Nghiên cứu chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật của bò sữa Úc nhập nội tại Việt Nam

NguyÔn H÷u L−¬ng –

Nghiªn cøu mét sè chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt cña bß s÷a

c . . .

Nghiên cứu một số chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật của bò sữa Úc nhập nội Việt Nam

(năm 2002-2004)

Nguyễn Hữu Lương

, Đỗ Kim Tuyên

, Hoàng Kim Giao

, Nguyễn Viết Hải

Vũ Văn Nội

, Lã Văn Thảo

, Trần Sơn Hà

, Vũ Ngọc Hiệu

, Nguyễn Sức Mạnh

Nguyễn Hùng Sơn

và Nguyễn Thị Dương Huyền

Viện Chăn nuôi;

Cục Chăn nuôi -Bộ NN &PTNT;

Vụ Khoa học và Công nghệ - Bộ NN &PTNT;

Đại học Nông nghiệp 1

Tác giả để liên hệ: ThS. Nguyễn Hữu Lương, Phó Trưởng phòng Phòng Khoa Học & HTQT, Viện Chăn nuôi;

ĐT: 04-8 386 131 / 0912177526; Fax: 04-8 389 775; E-mail: huuluong2004@yahoo.com

Abstract

Study on economical and technical aspects of Australian dairy cows imported to Vietnam

During the period from Dec 2001 to July 2004, 10,356 dairy cows from USA, Australia, New Zealand

and Thailand had been imported by Vietnamese dairy producers. There were 6 units involving in the project and

main findings were as follows:

Culling rate of the imported dairy herd was 11.8%; disease infection rate in heifers, weaners, and cows

were 35.7, 21.1, and 43.2%, respectively. Age at the first pregnancy of cows was 24.6 months of age which was

older than USA cows (P<0.05). The highest figures were 25.9 and 25.5 months, respectively found in Ha Nam

and Ho Chi Minh city and the lowest were 23.3 and 21.6 months in Moc Chau and Lam Dong. The milk yield of

305 days was 3,748kg and the highest figures were recorded in Moc Chau and Lam Dong. Fat and protein

contents of milk were 3.39 and 3.27%, respectively. The live weight at birth and at 18 months of age of calves

were 27.5 and 303kg, respectively. Age of the first calving of progeny born in Vietnam was 26.6 - 27.4 months

of age. The highest milk production cost was found in Thanh Hoa (3.658 VND/kg) and the lowest in Moc Chau

(2.544 VND/kg) in 2004.

Key words: Australian dairy cows, milk yield, disease infection, milk production cost.

Đặt vấn đề

Đàn bò sữa đã phát triển với tốc độ nhanh. Nhiều đơn vị đã tiến hành nhập bò Holstein

Friesian (HF). Để đánh giá đàn bò nhập nội, chúng tôi tiến hành đề tài: “Nghiên cứu một số

chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật của bò sữa nhập nội Việt Nam (năm 2001-2004)” với mục tiêu xác

định một số chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật của đàn bò sữa thuần chủng nhập vào vùng sinh thái, quy

mô, phương thức chăn nuôi khác nhau.

Vật liệu và phương pháp nghiên cứu

Vật liệu

- Bò sữa giống HF nhập từ úc.

Thời gian

- Từ năm 2002 đến năm 2005

Phương pháp nghiên cứu

Các số liệu được thu thập hằng ngày và cập nhật vào phần mềm quản lý giống bò sữa

(VDM) và quản lý sinh sản (VDM-AI) tại các địa điểm nghiên cứu.

Theo dõi các khả năng sinh trưởng, sinh sản, cho sữa theo phương pháp truyền thống và

hiện đại.

ViÖn Ch¨n nu«i -

T¹p chÝ Khoa häc C«ng nghÖ Ch¨n nu«i

- Sè 4 (Th¸ng 2-2007)

Phân tích chất lượng sữa: mỡ, protein, vật chất khô không mỡ (SNF) bằng máy phân

tích tự động.

Các số liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm Excell (2003) và Minitab (13.1).

Kết quả nghiên cứu

Số lượng giống bò sữa úc được nhập nội

2001-2004 có 6 công ty nhập 10.356 con bò sữa.

- Bò HF úc thuần: 8.815 con (85,17%)

Tuổi bò nhập nội

Bò cái sữa gồm các lứa tuổi 12-15, 15-18 và 18-22 tháng, hậu bị có chửa 4-8 tháng. Bò

giống nhập là do nhu cầu phát triển bò sữa của các địa phương.

