Đ bài: Nhà n c c n t o đi u ki n gì giúp cho doanhề ướ ầ ạ ề ệ
nghi p Vi t Nam tăng kh năng c nh tranh trong quá trìnhệ ệ ẩ ạ
h i nh p?ộ ậ
Khi Vi t Nam gia nh p WTO, doanh nghi p c n đ c h tr v thông tin, vệ ậ ệ ầ ượ ỗ ợ ề ề
nâng cao s c c nh tranh và đ c b o h s n xu t, kinh doanh tr c s c t n công c aứ ạ ượ ả ộ ả ấ ướ ứ ấ ủ
hàng hoá n c ngoài tràn vào. ướ
é th c hi n vi c b o h , h tr cho doanh nghi p, Ch nh ph đó xõy d ngể ự ệ ệ ả ộ ỗ ợ ệ ớ ủ ự
Ch ng tr nh hành đ ng v h i nh p kinh t qu c t và gia nh p WTO, đ ng th iươ ỡ ộ ề ộ ậ ế ố ế ậ ồ ờ
ban hành ho c tr nh Qu c h i ban hành c c ch nh s ch, các c ch , bi n pháp c thặ ỡ ố ộ ỏ ớ ỏ ơ ế ệ ụ ể
v pháp lu t, v thu , h i quan, tín d ng, xúc ti n th ng m i và đào t o ngu n nhânề ậ ề ế ả ụ ế ươ ạ ạ ồ
l c.ự
I. Ch ng tr nh hành đ ng c a Ch nh ph v h i nh p kinh tươ ỡ ộ ủ ớ ủ ề ộ ậ ế
qu c t và gia nh p WTO:ố ế ậ
é h tr doanh nghi p tham gia h i nh p và h i nh p thành công khi Vi tể ỗ ợ ệ ộ ậ ộ ậ ệ
Nam tr thành thành viên WTO, B chính tr đó ban hành Ngh quy t s 07 - NQ/TWở ộ ị ị ế ố
ngày 27/11/2001 v H i nh p kinh t qu c t . ề ộ ậ ế ố ế
Chính ph đó ban hành Ch ng tr nh hành đ ng th c hi n Ngh quy t 07 -ủ ươ ỡ ộ ự ệ ị ế
NQ/TW, trong đó nêu r nhi m v , m c tiêu, n i dung c a Ch ng tr nh nh m xõyừ ệ ụ ụ ộ ủ ươ ỡ ằ
d ng Chi n l c t ng th v h i nh p, các bi n pháp nh m quy ho ch s n xu t,ự ế ượ ổ ể ề ộ ậ ệ ằ ạ ả ấ
nâng cao s c c nh tranh, b o h n n s n xu t trong n c, h tr các nhà doanhứ ạ ả ộ ề ả ấ ướ ỗ ợ
nghi p, phát tri n ngu n nhân l c...ệ ể ồ ự
1.1. H tr thông tin, tuyên truy n:ỗ ợ ề
éi m y u chung c a doanh nghi p hi n nay là thi u nghi m tr ng v th ng tinể ế ủ ệ ệ ế ờ ọ ề ụ
th tr ng trong và ngoài n c, đ i th c nh tranh, h th ng pháp lý và th ng lị ườ ướ ố ủ ạ ệ ố ụ ệ
th ng m i qu c t ...éi u tra c a Phũng th ng m i và công nghi p Vi t Namươ ạ ố ế ề ủ ươ ạ ệ ệ
(VCCI) cũng cho th y: có t i 45% doanh nghi p ch a có k ho ch chu n b cho vi cấ ớ ệ ư ế ạ ẩ ị ệ
th c hi n các yêu c u c a Hi p đ nh th ng m i Vi t Nam - Hoa Kỳ; 31% doanhự ệ ầ ủ ệ ị ươ ạ ệ
nghi p không bi t v WTO...T i các cu c đ i tho i, g p g gi a các doanh nghi p vàệ ế ề ạ ộ ố ạ ặ ỡ ữ ệ
các c quan nhà n c, doanh nghi p lu n lu n b c xỳc v vi c h kh ng bi t t mơ ướ ệ ụ ụ ứ ề ệ ọ ụ ế ỡ
hi u v c c quy đ nh c a WTO đâu. ể ề ỏ ị ủ ở
Tuy nhiên, ngay c khi đ c h ng d n v đ a ch đ t m ki m th ng tin li nả ượ ướ ẫ ề ị ỉ ể ỡ ế ụ ờ
quan đ n h i nh p, đ nghiên c u n m v ng v các quy đ nh có trong các hi p đ nhế ộ ậ ể ứ ắ ữ ề ị ệ ị
