®ã c¸ch khuÊy cã t¸c ®éng lµm vì v¸ng næi nµy thóc ®Èy nhanh sù tho¸t khÝ vµ thóc ®Èy nhanh ph¶n øng trong dung dÞch.

- KhuÊy trén lµm cho khÝ ®éc H2S kh«ng tÝch tô ë ®¸y thïng ph¶n øng vµ kÕt

qu¶ thu ®−îc s¶n l−îng khÝ cã thÓ gÊp hai lÇn.

- KhuÊy trén lµm ph¸ vì thÕ bao v©y c¸c s¶n phÈm bao quanh tÕ bµo, tõ ®ã tÕ bµo cã nhiÒu c¬ héi tiÕp xóc víi c¸c c¬ chÊt vµ ph¶n øng sÏ x¶y ra nhanh h¬n, m¹nh h¬n.

- KhuÊy trén lµm t¨ng nhanh qu¸ tr×nh ph©n ®«i cña tÕ bµo vi khuÈn, ®a sè tÕ bµo vi khuÈn sinh s¶n b»ng c¸ch chia ®«i. Khi khuÊy ho¹t ®éng, qu¸ tr×nh t¸ch hai tÕ bµo ra tiÕn triÓn nhanh h¬n, tõ ®ã qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt sÏ x¶y ra m¹nh h¬n.

• ¶nh h−ëng cña c¸c ®éc tè

§©y lµ qu¸ tr×nh lªn men yÕm khÝ, do ®ã sù cã mÆt cña oxy th−êng g©y øc chÕ toµn bé qu¸ tr×nh chuyÓn hãa. Trong tr−êng hîp nµy, oxy ®−îc coi nh− chÊt t¹o ®éc ®èi víi nh÷ng loµi vi khuÈn yÕm khÝ.

+, Ca2+, K+, Zn2+, SO4 2- … ë nång ®é qu¸ cao c¸c ion nµy cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña vi khuÈn metan. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®ã ng−êi ta cã thÓ cho l¾ng cÆn hoÆc sö dông c¸c ion kh¸c ®Ó khö bít ®éc tè.

141

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

- Thêi gian tèi thiÓu ñ sinh khèi: 30 ngµy - Møc t¶i tèi ®a lµ: 4 kg COD/m3 thÓ tÝch lµm viÖc/ngµy. - §é pH thÝch hîp nhÊt cho qóa tr×nh lªn men s¶n xuÊt khÝ n»m trong giíi h¹n tõ 6,5 – 7,5. Trong ®iÒu kiÖn nµy sù sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña vi khuÈn sinh mªtan ®¹t gi¸ trÞ cùc ®¹i, pH < 6,4 cã nghÜa lµ axit nhÑ ®−îc t¹o nªn v−ît qu¸ kh¶ n¨ng sö dông cña vi khuÈn sinh mªtan. - NhiÖt ®é tèi −u cho lªn men mªtan lµ 350C.

C¬ së tÝnh to¸n ®Ó thiÕt kÕ hÖ thèng s¶n xuÊt khÝ mªtan sinh häc

Muèn thiÕt kÕ hÖ thèng lªn men s¶n xuÊt khÝ mªtan sinh häc tr−íc hÕt ph¶i dùa

vµo nhu cÇu tiªu thô khÝ vµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt khÝ.

Th−êng mçi mÐt khèi nguyªn liÖu ®· hoµ lo·ng trong bÓ lªn men cã thÓ s¶n xuÊt ®−îc 0,4 – 0,5 m3 khÝ/ngµy (24 giê). Dùa vµo c¸c th«ng sè ®ã cã thÓ tÝnh to¸n ®Ó thiÕt kÕ mét hÖ thèng s¶n xuÊt khÝ sinh häc cho phï hîp.

Nguyªn lý cÊu t¹o mét hÖ thèng lªn men s¶n xuÊt khÝ mªtan sinh häc

Mét hÖ thèng lªn men s¶n xuÊt khÝ mªtan sinh häc th−êng gåm 5 bé phËn chñ

yÕu sau:

- Buång thu khÝ (tr«i næi hoÆc cè ®Þnh)

- Ng¨n xö lý vµ èng dÉn nguyªn liÖu vµo bÓ.

- Ng¨n ®ùng èng th¸o nguyªn liÖu ®· sö dông.

- Van vµ èng dÉn khÝ.

BÓ tiªu ho¸ lµ n¬i x¶y ra toµn bé qóa tr×nh hoµ tan chÊt h÷u c¬, sinh axit vµ t¹o khÝ sinh häc. Cã thÓ x©y bÓ tiªu ho¸ h×nh èng hoÆc h×nh hép. H×nh èng khã x©y h¬n nh−ng l¹i chÞu ¸p lùc tèt h¬n. §Ó b¶o ®¶m ho¹t ®éng trong ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é æn ®Þnh cÇn x©y bÓ n»m s©u trong lßng ®Êt, chØ ®Ó kho¶ng 30 – 40 cm cao h¬n mÆt ®Êt.

Buång thu khÝ tr«i næi óp lªn trªn bÓ tiªu ho¸ ®−îc gß hµn b»ng t«n hoÆc ®óc

b»ng vËt liÖu composit chÞu axit cho phï hîp víi kÝch th−íc cña bÓ tiªu ho¸.

142

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

G¾n liÒn víi buång thu khÝ lµ mét van ®ãng më nèi víi èng nhùa dÉn ®Õn ®iÓm sö dông. Do bÓ xö lý nguyªn liÖu x©y cao h¬n bÓ ®ùng nguyªn liÖu ®· sö dông nªn khi

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

bæ sung bao nhiªu nguyªn liÖu míi qua èng dÉn vµo bÓ sÏ cã bÊy nhiªu nguyªn liÖu ®· sö dông tù trµn qua èng dÉn theo nguyªn t¾c b×nh th«ng nhau.

- Chän nh÷ng gi¶i ph¸p phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ. Do ¸p suÊt cña bÓ lªn men kh«ng lín nªn cã thÓ sö dông vËt liÖu t¹i chç nh−: g¹ch, xi m¨ng, c¸t, tre, gç… ®Ó x©y dùng. H¹n chÕ tèi ®a viÖc sö dông s¾t thÐp vµ c¬ khÝ trong x©y dùng ®Ó tiÕt kiÖm.

- Chän vÞ trÝ x©y dùng gÇn n¬i cung cÊp nguyªn liÖu ®Ó tr¸nh thu thËp vµ vËn chuyÓn phiÒn phøc, tèn kÐm ®ång thêi còng ph¶i ®Æt gÇn n¬i tiªu thô ®Ó tr¸nh ®Çu t− tèn kÐm cho viÖc l¾p ®Æt ®−êng èng…

- TËn dông ®Õn møc tèi ®a ®iÒu kiÖn tù nhiªn nh− nhiÖt ®é, khÝ hËu… ®Ó tr¸nh

ph¶i sö dông mét nguån n¨ng l−îng tèn kÐm kh¸c.

- CÇn ph¶i chó ý ®Õn mÆt an toµn khi vËn hµnh nhÊt lµ tr¸nh hiÖn t−îng næ. RÊt hiÕm cã thÓ x¶y ra c¸c vô næ khÝ sinh häc (kh¶ n¨ng næ cã thÓ x¶y ra khi mªtan trong kh«ng khÝ ®¹t nång ®é tõ 5 – 14%).

- V× lªn men s¶n xuÊt khÝ sinh häc ®−îc tiÕn hµnh trong ®iÒu kiÖn kþ khÝ tuyÖt ®èi nªn yªu cÇu ®Çu tiªn ®èi víi mét hÖ thèng s¶n xuÊt khÝ lµ ph¶i tuyÖt ®èi kÝn. Trong buång khÝ cÇn l¾p mét hÖ thèng van b¶o hiÓm vµ kiÓm so¸t.

- Tr−íc khi n¹p nguyªn liÖu vµo bÓ cÇn kiÓm tra kü xem v¸ch bÓ, èng dÉn khÝ cã bÞ rß, hë hay kh«ng? Muèn vËy èng dÉn khÝ cÇn bÞt kÝn mét ®Çu cßn ®Çu kia ®æ n−íc cho ®Çy, lau kh« vµ quan s¸t èng xem n−íc cã rØ ra hay kh«ng. KiÓm tra v¸ch bÓ b»ng c¸ch gâ nhÑ vµo v¸ch bÓ ph¸t hiÖn chç cã tiÕng kªu trèng rçng, nÕu cã cÇn ph¶i söa ngay, sau ®ã cho n−íc s¹ch vµo bÓ ®Õn 1/2 hoÆc 2/3 thÓ tÝch, 3 – 4 ngµy sau kiÓm tra mùc n−íc cßn l¹i trong bÓ. NÕu bÓ tèt vµ kh«ng bÞ rß hë th× mùc n−íc chØ gi¶m tõ 3 – 4 cm.

- Buång thu khÝ còng ph¶i tuyÖt ®èi kÝn. HiÖn nay ®ang phæ biÕn dïng 2 lo¹i

buång thu khÝ sau:

143

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

+ Buång thu khÝ tr«i næi h×nh chu«ng (lµm b»ng kim lo¹i t«n l¸ dµy 2 mm, nÆng 16 kg/m3) cã thÓ tÝch kho¶ng 2 m3 vµ ®−îc óp lªn trªn bÓ tiªu ho¸. Buång thu khÝ sÏ ch×m xuèng hoÆc næi lªn tuú thuéc vµo ¸p suÊt trong bÓ.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

+ Buång thu khÝ cè ®Þnh ®−îc x©y liÒn t−êng víi bÓ tiªu ho¸. NÕu nh− vÊn ®Ò ®iÒu khiÓn ¸p suÊt cña buång thu khÝ tr«i næi kh«ng cÇn ph¶i ®Æt ra th× ®èi víi buång thu khÝ cè ®Þnh viÖc ®iÒu chØnh ¸p suÊt ë ®©y tá ra phøc t¹p vµ cÇn ®−îc kh¶o s¸t kü.

ViÖc kiÓm tra ®é kÝn cña buång thu khÝ còng ®−îc tiÕn hµnh tû mû b»ng c¸ch nh×n ng−îc lªn trêi xem cã ¸nh s¸ng lät qua hay kh«ng.

HiÖn cã 2 kiÓu thiÕt kÕ bÓ Biogas:

¦u ®iÓm:

- Kh«ng tèn diÖn tÝch v× toµn bé hÇm ®−îc x©y ngÇm d−íi ®Êt, n¾p cña bÓ ¸p lùc ®−îc x©y b»ng víi mÆt ®Êt. NhiÒu hé gia ®×nh x©y hÇm biogas ngay d−íi khu ch¨n nu«i do quü ®Êt eo hÑp.

- TiÖn lîi cho viÖc ®−a nguyªn liÖu lµ n−íc ph©n xuèng hÇm biogas. Cã nhiÒu thiÕt kÕ hÇm biogas ph¶i dïng x«, chËu hßa lo·ng ph©n råi míi ®æ xuèng bÓ ph©n hñy th«ng qua bÓ ®Çu vµo. Tuy nhiªn víi thiÕt kÕ kiÓu cò nµy th× viÖc cho nguyªn liÖu xuèng rÊt ®¬n gi¶n, nhiÒu hé gia ®×nh ch¨n nu«i trong qu¸ tr×nh röa chuång ®· sö dông vßi b¬m n−íc phun trùc tiÕp vµo ph©n, ph©n sÏ theo dßng n−íc qua mét èng cã ®−êng kÝnh 20 cm ch¶y trùc tiÕp xuèng bÓ ph©n hñy.

- ThiÕt kÕ kiÓu cò nµy còng tËn dông ®−îc c¶ n−íc tiÓu, gi¶m « nhiÔm m«i

tr−êng, cung cÊp thªm nhiªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt khÝ sinh häc.

- Ngoµi ra thiÕt kÕ kiÓu cò còng rÊt thuËn tiÖn cho cho nh÷ng hé nµo sö dông

H¹n chÕ:

144

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- Khi vÖ sinh chuång tr¹i c¸c hãa chÊt diÖt trïng hoÆc v«i sÏ theo dßng n−íc ch¶y xuèng bÓ ph©n hñy, c¶n trë qu¸ tr×nh ph©n hñy vµ ®ãng v¸ng trªn mÆt bÓ ph©n hñy.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

KiÓu thiÕt kÕ míi KT.1 vµ KT.2

¦u ®iÓm:

- Chi phÝ thÊp h¬n so víi thiÕt kÕ kiÓu cò (kho¶ng 5 triÖu VN§/mét hÇm).

145

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- N¾p cña bÓ ¸p lùc cã thÓ di ®éng, ®ãng më ®−îc. Khi ®ãng dïng ®Êt nh·o viÒn xung quanh miÖng bÓ ph©n hñy råi ®Ëy n¾p bÓ ph©n hñy lªn, sau ®ã Ðp n¾p bÓ b»ng c¸c thanh thÐp. V× n¾p cña bÓ cã thÓ di ®éng ®−îc nªn viÖc lÊy b· th¶i vµ ph¸ v¸ng trong bÓ ph©n hñy t−¬ng ®èi dÔ dµng.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

H×nh IV4.10 - KiÓu thiÕt kÕ KT1

H×nh IV.11 - KiÓu thiÕt kÕ KT2

H¹n chÕ:

- Hai kiÓu thiÕt kÕ nµy rÊt tèn diÖn tÝch ®Æc biÖt lµ kiÓu KT.2.

146

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

VËn hµnh bÓ bÓ Biogas

Tr−íc khi n¹p vµo bÓ, nguyªn liÖu cÇn ®−îc hoµ lo·ng ®Ó ®¹t ®é Èm kho¶ng 90%, tøc lµ hµm l−îng chÊt kh« ®¹t kho¶ng 9 – 10%. Muèn cho bÓ Biogas ho¹t ®éng tèt, dÔ vÐt bá ph©n bïn kh«ng tiªu n»m d−íi ®¸y th× nguyªn liÖu tr−íc khi n¹p ph¶i ®−îc hoµ thËt kü víi mét l−îng n−íc thÝch hîp, ®¸nh t¬i thËt kü ®Ó lo¹i bá vËt liÖu kh«ng lªn men. Muèn vËy nªn x©y mét bÓ xö lý nguyªn liÖu g¾n liÒn víi èng dÉn nguyªn liÖu vµo bÓ tiªu ho¸. §¸y bÓ ph¶i lµm s©u h¬n èng dÉn vµo bÓ kho¶ng 10 cm. Nh− vËy, tÊt c¶ c¸c lo¹i g¹ch vôn, c¸t, sái ®Òu l¾ng xuèng ®¸y vµ mçi lÇn tr−íc khi n¹p nguyªn liÖu míi cÇn xóc bá hÕt cÆn b· n»m d−íi ®¸y ®Ó xö lý nguyªn liÖu.

nu«i c¸, nu«i t¶o sau khi ®· hoµ lo·ng víi n−íc theo mét tû lÖ thÝch hîp.

Thµnh phÇn ho¸ häc cña mïn phô thuéc vµo chÊt l−îng cña nguyªn liÖu ban ®Çu. Khi nguyªn liÖu ®−îc xö lý tèt th× mïn sÏ kh«ng cã g¹ch vôn, ®¸, c¸t, sái, thuû tinh, kim lo¹i, c¸c chÊt g©y h¹i cho c©y…

L−îng NPK trong mïn dao ®éng nh− sau:

N : 1,6 – 1,8%

1,1 – 2,0% P2O5 :

0,8 – 1,2% K2O :

HÖ thèng xö lý bÓ mªtan theo ph−¬ng thøc khuÊy trén

§©y lµ hÖ thèng ®· ®−îc dïng phæ biÕn ®Ó xö lý chÊt th¶i d¹ng sÖt víi hµm l−îng chÊt r¾n ≤ 10% b¬m vµo. Cã thÓ x¸o trén dÞch ph©n b»ng sù lu©n chuyÓn chÊt láng hay khuÊy c¬ häc b»ng c¸ch khuÊy. ¦u ®iÓm cu¶ ph−¬ng ph¸p nµy lµ qóa tr×nh ®−îc æn ®Þnh vµ cã thÓ tiÕn hµnh ®Òu ®Æn. Bªn c¹nh ®ã, ph−¬ng ph¸p nµy cßn phï hîp víi ®iÒu kiÖn n«ng tr¹i vµ h¹n chÕ ®Çu t−.

¦u ®iÓm cña ph−¬ng ¸n xö lý nµy lµ:

Tuy nhiªn, ph−¬ng ¸n nµy cÇn ®Çu t− kinh phÝ, kü thuËt vËn hµnh, chÕ ®é quan

147

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

tr¾c ho¹t ®éng…

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

IV.4.2.5. BiÖn ph¸p tiªu huû gia cÇm bÞ dÞch

(cid:153) §èt gia cÇm bÞ dÞch

c«ng tr×nh c«ng céng; gÇn tr¹i gia cÇm bÞ dÞch bÖnh. ¸p dông cho l−îng kho¶ng 500 con hoÆc 1 tÊn gia cÇm.

ChuÈn bÞ: §µo hè s©u 0,5 m, ngang 1,5 m, dµi 2 m; Cét bª t«ng 3 c©y (dµi 2 m) hoÆc èng n−íc; L−íi B40: dµi 2 m, ngang 1,5 m, hoÆc c¸c lo¹i l−íi thÐp kh¸c t−¬ng tù cã thÓ dïng lµm vØ ®èt (xÕp gia cÇm lªn trªn); Nhiªn liÖu: than tæ ong: 150 viªn hoÆc than ®¸, cñi (kho¶ng 1 - 2m3), dÇu löa (10 lÝt), trÊu (10 bao) ®ñ ®Ó ®èt triÖt ®Ó toµn bé gia cÇm; V«i bét (20 kg) vµ hãa chÊt khö trïng.

Sau khi lµm chÕt gia cÇm b»ng c¸ch x«ng formol lµm ng¹t hoÆc cho vµo bao nil«ng, bÞt kÝn ®Õn khi chÕt sÏ tiÕn hµnh ®èt. C¸c b−íc nh− sau: Cho 1 líp trÊu, cñi xuèng ®¸y hè, xÕp 1 líp than lªn líp cñi; XÕp däc 3 cét bª t«ng ngang mÆt hè; C¨ng l−íi B40 th¼ng, ch¾c lªn mÆt hè ®Ó xÕp gia cÇm lªn trªn. §Ó hë 2 phÝa theo chiÒu däc hè ®Ó bæ sung thªm than/cñi trong qu¸ tr×nh ®èt; Dïng kho¶ng 2 lÝt dÇu ho¶/ dÇu diesel r¶i ®Òu lªn mÆt hè ®Ó måi löa (x¨ng ch¸y rÊt m¹nh vµ cã thÓ g©y ra næ. Kh«ng nªn dïng x¨ng ®Ó ®èt).

C¸ch ®èt: Tr¶i ®Òu 1 líp gia cÇm trªn vØ ®èt; Dïng c©y sµo dµi 3 m trë ®Òu gia cÇm trong qu¸ tr×nh ®èt ®¶m b¶o gia cÇm bÞ ch¸y hoµn toµn thµnh than r¬i xuèng hè; §èt tõng líp, hÕt líp nµy thªm líp kh¸c lªn vØ ®èt: bæ sung thªm cñi, than, dÇu liªn tôc trong qu¸ tr×nh ®èt. CÇn ph¶i ®èt triÖt ®Ó (thµnh than hoµn toµn) ®Ó tr¸nh g©y « nhiÔm m«i tr−êng sau nµy vµ l©y lan dÞch bÖnh.

Xö lý: LÊy vØ ®èt ra; Dïng mét trong c¸c hãa chÊt khö trïng sau ®©y, t−íi ®Òu lªn hè ®Ó khö trïng: V«i bét, Formol 2 - 3%, Xót (NaOH) 2 - 3% (víi liÒu l−îng 0,5 - 1 lÝt/m2), Chlorine 5 - 6%, Chloramin B, Prophyl, Virkon, Biocid, Farm Fluid, Longlife, Iodine, BKA, EM 1%, tinh dÇu trµm, n−íc ozone, thuèc tÝm, Glutaraldehyde 2 - 4%; sodium hypochlorite (thuèc tÈy) 1%, Uyama; lÊp ®Êt kÝn miÖng hè vµ lÌn chÆt, chiÒu dÇy líp ®Êt kho¶ng 30 - 50 cm vµ mÆt hè ph¶i cao h¬n mÆt ®Êt xung quanh tèi thiÓu lµ 20 cm ®Ó tr¸nh n−íc m−a ch¶y trµn vµo; dïng v«i r¶i ®Òu trªn hè ®èt.

(cid:153) Ch«n lÊp gia cÇm bÞ dÞch

148

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

B·i ch«n lÊp ph¶i c¸ch xa tèi thiÓu 500m c¸c khu d©n c−, bÖnh x¸, tr−êng häc, c«ng tr×nh c«ng céng; gÇn tr¹i gia cÇm bÞ dÞch bÖnh. VÞ trÝ ch«n lÊp cÇn lùa chän sao cho cã thÓ c« lËp ®−îc n−íc rØ ra hoÆc ch¶y trµn tõ c¸c hè ch«n lÊp vµo mét ao riªng ®Ó

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

xö lý tr−íc khi tho¸t vµo hÖ thèng n−íc mÆt cña khu vùc. §¸y hè c¸ch mùc n−íc ngÇm Ýt nhÊt lµ 5m. Kho¶ng c¸ch tõ b·i ch«n lÊp tíi nguån n−íc xung quanh (nguån n−íc phôc vô cho t−íi tiªu n«ng nghiÖp, nu«i trång thuû s¶n): nªn tõ 30 m trë lªn.

Ngoµi nh÷ng yªu cÇu trªn, viÖc quy ho¹ch c¸c khu vùc ch«n lÊp gia cÇm, mai t¸ng ng−êi chÕt trong tr−êng hîp x¶y ra ®¹i dÞch cÇn ®¶m b¶o diÖn tÝch ®ñ lín vµ chia thµnh c¸c « ch«n ®éc lËp ®Ó sö dông tõng ®ît khi cÇn thiÕt.

ChuÈn bÞ vµ ch«n lÊp: §µo hè ch«n lÊp kÝch th−íc tïy theo sè l−îng gia cÇm chÕt, chiÒu s©u Ýt nhÊt lµ 1,5m; líp ®Êt trªn cïng dµy Ýt nhÊt 60cm; ph¶i nÐn chÆt ®Êt d−íi ®¸y vµ xung quanh thµnh hè. Sö dông v«i s¸t trïng r¶i lãt ®Òu líp ®¸y Ýt nhÊt lµ 5cm vµ r¾c ®Òu lªn thµnh; lãt vËt liÖu chèng thÊm ®¸y vµ xung quanh thµnh hè, vËt liÖu chèng thÊm cã thÓ lµ nylon dÇy, v¶i ®Þa chÊt (toµn bé ®¸y, c¸c thµnh xung quanh vµ bÒ mÆt hè ch«n lÊp); cho c¸c bao gia cÇm chÕt vµo hè, r¹ch thñng bao. XÕp tõng líp bao vµ kÕt hîp r¶i v«i bét hoÆc phun xÞt hãa chÊt ®Ó khö trïng tr−íc khi xÕp líp kh¸c; c¾m th¼ng èng th«ng h¬i ®¨ khoan lç xuèng hè, ®−êng kÝnh èng kho¶ng 42 – 60 mm. §−êng kÝnh lç khoan kho¶ng 10 – 15 mm. Tæng diÖn tÝch lç khoan kho¶ng 10 - 20% diÖn tÝch bÒ mÆt èng, chiÒu dµi èng Ýt nhÊt 1m. Sè l−îng èng Ýt nhÊt 1 èng/m2 diÖn tÝch bÒ mÆt hè; Phñ vËt liÖu chèng thÊm bÒ mÆt råi ®¾p ®Êt, nÐn chÆt, líp ®Êt trªn cã chiÒu dÇy tõ 60cm trë lªn. §Êt trªn mÆt hè cao h¬n mÆt ®Êt xung quanh tèi thiÓu lµ 20 cm ®Ó tr¸nh n−íc m−a ch¶y trµn vµo; Trªn bÒ mÆt hè ch«n cã thÓ r¶i v«i hoÆc phun hãa chÊt khö trïng.

Chó ý: Theo dâi ®é lón sôt mçi ngµy, nÕu ®é lón sôt líp mÆt lín h¬n 0,2m, cÇn ®¾p thÊm líp ®Êt mÆt, nÐn chÆt nh− chiÒu cao ban ®Çu; th−êng xuyªn gi¸m s¸t sau khi ch«n lÊp Ýt nhÊt trong vßng 48 tiÕng.

Cã thÓ lùa chän mét trong c¸c lo¹i hãa chÊt sau ®©y ®Ó khö trïng, tiªu ®éc, lµm vÖ sinh khu ch«n lÊp x¸c gia cÇm: V«i bét, Formol 2 - 3%, Xót (NaOH) 2 - 3% (víi liÒu l−îng 0,5 - 1 lÝt/m2), Chlorine 5 - 6%, Chloramin B, Prophyl, Virkon, Biocid, Farm Fluid, Longlife, Iodine, BKA, EM 1%, tinh dÇu trµm, n−íc ozone, thuèc tÝm, Glutaraldehyde 2 - 4%; sodium hypochlorite (thuèc tÈy) 1%...

149

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

øng dông c«ng nghÖ vi sinh vËt EM ®Ó xö lý mïi h«i thèi t¹o ra do ph©n huû gia cÇm. Sö dông chÕ phÈm EM, dïng B«kashi- EM trén lÉn víi ®Êt hè ch«n råi lÊp chÆt, dïng B«kashi- EM phñ kÝn líp n−íc thèi sau ®ã phun chÕ phÈm EM thø cÊp cã nång ®é 1% ®ñ Èm ®Ó khö mïi h«i cña hè ch«n.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

theo c«ng thøc tæng qu¸t:

+ X¸c gµ: 1 phÇn

+ R¬m (chÊt cung carbon): 1/10

+ N−íc (r−íi lªn x¸c gµ)

C¸ch trén: xÕp tõng líp trong thïng chøa:

- PhÝa d−íi lµ vËt liÖu chèng thÊm (®Êt sÐt, nilon)

- TiÕp theo lµ líp r¬m kho¶ng 15 cm (cung cÊp carbon vµ gióp tho¸ng khÝ).

PhÝa trªn cïng lµ mét líp ph©n cã chiÒu dÇy gÊp ®«i (kh«ng thªm n−íc trong líp nµy). Sau vµi ngµy nhiÖt ®é lªn kháang 65 - 73o C. §Õn khi nhiÖt ®é h¹ chuyÓn sang thïng kh¸c ®Ó tho¸ng khÝ gióp vi sinh vËt ho¹t ®éng vµ nhê ®ã lµm nhiÖt ®é t¨ng lªn trë l¹i vµ sau ®ã nhiÖt ®é h¹ dÇn. Sau 60 ngµy cã thÓ ®em ph©n bãn ®Êt.

IV.4.2.6. Xö lý khu vùc chuång tr¹i ch¨n nu«i bÞ dÞch vµ m«i tr−êng xung quanh

Thu gom xö lý chÊt th¶i r¾n:

C¸c chÊt th¶i r¾n trong khu vùc chuång tr¹i (nh− ph©n, r¸c, thøc ¨n thõa, chÊt ®én chuång, dông cô th¶i bá...) cÇn ®−îc thu gom vµ xö lý an toµn b»ng ph−¬ng ph¸p ®èt ®Ó diÖt khuÈn (Phun thuèc khö trïng hoÆc r¾c v«i) tr−íc khi ch«n lÊp.

Tiªu ®éc, khö trïng chuång tr¹i:

- Dïng thuèc s¸t trïng m¹nh (nh− chlorine 5 - 6%, phenol, glutaraldehyde 2 - 4%, ophenylphenol 3 - 5%) phun lªn toµn bé bÒ mÆt nÒn, t−êng, m¸ng ¨n, m¸ng uèng, trÇn, m¸i chuång tr¹i, c¸c thiÕt bÞ, dông cô sö dông trong chuång tr¹i, ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn hoÆc trung chuyÓn gia cÇm vµ s¶n phÈm gia cÇm.

150

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- Thuèc s¸t trïng cÇn ®−îc phun b¶o ®¶m lµm −ít toµn bé bÒ mÆt vËt ®−îc s¸t trïng (80 - 120 ml/m2 diÖn tÝch) vµ phun thuèc theo chiÒu tõ cao xuèng thÊp, thêi gian ®Ó tiÕp xóc Ýt nhÊt lµ 24 giê. Sau 24 giê, dïng n−íc röa s¹ch nÒn, ®Ó kh« vµ s¸t trïng l¹i lÇn 2.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Xö lý m«i tr−êng khu vùc xung quanh chuång tr¹i gia cÇm bÞ dÞch (trong vßng 100m tõ hµng rµo khu ch¨n nu«i):

dän s¹ch vµ tÈy trïng toµn bé khu vùc:

nu«i gia cÇm.

Phun hãa chÊt khö trïng vµo khu vùc trång trät hoÆc phun xuèng ®Êt th−êng Ýt cã t¸c dông v× c¸c chÊt h÷u c¬ cã trong ®Êt sÏ lµm bÊt ho¹t nh÷ng ho¸ chÊt khö trïng.

Gi¸m s¸t vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng khu vùc ch¨n nu«i trong vïng cã dÞch vµ c¸c æ dÞch cò

- Khi ®· nu«i gia cÇm trë l¹i, bæ sung kü thuËt: nöa th¸ng phun chÕ phÈm EM nång ®é 1% trong th¸ng ®Çu tiªn vµ r¾c lo¸ng tho¸ng B«kashi EM trªn bÒ mÆt ph©n gµ sau ®ã cã thÓ mét th¸ng phun l¹i mét lÇn, nÕu cßn c¶m thÊy cã mïi h«i ph©n gµ th× cã thÓ r¾c thªm B«kashi EM.

- C¸c c¬ së ch¨n nu«i trong vïng cã dÞch vµ c¸c æ dÞch cò ph¶i phun thuèc khö trïng Ýt nhÊt mçi tuÇn 2 lÇn, c¸c c¬ së ch¨n nu«i kh¸c mçi tuÇn 1 lÇn.

- Gi¸m s¸t viÖc xö lý chÊt th¶i r¾n nh−: ph©n gia cÇm, chÊt ®én chuång, dông cô, thiÕt bÞ chuång tr¹i, chÊt th¶i sau khi lµm vÖ sinh (bïn, r¸c) vµ c¸c lo¹i chÊt th¶i kh¸c. Khö trïng ®èi víi chÊt th¶i, bao b× vµ dông cô vËn chuyÓn chÊt th¶i; Xö lý c¸c chÊt th¶i theo ph−¬ng ph¸p: ch«n lÊp an toµn, ch«n lÊp th«ng th−êng, ®èt, ñ ph©n...

- KiÓm tra ho¹t ®éng cña hÖ thèng xö lý n−íc th¶i tõ khu vùc chuång tr¹i ch¨n nu«i; kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p diÖt khuÈn, s¸t trïng ®èi víi n−íc th¶i tõ c¸c khu vùc ch¨n nu«i nhá lÎ.

- Gi¸m s¸t m«i tr−êng xung quanh khu vùc ch¨n nu«i: gi¸m s¸t mïi, hiÖn t−îng thÊm n−íc, ch¶y trµn, rß rØ n−íc r¸c ®èi víi chÊt th¶i r¾n...; §èi víi n−íc mÆt, n−íc giÕng ®µo cÇn gi¸m s¸t mïi, mµu, ®é bät, theo dâi t×nh tr¹ng c¸c sinh vËt sèng nh− c¸, t«m, rau, bÌo, t¶o... NÕu cÇn cã thÓ lÊy mÉu ®Ó ph©n tÝch BOD, COD, Coliform, Ecoli, Nit¬rit, Nit¬rat, Photphat, Amoni;

151

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- Gi¸m s¸t « nhiÔm kh«ng khÝ b»ng c¶m quan vµ thiÕt bÞ ®o nh− mïi, khãi, bôi, H2S, CH4...; CÇn gi¸m s¸t hiÖn t−îng l¾ng ®äng chÊt th¶i, mµu, thùc vËt (chÕt/hÐo/®æi mµu)....

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Mét sè quy ®Þnh kh¸c cã liªn quan ®èi víi nh÷ng ng−êi ch¨n nu«i gia cÇm vµ

céng ®ång chung sèng gÇn gòi víi gia cÇm (kÓ c¶ chim)

C¸ch tèt nhÊt ®Ó ®Ò phßng bÞ nhiÔm vi rót cóm gia cÇm lµ tr¸nh mäi tiÕp xóc kh«ng cÇn thiÕt víi gµ, vÞt vµ c¸c läai gia cÇm kh¸c. Nguy c¬ cao nhÊt lµ tiÕp xóc gÇn gòi víi gia cÇm bÖnh hoÆc chÕt;

- Röa tay b»ng xµ phßng vµ n−íc sau tiÕp xóc víi chim/gia cÇm vµ lu«n röa tay

tr−íc khi ¨n.

- Th−êng xuyªn dän dÑp s¹ch sÏ n¬i nu«i, nhèt gia cÇm

- §eo khÈu trang vµ ®eo g¨ng tay

- CÈn thËn trong khi dän dÑp vµ röa tay sau khi dän dÑp nh÷ng khu vùc nµy

- Röa tay thËt kü b»ng xµ phßng vµ n−íc sau mçi lÇn tiÕp xóc

- Xö lý ®óng c¸ch c¸c lo¹i gia cÇm bÖnh, gia cÇm nghi ngê bÞ cóm hoÆc gia cÇm

chÕt lµ mét biÖn ph¸p kiÓm so¸t quan träng ®Ó ng¨n ngõa sù lan trµn cña bÖnh:

o NÕu thÊy gia cÇm bÖnh vµ chÕt, b¸o ngay cho c¸n bé thó y ®Þa ph−¬ng.

o NÕu ph¶i xö lý gia cÇm bÖnh hoÆc chÕt, mÆc ®å b¶o hé nh− mÆt n¹, kÝnh, ¸o choµng, ñng cao su, g¨ng tay. NÕu nh÷ng ®å b¶o hé kh«ng cã s½n, h·y che miÖng b»ng mét m¶nh v¶i, ®eo kÝnh, dïng bao ni lon bäc tay, bäc giÇy vµ buéc chÆt xung quanh cæ tay, cæ ch©n b»ng d©y hoÆc d©y chun. Sau khi xö lý xong, cëi bá g¨ng tay vµ ®å b¶o hé, röa tay b»ng n−íc vµ xµ phßng.

- Gi÷ trÎ em tr¸nh xa gia cÇm chÕt hoÆc bÖnh.

- Kh«ng ®−îc ¨n gia cÇm chÕt hoÆc bÖnh.

- Kh«ng ®−îc b¸n gia cÇm chÕt hoÆc bÖnh.

- Kh«ng ®−îc nÐm gia cÇm xuèng s«ng hoÆc xuèng ao.

- GiÆt quÇn ¸o trong n−íc xµ phßng nãng hoÆc Êm. Ph¬i kh« quÇn ¸o ngoµi

152

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

¸nh n¾ng mÆt trêi.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

- Cëi bá g¨ng tay ®· dïng vµ c¸c ®å vËt th¶i bá vµo mét tói ni-lon ®Ó tiªu hñy

chóng mét c¸ch an toµn.

- Lµm s¹ch c¸c ®å vËt cã thÓ dïng l¹i ®−îc nh− ñng cao su, m¾t kÝnh b»ng

n−íc vµ chÊt tÈy, lu«n nhí röa tay sau khi cÇm n¾m vµo nh÷ng ®å vËt ®ã.

- C¸c ®å vËt kh«ng thÓ lµm s¹ch ®−îc hoµn toµn cÇn ph¶i ®−îc hñy bá.

- T¾m b»ng xµ phßng vµ n−íc.

b»ng c¸ch tr¸nh tiÕp xóc víi quÇn ¸o vµ c¸c ®å vËt bÞ nhiÔm bÈn.

- Giµy dÐp còng cÇn ph¶i ®−îc lµm s¹ch:

Sau khi ®i l¹i ë nh÷ng khu vùc cã thÓ bÞ nhiÔm cóm (nh− khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, chî hoÆc s©n v−ên nu«i gia cÇm), röa s¹ch giµy, dÐp cña b¹n cµng kü cµng tèt b»ng xµ phßng vµ n−íc vµ ®Ó bªn ngoµi nhµ.

o Khi cä röa giµy dÐp, cè g¾ng ®õng ®Ó b¾n chÊt bÈn vµo mÆt hoÆc quÇn ¸o. §eo tói nilon vµo tay, che m¾t b»ng kÝnh, che miÖng vµ mòi b»ng m¶nh v¶i.

IV.5. C¸c gi¶i ph¸p tuyÒn truyÒn gi¸o dôc céng ®ång

153

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

§Ó h¹n chÕ t×nh tr¹ng gia cÇm bÞ dÞch ®−a vµo tiªu thô ë chî, c¸c ngµnh chøc n¨ng t¹i mçi ®Þa ph−¬ng, nhÊt lµ c¸c ®Þa bµn träng ®iÓm vÒ dÞch bÖnh ph¶i kÞp thêi phèi hîp kiÓm tra chÆt chÏ t×nh h×nh ch¨n nu«i, khuyÕn c¸o, tuyªn truyÒn t¸c h¹i cña bÖnh dÞch l©y lan vµ ¶nh h−ëng ®Õn søc kháe cña ng−êi tiªu dïng. BiÖn ph¸p cã tÝnh c¨n b¶n, gèc rÔ lµ cÇn t¨ng c−êng tuyªn truyÒn ý thøc phßng chèng dÞch bÖnh trªn gia cÇm trong nh©n d©n vµ lËp c¸c quÜ hç trî s¶n xuÊt rñi ro cho ng−êi ch¨n nu«i ë nh÷ng x·, Êp träng ®iÓm vÒ dÞch bÖnh, vïng ch¨n nu«i nhiÒu gia cÇm. Khi gi¸ trÞ kinh tÕ ®−îc b¶o ®¶m, gi¶m ®−îc møc thiÖt h¹i, ng−êi ch¨n nu«i sÏ kÞp thêi b¸o cho ngµnh chøc n¨ng khi gia cÇm cã biÓu hiÖn dÞch bÖnh ®Ó ng¨n chÆn, xö lý, kh«ng b¸n ®æ b¸n th¸o gia cÇm bÖnh cho th−¬ng l¸i. H¬n n÷a, vÒ mÆt qu¶n lý chung, cÇn lËp c¸c tr¹m kiÓm dÞch, ®éi kiÓm tra l−u ®éng, ban qu¶n lý phßng, chèng dÞch bÖnh ë c¸c chî, trªn trôc ®−êng bé, ®−êng thñy… ®Ó kiÓm so¸t chÆt chÏ l−îng gia cÇm vËn chuyÓn, mua b¸n. Sù phèi hîp cña c¸c ngµnh chøc n¨ng, ng−êi ch¨n nu«i lµ v« cïng cÇn thiÕt ®Ó xö lý, khèng chÕ gia cÇm bÞ dÞch, kh«ng ®Ó dÞch bÖnh l©y lan, ng¨n chÆn sè gia cÇm bÞ bÖnh cã thÓ ®Õn tay ng−êi tiªu dïng, g©y t¸c h¹i kh«n l−êng.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

- §µo t¹o, tËp huÊn thùc hiÖn c¸c quy tr×nh ch¨n nu«i ®¶m b¶o an toµn sau dÞch.

- N©ng cao nhËn thøc vÒ c«ng t¸c phßng chèng dÞch cho ng−êi ch¨n nu«i. UBND c¸c cÊp giao c¸c c¬ quan th«ng tin tuyªn truyÒn phæ biÕn t×nh h×nh vµ biÖn ph¸p phßng, chèng dÞch cóm gia cÇm tíi tõng hé ch¨n nu«i.

- Phæ biÕn kinh nghiÖm phßng chèng dÞch cã hiÖu qu¶ cña c¸c tØnh, c¸c vïng.

- §µo t¹o ®éi ngò Céng T¸c Viªn Thó Y cã tay nghÒ. CTV ®−îc tuyÓn chän

§Èy m¹nh c«ng t¸c th«ng tin vµ gi¸o dôc - truyÒn th«ng vÒ VSATTP t¹i céng

®ång:

T¨ng c−êng tuyªn truyÒn gi¸o dôc, phæ biÕn kiÕn thøc vÒ VSATTP vµ c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cho ng−êi s¶n xuÊt, chÕ biÕn, kinh doanh thùc phÈm.

o X· héi ho¸ c«ng t¸c gi¸o dôc truyÒn th«ng VSATTP vµ ph¸t triÓn ®éi ngò céng t¸c viªn tuyªn truyÒn VSATTP t¹i c¬ së ®Ó ®Õn n¨m 2010, 100% quËn, huyÖn cã tuyªn truyÒn viªn vÒ VSATTP vµ 100% x·, ph−êng, thÞ trÊn cã céng t¸c viªn tuyªn truyÒn vÒ VSATTP.

ngµnh vµ trªn ph¹m vi c¶ n−íc.

o Quy ho¹ch vµ ph¸t triÓn hÖ thèng kiÓm nghiÖm VSATTP t¹i c¸c Bé, ngµnh vµ ®Þa ph−¬ng theo tiªu chuÈn; x©y dùng m¹ng th«ng tin vÒ nhu cÇu kiÓm nghiÖm vµ qu¶n lý kÕt qu¶ kiÓm nghiÖm.

§Ò nghÞ c¸c tæ chøc chÝnh trÞ x· héi, c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng vµ Héi nghÒ

nghiÖp phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh liªn quan vµ chÝnh quyÒn c¸c cÊp tæ chøc:

a) Phæ biÕn kiÕn thøc VSMT cho héi viªn vµ vËn ®éng céng ®ång cïng tham gia.

b) TriÓn khai c¸c ho¹t ®éng cô thÓ gãp phÇn b¶o ®¶m VSMT: x©y dùng c¸c m« h×nh céng ®ång tù gi¸m s¸t VSMT ®èi víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung.

c) H−íng dÉn hé ch¨n nu«i nhá lÎ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng chèng dÞch, b¶o ®¶m kh«ng ®Ó dÞch x¶y ra, gi÷ vÖ sinh m«i tr−êng vµ søc khoÎ céng ®ång. Ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p kiªn quyÕt b¶o vÖ ®µn gia cÇm gièng gèc, gièng gia cÇm quý hiÕm ë c¸c ®Þa ph−¬ng vµ c¬ së gièng cña Trung −¬ng.

Thùc hiÖn tèt c¸c biÖn ph¸p trªn tøc lµ gãp phÇn rÊt lín vµo viÖc b¶o vÖ an toµn

154

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

®µn thó nu«i.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

IV.6. C¸c gi¶i ph¸p kh¸c cã liªn quan

Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung quy m« lín nh»m khai th¸c tiÒm n¨ng lîi thÕ, kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c n−íc trong khu vùc gåm: Tr−íc hÕt x©y dùng quy ho¹ch tæng thÓ ngµnh ch¨n nu«i phôc vô chiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh ch¨n nu«i trong nh÷ng n¨m tíi, trong ®ã cã chiÕn l−îc nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ, chiÕn l−îc ph¸t triÓn thÞ tr−êng. VÒ gièng vËt nu«i, tËp trung ®Çu t− chñ yÕu cho c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt gièng thuÇn n¨ng suÊt, chÊt l−îng cao, nh−ng kh«ng quªn c¸c gièng néi trong sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm.

Bªn c¹nh ®ã, tiÕn hµnh x©y dùng chiÕn l−îc vÒ thÞ tr−êng dùa trªn tiÒm n¨ng ph¸t triÓn vµ nhu cÇu thÞ hiÕu s¶n phÈm trong n−íc vµ quèc tÕ, trong ®ã x¸c ®Þnh thÞ tr−êng trong n−íc lµ chÝnh. §Çu t− nhËp mét sè gièng cá míi, chñ yÕu lµ gièng cá hä ®Ëu, cá hçn hîp n¨ng suÊt cao vµ quy ho¹ch c¸nh ®ång trång cã n¨ng suÊt cao nh»m ®¶m b¶o ®ñ l−îng thøc ¨n xanh phôc vô ch¨n nu«i lín; tiÕp tôc ®æi míi c«ng nghÖ, cñng cè c¸c c¬ së s¶n xuÊt thøc ¨n gia sóc; ®Çu t− x©y dùng vµ n©ng cÊp hÖ thèng thó y tõ Trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng; ®ång thêi nghiªn cøu, ban hµnh mét sè chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ch¨n nu«i.

- Cñng cè, s¾p xÕp l¹i hÖ thèng qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ lÜnh vùc ch¨n nu«i tõ Trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng. §Ò nghÞ c¸c ®Þa ph−¬ng, c¸c Së N«ng nghiÖp vµ PTNT cã Phßng Ch¨n nu«i vµ hÖ thèng tæ chøc theo dâi, qu¶n lý ch¨n nu«i ë c¸c huyÖn.

- §Èy m¹nh c«ng t¸c kiÓm tra, thanh tra viÖc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n quy ph¹m

ph¸p luËt vÒ VSATTP.

- T¨ng c−êng c¸c ho¹t ®éng kiÓm tra, thanh tra VSATTP ®Þnh kú vµ ®ét xuÊt t¹i c¸c vïng nu«i, trång tËp trung, c¸c c¬ së s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ kinh doanh thùc phÈm.

- T¨ng c−êng kiÓm dÞch vµ kiÓm tra vÖ sinh an toµn ®éng vËt sèng vµ s¶n phÈm

thùc phÈm cã nguån gèc ®éng vËt t¹i c¸c c¬ së giÕt mæ gia cÇm vµ c¸c chî ®Çu mèi.

- Thùc hiÖn tiªm phßng miÔn phÝ mét sè lo¹i Vaccin cho ®µn gia cÇm, t¨ng c−êng chØ ®¹o c«ng t¸c kiÓm so¸t giÕt mæ, kiÓm dÞch ®éng vËt vµ s¶n phÈm ®éng vËt ®ång thêi phèi hîp víi c¸c tØnh l©n cËn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng dÞch tõ xa.

- TËp trung vµo më réng quy m« mét sè c¬ së gièng gia cÇm; hç trî nhËp sö dông v¾c xin cóm gia cÇm; ®Çu t− x©y dùng mét sè phßng thÝ nghiÖm, t¨ng c−êng n¨ng lùc kiÓm tra, gi¸m s¸t thó y.

155

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- ViÖc vËn chuyÓn gia cÇm vµ s¶n phÈm gia cÇm gi÷a c¸c tØnh, thµnh phè ph¶i cã giÊy chøng nhËn kiÓm dÞch cña c¬ quan thó y. ChØ cho phÐp vËn chuyÓn s¶n phÈm

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

gia cÇm vµo ®« thÞ tõ c¸c c¬ së giÕt mæ, chÕ biÕn tËp trung, cã sù gi¸m s¸t cña c¬ quan thó y. C¸c s¶n phÈm gia cÇm ®· chÕ biÕn chÝn ë c¸c c¬ së cã ®¨ng ký, cã gi¸m s¸t cña c¬ quan thó y ®−îc phÐp tù do l−u th«ng.

- UBND c¸c cÊp x©y dùng kÕ ho¹ch hµnh ®éng cô thÓ cña ®Þa ph−¬ng m×nh, chuÈn bÞ lùc l−îng, vËt t− cÇn thiÕt ®Ó ®èi phã víi c¸c t×nh huèng x¶y ra. C¨n cø kÕt qu¶ xÐt nghiÖm vµ t×nh h×nh ph¸t triÓn cña dÞch, Ban chØ huy phßng, chèng dÞch cóm gia cÇm cÊp tØnh quyÕt ®Þnh më réng ph¹m vi tiªu hñy gia cÇm; tiªu ®éc khö trïng trong vßng b¸n kÝnh 3 km tõ ®iÓm cã dÞch, tiªm phßng trong vµnh ®ai 3 - 5 km tõ ®iÓm cã dÞch; bè trÝ lùc l−îng canh g¸c kh«ng ®Ó vËn chuyÓn gia cÇm, s¶n phÈm gia cÇm ra khái vïng dÞch trong vßng 21 ngµy, kÓ tõ khi x¶y ra æ dÞch cuèi cïng vµ th«ng b¸o cho c¸c x·, ph−êng l©n cËn biÕt.

156

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- Nghiªm cÊm nu«i gia cÇm th¶ r«ng, nu«i gia cÇm trong néi thµnh, néi thÞ. KhuyÕn khÝch gi¶m ch¨n nu«i nhá lÎ, h−íng dÉn ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung vµ cã chÝnh s¸ch hç trî ng−êi ch¨n nu«i gia cÇm chuyÓn nghÒ kh¸c. Yªu cÇu chñ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ch¨n nu«i thùc hiÖn nghiªm ngÆt c¸c biÖn ph¸p an toµn sinh häc vµ xö lý nghiªm c¸c c¬ së Êp në gia cÇm tr¸i phÐp.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ

KÕt luËn

Nghiªn cøu ®−a ra mét sè kÕt luËn sau:

1. Ch¨n nu«i gia cÇm lµ ho¹t ®éng ®em l¹i nguån thu nhËp cho mét bé phËn kh«ng nhá ng−êi d©n n−íc ta, ®Æc biÖt lµ t¹i c¸c khu vùc n«ng th«n. Tuy nhiªn, ®©y còng lµ ho¹t ®éng tiÒm Èn nh÷ng mèi ®e do¹ nguy hiÓm ®èi víi søc khoÎ con ng−êi vµ g©y « nhiÔm m«i tr−êng nghiªm träng nÕu kh«ng ®−îc qu¶n lý thÝch hîp.

2. KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy l·i thu ®−îc tõ c¸c c¬ së ch¨n nu«i tËp trung quy m« lín (> 1.000 con) l¹i thÊp h¬n so víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i quy m« nhá (< 1.000 con). Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do kinh phÝ ®Çu t− vµo c¬ së h¹ tÇng ban ®Çu cao, ®©y còng lµ mét khã kh¨n cÇn kh¾c phôc nÕu muèn ph¸t triÓn ch¨n nu«i tËp trung quy m« lín.

157

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

3. Do h¹n chÕ vÒ nhËn thøc, còng nh− nh÷ng khã kh¨n vÒ mÆt b»ng, vèn, khoa häc c«ng nghÖ nªn c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm ë 4 tØnh nghiªn cøu nãi riªng vµ ViÖt Nam nãi chung ch−a quan t©m thÝch ®¸ng ®Õn c«ng t¸c BVMT v× vËy hÇu hÕt c¸c c¬ së ®Òu g©y « nhiÔm bôi, mïi, « nhiÔm n−íc th¶i vµ chÊt th¶i r¾n. KÕt qu¶ quan tr¾c cho thÊy: m«i tr−êng kh«ng khÝ ®· bÞ « nhiÔm bôi, mïi (NH3 vµ H2S); m«i tr−êng n−íc (c¶ n−íc mÆt vµ n−íc ngÇm) ®· bÞ « nhiÔm c¸c chØ tiªu vi sinh, riªng n−íc mÆt cßn bÞ « nhiÔm BOD5, COD vµ NH3 v−ît qu¸ c¸c tiªu chuÈn m«i tr−êng cho phÐp. Cô thÓ: hµm l−îng bôi v−ît tõ 2,07 - 5,07 lÇn; NH3 v−ît tõ 1,6 - 2,5 lÇn vµ H2S cao h¬n TCCP (tiªu chuÈn cho phÐp) tõ 2,5 - 4 lÇn, ®Æc biÖt tæng sè vi khuÈn hiÕu khÝ ®o ®−îc t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm nghiªn cøu cao h¬n TCCP ®Õn 6 lÇn. Khi ®o t¹i khu d©n c−, sè l−îng vi khuÈn hiÕu khÝ còng cao gÊp gÇn 1,5 lÇn TCCP. Víi tèc ®é th«ng giã t−¬ng ®èi tèt t¹i m«i tr−êng c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung vµ m«i tr−êng d©n c− xung quanh nh−ng tæng sè vi khuÈn hiÕu khÝ vÉn rÊt cao chøng tá m«i tr−êng kh«ng khÝ ®·

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

bÞ « nhiÔm kh¸ nÆng. M«i tr−êng n−íc còng cã dÊu hiÖu bÞ « nhiÔm: N−íc ngÇm cã ®é ®ôc v−ît 1,5 – 3,5 lÇn vµ Coliform v−ît 3,3 – 25 lÇn TCCP. Trong n−íc mÆt, hµm l−îng NH3 v−ît 8,2 – 17,8 lÇn vµ Coliform v−ît 1,2 – 11 lÇn TCCP. NÕu kh«ng sím cã biÖn ph¸p kiÓm so¸t, h¹n chÕ th× vÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr−êng sÏ trë thµnh mét trë ng¹i lín ®èi víi sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña ngµnh ch¨n nu«i gia cÇm cña 4 tØnh Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang trong t−¬ng lai.

KiÕn nghÞ

§Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ BVMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung, cÇn cã sù kÕt hîp gi÷a 4 nhµ (nhµ qu¶n lý, nhµ khoa häc, nhµ kinh tÕ vµ nhµ n«ng) nh»m triÓn khai thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p c¶ vÒ thÓ chÕ, chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ còng nh− gi¶i ph¸p tuyªn truyÒn gi¸o dôc. Trong ®ã cÇn −u tiªn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p s¶n xuÊt s¹ch h¬n vµ c¸c c«ng nghÖ xö lý phï hîp nh− xö lý bôi vµ mïi b»ng «zon, xö lý n−íc th¶i b»ng ph−¬ng ph¸p bïn ho¹t tÝnh vµ xö lý chÊt th¶i r¾n b»ng ph−¬ng ph¸p biogas hay ñ ph©n.

158

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

C¸c c¬ së cÇn nhanh chãng ®Çu t− x©y dùng hÖ thèng thu gom vµ xö lý n−íc th¶i ph©n th¶i gia sóc gia cÇm. Th−êng xuyªn vÖ sinh khu chuång tr¹i vËt nu«i s¹ch sÏ, tiªm thuèc phßng bÖnh cho vËt nu«i vµ phun thuèc khö trïng theo ®Þnh k×, cã r·nh tho¸t n−íc. T¨ng c−êng trång nhiÒu c©y xanh trong vµ xung quanh khu vùc ch¨n nu«i tËp trung.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Tµi liÖu tham kh¶o

1. §Æng Kim Chi vµ céng sù (2006): §Ò xuÊt m« h×nh qu¶n lý m«i tr−êng t¹i mét sè trang tr¹i ë vïng ®ång b»ng B¾c Bé (Trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm - TØnh Hµ T©y), B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi, Héi B¶o vÖ M«i tr−êng c«ng nghiÖp, Hµ Néi.

2. TrÞnh Xu©n B¸u (2005): §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng, ®Ò xuÊt chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p c¶i thiÖn m«i tr−êng trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm (huyÖn Ch−¬ng Mü vµ Quèc Oai, tØnh Hµ T©y), LuËn v¨n Th¹c sÜ, §¹i häc B¸ch khoa Hµ Néi.

4. Lim. T.-T., A. J. Heber, J.-Q. Ni (2004): Air Quality Measurements at a Laying Hen House: Odor and Hydrogen Sulfide Emissions, International Symposium on Control of Gaseous and Odour Emissions from Animal Production Facilities, pp. 273-282, Horsens, Denmark.

5. McGinn. Sean M. (2001): Odours from Intensive Livestock Operations, Advances in Dairy Technology, Volume 13, pp 417 - 430, Agriculture and Agri- Food Canada, Lethbridge, AB T1J 4B1.

6. Mckenzie. K.S., L. F. Kubena, A. J. Denvir, T. D. Rogers, G. D. Hitchens, R. H. Baily, R. B. Harvey, S. A. Buckley, and T. D. Phillips (2004): Aflatoxicosis in Turkey Poults is Prevented by Treatment of Naturally Contaminated Corn with Ozone Generated by Electrolysis, USDA/ARS Food Anim Prot R, College Station.

7. Redwine. J. S., R. E. Lacey, S. Mukhtar, J. B. Carey (2001): Concentration and emissions of ammonia and particulate matter in Tunnel - Ventilated broiler house under summer conditions in Texas, Paper No. 014095, Vol. 45(4): 1101– 1109, American Society of Agricultural Engineers.

8. Sheldon. Brian W. and Roy E. Carawan (1989): Demostration for selected food processes of a pollution reduction system utilizing ozonation, Project report No. 87-608, Phase II, North Carolina State University.

9. Turner. Jacky (1999): Factory Farming and the Environment, Report,

Compassion in World Farming Trust, ISBN 1 900156 11 3.

159

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

10. Tyndall. John and Joe Colletti (2000): Air quality and shelterbels: Odor mitigation and livestock production a literature review, Final Report, Project No: 4124-4521-48-3209, USDA/ Iowa State University.

Liªn hiÖp c¸c héi khoa häc vµ Kü thuËt viÖt Nam

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ « nhiÔm

m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng

trung du phÝa b¾c nh»m ph¸t triÓn bÒn v÷ng Hµ Néi, 2006

Liªn hiÖp c¸c héi khoa häc vµ Kü thuËt viÖt Nam

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ « nhiÔm m«i

tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung

du phÝa b¾c nh»m ph¸t triÓn bÒn v÷ng

Liªn hiÖp c¸c héi khoa häc vµ kü thuËt ViÖt Nam

C¬ quan chñ tr×:

C¬ quan thùc hiÖn:

M«i tr−êng vµ Ph¸t triÓn (CENTECD)

Chñ nhiÖm ®Ò tµi:

Phã gi¸o s−, TiÕn sÜ TrÞnh ThÞ Thanh

Nh÷ng ng−êi tham gia chÝnh:

Lª Hång Thanh

NguyÔn Mai Hoa

§µo ThÞ Ph−¬ng Hoa

Lª Duy H−¬ng

Lª ThÞ BÝch Ngäc

NguyÔn Duy Phó

D−¬ng Hoµi Linh

Hµ Néi, 2006

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Më ®Çu

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Trong ho¹t ®éng ch¨n nu«i còng ®· cã nh÷ng quy ®Þnh/biÖn ph¸p nh»m gi÷ vÖ sinh vµ t¹o ra s¶n phÈm an toµn thùc phÈm nh−ng thùc tÕ cho thÊy, hiÖu qu¶ cña c¸c

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

ho¹t ®éng trªn ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu thùc tÕ. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµ do thiÕu sù kiÓm so¸t BVMT trong ho¹t ®éng ch¨n nu«i. Sù ph¸t triÓn b÷a b·i, thiÕu sù kiÓm so¸t chÆt chÏ tõ quy tr×nh/kü thuËt ch¨n nu«i ®Õn c¸c quy ®Þnh/kiÓm so¸t vÒ BVMT ®· t¹o ra nh÷ng rñi ro/sù cè ®èi víi ngµnh ch¨n nu«i, trong ®ã dÞch cóm gµ n¨m 2004 vµ ®Çu n¨m 2005 lµ vÝ dô ®iÓn h×nh.

Môc tiªu cña ®Ò tµi:

(cid:153) Môc tiªu tr−íc m¾t:

- G¾n liÒn ph¸t triÓn kinh tÕ ch¨n nu«i gia cÇm víi ho¹t ®éng BVMT;

- Gãp phÇn ph¸t triÓn bÒn v÷ng c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña 4 tØnh

Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu

§Ò tµi ®−îc thùc hiÖn víi c¸c ph−¬ng ph¸p chÝnh sau:

1. Ph−¬ng ph¸p tæng hîp th«ng tin, tµi liÖu, sè liÖu

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

tõ c¸c nguån kh¸c nhau, nh− Niªn gi¸m thèng kª, B¸o c¸o t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi vµ hiÖn tr¹ng m«i tr−êng c¸c tØnh.

2. Ph−¬ng ph¸p kh¶o s¸t thùc ®Þa

Ph−¬ng ph¸p nµy ®−îc tiÕn hµnh trong 2 n¨m 2004 vµ 2005 t¹i 4 tØnh Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang. Néi dung chÝnh cña c«ng t¸c kh¶o s¸t bao gåm: Kh¶o s¸t ®iÒu kiÖn khu vùc dù ¸n vµ vïng phô cËn; Thu thËp, tæng hîp c¸c tµi liÖu liªn quan vµ tiÕn hµnh ®o ®¹c ngay t¹i thùc ®Þa mét sè chØ tiªu m«i tr−êng: nhiÖt ®é, hµm l−îng bôi, ®é ån… §ång thêi lÊy mét sè mÉu ®Êt, n−íc vµ khÝ ®Ó ®−a vÒ ph©n tÝch trong phßng thÝ nghiÖm.

Ph−¬ng ph¸p nµy nh»m x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè vÒ hiÖn tr¹ng m«i tr−êng kh«ng khÝ, ®Êt, n−íc vµ tiÕng ån t¹i khu vùc dù ¸n.

- MÉu ®Êt : 4 mÉu.

- MÉu n−íc : 6 mÉu n−íc mÆt vµ 4 mÉu n−íc ngÇm.

- MÉu khÝ : 7 mÉu.

Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch dùa theo ph−¬ng ph¸p chuÈn trong lÜnh vùc chuyªn ngµnh. Tiªu chuÈn so s¸nh dùa theo tiªu chuÈn quèc gia TCVN. Trªn c¬ së ®ã ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng m«i tr−êng khu vùc dù ¸n. §èi t−îng nghiªn cøu: Nghiªn cøu tËp trung vµo khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cã quy m« ≥ 1000 con. Néi dung nghiªn cøu: Nghiªn cøu ®−îc thùc hiÖn víi c¸c néi dung chÝnh nh− sau:

- §¸nh gi¸ t×nh h×nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung t¹i khu vùc nghiªn

cøu.

- §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖn tr¹ng m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

- Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶/h¹n chÕ cña c¸c gi¶i ph¸p BVMT ®−îc thùc hiÖn t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña Hµ T©y, VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn, B¾c Giang.

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Ch−¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ c¸c khu ch¨n nu«i

tËp trung

I. Tiªu chÝ khu ch¨n nu«i tËp trung

A) Tiªu chÝ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

C¸c quy ®Þnh vµ yªu cÇu chÝnh vÒ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®−îc thÓ

hiÖn ë b¶ng I.1

B¶ng I.1 - C¸c quy ®Þnh vµ yªu cÇu chÝnh vÒ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

Quy ®Þnh vµ yªu cÇu cô thÓ Quy m«

vµ yªu cÇu

VÒ quy m« ch¨n nu«i (A)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

- Cã n¬i vÖ sinh, thay quÇn ¸o cho c¸n bé, c«ng nh©n, kh¸ch th¨m quan; - Cã kho riªng biÖt b¶o qu¶n thøc ¨n ch¨n nu«i, nguyªn liÖu dïng s¶n xuÊt thøc ¨n ch¨n nu«i; dông cô ch¨n nu«i; ho¸ chÊt s¸t trïng ®éc h¹i; Khu ch¨n nu«i tËp trung quy m« nhá Khu ch¨n nu«i tËp trung quy m« võa Khu ch¨n nu«i tËp trung quy m« lín 20 50 100

tèi Kho¶ng c¸ch thiÓu tõ c¸c c¬ së ch¨n ®Õn nu«i nguån n−íc phôc vô môc ®Ých sinh ho¹t (m) (B)

Khu ch¨n nu«i tËp trung quy m« nhá Khu ch¨n nu«i tËp trung quy m« võa Khu ch¨n nu«i tËp trung quy m« lín 50 100 300 – 500

tèi Kho¶ng c¸ch thiÓu ®Õn tr−êng häc, bÖnh viÖn, khu ®iÒu d−ìng, c«ng së, c¬ së t«n gi¸o, vui ch¬i gi¶i trÝ (m) (B)

Kho¶ng c¸ch tèi thiÓu ®èi víi ho¹t ®éng Êp trøng gia cÇm (B)

VÖ sinh m«i tr−êng (A)

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

- Cã biÖn ph¸p diÖt trõ c¸c loµi gÆm nhÊm, c«n trïng g©y h¹i vµ ng¨n chÆn, h¹n chÕ chim trêi. - Khu vùc ch¨n nu«i ph¶i cã ®ñ nguån n−íc s¹ch;

(A) Bé N«ng nghiÖp ph¸t triÓn N«ng th«n, 2005 (B) Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng, 2005 “KÕ ho¹ch hµnh ®éng khÈn cÊp phßng, chèng dÞch cóm gia cÇm vµ ®¹i dÞch cóm ë ng−êi”

- Trang tr¹i kÕt hîp ch¨n nu«i vµ dÞch vô ch¨n nu«i: Víi vËt nu«i lµ gµ kÕt hîp

dÞch vô thøc ¨n, thó y...

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Ch−¬ng II: Tæng quan vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn

Th¸i nguyªn vµ B¾c Giang

I. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë

nhËn xÐt chung vÒ t×nh h×nh ch¨n nu«i cña 4 tØnh nghiªn cøu

Sè l−îng gia cÇm ch¨n nu«i

Giai ®o¹n 2000 - 2006 c¶ 4 tØnh sè gia cÇm ch¨n nu«i ®Òu ®−îc t¨ng theo thêi gian, gia t¨ng m¹nh nhÊt lµ tØnh Hµ T©y (l−îng gia cÇm ch¨n nu«i 2006 gÊp 2,15 lÇn so víi n¨m 2000, tiÕp theo lµ tØnh B¾c Giang - t¨ng gÊp 1,8 lÇn, cuèi cïng lµ tØnh Th¸i Nguyªn: 1,22 lÇn vµ VÜnh Phóc.

2000 2001 2002 2003 2004 2006 8824 10435 2621 4700 5015 4818 4735 7077 7564 8102 9662 8257 9075 5018 6871 5231 6028 5030 10770

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Theo sè liÖu ®iÒu tra thùc tÕ ë c¸c ®Þa ph−¬ng VÜnh Phóc, Hµ T©y, B¾c Giang, Th¸i Nguyªn cho thÊy cø kho¶ng 1500 con gia cÇm th× cã mét ng−êi trùc tiÕp tham gia ch¨n nu«i th× n¨m 2004: TØnh VÜnh Phóc cã 6957 ng−êi tham gia ch¨n nu«i, tØnh Th¸i Nguyªn cã 3157 ng−êi, tØnh B¾c Giang cã 5505 ng−êi, tØnh Hµ T©y cã 3354 ng−êi tham gia ch¨n nu«i. Trong sè ng−êi tham gia ch¨n nu«i cña c¸c tØnh th× cã kho¶ng 1/3 lµ lao ®éng kh«ng trùc tiÕp cßn l¹i 2/3 lµ lao ®éng trùc tiÕp, mçi lao ®éng

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

gi¸n tiÕp ®−îc chi tr¶ kho¶ng 1,5 triÖu ®ång/løa vµ mçi n¨m ®−îc chi tr¶ kho¶ng 7,5 triÖu ®ång. Nh− vËy trong n¨m 2004 c¸c tØnh ph¶i chi tr¶ cho ng−êi ch¨n nu«i gi¸n tiÕp: TÜnh VÜnh Phóc lµ 17392,5 triÖu ®ång, tØnh Th¸i Nguyªn lµ 7892,5 triÖu ®ång, tØnh B¾c Giang lµ 13762,5 triÖu ®ång, tØnh Hµ T©y lµ 8385 triÖu ®ång. N¨m 2006 c¸c tØnh ph¶i chi tr¶ cho ng−êi ch¨n nu«i gi¸n tiÕp: TØnh B¾c Giang lµ 15125 triÖu ®ång, tØnh Hµ T©y lµ 17950 triÖu ®ång. Ta nhËn thÊy trong n¨m 2004 tØnh VÜnh Phóc ph¶i chi tr¶ cho nh©n c«ng gi¸n tiÕp ch¨n nu«i lµ lín nhÊt vµ tØnh Th¸i Nguyªn ph¶i chi tr¶ cho nh©n c«ng gi¸n tiÕp ch¨n nu«i lµ Ýt nhÊt nh−ng ®Õn n¨m 2006 th× tØnh Hµ T©y l¹i lµ tØnh ph¶i chi tr¶ cho nh©n c«ng gi¸n tiÕp ch¨n nu«i lµ Ýt nhÊt. §ång nghÜa víi nã lµ tØnh Hµ T©y cã sè l−îng gia cÇm lín nhÊt trong 4 tØnh.

§¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm ph¸t triÓn m¹nh t¹i khu vùc 4 tØnh nghiªn cøu, ®Æc biÖt ®· xuÊt hiÖn nhiÒu trang tr¹i ch¨n nu«i tËp trung víi quy m« lín.

B¶ng II.2 - Mét sè chØ tiªu t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña 4 tØnh

Th¸i Nguyªn

1 VÜnh Phóc 2 3 B¾c Giang 4 Hµ T©y chuång tr¹i (m2) 100 - 500 120 - 600 150 – 10.000 800 - 2000 500 - 2000 500 – 20.000 15 - 30 10 - 40 30 – 2.000 20 - 42 15 - 60 60 – 2.300 48,74

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nguån: Së N«ng nghiÖp vµ PTNT c¸c tØnh

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B¶ng II.3 - DiÖn tÝch chuång tr¹i t¹i c¸c tØnh nghiªn cøu

DiÖn tÝch chuång tr¹i (m2) Thu nhËp trung b×nh (triÖu ®ång)

/1000 100 Lín Trung BÐ /Hé ch¨n TØnh nhÊt b×nh nhÊt nu«i/n¨m con m2/ løa

VÜnh Phóc 500 260 100 7,71 3,46 45

Th¸i Nguyªn 600 216,47 120 10,28 5,49 59,41

B¾c Giang 4 ha 1328,58 150 9,6 4,51 59,81

Nh×n vµo b¶ng II.3 ta nhËn thÊy tØnh B¾c Giang lµ tØnh cã diÖn tÝch chuång tr¹i trung b×nh lín nhÊt trong 4 tØnh, cã thu nhËp trung b×nh cña mçi hé gia ®×nh ch¨n nu«i/n¨m lµ lín nhÊt. Nh−ng tØnh Th¸i Nguyªn lµ tØnh cã thu nhËp trung b×nh/ ngh×n con vµ 100 m2 lµ lín nhÊt vµ cã thu nhËp trung b×nh cña mçi hé ch¨n nu«i/n¨m kh«ng nhá h¬n lµ mÊy so víi tØnh B¾c Giang. Trong khi ®ã tØnh B¾c Giang cã diÖn tÝch chuång tr¹i trung b×nh lín h¬n gÊp nhiÒu lÇn so víi tØnh Th¸i Nguyªn.

B¶ng II.4 - Thu nhËp tõ ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung t¹i c¸c tØnh nghiªn cøu

Lo¹i khu Theo løa nu«i Theo n¨m

TØnh ch¨n nu«i

(con) TriÖu ®ång / Khu ch¨n nu«i TriÖu ®ång /1.000 con

VÜnh Phóc TriÖu ®ång /100 m2 3,6 3,44 8,71 7,54 48,21 33,75 TriÖu ®ång /100 m2 18,0 17,2

Th¸i Nguyªn 5,79 5,38 13,92 9,36 39,3 73,5 28,95 26,9 < 1000 ≥ 1000 < 1000 ≥ 1000

B¾c Giang 6,54 4,26 60,52 46,22 190,25 33,42 32,7 21,3 ≥ 1000 < 1000 ≥ 1000

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Riªng tØnh Hµ T©y, do h×nh thøc ch¨n nu«i ë quy m« tËp trung vµ trang tr¹i lµ nu«i thuª cho tËp ®oµn n−íc ngoµi víi thu nhËp trung b×nh lµ: 48,74 triÖu ®ång/ n¨m – 1 khu ch¨n nu«i tËp trung - trang tr¹i.

Mçi con gµ, vÞt mçi ngµy th¶i ra 90 gram ph©n, vËy mçi løa gµ lµ trung b×nh lµ 45 ngµy, mçi con gµ sÏ th¶i ra lµ 4050 gram ph©n + 100 gram trÊu lãt = 4150 gram ph©n (4,15 kg ph©n). NÕu nh− b¸n ph©n th× mçi con gµ ®−îc kho¶ng 1.660 ®ång/løa. Nh− vËy nÕu nh− b¸n ph©n n¨m 2004: TØnh VÜnh Phóc cã 17322,1 triÖu ®ång, tØnh Th¸i Nguyªn cã 7860,1 triÖu ®ång, tØnh B¾c Giang cã 13706,62 triÖu ®ång, tØnh Hµ T©y cã 8349,8 triÖu ®ång. N¨m 2006: TØnh B¾c Giang cã 15064,5 triÖu ®ång, tØnh Hµ T©y cã 17878,2 triÖu ®ång. Ta nhËn thÊy tØnh VÜnh Phóc trong n¨m 2004 lµ tØnh cã sè tiÒn b¸n ph©n lµ lín nhÊt nh−ng ®Õn n¨m 2006 tØnh Hµ T©y l¹i lµ tØnh cã sè tiÒn b¸n ph©n lµ lín nhÊt, chøng tá r»ng ch¨n nu«i nh÷ng n¨m gÇn ®©y ë Hµ T©y ph¸t triÓn rÊt m¹nh c¶ vÒ sè l−îng trang tr¹i vµ sè l−îng gia cÇm. §iÒu cÇn l−u ý ë ®©y lµ tØnh Hµ T©y lµ tØnh duy nhÊt ®· cã thu nhËp tõ b¸n ph©n gµ (tõ 5 ®Õn 36 triÖu ®ång/n¨m - 1 khu ch¨n nu«i tËp trung).

II. HiÖn tr¹ng m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

II.1. §¸nh gi¸ chung vÒ vÊn ®Ò chÊt th¶i tõ c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia

cÇm cña 4 tØnh nghiªn cøu

HiÖn tr¹ng « nhiÔm n−íc th¶i Nguån gèc ph¸t sinh n−íc th¶i: Nguån gèc n−íc th¶i chñ yÕu tõ c¸c ho¹t ®éng sinh ho¹t vµ ch¨n nu«i. N−íc th¶i tõ ch¨n nu«i chØ bao gåm n−íc tÈy röa vµ n−íc lµm m¸t chuång tr¹i. L−îng sö dông vµ x¶ th¶i: Trung b×nh mçi khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung sö dông tõ 2 m3 ®Õn 6 m3 mçi ngµy ®ªm cho c¶ sinh ho¹t vµ ch¨n nu«i, l−îng sö dông tuú theo qui m« ch¨n nu«i cña tõng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. L−îng n−íc x¶ th¶i −íc tÝnh kho¶ng 45% ®Õn 65% l−îng n−íc sö dông cho ch¨n nu«i, tuú thuéc vµo qu¸ tr×nh ch¨n nu«i vµ qui m« gµ. TÝnh chÊt vµ tæng l−îng chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i: N−íc th¶i ch¨n nu«i cã ®é « nhiÔm rÊt cao víi hµm l−îng lín c¸c chÊt h÷u c¬. §Æc biÖt cã chøa mét l−îng lín c¸c vi sinh vËt g©y bÖnh: Coliform, Feacal Coliform, vi khuÈn t¶ (vibro), vi khuÈn th−¬ng hµn (Salmonella), vi khuÈn lÞ (Shigella). §©y chÝnh lµ nguån g©y bÖnh ®Æc biÖt nguy hiÓm ®Õn søc khoÎ céng ®ång.

B¶ng II.5 - L−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trung b×nh do 1

con gia cÇm t¹o ra trong 1 n¨m

Tæng l−îng chÊt « nhiÔm (kg/con.n¨m)

L−îng n−íc th¶i (m3/con.n¨m) TSS Tæng sè N BOD5

21,5 1,61 4,2 3,6

Nguån: WHO, 1993

N¨m 2004, tæng l−îng chÊt « nhiÔm do ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm th¶i ra m«i

(cid:131) BOD lµ 45,788 ngh×n tÊn/n¨m (cid:131) TSS lµ 119,51 ngh×n tÊn/n¨m (cid:131) Tæng N lµ 102,378 ngh×n tÊn/n¨m

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

tr−êng t¹i c¸c tØnh nghiªn cøu ë møc rÊt cao:

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

B¶ng II.6 - Tæng l−îng chÊt « nhiÔm do ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm th¶i ra

m«i tr−êng tõ 4 tØnh nghiªn cøu, 2004 (ngh×n tÊn/n¨m)

16,8 7,6 13,29 8,098 45,788

BOD5 TSS 43,8 19,9 34,68 21,13 119,51

Tæng sè N 37,5 17,05 29,72 18,108 102,378

H×nh II.1 - L−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i ch¨n nu«i trung b×nh 1 n¨m cña 4 tØnh nghiªn cøu

TØnh VÜnh Phóc lµ ®Þa ph−¬ng ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm th¶i ra nhiÒu l−îng chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i nhÊt: Hµng n¨m 16,8 ngh×n tÊn BOD5, 43,8 ngh×n tÊn TSS vµ 37,5 ngh×n tÊn tæng N bÞ th¶i ra m«i tr−êng theo n−íc th¶i (n−íc vÖ sinh chuång tr¹i, n−íc m−a ch¶y trµn). TiÕp theo ®ã lµ:

TØnh B¾c Giang: Hµng n¨m 13,29 ngh×n tÊn BOD5, 34,68 ngh×n tÊn TSS vµ

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

29,72 ngh×n tÊn tæng N bÞ th¶i ra m«i tr−êng theo n−íc th¶i.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

ngh×n tÊn tæng N bÞ th¶i ra m«i tr−êng theo n−íc th¶i.

Sau cïng lµ tØnh Th¸i Nguyªn: Hµng n¨m 7,6 ngh×n tÊn BOD5; 19,9 ngh×n tÊn

TSS vµ 17,05 ngh×n tÊn tæng N bÞ th¶i ra m«i tr−êng theo n−íc th¶i.

ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm cña 4 tØnh nghiªn cøu. Trong ®ã:

- L−îng n−íc th¶i, BOD5, TSS vµ tæng Nit¬ d−îc tÝnh theo ph−¬ng ph¸p ®¸nh

gi¸ nhanh t¶i l−îng chÊt « nhiÔm cña WHO, 1993.

- L−îng ph©n vµ CH4 ®−îc tÝnh dùa trªn H−íng dÉn s¶n xuÊt khÝ biogas (Guidebook on Biogas Development) cña ESCAP: 1 con gµ, vÞt mçi ngµy th¶i ra kho¶ng 90 gram ph©n vµ kho¶ng 12 kg ph©n t¹o ra 1 m3 mªtan.

H×nh II.2 - L−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

VÜnh Phóc

H×nh II.3 - L−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i

Mçi n¨m, c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm cña VÜnh Phóc trung b×nh th¶i ra m«i tr−êng kho¶ng 98.519.450 m3 n−íc th¶i cã t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm BOD5, TSS vµ

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

ch¨n nu«i trung b×nh 1 n¨m cña tØnh VÜnh Phóc

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

tæng nit¬ rÊt cao. Trong ®ã l−îng n−íc th¶i t¹o ra chñ yÕu tõ 2 huyÖn lµ LËp Th¹ch (27,7%) vµ VÜnh T−êng (24,1%), thÊp nhÊt lµ t¹i thÞ x· Phóc Yªn (chØ chiÕm 2,8% l−îng n−íc th¶i cña c¶ tØnh). C. §¸nh gi¸ chung vÒ vÊn ®Ò chÊt th¶i ch¨n nu«i gia cÇm cña tØnh Th¸i Nguyªn

Víi h¬n 91 triÖu m3 n−íc th¶i t¹o ra tõ c¸c c¬ së ch¨n nu«i trong tØnh, Th¸i Nguyªn lµ tØnh cã l−îng n−íc th¶i Ýt nhÊt trong sè 4 tØnh nghiªn cøu (sau Hµ T©y, B¾c Giang vµ VÜnh Phóc).

H×nh II.4 - L−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

ch¨n nu«i trung b×nh 1 n¨m cña tØnh Th¸i Nguyªn

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

D. §¸nh gi¸ chung vÒ vÊn ®Ò chÊt th¶i tõ ch¨n nu«i gia cÇm cña tØnh B¾c Giang

Trung b×nh mçi n¨m, c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm ë B¾c Giang ®−a vµo m«i tr−êng kho¶ng 141,5 triÖu m3 n−íc th¶i. L−îng n−íc th¶i chñ yÕu ®−îc t¹o ra t¹i c¸c huyÖn Lôc Ng¹n (19%), T©n Yªn (17,1%), Lôc Nam (16%) vµ L¹ng Giang (15,1%). §Þa ph−¬ng cã l−îng n−íc th¶i ch¨n nu«i t¹o ra Ýt nhÊt cña B¾c Giang lµ thµnh phè B¾c Giang vµ huyÖn Yªn ThÕ (chØ xÊp xØ 1%) (KÕt qu¶ chi tiÕt ®−îc thÓ hiÖn ë biÓu ®å d−íi ®©y).