Địa điểm nghiên cứu

Đề tài đã tiến hành nghiên cứu tại: Cty CP giống bò sữa Mộc Châu, Trung tâm bò sữa

Hà Nam, Cty CP mía đường Lam Sơn, Cty bò sữa Tp Hồ Chí Minh, Cty CP giống bò sữa

Lâm Đồng, Nông trường Sông Hậu, là đại diện cho một số vùng sinh thái Tây Bắc, ĐB Sông

Hồng, Bắc Trung Bộ, Đông Nam Bộ, Cao nguyên Tây Nguyên, ĐB Sông Cửu Long. Mộc

Châu và Lâm Đồng là nơi thích hợp với sự phát triển của đàn bò HF.

Hình thức sở hữu bò

Sở hữu gia đình: Các hộ gia đình tại Công ty giống bò sữa Mộc Châu vay tiền dự án của

Quỹ phát triển lãi suất thấp. Tại Hà Nam: Các gia đình bỏ tiền, tỉnh trợ giúp và tiền vay ngân

hàng.

Sở hữu Công ty: Công ty TNHH Lam Sơn-Sao Vàng, Công ty cổ phần giống bò sữa

Lâm Đồng, Công ty bò sữa Tp Hồ Chí Minh và Nông trường sông Hậu.

Phương thức chăn nuôi

Đàn bò nuôi với quy mô 3-5con/hộ. Công ty cổ phần giống bò sữa Mộc Châu có quy

mô 10-30con/hộ. Các cơ sở khác, đàn bò được nuôi tập trung với quy mô lớn.

Sự phát triển của đàn bò sữa nhập

Nhằm đáp ứng nhu cầu về giống bò sữa góp phần tăng số lượng và cải tiến di truyền. Bò

sữa nhập từ năm 2001 đến năm 2004

Bảng 1. Số lượng bò sữa nhập của các đơn vị (Con)

Hạng mục Mộc

Châu

Hà

Nam

Thanh

Hoá

Lâm

Đồng

HCM

Cần Thơ Tổng

Nguồn nhập Úc Úc Úc Úc Úc Úc

Số lượng 372 153 322 604 954 113 2518

- Bò tơ 153 153

- Bò hậu bị 358 604 954 13 1929

Trong đó bò có chửa 234 90 231 1 556

- Bò cái sinh sản 14 322 100 436

Trong đó bò có chửa 14 56 70

Năm nhập 2003 2002 2002 2003 2002-03 2002

Tổng số bò úc nhập của báo cáo là: 2.518 con chiếm 24,31% tổng bò nhập, có thể đại

diện cho đàn bò sữa úc nhập nội.

NguyÔn H÷u L−¬ng –

Nghiªn cøu mét sè chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt cña bß s÷a

c . . .

Tỷ lệ loại thải là thấp so với các nước trong khu vực. Tỷ lệ đàn bò loại thải qua các năm

như sau: Cao nhất ở năm thứ 2: 7,5%, năm thứ nhất chiếm 3,26% và năm thứ 3 chiếm 0,89%

(số bò còn lại sau loại thải + số bò nhập mới và bán giống). Đàn cái sinh sản chiếm tỷ lệ cao

nhất khi nhập bò.

Bảng 2. Thải loại đàn bò nhập sau 3 năm (con)

Sinh sản Hậu bị Tơ

Đơn vị Tổng bò

nhập n % n % n %

Tổng bò

thải %

Mộc Châu 372 25 6,72 25 6,72

Hà Nam 153 4 2,61 15 9,80 19 12,42

Thanh Hoá 322 33 10,24 33 10,24

Lâm Đồng 604 13 2,05 13 2,05

TP. HCM 954 116 12,16 39 4,09 155 16,25

Cần Thơ 113 51 45,13 1 0,88 52 46,02

Tổng cộng 2.518 229 9,10 40 1,60 28 1,10 297 11,80

Tổng số bê đẻ ra là 1.216 con. Tỷ lệ nuôi sống toàn đàn là: 92%, nuôi sống bê 0-6 tháng

là: 95%. Bán giống là 702 con chiếm 29% tổng đàn. Bán thịt là 396 con chiếm 16,37% tổng

đàn, tỷ lệ đẻ so với bò cái có khả năng sinh sản 66%. Số bò cuối kỳ: 2.321 con

Tình hình chung của đàn bò sữa nhập

Tỷ lệ loại thải khi nuôi tân đáo 1-2%, sau một năm 3-10%. Tỷ lệ sẩy thai 3-8%. Năng

suất sữa 10-15 lít /ngày (trên 20 lít /ngàycó 5-8%).

