Cách khắc phục hiện tượng nổi váng trong ao nuôi tôm, cá
Nguồn: hoind.tayninh.gov.vn
Hiện tượng nổi váng xanh, váng đỏ, váng nâu trên mặt ao, hồ, ruộng là hiện
tượng độc đáo trong đời sống của một thủy vực lớn. Trong nghề nuôi cá, hiện
tượng nổi váng như vậy được gọi là hiện tượng nở hoa của nước, gọi tắt là "hoa
nước". Hoa nước được tạo ra bởi những loài vi tảo có trong nước, nhờ gặp những
điều kiện môi trường thích hợp mà chúng sinh sản nhanh, tăng số lượng lên vượt
bậc. Lúc đó những loài tảo chiếm hoàn toàn ưu thế trong thành phần thủy sinh vật
của vực nước, tùy loại tảo nở hoa mà nước có màu xanh lục pha lam; tảo mắt màu
xanh nâu đỏ hoặc lục xẫm; tảo giáp màu đen. Thường thường màu sắc đậm nhạt
và diện tích che phủ của váng tảo thay đổi theo cường độ ánh sáng mặt trời. Nắng
càng to, màu càng sẫm, váng càng dày, diện tích che phủ mặt nước càng rộng.
Váng màu đỏ nâu mà ta quan sát thấy trong những tháng nóng nực ở mặt ao, hồ,
ruộng chính là hoa nước của một loài tảo mắt. Nếu dùng một kim mũi mác khêu ít
váng mỏng, đưa lên lam kính soi dưới kính hiển vi ở độ phóng đại 150 lần ta sẽ
thấy vô cùng nhiều lá tảo mắt này. Đó là những cơ thể đơn bào, có hình củ khoai
lang, có màng bằng chất nguyên sinh mềm mịn và có thể biến đổi hình dạng. Tảo
mắt có một điểm mắt màu da cam ở phía đầu. Nhờ có một roi dài nằm trong rãnh
họng mọc ở đỉnh tế bào mà tảo mắt bơi lội tự do trong nước. Loài tảo mắt này có
một đặc điểm đáng chú ý là trong cơ thể có nhiều hình que màu đỏ. Chính vì thế
bằng mắt thường cũng có thể nhìn thấy màu đỏ nâu độc đáo của loài tảo mắt này
khi chúng nở hoa. Còn váng màu xanh nổi trên mặt ao có thể do nhiều loài tảo
khác nhau nở hoa: Tảo lục, tảo mắt và thường là của tảo lam. Nếu ở váng tảo, phía
gần bờ cuối gió, có những vệt màu xanh da trời hoặc rỉ màu đồng thì có thể khẳng
định chắc chắn đấy là hoa nước của tảo lam.
Tảo là thức ăn trực tiếp của một số cá và là mắt xích thức ăn gián tiếp của
nhiều loài cá khác. Kinh nghiệm cho thấy, để cá mè phát triển bình thường cần
phải nuôi chúng trong những ao có hoa nước vừa phải. Các loài tảo này khi nở hoa
thường quang hợp mạnh vào ban ngày, hô hấp mạnh vào ban đêm, gây nên hiện
tượng thiếu hụt ôxy hoặc quá thừa CO2 trong nước, xâm phạm đến đời sống bình
thường của cá, có khi còn gây nguy hại hoặc làm chết cá, nhất là cá hương, cá
giống và cá bố mẹ chuẩn bị đẻ. Vì thế cần hạn chế sự nổi váng dày đặc và kéo dài
nhiều ngày trong ao nuôi cá. Có nhiều cách, nhưng có hiệu quả nhất phải là ngưng
bón phân, tháo thêm nước mát vào ao để giảm độ béo của nước. Có địa phương
buộc rơm vào một đầu que dài rồi dùng để vớt váng lên bờ, có nơi thả bèo tây ở
đầu gió để nhờ gió đẩy bèo trôi đến cuối ao, rễ bèo kéo dạt và tập trung váng vào
một góc (chỉ cần thả bèo kín 1/3 ao). Lại có nơi trồng rong ở 20 – 30% diện tích
đáy ao. Rong chẳng những hấp thụ bớt chất dinh dưỡng có trong nước mà còn là
nơi cư trú của ốc, giun, ấu trùng muỗi, những sinh vật là thức ăn ưa thích của cá
trắm, cá chép, diếc...