H×nh II.5 - L−îng n−íc th¶i vµ t¶i l−îng c¸c chÊt « nhiÔm trong n−íc th¶i ch¨n nu«i trung b×nh 1 n¨m cña tØnh B¾c Giang

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Trong thêi gian tíi, do nh÷ng ®ßi hái ngµy cµng kh¾t khe cña thÞ tr−êng ®èi víi vÊn ®Ò vÖ sinh an toµn thùc phÈm vµ vÖ sinh m«i tr−êng cña c¸c c¬ së ch¨n nu«i, nhÊt lµ sau khi ViÖt Nam chÝnh thøc gia nhËp tæ chøc th−¬ng m¹i quèc tÕ WTO vµo ngµy 7/11/2006, c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm ë B¾c Giang nãi chung vµ c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung nãi riªng cÇn nhanh chãng ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®Ó h¹n chÕ t¸c ®éng tiªu cùc cña ho¹t ®éng ch¨n nu«i ®èi víi m«i tr−êng xung quanh, ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr−êng do n−íc th¶i.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

§Ó phÇn nµo thÊy ®−îc t×nh tr¹ng chÊt l−îng m«i tr−êng khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, nhãm nghiªn cøu ®· lùa chän ngÉu nhiªn 4 c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®Ó quan tr¾c, cô thÓ lµ:

B¶ng II.7 - Danh s¸ch c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®Ó quan tr¾c

TT Tªn chñ hé TØnh HuyÖn X·

1 §µo ThÞ N«ng VÜnh Phóc TX. Phóc Yªn Nam Viªm

2 NguyÔn ThÞ Cöu Th¸i Nguyªn Vâ Nhai Liªn Minh

HiÖn tr¹ng chÊt l−îng m«i tr−êng t¹i c¸c c¬ së quan tr¾c cô thÓ nh− sau:

II.2. HiÖn tr¹ng m«i tr−êng kh«ng khÝ

Nh×n chung, m«i tr−êng kh«ng khÝ lµ vÊn ®Ò « nhiÔm bøc xóc nhÊt cña khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, do ch−a cã biÖn ph¸p xö lý « nhiÔm nªn ®©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n l©y lan dÞch bÖnh cóm gia cÇm do virus H5N1 trong thêi gian qua. KÕt qu¶ quan tr¾c cho thÊy, t¹i tÊt c¶ c¸c khu d©n c− c¹nh khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®−îc quan tr¾c, chÊt l−îng m«i tr−êng kh«ng khÝ ®Òu bÞ « nhiÔm bôi vµ mïi, cô thÓ:

- Hµm l−îng bôi cao h¬n tiªu chuÈn cho phÐp tõ 2,07 (t−¬ng øng víi 0,62

mg/m3) ®Õn 5,07 lÇn (t−¬ng øng víi 0,82 mg/m3).

- Hµm l−îng NH3 cao h¬n tiªu chuÈn cho phÐp tõ 1,6 (t−¬ng øng víi 0,32

mg/m3) ®Õn 2,5 lÇn (t−¬ng øng víi 0,5 mg/m3)

- Hµm l−îng H2S cao h¬n tiªu chuÈn cho phÐp tõ 2,5 (t−¬ng øng víi 0,02

mg/m3) ®Õn 4 lÇn (t−¬ng øng víi 0,032 mg/m3) (B¶ng 2.8) HiÖn tr¹ng m«i tr−êng kh«ng khÝ

B¶ng II.8 - KÕt qu¶ quan tr¾c mét sè chØ tiªu kh«ng khÝ t¹i c¸c khu d©n c− c¹nh khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung (c¸ch 5 - <10 m) (7/8/2006) §¬n vÞ: mg/m3

§iÓm quan tr¾c Th«ng sè TT TCVN x¸c ®Þnh KK2 KK3 KK1 KK4

1 2 3 4 0,62 0,37 0,02 1,0 0,7 0,32 0,027 1,52 1,52 0,5 0,032 1,2 0,82 0,5 0,03 1,3 0,3 (*) 0,2 (**) 0,008 (**) - Bôi NH3 H2S CO2

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Ghi chó: (*) : TCVN 5937- 1995; (**): TCVN 5938- 1995;

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Do ®iÒu kiÖn thùc tÕ nªn x¸c ®Þnh tæng sè vi khuÈn hiÕu khÝ ®−îc thùc hiÖn t¹i tr¹i ch¨n nu«i tËp trung cña «ng Ph¹m V¨n T©m, x· Trung Hoµ, huyÖn Ch−¬ng Mü, tØnh Hµ T©y.

§Þa ®iÓm ®o (KK4) Tæng sè vi khuÈn hiÕu khÝ

T¹i khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 5,7 x 103

TCCP 4 x 103

B¶ng II.10 - KÕt qu¶ ®o mïi t¹i c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña

TT §Þa ®iÓm ®o – KK4 NH3 (mg/m3) H2S (mg/m3)

I 14h (7/8/2006)

I.1 T¹i c¬ së ch¨n nu«i gia 22,8 12,3 cÇm tËp trung

0,47 0,03 I.2 C¸ch c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 10 m

0,35 KPH§ I.3 C¸ch c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 50 m

KPH§ KPH§ I.4 C¸ch c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 200 m

KPH§ KPH§ I.5 C¸ch c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 500 m

II 14h (8/8/2006)

II.1 T¹i c¬ së ch¨n nu«i gia 23,7 12,8 cÇm tËp trung

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

0,57 0,027 II.2 C¸ch c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 10 m

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

0,37 KPH§ II.3 C¸ch c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 50 m

KPH§ KPH§ II.4 C¸ch c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 200 m

KPH§ KPH§ II.5 C¸ch c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung 500 m

25 15 TCCP t¹i c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

Nång ®é tèi ®a cho phÐp cña mét sè chÊt ®éc h¹i trong kh«ng khÝ xung quanh.

TCCP t¹i c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ¸p dông theo Tiªu chuÈn vÖ sinh lao ®éng ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 3733/Q§ - BYT ngµy 10/10/2002 cña Bé tr−ëng Bé Y tÕ.

Nh×n vµo kÕt qu¶ b¶ng trªn cho thÊy, kÕt qu¶ ®o khÝ NH3 vµ khÝ H2S t¹i c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®Òu ®¹t yªu cÇu so víi tiªu chuÈn cho phÐp (®èi víi NH3 lµ 25 mg/m3 vµ chØ tiªu H2S lµ 15 mg/m3). Tuy nhiªn, kÕt qu¶ cho thÊy, khu vùc ngoµi c¬ së ch¨n nu«i c¸c th«ng sè thÓ hiÖn chÊt l−îng m«i tr−êng kh«ng khÝ ®Òu cao h¬n tiªu chuÈn cho phÐp. Nguyªn nh©n mét phÇn do hÖ thèng cèng r·nh phÝa bªn ngoµi khu ch¨n nu«i bÞ ø t¾c do bïn cÆn tõ ch¨n nu«i vµ sinh ho¹t ®æ chung l©u ngµy kh«ng ®−îc kh¬i th«ng. Khi pháng vÊn c¸c hé d©n xung quanh c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung th× 100% hé d©n ®−îc pháng vÊn cho r»ng kh«ng khÝ ë khu vùc nµy bÞ « nhiÔm mïi nÆng, ®Æc biÖt lµ vµo nh÷ng ®ît thêi tiÕt n¾ng nãng.

II.3. HiÖn tr¹ng m«i tr−êng n−íc

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

II.3.1. HiÖn tr¹ng m«i tr−êng n−íc ngÇm ChÊt l−îng nguån n−íc ngÇm t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®iÒu tra t−¬ng ®èi tèt, ng−êi d©n th−êng sö dông trùc tiÕp trong sinh ho¹t vµ ch¨n nu«i mµ kh«ng cÇn xö lý. KÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c th«ng sè chÊt l−îng nguån n−íc ngÇm ë mét sè khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung (b¶ng II.11) cho thÊy ®a sè c¸c th«ng sè cã gi¸ trÞ n»m trong tiªu chuÈn chÊt l−îng n−íc cÊp cho môc ®Ých sinh ho¹t. Riªng hµm l−îng Coliform vµ Feacal Coliform lµ cao h¬n tiªu chuÈn cho phÐp.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

TT Th«ng sè NN1 NN2 NN3 NN4 TC1 TC2

6,5 6,4 - 8,5 6,5 - 8,5 1 pH 7,0 6,8 6,5

125 300 -500 175 169 130 500

2 §é cøng CaCO3, mg/l 3 §é mµu, Pt-Co 30 15 25 10 - 10

4 §é ®ôc, NTU 35 15 20 10 - <10

5 Fe tæng sè, mg/l 0,2 0,25 0,55 0,22 1-5 0,3

0,1 0,12 0,17 0,15 - -

8,5 7,2 7,8 7,5 - 10

6 N-NH4, mg/l 7 N-NH3, mg/l 8 COD, mg/l 6,7 6,2 5,2 3,7 - -

9 BOD, mg/l 4,2 0,4 2,5 2,5 - -

10 Coliform, MPN/100 ml 75 25 10 15 3 3

11 Feacal Coliform, 0 25 15 2 3 0 MPN/100 ml

Ghi chó:

- TC1: Tiªu chuÈn ViÖt Nam 4944/95 lo¹i A - TC2: Tiªu chuÈn Bé Y tÕ 505/92

II.3.2. HiÖn tr¹ng m«i tr−êng n−íc mÆt

KÕt qu¶ ph©n tÝch chÊt l−îng n−íc s«ng khu vùc khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung thÓ hiÖn ë b¶ng II.12 cho thÊy: c¸c th«ng sè BOD, COD, SS, Coliform ®Òu cao h¬n tiªu chuÈn cho phÐp vÒ m«i tr−êng TCVN 5942 - 1995 qui ®Þnh trong cét A. B¶ng II.12 - ChÊt l−îng n−íc c¸c s«ng thuéc khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

TCVN

5942 - 1995 Th«ng sè §¬n vÞ S«ng NhuÖ S«ng CÇu

Lo¹i A Lo¹i B

pH SS 7,6 386 7,2 217 6 - 8 20

- mg/l mg/l 5 - 5,9 80 8 7,9 ≥6

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

mg/l mg/l MNP/100 ml DO BOD5 COD Coliform 30 40 14.000 14 19 8.400 <4 <10 5.000 <25 <35 10.000

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

N−íc t¹i tÊt c¶ c¸c mÉu n−íc ao, m−¬ng khu vùc xung quanh trang tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®Òu ®· bÞ « nhiÔm, hµm l−îng BOD, COD vµ Coliform cao h¬n tiªu chuÈn cho phÐp (TCVN 5942/95, lo¹i B). §iÒu ®¸ng l−u t©m lµ hµm l−îng Feacal Coliform trong n−íc ao vµ n−íc m−¬ng t¹i c¸c ®iÓm quan tr¾c ®Òu rÊt cao, nguyªn nh©n lµ do ph©n gµ bÞ tr«i ch¶y vµo n−íc.

B¶ng II.13 - ChÊt l−îng n−íc nguån n−íc ao, m−¬ng khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

KÕt qu¶ TCVN Th«ng §¬n vÞ TT sè 5942/95 (B) NM1 NM2 NM3 NM4

pH 1 - 5 - 5,9 7,0 6,8 7,5 7,2

80 SS 2 mg/l 65 35,7 65,5 39,7

<25 3 mg/l 27 27,2 32,2 29,5 BOD5

<35 COD 4 mg/l 35 42 47,5 43,7

15 mg/l 8,7 9,8 10,8 11,8 5 NO3

0,1 mg/l 0,82 1,2 1,5 1,78 6 NH3

- mg/l 0,37 0,52 0,75 0,65 7 H2S

2 Fe 8 mg/l 0,8 0,75 1,37 1,05

9 Coliform MPN/100 ml 2,8.104 1,2.104 1,1.105 5,7.103 10.000

10 Feacal MPN/100 ml 1,8.103 2,2.103 3,2.102 2,2.103 Coliform

II.4. ChÊt th¶i r¾n ph¸t sinh tõ ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm

ChÊt th¶i sinh ra trong qu¸ tr×nh ch¨n nu«i bao gåm:

+ Bao b×, tói nilon ®ùng thøc ¨n, ho¸ chÊt, thuèc thó y…

+ XØ than sinh ra do ®èt than s−ëi Êm cho gµ trong mïa l¹nh

+ C¸c lo¹i chai lä nhùa, thuû tinh… ®ùng ho¸ chÊt, thuèc thó y…

ChÊt th¶i sinh ra trong sinh ho¹t cña c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung:

+ C¸c phô phÈm trong sinh ho¹t thøc ¨n d− thõa

+ Tói nilon bao b×, plastic, kim lo¹i, giÊy lo¹i sö dông trong sinh ho¹t

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

+ C¸c phÕ th¶i sinh ra trong sinh ho¹t

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Mçi ngµy khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung sinh ra kho¶ng 180 kg chÊt th¶i r¾n. ChÊt th¶i r¾n c¸c khu ch¨n nu«i sÏ lµ nguån g©y « nhiÔm nghiªm träng chÝnh nÕu kh«ng ®−îc quan t©m xö lý kÞp thêi. Thµnh phÇn chÊt th¶i chñ yÕu lµ chÊt h÷u c¬ dÔ ph©n huû vµ lµ m«i tr−êng thÝch hîp cho vi khuÈn mang bÖnh hay c«n trïng sinh sèng. KÕt qu¶ tÝnh to¸n theo h−íng dÉn cña tæ chøc ESCAP vÒ “H−íng dÉn s¶n xuÊt khÝ biogas“ cho thÊy, l−îng ph©n gia cÇm ®−îc t¹o ra t¹i 4 tØnh nghiªn cøu lµ rÊt kho¶ng 2552,13 tÊn/ngµy. Còng theo tµi liÖu h−íng dÉn trªn th× kho¶ng 12 kg ph©n gia cÇm sÏ t¹o ra ®−îc 1 m3 khÝ mªta/ngµy. Nh− vËy, l−îng ph©n gia cÇm t¹o ra tõ 4 tØnh nghiªn cøu cã thÓ t¹o ra ®−îc 212677,5 m3 khÝ mªtan/ngµy.

§¬n vÞ: tÊn/ngµy

939,15 426,15 743,13 453,7 2552,13 2004

816,78 969,3 1786,08 2006

Nguån: H−íng dÉn s¶n xuÊt khÝ biogas (Guidebook on Biogas Development) cña

78262,5 35512,5 61927,5 37808 212677,5 2004

68065 80775 148840 2006

Nguån: H−íng dÉn s¶n xuÊt khÝ biogas (Guidebook on Biogas Development) cña ESCAP

t¹i 4 tØnh nghiªn cøu

735.477.530 421.761.670 929.478.991 449.024.011 2.535.742.202

339.259.832 153.943.010 163.893.764 268.449.299 925.545.904

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

VN§/ngµy 1.000VN§/ n¨m C¸ch tÝnh: - 22,4 lÝt khÝ mªtan t−¬ng øng víi 1 mol mªtan - 1 mol mªtan nÆng 16 gam - Gi¸ 1kg khÝ mªtan lµ 16.627 VND C¸ch tÝnh 1m3 khÝ mªtan ra tiÒn: (1000/22,4)*(16/1000)*(16.627) = 11.876 VND

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Dùa vµo b¶ng trªn cho thÊy l−îng tµi chÝnh thu ®−îc trong mét ngµy tõ viÖc b¸n khÝ Mªtan do ho¹t ®éng ch¨n nu«i gia cÇm t¹o nªn cña 4 tØnh lµ kh«ng nhá, nã gióp ng−êi ch¨n nu«i trang tr¶i c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c vµ më réng s¶n xuÊt. Nguån tµi chÝnh thu ®−îc tõ ho¹t ®éng nµy cña tØnh VÜnh Phóc lµ lín nhÊt (929.478.991 VN§/ngµy), tØnh B¾c Giang ®øng thø hai (735.477.530 VN§/ngµy), thø ba lµ tØnh Hµ T©y (449.024.011VN§/ngµy) vµ cuèi cïng lµ tØnh Th¸i Nguyªn (421.761.670 VN§/ngµy). §iÒu nµy lµ do l−îng gia cÇm cña tØnh VÜnh Phóc lµ lín nhÊt (10.435.000 con), tØnh B¾c Giang ®øng thø hai (8.257.000 con), thø ba lµ tØnh Hµ T©y (5.030.000 con) vµ cuèi cïng lµ tØnh Th¸i Nguyªn (4.735.000 con).

II.5. M«i tr−êng ®Êt

khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

KÕt qu¶ TT Th«ng sè §¬n vÞ D1 D2 D3 D4

- 1 7,2 7,0 7,2 6,8

pHKCl ChÊt h÷u c¬ % 2 48 48,5 47 43,7

Tæng Nit¬ % 3 0,57 0,65 1,12 0,75

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Tæng ph«tpho % 4 1,08 1,2 0,78 1,25

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

II.6 - HiÖn tr¹ng qu¶n lý dÞch bÖnh vµ kiÓm so¸t m«i tr−êng t¹i c¸c

vµ B¾c Giang

II.6.1. HiÖn tr¹ng qu¶n lý dÞch bÖnh t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp

§Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý dÞch bÖnh vµ gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn m«i tr−êng cña c¸c c¬ së ch¨n nu«i, c¸c tØnh ®· cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c hé d©n ph¸t triÓn m« h×nh ch¨n nu«i theo h−íng tËp trung, xa khu d©n c−. Nh»m n©ng cao n¨ng lùc hÖ thèng thó y, tØnh ®· ®Çu t− c¸c trang thiÕt bÞ phôc vô viÖc chÈn ®o¸n, b¶o qu¶n v¾c-xin, th«ng tin t×nh h×nh dÞch bÖnh cho tÊt c¶ c¸c tr¹m thó y, ban thó y x· (nh− m¸y fax, vi tÝnh, tñ l¹nh, thïng b¶o «n b¶o qu¶n v¾c-xin, xi-lanh, kim tiªm, thiÕt bÞ b¶o hé lao ®éng) vµ t¨ng thªm ng−êi cho chi côc Thó y.

Chi Côc Thó y cña c¸c tØnh còng ®· chØ ®¹o gi¸m s¸t dÞch bÖnh, h−íng dÉn kü thuËt phßng, chèng dÞch cóm gia cÇm ®Õn tËn th«n, xãm vµ c¸c c¬ së, hé ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung tõ 100 con trë lªn; ®ång thêi, t¨ng c−êng c«ng t¸c kiÓm dÞch, vËn chuyÓn, giÕt mæ gia cÇm, bao v©y dËp t¾t døt ®iÓm c¸c æ dÞch.

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

II.6.2. HiÖn tr¹ng kiÓm so¸t m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm

HiÖn tr¹ng thùc hiÖn theo c¸c tiªu chÝ quy ®Þnh ®èi víi khu ch¨n nu«i tËp trung:

Thùc tr¹ng vÒ sù tu©n thñ c¸c quy ®Þnh nµy cña c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ®−îc kiÓm tra ngÉu nhiªn t¹i 10 khu ch¨n nu«i tËp trung t¹i tØnh Hµ T©y vµ 10 khu ch¨n nu«i tËp trung t¹i tØnh B¾c Giang cho thÊy:

Quy ®Þnh vÒ quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ

víi khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cña c¸c tØnh nghiªn cøu lµ rÊt kÐm, cô thÓ:

TØnh B¾c Giang: cã 1 hé ®¹t 7 tiªu chuÈn, chiÕm 11,11%, cßn l¹i chØ ®¹t 2- 3 tiªu chuÈn, chiÕm 88,89%.

Theo tiªu chuÈn kho¶ng c¸ch tèi thiÓu tõ c¬ së ch¨n nu«i

- §Õn nguån n−íc phôc vô môc ®Ých sinh ho¹t

Theo tiªu chuÈn kho¶ng c¸ch tèi thiÓu tõ c¬ së ch¨n nu«i ®Õn nguån n−íc phôc

vô môc ®Ých sinh ho¹t:

(cid:131) TØnh B¾c Giang cã 4 hé ®¹t tiªu chuÈn, chiÕm 44,44% vµ kh«ng ®¹t tiªu

chuÈn, chiÕm 55,56%.