Tỷ lệ nuôi sống của đàn bò nhập đạt 95-98%.

Bò nhập về chưa có bệnh lạ, bệnh truyền nhiễm. Bò thường mắc các bệnh sản khoa,

viêm vú, sưng chân, viêm phổi, ký sinh trùng đường máu.

Bảng 3. Chu chuyển đàn bò nhập (con)

Tăng Giảm

Hạng mục

Mua

vào

Đẻ

Chuyển

hạng

Cộng

tăng

Bán

giống

Bán

thịt

Chết

bệnh

Tai

nạn

Chuyển

hạng

Cộng

giảm

Cuối

kỳ

Bò cái sinh sản 436 2650 3086

106

147

1385

1698

1388

Vắt sữa 436

1295 1731 26

972

1084

647

Cạn sữa 1355

1355 25 77

413

614

741

Hậu bị 1929

774

2703

623 28 23

1496

2172

531

Không chửa 1373

390

1763

561

28 20 1

833

1443

320

Có chửa 556

384

940

3 1 663

729

211

Tơ lỡ 153

111

264

157 180

Bê cái 0-6 tháng 737

737

497 611 126

Bê đực 0-6 tháng 479

479

244

764 192

Tổng 2518

1216

3535

7269

702

396

279

3535

5425

2321

Như vậy, nhập bò sữa đã góp phần tăng đàn. Đài Loan tỷ lệ loại thải năm đầu là 20%,

sau lứa đẻ đầu là 25%. Đàn bò sữa HF nhập về có tỷ lệ loại thải thấp.

ViÖn Ch¨n nu«i -

T¹p chÝ Khoa häc C«ng nghÖ Ch¨n nu«i

- Sè 4 (Th¸ng 2-2007)

Bảng 4. Tình hình cảm nhiễm bệnh của đàn bò nhập

Cái tơ lỡ Cái hậu bị Cái sinh sản

Loại bệnh

Cảm

nhiễm Khỏi Loại

thải Chết Cảm

nhiễm Khỏi Loại

thải Chết

Cảm

nhiễm

Khỏi

Loại

thải Chết

Tỷ lệ

(%)

Viêm móng 10 9 1 0 151 138 12 1 224 175 36 13 14.8

Sinh Sản 0 0 0 0 41 32 7 2 521 496 19 6 21.6

KST đường

máu 11 4 0 7 104 95 2 7 92 63 14 15 8.0

Ngoại khoa 52 25 16 11 76 69 5 2 89 82 6 1 8.4

Tai nạn 0 0 0 0 12 6 2 4 38 33 5 1.9

Nội khoa 853 755 58 40 164 149 3 12 158 122 16 20 45.3

Tổng 926 793 75 58 548 489 31 28 1122 971 91 60 100.0

Tỷ lệ (%) 35,7 85.6 9.5 6.3 21,1 89.2 6.3 5.7 43,2 86.5 8.1 5.3

Bò sữa nhập nhiễm bệnh 2.596 lượt con, trong đó cái tơ 35,7%, cái hậu bị 21,1%. Bò

cái sinh sản 43,2% (bệnh sản khoa 21,6%, ngoại khoa 8,4% và nội khoa 45,3%, viêm móng

14,8% của bò bệnh).

Tổng số bò chữa khỏi 2.253 con (86,8%), đàn cái hậu bị là cao nhất (89,2%) và thấp

nhất ở đàn cái tơ (9,5%).

Tổng số bò chết bệnh 146 con (5,6%). Tổng số con bị bệnh là không cao khi nuôi bò sữa

thuần chủng. Bò nhập ở những năm đầu có những cơ sở chưa biết nuôi bò sữa nên bệnh tật

thường xảy ra nhất là các bệnh về móng và sản khoa. Sau 1-2 năm đội ngũ cán bộ thú y và các

hộ chăn nuôi có kinh nghiệm nên đã góp phần tích cực làm giảm thiệt hại đàn bò sữa nhập nội.

Qua kết quả nghiên cứu thể hiện ở những bảng trên bước đầu chúng tôi có nhận xét sau:

Đàn bò sữa nhập nội có thể nuôi ở những vùng khác nhau, tỷ lệ loại thải ở những vùng

nóng ẩm cao hơn vùng cao nguyên. Tỷ lệ loại thải của đàn bò ở Cần Thơ là cao nhất 46,02%

và thấp nhất ở Lâm Đồng 2,84%. Như vậy bò HF nhập nội có năng suất cao cần phải được

nuôi dưỡng tốt hơn, nếu nuôi dưỡng chúng không thoả đáng sẽ gây thiệt hại hơn khi nuôi đàn

bò lai hướng sữa.

