Kỷ yếu hội thảo khoa học 371
THÀNH LẬP CÂU LẠC BỘ THỂ DỤC THỂ THAO TỰ CHỌN - MÔ HÌNH
GIÁO DỤC THỂ CHẤT THEO NHU CẦU TÂM LÝ CỦA SINH VIÊN
KHI HỌC MÔN THỂ DỤC NHẰM ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN ĐÁP ỨNG
CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI
ThS. Phạm Thanh Vinh
Khoa LLCT - TLGD, Trường CĐSP Nghệ An
I. Đặt vấn đề
Giáo dục thể chất (GDTC) là một nội dung quan trng trong quá trình giáo dục,
góp phần phát triển cả sức khỏe vật chất ln tinh thần cho hc sinh. Tuy nhiên từ trước
đến nay, giáo dục thể chất vn còn chưa thực sự đổi mới, chương trình giáo dục thể
chất vn là các nội dung bắt buộc theo chương trình, trong khi đó tâm lý người hc
hiện nay luôn có nhu cầu được vận động theo nhu cầu năng lực và hứng thú.
Ngày nay, khi cơ sở vật chất trong trường hc đang ngày càng được đầu tư theo
hướng hiện đại, tốt hơn, giúp người hc có nhiều cơ hội được tập luyện thể dục thể
thao (TDTT) theo năng lực và hứng thú của bản thân. Chính vì vậy, việc thay đổi điều
chỉnh dạy GDTC theo hướng thành lập các câu lạc bộ TDTT trong trường hc để đáp
ứng nhu cầu của người hc là rất cần thiết.
II. Nội dung nghiên cứu
1. Cơ sở đề xuất thành lập câu lạc bộ TDTT trong nhà trường
1.1. Sự xuất hiện của nhiều loại hình thể dục thể thao thu hút sinh viên
luyện tập ngoài giờ lên lớp, ngoài chương trình đào tạo
Hiện nay, ngoài một số môn thể thao được tổ chức và giảng dạy trong nhà trường
theo chương trình hc bắt buộc như bóng chuyền, bóng rổ, cầu lông, thể dục nhịp
điệu, điền kinh, cờ vua…thì một số loại hình luyện tập thể chất khác cũng đang thu
hút sinh viên luyện tập như dancesport, aerobic, gym, yoga, bơi lội, võ thuật…H
tập theo nhu cầu, sở thích và năng khiếu của mình, hoặc do theo nhu cầu công việc.
Chính vì thế việc luyện tập thường đem lại kết quả cao, tạo hưng phấn, động lực cho
chính người tập, nâng cao thể lực, xả stress, làm phát triển cả sức mạnh vật chất ln
tinh thần của người tham gia.
1.2. Tâm lý của sinh viên khi học GDTC
Để biết được tâm lý của sinh viên khi hc môn GDTC, chúng tôi đã khảo sát biểu
hiện và đánh giá của 105 sinh viên về môn hc, kết quả thu được thể hiện ở bảng 1
và 2 như sau: Bảng 1: Biểu hiện của sinh viên khi học môn GDTC
TT Biểu hiện TX TT CBG
1 Yêu thích, hứng thú học môn TDTT 12.4 18.1 69.5
3 Học đối phó theo chương trình bắt buộc 78.1 21.9 7.6
4Chán, không thích học 18.1 81.9 0
5 Sợ môn học này 61.9 38.1 0
6 Sợ hình phạt của giáo viên 16.2 83.8 0
7Thích luyện tập, chơi thể thao nhưng không phải trong giờ học chính khóa 84.8 15.2 0
Kỷ yếu hội thảo khoa học
372
Bảng 2: Đánh giá của sinh viên về dạy và học môn GDTC trong chương trình
hiện nay
Theo kết quả ở bảng 1 và 2, ta thấy:
- Bên cạnh một số ít sinh viên yêu thích môn GDTC thì số còn lại không chú trng
môn hc này. Sinh viên coi các giờ hc GDTC như một giờ hc “thủ tục” dn đến tình
trạng giờ hc đối với h rất nhàm chán, h chỉ tập thể dục một cách đối phó, nhiều
sinh viên thờ ơ, coi nhẹ môn hc, ghét hc, thậm chí nhiều sinh viên “sợ” môn hc
này dn đến sợ cả giáo viên dạy môn GDTC.
- Một số sinh viên yêu thích vận động, có năng khiếu TDTT, có hứng thú luyện
tập, thường chơi thể thao vào thời gian rỗi, tuy nhiên trong giờ hc chính khóa h lại
không hứng thú với bài hc, và thường không cố gắng luyện tập.
