Bài giảng Kinh tế phát triển - Chương 2: Tổng quan về phát triển kinh tế

Chương này cung cấp một cái nhìn tổng quan về phát triển kinh tế, bao gồm các khái niệm cơ bản, bản chất và nội dung của quá trình này. Đồng thời, chương cũng giới thiệu các giai đoạn phát triển kinh tế theo lý thuyết của Rostow và thảo luận về vai trò của Nhà nước và thị trường trong quá trình phát triển.

Tài liệu này hướng đến sinh viên, nhà nghiên cứu và những người quan tâm đến lĩnh vực kinh tế học phát triển, đặc biệt là các lý thuyết về tăng trưởng và phát triển kinh tế. Nó cung cấp kiến thức nền tảng vững chắc về các khái niệm, giai đoạn và yếu tố ảnh hưởng đến quá trình phát triển kinh tế của một quốc gia.

Chương 2 trình bày tổng quan sâu rộng về phát triển kinh tế, bắt đầu bằng việc định nghĩa và làm rõ bản chất cũng như nội dung của khái niệm này. Phát triển kinh tế được hiểu là một quá trình tăng tiến toàn diện của nền kinh tế, bao gồm sự gia tăng thu nhập, tiến bộ cơ cấu kinh tế và giải quyết các vấn đề xã hội, với mục tiêu tổng thể là nâng cao mức sống dân cư. Nội hàm của phát triển kinh tế được phân tích theo cả nội dung (phát triển nền kinh tế, lĩnh vực kinh tế, lĩnh vực xã hội) và quan điểm triết học (thay đổi về lượng và biến đổi về chất). Phần trọng tâm của chương là phân tích chi tiết năm giai đoạn phát triển kinh tế theo lý thuyết của W. Rostow: giai đoạn nền kinh tế truyền thống (sản xuất nông nghiệp thủ công, năng suất thấp), giai đoạn chuẩn bị cất cánh (áp dụng khoa học kỹ thuật, phát triển giáo dục, thay đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp - công nghiệp), giai đoạn cất cánh (tăng trưởng nhanh các ngành công nghiệp chủ đạo, tích lũy vốn, vai trò can thiệp của Chính phủ), giai đoạn trưởng thành (ngoại thương phát triển, khoa học kỹ thuật ứng dụng rộng rãi, cơ cấu kinh tế công nghiệp - dịch vụ - nông nghiệp), và giai đoạn xã hội tiêu dùng cao (thu nhập bình quân đầu người cao, sản xuất đa dạng, cơ cấu kinh tế dịch vụ - công nghiệp). Cuối cùng, chương đề cập đến quan điểm lựa chọn con đường phát triển và vai trò tương tác giữa Nhà nước và thị trường trong việc thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế.