Brexit - bài học kinh nghiệm cho AEC và Việt Nam

Chia sẻ: ViVatican2711 ViVatican2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 0
download

Brexit - bài học kinh nghiệm cho AEC và Việt Nam

Mô tả tài liệu

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết tập trung đánh giá và phân tích những ảnh hưởng tiêu cực của Brexit đối với kinh tế nước ta, tác giả rút ra những bài học kinh nghiệm cho Việt Nam nói riêng và AEC nói chung.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Brexit - bài học kinh nghiệm cho AEC và Việt Nam

TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 22 (47) - Thaùng 11/2016 Brexit - bài học kinh nghiệm cho AEC và Việt Nam Lessons from Brexit for ASEAN Economic Community and Vietnam TS. Nguyễn Thị . Vũ ù i h c Tài chính – Marketing . ặ C u Kê i h c Tài chính – Marketing Nguyen Thi Thanh Binh, Ph.D., Saigon University Vu Thanh Tung, M.BA., University of Finance – Marketing Dang Chung Kien, M.BA., University of Finance – Marketing Tóm tắt Trong ăm 2016, sự k ệ ex t – V ơ quố A bỏ EU l một t o ữ vấ đề k tế í tị ó ất trên t ế ớ . N dâ Anh đã bỏ p ếu lự o đ m o l tốt ất đố vớ đất ớ m . uy ê đố vớ ề k tế to ầu tá độ ủ Brexit l xấu y tốt vẫ l một âu ỏ lớn đ l ả đáp. H ểu đ ợ tầm qu t ủ vấ đề b v ết ớ t ệu về Brexit, uyê â ủ uộ t oát ly y ũ ữ tá độ m ó ây o ớ A v EU. ê ơ sở đá á v p â tí ữ ả ở t êu ự ủ ex t đố vớ ề k tế ớ t tá ả út ữ b k ệm o V ệt N m ó ê v AEC ó u . Từ khóa: Brexit, Brexit và Việt Nam, Brexit và AEC. Abstract Brexit – Britain exit EU – s o e of t e wo ld’s ottest e o om d pol t l ssues in 2016. The British voted for what they thought the best for their country. However, whether Brexit positively or negatively affects global economy still remains a big unanswered question. This paper gives information about Brexit, explaining reasons for that escape and its effects on Britain and EU. By evaluating and analyzing negative impacts of Brexit on Vietnamese economy, the author concludes some lessons of experience for Vietnam in particular and ASEAN Economic Community (AEC) in general. Keywords: Brexit, Brexit and Vietnam, Brexit and AEC. 1. Giới thiệu về Brexit 25/06/2016. 1.1. Quá trình hình thành Brexit Lê m âu Âu (EU) đ i từ ăm Brexit là thuật ngữ tiếng Anh ghép từ 1951 với tiền thân là Cộ đồng Than và 2 chữ Britain (nghĩa là Liên Hiệp Vương Thép châu Âu. đầu EU đ ợc thành lập Quốc Anh) và Exit (nghĩa là thoát khỏi, ra bởi 6 quốc gia nhằm tận dụng ho t động đi). Cụm từ Brexit nhắ đến sự kiện V ơ t ơ m i tự do để vực dậy nền kinh tế Quốc Anh r i khỏi khối Liên Minh Châu sau Thế chiến thứ . Năm 1957 H ệp Âu (EU – Europe Union) thông qua cuộc ớc Rome t o nên Cộ đồng kinh tế châu t ầu dân ý (bỏ phiếu) lịch sử ngày Âu (EEC). ế ăm 1973 A chính thức 22
trở thành một thành viên của EU. Liên ộc lập V ơ quốc Anh (UK minh châu Âu hiện có 28 quốc gia thành Independence Party). Kể từ đó ô đã to viên (Bỉ ức, Hà Lan, Luxembourg, Pháp, tâm to ý đấu tranh cho việc Anh r i khỏi Ý, Anh, Ai-le M ch, Hy L p, Bồ EU. Luậ đ ệu chủ ĩ dâ tộc của ông o N ây N Áo P ần Lan, có hiệu quả là bằng chứng cho thấy t Thụy ển, Ba Lan, Estonia, Hungary, t ởng dân túy vẫn còn sức sống m nh mẽ ở Latvia, Litva, Malta, Séc, Síp, Slovakia, ớc Anh. Slovenia, Bulgaria, Romania, Croatia) với ã từ lâu, dân Anh nổi tiếng là một sắc dân số ơ 500 t ệu dâ DP d ĩ dân bảo thủ v