- Nhiều sinh viên cố gắng cho tập theo yêu cầu của giáo viên trong khoảng thời
gian hc bắt buộc, sang thời gian luyện tập tự chn thì phần nhiều sinh viên thường
túm tụm ngồi nói chuyện, hoặc làm việc tự do…
- Một số sinh viên thường tìm cách đưa ra lý do về sức khỏe để xin giáo viên được
nghỉ tại chỗ, trốn tránh việc luyện tập, nhất là sinh viên nữ.
Chính vì những điều trên mà sinh viên mong muốn được lựa chn môn thể thao
mà mình phù hợp để luyện tập. Như những bạn thích thể thao âm nhạc hay sinh viên
ngành giáo dục mầm non, âm nhạc sẽ rất phù hợp để hc aerobic, zumba, dancesport,
yoga…đặc biệt những bạn thấp bé sẽ không bắt buộc phải hc bóng chuyền, nhảy
8 Học theo yêu cầu trong thời gian bắt buộc và khi có sự giám sát của
giáo viên, còn chơi, tán gẫu, làm việc riêng trong thời gian luyện tập
môn tự chọn
72.4 27.6 0
9 Nói dối giáo viên về sức khỏe kém để được ngồi nghỉ 26.7 73.3 0
10 Luôn cố gắng luyện tập 52.4 47.6 0
Chuyên đề Thể dục
cơ bản
Điền kinh TDTT tự chọn
Đúng Sai Đúng Sai Đúng Sai
Rất phù hợp với nhu cầu sinh viên 24.8 75.2 24.8 75.2 54.3 45.7
Sinh viên có hứng thú, luyện tập tích cực 0 105 12.4 87.6 84.8 15.2
Nội dung nhàm chán, lặp lại 105 0 78.1 21.9 57.1 42.9
Chương trình học bắt buộc, sinh viên không
được quyền lựa chọn môn mình yêu thích, có
sở trường
105 0 105 0 105 0
Giờ học vui nhưng nội dung chưa phong phú 85.7 14.3 85.7 14.3 85.7 14.3
Giáo viên dạy nhiệt tình, sinh viên học đối phó 78.1 21.9 78.1 21.9 44.8 55.2
Giáo viên dạy nhiệt tình, sinh viên học hứng thú 0 105 12.4 87.6 72.4 27.6
Không thích luyện tập vì một số nội dung không
phù hợp nhu cầu, năng khiếu
75.2 24.8 75.2 24.8 45.7 54.3
Kỷ yếu hội thảo khoa học 373
cao, những bạn có vấn đề về chân sẽ không phải hc những môn vận động nhanh
mạnh, di chuyển nhiều…
Hiểu được lý do sinh viên sợ hc môn GDTC thì nhà trường mới có cách để khắc
phục tình trạng dạy và hc môn giáo dục thể chất - một môn hc quan trng có tác
dụng phát triển cả về sức mạnh thể chất ln sức mạnh tinh thần, góp phần to lớn cho
việc hc văn hóa trên lớp có hiệu quả cao.
1.3. Một số hạn chế của việc dạy học GDTC từ trước đến nay
- Sinh viên không được quyền lựa chn môn thể dục mà mình yêu thích, mình có
sở trường, có nhu cầu. Số ít trường trong cả nước chương trình dạy GDTC tuy cho
phép sinh viên được chn môn hc theo nhu cầu nhưng nhà trường cũng chỉ xoay
quanh một số môn như bóng chuyền, chạy, cầu lông, bóng rổ…
- Việc hc vn phải tuân theo chương trình khung, theo giờ dạy của giáo viên với
nội dung, hình thức truyền thống, lặp đi lặp lại gây nên nhằm chán, mệt mỏi cho sinh
viên.
- Việc áp đặt tất cả sinh viên của lớp, của trường phải hc chung một chương trình,
một môn thể dục mà không tính đến thể chất, năng khiếu, nhu cầu của người hc làm
giảm hiệu quả luyện tập, đôi khi chỉ còn là hình thức đối phó.
- Nhiều trường chưa được trang bị đầy đủ thiết bị, dụng cụ, cơ sở vật chất, sân
bãi…điều kiện cần và đủ để tạo thuận lợi cho việc hc thể dục.
- Nhiều sinh viên có thể lực yếu, không có tinh thần thể thao, không chịu được sự
luyện tập vất vả, chỉ coi trng các môn chuyên ngành và chưa ý thức được lợi ích mà
thể dục thể thao mang lại.
