ế ọ
ể
Kinh t
h c phát tri n
Ế Ọ
Ỏ
Ậ
Ể
CÂU H I ÔN T P KINH T H C PHÁT TRI N
ả ề ệ ưở ế Câu 1: Trình bày các khái ni m căn b n v tăng tr ng kinh t ể , phát tri n
ế ề ữ ề ữ ụ ề ộ ộ ể ể kinh t , phát tri n b n v ng. Cho m t ví d v phát tri n b n v ng và m t ví
ề ữ ở ệ ụ ề ể ệ ạ d v phát tri n không b n v ng Vi t Nam trong giai đo n hi n nay.
ưở ế ả ượ ự ả ẩ Tăng tr ng kinh t ề là s tăng lên v quy mô, s n l ng s n ph m hàng hóa và
ụ ầ ộ ờ ươ ị d ch v đ u ra trong m t th i gian t ố ng đ i dài.
ế ộ ổ ướ ề ọ ệ ể Phát tri n kinh t là m t quá trình thay đ i theo h ặ ủ ng hoàn thi n v m i m t c a
ế ế ườ ể ế ộ ờ ề n n kinh t ồ bao g m kinh t ộ , xã h i, môi tr ng và th ch trong m t th i gian
ấ ị ổ ướ ệ ầ ắ ớ ụ nh t đ nh. Thay đ i theo h ng hoàn thi n là c n nh m t ơ ả i các m c tiêu c b n
ưở ế ổ ồ ơ ả ờ ị sau: Duy trì tăng tr ng kinh t ơ ấ n đ nh trong th i gian dài, thay đ i c b n c c u
ế ả ủ ạ ộ ộ ố ư ả ệ ậ ả ữ kinh t , c i thi n cu c s ng c a đ i b ph n dân c , đ m b o gìn gi ả và b o v ệ
ườ ự môi tr ng sinh thái t nhiên.
ệ ạ ữ ự ứ ữ ể ề ể ầ ư Phát tri n b n v ng là s phát tri n đáp ng nh ng nhu c u hi n t i nh ng không
ầ ủ ế ệ ứ ủ ệ ạ ở ộ gây tr ng i cho vi c đáp ng nhu c u c a các th h mai sau. N i dung c a phát
ể ế ề ố ợ ủ ữ ự ặ ả ưở tri n kinh t b n v ng ph i bao hàm s ph i h p c a 3 m t: Tăng tr ng kinh t ế ,
ệ ằ ả ộ ườ công b ng xã h i và b o v môi tr ng.
ụ ể ế ề ớ ự ữ ưở ế Ví d phát tri n kinh t b n v ng là cùng v i s tăng tr ng kinh t chính ph ủ
ệ ộ ướ ể ẩ ạ Vi ầ ớ t Nam đã chi m t ph n l n ngân sách Nhà n ấ c đ đ y m nh và nâng cao ch t
ỗ ợ ụ ủ ữ ạ ượ l ng giáo d c. Bên c nh đó Chính ph cũng có nh ng chính sách h tr sinh viên
ầ ừ ế ớ ể ọ ủ ề ệ ớ nghèo đ h có đi u ki n đ n l p. Song song v i nó chính ph đang d n t ng b ướ c
ườ ụ ự ệ ằ ạ ướ ệ ả c i thi n môi tr ế ng giáo d c nh m h n ch tiêu c c, b nh thành tích, h ng t ớ i
ộ ề ụ ứ ượ ộ m t n n giáo d c đáp ng đ ầ c nhu c u xã h i.
ụ ể ế ớ ự ữ ề ưở ế Ví d phát tri n kinh t không b n v ng là cùng v i s tăng tr ng kinh t thì
ệ ề ế ặ ả ườ Vi t Nam đang g p ph i nhi u khó khăn liên quan đ n môi tr ể ng. Đ có đ ượ c
ưở ế ệ ườ ả ự ầ ư ủ ồ ố tăng tr ng kinh t Vi t Nam th ng ph i d a vào ngu n v n đ u t c a n ướ c
ả ổ ườ ớ ế ụ ườ ủ ngoài và ph i đánh đ i môi tr ng v i kinh t ể . V ô nhi m môi tr ng c a VeDan
ị ả ả ộ ồ ề ả ấ ỉ trên sông Th V i đ đánh lên m t h i chuông c nh t nh cho v n đ môi tr ườ ng
ở ệ ệ ố s ng hi n nay Vi t Nam.
ị ưở ế Câu 2: Anh/Ch hãy cho bi ế tăng tr t ng kinh t (economic growth) là gì? Phân
ễ
ả
Gi ng viên: Nguy n Văn Vũ An
1
ệ ưở ế ể ế bi t tăng tr ng kinh t và phát tri n kinh t .
ế ọ
ể
Kinh t
h c phát tri n
ưở ổ ả ẩ ự Tăng tr ng kinh t ế là s gia tăng c a ố ộ (GDP) ho cặ ủ t ng s n ph m qu c n i
ả ượ ả ượ ặ ố (GNP) ho c quy mô s n l ng qu c gia tính bình quân ổ t ng s n l ố ng qu c gia
ườ ấ ị ộ ờ ầ trên đ u ng i (PCI) trong m t th i gian nh t đ nh.
ộ ề ủ ế ể ệ ằ ả ố Quy mô c a m t n n kinh t th hi n b ng ẩ ổ t ng s n ph m qu c n i ộ (GDP)
ả ẩ ố ổ ả ẩ ầ ổ ho c ặ t ng s n ph m qu c gia (GNP), ho c ặ t ng s n ph m bình quân đ u ng ườ i
ậ ầ ho c ặ thu nh p bình quân đ u ng ườ (Per Capita Income, PCI). i
ả ả ố ổ ổ ẩ T ng s n ph m qu c n i ( ả ộ Gross Domestic Products, GDP) hay t ng s n s n
ẩ ướ ả ằ ị ị ph m trong n c là giá tr tính b ng ti n c a t ề ủ ấ ả s n ph m t c ẩ và d ch v ố ụ cu i cùng
ượ ả ấ ạ ộ ề ạ ế ấ ị ộ ờ đ c s n xu t, t o ra trong ph m vi m t n n kinh t trong m t th i gian nh t đ nh
ườ ộ (th ng là m t năm tài chính).
ả ố ổ ị ẩ T ng s n ph m qu c gia ( ằ Gross National Products, GNP) là giá tr tính b ng
ề ủ ấ ả ả ụ ố ẩ ượ ạ ở ti n c a t ị t c s n ph m và d ch v cu i cùng đ c t o ra b i công dân m t n ộ ướ c
ấ ị ờ ộ ườ ẩ ộ ổ ố trong m t th i gian nh t đ nh (th ằ ả ng là m t năm). T ng s n ph m qu c dân b ng
ố ộ ộ ậ ả ẩ ổ t ng s n ph m qu c n i c ng v i ớ thu nh p ròng .
ả ẩ ầ ổ ườ ả ẩ ổ ố ộ T ng s n ph m bình quân đ u ng i là t ng s n ph m qu c n i chia cho dân
ậ ầ ườ ả ẩ ổ ố ổ s . T ng thu nh p bình quân đ u ng ố ố i là t ng s n ph m qu c gia chia cho dân s .
ưở ế ự ủ ặ ậ Tăng tr ng kinh t ặ là s gia tăng c a GDP ho c GNP ho c thu nh p bình
ườ ấ ị ộ ờ ưở ế ể ệ ự ầ quân đ u ng i trong m t th i gian nh t đ nh. Tăng tr ng kinh t th hi n s thay
ủ ề ế ậ ở ộ ố ấ ố ổ ề ượ đ i v l ng c a n n kinh t . Tuy v y m t s qu c gia, m c đ ẳ ứ ộ b t bình đ ng
ươ ậ ầ ặ ố ườ kinh tế t ng đ i cao nên m c dù thu nh p bình quân đ u ng ề ư i cao nh ng nhi u
ườ ẫ ố ạ ng ổ i dân v n s ng trong tình tr ng nghèo kh .
ộ ộ ơ ưở ế ể Phát tri n kinh t ế mang n i hàm r ng h n tăng tr ng kinh t ồ . Nó bao g m
ưở ế ổ ề ấ ủ ề ữ ớ ế tăng tr ng kinh t cùng v i nh ng thay đ i v ch t c a n n kinh t (nh ư phúc l iợ
ỷ ọ xã h iộ , tu i thổ ữ ọ, v.v.) và nh ng thay đ i v ơ ấ ổ ề c c u kinh t ả ế (gi m t tr ng c a ủ khu
ỷ ọ ị ể ự ơ v c s khai , tăng t tr ng c a ự ủ khu v c ch t o ế ạ và d ch v ụ). Phát tri n kinh t ế là
ặ ủ ề ề ọ ệ ộ ế ế m t quá trình hoàn thi n v m i m t c a n n kinh t ồ bao g m kinh t ộ , xã h i, môi
ườ ả ằ ấ ị ể ế ằ ả ộ ờ tr ơ ng, th ch trong m t th i gian nh t đ nh nh m đ m b o r ng GDP cao h n
ứ ộ ạ ớ ơ ồ đ ng nghĩa v i m c đ h nh phúc h n.