Khả năng sinh sản của đàn bò sữa nhập nội

Khả năng sinh sản của đàn bò theo vùng sinh thái

Bảng 5. Tuổi phối chửa đầu và tuổi đẻ đầu (tháng) (Mean ±SD)

Địa điểm n Phối chửa đầu n Tuổi đẻ đầu

Mộc Châu 327 23,3 ± 6,1 327 32,7 ± 6,1

Hà Nam 77 25,5 ± 6,4 77 34,9±6,4

TP Hồ Chí Minh 430 25,9 ± 6,9 430 34,9±6,9

Lâm Đồng 80 21,6 ± 3,5 80 30,4 ± 3,9

Bình quân 914 24,6 ± 6,3 914 33,7 ± 6,3

NguyÔn H÷u L−¬ng –

Nghiªn cøu mét sè chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt cña bß s÷a

c . . .

Tuổi phối chửa lần đầu của bò úc nhập cao nhất tại Tp Hồ Chí Minh (25,9 ± 6,9 tháng).

Sai khác rõ rệt so với các đơn vị khác (P<0,05). Thấp nhất là tại Lâm Đồng (21,6 ± 3,5 tháng)

và Mộc Châu (23, 3 ± 6,1 tháng).

Khoảng cách 2 lứa đẻ 1-2, cao nhất tại Cần Thơ và Tp Hồ Chí Minh (17,9 ± 4,1 tháng).

Tại Mộc Châu (16,1 ± 3,4 tháng), Hà Nam (16,1 ± 2,4 tháng) và Lâm Đồng (14,2 ± 2,8 tháng)

không có sự khác biệt rõ rệt (P>0,05)

Bảng 6. Tuổi đẻ lứa 2, 3 và khoảng cách các lứa đẻ 2, 3 (tháng) (Mean ±SD)

Địa điểm n Tuổi đẻ 2

n KCLĐ 1,2

n Tuổi đẻ 3

n KCLĐ 2,3

Mộc Châu 160 47,5

6,6 160 16,1

3,4 5 58,6

8,7 5 16

3,7

Hà Nam 21 49,9

4,2 21 15,1

2,4

TP Hồ Chí Minh 118 47,2

5,2 118 17,9

4,1 3 59,2

3,3 3 13,9

1,1

Lâm Đồng 7 45,1

5,6 7 14,2

2,8

Cần Thơ 49 17,9

3,0 14 14,2

1,6

Bình quân 306 47,5

5,9 355 16,9

3,5 8 58,8

6,8 22 14,6

2,2

Khả năng sinh sản của đàn bò theo phương thức chăn nuôi

Tuổi phối có chửa lứa đầu tại Mộc Châu (23,3 ± 6,1tháng) và Lâm Đồng (21,6 ±

3,5tháng) thấp hơn các nơi khác như Hà Nam (25,5 ± 6,4tháng) có thể do có kinh nghiệm

chăn nuôi bò sữa hơn các nơi khác, khí hậu phù hợp với chăn nuôi bò sữa.

Khả năng sản xuất sữa của đàn bò sữa nhập nội

Chúng tôi đã tiến hành theo dõi 1002 chu kỳ tiết sữa, bao gồm:

Bảng 7. Khả năng sản suất sữa của bò nhập nội (kg)

Sữa chu kỳ 1 Sữa chu kỳ 2

Địa điểm n Sữa 305

SD n Sữa 305

Mộc Châu 266 4365

937,9 91 4726

1009,0

Hà Nam 67 3471

926

Thanh Hoá 6 3160

1491

TP Hồ Chí Minh 124 3036

706 82 2965

670

Lâm Đồng 11 3877

354 2 4419

211

Cần Thơ 74 2706

754 22 2663

577

Bình quân 475 3748± 835 270 3674 ± 855

Chu kỳ 1 đàn bò sữa nhập sản lượng ngày là 3.748kg ± 835. Chu kỳ 2 đàn bò sữa nhập

sản lượng sữa 305 ngày là 3.674kg ± 855.

Khả năng sản xuất sữa của bò theo vùng sinh thái nuôi

Sản lượng sữa 305 ngày cao nhất tại Mộc Châu, chu kỳ 1: 4.365kg ± 937, 9 và chu kỳ 2:

4.726kg ± 1.009. Thấp nhất tại Cần Thơ, chu kỳ 1: 2.706kg ± 754, chu kỳ 2: 2.663kg ± 577.

Nghiên cứu một số chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật của bò sữa Úc nhập nội Việt Nam

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi