PhÇn I. Môc ®Ých - Néi dung –Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
I. Môc ®Ých.
N¾m v÷ng c¸c ph¬ng ph¸p ®iÒu tra s©u h¹i, bÖnh h¹i ë tõng
®èi tîng c©y rõng ë tõng n¬i.
Nh©n biÕt ®îc nh÷ng lo¹i s©u bÖnh chñ yÕu.
Ph©n tÝch nguyªn nh©n s©u bÖnh, ®¸nh gi¸ tû lÖ bÞ h¹i( P%)
vµ møc ®é bÞ h¹i(R%) cña tõng lo¹i s©u bÖnh cho c¸c ®èi tîng
cô thÓ: vên ¬m, rõng trång…
§Ò xuÊt biÖn ph¸p phßng trõ tõng lo¹i s©u bÖnh trªn tõng ®èi t-
îng c©y trång, hay trªn diÖn réng.
II. Néi dung.
Thùc tËp cÇn tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc cô thÓ nh sau:
§iÒu tra tû lÖ s©u h¹i ë vên ¬m, rõng trång (P%): biÓu 01, biÓu
03.
§iÒu tra sè lîng s©u ë vên ¬m : biÓu 02.
§iÒu tra møc ®é s©u bÖnh h¹i ë v¬n ¬m, rõng trång( R%);
biÓu 04a, biÓu 04b.
III. Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra nghiªn cøu
3.1. Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra nghiªn cøu ë vên ¬m
3.1.1. §iÒu tra s¬ bé(c«ng t¸c ngo¹i nghiÖp)
Môc ®Ých: §iÒu tra s¬ bé lµ c«ng t¸c ®Çu tiªn lµm cë së cho
diÒu tra tû mØ sau nµy, gióp ®iÒu tra viªn x¸c ®Þnh s¬ bé c¸c lo¹i
s©u bÖnh h¹i chÝnh t¹i vïng nghiªn cøu.
§èi víi vên ¬m cã diÖn tÝch nhá h¬n 5ha: Ph¶i tiÕn hµnh kh¶o
s¸t s¬ bé b»ng c¸ch ®i trªn tõng r·nh ®Ó quan s¸t, xem xÐt t×nh
h×nh s©u hai cña c¶ vên ¬m.
§èi víi vên ¬m cã diÖn tÝch lín h¬n 5ha:Sö dông tuyÕn ®iÒu
tra.TuyÕn ®iÒu tra thêng ®îc x¸c ®Þnh trªn c¸c r·nh luèng,
1
tuyÕn, c¸c tuyÕn tõ 3-5 luèng. Khi ®i kh¶o s¸t tuyÕn thêng ph¶i
quan s¸t trªn l¸, th©n, mÆt luèng nh»m x¸c ®Þnh c¸c lo¹i s©u
bÖnh h¹i
3.1.2. §iÒu tra tû mû:( c«ng t¸c néi nghiÖp)
Nh»m n¾m chÝnh x¸c vÒ thµnh phÇn, sè lîng, mËt ®é, tû lÖ
s©u bÖnh h¹i, møc ®é h¹i cñau mét sè lo¹i s©u bÖnh ®èi víi mét sè
loµi c©y trång chñ yÕu. §ång thêi x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè sinh th¸i, ®iÒu
kiÖn lËp ®Þa, kü thuËt canh t¸c….cã ¶nh hëng tíi sù sinh trëng ph¸
ho¹i cña c«n trïng còng nh dÞch bÖnh.
§iÒu tra tû mØ ë vên ¬m:
Chia 2 ngêi thµnh 1 cÆp ®iÒu tra, sau khi ®· ®iÒu tra quan s¸t
s¬ bé.§iÒu tra trong luèng cña tõng loµi c©y vµ ghi th«ng tin vµo c¸c
biÓu cã s½n.
Trªn c¸c luèng thiÕt lËp c¸c « d¹ng b¶n( diÖn tÝch 1m2), cÇn
chó ý bè trÝ c¸c « c¸ch ®Çu luèng Ýt nhÊt 30cm.
1m21m21m21m21m2
Mçi « d¹ng b¶n 1m2 ®iÒu tra 30 c©y. C¸c c©y nµy ®îc chän
ngÉu nhiªn vµ c¸ch nhau mét kho¶ng nhÊt ®Þnh(c©y c¸ch c©y 15—
20 c©y tïy theo « dËng b¶n cã tõ 500—600 c©y).
•§iÒu tra sè lîng s©u h¹i : Trªn mçi « d¹ng b¶n quan s¸t cã nh÷ng
loµi s©u nµo, sè lîng bao nhiªu, chóng ë pha sinh trëng nµo,
biÕn th¸i cña loµi s©u ®ã ra sao.
•Ph©n cÊp l¸ bÞ h¹i theo 4 cÊp nh sau:
1) CÊp 0 : l¸ kh«ng bÞ bÖnh.
2) CÊp I : DiÖn tÝch l¸ bÞ bÖnh < 25% Tæng diÖn tÝch l¸.
3) CÊp II : DiÖn tÝch l¸ bÞ bÖnh tõ 25% - 50% Tæng diÖn
tÝch l¸.
2
4) CÊp III : DiÖn tÝch l¸ bÞ bÖnh tõ 50% - 75% Tæng diÖn
tÝch l¸.