ị ườ ưở Câu 3: Anh/Ch hãy trình bày cách đo l ng tăng tr ng kinh t ế .
ể ườ ưở ế ứ ể ưở Đ đo l ng tăng tr ng kinh t có th dùng m c tăng tr ệ ố ố ng tuy t đ i, t c
ễ
ả
Gi ng viên: Nguy n Văn Vũ An
2
ộ ưở ế ặ ố ộ ưở ộ đ tăng tr ng kinh t ho c t c đ tăng tr ng bình quân hàng năm trong m t giai
ế ọ
ể
Kinh t
h c phát tri n
ạ ưở ệ ố ứ ệ ế ữ ứ đo n. M c tăng tr ng tuy t đ i là m c chênh l ch quy mô kinh t ỳ ầ gi a hai k c n
so sánh.
ố ưở ữ ệ ằ ấ ộ T c đ tăng tr ng kinh t ế ượ đ c tính b ng cách l y chênh l ch gi a quy mô
ớ kinh t ế ỳ ệ ạ k hi n t i so v i quy mô kinh t ế ỳ ướ k tr c chia cho quy mô kinh t ế ỳ k
=
ướ ố ộ ưở ể ệ ằ ơ tr c. T c đ tăng tr ng kinh t ế ượ đ c th hi n b ng đ n v ị %.
(cid:0)
)
ể
ằ
ứ
ẽ
ễ Bi u di n b ng
toán h cọ , s có công th c:
, trong đó Y là quy
y
( 100 %
dY Y
ủ ề ế ộ ưở ế mô c a n n kinh t ố , và y là t c đ tăng tr ng. N u quy mô kinh t ế ượ đ ằ c đo b ng
ẽ ố ộ ưở GDP (hay GNP) danh nghĩa, thì s có t c đ tăng tr ặ ng GDP (ho c GNP) danh
ế ự ế ằ nghĩa. Còn n u quy mô kinh t ế ượ đ c đo b ng GDP (hay GNP) th c t ố ẽ , thì s có t c
ưở ự ế ườ ưở ế ộ đ tăng tr ng GDP (hay GNP) th c t . Thông th ng, tăng tr ng kinh t dùng
ỉ ự ế ơ ỉ h n là các ch tiêu danh nghĩa.
ị ố ủ ưở c a tăng tr ng kinh t ế . ch tiêu th c t Câu 4: Anh/Ch hãy
trình bày các nhân t
ứ ề ưở ướ Sau khi nghiên c u v tăng tr ng kinh t ế ủ các n c a c phát tri n ể l n ẫ các
ướ ự ủ ệ ộ n c đang phát tri n ể , nh ng ữ nhà kinh t ằ ế ọ đã phát hi n ra r ng đ ng l c c a phát h c
ể ế ả ượ ố ố ố ủ tri n kinh t ph i đ c đi cùng trên b n bánh xe, hay b n nhân t c a tăng tr ưở ng
ế ự ồ ồ ư ả ệ ố ố kinh t là ngu n nhân l c, ngu n tài nguyên, t b n và công ngh . B n nhân t này
ở ỗ ư ế ố ợ ữ ố khác nhau ế m i qu c gia và cách ph i h p gi a chúng cũng khác nhau đ a đ n k t
ả ươ ứ qu t ng ng.
(cid:0) Ngu n nhân l c: ch t l
ấ ượ ự ồ ủ ứ ế ầ ộ ỹ ứ ng đ u vào c a lao đ ng t c là k năng, ki n th c
ỷ ậ ủ ế ố ộ ộ ấ ủ ọ và k lu t c a đ i ngũ lao đ ng là y u t quan tr ng nh t c a tăng tr ưở ng
ế ế ố ế ầ ư ư ả ậ ệ kinh t . H u h t các y u t khác nh t b n, nguyên v t li u, công ngh ệ
ượ ể ặ ượ ư ự ồ ề đ u có th mua ho c vay m n đ c nh ng ngu n nhân l c thì khó có th ể
ề ươ ự ế ố ư ế ị ậ ệ làm đi u t ng t . Các y u t nh máy móc thi t b , nguyên v t li u hay
ệ ả ể ấ ỉ ả ở ộ ệ công ngh s n xu t ch có th phát huy đ ượ ố c t i đa hi u qu b i đ i ngũ lao
ỷ ậ ộ ỏ ộ ố ứ ộ đ ng có trình đ văn hóa, có s c kh e và k lu t lao đ ng t t. Th c t ự ế
ứ ề ế ị ế ớ ầ ế nghiên c u các n n kinh t b tàn phá sau Chi n tranh th gi i l n th II ứ cho
ế ư ả ủ ư ữ ấ ặ ầ ị ướ th y m c dù h u h t t b n b phá h y nh ng nh ng n ồ c có ngu n nhân
ấ ượ ể ụ ồ ể ẫ ế ộ ự l c ch t l ng cao v n có th ph c h i và phát tri n kinh t ạ m t cách ngo n
ụ ụ ộ ộ ượ ớ ư ả ủ ướ ứ ị ng l n t b n c a n c Đ c b tàn m c. M t ví d là n ướ Đ cứ , "m t l c
ễ
ả
Gi ng viên: Nguy n Văn Vũ An
3
ế ớ ầ ứ ự ế ố ạ phá trong Đ i chi n th gi ủ ự i l n th hai, tuy nhiên v n nhân l c c a l c
ế ọ
ể
Kinh t
h c phát tri n
ộ ướ ứ ẫ ồ ạ ữ ớ ướ ượ l ng lao đ ng n c Đ c v n t n t ỹ i. V i nh ng k năng này, n ứ c Đ c đã
ụ ồ ố ố ự ế ph c h i nhanh chóng sau năm 1945. N u không có s v n nhân l c này thì
ờ ự ầ ỳ ủ ướ ứ ẽ s không bao gi có s th n k c a n ờ ậ c Đ c th i h u chi n. ế "
(cid:0) Ngu n tài nguyên thiên nhiên: là m t trong nh ng y u t
ế ố ả ữ ồ ộ ấ ổ ể s n xu t c đi n,
ữ ấ ả ặ ọ ệ ấ nh ng tài nguyên quan tr ng nh t là đ t đai, khoáng s n, đ c bi ỏ ầ t là d u m ,
ồ ướ ể ọ ừ r ng và ngu n n c. Tài nguyên thiên nhiên có vai trò quan tr ng đ phát
ể ế ộ ữ ượ tri n kinh t ữ , có nh ng n ướ ượ c đ ư c thiên nhiên u đãi m t tr l ầ ng d u m ỏ
ể ạ ượ ứ ự ậ ầ ớ l n có th đ t đ ư c m c thu nh p cao g n nh hoàn toàn d a vào đó nh ư Ả
ướ ả ấ ầ ạ ệ ứ ỏ ậ r p Xê út . Tuy nhiên, các n c s n xu t d u m là ngo i l ả ch không ph i
ệ ở ữ ậ ồ ế quy lu t, vi c s h u ngu n tài nguyên thiên nhiên phong phú không quy t
ậ ộ ố ộ ướ ầ ị đ nh m t qu c gia có thu nh p cao. Nh t B n ậ ả là m t n ư c g n nh không có
ờ ậ ư ả ấ ả ẩ tài nguyên thiên nhiên nh ng nh t p trung s n xu t các s n ph m có hàm
ộ ư ả ệ ề ẫ ế ứ ứ ượ l ng lao đ ng, t b n, công ngh cao nên v n có n n kinh t đ ng th hai
ế ớ ề trên th gi i v quy mô.
(cid:0) ư ả ữ ộ ố ả ộ ư ả ứ ấ T b n: là m t trong nh ng nhân t s n xu t, tùy theo m c đ t b n mà
ườ ượ ử ụ ữ ế ị ng ộ i lao đ ng đ c s d ng nh ng máy móc, thi ề t b ,...nhi u hay ít (t ỷ ệ l
ả ượ ạ ỗ ể ấ ư ả t ộ b n trên m i lao đ ng) và t o ra s n l ng cao hay th p. Đ có đ ượ ư c t
ự ả ươ ề ả b n, ph i th c hi n ệ đ u tầ ư nghĩa là hy sinh tiêu dùng cho t ng lai. Đi u này
ệ ự ữ ạ ọ ố ặ đ c bi ể t quan tr ng trong s phát tri n dài h n, nh ng qu c gia có t ỷ ệ ầ đ u l
ườ ượ ự ưở ữ ư t tính trên GDP cao th ng có đ c s tăng tr ề ng cao và b n v ng. Tuy
ư ả ế ị ư ầ ư nhiên, t ỉ b n không ch là máy móc, thi t b do t nhân d u t ấ ả cho s n xu t
ư ả ố ị ứ ạ ữ ề ả ấ nó còn là t b n c đ nh xã h i ề ộ , nh ng th t o ti n đ cho s n xu t và
ươ ư ả ố ị ể ạ ộ ườ ữ ự th ng m i phát tri n. T b n c đ nh xã h i th ng là nh ng d án quy mô
ỏ ượ ư ể ầ ấ ầ ớ l n, g n nh không th chia nh đ ề c và nhi u khi có ợ l i su t tăng d n theo
ụ ạ ầ ủ ự ủ ệ ả ả ấ quy mô nên ph i do chính ph th c hi n. Ví d : h t ng c a s n xu t
ườ ạ ướ ứ ệ ố ỏ ộ ồ (đ ng giao thông, m ng l ủ i đi n qu c gia...), s c kh e c ng đ ng, th y
i....ợ l
(cid:0) ố ị ử ệ ườ ưở ế Công ngh : trong su t l ch s loài ng i, tăng tr ng kinh t rõ ràng không
ự ầ ả ả ơ ộ ỉ ệ ơ ph i là s sao chép gi n đ n, là vi c đ n thu n ch tăng thêm lao đ ng và t ư
ệ ả ừ ổ ả b n, ng ượ ạ c l ấ i, nó là quá trình không ng ng thay đ i công ngh s n xu t.