c a WTO cũng là m t thách th c l n đ i v i doanh nghi p b i h th ng pháp lý c aủ ộ ứ ớ ố ớ ệ ở ệ ố ủ
WTO có đ n g n 30.000 trang văn b n. ế ầ ả
V v y Ch nh ph đó giao U ban qu c gia v h p t c kinh t qu c t - Bỡ ậ ớ ủ ỷ ố ề ợ ỏ ế ố ế ộ
th ng m i ph i h p v i Ban t t ng văn hoá trung ng; Ban kinh t trung ng,ươ ạ ố ợ ớ ư ưở ươ ế ươ
Ban khoa giáo trung ng, B giáo d c và đào t o, các b , ngành và đ a ph ng tươ ộ ụ ạ ộ ị ươ ổ
ch c ph bi n r ng rói v Ngh quy t 07 c a B ch nh tr ; tăng c ng xu t b n cácứ ổ ế ộ ề ị ế ủ ộ ớ ị ườ ấ ả
n ph m ph bi n sâu r ng ki n th c v h i nh p kinh t qu c t , v các cam k tấ ẩ ổ ế ộ ế ứ ề ộ ậ ế ố ế ề ế
qu c t c a Vi t Nam v h p tác kinh t - th ng m i. ố ế ủ ệ ề ợ ế ươ ạ
1.2. Xây d ng chi n l c t ng th v h i nh p:ự ế ượ ổ ể ề ộ ậ
Ch nh ph giao U ban qu c gia v h p t c kinh t qu c t ch tr , ph i h pớ ủ ỷ ố ề ợ ỏ ế ố ế ủ ỡ ố ợ
v i c c b , ngành li n quan t ng h p c c cam k t qu c t c a Vi t Nam trong khu nớ ỏ ộ ờ ổ ợ ỏ ế ố ế ủ ệ ụ
kh ASEAN, APEC, Hi p đ nh th ng m i Vi t Nam - Hoa Kỳ và các hi p đ nh khác,ổ ệ ị ươ ạ ệ ệ ị
các ch ng tr nh hành đ ng trong khuôn kh đàm phán gia nh p WTO, căn c chi nươ ỡ ộ ổ ậ ứ ế
l c phát tri n kinh t xó h i 2001 - 2010, đ án chuy n d ch c c u c a n n kinh t ,ượ ể ế ộ ề ể ị ơ ấ ủ ề ế
các k t qu nghiên c u v s c c nh tranh c a n n kinh t Vi t Nam đ b sung vàế ả ứ ề ứ ạ ủ ề ế ệ ể ổ
hoàn thi n Chi n l c t ng th v h i nh p kinh t qu c t .ệ ế ượ ổ ể ề ộ ậ ế ố ế
1.3. Chuy n d ch c c u kinh t và nâng cao s c c nh tranh; m r ng th tr ngể ị ơ ấ ế ứ ạ ở ộ ị ườ
xu t kh u; b o h n n s n xu t trong n c:ấ ẩ ả ộ ề ả ấ ướ
Chính ph giao B k ho ch và đ u t ph i h p v i các b , ngành liên quanủ ộ ế ạ ầ ư ố ợ ớ ộ
xây d ng đ tr nh Ch nh ph đ án chuy n d ch c c u kinh t ; ph ng án xây d ngự ể ỡ ớ ủ ề ể ị ơ ấ ế ươ ự
c ch qu n lý n n kinh t th tr ng theo đ nh h ng XHCN; ph ng án c ch t oơ ế ả ề ế ị ườ ị ướ ươ ơ ế ạ
l p môi tr ng kinh doanh b nh đ ng...ậ ườ ỡ ẳ
Chính ph cũng giao B k ho ch và đ u t cùng các b , ngành liên quan đ nủ ộ ế ạ ầ ư ộ ế
các lĩnh v c s n xu t, kinh doanh ti n hành đi u tra, phân lo i, đánh giá kh năngự ả ấ ế ề ạ ả
c nh tranh c a t ng s n ph m, t ng ngành hàng, t ng d ch v , t ng doanh nghi p,ạ ủ ừ ả ẩ ừ ừ ị ụ ừ ệ
t ng đ a ph ng đ xây d ng k ho ch, bi n pháp thi t th c nh m nâng cao hi u quừ ị ươ ể ự ế ạ ệ ế ự ằ ệ ả
và tăng c ng kh năng c nh tranh.ườ ả ạ
Chính ph giao U ban qu c gia v h p tác kinh t qu c t ph i h p v i cácủ ỷ ố ề ợ ế ố ế ố ợ ớ
