Trang 1 | 72
C H U Y Ê N Đ Ề N G H I Ê N C Ứ U K I Ế N T R Ú C
G I Ả I P H Á P C H I Ế U S Á N G K H Ô N G G I A N T R Ư N G B À Y B Ả O T À N G
CHUYÊN ĐỀ NGHIÊN CỨU KIẾN TRÚC
GIẢI PHÁP CHIẾU
SÁNG KHÔNG GIAN
TRƯNG BÀY BẢO
TÀNG
Trang 2 | 72
C H U Y Ê N Đ Ề N G H I Ê N C Ứ U K I Ế N T R Ú C
G I Ả I P H Á P C H I Ế U S Á N G K H Ô N G G I A N T R Ư N G B À Y B Ả O T À N G
MỤC LỤC
A. Đặt vấn đề _________________________________________________________ 3
1. Sự cần thiết của ánh sáng đối với bảo tàng ____________________________ 4
2. Tác dụng của ánh sáng đối với vật phẩm và hiện vật trưng bày ___________ 4
a) Tác dụng tích cực _________________________________________ 4
b) Tác dụng tiêu cực _________________________________________ 5
3. Ý nghĩa, mục đích của việc nghiên cứu ______________________________ 5
B. Cơ sở nghiên cứu ___________________________________________________ 6
1. Mắt và sự cảm thụ thị giác ________________________________________ 7
a) Cấu tạo mắt người _________________________________________ 7
b) Sự nhìn của mắt ___________________________________________ 8
c) Sự thụ cảm ánh sáng của thị giác _____________________________ 8
d) Sự thụ cảm màu sắc của thị giác _____________________________ 13
2. Những nhu cầu tâm sinh lý của con người ___________________________ 16
a) Định hướng không gian, thời gian ____________________________ 16
b) Nhận thức màu sắc, hình dáng, sự tương phản, biến hóa chất liệu ___ 16
c) Quan hệ với thiên nhiên qua thị giác __________________________ 17
d) Xác định vùng tập trung thị giác _____________________________ 18
3. Các loại nguồn sáng ____________________________________________ 18
a) Nguồn sáng điểm ________________________________________ 18
b) Nguồn sáng đường hay vệt _________________________________ 19
c) Nguồn sáng là mặt phẳng, cong _____________________________ 20
C. Nội dung nghiên cứu ______________________________________________ 21
1. Bảo tàng và không gian trưng bày _________________________________ 22
a) Đặc điểm vật phẩm, hiện vật trưng bày ________________________ 22
b) Các phương pháp trưng bày hiện vật trong bảo tàng _____________ 24
c) Các loại đèn được sử dụng trong không gian trưng bày ___________ 29
i. Thiết bị chiếu sáng cố định _________________________ 29
Đèn Downlight ____________________________ 29
Đèn Uplight _______________________________ 31
Đèn Louvred ______________________________ 31
ii. Thiết bị chiếu sáng di động ________________________ 32
Đèn Spotlight ______________________________ 32
Đèn Walwasher ____________________________ 33
2. Các giải pháp thiết kế chiếu sáng không gian trưng bày ________________ 35
a) Thiết kế chiếu sáng tự nhiên ________________________________ 35
i. Lấy sáng từ cửa bên ______________________________ 35
ii. Lấy sáng từ mái và cưả sổ mái ______________________ 37
Trang 3 | 72
C H U Y Ê N Đ Ề N G H I Ê N C Ứ U K I Ế N T R Ú C
G I Ả I P H Á P C H I Ế U S Á N G K H Ô N G G I A N T R Ư N G B À Y B Ả O T À N G
iii. Trần lấy sáng toàn bộ _____________________________ 38
iv. Trần khuếch tán hạn chế sáng ______________________ 39
v. Trần răng cưa định hướng sáng _____________________ 39
b) Thiết kế chiếu sáng nhân tạo ________________________________ 41
i. Chiếu sáng đa hướng khuếch tán ____________________ 41
ii. Chiếu sáng tập trung theo một hướng chủ đạo __________ 42
Chiếu sáng vật thể khối ______________________ 43
Chiếu sáng vật thể phẳng ____________________ 44
iii. Chiếu sáng trong khung kính _______________________ 45
iv. Chiếu sáng nghệ thuật ____________________________ 46
v. Chiếu sáng trang trí ______________________________ 46
c) Thiết kế chiếu sáng kết hợp ________________________________ 48
i. Chiếu sáng khuếch tán ánh sáng tự nhiên + chiếu sáng
định hướng ánh sáng nhân tạo ______________________ 48
ii. Chiếu sáng đa hướng kết hợp ánh sáng tự nhiên
+ ánh sáng nhân tạo ______________________________ 48
3. Tổng kết sơ bộ các phương pháp chiếu sáng cho một số thể loại hiện vật __ 49
a) Đối với vật thể ___________________________________________ 50
b) Đối với ánh sáng từ bề mặt này đến bề mặt khác ________________ 50
c) Đối với sự tương phản màu sắc _____________________________ 50
D. Phân tích thủ pháp chiếu sáng một số bảo tàng trong và ngoài nước ____ 51
1. Trong nước ___________________________________________________ 52
2. Nước ngoài ___________________________________________________ 60
E. Tổng kết, kiến nghị ________________________________________________ 67
1. Tổng kết _____________________________________________________ 68
2. Kiến nghị _____________________________________________________ 68
F. Đề xuất mô hình chiếu sáng không gian trưng bày ____________________ 70
Trang 4 | 72
C H U Y Ê N Đ Ề N G H I Ê N C Ứ U K I Ế N T R Ú C
G I Ả I P H Á P C H I Ế U S Á N G K H Ô N G G I A N T R Ư N G B À Y B Ả O T À N G
P
PH
HẦ
ẦN
N
A
A
Đ
ĐẶ
ẶT
T
V
VẤ
ẤN
N
Đ
ĐỀ
Ề
Trang 5 | 72
C H U Y Ê N Đ Ề N G H I Ê N C Ứ U K I Ế N T R Ú C
G I Ả I P H Á P C H I Ế U S Á N G K H Ô N G G I A N T R Ư N G B À Y B Ả O T À N G
1. SỰ CẦN THIẾT CỦA ÁNH SÁNG ĐỐI VỚI BẢO TÀNG:
Có học giả thời Aristốt đã nói: “ Nếu không có ánh sáng thì chẳng có vật gì trên
thế gian này”, hoặc có người nói: “Con người cần ánh sáng cũng như con người cần
nước và không khí vậy…”. Con người nhận biết mọi vật thể nhờ có ánh sáng và thông
qua cơ quan thị giác thị giác của con người.
Hệ thống trưng bày chính là ngôn ngữ của mỗi bảo tàng, truyền tải những tri
thức mà hiện vật mang lại. Hệ thống trưng bày đạt được hiệu quả cao phụ thuộc vào rất
nhiều yếu tố trong đó không thể thiếu vai trò của ánh sáng. Ánh sáng không chỉ có tác
dụng trong việc chiếu sáng hiện vật, đề cao vẻ đẹp hình khối mà còn hữu ích trong việc
bảo vệ hiện vật khỏi nhiều tác nhân gây hại.
Ánh sáng trong thiết kế không gian trưng bày bảo tàng có vị trí cực kỳ quan
trọng. Ánh sáng quyết định sự tinh tế, góp phần tạo dựng không gian – bao gồm không
gian thật và không gian ảo – làm nổi bật các chất liệu được sử dụng trong không gian
nội thất.
Ánh sáng là điểm mạnh của không gian trưng bày, ánh sáng là người đầu tiên
đánh thức không gian này, không có ánh sáng sẽ không có hình thể, màu sắc hoặc chất
liệu hoặc sự khoanh vùng của không gian. Chức năng thiết kế chiếu sáng là để chiếu
sáng vào các vật thể trong không gian của một môi trường nội thất và cho phép những
người sử dụng thực hiên các hoạt động để làm việc với nhịp độ thích hợp , chính xác và
thoải mái. Bố trí ánh sáng và hình thức chiếu sáng đươc kết hợp với đặc điểm của
không gian, việc kết hợp này đặc biệt quan trọng trong việc quy hoạch từng nguồn sáng
theo khu vực hoặc chiếu sáng theo nhiệm vụ từng nơi.
2. TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG ĐỐI VỚI VẬT PHẨM VÀ CÁC HIỆN VẬT
TRƯNG BÀY TRONG BẢO TÀNG:
a) Tác dụng tích cực:
Làm cho độ nhìn rõ vật thể cần nhìn tăng cao.
Ánh sáng tự nhiên, nhân tạo đa số là mang nhiệt và các tia khác nên có
khả năng diệt một số côn trùng, nấm mốc, vi khuẩn khác sống trong các
vật phẩm và các hiện vật trưng bày hữu cơ.