t í đứng ngoài cuộc ơ vào khoảng 16,2 nghìn tỷ U D ăm 2015. của châu Âu. H vẫn luôn tự hào về quá Chỉ 2 ăm s u k ập EU, ớ khứ l đội quân duy nhất trên thế giớ đá Anh đã ó một cuộ T ầu dâ ý về b i Napoleon Bonaparte bách chiến bách v ệ đ y ở. Hơ 67% A đã thắ y m đã từng bá chủ thế giới ở l . uy ê đế cuộ T ầu dâ ý t ớc thế chiến thứ 2. Ý thức của phần lớn lầ 2 v o ăm 2016 thì kết quả đã khác. i dân vẫn còn bị ám ảnh bở “ o Mặ dù ó ều qu đ ểm t á ợ qu ” ủ đế quố A ũ ơ “mặt tr i u t ớ đó, tuy nhiên vào sáng không bao gi lặ ”. Tinh thần dân tộc của 25/06/2016 (t eo V ệt N m) vớ số ‘‘Xứ sở s ơ mù’’ rất cao và h không dễ p ếu ủ ộ ex t l 17.410.742 p ếu chấp nhận các quố ó đẳng cấp thấp (51,89%) dâ A uố ù đã ơ đứng ngang hàng với mình. Trong giới lự k ỏ EU. Về uyê tắ v ệ chính trị gia lẫn ở l ỡng viện, lự l ợng đ y ầ đ ợ Quố ộ v ữ o chống đối EU luôn tiềm ẩn và chỉ chực ch A p ê uẩ , t ự tế t ớ ơ ội thổi bùng lên ng n lửa ly khai. Sau Anh o đã dứt áo k ỏ EU. ể o khi gia nhập EU, nhiều nghị sĩ Anh vẫn tất ú đ o t oát ‘‘ o mụ ’’ y ớ chống l i việc tham gia vào Euro - đồng A sẽ p ả đ m p á l to bộ ệp ớ tiền chung châu Âu. Ngoài hiệp ớc chung, đã từ kí kết y t ỏ t uậ vớ EU t ớ các thành viên EU còn phải tham gia đây vớ t á một quố độ lập Shengen- hiệp ớc Tự do đ l i. N v ngoài EU. muốn bảo vệ quyền lợi cho mình và những 1.2. Nguyên nhân của Brexit chố đố t o ớ ớc Anh đã từ chối ây l một b ớ đ bất ng củ ớc Shengen. A đối với nhiều nhà phân tích thì Ở v ơ quốc Anh, ít có ai chống EU đây l một kết cục tất yếu, có nguyên nhân m nh mẽ ơ ô t ùm t uyề t ô i sâu xa từ nhiều ăm y. Ở đây ó t ể Mỹ – Rupert Murdoch, chủ sở hữu các t phân tích các nguyên nhân sau: báo và kênh truyền hình quan tr ng nhất t i Chủ nghĩa dân túy Anh. Cựu Thủ t ớ o y l đã từng Theo Noëlle Lenoir (2016), sự trỗi dậy muố t ầu dân ý về việc sử dụng của chủ ĩ dâ túy l một trong những đồng Eu o ồi phải từ bỏ kế ho ch lý do quan tr ng khiế ớ A đ. u vì sợ rằ “bó m Rupe t Mu do ” sẽ khi Anh phê chuẩn Hiệp ớc Maastricht chống l i kế ho đó. Chính ông trùm này v o ăm 1992 í t ị gia Nigel Farage với đế chế truyền hình, báo chí của mình từ đã i bỏ ảng Bảo thủ và thành lập ảng lâu đã tuyê t uyền m nh mẽ và gây ảnh 23
ởng sâu sắ đế i dân Anh về một nền kinh tế ớc mình – với biểu t l cuộ đ k ểu Brexit. sức m đã đ ợc khẳng định trên thị Khác biệt mục tiêu t ng thế giới củ đồng bảng Anh, không áo s M t Feldste (2016) cho đá phải hứng chịu những hậu quả do các rằng sự quá đ ủ EU đã đẩy ớc Anh ra ớc khác trong EU gây ra. đ . Giấ mơ về một Hợp chủng quốc châu Khủng hoảng di dân Âu không phải là nhữ i Anh Philippe Legrain (2015), cựu cố vấn muốn khi h gia nhập EU. Khác với các kinh tế cho Chủ tịch Ủy ban châu Âu, đã quốc gia hùng m nh khác trong EU, Anh nêu ra 4 đ ều kiệ để Anh có thể ở l i EU không tìm kiếm một đối tr ng châu Âu với s u: Mỹ, đ ều Konrad Adenauer, thủ t ớng hậu chiế đầu tiên củ ức, từng lên tiếng cổ súy. N ớc Anh chủ yếu muốn tìm kiếm những lợi ích của việ tă t ơ m i và hội nhập thị t l o động trong khối. Và một lý do quan tr ng khác, h l đồng minh thân cận của Mỹ trong kinh tế, chính trị lẫn trong cả NATO. Hầu hết các quốc gia tham gia EU đều vì một lý do rõ ràng và lâu dài. Pháp và ức hợp tác với châu Âu nhằm chữa lành và xoa dịu vết t ơ ến tranh; n ớc Bỉ nhỏ bé muố v ơ tầm quốc gia thông qua các ho t động ngo o; y đối với