HỘI NGHỊ KHOA HỌC HỘI NỘI KHOA THÀNH PHỐ HÀ NỘI
196
ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG
CỦA BỆNH NHÂN BƯỚU NHÂN TUYẾN GIÁP
TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA HUYỆN HOÀI ĐỨC NĂM 2024
Nguyễn Thị Hà1, Nguyễn Trung Mạnh1,
Nguyễn Thị Hà Trang1, Viết Thị Xuân1, Nguyễn Thị Hậu1
TÓM TẮT25
Đặt vấn đề: Bướu nhân tuyến giáp là bệnh lý
nội tiết khá phổ biến. Mục tiêu nghiên cứu: 1.
Mô tả đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân bướu
nhân tuyến giáp tại Bệnh viện đa khoa huyện
Hoài Đức năm 2024. 2. Mô tả đặc điểm cận lâm
sàng của bệnh nhân bướu nhân tuyến giáp tại
Bệnh viện đa khoa huyện Hoài Đức năm 2024.
Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu mô tả
cắt ngang. Nghiên cứu được tiến hành trên 150
bệnh nhân bướu nhân tuyến giáp đến khám ngoại
trú tại Bệnh viện đa khoa huyện Hoài Đức từ
tháng 5 năm 2024 đến tháng 10 năm 2024. Kết
quả: Bướu nhân tuyến giáp gặp chủ yếu ở độ
tuổi từ 41-70 (69,3%), tỉ lệ nữ/nam: 10/1. Bệnh
nhân bướu nhân tuyến giáp thường không có tiền
sử bệnh lý tuyến giáp (60%) và không có triệu
chứng lâm sàng (60,7%). Số lượng bướu đa nhân
nhiều hơn đơn nhân, kích thước chủ yếu < 2 cm
(86%), chủ yếu TIRADS 3 (78%). Bệnh nhân
bướu nhân tuyến giáp đa số ở trạng thái bình
giáp.
Từ khóa: Bướu nhân tuyến giáp, bướu nhân
tuyến giáp lành tính, siêu âm tuyến giáp.
1Bệnh viện Đa khoa huyện Hoài Đức
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Thị Hà
Email: hanthmu@gmail.com
Ngày nhận bài: 05/08/2024
Ngày phản biện khoa hc: 09/09/2024
Ngày duyệt bài: 23/09/2024
SUMMARY
CLINICAL AND PARACLINICAL
FEATURES IN PATIENTS WITH
THYROID NODULES AT HOAI DUC
GENERAL HOSPITAL IN 2024
Background: Thyroid nodules are quite
common endocrine diseases. Objectives: 1.
Description of clinical characteristics in patients
with thyroid nodules at Hoai Duc general
hospital in 2024. 2. Description of subclinical
characteristics in patients with thyroid nodules at
Hoai Duc general hospital in 2024. Subjects and
methods: A cross-sectional descriptive study.
The study was conducted on 150 patients with
thyroid nodules who came for outpatient
examination at Hoai Duc General Hospital from
May 2024 to October 2024. Results: Thyroid
nodules was mainly found in the age group of
41-70 (69.3%), female/male ratio: 10/1. Patients
with thyroid nodules often have no history of
thyroid disease (60%) and no clinical symptoms
(60.7%). The number of multinodular tumors is
higher than that of mononudular tumors, the
majority of thyroid nodules < 2 in size (86%),
mainly TIRADS 3 (78%). Most patients with
thyroid nodules has normal thyroid function.
Keywords: Thyroid nodules, benign thyroid
nodules, ultrasound of thyroid.
