ề ả
ả
Chuyên đ : B o qu n trái cây sau thu ho chạ
t Nam Th c tr ng v n đ b o qu n trái cây ề ả ự ạ ấ ả Vi ở ệ
ị ộ ố t đ l nh. Còn l ạ c ta ch có m t s doanh nghi p l n và các siêu th có ph ỉ ệ ộ ạ ng th c t n ứ ồ ươ ư ệ ớ ự ố ả ả ng s n ph m và hi u qu kinh t ệ ữ ề ề ậ ỏ ế ế ẩ ả ấ ượ ả n r t quan tâm và đ c bi ả ấ ượ ầ n Hi n nay, ở ướ i, đa s các v a thu mua trái cây cũng nh nông dân nhi tr trái cây ở đ u thu ho ch và bán trái cây theo t p quán, không có qui trình b o qu n sau thu ho ch. ạ ạ . Th i ng không nh đ n ch t l Đi u này gây nh h ờ gian g n đây v n đ này đ c các nhà v ườ ấ nghiên c u b o qu n trái cây sau thu ho ch cũng đang cho nh ng k t qu kh quan… ạ ả ệ t các công trình ệ ế ưở ề ả ặ ữ ứ ả ả
ọ ả ệ ệ ầ ơ ầ ứ ỗ ộ ế ưở ủ ạ ẩ ạ ấ i qui trình thu ho ch và b o qu n xoài có qui mô c a m t phân x ả ả ợ ớ ứ ng Đ i h c C n Th c S Khoa h c và Công ngh TP C n Th nghi m thu ng Sông H u – n i nghiên c u hi n có 150.000 cây xoài cát Hòa L c, ộ ệ ng hàng năm lên đ n c hàng nghìn t n xoài s n ả ả ng phân ộ ả ng đã h p tác v i Vi n Nghiên c u và ườ ự i chính qui, Nông tr ệ ộ ườ ơ ẩ ọ ệ ạ ọ ả ệ ứ ể ệ ứ ng t t, giúp kéo dài th i gian t n tr , đáp ờ ầ ả ồ ấ ượ ệ ệ ề ả ữ ạ ằ ố c. Qui trình nghiên c u b o qu n xoài đ ở ả ượ ứ đ u năm 2007. Nông tr ơ ậ ườ trung bình, m i h có 80-100 cây. V i s n l ớ ả ượ ph m… Đ h ng t ớ ể ướ lo i, đóng gói, b o qu n trái cây t ươ ả Phát tri n Công ngh Sinh h c và B môn Công ngh Th c ph m, Tr cùng Vi n Nghiên c u Cây ăn qu Mi n Nam nghiên c u thành công qui trình b o qu n xoài sau ả thu ho ch b ng công ngh hi n đ i, đ m b o ch t l ạ ứ ả ng yêu c u xu t kh u và tiêu dùng trong n ướ ầ ấ ẩ
ố ọ ệ ể ơ ng Đ i h c C n Th , c, sau khi thu ho ch, xoài đ ệ t: “N u tiêu th trong n ạ ế ượ ứ ướ ườ ạ ầ ậ ấ ế ụ ườ ẽ ế ể i tiêu dùng. N u xu t kh u, thì sau khi phân lo i, s ti n hành các b ố ế ạ ể ớ ậ ồ ộ ỏ ỏ ả ậ ấ ể ụ ứ ế ế ạ ộ ả ự ư ắ ệ ể ệ ầ ng theo yêu c u ki m d ch th c v t cho cây ăn trái. Sau đó, trái đ ồ ụ ệ ử ẩ ự ạ ầ ị ể ộ ớ ủ ỏ ụ ạ ụ ọ ờ ố c t n tr t ượ ồ 10-12oC. K t lu n: “Qua quá trình x lý và t n tr , trái xoài đ ượ ữ ế ng và kéo dài th i gian t n tr . Qua các thí nghi m, xoài đ ữ ượ t đ l nh t ừ ầ ệ ồ ể ậ ử ầ ậ ả ể ậ Theo Giám đ c Vi n Nghiên c u và Phát tri n Công ngh Sinh h c, Tr ạ ọ ể c phân lo i, đóng gói, v n chuy n cho bi ế c và phân ph i đ n ng ướ ẩ ố ế ơ x lý, t n tr (đ v n chuy n xa), làm chín, đóng gói, r i m i v n chuy n và phân ph i đ n n i ữ ể ậ ử tiêu th ”. Xoài Cát Hòa L c có v m ng nên khó b o qu n lâu và v n chuy n xa, gây khó khăn cho vi c xu t kh u. Ti n sĩ Toàn cùng các c ng s đã nghiên c u kh c ph c h n ch trên b ng ằ ẩ ả c nóng đ ngăn b nh thán th và ru i đ c trái. Bi n pháp này giúp đ m b o cách x lý ch n n ồ ụ ướ ả c s n ph m đ t ch t l ượ ấ ượ ậ ả ấ ẩ nhúng vào dung d ch Chitosan, t o nên m t l p màng bao ph m ng có tác d ng ch ng m t m, ị t gi m hao h t tr ng l ữ ố ả ồ ả c b o nhi nh t là ệ ộ ạ ở ấ qu n t ố t nh t trong 4 tu n, th m chí có kh năng kéo dài 6 tu n, có th v n chuy n và phân ph i ấ ả ố đi xa”.