Hình 1: Bố đ ều kiệ để Anh ở l i EU nhữ ớc ô Âu mới gia nhập gần Nguồn: Philippe Legrain (2015) đây, bao gồm Ba Lan, Hungary và Estonia, Trong các yêu cầu trên, vấ đề lớn EU là tấm khiên bảo vệ h chống l i sự bắt nhất nằm ở việc nhập . Thành quả từ n t củ ớ N .N ớ A t ợc l i, cam kết cho phép di chuyển tự do giữa các gia nhập câu l c bộ y v o ăm 1973 một t vê to lê m vô t đã t o cách do dự, mục tiêu không rõ ràng và ho t nên gánh nặng từ những làn sóng di dân. động không hề nhiệt tình. N ớc A Anh muốn từ chố k ô o d bao gi thực sự muốn trở thành một thành từ á ớ EU đ ợ ởng các phúc lợi – viên của EU. bao gồm khoản giảm thuế cho công nhân Cuộc khủng hoảng nợ công châu Âu thu nhập thấp t o 4 ăm. N ức và Trong nhữ ăm ầ đây cuộc á ớc khác đã phả đối kịch liệt việc khủng hoảng nợ công của châu Âu đã đẩy phân biệt đối xử với các công dân EU. Các không ít thành viên EU ơ v o uy ơ vỡ đợt d ồ t từ các quốc gia khác vào Anh nợ, với những con nợ chúa chổm Hy đã k ế dâ ớc này khó chịu, mất L p, Italia, khiến các quố đầu đ tự do ũ k ô ảm thấy an ức, Anh, Pháp phải chi tiền cứu viện. toàn. Farage (2015) đã lập luận rằ i ây l lý do rõ rệt nhất để thổi bùng nổ lên dân Anh sẽ dễ bị tấn công khủng bố nếu ơ ận dữ của dân Anh, vì h cho rằng Anh không r i khỏi EU và lấy l i quyền 24
kiểm soát biên giới. o dị y ôm ấy. C ỉ tuầ s u 1.3. Những tác động của Brexit đến uộ t ầu dân ý, bả A đã mất á Anh và EU ất ều so vớ USD o dị p ổ b ế ây l âu ỏ ất qu t v ệ xung quanh mứ 1 28 U D/1 bả A – ỉ ở to t t dự đoá do ex t mứ á t ấp kỷ lụ mớ ỉ xuất ệ một ỉ vừ mớ xảy . á độ t ự tế sẽ lầ duy ất t o lị sử vào ữ ăm p ụ t uộ v o á đ ều k oả A đ m 1980. N ữ d ễ b ế xấu y đã k ế p á vớ EU đặ b ệt l v ệ A ó ộ í A đ ả báo ex t đ ợ p ép tự do b ớ v o t ị t u sẽ lập tứ l m o đồ bả A mất á châu Âu hay không. 12% tá độ t êu ự l m á t ự p ẩm Đối với nước Anh t ề t uê v p í du lị ở âu Âu ệt k tế l sự t ật k ô t ể tă . ố l ệu t ố kê t o t á t á k ỏ ậu ex t. Theo tính toán ban 7/2016 đã o t ấy ữ dấu ệu ủ sự đầu ủ í p ủA ex t ó k ả ă suy ảm tă t ở k tế. ố độ tă ây uy ơ tổ t ất k oả 100 tỷ BP t ở DP ủ A ỉ đ t mứ độ vừ (145 tỷ U D) t o ăm 2020 t ơ p ả 0 6% t o quý II/2016 so vớ quý đ ơ 5% GDP; k oả 950.000 sẽ t ớ đó t ấp ơ ất ều so vớ mứ mất v ệ làm; tỷ lệ t ất ệp sẽ ảy v t 2 2% ủ ù kỳ ăm oá . lê 3%; mỗ A sẽ mất 3.200 U D K tá k ỏ EU Lo do ó t ể sẽ k k ô đ ợ ậ ỗ t ợ t uế. Theo đá mất vị t ế l t u tâm t í ủ tí toá ủ Quỹ t ề tệ quố tế (IMF) châu Âu v t ế ớ t ừ k Mỹ v á (2016) t o t ợp l qu ất k đồ m ó ữ tá độ l m t y đổ A vẫ đ ợ t ếp ậ t ị t u ụ d ệ . Vố đầu t t ự t ếp ớ o âu Âu v ó xu t bất ổ FDI ũ t eo đó m t m đ đế á DP ủ ớ y ũ sẽ ảm 1 4% v o ớ k á ở “lụ đị ” P áp ứ ăm 2021. C t o kị bả xấu tứ l hay It ly ơ m t ị t ở mở v Lo do bị ặ đ v o t ị t t ơ đố ổ đị ơ đồ t vẫ u EU tổ t ất về k tế ữ A v đ ợ ở ữ u đã ủ EU. EU sẽ lê đế 4 5%; t êu dù và H ệ ó k oả 1 2 t ệu A á do ệp A ó t ể t ể t ệt đ s số ở á ớ k á t uộ EU. đế 9 tỷ bả Anh t ề t uế ập k ẩu bổ Nếu A EU các công dân vào oặ ra su ăm. eo ê ứu ủ k ỏ ớ Anh đều sẽ p ả lo về ộ ếu t K tế v k o í t ị Luâ v á quy đị trú. Không ít ô (2016) sự sụt ảm về FDI l ê qu ập A ó t ể mất quyề t ếp tụ đế ex t ó t ể kéo d 10 ăm kéo FDI số oặ l m v ệ ở EU tệ ơ ữ l bị v oA ảm 22%. t ụ xuất. N y t o buổ sá 25/6/2016, giá N o một qu đ dấy lê đồ bả A đã sụt ảm đế 10% - tố trong lò ớ A : l ệu ớ y ó ơ độ ảm y ỉ đ ợ ậ 4 lầ t o v o t t ‘‘ ậy ô đập l ô ’’ lị sử kể từ ăm 1900. Ướ tí 2,08 hay không. Chính V ơ quố A ót ể tỷ U D đã bị uố p ă k ỏ t ị sẽ t ã k otl d l ủ ộ EU dù t ứ k oá to ầu t o p ê ớ y đã bỏ p ếu để t ở t một 25