ễ
ả
Gi ng viên: Nguy n Văn Vũ An
4
ệ ả ộ ượ ấ ư ả Công ngh s n xu t cho phép cùng m t l ộ ng lao đ ng và t ể ạ b n có th t o
ế ọ
ể
Kinh t
h c phát tri n
ả ượ ả ơ ệ ấ ơ ra s n l ả ng cao h n, nghĩa là quá trình s n xu t có hi u qu h n. Công
ể ệ ngh phát tri n ngày càng nhanh chóng và ngày nay ệ công ngh thông tin , công
ệ ậ ệ ữ ệ ướ ư ế ngh sinh h c ọ , công ngh v t li u m i ớ ... có nh ng b c ti n nh vũ bão góp
ả ủ ả ệ ệ ấ ầ ổ ph n gia tăng hi u qu c a s n xu t. Tuy nhiên, thay đ i công ngh không
ứ ệ ệ ể ầ ỉ ụ ứ ch thu n túy là vi c tìm tòi, nghiên c u; công ngh có phát tri n và ng d ng
ộ ượ ầ ờ ưở ự ổ ự ớ m t cách nhanh chóng đ c là nh "ph n th ng cho s đ i m i" s duy
ơ ế ữ ế ượ ả ệ ượ trì c ch cho phép nh ng sáng ch , phát minh đ c b o v và đ ả ề c tr ti n
ứ ộ m t cách x ng đáng.
ị ế ạ ế ủ ỉ ưở ế Câu 5: Anh/Ch hãy cho bi t h n ch c a các ch tiêu tăng tr ng kinh t
ỉ ườ ứ ưở ế ượ ử ụ ướ Các ch tiêu đo l ng m c tăng tr ng kinh t c s d ng làm th đ c đo
ề ể ộ ế ộ ụ ể ễ ể ụ ở trình đ phát tri n n n kinh t m t cách c th , d hi u và nó tr thành m c tiêu
ấ ủ ủ ể ấ ộ ườ ệ ph n đ u c a m t chính ph vì nó là tiêu chí đ ng ả ề i dân đánh giá hi u qu đi u
ấ ướ ủ hành đ t n ủ c c a chính ph .
ư ưở ế ả ả ượ ợ ủ Nh ng tăng tr ng kinh t không ph n nh đ c chính xác phúc l i c a các
ư ệ ể ộ nhóm dân c khác nhau trong xã h i, chênh l ch giàu nghèo có th tăng lên, chênh
ữ ể ẳ ấ ộ ị ệ l ch gi a nông thôn và thành th có th tăng cao và b t bình đ ng xã h i cũng có th ể
ưở ấ ượ ư ể ộ ố ể tăng. Tăng tr ng có th cao nh ng ch t l ng cu c s ng có th không tăng, môi
ườ ể ị ủ ứ ạ ạ ị ệ tr ng có th b h y ho i, tài nguyên b khai thác quá m c, c n ki ồ ự t, ngu n l c có
ể ử ụ ệ ả th s d ng không hi u qu , lãng phí.
ở ạ ữ ể ị Câu 6: Anh/Ch hãy trình bày nh ng tr ng i trong quá trình phát tri n kinh
tế
ấ ổ ị + B t n chính tr
ế ượ + Chi n tranh xâm l ế ộ c hay n i chi n
ườ ố ự ệ ầ + Sai l m trong đ ng l ệ i chính sách, trong vi c th c hi n chính sách
+ Hành chính quan liêu
ố ộ ố + T c đ tăng dân s cao
ố ế ạ + C nh tranh qu c t ắ gay g t
ặ ể ủ ị ướ ể Câu 7: Anh/Ch hãy nêu đ c đi m chung c a các n c đang phát tri n.
ữ ữ ể ố ướ ể ượ ể Nh ng đi m gi ng nhau gi a các n c đang phát tri n có th đ c phân thành
ễ
ả
Gi ng viên: Nguy n Văn Vũ An
5
ể 7 đi m chính:
ế ọ
ể
Kinh t
h c phát tri n
ứ ố ở ướ ữ ướ 1. M c s ng th p: ấ B i vì các n ể c đang phát tri n là nh ng n c còn nghèo, nên
ậ ễ ể ủ ọ ứ ố ứ ố ấ ớ ở ướ th t d hi u khi m c s ng c a h còn khá th p so v i m c s ng các n c phát
ự ể ậ ạ ứ ố tri n. Tuy nhiên, th t ng c nhiên khi xem xét quy mô s khác nhau trong m c s ng
ộ ướ ữ ộ ướ ể gi a m t n ể c phát tri n và m t n c đang phát tri n.
ả ượ ộ ở ướ ấ ng th p: 2. S n l ấ ấ Năng su t lao đ ng các n ể c đang phát tri n th p. Lý do là
ế ố ơ ả ủ ả ượ ế ấ ượ ấ ố thi u v n (y u t c b n c a s n l ng biên) và ch t l ộ ng lao đ ng th p.
ỷ ệ ỷ ệ ụ ặ ố ỷ ệ ử ở tăng dân s cao và gánh n ng ph thu c 3. T l ộ : T l sinh và t l t vong các
ướ ơ ỷ ệ ể ạ ở ướ ể ề n c đang phát tri n cao h n t l cùng lo i các n c phát tri n. Đi u này cũng
ầ ạ ụ ặ ộ ở ướ ể góp ph n t o ra gánh n ng ph thu c cao các n c đang phát tri n.
ứ ệ ệ ấ ấ 4. M c th t nghi p và bán th t nghi p cao và ngày càng tăng: ề ậ Chúng ta đã đ c p
ố ệ ự ữ ệ ấ ượ ạ ố ế đ n s khác nhau gi a các s li u th t nghi p đ ấ c công b và tình tr ng th t
ự ế ở ệ ướ ể nghi p th c t các n c đang phát tri n.
ủ ế ả ượ ự ụ ộ ệ ấ ẩ ả ẩ ng nông nghi p và xu t kh u s n ph m c ơ 5. S ph thu c ch y u vào s n l
ế ầ ướ ệ ấ ớ ể ộ b n:ả H u h t các n ầ ự c đang phát tri n có m t khu v c nông nghi p r t l n và ph n
ả ượ ọ ườ ủ ấ ệ ả ẩ ớ l n s n l ẩ ng xu t kh u c a h th ng là các s n ph m nông nghi p. Nông
ệ ề ộ ộ ố ỉ ở ướ nghi p không ch là m t ngh mà còn là m t phong cách s ng các n c đang phát
ộ ế ả ừ ả ộ ề ấ ủ ụ ự ể ệ ộ tri n. S ph thu c vào nông nghi p là m t k t qu t b n ch t c a m t n n kinh
ở ướ ệ ở ể ướ ế t nông thôn các n c đang phát tri n. Mô hình nông nghi p các n c đang phát
ớ ở ể ướ ệ ở ể ả ấ ấ tri n cũng r t khác so v i các n c phát tri n. S n xu t nông nghi p các n ướ c
ủ ế ở ử ụ ề ỏ ộ ể đang phát tri n ch y u quy mô nh và s d ng nhi u lao đ ng.
ổ ế ị ườ ủ ự ả ầ ủ ng không hoàn h o và thông tin không đ y đ : 6. S ph bi n c a các th tr
ộ ề ủ ủ ế ụ ể ộ Thành công c a m t n n kinh t ế ị ườ th tr ng phát tri n ph thu c ch y u vào s ự
ế ề ậ ấ ị ề ệ ể ế ồ ạ ủ t n t i c a các đi u ki n tiên quy t v lu t pháp, văn hoá và th ch nh t đ nh.
