Phát triển logistics nhằm góp phần đẩy nhanh tiến trình đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế Việt Nam

Chia sẻ: Tưởng Mộ Tranh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết "Phát triển logistics nhằm góp phần đẩy nhanh tiến trình đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế Việt Nam" đề cập đến vấn đề là làm thế nào để ngành Logistics Việt Nam hiện thực hóa và đạt mục tiêu lớn hơn nhằm góp phần đẩy nhanh tiến trình đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế là bài toán đặt ra cho các ngành, các địa phương và doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng hiện nay. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Phát triển logistics nhằm góp phần đẩy nhanh tiến trình đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế Việt Nam

KINH TẾ VÀ XÃ HỘI PHÁT TRIỂN LOGISTICS NHẰM GÓP PHẦN ĐẨY NHANH TIẾN TRÌNH ĐỔI MỚI MÔ HÌNH TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VIỆT NAM GS.TS. Đặng Đình Đào Trường Đại học Thủy lợi Tác giả liên hệ: daothuongmai@yahoo.com Ngày nhận: 22/10/2024 Ngày nhận bản sửa: 04/11/2024 Ngày duyệt đăng: 24/12/2024 Tóm tắt Chiến lược tổng thể phát triển khu vực dịch vụ của Việt Nam thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 531/QĐ-TTg ngày 01/4/2021 xác định dịch vụ logistics cùng với dịch vụ du lịch, dịch vụ công nghệ thông tin và truyền thông, dịch vụ tài chính - ngân hàng là 04 ngành dịch vụ hàng đầu được ưu tiên phát triển đến năm 2050. Tại Quyết định số 221/QĐ-TTg ngày 22/02/2021 về sửa đổi, bổ sung Quyết định số 200/QĐ-TTg ngày 14/02/2017 về việc phê duyệt Kế hoạch hành động nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2025 cũng đã xác định mục tiêu tỷ trọng đóng góp của dịch vụ logistics vào GDP đạt 5%-6%, tốc độ tăng trưởng dịch vụ logistics đạt 15%-20%, tỷ lệ thuê ngoài dịch vụ logistics đạt 50%-60%, chi phí logistics giảm xuống tương đương 16%-20%. Làm thế nào để ngành Logistics Việt Nam hiện thực hóa và đạt mục tiêu lớn hơn nhằm góp phần đẩy nhanh tiến trình đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế là bài toán đặt ra cho các ngành, các địa phương và doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng hiện nay. Từ khóa: Logistics, dịch vụ logistics, hoạt động logistics, bất động sản logistics, nguồn nhân lực logistics. Developing Logistics to Contribute to Accelerating the Process of Innovation in Vietnam's Economic Growth Model Prof. Dr. Dang Dinh Dao ThuyLoi University Corresponding Author: daothuongmai@yahoo.com Abstract The overall development strategy for Vietnam's Service Sector for the period 2021–2030, with a vision towards 2050, approved by the Government in Decision No. 531/QĐ-TTg on April 1, 2021, logistics services, along with tourism, information and communication technology services, and financial-banking services, are identified as the top four service industries to be prioritized for development by 2050. In Decision No. 221/QĐ-TTg on February 22, 2021, amending and supplementing Decision No. 200/QĐ-TTg dated February 14, 2017, regarding the approval of the Action Plan to enhance the competitiveness and development of Vietnam's logistics services until 2025, it is also specified that the target contribution of logistics services to GDP should reach 5%- 6%, with a growth rate of 15%-20%, the outsourcing rate of logistics services should reach 50%- 60%, and logistics costs should be reduced by 16%-20%. How to help Vietnam's logistics sector realize and achieve these greater goals, thus contributing to accelerating the process of economic growth model innovation, is a question for all sectors, localities, and businesses in the context of today's extensive international economic integration. Keywords: Logistics, logistics services, logistics activities, logistics real estate, logistics workforce. Số Đặc biệt - Tháng 12.2024 - Tạp chí KH&CN Trường Đại học Hòa Bình 21
KINH TẾ VÀ XÃ HỘI 1. Khái niệm logistics và cơ hội phát triển logistics, dịch vụ logistics, hành vi logistics, logistics hoạt động logistics, hệ thống logistics và Logistics không phải là khái niệm hoàn quản trị logistics... là rất cần thiết hiện nay, cả toàn xa lạ, cho dù tồn tại một thực tế là không trong lần sửa đổi Luật Thương mại thời gian phải ai cũng am hiểu sâu sắc về nó. Trong lịch tới cũng cần phải tính đến. Thực tế, các khái sử phát triển của nhân loại, logistics đã xuất niệm khác nhau về logistics được hình thành hiện từ lâu. Tuy nhiên, cho đến nay, ở nước ta, căn cứ vào góc độ nghiên cứu, ngành nghề và vẫn chưa tìm được một thuật ngữ thống nhất, mục đích nghiên cứu về logistics hay dịch vụ phù hợp để dịch từ logistics sang tiếng Việt. logistics. Dù tiếp cận theo cách nào thì một Có lúc logistics được dịch là hậu cần, có tài số định nghĩa hiện nay thường đồng nhất giữa liệu lại dịch là tiếp vận hoặc cung ứng, đảm logistics, dịch vụ logistics và quản trị logistics, bảo, thậm chí là giao nhận… và các cách dịch chưa phân định rõ ràng các khái niệm này và đã đề cập đều chưa phản ánh một cách đầy đủ chưa có các định nghĩa cụ thể về logistics. Ở và đúng đắn về bản chất của logistics. Vì vậy, Việt Nam, Luật Thương mại 2005 lần đầu tiên việc giữ nguyên thuật ngữ logistics không dịch đưa ra khái niệm về dịch vụ logistics như là sang tiếng Việt như trong Luật Thương mại hoạt động thương mại nhưng lại không đề cập (2005) là cần thiết, đồng thời, bổ sung thuật đến khái niệm chính là logistics. ngữ logistics vào vốn từ tiếng Việt. Tuy nhiên, Vì vậy, khi nghiên cứu logistics, cần tiếp điều đáng bàn là Luật Thương mại Việt Nam cận logistics trên góc độ là một khoa học - năm 2005 (Điều 233), lần đầu tiên chỉ đưa ra khoa học tối ưu 03 dòng vận động hàng hóa, khái niệm dịch vụ logistics và quy định: “Dịch tiền tệ và thông tin trong cung ứng, là khoa học vụ logistics là hoạt động thương mại, theo đó, kết nối để đảm bảo cho mọi hoạt động kinh thương nhân tổ chức thực hiện một hoặc nhiều tế - xã hội diễn ra liên tục, thường xuyên và công đoạn bao gồm nhận hàng, vận chuyển, không bị gián đoạn (đứt gãy) với chi phí thấp lưu kho, lưu bãi, làm thủ tục hải quan, các thủ nhất, hay nói cụ thể hơn: Logistics là quá trình tục giấy tờ khác, tư vấn khách hàng, đóng gói phân phối và lưu thông hàng hóa được tổ chức bao bì, ghi ký mã hiệu, giao hàng hoặc các và quản lý khoa học việc lập kế hoạch, tổ chức dịch vụ khác có liên quan tới hàng hóa theo thực hiện và kiểm soát quá trình lưu chuyển thỏa thuận với khách hàng để hưởng thù lao”. hàng hóa, dịch vụ... từ điểm khởi nguồn sản Rõ ràng là trong Luật Thương mại (2005), các xuất đến tay người tiêu dùng cuối cùng với chi khái niệm logistics, hành vi logistics, hoạt phí thấp nhất nhằm đảm bảo cho quá trình sản động logistics, hệ thống logistics và quản trị xuất - xã hội tiến hành được nhịp nhàng, liên logistics... chưa được đề cập và chưa phân tục và đáp ứng tốt nhất các yêu cầu của khách định rõ các khái niệm này. Chính điều này hàng. Tiếp cận rộng hơn nữa, nói đến logistics đã dẫn đến nhận thức xã hội không đầy đủ là nói đến hiệu quả, nói đến tối ưu hóa trong và đúng đắn về bản chất logistics, thậm chí