1064
HOÀN THIỆN CƠ CẤU TỔ CHỨC CÂU LẠC BỘ
THỂ DỤC THỂ THAO NGOẠI KHÓA CHO SINH VIÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH – MARKETING
TS. Lê Trung Đạo, TS. Phan Thanh Mỹ
Trường Đại học Tài chính – Marketing
TÓM TẮT
GDTC trong trường học hiện bao gồm 2 phần là nội khóa và ngoại khóa. Trong đó,
dạy và học nội khoá là hình thức bắt buộc, được tiến hành theo kế hoạch, chương trình của
nhà trường và đảm bảo dạy đúng, đủ nội dung, thời gian môn học theo quy định của Bộ Giáo
dục và Đào tạo (GD&ĐT). Còn hoạt động ngoại khóa chủ yếu với tinh thần tự nguyện, học
sinh, sinh viên có thể tự tập luyện, tập luyện có hướng dẫn, tập luyện trong và ngoài trường,
trong các câu lạc bộ thể thao trường học. Việc tổ chức tốt các câu lạc bộ ngoại khóa sẽ duy
trì, phát triển thể chất, đem lại môi trường sống vui tươi, lành mạnh cho sinh viên và có lực
lượng vận động viên đại diện học sinh, sinh viên trường tham gia các giải thể thao học sinh,
sinh viên. Trong bài này, nghiên cứu tập trung vào các vấn đề về thực trạng cơ cấu tổ chức
câu lạc bộ (CLB); Các điều kiện ảnh hưởng đến hoạt động ngoại khóa như: Cơ sở vật chất,
đội ngũ huấn luyện viên, kinh phí hoạt động...từ đó đề xuất hoàn thiện tổ chức CLB TDTT
ngoại khóa.
Từ khóa: TDTT trường học, Câu lạc bộ TDTT ngoại khóa; Nhu cầu hoạt động TDTT.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Công tác GDTC trong trường học các cấp giữ một vị trí quan trọng trong sự
nghiệp phát triển TDTT, đáp ứng mục tiêu phát triển toàn diện của nền giáo dục nước
nhà. Từ năm 1957, Đảng và Nhà nước đã đưa GDTC vào chương trình giảng dạy
chính khóa trong nhà trường, đồng thời tạo mọi điều kiện thuận lợi để các trường xây
dựng và phát triển phong trào thể thao ngoại khóa sâu rộng: “Thực hiện GDTC trong
tất cả các trường học, làm cho việc tập luyện TDTT trở thành nếp sống hàng ngày
của hầu hết học sinh – sinh viên… Hơn nữa, GDTC cho thế hệ trẻ, thực hiện theo
chương trình bắt buộc và bằng việc tổ chức các hoạt động TDTT ngoài giờ học, là
một trong những bộ phận quan trọng của TDTT”[1].
Bên cạnh đó, Vụ Giáo dục Thể chất (BGD&ĐT) luôn yêu cầu các trường áp dụng
đầy đủ và có chất lượng chương trình giảng dạy chính khóa, đồng thời có kế hoạch phát
triển phong trào TDTT ngoại khóa, tăng cường hơn nữa các loại hình hoạt động, các
câu lạc bộ thể thao, tổ chức có hệ thống các giải thể thao từ cấp cơ sở khoa, trường,
thành phố, khu vực đến toàn ngành. Với mục tiêu: Hưởng ứng tích cực phong trào rèn
luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại. Phấn đấu mỗi cán bộ, học sinh, sinh viên đều
tập luyện một môn thể thao, phát triển các câu lạc bộ TDTT ở cơ sở trường [2].
Nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác GDTC trong trường học cần phải
thực hiện đồng thời có hiệu quả giảng dạy chính khóa và các hình thức hoạt động
ngoại khoá. Hoạt động ngoại khóa là yếu tố cộng hưởng, làm động lực thúc đẩy sự
phát triển và hoàn thiện thể chất của học sinh, sinh viên trong quá trình đào tạo và đặc
biệt là tạo thói quen rèn luyện TDTT hàng ngày theo như lời Bác khuyên “tự tôi ngày
nào cũng tập”.