ư ộ ẳ ạ ư ề ử ữ ạ ượ ị Ch ng h n nh b máy t pháp m nh, quy n s h u đ c xác đ nh rõ ràng, h ệ
ề ệ ổ ơ ở ạ ầ ệ ố ể ố ị th ng ti n t n đ nh, c s h t ng phát tri n, h th ng giao thông và thông tin
ệ ạ ậ ở ướ ề liên l c thu n ti n, nhi u thông tin. Trong khi các n ể ệ c công nghi p phát tri n
ầ ớ ầ ớ ữ ề ệ ượ ả ở ướ ph n l n nh ng đi u ki n này ph n l n đã đ ả c đ m b o, thì các n c đang phát
ơ ở ổ ể ứ ế ế ế ậ ố ề tri n nhi u c s t ả ch c và lu t pháp còn thi u th n hay y u kém. K t qu là
ố ượ ồ ự không phân ph i đ c các ngu n l c.
ự ố ụ ế ế ệ ộ ị 7. S th ng tr , ph thu c và y u th trong các quan h qu c t : ố ế Trong các m iố
ễ
ả
Gi ng viên: Nguy n Văn Vũ An
6
ố ế ướ ể ườ ả ố ớ ố ệ quan h qu c t , các n c đang phát tri n th ng ph i đ i phó v i các qu c gia
ế ọ
ể
Kinh t
h c phát tri n
ụ ạ ả ọ ộ ướ ề ả ươ giàu và hùng m nh. H ph i ph thu c vào các n ể c phát tri n v c th ạ ng m i,
ệ Ư ế ủ ướ ệ công ngh , vi n tr ợ ướ n c ngoài và chuyên gia. u th này c a các n c công
ụ ủ ệ ộ ướ ể ướ ự nghi p giàu có và s ph thu c c a các n c đang phát tri n vào các n c đó
ườ ẫ ớ ệ ệ ấ ậ ợ ỗ ờ th ng d n t i vi c ch p nh n các công ngh không còn phù h p (l i th i), các c ơ
ụ ế ị ở ướ ể ộ ch giáo d c và giá tr văn hoá các n c đang phát tri n. Tác đ ng c a l ủ ố ố i s ng
ừ ướ ể ẫ ớ ố ố ể ượ ư ự giàu có t các n c phát tri n có th d n t i s ng th i l ỹ ủ ng l u, s tích lu c a
ả ấ ượ ấ ả ữ ề ả ả c i riêng, ch y máu ch t xám và nh ố ng v n,… t t c nh ng đi u này làm c n tr ở
ể ướ ể quá trình phát tri n kinh t ế ở các n c đang phát tri n.
̀ ́ ̃ ̀ ́ ́ ̀ ́ ́ ượ ̣ ̣ ̉ Câu 8: Anh/Chi hay trinh bay cac đăc điêm chinh đ c đanh gia la khac nhau
́ ́ ̀ ́ ́ ̃ ư ợ ̉ ̉ gi a cac n ́ ươ c phat triên va cac n ́ ́ ươ c đang phat triên. (g i y)
ướ ể ượ ớ ướ ể ở Các n c đang phát tri n đ c đánh giá khác so v i n c phát tri n ặ 8 đ c
ể đi m chính, đó là:
ộ ướ ề ệ ể ộ ự ố c có th r ng v di n tích t nhiên, dân s đông hay 1. Quy mô đ t n ấ ướ : M t n c
ố ắ ứ ự ể ề ạ ậ ố ậ ở b i m c thu nh p qu c dân cao. Khi b n tìm hi u v lĩnh v c này, c g ng nh n
ế ậ ợ ấ ợ ệ ự ộ bi t các thu n l i và b t l i khi có di n tích t nhiên r ng.
ề ả ố ả ị ố ắ ể ạ ị ủ ử ị ử: C g ng hi u ra t ộ ộ i sao l ch s thu c đ a c a m t 2. N n t ng/ b i c nh l ch s
ị ự ự ọ ườ ộ ả ưở ớ ớ n ướ ạ c l i quan tr ng. S cai tr th c dân th ng có m t nh h ng l n t i các th ể
ế ướ ộ ấ ướ ủ ả ị ị ưở ch và văn hoá tr c đó c a m t đ t n ộ c b tr . M t vài nh h ng có tính tích
ế ộ ự ứ ự ộ ố ị ủ ư ự ấ ấ ự c c nh ng m t s thì r t tính tiêu c c. Khi ch m d t s cai tr c a ch đ th c dân
ể ả ấ ộ ướ ớ ộ ậ ườ ờ đó, ph i m t m t th i gian dài đ các n c m i đ c l p tìm ra con đ ể ng phát tri n
ủ ế ộ ấ ướ ượ ộ ậ riêng c a mình. Vì th , bi ế ượ t đ c khi nào m t đ t n c đ ờ c đ c l p hay vào th i
ể ằ ướ ự ố ị ủ ự ấ ọ đi m nào nó n m d i s th ng tr c a th c dân hay không là r t quan tr ng
ườ ự ồ ự ự ấ ồ Các ngu n l c t nhiên (bao g m đ t đai, ồ ự 3. Ngu n l c con ng i và t nhiên:
ệ ự ả ộ ướ ủ ể ạ khoáng s n, và các nguyên li u t nhiên khác) c a m t n c có th t o ra m t s ộ ự
ệ ớ ủ ố ườ ấ ướ ữ ướ khác bi t l n trong phong cách s ng c a ng i dân đ t n c đó. Nh ng n c đang
ế ở ữ ể ấ ữ ồ phát tri n r t khác n u s h u nh ng ngu n tài nguyên thiên nhiên này khác nhau.
ộ ố ướ ự ề ậ ấ ọ ồ ỉ ể Không ch có v y, h cũng r t khác v ngu n nhân l c. M t s n c có th có
ộ ố ướ ự ư ề ỏ ồ ộ ngu n nhân l c nh nh ng có trình đ , tay ngh cao. Trong khi m t s n c có th ể
ộ ượ ấ ớ ư ấ ượ ọ có m t l ộ ng dân r t l n nh ng trình đ dân trí th p, ít hay không đ c h c hành.
ễ
ả
Gi ng viên: Nguy n Văn Vũ An
7
ư ồ ư ể ề ờ ộ Tuy nhiên có th đông dân c đ ng th i có trình đ dân trí cũng nh tay ngh cao.
ế ọ
ể
Kinh t
h c phát tri n
ầ ộ ấ ướ ạ ộ M t đ t n ầ ề c càng đa d ng v các thành ph n 4. Thành ph n tôn giáo và dân t c:
ấ ướ ấ ổ ề ề ị ắ ộ tôn giáo và s c t c thì đ t n ộ c đó càng có nhi u b t n v chính tr và xung đ t
ướ ấ ổ ữ ộ ị ướ ể ẫ ớ trong n c. Nh ng xung đ t và b t n chính tr trong n c này có th d n t i các
ộ ạ ự ể ẫ ớ ế ậ ộ ộ xung đ t b o l c và th m chí là các cu c n i chi n, có th d n t ạ i tình tr ng lãng
ồ ự ụ ể ẩ ể ả ử ụ phí các ngu n l c quý giá đáng ra ph i s d ng đ thúc đ y các m c tiêu phát tri n
khác.
ọ ầ ươ ố ủ ự ư ộ : T mầ 5. T m quan tr ng t ng đ i c a các khu v c t nhân và công c ng
ọ ươ ủ ự ố ộ ư ấ quan tr ng t ng đ i và quy mô c a khu v c công c ng và t nhân khác r t nhi u ề ở
ướ ể ướ ự ở ồ ườ các n c đang phát tri n. Các n c có ngu n nhân l c ộ ấ trình đ th p thì th ng có
ệ ở ữ ự ể ề ộ ướ khu v c công c ng phát tri n và có nhi u doanh nghi p s h u nhà n ự c, d a trên
ộ ạ ể ượ ử ụ ự ệ ế ồ ố quan ni m là ngu n nhân l c có trình đ h n ch có th đ c s d ng t ấ t nh t
ạ ộ ứ ệ ả ợ ằ b ng vi c h p tác ch không ph i là các ho t đ ng kinh doanh hành chính nh l ỏ ẻ .
ướ ể ầ ắ ả ớ ộ ớ ề Nhi u n c m c ph i quan đi m sai l m l n này (có khu công c ng l n) không có
ượ ự ề ế ụ ằ đ ể c nhi u thành t u phát tri n. Các chính sách kinh t ẩ nh m thúc đ y các m c tiêu
ể ẽ ớ ướ ầ ủ ự ữ ả phát tri n s ph i khác v i các n c tùy vào s quân bình gi a thành ph n c a khu
ộ ư ự v c công c ng và t nhân khác nhau.
ơ ấ ướ ể ề ề ệ : Các n ấ c đang phát tri n khác nhi u v quy mô và ch t 6. C c u công nghi p
ủ ơ ấ ứ ủ ự ệ ệ ượ l ng c a c c u công nghi p. Quy mô và hình th c c a khu v c công nghi p ph ụ
ộ ượ ể ả thu c vào các chính sách đ ứ c thông qua trong quá kh vì nó có th ph i gi ả i
ử ủ ấ ướ ề ị ế ề ấ quy t nhi u v n đ l ch s c a đ t n c.