ng Đ i h c C n Th và ệ ụ ưở ọ Ứ ạ ọ ườ ầ ộ ả ứ ự ế ạ ng, ậ ưở ự ứ ề ở ầ ủ ệ ỉ ậ ướ ệ ả c h n ch s ơ ườ c th c hi n theo ệ c nghi m thu ệ ề ệ ng s n xu t trái cây s ch nên th c hi n ạ ự ạ ượ ươ ạ ọ ế ử ạ ấ ộ ố ấ ộ ạ c dùng trong x lý n ư ử ướ ấ ạ ị ng pháp phòng tr sinh h c tr ướ ấ ng đ ượ ả ể ị ệ c sinh ho t)... Hi n nay, chúng tôi ệ ứ ng; đang ti p t c nghiên c u ế ụ ườ ứ ạ ng Khoa Nông nghi p và Sinh h c ng d ng, Tr Năm 2006, Phó Tr các c ng s ti n hành nghiên c u qui trình b o qu n sau thu ho ch các lo i trái cây: quýt đ ạ ả b i Năm Roi, cam sành, cam m t và cam xoàn. Đây là đ tài nghiên c u đ ượ yêu c u c a S Khoa h c và Công ngh t nh H u Giang. D ki n, đ tài s đ ự ế ẽ ượ ọ vào năm 2009. Theo đó vi c nghiên c u theo h ấ ứ ph c và sau thu ho ch. Các hóa ch t đ c h i đ ừ d ng, thay vào đó s d ng các ch t không đ c h i nh : dùng n m đ i kháng đ tr b nh, vôi, ử ụ ụ dung d ch Chlorine (là ch t th ườ đã nghiên c u xong qui trình b o qu n sau thu ho ch trái quýt đ ả qui trình b o qu n các lo i trái cây khác”. ả ả ạ
ề ờ ng v i th i ớ ườ ả ả ữ ế ứ ầ n ng đ 0,25% k t ế i b ng máy ép. ng kính m i l ồ ớ ộ ạ ằ ợ ả ụ t đ 120C. V i ph ư ấ ệ ộ ng vitamin C... luôn n đ nh, t hao h t tr ng l ng đ Qua nhi u nghiên c u các nhà khoa h c đã đ a ra qui trình b o qu n trái quýt đ ư ọ gian t n tr đ n 8 tu n. Đó là b o qu n trái b ng cách bao màng Chitosan ả ở ồ ằ 1 mm và ghép mí l v i đ h p v i bao Polyethylene (PE) đ c 5 l ỗ ỗ ỗ ớ ườ Sau đó, b o qu n ẩ ươ ớ ả ở ả ng, hàm l l ụ ọ ổ ườ ượ ng pháp này, ph m ch t bên trong trái nh : hàm ỏ ng th p, màu s c v nhi ượ l ỷ ệ ượ ấ ắ ị
ng, các nhà khoa h c cũng nghiên c u thêm qui trình ồ ề ứ ọ ả ư ề ả ả ỗ , m i ỗ t đ l nh (150C). qui trình này cho phép th i gian t n tr kéo dài nhi ồ ả ở ỉ ụ ữ ệ ộ ạ ả ờ ồ trái đ ng đ u và đ p. Ngoài trái quýt đ ườ ẹ b o qu n trái quýt h ng (quýt Ti u) b ng cách b o qu n trong bao PE (nh ng ch đ c 3 l ả ằ 1 mm) và b o qu n l ỗ đ n 9 tu n. ế ầ
t: “S d ng bao PE bao trái nh m h n ch s b c h i n ằ ế ế ự ố ơ ướ ớ ườ ử ụ ổ ữ ờ nhi u n i trên th gi ợ ổ ế ở ề ậ ơ ơ ưỡ ả ơ ế ỏ ị ng nhi t đ th p làm cho trái chín ch m h n, d ể t đ khác nhau. Do đó, vi c nghiên c u đ tìm ệ ộ ứ ệ ng nhi t”. c, làm gi m b t c ng đ hô Đ c bi ả ượ ộ ạ c h p và sinh t ng h p ethylene... giúp kéo dài th i gian t n tr trái. Bao trái b ng bao PE đã đ ượ ằ ồ ấ i và đ t k t qu ả s d ng khá ph bi n trên nhi u lo i trái cây khác nhau, ạ ế ế ớ ạ ề ử ụ ng ch t trong trái đ t. B o qu n trái cây trong nhi t ượ c ệ ộ ấ ấ ả ố duy trì lâu h n, h n ch các lo i n m b nh phát tri n, v trái ít b nhăn nheo... Tuy nhiên, m i ỗ ệ ạ ấ ạ lo i trái cây có th ch u đ ng nh ng ng ưỡ ữ ể ị ể ạ t nh t cho t ng lo i trái cây là r t c n thi t đ t ra ng ạ ừ ệ ộ ố ấ ầ ự ấ ưỡ ế