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
197
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Bướu nhân tuyến giáp là tình trạng khi có
sự xuất hiện của một hay nhiều nhân trong
nhu mô tuyến giáp. Đây là một bệnh lý nội
tiết khá phổ biến và thường lành tính. Tỉ lệ
BNTG thay đổi tùy thuộc vào quần thể và
phương pháp phát hiện. Khám lâm sàng có
thể phát hiện BNTG ở khoảng 4-7% dân số,
phụ nữ nhiều gấp 5 lần nam giới, lứa tuổi
được phát hiện nhiều là 36-55. Tỷ lệ phát
hiện được bằng siêu âm lớn hơn rất nhiều,
dao động từ 19 đến 67% tùy nhóm nghiên
cứu1. Triệu chứng lâm sàng của BNTG
thường rất kín đáo thậm chí không có triệu
chứng. Siêu âm tuyến giáp là một phương
pháp rất có giá trị trong chẩn đoán phát hiện
sớm và theo dõi điều trị BNTG. Đây là một
kỹ thuật đơn giản, rẻ tiền, dễ thực hiện. Siêu
âm có vai trò gợi ý tính chất ác tính của nhân
giáp từ đó định hướng chc hút bằng kim
nhỏ làm tăng khả năng phát hiện sớm ung
thư tuyến giáp.Tại Việt Nam đã có một số
nghiên cứu về BNTG tuy nhiên tại Bệnh viện
đa khoa huyện Hoài Đức hiện chưa có
nghiên cứu về bệnh lý này. Vì vậy, để hiểu
rõ tỷ lệ mắc cũng như các đặc điểm bệnh lý
BNTG, có thêm kinh nghiệm trong chẩn
đoán và định hướng điều trị, theo dõi bệnh
BNTG, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề
tài: “Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của
bệnh nhân bướu nhân tuyến giáp tại Bệnh
viện đa khoa huyện Hoài Đức năm 2024”
Với 2 mục tiêu:
1. Mô tả đặc điểm lâm sàng của bệnh
nhân bướu nhân tuyến giáp tại Bệnh viện đa
khoa huyện Hoài Đức năm 2024.
2. Mô tả đặc điểm cận lâm sàng của bệnh
nhân bướu nhân tuyến giáp tại Bệnh viện đa
khoa huyện Hoài Đức năm 2024.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu: bao gồm các
bệnh nhân được chẩn đoán bướu nhân tuyến
giáp đến khám ngoại trú tại Bệnh viện đa
khoa huyện Hoài Đức từ tháng 5 năm 2024
đến tháng 10 năm 2024.
➢ Tiêu chuẩn lựa chọn
- Bệnh nhân từ đủ 18 tuổi trở lên đi khám
tại Bệnh viện đa khoa huyện Hoài Đức.
- Bệnh nhân được chẩn đoán bướu nhân
tuyến giáp.
- Bệnh nhân đồng ý tham gia nghiên cứu.
Tiêu chuẩn xác định một tổn thương là
nhân giáp trên siêu âm theo tiêu chuẩn của
Williams Textbook of Endocrinology 2012 2.
Nhân giáp trên siêu âm biểu hiện là các
nốt (nodules), đó là các hình khối khu trú
trên nền tổ chức tuyến bình thường.
• Tổn thương dạng đặc đường kính từ 3
mm trở lên.
• Tổn thương dạng lỏng đường kính từ 2
mm trở lên.
➢ Tiêu chuẩn loại trừ
- Bệnh nhân bướu nhân tuyến giáp đã
điều trị khỏi bệnh.
- Bệnh nhân không đồng ý tham gia
nghiên cứu.
2.2. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên
cứu mô tả cắt ngang.
2.3. Cỡ mẫu: chn mẫu thuận tiện
2.4. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
- Địa điểm: Khoa khám bệnh – Bệnh viện
đa khoa huyện Hoài Đức
- Thời gian: Từ tháng 05/2024 đến tháng
10/2024
2.5. Quy trình và nội dung nghiên cứu
Tất cả các bệnh nhân nghiên cứu được
tiến hành thu thập số liệu nghiên cứu thông
qua bệnh án nghiên cứu được thiết kế sn
gồm có: thông tin hành chính, tiền sử, triệu
HỘI NGHỊ KHOA HỌC HỘI NỘI KHOA THÀNH PHỐ HÀ NỘI
198
chứng cơ năng, triệu chứng thực thể, siêu âm
tuyến giáp, xét nghiệm FT4, TSH.