ự ụ ự ụ ụ ể ề ộ ộ S ph thu c bên ngoài có th là ph thu c v kinh ộ 7. S ph thu c bên ngoài:
ị ướ ể ế ầ ướ ỏ ế t , chính tr hay văn hoá. Các n c đang phát tri n h u h t là các n c nh và kém
ụ ể ề ả ộ ướ ề ươ ạ phát tri n, ph i ph thu c nhi u vào các n ể c phát tri n v th ng m i, công ngh ệ
ụ ữ ạ ộ ướ ị ả và đào t o. Quy mô ph thu c gi a các n c là khác nhau và nó còn b nh h ưở ng
ủ ấ ướ ị ị ử ở b i quy mô, l ch s và v trí c a đ t n c.
ơ ấ ị ợ ướ ề ự Các n ể c đang phát tri n 8. C c u chính tr , các nhóm l i ích và quy n l c:
ủ ề ợ ả ưở ủ ọ ố ớ ơ ấ cũng khác v quy mô c a nhóm l i ích và nh h ề ng c a h đ i v i c c u quy n
ị ợ ượ ặ ọ ộ ặ ự l c chính tr . M c dù các nhóm l i ích đ ư c xem là có m t trong m i xã h i, nh ng
ướ ể ỏ ị ườ ế ầ h u h t các n c đang phát tri n b các nhóm chóp bu nh và vài ng ạ i lãnh đ o
ự ế ế ố ị ở ộ ứ ộ ớ ơ ớ ướ tr c ti p hay gián ti p th ng tr m t m c đ l n h n so v i các n ể c phát tri n.
ễ
ả
Gi ng viên: Nguy n Văn Vũ An
8
ả ề ự ổ ế ả ự ủ ế ả ị ệ S thay đ i hi u qu v kinh t ỏ và chính tr vì th đòi h i ph i có c s ng h ộ
ế ọ
ể
Kinh t
h c phát tri n
ề ợ ủ ả ượ ắ ủ c a nhóm chóp bu đó và quy n l i c a các nhóm đó ph i đ ự ở c bù đ p b i các l c
ủ ạ ơ ượ l ng dân ch hùng m nh h n.
́ ́ ́ ư ̣ ̉ ̣ ́ Câu 9: Phân tich nôi dung ly thuyêt cua W. Rostow. Đ a ra nhân xet t ̀ ư ự s
́ ̀ ́ ́ ̃ ́ ́ ́ ́ ư ̉ nghiên c u cua ly thuyêt nay. Y nghia rut ra t ́ ̀ ̀ ư ư ự s nghiên c u ly thuyêt nay.
́ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ́ a/ Phân tich nôi dung ly thuyêt cua W Rostow. Nhân xet:
̀ ́ ́ ự ưở ươ ̉ ̉ ̉ W. Rostow cho răng s tăng tr ́ ng kinh tê cua cac n ́ c phai trai qua cac giai
́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ơ ự ̣ ̉ ̉ ́ ́ đoan khac nhau, khac v i ly thuyêt phân tich s phat triên thông qua cac yêu san xuât.
́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ ư ử ư ̉ ̣ ̣ ̣ Ly thuyêt cua ông đi t ́ ̀ gôc đô kinh tê lich s , no nghiên c u tiên đô, qua trinh phat
́ ̀ ́ ̀ ư ự ̉ ̉ ̉ ́ ̀ triên cua nên kinh tê t ́ ́ ̀ thâp ma đi đên đinh cao nhât. W. Rostow cho răng s phat
̃ ́ ́ ́ ́ ư ̉ ̉ ̉ ̉ ̣ triên cua môi n ́ ươ c nhât thiêt phai trai qua 5 giai đoan đi t ̀ thâp đên cao:
1. XH truyên thông:
̃ ̀ ́ ̀ ́ ư ơ ư ́ ơ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ V i nh ng đăc tr ng c ban la không co khoa hoc hiên đai,
́ ̀ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ̉ ̣ phân bô tai nguyên qua nhiêu va không co hiêu qua nông nghiêp, phân bô it trong
́ ́ ́ ́ ơ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ̉ nông nghiêp chê tao, c câu XH cân nhăc, năng xuât lao đông thâp, thu nhâp đu
́ ̀ ̀ ́ ́ Ư ́ ơ ̣ ̉ sông. ng v i giai đoan nay la cac n ́ ̀ ơ ươ c Châu Âu th i Trung Cô.
2. Chuân bi cât canh:
̀ ́ ̃ ́ ́ ́ ơ ư ́ ơ ́ ơ ̉ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ V i đăc trung c ban la: Ap dung nh ng biên phap m i trong
́ ̀ ̃ ́ ́ ̀ ́ ́ ơ ư ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ san xuât nông nghiêp va công nghiêp chê tao, xuât hiên nh ng c chê tai chinh
̀ ́ ư ươ ̉ ở ̉ ̣ ̣ ̣ ̉ ̣ nh : ngân hang, cai thiên cac ph ng tiên giao thông vân tai đê m rông th ươ ng
́ ̀ ́ ́ ̀ ́ ơ ơ ̣ ̉ ̣ ̉ ̉ ̣ ̉ ̣ ̃ mai, đa co tâng l ự ớp chu xi nghiêp đu kha năng th c hiên đôi m i c câu ha tâng
́ ́ ̀ ́ ̃ ́ ́ ́ ̀ ́ ư ̉ ̣ ̣ ́ Ư ự san xuât. Băt đâu xuât hiên nh ng khu v c co tac đông lôi keo nên kinh tê. ng
̀ ̀ ̀ ̣ ̣ ́ ̀ ́ ơ ơ v i giai đoan nay la th i ky công nghiêp hoa.
3. Cât canh: V i cac đăc tr ng: Tôc đô tăng tr
́ ́ ́ ́ ̀ ư ́ ơ ưở ư ̣ ̣ ̉ ̣ ̀ ng nhanh va ty lê đâu t ̀ cho nên
́ ́ ̃ ́ ̃ ư ̉ ̉ ̉ ̉ ̣ ̣ ́ ̣ kinh tê khoang 510% tông san phâm quôc dân, ap dung nh ng biên phap ky thuât
̀ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̉ ư ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ va tô ch c hiên đai vao san xuât nông nghiêp va công nghiêp, co cac nganh công
́ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ơ ơ ̀ ơ ơ ̣ ̣ nghiêp m i, l n ra đ i. Mă ̉ ̣t khac c câu kinh tê chinh tê trong giai đoan nay phai
́ ́ ́ ́ ́ ́ ̃ ự ự Ở ̉ ́ cho phep khai thac cac xung l c kinh tê trong tât ca cac linh v c kinh tê. giai
̀ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ượ ư ự ̣ ́ đoan nay qua trinh cât canh đ ́ c băt đâu t ̀ ̀ khu v c đâu đan rôi t ́ ̣ ự ơ i khu v c đia
́ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ư ự ̣ ̉ ̣ ̃ ly, nganh ky thuât kinh tê, t ̀ đo keo theo s phat triên môt sô nganh khac (giai
̀ ̣ ̉ đoan nay khoang 30 năm).
4. Chuyên t
̀ ́ ̀ ̃ ư ư ơ ̣ ̉ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ơ ự i s chin mui vê kinh tê: ́ ư ơ v i nh ng đăc tr ng: Ty lê đâu t lên t ́ i 10
ễ
ả
Gi ng viên: Nguy n Văn Vũ An
9
́ ́ ̀ ́ ự ưở ơ ̉ ̉ ̉ ̣ ̣ 20% tông san phâm quôc dân, xuât hiên nhiêu c c tăng tr ́ ng m i, tôc đô tăng
ế ọ
ể
Kinh t
h c phát tri n
̀ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ơ ́ ơ ̣ GNP nhanh h n nhiêu so v i tôc đô tăng dân sô, nên kinh tê đong vai tro quan
́ ̀ ươ ̣ ̣ ̣ ̉ trong trong ngoai th ng thê gi ́ ơ i (giai đoan nay khoang 40 năm).
̀ ̃ ̀ ̃ ̀ ưở ́ ơ ư ư ̣ ̣ ̣ ̉ ̣ 5. Tr ́ ng thanh – xa hôi tiêu dung cao, hang loat: v i nh ng đăc tr ng ti lê cao cac
̀ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ượ ̉ ̣ ̣ ̀ nguôn tai nguyên đ c dung cho san xuât hang tiêu dung va dich vu, công nhân
́ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ơ ượ ̣ ̣ ̣ ̣ lanh nghê, lao đông tri tuê tăng nhanh, môt bô phân l n tai nguyên đ ̀ c dung cho
́ ̀ ̀ ́ ́ ̃ ợ ượ ư ̣ ̣ ̉ ́ phuc l i va an ninh. Quôc gia thinh v ̀ ng, xa hôi hoa san xuât cao nh ng dân dân
́ ́ ́ ưở ̣ ̉ co dâu hiêu giam sut tăng tr ng.