ồ ọ Ứ ệ ộ ơ ọ ộ ả ầ ữ ạ ầ ề ệ ộ ạ ư ả ứ ơ ử ụ ự ế ề ộ ề ả ạ ấ ố ẽ ng Đ i ạ Ngoài ra, B môn Khoa h c Cây tr ng, Khoa Nông nghi p và Sinh h c ng d ng, Tr ụ ườ i, kéo dài th i gian h c C n Th cùng các c ng s đã th c hi n đ tài “Nghiên c u b o qu n t ờ ự ự ệ ả ươ ề ọ ệ i C n Th ”. Đ tài th c hi n nhi u bi n i Năm Roi t t n tr trái cam sành, quýt đ ng và b ệ ưở ự ườ ồ t đ l nh, s d ng ch t trích th o m c đ phòng nhi pháp đ b o qu n trái cây nh : b o qu n ể ả ả ở tr n m b nh h i, s d ng bao PE, bao màng Chitosan… D ki n, cu i năm 2007, đ tài s ử ụ đ ể ả ệ c nghi m thu. ệ ừ ấ ượ
ủ ể ứ ả ả ộ ụ ọ ị ữ ơ ệ ầ ướ ẩ ng d ng r ng rãi trong các siêu th vì n i đây có phòng l nh và các đi u ki n c n thi ả ả ấ ể ể ờ ề ạ ng xu t kh u thì vi c b o ng đ n th tr ả ị ườ ế ộ ậ ệ t Nam h ệ ữ ồ ề ả ạ ữ ứ ả ạ ng ph m cho trái cây trên th tr t, góp ph n nâng cao giá tr th ng trong và ngoài ị ươ ị ườ ầ ẩ Theo đánh giá c a các nhà khoa h c, nh ng nghiên c u b o qu n trái cây sau thu ho ch có th ạ t đ b o ế ể ả ứ qu n trái cây lâu dài. Ngoài ra, khi trái cây Vi ệ qu n trái sau thu ho ch đ kéo dài th i gian t n tr trong quá trình v n chuy n là m t yêu c u ầ ấ b t bu c. Do đó, nh ng công trình nghiên c u v b o qu n trái cây sau thu ho ch hi n nay là r t ộ ắ c n thi ế ầ c. n ướ
Gi i thi u công ngh b o qu n rau qu , trái cây t i b ng ch ph m sinh h c ớ ệ ả ệ ả ả ươ ằ ọ ế ẩ
t ừ Chitosan, không đ c h i ạ ộ
Phân lo i SPC: ạ Ch bi n và b o qu n rau qu ả ả ế ế ả
Lĩnh v c áp d ng: ự ụ Công ngh th c ph m ệ ự ẩ
Mô t tóm t t công ngh thi ả ắ ệ ế ị t b
ừ ế ạ ể ạ ế ẩ ọ T nguyên li u chitosan đã ch t o ra ch ph m sinh h c đ t o màng trên trái cây, rau qu . Đã ng. có công ngh b o qu n trái cây t khâu thu hái đ n khi bán s n ph6 m ra ngoài th tr ả ị ườ ệ ệ ả i t ươ ừ ế ả ả ả
CN/TB duoc ap dung:
i - B o qu n rau t i - B o qu n hoa t i - B o qu n th c ph m t ả ả ả ươ ả ả ươ ự ả ả ẩ ươ i - B o qu n trái cây t ươ ả s ng (cá, th t, tr ng ...) ị ố ứ
Công su t / năng xu t : ấ Tùy theo qui mô s n xu t c a khách hàng yêu c u ấ ủ ấ ả ầ
Các ch tiêu kinh t - k thu t khác ỉ ế ậ ỹ
i, gi i lâu, ườ ạ ọ ả ươ m cho trái cây, rau qu t T o màng sinh h c không đ c h i, dùng an toàn cho ng ộ ữ ẩ h n ch hô h p trên v nên trái cây lâu chín, lâu b khô nhăn, ch ng n m m c ố ố ạ ạ ế ấ ấ ỏ ị
Ư u đi m c a CN/TB ủ ể
ả không nhi u - Đ m b o an toàn v sinh th c ph m - Thích h p cho ệ ự ề ả ả ẩ ợ - T ố ơ ươ vi c s n xu t công nghi p ấ ệ ng đ i đ n gi n, đ u t ả ầ ư ệ