p ầ ủ A v o ăm 2014. Kết quả bỏ (2016) o t ấy tă t ở DP quý p ếu y 25/6 đã t á ợ vớ suy ĩ II/2016 ủ k u vự y ảm m so vớ ủ otl d k tỷ lệ ủ ộởl quý I/2016. ố kê mớ ất o t ấy EU ủ ớ y vẫ ất o. K ô lo t o 5 t á đầu ăm 2016 tổ k m t ừ k ả ăng S otl d sẽ tổ ứ uộ xuất k ẩu ó ủ k u vự Eu ozo e ầu dâ ý tá k ỏ A v ắ đ t 826 6 tỷ EUR ầ ữ uyê I el d s u đó tá ập EU vớ t á k ô đổ so vớ mứ ủ ù kỳ ăm l một quố độ lập. oá k m ập k ẩu đ t 721 3 tỷ Lợ í t ớc mắt o ớc Anh là sau EUR ( ảm 3% so vớ ù kỳ ăm 2015). khi rút khỏi liên minh, “ ảo quố s ơ eo quy đị ủ EU ớ A v mù” ó t ể tiết kiệm một khoản khá lớn á quố t v ê sẽ ó ăm để đó góp vào ngân sách EU. Trong quá đ m p á về v ệ k ỏ k ố y. o trình vậ động cho Brexit củ p e đối lập, t đó á t v ê k á ủa EU k ẩu ệu “350 triệu bảng 1 tuần” sẽ đ ợc ó t ể t ếp b ớ V ơ quố A k ỏ giữ l i phục vụ o ơ t dịch vụ y l ê m . N uy ơ y ể ệ ở ác tế quốc gia của Anh thay vì nộp cho EU quố ụy ể M Áo đ ợc lặp đ lặp l i đã ây ấ t ợng rất hay Hà Lan - ữ quố ó ều m nh và lôi cuốn đ ợc nhiều . N ớc đ ểm t ơ đồ vớ A t o á vấ đề Anh sẽ không còn phải gồng gánh những l ê qu đế EU; oặ l Hy L p – ơ m khoản vỡ nợ lớn củ á ớc thành viên dâ đã quá mệt mỏ vớ á í k á m đ ển hình là Hy L p ũ sá ‘ ắt l buộ bụ ’ ủ EU và IMF không phải chịu đự l só d dâ đ để đổ lấy á k oả ứu t ợ o uộ y tă ữa. Tuy nhiên IMF k ủ oả ợ ô . H ệu ứ “đôm ô” (2016) l i cảnh báo con số này chỉ n đ í l ệ quả í t ị uy ểm “muối bỏ bể” t o d n, khi so sánh lợi ất m EU đ lo . ám đố p ụ nhuận với những tổn thất gây ra do bất ổn tá á t ị t mớ ổ ủ XP và p í t ơ m tă ấp nhiều lần. e u t es Albe to e l (2016) ậ Đối với EU đị đây k ô ỉ đơ t uầ l một “ ơ eo OECD (2016). đế ăm 2018 bão” l ớt qu EU. Qu về sự sụp đổ Brex t sẽ l m k tế EU ảm k oả 1% ủ EU k ô p ả l k ô ó lý. Lị sử N ật ảm k oả 0 5% v Mỹ ảm ầ đây đã ó đầy đủ á dẫ ứ về ừ 0,2%. Cựu ộ t ở N o o p ả ứ dây uyề . ứ t el ây N ựu P ó C ủ tị ấp o sụp đổ v o ăm 1989 đã kéo t eo ệu ứ ủ N â ế ớ , Jean Pisani-Ferry dom o ở ô Âu. ex t ó t ể k ế (2016) đã k uyế áo ớ Anh nên cân EU tan rã, dẫ dắt đ tă t ở ủ t ế ắ vệ k ỏ EU. ừ qu đ ểm ủ ớ sụt ảm. âu Âu đ ều y t ự sự đá lo . Vì N ớ A - ề k tế t ứ 3 t o sự đ ủ A sẽ á một đ ặ ề Lê m âu ÂU ệ ếm k oả lê t ế t ộ ập u ủ châu Âu. 1/6 DP ủ EU 1/10 á t ị xuất k ẩu ủ K tế k u vự châu Âu tháng 7/2016 EU tớ A v xuất k ẩu từ A v o EU o t ấy ữ dấu ệu tă t ở ậm ếm 1/2 k m . Hầu ết á quố l . ố l ệu t ố kê mớ ất từ Eu ost t âu Âu đều ó t ặ d t ơ m vớ 26
A ê ex t ắ ắ sẽ tá độ t êu EU (EVF A) đã í t ứ kết t ú đ m ự đế t ơ m v k tế ủ EU. p á v o y 01/12/2015 v đế y C ịu ậu quả ặ ề ất ó lẽ l ỉ 1/2/2016 to vă vă bả đã đ ợ ô I el d H L ứ P áp – ữ b bố. H ệ t bê đ tế soát lớ ủ A . l ộ du ệp đị v lê kế o ký Hầu ết á uyê k tế t ế ớ kết t o ăm 2016 để sớm đ EVF A ó đều mo muố A xem xét v ệ ở l v ệu lự từ ăm 2018. V ệ A EU ó cho ằ London sẽ p ả á ịu ều t ể sẽ k ế o kế o ký kết H ệp đ t ệt ếu “dứt áo đ ”. ex t t o tâm y bị ậm l v ó t y đổ . Hơ ữ lý lo lắ o ớ đầu t to ầu á sau khi chính thứ kết t ú đ m p á đầu t sẽ đổ vố v o ữ t ị t m EVFTA V ệt N m sẽ p ả đ m p á ệp ol to ơ Mỹ ứ P áp. đị t ơ m tự do so p ơ vớ Kể ả ữ uyê k tế ủ ộ A do A đã k ỏ EU. ex t ũ p ả t ừ ậ ằ ó ữ 2.2. Ảnh hưởng xuất khẩu Việt Nam tá độ t êu ự t o ắ v tu - Anh v dự đoá đế ăm 2030 A mớ ó t ể N ớ A đã t ở t t ịt xuất qu y t ở l u kỳ tă t ở vố ó ủ k ẩu lớ ủ V ệt N m t o t o k oả m . qu ơ ều k tế lo 5 ăm t ở l đây vớ tố độ tă t ở ằ tâm lý ă t ẳ t ê á t ị km b quâ l 22 5%/ ăm. K m t t í to ầu sẽ d ễ to xuất k ẩu s A ếm 2 4% ều t á t ậm í ều ăm. DP ủ V ệt N m t ơ đ ơ 4 65 tỷ 2. Mặt trái của Brexit tác động đến U D to k b quâ tỷ lệ y đố vớ nền kinh tế Việt Nam á ề k tế ô Á ỉ l 0 7%. Dù k oả t để o tất v ệ đ mp á EU dự tí ó t ể d đế ơ 2 ăm ex t l một t ự tế v l một quyết đị k ô t ể đảo ợ ủ dân Anh. N ữ ậu quả m ó ây sẽ ó tá độ đế ề k tế to ầu t o đó ó V ệt N m. T eo đá á ủ ế sĩ L ơ Vă K ô (P ó ám đố Hình 2: Xuất ập k ẩu V ệt N m - Anh u tâm ô t v Dự báo k tế - Xã đo 2009-2016 ộ quố ) (2016), Brex t sẽ ây ữ Nguồn: Tổng Cục Hải quan (2016) tá độ t ơ đố xấu vớ V ệt N m ất Nếu A k ỏ EU đồ bả A l á kê t ơ m v đầu t . sẽ mất á m . K đó ó xuất 2.1. Làm tổn hại Hiệp định thương k ẩu ủ V ệt N m sẽ kém t ơ , mại tự do thương mại Việt Nam – EU do sẽ t ở ê đắt ơ k xuất s A . Vệ A EU sẽ l m ậm l t ế N ữ do ệp ó l ợ đơ lớ t tự do ó v ộ ập k tế quố tế. xuất k ẩu v o t ị t y oặ đ tập Có ều k ả ă ó sẽ l m ả ở tớ t u đơ ởt ịt y ó t ể sẽ bị quá t ộ ập ủ ề k tế V ệt ả ở xấu. Mỗ ăm A ập k ẩu Nam. H ệp đị t ơ m V ệt N m – t ê 1.000 tỉ U D t ơ đ ơ 700 tỉ bả . 27
o k đó V ệt N m mớ xuất k ẩu v o ệu lự ủ V ơ quố A đầu t v o t ịt A k oả 5 tỉ U D mớ ếm V ệt N m l 266 dự á tổ vố đầu t đ ợ k oả 0 5%. D đị p át t ể ất 3 584 tỷ U D. Vố ủ á đầu t đế ều so ex t ó t ể l o ả lớ cho từ V ơ quố A tập t u ều ất hàng xuất k ẩu V ệt N m. t o lĩ vự bất độ sả vớ 8 dự á ó tổ vố đă ký 2 06 tỷ U D; lĩ vự ô ệp ế b ế ế t o đứ t ứ vớ 79 dự á tổ vố đầu t đă ký 1 37 tỷ U D; lĩ vự k k oá đứ t ứ 3 vớ tổ vố đă ký 1 3 tỷ U D. Hình 3: Xuất k ẩu á mặt ủ V ệt N m s A Nguồn: Tổng Cục Hải quan (2016) 2.3. Ảnh hưởng đến FDI eo dự đoá Brexit sẽ ả ở tớ đầu t ớ o v o V ệt N m đặ b ệt l uồ đầu t từ A . Quố y ệ đ đứ t ứ 15 t o số 116 đố tá đầu Hình 4: C t ết uồ FDI từ A v o á t t V ệt N m. uy ê tá độ ụt ể lĩ vự t V ệt N m ăm 2015 t ế o t ệ vẫ ó một o số Nguồn: Tổng cục thống kê (2016) đị l ợ ụ t ể. Có lẽ đá lo ơ o V ệt N m l ở Theo GS.TS Nguyễ M (2016) - C ủ ều ợ l . ầu t ủ ớ t v o tị H ệp ộ á đầu t ớ o A y tă qu á ăm (xem k k tế t o ớ suy t oá í p ủ biểu đồ 2). eo số l ệu ủ Cụ đầu t A sẽ o t đầu t ộ đị t o t êm ớ o (2016) lũy kế đế ết ăm ô ă vệ l m o dâ . ồ 2015 V ệt N m ó k oả 1049 dự á đầu bả A sẽ mất á ề k tế t o t t A tổ vố đă ký đ t 2.0774 7 ắ sẽ o đảo k ế á ông ty t ệu U D. uy ê , tố độ đầu t tí A đầu t ớ o sẽ p ả tí toá t eo á t ị ó xu ớ ảm s u đo v â ắ l á kế o l mă . 2010 ỉ đ t 774 8 t ệu U D. Ô Có một m y mắ ỏ l đầu t t ự ù N ơ ( ở p N ê ứu t ếp A v o V ệt N m ệ y k ô quá k tế t ế ớ – V ệ K tế C í t ị) lớ . eo ập ật ủ Cụ ầu t ớc (2016) o ằ á dự á đầu t ủ V ệt o ( ộ Kế o v ầu t ) tí lũy kế N m t A sẽ ịu ả ở ều ơ . đế ết t á 12/2015 V ơ quố A “ o k á ớ mất ều ô sứ đ đầu t v o 241 dự á t V ệt N m để ộ ập ảm m p í t ủ tụ t o vớ tổ vố đă ký đ t 4 73 tỷ U D; ủ ả ô ă v ệ l m đột ê A tí đế 20/6 ăm y số dự á đầu t l tá k ỏ EU sẽ ó ất ều uyệ ắ 28
