CHỦ ĐỀ 1 (6TIẾT) . NHỮNG SÁNG TẠO CỦA NGUYỄN DU TRONG TRUYỆN KIỀU

Chia sẻ: Kata_9 Kata_9 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

684
lượt xem 64
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Qua bài học , học sinh nắm được các kiến thức và kỹ năng sau : -Cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Du -Những sáng tạo nghệ thuật của Nguyễn Du trong “Truyện Kiều” . -Cảm nhận và phân tích được giá trị nội dung và nghệ thuật của “Truyện Kiều” . B-Thời gian : (6tiết ). C-Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học . 1.Sĩ số : 2.Kiểm tra bài cũ Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nhắc lại những yếu tố cuộc đời và -Thời đại Nguyễn Du có nhiều biến con người của Nguyễn Du...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: CHỦ ĐỀ 1 (6TIẾT) . NHỮNG SÁNG TẠO CỦA NGUYỄN DU TRONG TRUYỆN KIỀU

CHỦ ĐỀ 1 (6TIẾT) . NHỮNG SÁNG TẠO CỦA NGUYỄN DU TRONG TRUYỆN KIỀU A-Mục tiêu cần đạt : Qua bài học , học sinh nắm được các kiến thức và kỹ năng sau : -Cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Du -Những sáng tạo nghệ thuật của Nguyễn Du trong “Truyện Kiều” . -Cảm nhận và phân tích được giá trị nội dung và nghệ thuật của “Truyện Kiều” . B-Thời gian : (6tiết ). C-Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học . 1.Sĩ số : 2.Kiểm tra bài cũ Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nhắc lại những yếu tố cuộc đời và -Thời đại Nguyễn Du có nhiều biến
con người của Nguyễn Du có ảnh động dữ dội (chế độ phong kiến Việt hưởng đến thơ văn của ông ? Nam khủng hoảng trầm trọng , khởi nghĩa nông dân đỉnh cao là khởi nghĩa Tây Sơn) -Sinh ra trong một gia đình đại quí tộc , có truyền thống về văn học . -Mồ côi cha năm 9 tuổi , mồ côi mẹ năm 12 tuổi , ông sớm phải bơ vơ sống cuộc đời nghèo khổ , chịu đói rách , phưu bạt khắp nơi , chứng kiến nhiều cảnh đời éo le. Vì vậy , có nhiều tác động lớn đến tình cảm cảm xúc của nhà thơ . -Những năm làm quan cho triều Nguyễn , công việc đi sứ nhà Thanh đã tác động không nhỏ tới tư tưởng và tình cảm của ông .
Tiết 1: NỘI DUNG BÀI HỌC . 3. Những sáng tạo của Nguyễn Du trong “Truyện Kiều” . -So sánh “Truyện Kiều” của Thanh I.Những sáng tạo về nghệ thuật Tâm Tài Nhân và “Truyện Kiều” của 1.Thể loại . Nguyễn Du , em thấy gì sáng tạo ? -Những sáng tạo về thể loại của Nguyễn Du thể hiện ở chỗ “Truyện Kiều” của TT Tài Nhân (TQ) viết bằng văn xuôi tiểu thuyết chương hồi còn “Truyện Kiều” của Nguyễn Du viết bằng truyện thơ (3254 câu thơ lục bát ) vấn đề mà tác giả quan tâm chính là vấn đề vận mệnh của một con người trong xã hội phong kíên (sô phận bi thảm của nhân vật Thuý Kiều . 2.Về nghệ thuật . a)Nghệ thuật miêu tả nhân vật . +Nhân vật chính diện : Thuý Kiều , Thuý Vân , Vương Quan , Kim