- Các sinh viên khóa sau thường được nghe các sinh viên khóa trước kể lại về
những khó khăn khi hc GDTC gây nên tâm lý hoang mang lo sợ trước và trong khi
tham gia hc GDTC.
- Còn có một số ít giáo viên dạy GDTC còn có tư tưởng và hành động đe nẹt, phạt
nặng khi sinh viên không hoàn thành được các bài tập luyện theo chương trình.
2. Thành lập câu lạc bộ thể thao trong trường - mô hình học GDTC tự chọn
phù hợp nhu cầu của người học
2.1. Ý nghĩa của mô hình học GDTC tự chọn
- Người hc được tự do lựa chn hc và tập luyện môn thể thao mà mình yêu thích,
từ đó kích thích tạo hứng thú, động lực cho bản thân h tham gia luyện tập.
- Việc hc và tập luyện tự chn theo nhu cầu sẽ khắc phục được việc hc cứng
nhắc như hiện nay. Hiện nay tất cả sinh viên trong lớp, trong trường đều hc chung
như nhau, trong khi đó thể lực, chiều cao, năng khiếu, nhu cầu là khác nhau dn dến
kết quả GDTC chưa thật sự cao. Nếu được lựa chn sẽ tạo cơ hội cho người hc một
là phát huy khả năng của mình, hai là phục vụ cho nghề nghiệp sau khi ra trường, ba
là cơ hội lựa chn vận động viên có năng khiếu để tạo nguồn cho các giải đấu lớn.
2.2. Thành lập câu lạc bộ thể thao trong trường - mô hình học GDTC tự
chọn thay cho chương trình GDTC bắt buộc
Tham gia câu lạc bộ thể thao là một mô hình hc GDTC tự chn thay cho chương
Kỷ yếu hội thảo khoa học
374
trình GDTC bắt buộc. Sinh viên có thể tham gia nhiều câu lạc bộ tùy nhu cầu nhưng
bắt buộc phải tham gia ít nhất 1 câu lạc bộ.
Một số câu lạc bộ (CLB) sau đây có thể hoạt động trong trường tùy thuộc điều kiện
thực tế của từng trường như: CLB cầu lông, CLB bóng rổ, CLB bóng chuyền, CLB
gym, CLB bóng đá, CLB điền kinh, CLB Aerobic, CLB Yoga, CLB Dancesport…
Cách thức hoạt động: sau khi nhà trường thành lập các câu lạc bộ, giáo viên GDTC
có năng khiếu chuyên môn thuộc lĩnh vực câu lạc bộ nào sẽ được giao phụ trách câu
lạc bộ đó. Giáo viên phụ trách sẽ thông báo rộng rãi với sinh viên trong toàn trường
về việc đăng ký làm thành viên của câu lạc bộ đó. Ban đầu trường sẽ tổ chức tập huấn
quản lý và tập huấn chuyên môn, kỹ thuật cho cả giáo viên và ban chủ nhiệm, đội
trưởng, nhóm trưởng của câu lạc bộ. Sau khi câu lạc bộ đi vào ổn định thì hàng năm
đến kỳ sinh viên nhập hc, các câu lạc bộ sẽ tổ chức tập luyện, thi đấu tích cực nhằm
quảng bá hoạt động của mình để tiếp thị lôi cuốn những sinh viên năm 1 có nhu cầu,
có năng khiếu đăng ký trở thành thành viên.
Để có hiệu quả trong hoạt động dạy hc GDTC theo mô hình câu lạc bộ thì sẽ
không hc ghép chung cùng buổi theo tiết với các giờ hc văn hóa như hiện nay đang
thực hiện, mà sẽ dạy hc GDTC theo hình thức sau đây:
- Trong giờ chính khóa: Mỗi tuần hc và luyện tập theo buổi riêng theo thời khóa
biểu nhà trường sắp xếp. Như vậy lúc này giáo viên sẽ là người hướng dn trực tiếp.
Các môn như điền kinh sẽ được được kết hợp dạy bằng cách đưa vào phần khởi động
đầu buổi và phần thư giãn điều hòa cơ thể sau khi tập xong.
- Ngoài giờ chính khóa: Các câu lạc bộ phải luyện tập theo lịch hoạt động của câu
lạc bộ mình. Định kỳ các câu lạc bộ phải tổ chức biểu diễn hoặc thi đấu.
Điều kiện để thành lập câu lạc bộ thể thao trong trường - mô hình hc GDTC tự
chn thay cho chương trình GDTC bắt buộc:
1. Nhà trường ban hành quyết định thành lập các câu lạc bộ TDTT và quyết định
sử dụng kết quả luyện tập của thành viên câu lạc bộ TDTT làm kết quả hc môn
GDTC.