̣ Nhân xet:́
́ ́ ́ ̃ ̃ ́ ́ ự ư ư ̉ ̉ ̣ Ly thuyêt cua Rostow co căn c ́ ứ th c tê không thê chôi cai nh ng co nh ng han
́ chê sau:
- Tăng tr
́ ̀ ̀ ́ ưở ư ́ư ̣ ̣ ̣ ng la môt qua trinh liên tuc ch không phai ̉ ̉ đ t đoan nên không thê
̀ ̃ ́ ́ ư ̣ ự ư ưở ̣ ̣ ́ phân chia thanh nh ng giai đoan chinh xac nh vây. Măt khac, s tăng tr ng va ̀
́ ́ ́ ̉ ở ̣ ̉ ̣ ́ phat triên môt sô n ́ ́ ươ c không nhât thiêt phai giông phân chia 5 giai đoan nh ư
́ ́ ̀ ̀ ̀ ̉ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ trên, câu hoi đăt ra la “Tai sao cât canh lai xay ra ́ ở ươ n c nay ma không xay ra ở
́ ́ ́ ư ượ ̉ n ́ ́ ươ c khac?” Ly thuyêt ch a giai thich đ ́ ̀ c điêu đo.
́ ́ ́ ́ ̀ ̃ ̀ ́ ̣ ̣ ̉ ̉ - Cach tiêp cân không lây tinh đăc thu cua môi n ́ ́ ươ c lam điêm xuât phat.
́ ́ ́ ́ ư ự ưở ́ ư ư ư ̉ - Ly thuyêt Rostow chi nghiên c u s tăng tr ng ch ch a đi sâu nghiên c u va ̀
́ ̉ ́ ́ phân tich phat triên kinh tê.
́ ́ ́ ́ ư ̉ ̃ b/ Y nghia rut ra t ̀ ́ ư ự s nghiên c u ly thuyêt cua Rostow:
́ ́ ́ ̃ ̃ ̀ ́ ́ ̃ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ - Co y nghia trong viêc xac đinh trinh đô phat triên cua môi quôc gia trong môi giai
đoan.̣
́ ̀ ́ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ̃ ̀ ̀ ́ ́ ự ư ợ ̉ ̀ - Ly thuyêt nay g i y vê s thuc đây hoan thanh nh ng tiên đê cân thiêt nao đo cho
̃ ́ ươ ư ̉ ̉ ̣ ự s phat triên cua môi n ̀ ́ c trong t ng giai đoan.
̀ ́ ư ̣ ̉ ̣ Đ a ra nhân xet́
̀ nôi dung ly thuyêt cua Harrod Domar. ́ ́ ̀ ́ ̃ ́ ́ ư ̣ ̉ ̃ Câu 10: Hay trinh bay ̀ ̀ ư viêc nghiên c u cua ly thuyêt nay va y nghia t .
́ ̣ ̉ ́ a/ Nôi dung ly thuyêt cua Harrod Domar :
ề ả ế ủ ủ ế ạ ọ ủ N n t ng lý thuy t c a Lý Thuy t Giai Đo n c a Rostow và tr ng tâm c a
ề ự ế ế ệ ấ ừ ưở thuy t đó v s ti t ki m xu t phát t mô hình tăng tr ng HarrodDomar (HĐ).
ễ
ả
Gi ng viên: Nguy n Văn Vũ An
10
ươ Ph ủ ng trình chính c a mô hình HD là:
ế ọ
ể
Kinh t
h c phát tri n
́ ậ ố ỷ ế ệ Trong đó Y là thu nh p qu c dân, s là t ́ suât ti t ki m quôc gia và k t lỷ ệ
ế ế ủ ứ ể ố ả ượ v n/s n l ng. Vì th v bên trái c a bi u th c này là t ỷ ệ l ậ ủ gia tăng c a thu nh p
ế ỷ ệ ớ ổ ố ậ ố qu c dân. V i m t ị ộ k luôn n đ nh và vì th t l gia tăng thu nh p qu c dân t ươ ng
ứ ớ ỷ ế ệ ế ụ ế ỷ ệ ố ả ượ ng v i t ́ suât ti ủ ề t ki m c a n n kinh t . Ví d , n u t v ns n l l ng là 3, khi
ưở ư ỷ ấ ế ệ ế ẽ đó t ỷ ệ l tăng tr ng là 5%, t ỷ ấ ế su t ti t ki m s là 15%. N u nh t su t ti ệ t ki m
ỉ ch là 5%.
́ ̣ ́ ́ : b/ Nhân xet ly thuyêt
Ư ̉ u điêm:
́ ̀ ̃ ́ ư ̉ ự ư ̉ ̣ ̣ ̣ Chi sô gia tăng t ́ ̀ ban – Đâu ra: vân dung đa đê ra kê hoach cho s u tiên phat
̀ ́ ̀ ́ ́ ̀ ự ự ̉ ̉ ̣ ̣ ̉ ́ ̀ triên cua môt nganh hay môt khu v c nao đo cua nên kinh tê quôc dân, d a vao đo
̃ ́ ̃ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ̉ ư ư ơ ̉ ́ cung co thê đ a ra nh ng chinh sach điêu chinh c câu kinh tê khi xet t ́ ơ i môi t ươ ng
̃ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ự ư ̣ ́ quan gi a nguôn tai chinh va nguôn nhân l c hiên co.
̣ Han chê:́
́ ́ ́ ́ ́ ̀ ̃ ̀ ́ ư ư ̉ Nêu nh xem xet no trên cac n ́ ươ c đang phat triên, vi nh ng n ́ ́ ươ c nay co cai
́ ́ ̀ ́ ́ ́ ư ̉ ̣ ̣ ̀ vong l ́ ẩn quân (thu nhâp thâp, tiêt kiêm thâp, đâu t ̃ thâp, tich luy thâp, năng suât laó
́ ̀ ̀ ở ̣ ươ ̣ ̣ ̉ đông thâp...) ́ . Măt khac ́ cac n ́ ́ ươ c đang phat triên thi tr ́ ̀ ng tai chinh va thi tr ̀ ̣ ươ ng
̀ ̀ ̃ ̀ ̃ ̀ ́ ̀ ượ ư ̣ ̣ ̣ hang hoa h ́ ́ o tạ đông yêu ́ ơ t. Ro rang la toan bô tiêt kiêm se không đ c đ a ra đâu t ư
hêt.́
́ ̃ ́ ́ ́ ́ ̉ ̣ ̉ ̉ Ly thuyêt Harrod – Dornar không giai thich ro môt sô điêm khac nhau căn ban
̃ ́ ́ ́ ́ ưở ư ươ ̣ ̣ ̣ ự trong s tăng tr ng gi a cac quôc gia, trong khi moi ng ̀ i muôn biêt tai sao lai co ́
̃ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ơ ư ự ư ̉ ̉ ́ ự s khac nhau rât l n gi a cac n ̀ ́ ươ c, cac khu v c vê chi sô gia tăng t ban – đâu ra.
ệ ị Câu 11: Anh/Ch hãy trình bày . khái ni m nghèo đói
ề ế ề ạ ộ ố ươ ệ Nghèo là m t tình tr ng thi u th n v nhi u ph ậ ư ng di n nh : Thu nh p
ơ ộ ạ ơ ả ữ ế ế ậ ầ ị ủ ế thi u do b thi u c h i t o thu nh p, thi u nh ng nhu c u c b n hàng ngày c a
ễ ị ổ ấ ắ ộ ố ế ể ả ả ươ cu c s ng, thi u tài s n đ tiêu dùng lúc b t tr c x y ra và d b t n th ng tr ướ c
ữ ấ nh ng m t mát.
ươ ự ố ộ ị H i ngh ch ng nghèo đói khu v c châu Á – Thái Bình D ng do ESCAP t ổ
ứ ạ ư ư ố ị Nghèo là ch c t i Băng C c, Thái Lan (tháng 9/1993) đã đ a ra đ nh nghĩa nh sau:
ộ ộ ư ạ ậ ỏ tình tr ng m t b ph n dân c không đ ượ ưở c h ầ ơ ả ng và th a mãn các nhu c u c b n
ườ ữ ầ ượ ừ ộ ủ c a con ng i mà nh ng nhu c u này đã đ ậ c xã h i th a nh n tùy theo trình đ ộ
ễ
ả
Gi ng viên: Nguy n Văn Vũ An
11
ế ủ ị ộ ể phát tri n kinh t ụ ậ xã h i và phong t c t p quán c a đ a ph ươ . ng
ế ọ
ể
Kinh t
h c phát tri n
ứ ệ ả ộ B n thân khái ni m nghèo đói nó cũng bao hàm m c đ nghèo khác nhau, vì
ư ườ ư ả ộ trong các nhóm dân c có ng ấ ư i thu c nhóm nghèo nh ng ch a ph i nghèo nh t
ế ậ ị ơ ạ ộ ớ trong xã h i mà b r i vào tình tr ng đói kém, do đó, v i cách ti p c n khác nhau v ề
ố ẽ ế ạ ệ ưỡ tình tr ng thi u th n s phân bi t ng ng nghèo khác nhau.