- Siêu âm tuyến giáp: các nhân tuyến
giáp được đánh giá phân độ theo EU-
TIRADS 2017 3. Đối với bướu đa nhân,
chúng tôi chn nhân có phân độ TIRADS
cao hơn để mô tả các đặc điểm trên.
- Xét nghiệm FT4, TSH: Kết quả nồng độ
FT4 và TSH theo tiêu chuẩn của khoa Xét
nghiệm Bệnh viện đa khoa huyện Hoài Đức:
+ Nồng độ bình thường của FT4: 12-22
pmol/l
+ Nồng độ bình thường của TSH: 0,27-
4,2 µU/ml
Dựa vào kết quả FT4, TSH, đánh giá tình
trạng tuyến giáp theo Hiệp hội tuyến giáp
Hoa Kì ATA 20164.
Bảng 2.1. Phân loại chức năng tuyến giáp
Chẩn đoán
Nồng độ TSH (µU/ml)
Nồng độ FT4 (pmol/l)
Bình giáp
Bình thường
Bình thường
Cường giáp
Giảm
Tăng
Cường giáp dưới lâm sàng
Giảm
Bình thường
Suy giáp nguyên phát
Tăng
Giảm
Suy giáp dưới lâm sàng
Tăng
Bình thường
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Trong thời gian nghiên cứu, chúng tôi thu tuyển được 150 bệnh nhân thỏa mãn tiêu chuẩn
lựa chn và loại trừ.
3.1. Đặc điểm chung của bệnh nhân bướu nhân tuyến giáp
3.1.1. Phân bố theo giới tính của bệnh nhân bướu nhân tuyến giáp
Biểu đồ 3.1. Phân bố theo giới tính của bệnh nhân bướu nhân tuyến giáp
Nhận xét: Trong 150 bệnh nhân, bệnh nhân nữ chiếm đa số với tỉ lệ 91,3%, tỉ lệ nữ/nam:
10/1.
3.1.2. Phân bố theo tuổi của bệnh nhân bướu nhân tuyến giáp
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
199
Bảng 3.1. Phân bố theo tuổi của bệnh nhân bướu nhân tuyến giáp
Tuổi
18-30
31-40
41-50
51-60
> 70
Tổng
n
8
13
34
35
11
150
%
5,3
8,7
22,7
23,3
7,3
100
Trung bình
54,61 ± 13,24
Nhận xét:
- Tuổi trung bình là 54,61 ± 13,24. Tuổi
nhỏ nhất là 20, cao nhất là 91 tuổi.
- Bệnh gặp chủ yếu ở độ tuổi từ 41-70
tuổi với 118/150 BN chiếm tỉ lệ 69,3%.
3.2. Đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân
BNTG
3.2.1. Các yếu tố nguy cơ
Bảng 3.2. Các yếu tố nguy cơ
Yếu tố nguy cơ
n
Tỷ lệ (%)
Không có tiền sử đặc biệt
90
60
Tiền sử bệnh lý tuyến giáp của bản thân
39
26
Tiền sử chiếu xạ vùng đầu mặt cổ
1
0,7
Tiền sử gia đình có bệnh lý tuyến giáp lành tính
13
8,7
Tiền sử gia đình có người bị ung thư tuyến giáp
7
4,6
Nhận xét:
- Đa số BN không có tiền sử đặc biệt (60%)
- Có 39 BN có tiền sử bệnh lý tuyến giáp
(26%).
- Có 3 BN có tiền sử chiếu xạ vùng đầu
mặt cổ (0,7%).
- Có 13 BN có tiền sử gia đình có bệnh
lý tuyến giáp lành tính (8,7%) và 7 BN có
tiền sử gia đình có người bị ung thư tuyến
giáp (4,6%).