các ngành, các doanh nghiệp và nền kinh tế làm cho nhiều người, trong đó, có cả các nhà quốc dân, quan điểm logistics đồng nghĩa với hoạch định chính sách, các nhà quản lý... coi quan điểm hiệu quả cả quá trình, chuỗi cung logistics chỉ là dịch vụ vận tải hay dịch vụ ứng, nó đối lập với lợi ích cục bộ, lợi ích nhóm giao nhận... Hệ lụy nhiều chính sách phát triển mà làm tổn hại đến lợi ích toàn cục, lợi ích logistics Việt Nam thiếu đồng bộ, chậm và khó quốc gia; còn trên góc độ là một ngành dịch đi vào cuộc sống, nhiều địa phương, thành phố vụ của nền kinh tế quốc dân, logistics là hoạt trong Quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội động thương mại bao gồm chuỗi các dịch vụ đến năm 2050 vừa được phê duyệt lại rất ít về vận chuyển, giao nhận, kho hàng, hải quan, quan tâm đến các hoạt động logistics, chưa tư vấn khách hàng và các dịch vụ khác liên nói là đang bị lãng quên. Vì vậy, trước hết, quan đến hàng hóa, dịch vụ được tổ chức hợp cần phân biệt và làm rõ nội hàm các khái niệm lý và khoa học nhằm đảm bảo quá trình phân 22 Tạp chí KH&CN Trường Đại học Hòa Bình - Số Đặc biệt - Tháng 12.2024
KINH TẾ VÀ XÃ HỘI phối, lưu thông (quá trình cung ứng) diễn ra trong nước và xuất nhập khẩu...” (Nghị quyết số một cách hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của khách 163/2022/NQ-CP). hàng với chi phí thấp nhất. 2. Thực trạng, nguyên nhân và giải pháp Ngày nay, hiện diện trong rất nhiều lĩnh phát triển logistics vực khác nhau của nền kinh tế, logistics đã Tuy nhiên, với hệ thống khuôn khổ pháp phát triển nhanh chóng và mang lại nhiều lý về logistics vẫn còn nhiều bất cập như: thành công cho các công ty/tập đoàn đa quốc chưa có chiến lược và quy hoạch tổng thể phát gia trên thế giới. Ở nước ta, dịch vụ logistics triển logistics, hệ thống văn bản, chính sách về đã và đang trở thành ngành dịch vụ quan trọng, logistics vẫn chưa hoàn thiện; cơ sở hạ tầng mũi nhọn của nhiều địa phương, thành phố, logistics còn yếu kém dẫn đến chi phí logistics ngành Logistics Việt Nam đã có những đóng cho các hoạt động kinh tế cao hơn nhiều so góp tích cực trong hoàn thiện khung pháp lý với các nước; nhiều vấn đề như cơ sở hạ tầng và thể chế về logistics, nâng cao vai trò của logistics, đặc biệt các khu công nghiệp logistics, ngành Logistics trong nền kinh tế quốc dân trung tâm logistics và hệ thống kho hàng, bến theo định hướng của Nghị quyết Đại hội Đảng bãi - bất động sản logistics lại chưa được quan lần thứ XIII. Logistics đã có nhiều đóng góp tâm, đầu tư và phát triển tương xứng, chưa được tích cực vào các hoạt động kinh tế, trước hết luật hóa, nhiều chính sách pháp luật Việt Nam là xuất nhập khẩu, đưa hoạt động xuất khẩu vẫn rất ít đề cập đến các vấn đề quan trọng này. thành một điểm sáng (tổng kim ngạch xuất, Logistics Việt Nam tuy có phát triển thuận lợi nhập khẩu hàng hóa năm 2021 đạt 668,5 tỷ nhưng chưa khai thác hết được lợi thế địa - USD, tăng 22,6% so với năm 2020 và năm kinh tế và tương xứng với tiềm năng của mỗi 2022 đạt mức kỷ lục 735,00 tỷ USD, tăng địa phương; cơ sở hạ tầng phục vụ cho các hoạt 9,46% so với năm 2021). động logistics cũng như sự kết nối giữa hạ tầng Trong nền kinh tế thị trường, logistics càng thương mại, hạ tầng giao thông, hạ tầng công đóng vai trò quan trọng và là yếu tố không thể nghệ thông tin,... cả trong nước và với khu vực thiếu trong sản xuất, phân phối và lưu thông còn chưa cao nên hiệu quả hoạt động logistics hàng hóa, đặc biệt là trong việc nâng cao hiệu còn nhiều tồn tại, bất cập. Trong khi đó, các quả các hoạt động sản xuất và kinh doanh ở mọi doanh nghiệp logistics ở nước ta hiện chủ yếu lĩnh vực. Trong khi đó, nước ta lại có nhiều điều có quy mô vừa và nhỏ, kinh doanh còn phân tán, kiện thuận lợi để phát triển ngành Logistics bởi chủ yếu tập trung ở thị trường nội địa, nguồn về mặt địa lý, chúng ta nằm ở vị trí chiến lược nhân lực logistics thiếu và chưa được đào tạo hệ của khu vực, có “mặt tiền” hướng ra biển Đông, thống… thực tế ngành Logistics Việt Nam mới bờ biển trải dài, nhiều cảng biển, sân bay quốc chỉ đóng góp 4,46% GDP (NGTK, 2021,tr.196), tế, hệ thống đường sắt xuyên quốc gia… Bên (mục tiêu đến năm 2025, tỷ trọng đóng góp cạnh đó, với việc ký kết và đi vào thực thi 15 của logistics vào GDP cũng chỉ ở mức 5% - hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, nước 6% theo như Quyết định số 221/QĐ-TTg ngày ta đã trở thành quốc gia mở cửa về thương mại, 22/02/2021), trong khi hiện nay, dịch vụ du lịch logistics và đầu tư; có nhiều cơ hội để tiếp cận đã đóng góp tới 7% GDP... với các thị trường rộng lớn trên thế giới với các Những bất cập, tồn tại trên là do nhiều nguyên ưu đãi thương mại cho sản phẩm, hàng hoá. nhân chủ quan và khách quan như: Nhận thức về Chúng ta cũng có nhiều cơ hội để tiếp cận với bản chất kinh tế, vai trò và sứ mệnh của logistics các thành tựu khoa học và công nghệ mới nhất, trong nền kinh tế còn nhiều bất cập và chưa đầy đủ; phương thức quản lý tiên tiến của thế giới, đồng việc định hướng, hỗ trợ của Nhà nước đối với hoạt thời, các hoạt động logistics ở nước ta dần được động logistics còn hạn chế; mô hình tăng trưởng “Chính phủ, các Bộ, ngành và địa phương quan kinh tế ở nước ta chuyển đổi chậm, vẫn dựa vào tâm đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng logistics phục tài nguyên và lao động trình độ thấp nên chưa tạo vụ cho hoạt động sản xuất, lưu thông hàng hóa điều kiện thuận lợi cho ngành Logistics phát triển; Số Đặc biệt - Tháng 12.2024 - Tạp chí KH&CN Trường Đại học Hòa Bình 23
KINH TẾ VÀ XÃ HỘI tiềm lực của các doanh nghiệp logistics trong nước 2050 phù hợp với Quyết định số 531/QĐ-TTg vẫn còn hạn chế… ngày 01/4/2021, xác định dịch vụ logistics cùng Để nắm bắt và tận dụng hiệu quả những với dịch vụ du lịch, dịch vụ công nghệ thông tin cơ hội, phát huy các tiềm năng, thế mạnh, khắc và truyền thông, dịch vụ tài chính - ngân hàng phục những mặt bất cập, tồn tại nhằm thúc đẩy là 04 ngành dịch vụ hàng đầu được ưu tiên phát ngành Logistics phát triển mạnh mẽ, đáp ứng triển đến năm 2050. Mặt khác, vì logistics là loại được yêu cầu phát triển kinh tế nhanh và bền hình dịch vụ tổng hợp, mang tính liên ngành và vững, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp cả ứng dụng triệt để công nghệ thông tin, việc quản trước mắt và lâu dài, trong phạm vi bài báo này, lý dịch vụ logistics còn đòi hỏi sự tham gia của chúng tôi xin nhấn mạnh các giải pháp sau: nhiều ngành như giao thông vận tải, kế hoạch và Thứ nhất, nâng cao hơn nữa nhận thức về đầu tư, thương mại, hải quan, công nghệ thông bản chất kinh tế, vai trò và sứ mệnh của logistics tin...; do đó, để đảm bảo sự thống nhất trong trong nền kinh tế. Mặc dù logistics đóng vai trò quản lý cũng như sự nhất quán giữa các quy hết sức quan trọng giúp đổi mới mô hình tăng định pháp luật về logistics, cần thành lập Ủy ban trưởng và cơ cấu hợp lý nền kinh tế vì đây là Logistics Quốc gia với các thành viên từ các Bộ: ngành “dịch vụ cơ sở hạ tầng” của cả nền kinh Giao thông Vận tải, Kế hoạch và Đầu tư, Công tế nhưng có thể nói, ngành Logistics của ta vẫn thương, Tài chính, Thông tin và Truyền thông..., còn chậm