ượ ệ ệ ạ ậ ố Nghèo đ c nh n di n trên 2 khía c nh: Nghèo đói tuy t đ i (Absolute
ươ ố Poverty) và nghèo đói t ng đ i (Relative Poverty).
̀ ̃ ̀ ̀ ́ ̣ ̉ ́ Câu 12: Anh/Chi hay trinh bay nguyên nhân chinh cua ngheo đoi.
́ ữ ế ẫ ượ ệ ế Nh ng nguyên nhân chính d n đ n nghèo đoi đ c li t kê ra là chi n tranh , cơ
ụ ị ươ ạ ị ấ c u chính tr (thí d nh ế ộ ộ ư ch đ đ c tài , các quy đ nh th ng m i qu c t ố ế không
ơ ấ ằ ế ậ ằ ố công b ng), c c u kinh t (phân b thu nh p không cân b ng, tham nhũng, nợ quá
ề ế ồ ự ữ ế ệ ả ề nhi u, n n kinh t không có hi u qu , thi u nh ng ngu n l c có th tr ể ả ề ti n
ượ ấ ạ ố ụ ậ ụ ậ đ c), th t b i qu c gia, t t h u v ề công nghệ, t t h u v ề giáo d cụ , thiên tai, d chị
ể ẳ b nhệ , dân số phát tri n quá nhanh và không có bình đ ng nam n ữ.
ế ố ự ể ươ ế ấ Y u t nguy hi m chính cho s nghèo t ố ng đ i là th t nghi p ệ ệ và thi u vi c
ế ố ữ ể ằ ậ ấ ố làm. Ngoài ra nh ng y u t nguy hi m khác là phân b thu nh p quá m t cân b ng,
ụ ế ậ thi u giáo d c và ệ b nh t t mãn tính .
ủ ể ệ ị Câu 13: Anh/Ch hãy nêu vai trò c a công nghi p trong phát tri n kinh t ế
ệ ượ ủ ạ ủ ề ừ ậ ế ể ệ Công nghi p đ c th a nh n là ngành ch đ o c a n n kinh t , th hi n qua:
ệ ưở ậ ố 1. Công nghi p tăng tr ng nhanh và làm gia tăng nhanh thu nh p qu c gia
ự ủ ệ ẳ ấ ộ ơ Năng su t lao đ ng c a khu v c công nghi p cao h n h n các ngành kinh t ế
ế ố ộ ế ị ậ ẩ ấ khác, mà năng su t lao đ ng là y u t quy t đ nh nâng cao thu nh p, thúc đ y nhanh
ưở ệ ậ ớ ố tăng tr ng công nghi p và đóng góp ngày càng l n vào thu nh p qu c gia. Công
ệ ọ ườ ứ ụ ổ ớ nghi p có vai trò quan tr ng này là do th ng xuyên đ i m i và ng d ng công
ả ả ữ ệ ế ệ ẩ ơ ườ ổ ị ngh tiên ti n, h n n a, giá c s n ph m công nghi p th ơ ng n đ nh và cao h n
ẩ ớ ướ ả so v i các s n ph m khác ở ả ị ườ c th tr ng trong và ngoài n c.
ấ ư ệ ả ấ ậ ị ế ệ 2. Công nghi p cung c p t li u s n xu t và trang b kĩ thu t cho các ngành kinh t
ấ ừ ặ ủ ả ộ ộ ể ệ ẩ ậ ả Xu t phát t ẩ đ c đi m c a s n ph m công nghi p, m t b ph n s n ph m
ệ ả ứ ư ệ ả ấ ấ công nghi p s n xu t có ch c năng là t ạ li u s n xu t. Do đó, nó còn là ngành t o
ệ ề ế ả ộ ế ạ ra tác đ ng hi u qu dây chuy n đ n các ngành kinh t ơ ở ậ khác và t o ra c s v t
ậ ủ ề ấ ch t kĩ thu t c a n n kinh t ế .
ễ
ả
Gi ng viên: Nguy n Văn Vũ An
12
ạ ộ ệ ậ ấ ư 3. Công nghi p cung c p đ i b ph n hàng tiêu dùng cho dân c
ế ọ
ể
Kinh t
h c phát tri n
ệ ả ẩ ấ ế ế ữ Nông nghi p cung c p nh ng s n ph m tiêu dùng thi ầ ứ t y u đáp ng nhu c u
ườ ữ ệ ả ẩ ấ ơ ơ ả ủ c b n c a con ng i. Công nghi p khác h n, cung c p nh ng s n ph m tiêu dùng
ặ ở ạ ạ ơ ả ngày càng phong phú và đa d ng (ăn, m c, , đi l i, vui ch i, gi i trí,...). Khi thu
ư ể ậ ắ ớ ế nh p dân c tăng g n v i quá trình phát tri n kinh t ầ thì nhu c u con ng ườ ạ i l i cao
ể ủ ớ ơ ữ ứ ự ệ ớ ầ ơ h n và m i h n. Chính s phát tri n c a công nghi p m i đáp ng nh ng nhu c u
ồ ờ ổ ủ ẫ ườ thay đ i này và đ ng th i nó l ạ ướ i h ng d n tiêu dùng c a con ng i.
ệ ệ ề ấ ộ 4. Công nghi p cung c p nhi u vi c làm cho xã h i
ướ ủ ệ ệ ấ ộ ộ ượ D i tác đ ng c a công nghi p, năng su t lao đ ng nông nghi p đ c nâng
ư ự ệ ể ệ ề ạ ỏ ộ ị cao t o đi u ki n d ch chuy n lao đ ng ra kh i khu v c nông nghi p, nh ng không
ả ưở ả ượ ế ủ ự ệ ệ nh h ng đ n s n l ể ng nông nghi p. S phát tri n c a công nghi p làm m ở
ệ ề ả ả ấ ớ ớ ị ụ ầ ộ r ng nhi u ngành s n xu t m i, khu công nghi p m i và c các ngành d ch v đ u
ư ậ ệ ệ ầ ẩ ả ộ vào và đ u ra s n ph m công nghi p, và nh v y thu hút lao đ ng nông nghi p và
ả ệ ế ộ gi i quy t vi c làm cho xã h i.
ệ ể ệ ẩ 5. Công nghi p thúc đ y nông nghi p phát tri n
ế ố ầ ữ ệ ệ ấ Vì công nghi p cung c p cho nông nghi p nh ng y u t ọ đ u vào quan tr ng
ư ứ ọ ố ừ ệ ươ nh phân bón hóa h c, th c ăn gia súc, thu c tr sâu b nh, máy móc, ph ệ ng ti n
ơ ữ ệ ể ầ ấ ậ v n chuy n làm tăng năng su t. H n n a, công nghi p còn góp ph n làm tăng giá tr ị
ệ ể ậ ả ẩ ằ ả s n ph m nông nghi p, b ng cách cho phép v n chuy n nông s n nhanh chóng t ớ i
ị ườ ự ữ ư ỏ ề ấ ả ả ả ơ ơ th tr ng tránh h h ng, tăng gia s n xu t nhi u h n; b o qu n, d tr lâu h n đ ể
ờ ơ ộ ch c h i tăng giá,...
ơ ở ạ ầ ệ ạ ấ ớ ệ ặ M t khác, công nghi p còn có vai trò r t l n trong vi c t o ra c s h t ng,
ổ ộ ặ làm thay đ i b m t nông thôn.
ủ ệ ề ị Câu 14: Anh/Ch hãy trình bày vai trò c a nông nghi p trong n n kinh t ế
ấ ươ ự ự ẩ 1. Cung c p l ng th c th c ph m
ầ ướ ự ề ể ệ ướ ế H u h t các n c đang phát tri n đ u d a vào nông nghi p trong n c đ ể
ấ ươ ự ổ ự ự ả ạ ả ẩ ị cung c p l ng th c th c ph m cho tiêu dùng, nó t o nên s n đ nh, đ m b o an
toàn cho phát tri n.ể
ế ố ầ ủ ả ẩ ấ ằ ầ ậ Cũng c n chú ý r ng, nh p kh u các y u t ậ đ u vào c a s n xu t (nguyên v t
ệ ế ị ệ ấ ả ấ ậ ả ố li u, máy móc, thi ẩ t b cho s n xu t) làm tăng v n s n xu t, còn vi c nh p kh u
ố ả ự ự ể ề ấ ẩ ươ l ng th c th c ph m là đ tiêu dùng, không gia tăng v n s n xu t cho n n kinh
ễ
ả
Gi ng viên: Nguy n Văn Vũ An
13
.ế t
ế ọ
ể
Kinh t
h c phát tri n
ệ ệ ấ 2. Cung c p nguyên li u cho công nghi p
ệ ừ ủ ự ệ ể ầ ọ Nguyên li u t nông nghi p là đ u vào quan tr ng cho s phát tri n c a các
ế ế ệ ả ầ ạ ệ ngành công nghi p ch bi n nông s n trong giai đo n đ u quá trình công nghi p
ở ề ướ ể hóa nhi u n c đang phát tri n.