5) CÊp IV : DiÖn tÝch l¸ bÞ bÖnh ≥ 75% Tæng diÖn tÝch l¸.
•X¸c ®Þnh møc ®é g©y h¹i R% dùa trªn c«ng thøc:
R% =
ni :sè l¸ bÞ h¹i ë c¸c cÊp
vi :trÞ sè cÊp h¹i
N : tæng sè l¸ cña c©y quan s¸t
V : trÞ sè cÊp h¹i cao nhÊt (V= 4)
•TÝnh P%: Trong mçi « d¹ng b¶n 1m2 tiÕn hµnh ®Õm sè c©y
bÞ s©u h¹i
TÝnh tû lÖ c©y bÞ s©u Ps% =sè c©y bÞ s©u h¹i/ t«ng sè c©y trong «
d¹ng b¶n
T¬ng tù ®Õm sè c©y bÞ bÖnh h¹i.TÝnh tû lÖ c©y bÞ bÖnh h¹i Pb
%=sè c©y bÞ bÖnh h¹i/ tæng c©y trong « d¹ng b¶n.
TÝnh gi¸ trÞ P % b×nh qu©n, ph©n cÊp P% theo tiªu chÝ sau :
1) P% < 5% : Ph©n bè c¸ thÓ.
2) 5% ≥ P%>10% : Ph©n bè côm.
3) 10% ≥ P%> 20% : Ph©n bè theo ®¸m.
4) P% ≥ 30% : Ph©n bè ®Òu.
3.2. §iÒu tra s©u bªnh h¹i rõng trång
3.2.1. §iÒu tra s¬ bé:
Môc tiªu: X¸c ®Þnh c¸c ®iÓm ®iÒu tra tû mØ ®îc tiÕn hµnh
trªn c¸c tuyÕn ®iÒu tra. §Ó cã kÕt qu¶ thuËn lîi nhÊt chóng ta nªn
tËn dông c¸c ranh giíi ®êng mßn, khoanh l« trong thiÕt kÕ « ®iÒu
3
tra. Trªn « ®iÒu tra nªn cø 100m l¹i x¸c ®Þnh mét ®iÓm ®iÒu tra. T¹i
c¸c ®iÓm ®iÒu tra quan s¸t mét diÖn tÝch rõng cã b¸n kÝnh kho¶ng
10m ®Ó íc tÝnh møc ®é bÞ h¹i, sù ph©n bè c©y bÞ h¹i.
§iÒu tra s¬ bé lµ mét kh©u kh«ng thÓ thiÕu trong ®iÒu tra
s©u bÖnh h¹i. Lµ bíc ®Çu tríc khi ®iÒu tra tû mØ.
3.2.2. §iÒu tra tû mØ:
Nh»m n¾m chÝnh x¸c h¬n vÒ thµnh phÇn, sè lîng, mËt ®é, tû
lÕ, vµ møc ®é bÞ h¹i cña c©y trång…do c¸c loµi c«n trïng, s©u bÖnh
g©y lªn.
Khi ®iÒu tra s©u bÖnh h¹i rõng trång cÇn lËp « tiªu chuÈn vµ tu©n
theo c¸c nguyªn t¾c sau d©y:
+DiÖn tÝch « tiªu chuÈn lµ 1000m2
+VÞ trÝ ¤TC: ph¶i tïy theo ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, ®Þa vËt mµ x¸c
®Þnh « tiªu chuÈn cho phï hîp.
+ Trong « tiªu chuÈn ph¶i tèi thiÓu cã 100 c©y.
+ Ranh giíi « tiªu chuÈn ph¶i râ rµng. H×nh d¹ng « tiªu chuÈn lµ
h×nh trßn, h×nh vu«ng hay ch÷ nhËt.
+¤ tiªu chuÈn kh«ng qua c¸c chíng ng¹i vËt lín nh s«ng suèi, khe
r¹ch…
ViÖc lËp « tiªu chuÈn ®îc tiÕn hµnh nhanh vµ dïng La bµn x¸c
®Þnh ®é dèc, híng dèc cña « tiªu chuÈn.Sau ®ã x¸c ®Þnh sè c©y
trong « tiªu chuÈn b»ng c¸ch ®¸nh dÊu thø tù c¸c c©y. TiÕp theo tiÕn
hµnh ®iÒu tra 10% sè c©y trong ¤TC.
Víi l©m phÇn cã chiÒu cao ≤ 2,5m, tiÕn hµnh ®iÒu tra toµn bé
c©y, víi l©m phÇn cã chiÒu cao > 2,5 m, tiÕn hµnh ®iÒu tra cµnh
tiªu chuÈn trªn c©y tiªu chuÈn.
Chän cµnh tiªu chuÈn ph¶i ph©n bè ®Òu trong t¸n: 1 cµnh
ngän, 2 cµnh gi÷a t¸n(§«ng – T©y), 2 cµnh gèc(Nam – B¾c). TiÕp
4
theo chän l¸ tiªu chuÈn ®Ó ®iÒu tra møc ®é s©u h¹i, trªn cµnh tiªu
chuÈn chän 6 l¸ gåm: 2 l¸ ngän, 2 l¸ gi÷a, 2 l¸ gèc.
5