1065
Về mặt đời sống xã hội có thể nói: Nếu làm tốt công tác TDTT bằng việc phát
triển nhiều hình thức hoạt động TDTT ngoại khóa hay phát triển phong trào thể thao
sâu rộng trong tất cả các ngành, các trường... sẽ góp phần đáng kể vào việc xây dựng
đời sống văn hóa vui tươi, lành mạnh, văn minh trong xã hội và đó cũng là một công
cụ để chuyển tải những giá trị tư tưởng, tinh thần của một chế độ đến với quần chúng
nhân dân. Còn ngược lại, nó sẽ ảnh hưởng xấu và gây ra hậu quả rất phức tạp, dễ
lan rộng.
Quán triệt tư tưởng chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và xác định tầm quan trọng của
TDTT trong trường học, Ban Giám hiệu cũng như Khoa GDQP&GDTC Trường Đại
Học Tài chính – Marketing (ĐHTCM) đã và đang thực hiện đúng theo chương trình
GDTC của Bộ GD&ĐT. Nhưng trên thực tế thì sinh viên chỉ học chương trình nội khóa
(chương trình bắt buộc), chỉ có một bộ phận nhỏ sinh viên tham gia hoạt động TDTT
ngoại khóa. Vậy nguyên nhân là do đâu? Trong nghiên cứu này sẽ tìm hiểu và là rõ
những vấn đề có liên quan đến những hoạt động ngoại khóa của sinh viên.
Nghiên cứu đã sử dụng các phương pháp: Phương pháp đọc và tham khảo tài
liệu; Phương pháp phỏng vấn; Phương pháp khảo sát; Phương pháp toán thống
kê[5],[6].
Đối tượng nghiên cứu: Cơ cấu tổ chức hoạt động TDTT ngoại khóa của sinh
viên Trường Đại học Tài chính – Marketing.
2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
2.1 Các điều kiện ảnh hưởng đến cơ cấu tổ chức câu lạc bộ ngoại khóa
2.1.1 Cơ chế chính sách
Cơ chế chính sách đúng đắn và kịp thời của các cấp lãnh đạo sẽ là kim chỉ nam
cho mục tiêu và đường lối phát triển. Năm 2008 Bộ GD&ĐT đã ra Quyết định số
72/2008/QĐ-BGDĐT về việc Tổ chức các hoạt động thể thao ngoại khóa trong nhà
trường là nhằm động viên, khuyến khích học sinh, sinh viên tự giác tham gia tập luyện
thể thao; hình thành thói quen rèn luyện thân thể thường xuyên cho học sinh, sinh
viên; Hoạt động thể thao ngoại khoá phải được quan tâm, chỉ đạo sâu sát, chặt chẽ,
xây dựng kế hoạch phù hợp và đảm bảo về tài chính, cơ sở vật chất, sân bãi, dụng cụ,
đáp ứng nhu cầu của học sinh, sinh viên [2].
Thực hiện đúng với mục tiêu giáo dục và quyết định của Bộ GD&ĐT, trong
những năm gần đây Ban lãnh đạo Trường ĐHTCM đã cho đầu tư bổ sung sân bãi học
tập, cho phép thành lập các CLB TDTT ngoại khóa theo đề nghị của Khoa
GDQP&GDTC, các giảng viên làm công tác huấn luyện được tính giờ nghiên cứu
khoa học... Nhưng cho đến nay hầu như các CLB hoạt động chưa đạt hiệu quả như kỳ
vọng. Các CLB bóng chuyền, bóng rổ, võ thuật chỉ có các sinh viên thuộc đội tuyển
của trường tham gia tập luyện và không thu phí. Nguyên nhân là trường chưa hoàn
thiện được cơ cấu tổ chức và các hoạt động chỉ dừng lại ở mức rèn luyện chuyên môn.