ố t ệt . Cá đầu t đ k t á mất đ . Lú y á đầu t v o A sẽ ut ế ủ u tá sẽ mất ữ p ả t ết lập l t ị t v mất ều u t ế. ất ả á lợ t ế ộ ở sẽ t p í o ữ t ủ tụ k á ". Hình 5: vố đầu t t ự t ếp từ V ệt N m s A đo 1989-2015 Nguồn: Cục đầu tư nước ngoài (2016) ổ FDI v o A tí tớ t đ ểm t êu ự đế o t độ t ơ m v đầu y đ t k oả 1.000 tỷ bả (k oả t ữ bê . 1.418 tỷ U D) 50% t o số y l từ á o 10 ăm t ở l đây V ệt N m ớ t v ê EU. eo ê ứu ủ luô ở vị t ế xuất s êu vớ EU. o đổ K tế v k o í tị t ơ m ều tă m từ 4 5 tỷ Lo do (2016) sự sụt ảm về FDI l ê U D ăm 2001 lê đế 36 8 tỷ U D ăm qu đế ex t ó t ể kéo d 10 ăm kéo 2014 t o đó V ệt N m xuất k ẩu s FDI v o A ảm 22% ù kỳ. N ê EU 27 9 tỷ U D v ập k ẩu từ EU 8 9 tỷ ứu ỉ ằ d vố FDI sẽ t áo y U D. Năm 2014 EU t ở t t ịt k ỏ ớ A do ữ bất ổ l ê qu xuất k ẩu t ứ ủ V ệt N m vớ á đế á t ỏ t uậ t ơ m t o t ơ sả p ẩm xuất k ẩu ủ yếu đệ t o l p í o t độ ủ á ô ty đ và l k ệ máy tí sả p ẩm đ ệ tử quố tă y ó t ể l v ệ t ếp ậ dệt m y y dép á lo p ê đồ t ịt u k ók ă ơ t ớ . ỗ dụ t ủy sả . Cá mặt 2.4. Ảnh hưởng đến quan hệ làm ăn V ệt N m ập k ẩu từ EU tập t u v o EU – Việt Nam á sả p ẩm ô ệ o máy mó ố vớ V ệt N m, ex t ó tá độ t ết bị d ợ p ẩm ó ất ôtô xe đế ả t ơ m đầu t du lị lẫ t máy... Hàng hóa xuất ập k ẩu ữ V ệt í . o đó t ơ m sẽ l kê Nam và EU có tính t ơ tá bổ su o ịu tá độ ủ yếu. ự t ễ t o uk á o ứ ẹ ều t ềm ă đo vừ qu ũ ứ m ằ EU o mỗ bê . v A l đố tá t ơ m qu t EU ũ l đố tá đầu t qu t ủ V ệt N m do đó ex t sẽ tá độ ủ V ệt N m l đầu t lớ t ứ 6 t 29
V ệt N m ăm 2014 v lớ t ứ 3 ăm 2015. ủ ex t. í đế t á 4/2016 ó 1.809 dự á từ 24 3. Bài học kinh nghiệm cho AEC & quố t uộ EU ệu lự vớ tổ Việt Nam từ “Brexit” vố đầu t đă ký 23 16 tỷ U D ếm 3.1. Đối với AEC 8 7% số dự á ủ ả ớ v ếm 8% N y 08/08/1967 ệp ộ á quố tổ vố đầu t đă ký to V ệt N m. ô N m Á (Asso t o of out Vệ A EU sẽ k ế đồ Eu o ảm East Asian Nations - A EAN) đ ợ t á m so vớ VN k ế k m lập ồm 10 ớ l u e C mpu xuất k ẩu ó v dị vụ ủ V ệt Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, N m v o EU ảm đá kể về mặt á t ị. P l pp es po e á L v V ệt Do vậy v ệ A EU sẽ tá độ t êu N m vớ mụ t êu t ú đẩy tă t ở ự tớ o t độ k do ữ bê . k tế ủ ộ b k u vự v p át Trong trung và dài xuất k ẩu ủ t ể vă ó ữ á t viên. Ngày V ệt N m s EU dự báo sẽ ịu ả 20/11/2007 t ộ ị đ ợ tổ ứ ở ở xấu do t ị t EU bị t u ẹp v po e 10 ớ A EAN đã t ố ất tă t ở k tế t á ớ EU l đặt á t ụ t ể o á ớ suy ảm. ầu t từ EU s V ệt N m dự t v ê A EAN t ự ệ để t báo ũ yếu đ do t ềm lự t í ủ Cộ đồ K tế A EAN – AEC á ớ EU suy yếu k A k ỏ (ASEAN Economic Community) vớ mụ k ố . N ữ tá độ t êu ự y sẽ l m đí ợp ất á quố t vê ảm bớt ữ tá độ tí ự m ệp t một ộ đồ k tế u v o đị t ơ m tự do EVF A dự báo sẽ ngày 31/12/2015. m l o mố qu ệt ơ m v uy ộ đồ AEC ỉ mớ í đầu t ữ V ệt N m vớ EU. t ứ ó ệu lự ầ đây b từ Vệ A EU sẽ ả ở lớ tớ ex t l ất đá suy ẫm. ừ t ự t ễ tế t tự do ó t ơ m t ế ớ EU v ớ A t qu x út l m suy ảm tă t ở t ơ m v một số b k ệm s u: đầu t to ầu ả ở tớ t ơ m Phải dung hòa chính sách của AEC v đầu t ủ á đố tá lớ ủ V ệt N m với lợi ích của người dân các nước ASEAN l Mỹ EU v u Quố . ất ả ữ ầu dâ ý l một t ứ dâ yếu tố t ê sẽ tá độ kìm hãm u ầu ủ đá o ê ó t ể úp t ế ớ đố vớ xuất k ẩu ủ V ệt dâ qu tâm đế í tị ều ơ . N mv d vố đầu t ớ o v o N mặt t á l ú đ y bị V ệt N m từ đó ả ở tớ tă t ở các nhóm ngoà lề oặ á í tị k tế ủ ớ t . dân túy khai thác và sử dụ một ô Một l u ý k á l d vố ỗ t ợ p át ụ í t ịp ề ễu t á quá. t ể í t ứ (ODA) ủ EU d o Do đó ếu A EAN k ô xem xét v V ệt N m ũ ó t ể sẽ bị ả ở t êu đ ều ỉ t ế t ộ ập s o o sát ự t ậu Brexit. ODA ủ EU đã d vớ u ầu ủ dâ k ô ằm để o V ệt N m đo 2014 – 2020 vào p ụ vụ o á dự á ủ ớ ầm quyề k oả 400 t ệu Eu o. Dự k ế s u ăm y lợ í óm t về v ệ một số ớ 2020 EU k ó ó t ể d ỗ t ợ ODA lớ tế t ầu dâ ý để k ỏ vậy o V ệt N m ữ bở tá độ A EAN o to ó t ể xảy . 30