phát triển, hiểu biết về lĩnh vực này hướng tới xây dựng Bộ luật Logistics Việt Nam. của nhiều cán bộ và người dân vẫn còn hạn chế. Thứ ba, cần điều chỉnh và bổ sung Nghị Việc tổ chức các chương trình khoa giáo về định 163/2017/NĐ-CP ngày 30/12/2017 Quy logistics phổ biến qua các phương tiện thông tin định về kinh doanh dịch vụ logistics và Quyết đại chúng còn hạn chế, hầu như chưa sử dụng định số 27/QĐ-TTg ngày 06/7/2018 về Ban các phương tiện truyền thông nhằm quảng bá hành hệ thống ngành kinh tế Việt Nam để thống rộng rãi về vai trò, tầm quan trọng của logistics, nhất việc xác định các hoạt động kinh tế thuộc doanh nghiệp dịch vụ logistics... theo như Quyết lĩnh vực logistics. Ngoài ra, cần tích hợp các định số 200/QĐ-TTg ngày 17/02/2017 và Quyết quy hoạch phát triển các trung tâm logistics và định số 221/QĐ-TTg ngày 22/02/2021 của Thủ hệ thống cảng cạn hiện nay ở nước ta, để các tướng Chính phủ. Việc nâng cao nhận thức về Quyết định số 1012/QĐ-TTg ngày 03/7/2015 về logistics của đội ngũ cán bộ quản lý các ngành, việc phê duyệt Quy hoạch phát triển hệ thống các cấp ở trung ương và địa phương sẽ tạo điều trung tâm logistics trên địa bàn cả nước đến kiện thuận lợi cho ngành Logistics phát triển để năm 2020, định hướng đến năm 2025 và Quyết tránh tình trạng đáng tiếc như hiện nay, vẫn còn định số 979/QĐ-TTg ngày 22/9/2023 của Thủ một bộ phận cán bộ nghiên cứu, cán bộ thanh tướng Chính phủ Phê duyệt quy hoạch phát tra, kiểm toán Nhà nước, cán bộ quản lý... vẫn triển hệ thống cảng cạn thời kỳ 2021-2030, còn coi “Dự trữ quốc gia, Tài chính” không liên tầm nhìn đến năm 2050 cho phù hợp hơn với quan gì đến logistics! thực tế logistics hiện nay, đồng thời, tránh lãng Thứ hai, cần có quan điểm, định hướng, phí trong đầu tư phát triển. Quyết định số 221/ mục tiêu, giải pháp đột phá về phát triển QĐ-TTg ngày 22/02/2021 bổ sung Quyết định logistics (bao gồm giải pháp từ hoàn thiện, bổ số 200/QĐ-TTg đã xác định nhiệm vụ “Hiện sung chính sách, pháp luật logistics; đầu tư, xây đại hóa hệ thống đường sắt và nâng cao năng dựng cơ sở hạ tầng logistics - khu công nghiệp lực vận chuyển hàng hóa bằng đường sắt” và logistics, trung tâm logistics, luật hóa bất động cũng đã đề ra yêu cầu “Tăng lưu lượng hàng sản logistics; phát triển hệ thống các loại hình hóa vận chuyển bằng đường sắt. Giảm thời doanh nghiệp logistics có sức cạnh tranh cao; gian, tăng độ tin cậy và chất lượng dịch vụ. Kết mở rộng thị trường logistics và phát triển nguồn nối tốt đường sắt với các hệ thống đường bộ, nhân lực logistics và nguồn nhân lực số) ở nước hàng hải, hàng không, đường thủy nội địa”. ta giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm Ấy thế mà trong Quyết định số 1579/QĐ-TTg 24 Tạp chí KH&CN Trường Đại học Hòa Bình - Số Đặc biệt - Tháng 12.2024
KINH TẾ VÀ XÃ HỘI ngày 22/9/2021 phê duyệt Quy hoạch tổng thể để khai thác hiệu quả hệ thống cơ sở hạ tầng phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ logistics hiện có nhằm giảm chi phí logistics 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 lại xác định ở Việt Nam; Đẩy nhanh việc đầu tư xây dựng “Về định hướng hạ tầng giao thông kết nối, phát các khu công nghiệp logistics, khu công nghiệp triển các tuyến đường sắt kết nối với cảng biển logistics công nghệ cao, trung tâm logistics, loại đặc biệt và cảng biển loại I trên hành lang hệ thống kho hàng theo hướng hiện đại để kết Bắc - Nam; Phát triển cảng cạn tại các khu vực nối các phương thức vận tải, hiện thực hóa liên kinh tế, hành lang kinh tế, ưu tiên quy hoạch các kết kinh tế, thúc đẩy