Trọng , Từ Hải , Vãi Giác Duyên . Em hãy phân ra các nhân vật chính +Nhân vật phản diện : Tú bà, Bạc bà diện và phản diện trong “Truyện , Bạc Hạnh , Hoạn Thư , Mã Giám Kiều” Sinh , Sở Khanh . *Tác giả đã sử dụng biện pháp ước lệ (vẻ đẹp của con người thường gắn với vẽ đẹp khẻo mạnh , thanh tao của các hình tượng tự nhiên ) . Cái đẹp phải được miêu tả hoàn thiện hoàn -Em có nhận xét như thế nào khi mỹ bằng biện pháp lý tưởng hoá ngòi bút tác giả miêu tả nhân vật (Đẹp thì phải tuyệt thế giai nhân, tài chính diện ? Biện pháp ngt chính khi thì mười phân vẹn mười ) miêu tả các nhân vật này ? *Trong “Truyện Kiều” , nội dung +Hãy lấy dẫn chứng trong “Truyện miêu tả Thuý Kiều “sắc đành đòi Kiều” để minh hoạ ? một, tài đành hoạ hai” . Để làm nổi bật vẻ đẹp của “Truyện Kiều” , tác giả miêu tả cái đẹp hoàn thiện hoàn mĩ của Thuý Vân trước , làm đòn bảy cho tài săc của Thuý Kiều (Trong TK của Thanh Tâm Tài Nhân : Tác giả miêu tả Thuý Kiều trước , Thuý Vân sau ). Khi miêu tả Thuý Vân , cho phép (+So sánh các miêu tả TK trong
“Kim Vân Kiều Truyện” của Thanh người ta tưởng tượng một cô gái trẻ Tâm Tài Nhân và trong “Truyện trung , đẹp một cách phúc hậu, đoan Kiều” của Nguyễn Du ) trang , có phần quí phái . Vẻ đẹp của Thuý Vân là vẻ đẹp tạo hoá nhường nhịn .Còn vẻ đẹp của Thuý Kiều là cái đẹp “sắc xảo mặn mà” , vẻ đẹp mà “Hao ghen, liễu hờn” . Miêu tả vẻ đẹp nhân vật , Nguyễn Du đã ngầm dự cảm hoá nhân vật . Cái đẹp “mây thua” , “tuyết nhường” dự cảm một cuộc đời có lẽ suôn sẻ , bình yên còn cái đẹp “Hoa ghen, liễu hờn” là dự cảm một số phận lênh đênh” , trôi dạt, bất trắc . +Cái tài của Thuý Kiều cũng được miểu tả , bằng cách số phận hoá nhân vật Thuý Kiều như một định mệnh . Cái tài của Thuý Kiều được thể hiện rõ trong toàn bộ câu chuyện (Đánh đàn cho Kim Trọng , cho Mã Giám Sinh , cho Thúc Sinh , Hoạn Thư , Hồ Tôn Hiến … ) . Khi miêu tả cái tài của nhân vật Thuý Kiều , Nguyễn Du chủ yếu nói đến tâm hồn đa sầu đa cảm của
người nghệ sĩ . Cái tài của Kiều chính là cái tình : “Tài tình chi lắm cho trời đất ghen” *Nhân vật Kim Trọng cũng được miêu tả một cách lý tưởng hoá : từ cách xuất hiện đến diện mạo … Nhạc vàng đâu đã thấy nghe gần gần Trông chừng thấy một văn nhân Lỏng buông tay khấu bước lần dạm băng Rồi Kim Trọng “Một vàng như thể cây quỳnh cành dao” với dáng dấp và tính cách : “Phong tư tài mạo tót vời” . Vào trong phong nhã , ra ngoài hào hoa . *Nhân vật Từ Hải , từ cách xuất hiện hết sức bất ngờ , gây thiện cảm từ hình dáng đến tính cách . “Lần thâu gió mát trăng thanh
Bỗng đâu có khách biên đình sang chơi -Đọc những câu thơ miêu tả Kim Trọng ? Em có nhận xét như thế nào Râu hùm hàm ém mây ngài . về cách miêu tả nhân vật này ? Vai năm tấc rộng thân mười thước cao Đường đường đấng anh hào Côn quyền hơn sức lược thao gồm tài +Các nhân vật phản diện thường được tác giả dùng biện pháp hiện thực . Tức là các nhân vật tự phơi bày tính cách của mình . -Mã Giám Sinh : Bản chất con buôn dần dần được hiện ra từ lúc mới xuất hiện : “Trước thầy sau tớ xôn xao” đến các cử chỉ , lời nói , hoạt động đều rất thô lỗ : Hỏi tên , rằng : Mã Giám Sinh -Từ Hải cũng là một nhân vật chính Hỏi quê , rằng: Huyện Lâm Thanh diện . Em thấy Nguyễn Du miêu tả cũng gần nhân vật Từ Hải có gì đặc biệt ? Rồi “ghế trên ngồi tót sỗ sàng” và “ép cung cầm nguyệt thứ bài quạt