c quan liên quan hoàn thành đ án qu c gia nghiên c u s c c nh tranh c a m t sơ ề ố ứ ứ ạ ủ ộ ố
hàng hoá và d ch v nh m th c hi n các cam k t qu c t c a Vi t Nam.ị ụ ằ ự ệ ế ố ế ủ ệ
Chính ph giao B th ng m i ph i h p các b , ngành liên quan xây d ngủ ộ ươ ạ ố ợ ộ ự
ch ng tr nh xỳc ti n vi c m r ng th tr ng xu t kh u hàng hoá và d ch v c aươ ỡ ế ệ ở ộ ị ườ ấ ẩ ị ụ ủ
Vi t Nam. ệ
Ch nh ph giao c c b , ngành qu n lý c c ngành s n xu t xõy d ng chi nớ ủ ỏ ộ ả ỏ ả ấ ự ế
l c phát tri n m ng l i tiêu th s n ph m b o đ m l u thông trong n c và giượ ể ạ ướ ụ ả ẩ ả ả ư ướ ữ
v ng th tr ng n i đ a cho hàng hoá c a m nh.ữ ị ườ ộ ị ủ ỡ
1.4. éào t o ngu n nhõn l c:ạ ồ ự
Chính ph giao B n i v ph i h p các b , ngành xây d ng các k ho ch đàoủ ộ ộ ụ ố ợ ộ ự ế ạ
t o đ i ngũ cán b , công ch c, cán b qu n lý, c c lu t s am hi u lu t pháp qu c tạ ộ ộ ứ ộ ả ỏ ậ ư ể ậ ố ế
và h i nh p qu c t , đ i ngũ cán b k thu t v ng vàng v chính tr , thông th oộ ậ ố ế ộ ộ ỹ ậ ữ ề ị ạ
nghi p v và ngo i ng và công nhân lành ngh đáp ng yêu c u công nghi p hoá,ệ ụ ạ ữ ề ứ ầ ệ
hi n đ i hoá cũng nh h i nh p kinh t qu c t .ệ ạ ư ộ ậ ế ố ế
II. Các bi n pháp, c ch chính sách b o h , h trệ ơ ế ả ộ ỗ ợ doanh nghi p,ệ
b o v s n xu t trong n c:ả ệ ả ấ ướ
2.1. Các c ch chính sách b o h s n xu t trong n c và t o môi tr ng kinhơ ế ả ộ ả ấ ướ ạ ườ
doanh c nh tranh b nh đ ng; t o đi u ki n thu n l i cho doanh nghi p kinhạ ỡ ẳ ạ ề ệ ậ ợ ệ
doanh (các chính sách, c ch v t v , ch ng bán phá giá, đ m b o c nh tranh,ơ ế ề ự ệ ố ả ả ạ
v thu , h i quan...):ề ế ả
Tham gia WTO, đũi h i m i qu c gia ph i cú m t h th ng lu t l , quy đ nhỏ ỗ ố ả ộ ệ ố ậ ệ ị
pháp lý r ràng, minh b ch và ph h p v i c c nguy n t c ho t đ ng c a WTOừ ạ ự ợ ớ ỏ ờ ắ ạ ộ ủ
(không phân bi t đ i x , t do th ng m i, đ m b o tính d d đoán và nh n th yệ ố ử ự ươ ạ ả ả ễ ự ỡ ấ
tr c đ c trong chính sách th ng m i, tăng c ng c nh tranh lành m nh, c m sướ ượ ươ ạ ườ ạ ạ ấ ử
d ng các d ng tr c p, u đói làm m o mú th ng m i, ch ng bán phá giá...). Tuyụ ạ ợ ấ ư ộ ươ ạ ố
nhiên, h th ng pháp lu t, chính sách qu n lý kinh t , th ng m i c a Vi t Nam vệ ố ậ ả ế ươ ạ ủ ệ ề
các v n đ trên cũn thi u, b t c p so v i c c quy đ nh c a WTO. Vi t Nam v n cũnấ ề ế ấ ậ ớ ỏ ị ủ ệ ẫ
p d ng nh ng bi n ph p qu n lý kh ng ph h p v i quy đ nh c a WTO. V v y,ỏ ụ ữ ệ ỏ ả ụ ự ợ ớ ị ủ ỡ ậ
c ng t c xõy d ng, s a đ i, b sung pháp lu t, c ch , chính sách kinh t th ng m iụ ỏ ự ử ổ ổ ậ ơ ế ế ươ ạ
cho phù h p v i "lu t ch i" qu c t đ c coi là m t nhi m v quan tr ng, c p bách. ợ ớ ậ ơ ố ế ượ ộ ệ ụ ọ ấ