sản xuất và gia tăng giá trị vị trí có kết nối thuận lợi bằng vận tải đường cho các sản phẩm của các địa phương và doanh thủy nội địa, vận tải sông pha biển, đường bộ nghiệp; Đẩy nhanh việc xây dựng các bất động cao tốc, đường sắt đến các cảng biển quan trọng sản logistics - khu công nghiệp logistics, trung trong các nhóm cảng biển”! Nhưng đáng tiếc là tâm logistics nhằm góp phần giảm áp lực quá Quy hoạch này lại không thấy sự phối hợp, kết tải lên đường bộ, đường hàng không, giảm ùn nối cảng biển quốc tế với các trung tâm logistics tắc và tai nạn giao thông, đặc biệt là để giảm loại 1 (lớn) theo Quyết định số 1012/QĐ-TTg chi phí logistics cho các doanh nghiệp trong bối ngày 03/7/2015 về việc phê duyệt Quy hoạch cảnh cạnh tranh gay gắt hiện nay; Các trung tâm phát triển hệ thống trung tâm logistics trên địa logistics cần được hiểu là một bộ phận thuộc cơ bàn cả nước đến năm 2020, định hướng đến năm sở hạ tầng logistics, là khu vực có ranh giới địa 2025, mà chỉ bàn đến cảng cạn (ICD) thuộc quản lý xác định, không có dân cư sinh sống, được lý của Bộ Giao thông Vận tải, trong khi Quyết quy hoạch, xây dựng tại những địa điểm có khả định số 221/QĐ-TTg ngày 22/02/2021 lại yêu năng kết nối với các phương tiện vận tải khác cầu: “Đảm bảo các quy hoạch, kế hoạch về giao nhau như đường ô tô, đường sắt, đường biển, thông, vận tải phù hợp với các chiến lược, quy đường sông, đường hàng không… nhằm thực hoạch về sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, hiện các hoạt động kinh doanh dịch vụ logistics, xuất nhập khẩu, chiến lược phát triển kinh tế - trong đó, tập trung các loại hình doanh nghiệp xã hội của các địa phương, gắn kết quy hoạch logistics, các cơ sở kinh doanh logistics của các về trung tâm logistics, cảng cạn, kho ngoại chủ thể khác nhau thuộc nhiều thành phần kinh quan trong một tổng thể thống nhất”. Điều này tế. Các chủ thể này có thể là người chủ sở hữu cho thấy triển vọng giải quyết tình trạng ùn tắc hoặc là người thuê sử dụng các cơ sở vật chất giao thông tại các cảng biển Quốc tế từ lâu nay và trang thiết bị của trung tâm logistics như và sử dụng hiệu quả các phương tiện vận tải theo kho bãi, văn phòng, khu vực xếp dỡ hàng (Đặng hướng đa phương thức còn khó khăn và sẽ còn Đình Đào, 2016-2018). khó khăn hơn nhiều trong tương lai! Thứ năm, đẩy mạnh đào tạo và phát triển Thứ tư, hoàn thiện các cơ chế, chính sách nguồn nhân lực cho ngành Logistics Việt Nam. khuyến khích, ưu tiên cho đầu tư phát triển cơ Nguồn nhân lực logistics cho các ngành, địa sở hạ tầng logistics. Việc phát triển cơ sở hạ tầng phương và các doanh nghiệp đang yếu cả về số logistics cần hướng vào đầu tư phát triển cơ sở lượng và chất lượng nhưng lại chưa được quan hạ tầng logistics cả phần cứng và phần mềm tâm đầu tư đúng mức cho đào tạo phát triển. Đây (các khu công nghiệp logistics, khu công nghiệp là yếu tố quan trọng để phát huy vai trò ngành logistics công nghệ cao, trung tâm logistics, cụm Logistics Việt Nam trong bối cảnh mới. Vì vậy, logistics…) đồng bộ, hiện đại, đồng thời, xây để đẩy mạnh đào tạo và phát triển nguồn nhân dựng thị trường bất động sản logistics Việt Nam lực logistics cần sớm có mã ngành đào tạo mới để thu hút đầu tư logistics trong và ngoài nước; độc lập về logistics vì hiện nay đang bị ghép Ưu tiên xây dựng hạ tầng kết nối mạng lưới giao cơ học trong ngành Quản lý công nghiệp (từ thông vận tải theo hướng vận tải đa phương thức tháng 10/2017) và nay là Thông tư số 09/2022/ Số Đặc biệt - Tháng 12.2024 - Tạp chí KH&CN Trường Đại học Hòa Bình 25