ẩ V n đ b o qu n trái cây xu t kh u ề ả ả ấ ấ
t trái cây c a các t nh Đ ng B ng Sông C u Long có ả ệ ử ằ ồ ỉ ướ ạ ủ ư ề ệ c ta, đ c bi ặ ả ượ ị ườ ủ ng c a trái cây mi n nhi ng và ch t l ấ ượ ng l n nh Nh t, M , EU… ch a ngang t m v i s n l ậ ư ả t đ i nh ng vi c b o ệ ớ ầ ớ ả ượ ng ủ ỹ ư ớ S n ph m trái cây c a n ẩ ủ i th v ch ng lo i, s n l nhi u l ế ề ề ợ qu n đ xu t kh u vào các th tr ể ẩ ấ ả thu ho ch hàng năm. ạ
ề ư ệ ấ ả ả c đ u t ng x ng v i doanh nghi p có th ế ị ả ượ ệ ươ ứ ệ ộ ớ ầ ư ề ươ v công ng hi u trái ệ Có nhi u nguyên nhân trong v n đ này, trong đó vi c b o qu n ch a đ ề ngh và h th ng thi t b b o qu n m t cách t ệ ố ả cây xu t kh u. ẩ ấ
ờ ể ị ườ ạ ề ạ ấ nhi u năm nay giá bán trái cây vào th i đi m thu ho ch r th ả ể ạ ờ ặ ẩ ả ng và trong n ươ ề ướ s n ph m trái cây th ụ d ng t ụ ở ạ ườ c, nên th ng đ ượ ườ ạ ụ ả i đ a ph ự ế ả ố ươ ị ư ỏ ể ạ ẩ ườ ỉ ộ ố ượ ươ ủ ẩ ng và v ượ ệ ẩ ạ ộ ẩ ạ ẩ ng gây ườ ứ ọ c thu ho ch th m chí khi ậ ạ ệ ng không qua khâu ki m tra ch t l ấ ượ ể i đ tiêu chu n ph m c p đ ng trái t ấ ẩ ợ ừ ả ạ ả ướ ế ạ c. c t ng trong n T i th tr ộ ườ ng ề ướ ừ b p bênh, do s n ph m cùng ch ng lo i nhi u vào th i đi m thu ho ch, bình quân kho ng 2 ẩ ủ ả t tiêu th s n ph m g p nhi u khó khăn, s n ph m trái cây đ tháng / v , làm cho vi c đi u ti ượ c ề ế ệ tiêu th ả đ ng, s n t i là ch y u ủ ế ở ạ ị ng b h h ng. Trong th c t ph m th ẩ ch a đ n th i đi m thu ho ch, đa s trái cây th ờ ế ư c phân sinh an toàn th c ph m…Trong đó ch m t s l ự t đ và đ m thích h p cho t ng lo i trái. Đáng chú ý, hi n do lo i b o qu kho l nh có nhi ệ ộ ả ở ậ c ta có r t ít các kho b o qu n nên chí phí b o qu n trong các khâu thu hái, bao gói và v n n ả ả ấ ộ chuy n l nh đ xu t kh u r t cao. Đây cũng là nguyên nhân h n ch vi c ng d ng các ti n b ể ạ k thu t v b o qu n s n ph m ỹ ụ các trung tâm phát tri n cây ăn qu trong c n ả ướ ể ể ậ ề ả ả ẩ ấ ả ế ệ ứ ả ẩ ở ấ ả
ả ả ề ấ ẩ t Nam do B Th ố ng M i t ạ ổ ể ạ ấ ỉ ươ ứ ệ i H i th o ch ươ ạ ộ ộ ệ ề ấ ề ệ ề ng trình Qu c Gia v phát tri n s n xu t và xu t kh u rau hoa qu ả ể ằ ẩ ể ả ự ả ệ ạ ạ i vùng nguyên li u và t ẩ ầ ế ề ữ ấ ấ V a qua t ừ ch c nhi u đ i bi u các t nh và doanh nghi p cũng đã t i c a Vi ươ ủ có ý ki n v v n đ này. Theo đó các doanh nghi p cho r ng: c n ti n hành xây d ng các kho ế ế ng b o qu n l nh ngay t ấ ượ i các c a kh u, b n c ng đ đ m b o ch t l ả ả ả ạ t nh t trái cây xu t kh u. Tuy nhiên các doanh nghi p cũng đ ngh B có nh ng chính sách t ị ộ ố h tr các doanh nghi p v v n đ đ m b o th c hi n m c tiêu nói trên. ự ể ả ỗ ợ ử ệ ệ ề ố ụ ệ ả
(Theo RauHoaQuaVietNam)