- §Õn tr−êng häc, bÖnh viÖn, khu ®iÒu d−ìng, c«ng së, c¬ së t«n gi¸o, vui ch¬i

gi¶i trÝ

(cid:131) TØnh B¾c Giang cã 8 hé ®¹t tiªu chuÈn, chiÕm 88,89% cßn l¹i lµ kh«ng ®¹t

tiªu chuÈn, chiÕm 11,11%.

Theo tiªu chuÈn vÖ sinh m«i tr−êng

- TØnh B¾c Giang cã 1 hé ®¹t 8 tiªu chuÈn, chiÕm 11,11% cßn l¹i chØ ®¹t 4 - 5

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

tiªu chuÈn, chiÕm 88,89%.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Thùc thi c¸c chÝnh s¸ch vµ luËt b¶o vÖ m«i tr−êng: Do ch−a cã c¸c v¨n b¶n LuËt quy ®Þnh riªng cho lÜnh vùc nµy nªn c¶ chÝnh quyÒn, c¬ quan qu¶n lý m«i tr−êng vµ ng−êi ch¨n nu«i ®Òu lóng tóng trong gi¶i quyÕt vµ ¸p dông luËt trong xö lý, ®iÒu nµy gãp phÇn lµm cho c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung kh«ng sî c¸c ¶nh h−ëng ph¸p lý vµ tiÕp tôc x¶ th¶i mµ kh«ng cã c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó phßng ngõa « nhiÔm ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ch¨n nu«i.

HiÖn tr¹ng xö lý khÝ tr−íc khi x¶ th¶i: Ngo¹i trõ t¹i tØnh VÜnh Phóc, Héi ch¨n nu«i chØ ®¹o cho 11 x·, ph−êng ®¹i diÖn cho 8 huyÖn thÞ trong tØnh thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh “Sö dông chÕ phÈm vi sinh EM ®Ó xö lý mïi h«i thèi do ho¹t ®éng ch¨n nu«i g©y ra”. Cßn hÇu hÕt c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung kh¶o s¸t ®Òu ch−a cã mét biÖn ph¸p nµo xö lý c¸c khÝ « nhiÔm, bôi, mïi sinh ra trong qu¸ tr×nh ch¨nnu«i truíc khi x¶ th¶i cho dï hä biÕt r»ng ®©y lµ nguyªn nh©n g©y dÞch bÖnh vµ ¶nh h−ëng ®Õn søc khoÎ cña ng−êi ch¨n nu«i.

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

chÊt th¶i ch¨n nu«i, h¹n chÕ møc « nhiÔm m«i tr−êng n«ng th«n. Tuy nhiªn, m« h×nh nµy míi chØ ®−îc triÓn khai réng r·i ë Hµ T©y, t¹i c¸c tØnh VÜnh Phóc, Th¸i Nguyªn vµ B¾c Giang, m« h×nh lµm hÇm biogas ®Ó xö lý chÊt th¶i ph¸t sinh tõ ch¨n nu«i gia cÇm vÉn cßn rÊt hiÕm, ch−a trë thµnh phæ biÕn.

II.7. §¸nh gi¸ tiÒm tµng rñi ro m«i tr−êng t¹i c¸c khu khu ch¨n nu«i

II.7.1. Rñi ro vÒ dÞch bÖnh

KÕt qu¶ ®iÒu tra 606 hé d©n c− khu vùc xung quanh c¬ së ch¨n nu«i tËp trung t¹i c¸c tØnh nghiªn cøu cho thÊy, t×nh tr¹ng hiÖn nay 100% c¬ së ch¨n nu«i tËp trung sè hé vi ph¹m kho¶ng c¸ch quy ®Þnh c¸ch khu d©n c− (300 m), cô thÓ: ®a phÇn kho¶ng c¸ch tõ 20 - 30 m, thËm chÝ mét sè khu ch¨n nu«i liÒn kÒ (c¸ch 0,5 m) (b¶ng 2.18). §©y chÝnh lµ c¶nh b¸o vÒ tiÒm tµng g©y ra rñi ro v× ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho lan truyÒn c¸c t¸c nh©n g©y ra dÞch cóm gia cÇm.

VÜnh Phóc 94 20 100

Th¸i Nguyªn 129 15 100

B¾c Giang 78 0,5 100

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Riªng ®èi víi t×nh Hµ T©y, hÇu hÕt c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung t¹i c¸c huyÖn Ch−¬ng Mü, Quèc Oai, S¬n T©y ®Òu ®¹t tiªu chuÈn (kho¶ng c¸ch gÇn nhÊt ®Õn khu d©n c− - 300 m), chØ cã mét sè khu ch¨n nu«i theo h×nh thøc hé gia ®×nh t¹i c¸c huyÖn kh¸c lµ kh«ng ®¹t tiªu chuÈn.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

II.7.2. Rñi ro vÒ suy tho¸i, « nhiÔm m«i tr−êng

Ngµnh ch¨n nu«i ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ cho cuéc sèng, nh−ng còng lµ t¸c nh©n quan träng g©y nªn « nhiÔm m«i tr−êng. Trong khi ®ã cïng víi ch¨n nu«i c¸c lo¹i gia cÇm ph¸t triÓn m¹nh th× còng ®ång thêi th¶i ra mét l−îng ph©n chuång (ph©n h÷u c¬) t¨ng theo nh−ng l¹i Ýt ®−îc quan t©m tuyªn truyÒn, h−íng dÉn ng−êi ch¨n nu«i vµ bµ con n«ng d©n tËn thu, chÕ biÕn vµ sö dông. NhiÒu n¬i cßn kh«ng sö dông mµ th¶i bõa ra cèng r·nh, m−¬ng m¸ng, ao hå g©y « nhiÔm m«i tr−êng xung quanh rÊt nghiªm träng.

B¶ng II.19 - C¸c chÊt « nhiÔm do ho¹t ®éng ch¨n nu«i t¹o ra

ChÊt th¶i ¤ nhiÔm n−íc ¤ nhiÔm kh«ng khÝ r¾n

ChÊt r¾n COD, NH4 l¬ +, PTS, Coliform Thøc ¨n thõa

- KhÝ SO2, NOx, CO2 tõ c¸c ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn

II.7.2.1. C¸c ¶nh h−ëng cña n−íc th¶i ch¨n nu«i gia cÇm ®èi víi m«i tr−êng

N−íc th¶i cña c¸c khu ch¨n nu«i cã chøa hµm l−îng lín c¸c chÊt h÷u c¬ d¹ng dÔ ph©n huû sinh häc. Trong thùc tÕ, khi nguån n−íc bÞ « nhiÔm nÆng do c¸c chÊt h÷u c¬ th× hµm l−îng «xy hoµ tan (DO) trong n−íc sÏ rÊt thÊp (cã thÓ d−íi møc 2 mg/l) sÏ g©y ¶nh h−ëng xÊu ®Õn ®êi sèng cña c¸c quÇn thÓ thuû sinh vËt, g©y ng¹t cho c¸c loµi ®éng vËt thuû sinh…

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

C¸c chÊt dinh d−ìng, ®Æc biÖt lµ sù d− thõa nit¬ vµ photpho cßn cã thÓ g©y hiÖn t−îng phó d−ìng vµ bïng ph¸t rong t¶o ë c¸c thuû vùc tiÕp nhËn, ¶nh h−ëng ®Õn ®êi sèng c¸c loµi ®éng thùc vËt thuû sinh sèng trong c¸c thuû vùc tiÕp nhËn.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

¶nh h−ëng do hµm l−îng cÆn l¬ löng trong n−íc th¶i

II.7.2.2. T¸c ®éng tíi m«i tr−êng cña chÊt th¶i r¾nph¸t sinh tõ ho¹t ®éng ch¨n nu«i

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

cña c¸c gi¶i ph¸p BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

chÕ, chÝnh s¸ch BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

I.1. Tæng quan mét sè v¨n b¶n ph¸p lý cã liªn quan ®Õn khu ch¨n nu«i

gia cÇm tËp trung

- LuËt M«i tr−êng söa ®æi 2005 quy ®Þnh mét sè ®iÒu liªn quan ®Õn c¸c khu

ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung: §iÒu 46, §iÒu 53, §iÒu 121.

§èi víi ph¸t triÓn ch¨n nu«i gia cÇm, Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT khuyÕn c¸o tËp trung ph¸t triÓn ®µn gia cÇm, trong ®ã chó träng ®Õn ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, tËp trung quy ho¹ch vµ x©y dùng c¸c khu ch¨n nu«i c¸ch xa khu vùc d©n c−, ®¶m b¶o vÖ sinh thó y vµ an toµn dÞch bÖnh.

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

chÕ, chÝnh s¸ch BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

C¸c gi¶i ph¸p thÓ chÕ, chÝnh s¸ch BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®· ®−îc x©y dùng vµ ban hµnh vµ vËn dông vµo thùc tÕ ®Ó ®−a nÒn ch¨n nu«i ph©n t¸n, nhá lÎ, lªn thµnh nÒn ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp. §©y lµ ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn rÊt nhiÒu ngµnh, nhiÒu cÊp, ®Æc biÖt lµ c¸c chÝnh quyÒn tØnh, thµnh phè. V× vËy, c¸c gi¶i ph¸p thÓ chÕ, chÝnh s¸ch ®· tËp trung lµm râ nhiÖm vô chÝnh cña c¸c Bé ngµnh cã liªn quan nh−: Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n (Côc Ch¨n nu«i, Côc Thó y), Bé Y tÕ, Bé Th−¬ng m¹i, Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ, Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng, UBND tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung −¬ng, Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, c¸c tæ chøc x· héi, c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng vµ Héi nghÒ nghiÖp ...

B, Cã c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ qu¶n lý phßng dÞch phï hîp

(cid:153) ChÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ vµ c¸c Bé ngµnh liªn quan

Tr−íc m¾t, Bé NN-PTNT ®Ò nghÞ ChÝnh phñ hç trî 822 tû ®ång ®Ó thùc hiÖn ®Ò ¸n trong 2 n¨m 2006 - 2007. Trong ®ã, kinh phÝ hç trî ®Ó thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ch¨n nu«i, giÕt mæ vµ chÕ biÕn gia cÇm theo h−íng tËp trung, c«ng nghiÖp −íc tÝnh 320 tû ®ång vµ kinh phÝ ®Çu t− thùc hiÖn mét sè dù ¸n träng ®iÓm lµ 502 tû ®ång.

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

§Èy m¹nh ph¸t triÓn ®µn gia cÇm, chó träng ph¸t triÓn ch¨n nu«i quy m« khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, quy ho¹ch c¸c khu ch¨n nu«i c¸ch xa d©n c vµ x©y dùng hÖ thèng h¹ tÇng vµ c¬ së vËt chÊt phôc vô ch¨n nu«i, vÖ sinh phßng dÞch mét c¸ch an toµn vµ hîp lý.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

(cid:153) ChÝnh s¸ch cña chÝnh quyÒn tØnh

Hµ T©y:

VÜnh Phóc:

Tr−íc m¾t tõ nay ®Õn n¨m 2010, tØnh duy tr× tèc ®é t¨ng tr−ëng ch¨n nu«i t¨ng 8,2%/n¨m, tû träng ch¨n nu«i tõ 31% lªn 37% tæng s¶n phÈm n«ng nghiÖp. Dù kiÕn ®Õn n¨m 2010, toµn tØnh sÏ n©ng tæng ®µn gia cÇm lªn trªn 10 triÖu con. Toµn tØnh sÏ cã 50% khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, gia tr¹i ch¨n nu«i theo ph−¬ng thøc c«ng nghiÖp cã hÖ thèng lµm m¸t, hÖ thèng uèng n−íc tù ®éng cho gia cÇm. §Õn n¨m 2020, ch¨n nu«i c«ng nghiÖp tËp trung cã quy m« lín sö dông c¸c hÖ thèng d©y chuyÒn cho ¨n, thu gom trøng, vÖ sinh chuång tr¹i tù ®éng.

§Ó ®¹t ®−îc ®iÒu nµy, tØnh VÜnh Phóc ®· quyÕt ®Þnh ®Çu t− trªn 30 tû ®ång cho ph¸t triÓn ch¨n nu«i. §Æc biÖt, tØnh sÏ ®æi míi m¹nh mÏ c¬ cÊu gièng, quy ho¹ch quy vïng s¶n xuÊt, øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt, n©ng cao chÊt l−îng gièng, thøc ¨n, c«ng t¸c thó y vµ b¶o vÖ m«i tr−êng; tØnh sÏ quy ho¹ch c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, gia tr¹i nu«i tËp trung ®Ó xö lý nguån n−íc th¶i, b¶o vÖ m«i tr−êng, phßng trõ dÞch bÖnh.

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

+ ThiÕu c¸c chÕ tµi qui ®Þnh viÖc khen th−ëng/xö ph¹t trong viÖc g©y « nhiÔm vµ c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr−êng khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung.

+ ThiÕu sù tham gia cña céng ®ång trong viÖc gi¸m s¸t, ng¨n ngõa viÖc g©y « nhiÔm cña c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung.

häc c«ng nghÖ trong viÖc h¹n chÕ « nhiÔm vµ sù cè/rñi ro m«i

tr−êng ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

II.1. C¸c gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®ang ®−îc ¸p dông ®Ó h¹n

chÕ « nhiÔm vµ sù cè/rñi ro m«i tr−êng ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

II.1.1. Ph¸t triÓn mét sè m« h×nh ch¨n nu«i hîp vÖ sinh

- Ph−¬ng ph¸p nu«i gµ theo h−íng an toµn sinh häc: Khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ch¨n nu«i theo h−íng an toµn sinh häc ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cÇu: chuång kÝn, ®Æt ë vÞ trÝ c¸ch xa khu d©n c−, c¸ch ly tuyÖt ®èi víi ng−êi l¹ vµ thó vËt hoang, th−êng xuyªn phun thuèc s¸t trïng, ®Æc biÖt cÇn sö dông c¸c chÕ phÈm sinh häc trong phßng bÖnh ®Ó thay thÕ dÇn c¸c chÊt kh¸ng sinh.

- M« h×nh nu«i vÞt trªn c¹n khÐp kÝn: tõ kh©u con gièng - nu«i - giÕt mæ vµ tiªu thô. VÞt c¹n ®−îc Êp në, nu«i nhèt trong m«i tr−êng khÐp kÝn, ®¶m b¶o an toµn sinh häc vµ vÖ sinh thó y. ViÖc vËn chuyÓn vÞt ®Õn ®Þa ®iÓm giÕt mæ, tiªu thô còng tu©n thñ ®óng c¸c nguyªn t¾c vÒ an toµn sinh häc, ®−îc vËn chuyÓn trªn c¸c xe chuyªn dông nhê vËy ®· gi¶m thiÓu « nhiÔm m«i tr−êng xung quanh khu vùc ch¨n nu«i.

II.1.2. Ph¸t triÓn c¸c c«ng nghÖ xö lý chÊt th¶i, kiÓm so¸t m«i tr−êng

a. M« h×nh bÓ khÝ biogas

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

nh÷ng ®· gãp phÇn thóc ®Èy ngµnh ch¨n nu«i ph¸t triÓn, mµ cßn lµm cho m«i tr−êng sinh th¸i ë n«ng th«n kh«ng bÞ « nhiÔm.

- khoa häc c«ng nghÖ ®ang ¸p dông ®Ó h¹n chÕ « nhiÔm vµ sù cè/rñi

ro m«i tr−êng do ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- HiÖn nay, t¹i hÇu hÕt c¸c tØnh, thµnh phè ®Òu cã chñ tr−¬ng di dêi c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ra khái khu vùc néi thµnh nh−ng viÖc thùc hiÖn rÊt chËm ch¹p do ®ã ng−êi ch¨n nu«i lu«n trong tr¹ng th¸i thÊp thám, kh«ng biÕt khi nµo sÏ chÝnh thøc di dêi. Hä th−êng kh«ng d¸m ®Çu t− kiªn cè vÒ chuèng tr¹i còng nh− trang bÞ hÖ thèng xö lý chÊt th¶i nªn ®· g©y ¶nh h−ëng tíi m«i tr−êng xung quanh.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

- C¸c chñ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung kh«ng cã t− c¸ch ph¸p nh©n nªn kh«ng ®−îc vay vèn. Nªn khã ®Çu t− hÖ thèng chuång tr¹i, trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p xö lý m«i tr−êng mét c¸ch ®ång bé, nh»m ph¸t triÓn ch¨n nu«i bÒn v÷ng.

- ViÖc giao ®Êt, cho thuª ®Êt cho c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung cßn tiÕn hµnh chËm. Thùc tÕ cho ®Õn nay cã tíi 55% tæng sè khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung vÉn ch−a ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt.

- Sù bÊt cËp trong viÖc ¸p dông c¸c tiªu chÝ x¸c ®Þnh khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung trong thùc tÕ.

Mét ®iÒu ®¸ng l−u ý h¬n c¶ ®ã lµ « nhiÔm m«i tr−êng ®ang lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc, khã gi¶i quyÕt cña nhiÒu khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung. HÇu hÕt c¸c khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ®Òu kh«ng cã hÖ thèng thu gom, xö lý ph©n, n−íc th¶i nªn ®· g©y « nhiÔm m«i tr−êng n−íc vµ ph©n t¸n dÞch bÖnh. Trong khi ®ã, c¸c gi¶i ph¸p xö lý chÊt th¶i, gi¶i ph¸p phßng chèng vµ h¹n chÕ sù cè/rñi ro m«i tr−êng t¹i c¸c khu ch¨n nu«i hÇu nh− ch−a cã g×, chØ cã duy nhÊt mét biÖn ph¸p ®−îc ¸p dông lµ x©y dùng bÓ biogas ®Ó xö lý c¸c chÊt th¶i ch¨n nu«i. Tuy nhiªn, m« h×nh nµy còng míi chØ ®−îc ¸p dông réng r·i t¹i Hµ T©y. T¹i c¸c tØnh cßn l¹i, m« h×nh bÓ Biogas míi chØ ®−îc triÓn khai ph©n t¸n t¹i mét sè hé chø ch−a trë thµnh mét m« h×nh phæ biÕn.

tuyªn truyÒn gi¸o dôc céng ®ång BVMT khu ch¨n nu«i gia

cÇm tËp trung

III.1. HiÖu qu¶ cña c¸c gi¶i ph¸p tuyªn truyÒn, gi¸o dôc céng ®ång

BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

- Héi ch÷ thËp ®á ®· cã nhiÒu ho¹t ®éng liªn quan ®Õn tuyªn truyÒn phßng chèng dÞch cóm gia cÇm vµ ®¹i dÞch cóm ë ng−êi.