é đáp ng các yêu c u c a WTO v m t h th ng pháp lu t minh b ch, phùể ứ ầ ủ ề ộ ệ ố ậ ạ
h p v i các nguyên t c, quy đ nh c a WTO, Chính ph đó ti n hành rà so t l i kho ngợ ớ ắ ị ủ ủ ế ỏ ạ ả
260 văn b n pháp lu t và tr nh Qu c h i s a đ i, b sung, xây d ng m i kho ng 100ả ậ ỡ ố ộ ử ổ ổ ự ớ ả
văn b n lu tả ậ T c đ "làm" lu t c a Vi t Nam đang r t kh n tr ng. M i kỳ h pố ộ ậ ủ ệ ấ ẩ ươ ỗ ọ
Qu c h i (m t năm có 2 kỳ h p) g n đây, Qu c h i đó th o lu n và th ng qua t 10 -ố ộ ộ ọ ầ ố ộ ả ậ ụ ừ
15 văn b n lu t. ả ậ
é ng th i, cũng nh các n c thành viên WTO khác, Vi t Nam có quy n và cóồ ờ ư ướ ệ ề
th ban hành các quy đ nh pháp lý b o v h p lý s n xu t trong n c, h tr s n xu tể ị ả ệ ợ ả ấ ướ ỗ ợ ả ấ
trong n c, đ m b o c nh tranh công b ng, b nh đ ng, tránh t nh tr ng "c l n nu tướ ả ả ạ ằ ỡ ẳ ỡ ạ ỏ ớ ố
c b " mà v n đ m b o phù h p v i các thông l c a WTO. ỏ ộ ẫ ả ả ợ ớ ệ ủ
a. é th ng nh t qu n lý nhà n c v quy ch đ i x t i hu qu c và đ i xể ố ấ ả ướ ề ế ố ử ố ệ ố ố ử
qu c gia:ố
Pháp l nh v đ i x t i hu qu c và đ i x qu c gia trong th ng m i qu cệ ề ố ử ố ệ ố ố ử ố ươ ạ ố
t đó đ c ban hành.ế ượ
Tr n c s b nh đ ng và cùng có l i trong th ng m i qu c t ; th c hi n cóờ ở ở ỡ ẳ ợ ươ ạ ố ế ự ệ
hi u qu chính sách kinh t đ i ngo i, góp ph n tăng c ng quan h h p tác kinh tệ ả ế ố ạ ầ ườ ệ ợ ế
gi a Vi t Nam v i các n c, Pháp l nh quy đ nh v ph m vi, nguyên t c, tr ng h pữ ệ ớ ướ ệ ị ề ạ ắ ườ ợ
áp d ng đ i x t i hu qu c và đ i x qu c gia trong th ng m i qu c t , g m cácụ ố ử ố ệ ố ố ử ố ươ ạ ố ế ồ
lĩnh v c th ng m i hàng hoá, th ng m i d ch v , đ u t và quy n s h u trí tu .ự ươ ạ ươ ạ ị ụ ầ ư ề ở ữ ệ
b. é b o v s n xu t trong n c, b o h các ngành hàng trong n c:ể ả ệ ả ấ ướ ả ộ ướ
Các Pháp l nh sau đó đ c ban hành: ệ ượ
- Pháp l nh v t v trong nh p kh u hàng hoá n c ngoài vào Vi t Nam, có hi u l cệ ề ự ệ ậ ẩ ướ ệ ệ ự
t 1/9/2002. ừ
Pháp l nh này đ c ban hành đ h n ch nh ng tác đ ng không thu n l i gâyệ ượ ể ạ ế ữ ộ ậ ợ
thi t h i nghiêm tr ng cho s n xu t trong n c do vi c gia tăng b t th ng nh pệ ạ ọ ả ấ ướ ệ ấ ườ ậ
kh u hàng hoá vào Vi t Nam. Pháp l nh quy đ nh v các bi n pháp t v ; đi u ki nẩ ệ ệ ị ề ệ ự ệ ề ệ
và th t c áp d ng các bi n pháp đó trong tr ng h p nh p kh u hàng hoá quá m củ ụ ụ ệ ườ ợ ậ ẩ ứ
vào Vi t Nam gây thi t h i nghiêm tr ng cho s n xu t trong n c.ệ ệ ạ ọ ả ấ ướ
- Pháp l nh ch ng tr c p hàng hoá nh p kh u vào Vi t Nam, có hi u l c tệ ố ợ ấ ậ ẩ ệ ệ ự ừ
1/1/2005.
Pháp l nh này quy đ nh v các bi n pháp ch ng tr c p; th t c, n i dung đi uệ ị ề ệ ố ợ ấ ủ ụ ộ ề
tra đ áp d ng và vi c áp d ng các bi n pháp đó đ i v i hàng hoá đ c tr c p nh pể ụ ệ ụ ệ ố ớ ượ ợ ấ ậ
kh u vào Vi t Nam. Hàng hoá đ c tr c p (s h tr v tài chính c a Chính phẩ ệ ượ ợ ấ ự ỗ ợ ề ủ ủ
ho c c quan c a chính ph dành cho t ch c, cá nhân khi s n xu t, xu t kh u hàngặ ơ ủ ủ ổ ứ ả ấ ấ ẩ
hoá vào Vi t Nam) s b áp thu ch ng tr c p. Thu ch ng tr c p là thu nh pệ ẽ ị ế ố ợ ấ ế ố ợ ấ ế ậ
kh u b sung đ c áp d ng trong tr ng h p hàng hoá đ c tr c p nh p kh u vàoẩ ổ ượ ụ ườ ợ ượ ợ ấ ậ ẩ
Vi t Nam gây ra ho c đe do gây ra thi t h i đáng k cho ngành s n xu t trong n c.ệ ặ ạ ệ ạ ể ả ấ ướ
- Pháp l nh ch ng bán phá giá hàng hoá nh p kh u vào Vi t Nam, có hi u l c t ngàyệ ố ậ ẩ ệ ệ ự ừ
1/10/2004.
Pháp l nh này quy đ nh v các bi n pháp ch ng bán phá giá; th t c, n i dungệ ị ề ệ ố ủ ụ ộ
đi u tra đ áp d ng và vi c áp d ng các bi n pháp đó đ i v i hàng hoá b bán phá giáề ể ụ ệ ụ ệ ố ớ ị
nh p kh u vào Vi t Nam, trong đó bi n pháp quan tr ng nh t là áp d ng thu ch ngậ ẩ ệ ệ ọ ấ ụ ế ố
bán phá giá. Thu ch ng bán phá giá là thu nh p kh u b sung đ c áp d ng trongế ố ế ậ ẩ ổ ượ ụ
tr ng h p hàng hoá b bán phá giá nh p kh u vào Vi t Nam gây ra ho c đe do gâyườ ợ ị ậ ẩ ệ ặ ạ
ra thi t h i đáng k cho ngành s n xu t trong n c. ệ ạ ể ả ấ ướ
c. é đ m b o c nh tranh công b ng, b nh đ ng cho các doanh nghi p trongể ả ả ạ ằ ỡ ẳ ệ
n c và doanh nghi p n c ngoài khi Vi t Nam gia nh p WTO:ướ ệ ướ ệ ậ
Lu t c nh tranh đó đ c ban hành, có hi u l c t 1/7/2005.ậ ạ ượ ệ ự ừ
Lu t c nh tranh quy đ nh v hành vi h n ch c nh tranh, hành vi c nh tranhậ ạ ị ề ạ ế ạ ạ
kh ng lành m nh, tr nh t , th t c gi i quy t v vi c c nh tranh, bi n ph p x lý viụ ạ ỡ ự ủ ụ ả ế ụ ệ ạ ệ ỏ ử
ph m ph p lu t v c nh tranh.ạ ỏ ậ ề ạ
Hành vi h n ch c nh tranh là hành vi c a doanh nghi p làm gi m, sai l ch,ạ ế ạ ủ ệ ả ệ
c n tr c nh tranh trên th tr ng, bao g m hành vi tho thu n h n ch c nh tranh,ả ở ạ ị ườ ồ ả ậ ạ ế ạ
l m d ng v trí th ng lĩnh th tr ng, l m d ng v trí đ c quy n và t p trung kinh t .ạ ụ ị ố ị ườ ạ ụ ị ộ ề ậ ế
Hành vi c nh tranh kh ng lành m nh là hành vi c nh tranh c a doanh nghi pạ ụ ạ ạ ủ ệ
trong qu tr nh kinh doanh tr i v i c c chu n m c th ng th ng v đ o đ c kinhỏ ỡ ỏ ớ ỏ ẩ ự ụ ườ ề ạ ứ
doanh, gây thi t h i ho c có th gây thi t h i đ n l i ích c a nhà n c, quy n và l iệ ạ ặ ể ệ ạ ế ợ ủ ướ ề ợ
ích h p pháp c a doanh nghi p khác ho c ng i tiêu dùng. ợ ủ ệ ặ ườ