Bài học về hòa hợp chính sách kinh tế A EAN bằ mứ l ê kết ủ EU o lý t uyết Hộ ập k tế quố ó đồ t ề u ó Ủy tế l ss (1961) đã xếp á ấ b đ ều u v N ị vệ u t ộ ập sau: ủ ộ đồ . ê đó mỗ ớ vẫ ó í sá k tế ê độ lập v uyê tắ k ô t ệp v o ô v ệ ộ bộ ủ u. Do đó tí mỏ m ủ AEC o ơ ả EU v uy ơ đổ vỡ k ô p ả l k ô ó ơ sở. Cảnh giác với tình trạng người nhập cư Hiện nay, ở A EAN xảy ra tình Hình 6: Cá ấ t ộ ập tr d ở châu Âu. Tuy nhiên, một Nguồn: Balassa (1961) trong số các yếu tố chính trị cần quan tâm Cá t ứ ộ ập k tế y ó nhất hiệ y đối với AEC chính là nguy t ể dẫ đế ộ ập í t ị qu v ệ ơ về tình tr ng nhập ủ i t Lê m C í t ị (Pol t l Rohingya. Cuộc khủng hoả i tị n n U o ) bở ếu một óm ớ đã Ro y v o ăm 2015 đã ứng kiến sự t lê m k tế đơ ất t ắc di dân bất hợp pháp củ i ắ ầ p ả ó một í quyề t u Rohingya từ l des v My m v ợt ơ tập t u . EU ệ yđ ở mứ qua eo biển Malacca và biển Andaman, độ ộ ập t đ ợ đồ tề đ ợc giới cổ súy quốc tế ca tụng l “t uyền u Eu o v một số í sá k tế â ” tớ á ớ ô N m Á ợp. ex t o t ấy quá t áp dụ Indonesia, Malaysia, Thái Lan. Cao ủy đồ t ề u oặ áp dụ á í Liên Hiệp Quốc về i tị n ớc tính sá k tế d uyể l o độ vố ầ có khoả 25.000 i lên thuyề v ợt p ả đ ợ xem xét t ật t ấu đáo t ớ k biên chỉ t o đo n tháng 1-3/2015. đ đế quyết đị uố ù . V ệ áp đặt Kinh nghiệm từ Brexit cho thấy chính việc ữ í sá t ự sự ợp EU cho phép nhập từ châu Phi vì lý do t o AEC ó t ể ây p ả ứ ợ đố â đ o đã k ến châu Âu bắt đầu lâm vớ á ớ t v ê . ều y dẫ tớ vào khủng hoảng nghiêm tr ng khi dân các á mâu t uẫ ữ lợ í quố vớ lợ ớc trong nội bộ EU ũ đu u t ực í tổ ứ v lợ í á t vê k á hiệ t eo. N i nhập m t eo ững ất l t o á đo k ủ oả giá trị khác biệt so với dân bả địa, gây ra k tế í t ị. mâu thuẫn trong chính sách phúc lợi xã Nếu EU p ả mất đế 50 ăm t hội, t o ra n uy ơ k ủng bố tiềm t … A EAN đã “ tắt đó đầu” p át t ể ể tránh những hậu quả k ó l ng, AEC t ẳ từ mứ K u vự t ơ m tự do cần phải nghiên cứu v suy xét kĩ l ỡng (AFTA) lên Liên minh kin tế. ây l một t ớc khi có những chính sách cụ thể đối b ớ t ế quá v t eo ữ m vớ i Rohingya. kết đã ô bố AEC l một ộ đồ 3.2. Đối với Việt Nam k tế vớ mứ độ l ê kết ỉ o ơ Thực hiện chính sách vị dân Lê m t uế qu t eo p â tê Chính v ớ A k ô ữ đ ợ đây ủ l ss . Mứ độ l ê kết ủ l dâ để o ữ ả ở ủ 31
k ủ oả ợ ô d dâ … ả ở â bằ t ếp tụ qu tâm t í đá đế đế quyề lợ ủ dâ m ex t mớ vệ t ự ệ á mụ t êu u t ê ủ xảy . C í v t ế từ ấp độ quố A EAN ất l về tă l ê kết v á lã đ o chúng ta nên t m ểu tâm t u ẹp k oả á p át t ể ”. t v uyệ v ủ dâ để ó Đề ra các phương án đối phó p ơ t ứ ứ xử p ù ợp ất l t o ừ sự k ệ ấ độ ex t ú t đo to ầu ó v ộ ập AEC, ó t ể ậ t ấy t o bố ả t PP EVF A ủ V ệt N m ệ y ầ k tế í tị t ế ớ đ ó ữ ó ữ í sá ớ đế lợ í b ế độ p ứ t p k ô l k ô t ể đú ĩ ủ dâ . xảy . Do đó V ệt N m ầ tí ự xây Cẩn trọng với những phản ứng bất mãn dự á p ơ á đố p ó vớ ữ Vệ ex t bù p át ó nguyên nhân kị bả ó t ể xảy ẳ : kị bả sâu xã từ ủ ĩ dâ túy ủ A . EVF A bị t ệ kí kết kị bả qu Do đó V ệt N m ầ ết sứ t ậ t v ệ t ơ m vớ EU v A y g kê ẫ vớ á p ả ứ ó tí ất xấu đ kị bả AEC ũ ó số p ậ dâ tộ ủ ĩ y ữ p ả đố t á t ơ tự