KINH TẾ VÀ XÃ HỘI TT-BGDĐT ngày 06/6/2022 là không hợp lý và với sự già hóa dần, thì Việt Nam chỉ có khoảng không phù hợp trong bối cảnh hiện nay khi mà 1/4 thế kỷ. Do đó, yêu cầu đặt ra là phải có các các Quyết định số 200/QĐ-TTg, Quyết định số chính sách thích ứng tức thời, vừa trực diện vào 221/QĐ-TTg và Quyết định số 531/QĐ-TTg ngay những tác động của già hóa dân số, vừa của Thủ tướng Chính phủ xác định logistics là mang tính dài hơi. Mặc dù hiện nay, Việt Nam một trong 04 ngành dịch vụ ưu tiên phát triển và đang chuyển mạnh sang chính sách dân số và lại không trái với Quyết định số 531/QĐ-TTg phát triển nhưng vẫn tiếp tục thực hiện cuộc ngày 01/4/2021 tại Điều 01, mục B, II, tiểu mục vận động “Mỗi cặp vợ chồng nên có 02 con” 01 xác định dịch vụ logistics cùng với dịch vụ và mới chỉ “thực hiện khen thưởng cá nhân với du lịch, công nghệ thông tin và dịch vụ ngân phụ nữ sinh đủ 02 con trước 35 tuổi”, các chính hàng - tài chính là 04 ngành ưu tiên hàng đầu sách dân số chưa thật cụ thể và vận dụng chưa để phát triển từ nay đến năm 2050 (Đặng Đình thống nhất ở các địa phương nên tạo ra nhiều áp Đào, 2023). Nếu không kịp thời khắc phục bất lực, rào cản thực hiện… Nhiều địa phương và cập gần 10 năm nay trong mở ngành đào tạo cơ quan chỉ dựa vào cuộc vận động “Mỗi cặp Logistics của các trường đại học trong cả nước, vợ chồng nên có 02 con” để làm khó đối với hiện đã lên đến gần 100 trường đại học thì việc người lao động khi có nhu cầu và khi sinh con thanh tra, kiểm tra và rà soát hàng năm của Bộ thứ 3 như kỷ luật, không nâng lương theo đúng Giáo dục và Đào tạo khó tránh khỏi tiêu cực, kỳ hạn, không đề bạt, khen thưởng, thậm chí bị nhũng nhiễu và ngày càng trầm trọng thêm. điều chuyển, cho nghỉ việc v.v.. Nếu tình hình Thứ sáu, quá trình già hóa dân số nhanh này không sớm được khắc phục thì mục tiêu đến tạo ra những thách thức và cơ hội đối với Việt năm 2030 “duy trì vững chắc mức sinh thay thế Nam đã và đang tác động đa chiều đến nhiều (bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có lĩnh vực từ kinh tế đến an sinh, xã hội và văn 02, 01 con)” khó hiện thực hóa và nguy cơ sụt hóa, ảnh hưởng đến cơ cấu xã hội, cơ cấu kinh giảm dân số nghiêm trọng, thiếu hụt lực lượng tế, trong đó, trước mắt là cơ cấu lao động, lao động như ở nhiều nước hiện nay mắc phải là tăng trưởng kinh tế và lao động, nguồn nhân rất hiện hữu đối với Việt Nam. Vì vậy, cần phải lực logistics không phải là ngoại lệ, bởi ngành có các chính sách thích ứng tức thời, cụ thể vừa logistics hàng năm sử dụng một lực lượng lao trực diện vào ngay những tác động của giảm sút động không phải là nhỏ, lại rất đa dạng và ngày dân số sinh, ngại sinh và không muốn sinh ở một gia tăng. Vì theo Quỹ Dân số Liên hợp quốc nhiều địa phương, của già hóa dân số, vừa phải (UNFPA), từ năm 2011, Việt Nam bắt đầu quá mang tính dài hạn, không thể mãi tự thỏa mãn trình già hóa dân số, dự kiến, vào năm 2036, “dân số trong độ tuổi lao động tăng mạnh và Việt Nam sẽ bước vào giai đoạn dân số già với nước ta đang ở trong thời kỳ dân số vàng”! tỷ lệ người từ 60 tuổi trở lên chiếm 20% hoặc Thứ bảy, Luật Giáo dục 2019 cần được kịp tỷ lệ người từ 65 tuổi trở lên trên 14%; đến năm thời sửa đổi, bổ sung, làm rõ vai trò và trách 2049, Việt Nam trở thành xã hội siêu già với nhiệm của các Bộ môn khoa học trong tổ chức tỷ lệ người từ 60 tuổi trở lên chiếm 25% hoặc và quản lý đào tạo ở các trường đại học hiện tỷ lệ người từ 65 tuổi trở lên chiếm trên 20% nay để tránh tình trạng khi xây dựng mô hình tổng dân số. Điểm cơ bản tạo ra các thách thức “trường trong trường”, dựa vào