2. Nhà trường đầu tư trang bị cơ sở vật chất, bố trí văn phòng, khu vực hoạt động
cho từng câu lạc bộ.
3. Bắt buộc sinh viên phải tự nguyện đăng ký làm thành viên của ít nhất là 1 câu
lạc bộ TDTT nào đó do h lựa chn.
4. Câu lạc bộ phải có ban chủ nhiệm (trong đó giáo viên là trưởng ban), đội trưởng,
nhóm trưởng và xây dựng nội quy hoạt động.
5. Năm đầu tiên thành lập, phải tập huấn quản lý và tập huấn chuyên môn, kỹ thuật
cho cả giáo viên và ban chủ nhiệm, đội trưởng, nhóm trưởng. Những năm sau giáo
viên và ban chủ nhiệm sẽ tập huấn cho các thế hệ kế tiếp.
6. Ban chủ nhiệm sẽ lên lịch tập luyện, hướng dn kỹ thuật, lên lịch hoạt động định
kỳ, lịch thi đấu hoặc biểu diễn cho câu lạc bộ.
7. Mi thành viên sẽ tự giác luyện tập theo lịch và theo nhu cầu trên tinh thần đoàn
kết, nêu cao tinh thần trách nhiệm, tuân thủ nội quy, quy chế hoạt động của câu lạc
Kỷ yếu hội thảo khoa học 375
bộ và của nhà trường. Các thành viên câu lạc bộ sẽ luyện tập cùng nhau, hướng dn
kỹ thuật cho nhau dưới sự quản lý chỉ đạo của giáo viên GDTC và của ban chủ nhiệm
câu lạc bộ.
8. Để duy trì và phát triển hoạt động câu lạc bộ thì việc giữ vững và phát triển thêm
số lượng thành viên là điều không thể thiếu và cần chú trng.
9. Hoàn thiện công tác tổ chức, tăng cường huấn luyện và đào tạo các hội viên
mang tính đào tạo nguồn bổ sung để kịp thời điều hành, tổ chức, duy trì hoạt động câu
lạc bộ khi có sự thay đổi về nhân sự ban chủ nhiệm.
10. Khuyến khích tinh thần tự nguyện, thúc đẩy hoạt động xã hội hóa trong các
câu lạc bộ để hoạt động có hiệu quả thiết thực.
11. Ban chủ nhiệm sẽ định kỳ đánh giá kết quả của từng thành viên dựa vào kết
quả quan sát luyện tập và thi đấu, kết quả báo cáo của đội trưởng, nhóm trưởng.
12. Nhà trường sử dụng kết quả luyện tập của sinh viên thuộc câu lạc bộ làm kết
quả đánh giá môn GDTC của sinh viên.
III. Kết luận
Thể dục thể thao góp phần tạo nên một thế hệ trẻ khỏe mạnh cho đất nước. GDTC
là môn hc bắt buộc trong chương trình giáo dục xuyên suốt từ phổ thông cho đến đại
hc. Tuy nhiên hình thức dạy GDTC từ xưa đến nay mang nặng tính áp đặt do vậy
chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu của người hc. Chính vì vậy thay đổi cách dạy và
hc môn GDTC theo hướng thành lập câu lạc bộ thể dục thể thao trong trường hc là
phù hợp với nhu cầu người hc, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục thể chất nói
riêng và giáo dục đào tạo nói chung.
Tài liệu tham khảo
1. Bộ GD&ĐT (2018), Chương trình giáo dục phổ thông môn giáo dục thể chất
(Ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐTngày 26 tháng 12 năm 2018
của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo)
2. Thông tư 12/2018/TT-BLĐTBXH Chương trình môn Giáo dục thể chất trong
trường trung cấp, cao đẳng
3. Quyết định số 1076/QĐ-TTg ngày 17/6/2016 của Thủ tướng Chính phủ Phê
duyệt đề án tổng thể phát triển giáo dục thể chất và thể thao trường hc giai đoạn 2016
- 2020, định hướng đến năm 2025
4. Nghị định số 11/2015/NĐ-CP ngày 32/01/2015 của Chính phủ Quy định về
Giáo dục thể chất và hoạt động thể thao trong nhà trường.
5. Thái Duy Tuyên (2010), Phương pháp dạy hc truyền thống và đổi mới, NXB
Giáo dục Việt Nam.
6. Vũ Đức Thu (1998), Lý luận và phương pháp giáo dục thể chất, NXB TDTT
7. Lê Văn Xem (2010), Tâm lý hc thể dục thể thao, NXB ĐHSP