ạ ệ ế ẩ ả ấ ấ 3. Cung c p ngo i t ề cho n n kinh t thông qua xu t kh u nông s n
ướ ầ ấ ớ ạ ệ ể ề ể ề Các n c đang phát tri n đ u có nhu c u r t l n v ngo i t ẩ ậ đ nh p kh u
ậ ư ế ị ư ự ả ấ ượ ướ máy móc, v t t , thi ệ t b , nguyên li u mà ch a t s n xu t đ c trong n ộ c. M t
ạ ệ ầ ứ ượ ả ẩ ầ ph n nhu c u ngo i t ể đó, có th đáp ng đ ấ c thông qua xu t kh u nông s n.
ượ ể ạ ồ ươ ả Nông s n còn đ ể c coi là ngu n hàng hóa đ phát tri n ngành ngo i th ng ở
ầ ạ giai đo n đ u.
ộ ố ướ ể ủ ử ị ố ượ Trong l ch s , quá trình phát tri n c a m t s n ấ c cho th y v n đ c tích lũy
ệ ạ ữ ẩ ấ ườ ừ t nh ng ngành nông nghi p t o ra hàng hóa xu t kh u. Đó là tr ợ ủ ng h p c a các
ướ ụ ể ả ạ ỹ ệ n c Úc, Canada, Đan M ch, Th y Đi n, Tân Tây Lan, M , và c Vi t Nam.
ấ ố ế 4. Cung c p v n cho các ngành kinh t khác
Thông qua:
ư ự ế ạ ồ ừ ế ấ ệ ế ấ ẩ D ng tr c ti p: Nh ngu n thu t thu đ t nông nghi p, thu xu t kh u nông
ẩ ư ệ ả ệ ấ ồ ượ ậ ậ ả s n, nh u kh u t li u s n xu t nông nghi p. Ngu n thu này đ c t p trung vào
ướ ể ầ ư ể ngân sách nhà n c và dùng đ đ u t cho phát tri n kinh t ế .
ủ ế ả ạ ớ ướ ướ D ng gián ti p: V i chính sách qu n lý giá c a nhà n c theo xu h ng là giá
ệ ệ ề ạ ả ẩ ơ ả s n ph m công nghi p tăng nhanh h n giá nông s n, t o đi u ki n cho gia tăng
ệ ừ ủ ệ nhanh tích lũy công nghi p t “hy sinh” c a nông nghi p.
ị ườ ể ộ ị 5. Làm phát tri n th tr ng n i đ a
ị ườ ệ ủ ả ớ ộ Nông nghi p và nông thôn là th tr ẩ ủ ế ng r ng l n và ch y u c a s n ph m
ướ trong n c.
ủ ệ ườ ố ớ ạ Vi c tiêu dùng c a ng ư i nông dân và m ng dân c nông thôn đ i v i hàng
ồ ỗ ụ ậ ệ ụ ệ ả hóa công nghi p, hàng hóa tiêu dùng (v i, đ g , d ng c gia đình, v t li u xây
ư ệ ả ấ ố ừ ự d ng), hàng hóa t li u s n xu t (phân bón, thu c tr ụ sâu, nông c , trang thi ế ị t b ,
ề ặ ị ườ ự ể ủ máy móc) là tiêu bi u cho s đóng góp v m t th tr ệ ng c a ngành nông nghi p
ể ế ố ớ đ i v i quá trình phát tri n kinh t .
ả ệ ự ồ ươ ự ự ẩ S đóng góp này cũng bao g m c vi c bán l ng th c, th c ph m và nông
ễ
ả
Gi ng viên: Nguy n Văn Vũ An
14
ệ ế ả s n nguyên li u cho các ngành kinh t khác.
ế ọ
ể
Kinh t
h c phát tri n
ườ ể ế ệ ư ế ộ Câu 15: Môi tr ng và phát tri n kinh t xã h i có quan h nh th nào?
ế ệ ố ề ậ ề ấ ộ ể Phát tri n kinh t xã h i là quá trình nâng cao đi u ki n s ng v v t ch t và
ườ ủ ả ậ ả ế ệ ả ệ ấ ấ ầ ủ tinh th n c a con ng i qua vi c s n xu t ra c a c i v t ch t, c i ti n quan h xã
ấ ượ ủ ừ ể ộ h i, nâng cao ch t l ế ng văn hoá. Phát tri n là xu th chung c a t ng cá nhân và c ả
ườ ữ ườ ự ố loài ng ố i trong quá trình s ng. Gi a môi tr ể ng và s phát tri n có m i quan h ệ
ẽ ườ ố ượ ị ủ ự ể ặ ế ứ h t s c ch t ch : môi tr ng là đ a bàn và đ i t ng c a s phát tri n, còn phát
ổ ủ ế ể ạ ườ tri n là nguyên nhân t o nên các bi n đ i c a môi tr ng.
ế ộ ượ ể ừ ả ệ ố Trong h th ng kinh t xã h i, hàng hoá đ c di chuy n t ấ ư s n xu t, l u
ủ ể ệ ố ớ thông, phân ph i và tiêu dùng cùng v i dòng luân chuy n c a nguyên li u, năng
ế ả ầ ả ẩ ở ạ ươ ớ ượ l ng, s n ph m, ph th i. Các thành ph n đó luôn tr ng thái t ng tác v i các
ầ ự ệ ố ộ ủ ườ ồ ạ ị thành ph n t nhiên và xã h i c a h th ng môi tr ng đang t n t i trong đ a bàn
ệ ố ự ữ ườ ạ đó. Khu v c giao nhau gi a hai h th ng trên là môi tr ng nhân t o.
ạ ộ ủ ể ế ộ ườ ể ệ ở Tác đ ng c a ho t đ ng phát tri n đ n môi tr ng th hi n ạ khía c nh có l ợ i
ả ạ ườ ự ặ ạ ầ ế là c i t o môi tr ng t nhiên ho c t o ra kinh phí c n thi ự ả ạ t cho s c i t o đó,
ư ễ ể ườ ự ặ ặ nh ng có th gây ra ô nhi m môi tr ng t ạ nhiên ho c nhân t o. M t khác, môi
ườ ự ế ự ể ờ ồ ế ộ tr ng t ộ nhiên đ ng th i cũng tác đ ng đ n s phát tri n kinh t xã h i thông qua
ố ượ ệ ồ ạ ộ ủ vi c làm suy thoái ngu n tài nguyên đang là đ i t ể ng c a ho t đ ng phát tri n
ạ ộ ố ớ ặ ạ ả ế ự ộ ho c gây ra th m ho , thiên tai đ i v i các ho t đ ng kinh t xã h i trong khu v c.
Ở ể ố ộ ế ướ các qu c gia có trình đ phát tri n kinh t khác nhau có các xu h ng gây ô
ễ ườ ụ nhi m môi tr ng khác nhau. Ví d :
ố ế ớ ở ư ừ ễ ướ Ô nhi m do d th a: 20% dân s th gi i các n ệ ử ụ c giàu hi n s d ng 80%
ượ ủ ườ tài nguyên và năng l ng c a loài ng i.
ữ ễ ườ ổ ở ướ ỉ Ô nhi m do nghèo đói: nh ng ng i nghèo kh các n c nghèo ch có con
ườ ừ ể ấ đ ả ng phát tri n duy nh t là khai thác tài nguyên thiên nhiên (r ng, khoáng s n,
ệ ố ườ ố ạ nông nghi p,...). Do đó, ngoài 20% s ng i giàu, 80% s dân còn l ỉ ử ụ i ch s d ng
ầ ượ ủ ườ 20% ph n tài nguyên và năng l ng c a loài ng i.
ữ ẫ ườ ế ự ể ệ ẫ ấ Mâu thu n gi a môi tr ng và phát tri n trên d n đ n s xu t hi n các quan
ế ệ ề ể ặ ni m ho c các lý thuy t khác nhau v phát tri n:
ự ể ế ỉ ưở ế ằ Lý thuy t đình ch phát tri n là làm cho s tăng tr ng kinh t ặ b ng (0) ho c
ễ
ả
Gi ng viên: Nguy n Văn Vũ An
15
ể ả ủ ệ ấ ị mang giá tr () đ b o v tài nguyên thiên nhiên c a trái đ t.
ế ọ
ể
Kinh t
h c phát tri n
ộ ố ọ ạ ề ặ ự ấ ấ ả M t s nhà khoa h c khác l ệ ể i đ xu t l y b o v đ ngăn ch n s nghiên
ứ c u, khai thác tài nguyên thiên nhiên.
ườ ữ ư ệ ề ể Năm 1992 các nhà môi tr ng đã đ a ra quan ni m phát tri n b n v ng, đó là
ấ ượ ể ộ ườ ữ ữ ằ ứ phát tri n trong m c đ duy trì ch t l ng môi tr ng, gi cân b ng gi a môi
ễ
ả
Gi ng viên: Nguy n Văn Vũ An
16
ườ ể tr ng và phát tri n.