2.1.2 Cơ sở vật chất
Hiện nay sân bãi phục vụ cho công tác GDTC ở Trường ĐHTCM gồm: tại cơ
sở quận 9 có: 1 nhà tập với diện tích 10m2 x 20m2 dành cho giảng dạy môn cầu lông,
2 sân bóng chuyền, 1 sân bóng rổ, 1 sân cát để sinh viên chơi bóng đá, 1 hố cát dành
1066
cho học nhảy xa; tại cơ sở quận 7 có: 1 sân tập đa năng diện tích 22m2 x 22m2 dành
cho học bóng chuyền và bóng rổ, 1 hố nhảy xa, 1 sảnh dưới nhà xe với diện tích
khoảng 200m2 dành cho học võ và bóng bàn; tại cơ sở quận Tân Bình gồm 1 sảnh tập
võ thuật và bóng bàn với diện tích khoảng 300m2. Ngoài ra còn có diện tích các phần
phụ xung quanh sân với tổng diện tích khoảng 200m2.
Với tổng diện tích sân bãi phục vụ cho các hoạt động TDTT của trường là
2.605,36m2. Nếu tổng diện tích 2.605,36m2/4.600 SV (số lượng sinh viên tuyển sinh
hàng năm) thì bình quân mỗi sinh viên có 0,56m2 để hoạt động và nếu tổng diện tích
này chia cho toàn bộ sinh viên của trường thì trung bình diện tích đất dành cho mỗi
sinh viên càng thấp (2.605,36m2/17.000 SV = 0,153m2). Hơn nữa, đặc thù Nhà trường
có nhiều cơ sở đào tạo, sân bãi ở mỗi cơ sở cũng không giống nhau, nên việc đăng kí
môn học, di chuyển đến địa điểm học, tham gia ngoại khóa...là điều rất nan giải.
Bảng 1: Thực trạng cơ sở vật chất phục vụ cho các hoạt động TDTT của Trường ĐH TCM
Địa điểm
Loại sân
Số lượng
Chất lượng
Diện tích
Cơ sở
Quận 9
Nhà tập
1
Trung bình
400 m2
Sân bóng chuyền
2
Trung bình
162 m2
Sân bóng rổ
1
Trung bình
420 m2
Hố nhảy xa
1
Kém
Sân chơi bóng đá
1
Kém
800 m2
Cơ sở
Quận 7
Sân đa năng
1
Trung bình
484 m2
Sảnh tập bóng bàn và võ
1
Khá
300 m2
Hố nhảy xa
1
Kém
Cơ sở
Quận TB
Sảnh tập bóng bàn và võ
1
Khá
300 m2
Tổng
12
2.605,36 m2
(Nguồn: Tác giả khảo sát)
2.1.3 Đội ngũ giảng viên giảng dạy GDTC
Giảng viên là một bộ phận của Giáo dục và Đào tạo, GDTC luôn tồn tại hai đối
tượng chính là thầy và trò. Theo nghĩa rộng, thầy trong GDTC bao gồm giáo viên
TDTT (kiêm dạy và chuyên trách), huấn luyện viên, hướng dẫn viên; Trò gồm sinh
viên, vận động viên và những cá nhân tự giác tập luyện theo một tổ chức. Giữa hai
đối tượng này luôn có mối quan hệ khắng khích với nhau và phải đảm bảo theo một
tỷ lệ thích ứng theo quy luật của quá trình giáo dục.