chơn” đến “Cò kè bớt một thêm hai” -Tú bà :Thoắt trông nhờn nhợt mầu da ăn gì to béo đẫy đà làm sao . “Nhờn nhợt” gợi mầu da mai mái của những người chuyên kinh doanh -Các nhân vật phản diện được tác giả thể xác phụ nữ . Người ăn cơm , ăn dùng biện pháp ngt gì ? Hãy lấy dẫn thịt . ở đây tác giả hỏi “ ăn gì là một hàm ý rất sâu sắc. chứng minh hoạ ? (Miêu tả nhân vật Mã Thúc Sinh , Tú bà , Sở Khanh, Hoạn Thư , Hồ Tôn Hiến..) Tiết 2: NỘI DUNG BÀI HỌC. Trong “Truyện Kiều” ngt miêu tả b)Nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật tâm lý nhân vật cũng hết sức điêu . luyện . Hãy lấy một vài dẫn chứng để Nguyễn Du rất hiểu tâm lý nhân vật minh hoạ . . Mỗi nhân vật từ chính diện , phản diện (và cả các nhân vật trung gian như Thúc sinh, các nhân vật mờ nhạt
như Thuý Vân , Vương Quan) tất cả đều có tính cách . +Thuý Kiều ở lầu Ngưng Bích : Trong muôn vàn nỗi nhớ , đầu tiên Thuý Kiều nhớ đến Kim Trọng “Tưởng người dưới nguyệt chén đồng Tin sương luống những dày trông mai chờ” Điều đó chứng tỏ, nàng không giấu nổi tình cảm . +Đoạn Thuý Kiều báo ân , báo oán . Sau khi báo ân xong , người đầu -Em có nhận xét như thế nào về nghệ tiên Thuý Kiều báo oán là Hoạn Thư thuật miêu tả tấm lý nhân vật của . Trước hết vì Thuý Kiều cũng là đàn Nguyễn Du qua đoạn Thuý Kiều báo bà nên đã trả thù Hoạn Thư trước (vì ân báo oán ? dù sao đó đàn bà cũng có một chút gì đó nhỏ nhen chẳng hạn lời Kiều rất mát mẻ : Tiểu thư giờ cũng đến đây Đàn bà dễ có mấy tay Đời xưa mấy mặt , đời này mấy gan
Dễ dàng là thói hồng nhan Càng cay nghiệt lắm , càng oan trái nhiều . Nguyễn Du đã bố trí cho Thuý Kiều tha Hoạn Thư và rất nhiều lần Thúc Sinh ra quan âm các sụt sùi cùng Thuý Kiều . Hoạn Thư biết nhưng lờ đi . Khi trốn khỏi nhà Hoạn Thư biết nhưng không đuổi theo . Vả lại Hoạn Thư là một đối thư không vừa : “Rằng tôi chút phận đàn bà Ghen tuông thì cũng người ta thường tình Nghĩ cho khi gác viết kinh Vớt khi khỏi cử dứt tình chẳng theo Lòng riêng riêng những kính yêu Chồng chung chưa dễ ai chiều cho ai Trót lòng gây việc trông gai Còn nhờ lượng bể thương bài nào chăng .
Hoạn Thư rất khôn khéo . Hoạn kéo người xử tội vào đồng loại (cùng phận đàn bà ghen tuông là bình thường ) 6 câu tiếp , Hoạn Thư cũng không nhận tội mà còn kể tội Kiều . Trót : vừa như nhận tội vừa như xin lỗi và câu cuối “Còn nhờ lượng bể thương bài nào chăng” thì Hoạn Thư ca ngợi Kiều rộng -Việc xây dựng nhân vật Hoạn Thư lượng . Hoạn Thư đã đánh trúng tâm cho thấy những mâu thuẫn trong lý nàng Kiều . Và vì vậy, Thuý Kiều miêu tả của Nguyễn Du như thế nào không thể không tha thứ cho Hoạn ? Thư . (Nguyễn Du rất trung thành với chế “Khen cho thật đã nên rằng độ phong kiến ) Khôn ngoan đến mực , nói năng phải lời Tha ra thì cũng may đời Làm ra mang tiếng con người nhỏ nhen
Tiết 3: NỘI DUNG BÀI HỌC. -Trong “Truyện Kiều” ngt tả cảnh c)Nghệ thuệt tả cảnh ngụ tình . ngụ tình của Nguyễn Du cũng hết Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu sức tài tình . Em hãy chứng minh điều đó ? Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ Cảnh trong “Truyện Kiều” đều được tác giả khắc hoạ chỉ bằng vài nét nhưng trong nó bộc lộ rất nhiều cảm xúc của nhân vật . Chẳng hạn khi chị em Thuý Kiều đi chơi xuân khi mà tà tà bóng ngả về Em hãy lấy dẫn chứng minh hoạ tây , chị em thơ thẩn dan tay đi về , trong mối cảnh của Thuý Kiều đều để miêu tả cảnh lưu luyến với cảnh ngày xuân đẹp đẽ, tác giả tả cảnh gửi gắm một tình cảm nào đó . dòng suối : “Nao nao dòng nước uốn Tình trong cảnh , cảnh trong tình , rất quanh gắn bó và hết sức điêu luyện ? Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang - Cũng vẫn dòng suối này , khi Kim Trọng trở lại tìm Kiều ,