3.2.2. Lý do đến khám bệnh
Bảng 3.3. Lý do đến khám bệnh
Triệu chứng cơ năng
n
Tỷ lệ (%)
Không có triệu chứng
91
60,7
Sờ thấy khối vùng cổ
11
7,3
Nuốt vướng
17
11,3
Nuốt nghẹn
16
10,7
Đau vùng cổ
10
6,7
Khó thở
4
2,6
Khàn tiếng
1
0,7
Nhận xét:
- Đa số BN không có triệu chứng lâm
sàng là 91 bệnh nhân chiếm 60,7%.
- BNTG gây triệu chứng nuốt vướng
hoặc nuốt nghẹn ở 33 BN chiếm 22%.
- BN đi khám vì tự phát hiện hoặc do
người thân sờ thấy khối vùng cổ là 11 BN
chiếm 7,3%.
- Có 10 BN có triệu chứng đau vùng cổ,
4 BN có triệu chứng khó thở và 1 BN có
triệu chứng khàn tiếng.
3.2.3. Triệu chứng thực thể
a. Số lượng bướu nhân tuyến giáp trên
lâm sàng
HỘI NGHỊ KHOA HỌC HỘI NỘI KHOA THÀNH PHỐ HÀ NỘI
200
Bảng 3.4. Thăm khám BNTG
BNTG trên lâm sàng
n
Tỉ lệ %
Sờ thấy nhân
Một nhân
25
23
16,7
15,3
Nhiều nhân
2
1,3
Không sờ thấy nhân
125
83,3
Tổng
150
100
Nhận xét: Trong 150 BN có bướu nhân
tuyến giáp trên siêu âm
- Có 25 BN khám thấy nhân tuyến giáp
trên lâm sàng chiếm 16,7%. Trong đó đa số
BN được khám thấy một nhân chiếm 23/25
BN.
- Đa số BN không sờ thấy bướu nhân
tuyến giáp trên lâm sàng chiếm 83,3%.
b. Vị trí của BNTG trên lâm sàng
Bảng 3.5. Vị trí của BNTG trên lâm sàng
Vị trí
n
Tỷ lệ (%)
Thùy phải
11
44
Thùy trái
8
32
Eo tuyến
2
8
Cả hai thùy
4
16
Tổng
25
100
Nhận xét: Trong 25 BN khám thấy nhân tuyến giáp trên lâm sàng, 44% BNTG gặp thùy
phải, 32% gặp ở thùy trái, 16% BN sờ thấy ở cả 2 thùy và chỉ 8% BN sờ thấy ở eo tuyến.
c. Tính chất của BNTG trên lâm sàng
Bảng 3.6. Tính chất của BNTG trên lâm sàng
Tính chất của BNTG
n
Tỷ lệ (%)
Mật độ
Mềm
9
64
Chắc
16
36
Cứng
0
0
Ranh giới
Rõ
25
100
Không rõ
0
0
Di động
Di động theo nhịp nuốt
25
100
Không di động
0
0
Thâm nhiễm da
Không thâm nhiễm
25
100
Thâm nhiễm
0
0
Hạch cổ
Có
5
3,3
Không
145
96,7
Nhận xét: Trong 25 BN khám thấy nhân
tuyến giáp trên lâm sàng
- Phần lớn có mật độ mềm với 16/25 BN
chiếm 64%, 9 BN có mật độ chắc chiếm 36%
và không có BN có mật độ cứng.
- 100% bướu nhân tuyến giáp trên lâm
sàng có ranh giới rõ, di động theo nhịp nuốt
và không thâm nhiễm da.
- Đa số BN không sờ thấy hạch cổ trên
lâm sàng với 145/150 BN chiếm 96,7%.
3.3. Đặc điểm cận lâm sàng của bệnh
nhân BNTG
3.3.1. Số lượng BNTG trên siêu âm