ex t… ừ á p ơ á đ ợ quá t ậm í l bất b t ủ ủ độ xây dự á o đị ữ bất mã . ặ b ệt t o bố í sá ủ V ệt N m sẽ đề đ ợ ả k tế ớ t đ ơ v o t ữ ả p áp đố p ó v ả quyết đ ợ t suy t oá t ất ệp y tă vấ đề. o ếu k ô ó b ệ p áp ổ đị l Có chính sách thu hút đầu tư phù hợp dâ t ấ ữ bất ổ tâm lý ủ t ị V ệt N m ầ p ả đ á í t t ó t ể để l ữ ậu quả sá u đã đầu t ớ o ó ữ k ô l to t ơ l . t ô đ ệp k tế lẫ í t ị kịp t đế Tích cực bám sát các diễn biến kinh ớ đầu t . C ú t ầ k ê t ó ữ tế chính trị trên thế giới í sá k éo léo để t u út đầu t p ù ự ủ độ t o v ệ đị ớ ợp vớ từ đố t ợ từ k u vự . Nề o xu ớ p át t ể ủ quố đ í tị v í h sá k tế vĩ mô ổ ỏ k ả ă t eo sát v dự báo ữ xu đị l ữ đ ều k ệ ầ t ết t u đầu ớ đị í t ị v đị k tế k u vự FDI v k đó t ị t sẽ đ ợ ảm v t ế ớ . Vớ ý ĩ đó V ệt N m ầ t ểu ủ o ảm t ểu sự xáo t ộ quá tí ự t eo sát v dự báo ữ bế mứ . Cầ ả quyết b toá ữ độ k tế v í t ị to ầu để ó t ể í sá t k ó vớ í sá t ề tệ ủ độ đề b ệ p áp quả lý v xử lý ữ í sá t ề tệ vớ chính sách k ủ oả . ê đó V ệt N m ũ o ố. ê đó ô k m ầ o đị một ế l ợ ộ ập b í sá ớ ũ t ô lâu d v dự l ệu ữ b ệ p áp t í t l ữ v ệ l m ết sứ ầ t ết. ứ vớ ữ đố tá ụ t ể (t o v Thúc đẩy tiếp cận thị trường Anh o A EAN) để xử lý ệu quả ữ o đo ậu ex t do ều t uố ó t ể xảy . V ệt N m ầ ú k ả ă mất đ vị t ế t ê t ị t âu ý “ óp p ầ qu t v ovệ ữ vữ Âu, A sẽ ú t đ d ó t ị ớ đ á uyê tắ ủ A EAN; ữ t t ô qu mở ộ p m v s đ ợ á t ếp ậ ă độ tỉ táo v âu Á ằm ảm sự p ụ t uộ v o á 32
quố lá ề . Xét về d đây l TÀI LIỆU THAM KHẢO ơ ộ tốt để V ệt N m tă qu ệ 1. AFP. (2016). ECB: Brexit phủ mây đen lên k tế vớ ớ A .Vệ ủ độ đề triển vọng kinh tế Eurozone. t uy ập t p ơ ớ để ó t ể đẩy m qu ệ http://bnews.vn/ecb-brexit-phu-may-den-len- t ơ m – đầu t vớ A sẽ úp V ệt trien-vong-kinh-te-eurozone/20589. html. N m t u ậ ều ơ á lợ í về 2. ộ Kế o ầu t , (2016), Tác động của k tế. V ệ t ếp ậ t ị t A ũ Brexit tới nền kinh tế Việt Nam, t uy ập t l ơ ộ để V ệt N m ủ độ ỏ v http://ncif.gov.vn/Pages/NewsDetail.aspx?ne t í ứ vớ b ế độ đị k tế v đị wid=18828. í t ị. 3. Feldstein, Martin (2016), How EU overreach pushed Britain out, t uy ập t 4. Kết luận https://www.project-syndicate.org/ ựkệ ex t đã p ả á một b ớ commentary/europe-overreach-drove-britain- lù t o tổ t ể quá t k u vự ó out-by-martin-feldstein-2016-06. ủ EU. Dù á quố tê t ế ớ ó 4. Kim Dung (2016), Brexit tăng rủi ro kinh tế ủ ộ y p ả đố t ex t ũ đã toàn cầu, t uy ập t http://bnews.vn/brexit- dễ v ớ A đ uẩ bị ữ tang-rui-ro-kinh-te-toan-cau/20658.html. b ớ d uố ù để o tất sự k ệ lị 5. Noëlle Lenoir (2016), The Brexit Conspiracy, sử y. N ữ đá á tá độ ủ t uy ập t http://nghiencuuquocte.org/ ex t đế ề k tế t ế ớ ó u 2016/03/22/dang-sau-viec-anh-muon-roi- v V ệt N m ó ê vẫ đ ở eu/#sthash.D9 tgls2x.dpuf 6. VOV (2016) Hậu Brexit, đồng bảng Anh đo p â tí v dự đoá . C âu t ả l trượt dốc không phanh, t uy ập t í xá sẽ ằm ở t ơ l . Hy v http://vov.vn/ kinh-te/thi-truong/hau-brexit- V ệt N m sẽ sớm t m ữ ả p áp dong-bang-anh-truot-doc-khong-phanh- ữu ệu để k ắ p ụ ữ mặt t á mà 529479.vov>. Brexit m đế o ớ t đ V ệt 7. VOV (2016), Brexit: Số phận nào đang chờ N m t ở l quỹ đ o l m ă b t đợi đồng bảng Anh, t uy ập t vớ EU v sớm o tất tốt đẹp ệp đị http://vov.vn/kinh-te/brexit-so-phan-nao- t ơ m tự do EVF A. dang-cho-doi-dong-bang-anh-523453.vov. Ngày nhận bài: 02/10/2016 Biên tập xong: 15/11/2016 Duyệt đă : 20/11/2016 33