luật không rõ đối với Việt Nam là nước ta chỉ có khoảng 20 ràng để xóa bỏ các Bộ môn - là đơn vị cơ sở năm để chuyển từ xã hội già hóa dân số sang xã quan trọng của các trường đại học, trực tiếp đào hội dân số già, trong khi Pháp là 115 năm, Thụy tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội và Điển 89 năm, Mỹ 69 năm... Như vậy, trong khi là cái nôi nuôi dưỡng và hình thành đội ngũ các các nước có hàng trăm năm hoặc hơn nửa thế nhà khoa học đầu ngành cho từng lĩnh vực trong kỷ để từng bước thay đổi chính sách, ứng phó nền kinh tế quốc dân. Việc xóa bỏ các Bộ môn 26 Tạp chí KH&CN Trường Đại học Hòa Bình - Số Đặc biệt - Tháng 12.2024
KINH TẾ VÀ XÃ HỘI khoa học trong các trường đại học sẽ là nguy ra trong Quyết định số 200/QĐ-TTg và Quyết cơ rất lớn, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo định số 221/QĐ-TTg khó có thể đi vào cuộc của trường đại học vốn đang có nhiều ý kiến sống (Đặng Đình Đào, 2023). phàn nàn về chất lượng đào tạo và doanh nghiệp Thứ tám, đẩy mạnh tổ chức các chương trình phải bỏ ra nhiều chi phí để đào tạo lại, do đào khoa giáo về logistics phổ biến qua các tạo quá rộng, lại quá chung, nay lại không ai phương tiện thông tin đại chúng, sử dụng các quản lý!… Và hệ lụy là ngành đào tạo Logistics phương tiện truyền thông nhằm quảng bá rộng mới được hình thành theo tinh thần Quyết định rãi vai trò, tầm quan trọng của logistics và số 200/QĐ-TTg ngày 14/02/2017, Quyết định doanh nghiệp dịch vụ logistics... theo Quyết số 221/QĐ-TTg ngày 22/02/2021 và nếu các định số 200/QĐ-TTg ngày 14/02/2017 và trường đại học lại thực hiện theo Luật Gáo dục Quyết định số 221/QĐ-TTg ngày 22/02/2021 2019 thì nguy cơ các mục tiêu và nhiệm vụ đặt của Thủ tướng Chính phủ đã đề ra. Tài liệu tham khảo Chính phủ (2023). Nghị quyết số 163/2022/NQ-CP ngày 16/12/2022 Về việc đẩy mạnh triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam. Đặng Đình Đào, Trần Văn Bão (2023). Giáo trình Quản trị logistics. Hà Nội: NXB. Tài chính. Đặng Đình Đào, Trần Văn Hòa, Trương Tấn Quân (2021). Thương mại và logistics Việt Nam thời kỳ đổi mới 1986-2021, triển vọng đến năm 2045. Hà Nội: NXB. Lao động. GS.TS Đặng Đình Đào, “Phát triển các trung tâm logistisc ở Việt Nam”, Tạp chí Kinh tế và Phát triển, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, 2016. Đặng Đình Đào, Nguyễn Phương Lan (2023), Giáo trình Quản trị hoạt động logistics và thương mại doanh nghiệp. Hà Nội: NXB. Tài chính. Tổng cục Thống kê (2021). Niên giám thống kê năm 2021. Thủ tướng Chính phủ (2021). Quyết định 531/QĐ-TTg ngày 01/4/2021 Phê duyệt Chiến lược tổng thể phát triển khu vực dịch vụ của Việt Nam thời kỳ 202 -2030, tầm nhìn đến năm 2050. Thủ tướng Chính phủ (2021). Quyết định số 221/QĐ-TTg, ngày 22/02/2021 về sửa đổi, bổ sung Quyết định số 200/QĐ-TTg ngày 14/02/2017 về việc phê duyệt Kế hoạch hành động nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2025. Thủ tướng Chính phủ (2017). Quyết định số 200/QĐ-TTg ngày 14/02/2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch hành động nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics đến năm 2025. Thủ tướng Chính phủ (2023). Quyết định 979/QĐ-TTg ngày 22/9/2023, Phê duyệt quy hoạch phát triển hệ thống cảng cạn thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Thủ tướng Chính phủ (2015). Quyết định số 1012/QĐ-TTg ngày 03/7/2015 về việc phê duyệt Quy hoạch phát triển hệ thống trung tâm logistics trên địa bàn cả nước đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Số Đặc biệt - Tháng 12.2024 - Tạp chí KH&CN Trường Đại học Hòa Bình 27