Nguyễn Du viết : “Một vùng cỏ mọc xanh rì Nước ngâm trong vắt thấy gì nữa đâu” +Đoạn “Kiều ở lầu Ngưng Bích” cũng là một trong những đoạn tả cảnh ngụ tình hay nhất trong Truyện Kiều +Điệp ngữ “buồn trông” gợi nỗi nhớ buồn liên tiếp dai dẳng “Thuyền đi thấp thoáng…” “Con thuyền” gợi hình ảnh quê nhà . Thuý Kiều trông ra biển , thấy những co n thuyền nhớ về quê , về cha mẹ , nhưng con thuyền “Thấp thoáng” lúc ẩn lúc hiện , vậy trông về quê nhà lại là vô định , không biết đời mình đ i đâu về đâu . “Ngọn nước mới sa” hoa trôi man mác -> gợi cuộc đời hoa trôi bèo dạt của nàng . “Ngọn cỏ dầu dầu” gợi cuộc đời tàn
úa của nàng . “Gió cuốn mặt duềnh” với “ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi” gợi tai hoạ dình rập , có thể giáng xuống đầu nàng lúc nào không biết Tiết 4: PHẦN THỰC HÀNH Những sáng tạo của Nguyễn Du thể 3.Tái tạo một tác phẩm khác với hiện như thế nào qua “Truyện Kiều” Thanh Tâm Tài Nhân . (Thanh Tâm Tài Nhân chủ yếu phơi bày hiện thực qua tiểu thuyết nặng về về cảm ứng nhân đạo: Đó là phê phán –bênh vực . Một tiểu thuyết bằng thơ rất giàu chất trữ tình : “Truyện Kiều” phản ánh ước mơ , khát vọng của con người trong xã hội phong kiến . a)Nhu cầu đòi giải phóng tình cảm . +Quan niệm về chữ “trung” trong “Truyện Kiều” trong TK , Nguyễn Du đã dựng lên hai triều đình : (Một
của Hồ Tôn Hiến , một của Từ Hải. Rõ ràng về một phương diện nào đó, Theo em , cái tiến bộ về tư tưởng của ông đã phủ định TĐ chính thống mà Nguyễn Du thể hiện ở những mặt khẳng định TĐ của Từ Hải và coi Từ nào ? Hải là “đấng anh hùng” (Trong Kim Vân Kiều truyện thì Từ Hải là một thảo tặc chuyên cướp bóc và những toan tính rất bình thường) . Xây dựng nhân vật Từ Hải , nhân vật muốn thể hiện khát khao tự do , công lý . Nhưng trong tư tưởng của ông rất mâu thuẫn . Ông để cho Hồ Tôn Hiến giết Từ Hải -> rất lúng túng trong quan niệm chữ trung (hoàn cảnh lịch sử) . +Quan niệm chữ : “hiếu” Trong XH phong kiến chỉ có quan hệ một chiều . Đó là đạo làm con phải có hiếu với cha mẹ . Trong “Truyện Kiều” Vương ông , Vương bà là một ông bố , bà mẹ rất từ tâm khi Kiều bán mình chuộc cha . Người đau đớn nhất là Vương ông và Vương bà . Vương ông đã định đập đầu vào
tường vôi để chết . Và ông nghĩ đằng nào ông cũng chết một lần , ông chết Em hiểu như thế nào về quan niệm đi để cứu con . Biết T-Y-K-K tan vẽ , về chữ “hiếu” trong xã hội phong hai ông bà vô cùng xót xa . Người kiến ? nói ra điều xót xa ấy cũng là ông bà : -Vậy trong “Truyện Kiều” , chữ Kiều nhi phận mỏng như tờ “hiếu” được hiểu giống như quan niệm chữ “hiếu” trong chế độ phong Một lời đã lỡ tóc tơ với chàng . kiến không ? Dẫn chứng ? và hai ông bà đã khóc than kể mọi điều . Nói với Thuý Vân thay Thuý Kiều cũng là 2 ông bà : Trót lời nặng với lang quân Mượn con em nó Thuý Vân thay lời Gọi là trả chút nghĩa người Nỗi đau mất con đã trở thành vết thương suốt cuộc đời họ . Như vậy , quan niệm chữ hiếu của Nguyễn Du cũng trái với quan niệm của lễ giáo phong kiến . chuyện tình b)Câu yêu trong “Truyện Kiều” : Dẫu cho bầu trời nho giáo luôn là
những đám may xám thì tình yêu Kim Kiều vẫn có khoảng sáng khoảng vui . Đó là mối tình trong sáng Kim-Kiều yêu nhau bởi sự xúc động , đến với nhau tự nguyện . Một mối tình tha thiết nồng thắm . Thuý Kiều gặp Kim Trọng trong tết thanh minh . sau khi ba chị em Thuý Kiều đã viếng xong mộ Đạm Tiên . Cảnh sắc mang âm sắc chết chóc , nặng nề . “ở đây âm khí nặng nề Bóng chiều đã ngả , đường về còn xa” Quan niệm hôn nhân và tình yêu của Lúc đó Kim Trọng xuất hiện : Nguyễn Du có gì tiến bộ ? Trong chừng thấy một văn nhân (So với quan niệm hôn nhân trong xã hội phong kiến ) Lỏng buông tay khấu , bước lần dặm băng . …Hài văn lần bước dặm xanh Một vùng như thể cây quỳnh cành dao
Đó là bước chân của T.Y. Cảnh sắc sáng tươi trẻ trở lại . +Đó là một tình yêu cao đẹp , bất chấp và cũng độ lượng . Một mối tình tự do , tự nguyện . Trong cái giàng buộc của chế độ phong kiến “Nam nữ thụ thụ bất thân” thì Thuý Kiều đã xăm xăm băng lối vườn khuya một minh : còn Kim Trọng lúc đó cũng đang mơ về Thuý Kiều . Suốt 15 năm lưu lạc bất chấp , thời gian , năm tháng , dãi dầu , mối tình của Kim – Kiều vẫn hết sức thuỷ chung . Kim Trọng đã trở thành người tình lý tưởng cho các cô gái trẻ cả xưa và ngày nay . Chàng đã lặn lội “treo ấn từ quan” để đi tìm tình yêu đích thực của mình . Ráp treo quan ấn từ quan Mấy sông cũng lội , mấy ngàn cũng qua Em hãy so sánh 2 cảnh , cảnh chị em Thuý Kiều viếng mộ Đạm Tiên và +Tuy nhiên , câu chuyện tình đó , dù cảnh Kim Trọng xuất hiện ? Cảnh ở trong sáng đẹp đẽ nhưng Nguyễn Du đã dự cảm một điều gì đó bấp bênh
đây thay đổi như thế nào ? nhưng mà chiêm bao : Bây giờ rõ mặt đôi ta Biết đâu rồi nữa chẳng là chiêm bao hay “Người đâu gặp gỡ làm chi Trăm năm biết có duyên gì hay không Trong “Truyện Kiều” , duy nhất có hình ảnh mặt trời nhưng: “Dùng dằng chưa muốn rời tay Vừng đông nay đã đứng ngay nóc nhà” “Đứng ngay nóc nhà” -> một l2 định mệnh như chắn ngang tình yêu đôi lứa . Ngày đã sang chiều . Một cái gì đó bấp bênh , sóng gió , gập ghềnh Em có nhận xét và cảm tưởng như thế nào khi mặt trời “đã đứng ngay nóc nhà” ?
Tiết 5 : NỘI DUNG BÀI HỌC Khát vọng tự do công lý trong 4.Khát vọng tự do , công lý . “Truyện Kiều” thể hiện ở mặt nào ? -Khát vọng tự do trong “Truyện Hãy lấy dẫn chứng minh hoạ ? Kiều” được thể hiện rõ nhất thông qua nhân vật Từ Hải . Nếu coi xã hội phong kiến là một sự tù túng, giam hãm , chật chội thì Từ Hải giống như một con chim đại bàng không chịu nổi sự chật trội tù túng ấy . Điều đó được thể hiện qua miêu tả hình hài của nhân vật với những nét khác thường . Râu hùm hàm én mày ngài Vai năm tấc rộng thân mười thước cao -XD nhân vật Từ Hải ; em thấy có gì …gươm đàn nửa gánh nọt chèo khác thường ? (Từ lúc xuất hiện tài Từ Hải đội trời , đạp đất giang hồ , năng, tính cách ) vẫy vùng dọc ngang bở khơi : “Đội trời đạp đất ở đời…”