Bảng 2: Thống kê trình độ chuyên môn của giảng viên GDTC Trường ĐHTCM
Môn
chuyên sâu
Trình độ chuyên môn
Tổng số
GV
%
ThS
%
CN
%
Điền kinh
0.83
1
0.83
1
0.83
3
Bơi lội
1
0.83
1
Bóng đá
Bóng rổ
0.83
1
0.83
2
Bóng chuyền
3
25
3
Cầu lông
1067
Võ thuật
0.83
2
16.6
3
Thể dục
Tổng cộng
2.49
8
44.09
1
0.83
12
(Nguồn: Khoa GDQP&GDTC-năm 2020)
Qua bảng 2 cho thấy, với số lượng giảng viên 12 người, giảng dạy cho khoảng
hơn 9.000 sinh viên (mỗi năm tuyển sinh khoảng 4.600 chỉ tiêu, các em học GDTC
trong 4 học kì với 4 tín chỉ). Với số lượng sinh viên và quá trình học như vậy thì 12
giảng viên của trường là không thể nào đáp ứng đủ yêu cầu giảng dạy GDTC cho sinh
viên học các môn tự chọn và môn bắt buộc, nên phải mời thỉnh giảng. Hiện tại giảng
viên chuyên sâu điền kinh có 3 người, chiếm tỉ lệ 25%; Giảng viên chuyên sâu bóng
rổ 2 người, chiếm tỉ lệ 16.67%; Giảng viên chuyên sâu bóng chuyền 3 người, chiếm
tỉ lệ 25%; Giảng viên chuyên sâu võ thuật 3 người, chiếm tỉ lệ 25%; Giảng viên chuyên
sâu bơi lội 1 người, chiếm tỉ lệ 8.33%. So sánh giữa giảng viên có chuyên sâu phù hợp
với môn thể thao mà trường đưa vào giảng dạy cho sinh viên cho thấy có sự không
cân đối và thiếu hụt nhiều, thậm chí có môn đưa vào giảng dạy nhưng không có giảng
viên nào có chuyên sâu về môn đó, ví dụ như môn bóng đá, cầu lông. Cho nên các
giảng viên phải tự học tập bồi dưỡng để mỗi người có thể dạy từ 2 môn thể thao trở
lên. Cho nên, muốn tổ chức thành lập câu lạc bộ ngoại khóa cần phải căn cứ vào nguồn
nhân lực hiện tại.
2.1.4 Kinh phí dành cho hoạt động TDTT ngoại khóa của sinh viên
Đây là vấn đề cần đặc biệt quan tâm, muốn CLB vận hành và hoạt động tốt thi
cần phải có kinh phí. Kinh phí có được là nhờ vào các nguồn khác nhau như: Quỹ
hoạt động văn thể của trường, các nguồn tài trợ, thu hội phí...Nhưng hiện tại các CLB
TDTT ngoại khóa của trường không có bất cứ một khoảng kinh phí nào, chỉ khi có kế
hoạch tổ chức các giải thể thao trong trường và các đội tuyển của trường tham gia thi
đấu các giải do Hội thể thao ĐH&TCCN, các giải đấu mở rộng hàng năm... Dựa vào
các kế hoạch đó mà phòng Công tác sinh viên sẽ lên kế hoạch hoạt động và đề xuất
kinh phí với BGH Nhà trường. Trung bình mỗi năm (năm 2017, 2018, 2019) Nhà
trường duyệt khoảng 250.000.000 đồng (hai trăm năm mươi triệu đồng) cho mọi hoạt
động thể thao sinh viên trong một năm. Sinh viên đội tuyển tham gia các giải chỉ được
60.000 đồng tiền nước và ăn trưa cho một ngày thi đấu (không có chế độ tiền công tập
luyện và thi đấu).
2.1.5 Thời gian hoạt động
Thời gian tham gia hoạt động TDTT ngoại khóa của sinh viên là điều hết sức
khó khăn, vì các em bận lịch học chính khóa ở trường rất nhiều và còn thêm một số
hoạt động đoàn, hội khác. Các em muốn tham gia hoạt động ngoại khóa thì phải hết
sức cố gắng và nỗ lực hết mình và phải tự sắp xếp cho mình một kế hoạch học tập và
thời gian biểu hợp lý, mới có thể đảm bảo được việc học chính khóa và đảm bảo sức
khỏe. Việc lấy ý kiến thăm dò thời gian luyện tập trong ngày, là yếu tố cần thiết và
không kém phần quan trọng, đây là cơ sở để dựa vào đó có thể sắp xếp thời gian hoạt
động TDTT trong CLB, đồng thời sinh viên cũng tự chủ được thời gian nhàn rỗi của
mình cho việc luyện tập trong các CLB TDTT.
Kết quả phỏng vấn 780 sinh viên như sau:
1068
Có 72,53% ý kiến chọn khoảng thời gian từ 17 giờ đến 19 giờ, đây là thời gian
có số người lựa chọn nhiều nhất; Đứng thứ 2 là khoảng thời gian từ 19 giờ đến 21 giờ
với 14.72% ý kiến lựa chọn. Các khoảng thời gian còn lại trong ngày cũng có những
ý kiến lựa chọn nhưng rất thấp chiếm chưa đến 10%.
Trên cơ sở kết quả thăm dò, nghiên cứu đã rút kết được thời gian được cho là
hợp lý nhất là khoảng từ 17 giờ đến 19 giờ. Đây là thời gian được nhóm phỏng vấn
chọn nhiều nhất và cũng phù hợp với thời gian học tập và nghỉ ngơi của các em.
2.2 Thực trạng cơ cấu tổ chức câu lạc bộ thể thao ngoại khóa cho sinh viên
Trường ĐHTCM
Hoạt động TDTT ngoại khóa của sinh viên ĐHTCM thực sự chưa được phát
triển đồng bộ và chưa có sự hưởng ứng tích cực từ sinh viên và cán bộ, giảng viên.
Thành lập và hoạt động CLB chủ yếu là ở Khoa GDQP&GDTC, một số giảng viên
của khoa phụ trách huấn luyện, chưa có sự kết hợp chặt chẽ và hỗ trợ từ các bộ phận
đơn vị trong và ngoài trường.
CLB TDTT ngoại khóa cho sinh viên hiện nay chỉ có: CLB võ thuật Vovinam,
CLB bóng chuyền, CLB bóng rổ, CLB cầu lông. Các CLB này do Khoa
GDQP&GDTC thành lập, có nhiệm vụ chính là huấn luyện các thành viên trong đội
tuyển trường nhằm phục vụ thi đấu cho các giải thể thao sinh viên. Số lượng học viên
rất ít, tập luyện không thường xuyên và không thu học phí. Các giảng viên tham gia
huấn luyện tại các LB ngoại khóa cũng không được hỗ trợ kinh phí. Bên cạnh đó cũng
có một số nhóm thể thao tự phát, sinh viên tự tổ chức cùng chơi với nhau các môn yêu
thích, không có sự hướng dẫn của huấn luyện viên, hướng dẫn viên.
Sơ đồ 1: Cơ cấu tổ chức quản lí CLB TDTT ngoại khóa
2.3 Hoàn thiện cơ cấu tổ chức hoạt động CLB TDTT ngoại khóa cho sinh viên
Trường ĐHTCM
2.3.1 Những yêu cầu khi xây dựng CLB
- Khảo sát, lựa chọn địa điểm nơi thành lập CLB: Khảo sát, lựa chọn địa điểm
thành lập CLB là hoạt động có ý nghĩa quan trọng đầu tiên trong quá trình thành lập
và đưa CLB đi vào hoạt động. Khảo sát được thực hiện trên cơ sở việc phân tích, đánh
giá tình hình kinh tế, chính trị, trật tự an toàn xã hội, điều kiện dân trí, mức độ hiểu
biết của từng cá nhân trong một tập thể hay địa bàn cụ thể, vị trí địa lý, sự phân bổ
dân cư, lao động, với mục đích sự ra đời của CLB phải phù hợp và thực sự đáp ứng
nhu cầu của một bộ phận sinh viên đang cần được quy tụ lại để sinh hoạt và học tập.