CH NG 25ƯƠ
Đ NG C VÀ MÁY BÙ Đ NG BỘ Ơ Ồ Ộ
25-1. Đ NG C ĐI N Đ NG BỘ Ơ Ệ Ồ Ộ
So v i đ ng c đi n không đ ng b , đ ng c đi n đ ng b có ớ ộ ơ ệ ồ ộ ộ ơ ệ ồ ộ
nh ng u nh c đi m sau:ữ ư ượ ể
u đi m:Ư ể
Do đ c kích thích b ng dòng đi n m t chi u nên có th làm vi c ượ ằ ệ ộ ề ể ệ
v i cosớφ = 1 và không c nầ l yấ công su tấ ph nả kháng từ l iướ đi nệ,
k tế quả là nâng cao đ cượ cosφ c aủ l iướ , gi mả đ cượ t nổ hao công
su tấ và t n hao đi n áp trổ ệ ên đ ngườ dây.
Ít ch uị nhả h ngưở đ iố v iớ sự thay đ iổ đi nệ áp c aủ l iướ đi nệ vì M
tỷ lệ v iớ U, trong khi đó đ ngộ cơ không đ ngồ bộ thì M tỷ lệ v iớ U2.
Khi đi nệ áp l iướ s tụ th pấ do sự cố thì khả năng giữ t iả nổ đ nhị
c aủ đ ngộ cơ đ ngồ bộ t tố hơn, trong tr ngườ h pợ đó n uế tăng kích
thích đ ngộ cơ đi nệ đ ngồ bộ có thể làm vi cệ an toàn và c iả thi nệ
đ cượ đi uề ki nệ làm vi cệ c aủ c lảiướ đi nệ.
Hi uệ su tấ c aủ đ ngộ cơ đi nệ đ ngồ bộ th ngườ cao hơn đ ngộ cơ
không đ ngồ bộ vì t nổ hao s tắ phụ nhỏ hơn do khe hở tương đ iố
l nớ.
Nh c đi m:ượ ể
C u t o ph c t p, đòi h i ph i có máy kích thích ho c ngu n m t ấ ạ ứ ạ ỏ ả ặ ồ ộ
chi u đ cung c p dòng kích thích nên giá thành cao.ề ể ấ
Vi c m máy đ ng c đ ng b ph c t p h n,ệ ở ộ ơ ồ ộ ứ ạ ơ
Vi c đi u ch nh t c đ ch có th th c hi n b ng cách thay đ i t n ệ ề ỉ ố ộ ỉ ể ự ệ ằ ổ ầ
s ngu n cung c p.ố ồ ấ
25.1.1. Các ph ng pháp m máy đ ng c đi n đ ng b .ươ ở ộ ơ ệ ồ ộ
1. M máy b ng ph ng pháp không đ ng bở ằ ươ ồ ộ
Quá trình m máy đ c chia thành hai giai đo n:ở ượ ạ
Giai đo n 1ạ: Đóng đ ng c vào l i v i dòng kích t iộ ơ ướ ớ ừ t = 0, dây
qu n kích thích đ c n i t t qua đi n tr di t t Rấ ượ ố ắ ệ ở ệ ừ T (hình 25-1a),
đ ng c m máy nh m t đ ng c không đ ng b thông th ng, ộ ơ ở ư ộ ộ ơ ồ ộ ườ
rôto tăng t c đ n t c đ x p x t c đ t tr ng quay: n ố ế ố ộ ấ ỉ ố ộ ừ ườ ≈ n1.
Giai đo n 2ạ: Khi n ≈ n1, đóng kích thích cho đ ng c , lúc đó ngoài ộ ơ
mômen không đ ng b và mômen gia t c t l v i dồ ộ ố ỉ ệ ớ ω/dt còn có
mômen đ ngồ bộ cùng tác d ngụ, rôto đ cượ lôi vào đ ngồ bộ sau m tộ
quá trình dao đ ngộ.
Kinh nghi m cho bi t, đ đ m b o rôto đ c đ a vào đ ng b ệ ế ể ả ả ượ ư ồ ộ
m t cách thu n l i, h s tr t cu i giai đo n 1 lúc ch a đóng ộ ậ ợ ệ ố ượ ở ố ạ ư
kích thích c n phù h p v i đi u ki n sau:ầ ợ ớ ề ệ
H×nh 25-1. S¬ ® å m ¹ch kÝch thÝch cña ® éng c¬ ®iÖn ® ång bé lóc m ë
m ¸y víi d©y quÊn kÝch thÝch qua ®iÖn trë R T (a) vµ nèi th¼ng vµo m ¸y
kÝch thÝch (b).
1
23
4
U
it
b)
1
2
RT
3
4
U
it
a)
tdm
tdb
dm
dmm
i
i
n
P
GD
k
s...04,0
22
<
(25-1)
trong đó: km – năng l c quá t i ch đ đ ng c v i dòng kích t đ nh m c iự ả ở ế ộ ộ ơ ớ ừ ị ứ t
đm.
Pđm – công su t đ nh m c c a đ ng c , kW,ấ ị ứ ủ ộ ơ
itđm – dòng đi n kích t khi đ ng b hoá,ệ ừ ồ ộ
GD2 – mômen đ ng l ng c a đ ng c và máy công tác n i v i nó, ộ ượ ủ ộ ơ ố ớ
Trong giai đo n 1, dây qu n kích t đ c n i v i đi n tr Rạ ấ ừ ượ ố ớ ệ ở T có
tr s b ng 10 ÷ 12 l n đi n tr b n thân cu n kích thích.ị ố ằ ầ ệ ở ả ộ
N u đ dây qu n kích thích h m ch, nó có th b h ng cách ế ể ấ ở ạ ể ị ỏ
đi n do đi n áp cao vì ngay lúc đ u m máy t tr ng quay c a ệ ệ ầ ở ừ ườ ủ
stato quét qua nó v i t c đ đ ng b .ớ ố ộ ồ ộ
N u n i ng n m ch dây qu n kích thích thì s t o thành m ch ế ố ắ ạ ấ ẽ ạ ạ
m t pha có đi n tr nh rôto, nó s sinh ra mômen c n l n làm ộ ệ ở ỏ ở ẽ ả ớ
cho t c đ rôto không th v t quá nố ộ ể ượ 1/2. Đi u này đ c gi i thích ề ượ ả
nh sau:ư
- Dòng đi n rôto có t n s fệ ầ ố 2 = sf1 s sinh ra t tr ng đ p m ch, ẽ ừ ườ ậ ạ
t tr ng này phân tích thành hai t tr ng quay thu n và quay ừ ườ ừ ườ ậ
ng c v i chi u quay rôto, t c đ t ng đ i so v i rôto là nượ ớ ề ố ộ ươ ố ớ 1 - n,
trong đó n1 là t c đ t tr ng quay c a stato, n là t c đ quay c a ố ộ ừ ườ ủ ố ộ ủ
rôto.
T tr ng quay thu n có t c đ so v i ph n tĩnh là:ừ ườ ậ ố ộ ớ ầ
nth = n + (n1 - n) = n1
nghĩa là quay đ ng b v i t tr ng quay c a stato. Tác d ng c a ồ ộ ớ ừ ườ ủ ụ ủ
nó v i t tr ng quay c a stato sinh ra mômen không đ ng b và ớ ừ ườ ủ ồ ộ
h tr v i mômen không đ ng b do dây qu n m máy sinh ra, có ỗ ợ ớ ồ ộ ấ ở
ạ ư ườ ố