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

C¸c ho¹t ®éng truyÒn th«ng trªn ®· ®−îc sù ñng hé vµ ®ãn nhËn cña c¸c tØnh, trong ®ã ®¹i diÖn lµ tØnh B¾c Giang. Sau 3 th¸ng thùc hiÖn, dù ¸n ®· thu ®−îc mét sè kÕt qu¶ quan träng, gãp phÇn h¹n chÕ nguy c¬ l©y lan vµ bïng ph¸t ®¹i dÞch cóm ë mét ®Þa bµn vèn nh¹y c¶m víi dÞch cóm gia cÇm nµy: 165 t×nh nguyÖn viªn ë 33 x· ®· ®−îc ®µo t¹o c¸c kü n¨ng tuyªn truyÒn phßng chèng dÞch; ph¸t 1.126 quyÓn s¸ch h−íng dÉn, 56.650 tê ¸p phÝch lín nhá cho c¸c trung t©m y tÕ - v¨n ho¸ x· vµ c¸c hé gia ®×nh, ph¸t 56.000 tê r¬i t¹i c¸c tr−êng häc, khu d©n c−, chî..., 34 b¨ng catset th−êng xuyªn ®−îc ph¸t trªn ®µi truyÒn thanh th«n cña 33 x· dù ¸n, ®ång thêi chuyÓn 15.285 b¸nh xµ

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

phßng ®Õn tõng hé gia ®×nh. Theo tæng kÕt cña tØnh B¾c Giang, nh÷ng ho¹t ®éng trªn ®· gãp phÇn thay ®æi ý thøc ng−êi d©n: 90% ng−êi ®−îc tuyªn truyÒn ®· nhËn thøc ®−îc mèi nguy hiÓm cña dÞch cóm gia cÇm, 95% ng−êi kh«ng ¨n tiÕt canh, 90% ng−êi ®−îc tuyªn truyÒn ®· cã thãi quen röa tay b»ng xµ phßng tr−íc khi ¨n, chÕ biÕn thøc ¨n, tr−íc vµ sau khi tiÕp xóc víi gia cÇm, 92% hé gia ®×nh ®−îc tuyªn truyÒn ®· thùc hiÖn vÖ sinh chuång tr¹i th−êng xuyªn, ®eo g¨ng tay, khÈu trang... tr−íc khi tiÕp xóc víi gia cÇm vµ vÖ sinh chuång tr¹i.

ph¸p ®Ó ®Ò phßng vµ gi¶m bít t¸c h¹i khi ®¹i dÞch x¶y ra lµ:

3. Khi cã nhiÒu ng−êi sèt cao, ho, khã thë ph¶i b¸o ngay cho y tÕ ®Ó ®iÒu trÞ kÞp thêi.

4. Th−êng xuyªn vÖ sinh, khö trïng tÈy uÕ chuång tr¹i gia cÇm trong vïng cã dÞch.

T¹i Th¸i Nguyªn: N¨m 2006, Mü ®· viÖn trî 55.000 ®«la ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng øng phã toµn cÇu ®èi víi cóm gia cÇm, cô thÓ lµ ®Ó n©ng cao n¨ng lùc cña c¸c b¸c sü thó y vµ c¸c hé ch¨n nu«i khi hä phßng ngõa vµ kiÓm so¸t c¸c æ dÞch cóm gia cÇm ë ViÖt Nam. Dù ¸n nµy kÐo dµi 9 th¸ng vµ sÏ b¾t ®Çu ë tØnh Th¸i Nguyªn víi kho¸ tËp huÊn nh»m gióp c¸c b¸c sü thó y c¶i thiÖn kh¶ n¨ng chÈn ®o¸n cóm gia cÇm, tËp huÊn c¸c b¸c sü thó y vÒ c¸c dông cô vµ c¸c thñ tôc dÞch tÔ liªn quan ®Õn cóm gia cÇm, n©ng cÊp c¸c hÖ thèng th«ng tin thó y, c¶i thiÖn c¸c biÖn ph¸p an toµn sinh häc ®èi víi c¸c hé ch¨n nu«i nhá vµ ph©n ph¸t c¸c tµi liÖu gi¸o dôc truyÒn th«ng vÒ cóm gia cÇm.

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

T¹i VÜnh Phóc: Trong c¸c n¨m qua, ®−îc sù gióp ®ì cña Quü M«i tr−êng Sida, Quü M«i tr−êng nhá MES vµ UBND tØnh VÜnh Phóc, Héi ch¨n nu«i tØnh ®· triÓn khai mét sè ch−¬ng tr×nh, tiÓu dù ¸n vÒ n©ng cao nhËn thøc, phæ biÕn kiÕn thøc b¶o vÖ m«i tr−êng, øng dông chÕ phÈm sinh häc trong ch¨n nu«i gãp phÇn b¶o vÖ m«i tr−êng vµ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng. Cho ®Õn nay, c¸c ch−¬ng tr×nh vµ tiÓu dù ¸n ®· ®−îc trªn 4.000 hé n«ng d©n trùc tiÕp triÓn khai, trong ®ã ®· cã 1.500 hé ®· sö dông chÕ phÈm sinh häc. Sè l−îng EM thø cÊp ®· ®−îc cung øng lµ 13.200 lÝt, sö dông cho trªn 45 ngµn con gia cÇm. DiÖn tÝch chuång tr¹i ®· ®−îc phun lµ 18.400 m2 vµ trªn 12.000 m2 cèng r·nh, ao tï. Qua thùc tÕ ban ®Çu chÕ phÈm ®· cã t¸c dông râ nÐt trong viÖc h¹n chÕ vi khuÈn ®éc h¹i gãp phÇn phßng chèng dÞch bÖnh cho gia sóc, gia cÇm, khö

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

mïi h«i ë chuång tr¹i, cèng r·nh, ao tï n−íc ®äng, t¨ng c−êng ph©n huû chÊt h÷u c¬, cã t¸c dông ®èi víi sù ph¸t triÓn cña vËt nu«i.

III.2. H¹n chÕ cña c¸c gi¶i ph¸p tuyªn truyÒn gi¸o dôc céng ®ång

BVMT khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Do nhËn thøc cßn h¹n chÕ, c¸c hé ch¨n nu«i th−êng th¶i ph©n r¸c ch−a qua xö lý ra m«i tr−êng xung quanh, n¬i b¶n th©n hä vµ céng ®ång ®ang sinh sèng v× thÕ m«i tr−êng ë n«ng th«n, nhÊt lµ khu vùc ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung bÞ « nhiÔm rÊt nghiªm träng. T¹i nhiÒu ®Þa ph−¬ng, bµ con n«ng d©n vÉn ch¨n nu«i theo ph−¬ng thøc kh«ng kh¸c so víi thêi ®iÓm tr−íc khi x¶y ra dÞch cóm gia cÇm - gµ, vÞt vÉn th¶ "r«ng". Mét sè hé tuy cã thùc hiÖn ph−¬ng ph¸p nu«i nhèt, nh−ng chñ yÕu vÉn nhèt gia cÇm gÇn víi n¬i ë cña m×nh. Víi c¸ch thøc nu«i trªn, c¸c nhµ khoa häc ®· tõng lo ng¹i, dÞch bÖnh cã thÓ l©y lan bÊt kú lóc nµo trªn diÖn réng.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

BVMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung

I. C¸c gi¶i ph¸p thÓ chÕ chÝnh s¸ch

gia cÇm tËp trung:

- Hoµn thiÖn c¬ b¶n hÖ thèng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ qu¶n lý VSATTP

- Hoµn thiÖn hÖ thèng tiªu chuÈn chÊt l−îng VSATTP phï hîp víi tiªu chuÈn

quèc tÕ, ®¸p øng lé tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

- Nhanh chãng x©y dùng c¸c lß giÕt mæ tËp trung, ®¶m b¶o VSATTP. Nhµ n−íc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch hç trî kinh phÝ x©y dùng nhanh chãng c¸c c¬ së giÕt mæ tËp trung.

- UBND c¸c cÊp x©y dùng kÕ ho¹ch hµnh ®éng cô thÓ cña ®Þa ph−¬ng m×nh, chuÈn bÞ lùc l−îng, vËt t− cÇn thiÕt ®Ó ®èi phã víi c¸c t×nh huèng (dÞch bÖnh, « nhiÔm/suy tho¸i m«i tr−êng) x¶y ra.

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

II. C¸c gi¶i ph¸p vÒ vèn

ChÝnh quyÒn c¸c tØnh nªn cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî vÒ vèn cho ng−êi ch¨n nu«i,

cô thÓ lµ:

- KhuyÕn khÝch h×nh thµnh c¸c quü b¶o hiÓm ch¨n nu«i.

III. C¸c gi¶i ph¸p quy ho¹ch

Thùc hiÖn quy ho¹ch vµ tæ chøc l¹i c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung theo h−íng c«ng nghiÖp. CÊm nu«i gia cÇm trong néi thµnh, néi thÞ ë c¸c thµnh phè, thÞ x·, thÞ trÊn, c¸c khu ®« thÞ míi, khu c«ng nghiÖp; h¹n chÕ nu«i gia cÇm ë n¬i cã nguy c¬ cao vÒ dÞch bÖnh; cã chÝnh s¸ch hç trî ng−êi ch¨n nu«i gia cÇm nhá lÎ chuyÓn sang ngµnh nghÒ kh¸c hoÆc di chuyÓn c¬ së ch¨n nu«i ®Õn ®Þa ®iÓm ®−îc quy ho¹ch.

ñy ban nh©n d©n tØnh quy ho¹ch khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung, c«ng nghiÖp cña ®Þa ph−¬ng m×nh. C¸c c¬ së nµy ph¶i b¶o ®¶m ®iÒu kiÖn vÖ sinh thó y, vÖ sinh an toµn thùc phÈm:

+ Tæ chøc l¹i ch¨n nu«i thñy cÇm theo h−íng nu«i nhèt, khÐp kÝn; kh«ng ch¨n th¶ tù do; kh«ng ®−îc nu«i, nhèt trªn kªnh r¹ch cã dßng n−íc ch¶y;

+ C¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung võa qua bÞ dÞch, kh«ng ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn ch¨n nu«i ph¶i di dêi míi ®−îc phÐp ch¨n nu«i l¹i.

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

C¸c ph−¬ng ¸n quy ho¹ch ph¸t triÓn khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung:

Ph−¬ng ¸n thø nhÊt:

C¸c h¹n chÕ: rÊt Ýt c¬ së cã ®−îc khu ®Êt phi n«ng nghiÖp réng trªn 3 ha, c¸ch xa khu d©n c− 300 m. MÆt kh¸c, kinh phÝ ®Çu t− qu¸ lín, nÕu kh«ng cã sù hç trî cña Nhµ n−íc vÒ vèn th× khã lßng thùc hiÖn ®−îc.

IV. C¸c gi¶i ph¸p khoa häc vµ c«ng nghÖ (c¸c gi¶i ph¸p xö lý chÊt

th¶i, gi¶i ph¸p phßng chèng vµ h¹n chÕ sù cè/rñi ro m«i tr−êng)

1. Ph¸t triÓn ch¨n nu«i theo ph−¬ng ph¸p an toµn sinh häc

Mét sè biÖn ph¸p an toµn sinh häc chÝnh ®Ó b¶o vÖ ®µn gia cÇm:

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

tho¸t, møc tiªu thô thøc ¨n, møc t¨ng träng... XÐt nghiÖm huyÕt thanh ®Þnh kú hoÆc ®ét xuÊt khi cã nguy c¬ m¾c bÖnh cao.

S¶n phÈm vËt nu«i: Thøc ¨n ch¨n nu«i ®· qua chÕ biÕn vµ ®· ®−îc xö lý diÖt

mÇm bÖnh.

§èi víi con ng−êi: nh÷ng ng−êi vµo tr¹i ph¶i vÖ sinh, khö trïng cÈn thËn tr−íc khi vµo tr¹i. H¹n chÕ kh¸ch th¨m quan ®i trùc tiÕp vµo chuång nu«i. §Þnh kú kiÓm tra søc khoÎ cho ng−êi ch¨n nu«i.

C¸c yÕu tè tù nhiªn: Chuång tr¹i ph¶i tr¸nh m−a tËt, giã lïa. N−íc uèng sö

dông trong tr¹i ph¶i ®¶m b¶o vÖ sinh thó y.

Ngoµi viÖc nu«i gµ trªn nÒn cã ®Öm lãt, nªn nu«i gµ trªn chuång sµn võa ®¶m b¶o chuång tr¹i kh« r¸o, tho¸ng m¸t vµ ®ì Èm −ít, « nhiÔm h¬n. Chuång sµn cã kÝch th−íc sµn (nÒn chuång c¸ch mÆt ®Êt 0,6 - 0,7m) ®−îc lµm b»ng nan tre hay gç cã b¶n réng 2 - 2,5m khe nan (nan nä c¸ch nan kia) 1,2 - 1,5m (tïy theo lo¹i gµ).

MÆt ®Êt d−íi sµn chuång ®−îc l¸ng xi m¨ng cã ®é dèc vÒ 1 phÝa tõ 2 - 3%. PhÝa

Dông cô cña khu, d·y chuång nµo th× ph¶i ë khu, d·y chuång ®ã vµ khi sö

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

dông xong ph¶i röa s¹ch s¸t trïng vµ ®Ó ®óng n¬i quy ®Þnh.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Hµng ngµy ph¶i quÐt dän s¹ch tõng « nu«i. Hµng tuÇn, c¸c m−¬ng cèng r·nh

tho¸t n−íc còng cÇn ph¶i ®−îc vÖ sinh vµ hµng quý tæng vÖ sinh tiªu ®éc chuång tr¹i.

Quan hÖ víi chung quanh ®èi víi tr¹i ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung: Th−êng xuyªn theo dâi t×nh h×nh dÞch bÖnh, xuÊt nhËp vËt nu«i, t×nh h×nh dÞch bÖnh cña c¸c tr¹i, hé gia ®×nh xung quanh ®Ó cã kÕ ho¹ch b¶o vÖ an toµn dÞch bÖnh cho tr¹i cña m×nh. Trong thêi gian vïng xung quanh cã nguy c¬ ph¸t bÖnh cao cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng chèng dÞch nh− vÖ sinh tiªu ®éc, cÊm nhËp vËt nu«i, s¶n phÈm vËt nu«i. C¬ së ch¨n nu«i ph¶i cã sù phèi hîp th−êng xuyªn víi chÝnh quyÒn vµ thó y ®Þa ph−¬ng, th«ng tin cho nhau vÒ t×nh h×nh dÞch bÖnh, kh«ng ®−îc dÊu dÞch ®Ó vËn chuyÓn ra ngoµi lµm lan truyÒn dÞch bÖnh ®Õn n¬i kh¸c.

2. C¸c gi¶i ph¸p xö lý chÊt th¶i

2.1. Xö lý bôi vµ mïi

a. HÖ thèng xö lý « nhiÔm bôi b»ng läc tói (läc tay ¸o) vµ cyclon

S¬ ®å hÖ thèng xö lý « nhiÔm bôi cho khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung b»ng läc

Läc tói, Qu¹t hót HÖ thèng th«ng khÝ KhÝ s¹ch bôi xyclon Hçn hîp khÝ bôi trong chuång tr¹i

Bôi ®−îc gi÷ l¹i

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

H×nh IV.1 - S¬ ®å hÖ thèng xö lý « nhiÔm b»ng läc tói vµ cyclon

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

b. Xö lý b»ng ph−¬ng ph¸p −ít

§©y còng lµ hÖ thèng xö lý khÝ th¶i sau qu¹t, toµn bé hçn hîp khÝ vµ bôi sau khi ®i qua hÖ thèng èng thu khÝ th× ®i vµo th¸p läc. ThÓ tÝch cña th¸p läc phô thuéc vµo l−îng khÝ sau qu¹t hót. Nguyªn lý lµm viÖc cña thiÕt bÞ lµ sö dông ph−¬ng ph¸p läc ng−îc: luång khÝ « nhiÔm chøa mïi vµ bôi ®i tõ d−íi lªn gÆp n−íc phun tõ trªn xuèng. H¹t bôi thÊm n−íc sÏ cã träng l−îng lín h¬n, träng lùc h¹t bôi thÊm n−íc sÏ th¾ng lùc ®Èy cña hçn hîp khÝ vµ r¬i xuèng ®¸y thiÕt bÞ, mét l−îng mïi sÏ gi¶m khi ®i qua giµn phun n−íc. Tuy nhiªn, l−îng mïi ®−îc xö lý sÏ kh«ng hoµn toµn v× vËy ®Ò xuÊt nªn kÕt hîp víi c«ng nghÖ xö lý mïi tr−íc qu¹t, sau qu¹t hoÆc trªn ®−êng èng tho¸t khÝ.

N−íc phun

kiÓu giµn m−a

Hçn hîp khÝ, Qu¹t HÖ thèng Th¸p KhÝ

bôi trong hót thu khÝ läc s¹ch

Chuång gµ

Bôi ®−îc Mét phÇn mïi bÞ

gi÷ l¹i hoµ tan trong n−íc

H×nh IV.2 - S¬ ®å hÖ thèng xö lý « nhiÔm b»ng ph−¬ng ph¸p −ít

¦u ®iÓm cña hÖ thèng lµ ®¬n gi¶n, dÔ vËn hµnh, xö lý tèt bôi sinh ra trong qu¸

tr×nh ch¨n nu«i gia cÇm.

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

c. Xö lý b»ng ozone

HÖ thèng nµy cã nhiÒu −u ®iÓm nh− xö lý ®ång thêi c¶ n−íc vµ khÝ; qui tr×nh vËn hµnh tù ®éng ho¸ hoµn toµn, tuæi thä hÖ thèng cao, hÖ thèng gän nhÑ, kh«ng sö dông nhiÒu diÖn tÝch ®Ó x©y l¾p; cã kh¶ n¨ng tiªu diÖt tÊt c¶ c¸c lo¹i vi khuÈn, vi rót trong khu vùc ch¨n nu«i vµ bªn ngoµi th©m nhËp; kh«ng sö dông ho¸ chÊt trong xö lý, kh«ng t¹o thªm c¸c chÊt th¶i phô; c«ng nghÖ tiªn tiÕn, th©n thiÖn m«i tr−êng, lµ xu h−íng øng dông ®Ó xö lý m«i tr−êng trong t−¬ng lai trªn toµn thÕ giíi.

d. Xö lý b»ng ph−¬ng ph¸p hÊp phô

Sö dông c¸c chÊt hÊp phô nh− than ho¹t tÝnh, zeolit…C¸c chÊt nµy cã thÓ ®Ó

trong chuång tr¹i ch¨n nu«i hay trªn hÖ thèng thu khÝ vµ bôi.

¦u ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p nµy lµ xö lý mïi rÊt hiÖu qu¶.

2.2. Xö lý n−íc th¶i

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

§Ó gi¶m thiÓu « nhiÔm n−íc th¶i khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung tõ c¸c nªn

N−íc th¶i

Song ch¾n r¸c (lo¹i bá r¸c th«)

L¾ng s¬ cÊp

M¸y qu¹t BÓ bïn ho¹t tÝnh

(n¹p khÝ) (xö lý sinh häc) TuÇn hoµn bïn

L¾ng thø cÊp

X¶ ra m−¬ng t−íi chung cña khu vùc Bïn th¶i

H×nh IV.3 - HÖ thèng xö lý n−íc th¶i ch¨n nu«i

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

VÒ vËn hµnh, xö lý chÊt th¶i b»ng ph−¬ng ph¸p bïn ho¹t tÝnh ®−îc thùc hiÖn theo kiÓu dßng ch¶y. ChÊt th¶i h÷u c¬ ®−îc ®−a vµo mét bÓ ph¶n øng trong ®ã mét sè l−îng vi khuÈn cÊy ®−îc gi÷ ë thÓ l¬ löng. C¸c chÊt trong bÓ ph¶n øng sÏ ®−îc khuÊy trén hoµn toµn. Sau mét thêi gian, hçn hîp c¸c tÕ bµo míi vµ cò ®−îc ®−a qua mét bÓ l¾ng, ë ®ã c¸c tÕ bµo ®−îc t¸ch ra khái n−íc th¶i ®· xö lý.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Mét phÇn c¸c tÕ bµo ®· l¾ng sÏ ®−îc tuÇn hoµn ®Ó gi÷ sao cho trong bÓ ph¶n

øng lu«n cã mét “mËt ®é” c¸c sinh vËt theo yªu cÇu, cßn mét phÇn sÏ ®−îc th¶i ra.

N−íc th¶i sau bïn ®−îc ®−a vµo ao sinh häc ®Ó xö lý tiÕp. Bïn th¶i ®−a ®i bãn

c©y.

Mét sè th«ng sè kü thuËt cña bÓ bïn ho¹t tÝnh:

- Tû sè kg BOD/kg hµm l−îng chÊt r¾n l¬ löng: tõ 0,2 – 0,4

- T¶i l−îng thÓ tÝch kg BOD/m3; 0,6

- Tû lÖ BOD : N : P lµ 100 : 5 : 1 trong 3 ngµy ®Çu vµ 200 : 5 : 1 trong c¸c

ngµy tiÕp theo (th−êng lµ 20 ngµy).

- Thêi gian th«ng khÝ (sôc khÝ): 4 – 8 giê/ngµy

- Hµm l−îng chÊt r¾n l¬ löng ®Çu vµo: 150 mg/l

- pH: 6,5 – 8,5

HiÖu qu¶ xö lý: 60 – 90% BOD, lo¹i N ®Õn 40% vµ lo¹i Coliform ®Õn 60

- – 90%.

2.3. Xö lý chÊt th¶i r¾n

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Ph−¬ng ph¸p nµy rÊt cã hiÖu qu¶ vÒ vÖ sinh m«i tr−êng vµ t¨ng nguån ph©n h÷u c¬ ®èi. §µo 1 - 2 hè cã thÓ tÝch 5 m3 (chiÒu s©u kh«ng nªn qu¸ 1,5m). Ph©n gia cÇm th¶i ra ®−îc thu gom vµ ®æ vµo hè.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

c©y trång.

Ph−¬ng ¸n xö lý nµy cã lîi Ých lµ ®¬n gi¶n, kh«ng yªu cÇu nhiÒu trang thiÕt bÞ,

M¸i che m−a

V¶i nhùa che kÝn ®èng h

Thµnh bÓ (0,5-1m)

Thµnh bÓ (cao tõ 0,5- 1 )

MÆt ®Êt

Ph©n

Líp chèng thÊm (nÒn xim¨ng hoÆc v¶i nhùa)

rÎ tiÒn.

C¬ së tÝnh to¸n ®Ó thiÕt kÕ hÖ thèng s¶n xuÊt khÝ mªtan sinh häc

- Thêi gian tèi thiÓu ñ sinh khèi: 30 ngµy - Møc t¶i tèi ®a lµ: 4 kg COD/m3 thÓ tÝch lµm viÖc/ngµy. - §é pH thÝch hîp nhÊt cho qóa tr×nh lªn men s¶n xuÊt khÝ n»m trong giíi h¹n tõ 6,5 - 7,5. Trong ®iÒu kiÖn nµy sù sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña vi khuÈn sinh mªtan ®¹t gi¸ trÞ cùc ®¹i, pH < 6,4 cã nghÜa lµ axit nhÑ ®−îc t¹o nªn v−ît qu¸ kh¶ n¨ng sö dông cña vi khuÈn sinh mªtan. - NhiÖt ®é tèi −u cho lªn men mªtan lµ 350C.

Nguyªn lý cÊu t¹o mét hÖ thèng lªn men s¶n xuÊt khÝ mªtan sinh häc Mét hÖ thèng lªn men s¶n xuÊt khÝ mªtan sinh häc th−êng gåm 5 bé phËn chñ

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

- Ng¨n ®ùng èng th¸o nguyªn liÖu ®· sö dông.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

- Van vµ èng dÉn khÝ. HiÖn cã 2 kiÓu thiÕt kÕ bÓ Biogas:

¦u ®iÓm:

- TiÖn lîi cho viÖc ®−a nguyªn liÖu lµ n−íc ph©n xuèng hÇm biogas. Cã nhiÒu thiÕt kÕ hÇm biogas ph¶i dung x«, chËu hßa lo·ng ph©n råi míi ®æ xuèng bÓ ph©n hñy th«ng qua bÓ ®Çu vµo. Tuy nhiªn víi thiÕt kÕ kiÓu cò nµy th× viÖc cho nguyªn liÖu xuèng rÊt ®¬n gi¶n, nhiÒu hé gia ®×nh ch¨n nu«i lîn trong qu¸ tr×nh röa chuång ®· sö dông vßi b¬m n−íc hun trùc tiÕp vµo ph©n, ph©n sÏ theo dßng n−íc qua mét èng cã ®−êng kÝnh 20 cm ch¶y trùc tiÕp xuèng bÓ ph©n hñy.

- ThiÕt kÕ kiÓu cò nµy còng tËn dông ®−îc c¶ n−íc tiÓu cña gia sóc, gi¶m «

nhiÔm m«i tr−êng, cung cÊp thªm nhiªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt khÝ sinh häc.

- Ngoµi ra thiÕt kÕ kiÓu cò còng rÊt thuËn tiÖn cho cho nh÷ng hé nµo sö dông

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

H¹n chÕ:

- Khi vÖ sinh chuång tr¹i c¸c hãa chÊt diÖt trïng hoÆc v«i sÏ theo dßng n−íc ch¶y xuèng bÓ ph©n hñy, c¶n trë qu¸ tr×nh ph©n hñy vµ ®ãng v¸ng trªn mÆt bÓ ph©n hñy.

KiÓu thiÕt kÕ míi KT1 vµ KT2

¦u ®iÓm:

- Chi phÝ thÊp h¬n so víi thiÕt kÕ kiÓu cò (kho¶ng 5 triÖu VN§/mét hÇm).

- N¾p cña bÓ ¸p lùc cã thÓ di ®éng, ®ãng më ®−îc nªn viÖc lÊy b· th¶i vµ ph¸

H¹n chÕ:

- Hai kiÓu thiÕt kÕ nµy rÊt tèn diÖn tÝch ®Æc biÖt lµ kiÓu KT.2.

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

H×nh IV.6 - KiÓu thiÕt kÕ KT1

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

H×nh IV.7 - KiÓu thiÕt kÕ KT2

VËn hµnh bÓ bÓ Biogas

Tr−íc khi n¹p vµo bÓ, nguyªn liÖu cÇn ®−îc hoµ lo·ng ®Ó ®¹t ®é Èm kho¶ng 90%, tøc lµ hµm l−îng chÊt kh« ®¹t kho¶ng 9 - 10%. Muèn cho bÓ Biogas ho¹t ®éng tèt, dÔ vÐt bá ph©n bïn kh«ng tiªu n»m d−íi ®¸y th× nguyªn liÖu tr−íc khi n¹p ph¶i ®−îc hoµ thËt kü víi mét l−îng n−íc thÝch hîp, ®¸nh t¬i thËt kü ®Ó lo¹i bá vËt liÖu kh«ng lªn men. Muèn vËy nªn x©y mét bÓ xö lý nguyªn liÖu g¾n liÒn víi èng dÉn nguyªn liÖu vµo bÓ tiªu ho¸. §¸y bÓ ph¶i lµm s©u h¬n èng dÉn vµo bÓ kho¶ng 10 cm. Nh− vËy, tÊt c¶ c¸c lo¹i g¹ch vôn, c¸t, sái ®Òu l¾ng xuèng ®¸y vµ mçi lÇn tr−íc khi n¹p nguyªn liÖu míi cÇn xóc bá hÕt cÆn b· n»m d−íi ®¸y ®Ó xö lý nguyªn liÖu.

nu«i c¸, nu«i t¶o sau khi ®· hoµ lo·ng víi n−íc theo mét tû lÖ thÝch hîp. HÖ thèng xö lý bÓ mªtan theo ph−¬ng thøc khuÊy trén

¦u ®iÓm cña ph−¬ng ¸n xö lý nµy lµ:

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Tuy nhiªn, ph−¬ng ¸n nµy cÇn ®Çu t− kinh phÝ, kü thuËt vËn hµnh, chÕ ®é quan

tr¾c ho¹t ®éng… 2.4. BiÖn ph¸p tiªu huû gia cÇm bÞ dÞch

HiÖn nay, ®ang sö dông phæ biÕn 2 ph−¬ng ph¸p ®Ó tiªu huû gia cÇm bÞ dÞch lµ ph−¬ng ph¸p ®èt vµ ch«n lÊp. Sau khi nghiªn cøu, ®¸nh gi¸, nhãm nghiªn cøu ®Ò xuÊt mét ph−¬ng ¸n míi ®Ó tiªu huû gia cÇm, ®ã lµ ph−¬ng ph¸p Ch«n gµ kÕt hîp ñ ph©n.

theo c«ng thøc tæng qu¸t:

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

+ Ph©n gµ: 2 - 3 phÇn träng l−îng + X¸c gµ: 1 phÇn + R¬m (chÊt cung carbon): 1/10 + N−íc (r−íi lªn x¸c gµ) C¸ch trén: xÕp tõng líp trong thïng chøa: - PhÝa d−íi lµ vËt liÖu chèng thÊm (®Êt sÐt, nilon) - KÕ lµ líp ®én ph©n chuång kho¶ng 30 cm - TiÕp theo lµ líp r¬m kho¶ng 15 cm (cung cÊp carbon vµ gióp tho¸ng khÝ). - Sau ®ã lÇn l−ît theo c«ng thøc: x¸c gµ vµ ph©n gµ t−íi n−íc. PhÝa trªn cïng lµ mét líp ph©n cã chiÒu dÇy gÊp ®«i (kh«ng thªm n−íc trong líp nµy). Sau vµi ngµy nhiÖt ®é lªn kháang 65 - 73o C. §Õn khi nhiÖt ®é h¹ chuyÓn sang thïng kh¸c ®Ó tho¸ng khÝ gióp vi sinh vËt ho¹t ®éng vµ nhê ®ã lµm nhiÖt ®é t¨ng lªn trë l¹i vµ sau ®ã nhiÖt ®é h¹ dÇn. Sau 60 ngµy cã thÓ ®em ph©n bãn ®Êt. 2.5. Xö lý khu vùc chuång tr¹i ch¨n nu«i bÞ dÞch vµ m«i tr−êng xung quanh Thu gom xö lý chÊt th¶i r¾n: C¸c chÊt th¶i r¾n trong khu vùc chuång tr¹i (nh− ph©n, r¸c, thøc ¨n thõa, chÊt ®én chuång, dông cô th¶i bá...) cÇn ®−îc thu gom vµ xö lý an toµn b»ng ph−¬ng ph¸p ®èt ®Ó diÖt khuÈn (Phun thuèc khö trïng hoÆc r¾c v«i) tr−íc khi ch«n lÊp. Tiªu ®éc, khö trïng chuång tr¹i: - Dïng thuèc s¸t trïng m¹nh (nh− chlorine 5 - 6%, phenol, glutaraldehyde 2 - 4%, ophenylphenol 3 - 5%) phun lªn toµn bé bÒ mÆt nÒn, t−êng, m¸ng ¨n, m¸ng uèng, trÇn, m¸i chuång tr¹i, c¸c thiÕt bÞ, dông cô sö dông trong chuång tr¹i, ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn hoÆc trung chuyÓn gia cÇm vµ s¶n phÈm gia cÇm. - Thuèc s¸t trïng cÇn ®−îc phun b¶o ®¶m lµm −ít toµn bé bÒ mÆt vËt ®−îc s¸t trïng (80 - 120 ml/m2 diÖn tÝch) vµ phun thuèc theo chiÒu tõ cao xuèng thÊp, thêi gian ®Ó tiÕp xóc Ýt nhÊt lµ 24 giê. Sau 24 giê, dïng n−íc röa s¹ch nÒn, ®Ó kh« vµ s¸t trïng l¹i lÇn 2.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Xö lý m«i tr−êng khu vùc xung quanh chuång tr¹i gia cÇm bÞ dÞch (trong vßng 100m tõ hµng rµo khu ch¨n nu«i):

dän s¹ch vµ tÈy trïng toµn bé khu vùc:

Gi¸m s¸t vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng khu vùc ch¨n nu«i trong vïng cã dÞch vµ c¸c æ dÞch cò - C¸c c¬ së ch¨n nu«i trong vïng cã dÞch vµ c¸c æ dÞch cò ph¶i phun thuèc khö trïng Ýt nhÊt mçi tuÇn 2 lÇn, c¸c c¬ së ch¨n nu«i kh¸c mçi tuÇn 1 lÇn. - Khi ®· nu«i gia cÇm trë l¹i, bæ sung kü thuËt: nöa th¸ng phun chÕ phÈm EM nång ®é 1% trong th¸ng ®Çu tiªn vµ r¾c lo¸ng tho¸ng B«kashi EM trªn bÒ mÆt ph©n gµ sau ®ã cã thÓ mét th¸ng phun l¹i mét lÇn, nÕu cßn c¶m thÊy cã mïi h«i ph©n gµ th× cã thÓ r¾c thªm B«kashi EM. - KiÓm tra ho¹t ®éng cña hÖ thèng xö lý chÊt th¶i (n−íc th¶i, chÊt th¶i r¾n) tõ khu vùc chuång tr¹i ch¨n nu«i; kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p diÖt khuÈn, s¸t trïng ®èi víi chÊt th¶i tõ c¸c khu vùc ch¨n nu«i nhá lÎ. - Gi¸m s¸t m«i tr−êng xung quanh khu vùc ch¨n nu«i; CÇn gi¸m s¸t hiÖn t−îng l¾ng ®äng chÊt th¶i, mµu, thùc vËt (chÕt/hÐo/®æi mµu)....

V. C¸c gi¶i ph¸p tuyÒn truyÒn gi¸o dôc céng ®ång

d©n vµ lËp c¸c quÜ hç trî s¶n xuÊt rñi ro cho ng−êi ch¨n nu«i ë nh÷ng x·, Êp träng ®iÓm vÒ dÞch bÖnh, vïng ch¨n nu«i nhiÒu gia cÇm. §µo t¹o, tËp huÊn thùc hiÖn c¸c quy tr×nh ch¨n nu«i ®¶m b¶o an toµn sau dÞch.

LËp c¸c tr¹m kiÓm dÞch, ®éi kiÓm tra l−u ®éng, ban qu¶n lý phßng, chèng dÞch bÖnh ë c¸c chî, trªn trôc ®−êng bé, ®−êng thñy… ®Ó kiÓm so¸t chÆt chÏ l−îng gia cÇm vËn chuyÓn, mua b¸n.

§Èy m¹nh c«ng t¸c th«ng tin vµ gi¸o dôc - truyÒn th«ng vÒ VSATTP t¹i céng

®ång.

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

h×nh céng ®ång tù gi¸m s¸t VSMT ®èi víi c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

VI. C¸c gi¶i ph¸p kh¸c cã liªn quan

x©y dùng quy ho¹ch tæng thÓ ngµnh ch¨n nu«i phôc vô chiÕn l−îc ph¸t triÓn ngµnh ch¨n nu«i trong nh÷ng n¨m tíi, trong ®ã cã chiÕn l−îc nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ, chiÕn l−îc ph¸t triÓn thÞ tr−êng.

Cñng cè, s¾p xÕp l¹i hÖ thèng qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ lÜnh vùc ch¨n nu«i tõ Trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng. §Ò nghÞ c¸c ®Þa ph−¬ng, c¸c Së N«ng nghiÖp vµ PTNT cã Phßng Ch¨n nu«i vµ hÖ thèng tæ chøc theo dâi, qu¶n lý ch¨n nu«i ë c¸c huyÖn.

§Èy m¹nh c«ng t¸c kiÓm tra, thanh tra viÖc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n quy ph¹m

ph¸p luËt vÒ VSATTP.

T¨ng c−êng kiÓm dÞch vµ kiÓm tra vÖ sinh an toµn ®éng vËt sèng vµ s¶n phÈm

thùc phÈm cã nguån gèc ®éng vËt t¹i c¸c c¬ së giÕt mæ gia cÇm vµ c¸c chî ®Çu mèi.

Thùc hiÖn tiªm phßng miÔn phÝ mét sè lo¹i Vaccin cho ®µn gia cÇm, t¨ng c−êng chØ ®¹o c«ng t¸c kiÓm so¸t giÕt mæ, kiÓm dÞch ®éng vËt vµ s¶n phÈm ®éng vËt ®ång thêi phèi hîp víi c¸c tØnh l©n cËn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng dÞch tõ xa.

mét sè phßng thÝ nghiÖm, t¨ng c−êng n¨ng lùc kiÓm tra, gi¸m s¸t thó y.

ViÖc vËn chuyÓn gia cÇm vµ s¶n phÈm gia cÇm gi÷a c¸c tØnh, thµnh phè ph¶i cã

giÊy chøng nhËn kiÓm dÞch cña c¬ quan thó y.

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªm cÊm nu«i gia cÇm th¶ r«ng, nu«i gia cÇm trong néi thµnh, néi thÞ. Yªu cÇu chñ khu ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung ch¨n nu«i thùc hiÖn nghiªm ngÆt c¸c biÖn ph¸p an toµn sinh häc vµ xö lý nghiªm c¸c c¬ së Êp në gia cÇm tr¸i phÐp.

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ

KÕt luËn

Nghiªn cøu ®−a ra mét sè kÕt luËn sau:

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

3. Do h¹n chÕ vÒ nhËn thøc, còng nh− nh÷ng khã kh¨n vÒ mÆt b»ng, vèn, khoa häc c«ng nghÖ nªn c¸c c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm ë 4 tØnh nghiªn cøu ch−a quan t©m thÝch ®¸ng ®Õn c«ng t¸c BVMT v× vËy hÇu hÕt c¸c c¬ së ®Òu g©y « nhiÔm bôi, mïi, « nhiÔm n−íc th¶i vµ chÊt th¶i r¾n. KÕt qu¶ quan tr¾c cho thÊy: m«i tr−êng kh«ng khÝ ®· bÞ « nhiÔm bôi, mïi (NH3 vµ H2S); m«i tr−êng n−íc (c¶ n−íc mÆt vµ n−íc ngÇm) ®· bÞ « nhiÔm c¸c chØ tiªu vi sinh, riªng n−íc mÆt cßn bÞ « nhiÔm BOD5, COD vµ NH3 v−ît qu¸ c¸c tiªu chuÈn m«i tr−êng cho phÐp. Cô thÓ: hµm l−îng bôi v−ît tõ 2,07 - 5,07 lÇn; NH3 v−ît tõ 1,6 - 2,5 lÇn vµ H2S cao h¬n TCCP (tiªu chuÈn cho phÐp) tõ 2,5 - 4 lÇn, ®Æc biÖt tæng sè vi khuÈn hiÕu khÝ ®o ®−îc t¹i c¸c khu ch¨n nu«i gia cÇm nghiªn cøu cao h¬n TCCP ®Õn 6 lÇn. Khi ®o t¹i khu d©n c−, sè l−îng vi khuÈn hiÕu khÝ còng cao gÊp gÇn 1,5 lÇn TCCP. Víi tèc ®é th«ng giã t−¬ng ®èi tèt t¹i m«i tr−êng c¬ së ch¨n nu«i gia cÇm tËp trung vµ m«i tr−êng d©n c− xung quanh nh−ng tæng sè vi khuÈn hiÕu khÝ vÉn rÊt cao chøng tá m«i tr−êng kh«ng khÝ ®· bÞ « nhiÔm kh¸ nÆng. M«i tr−êng n−íc còng cã dÊu hiÖu bÞ « nhiÔm: N−íc ngÇm cã ®é ®ôc v−ît 1,5 – 3,5 lÇn vµ Coliform v−ît 3,3 – 25 lÇn TCCP. Trong n−íc mÆt, hµm l−îng NH3 v−ît 8,2 – 17,8 lÇn vµ Coliform v−ît 1,2 – 11 lÇn TCCP. NÕu kh«ng sím cã biÖn ph¸p kiÓm so¸t, h¹n chÕ th× vÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr−êng sÏ trë thµnh mét trë ng¹i lín ®èi víi sù ph¸t

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

KiÕn nghÞ

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ONMT t¹i c¸c khu ch¨n nu«i tËp trung ë vïng trung du phÝa B¾c nh»m PTBV

Tµi liÖu tham kh¶o

3. Lim. T.-T., A. J. Heber, J.-Q. Ni (2004): Air Quality Measurements at a Laying Hen House: Odor and Hydrogen Sulfide Emissions, International Symposium on Control of Gaseous and Odour Emissions from Animal Production Facilities, pp. 273-282, Horsens, Denmark.

4. McGinn. Sean M. (2001): Odours from Intensive Livestock Operations, Advances in Dairy Technology, Volume 13, pp 417 - 430, Agriculture and Agri- Food Canada, Lethbridge, AB T1J 4B1.

5. Mckenzie. K.S., L. F. Kubena, A. J. Denvir, T. D. Rogers, G. D. Hitchens, R. H. Baily, R. B. Harvey, S. A. Buckley, and T. D. Phillips (2004): Aflatoxicosis in Turkey Poults is Prevented by Treatment of Naturally Contaminated Corn with Ozone Generated by Electrolysis, USDA/ARS Food Anim Prot R, College Station.

6. Redwine. J. S., R. E. Lacey, S. Mukhtar, J. B. Carey (2001): Concentration and emissions of ammonia and particulate matter in Tunnel - Ventilated broiler house under summer conditions in Texas, Paper No. 014095, Vol. 45(4): 1101– 1109, American Society of Agricultural Engineers.

7. Sheldon. Brian W. and Roy E. Carawan (1989): Demostration for selected food processes of a pollution reduction system utilizing ozonation, Project report No. 87-608, Phase II, North Carolina State University.

8. Turner. Jacky (1999): Factory Farming and the Environment, Report,

Compassion in World Farming Trust, ISBN 1 900156 11 3.

§Þa chØ: 33B An Tr¹ch - Quèc Tö Gi¸m - §èng §a - Hµ Néi

§iÖn Tho¹i: 04.7366317 Fax: 04.7366317 Email: centecd@yahoo.com

9. Tyndall. John and Joe Colletti (2000): Air quality and shelterbels: Odor mitigation and livestock production a literature review, Final Report, Project No: 4124-4521-48-3209, USDA/ Iowa State University.