Đặc điểm vi sinh vật gây
bệnh ở thực vật
Vi sinh vật gây bệnh cho cây thuộc
nhóm ký sinh. Dạng ký sinh hoàn
hảo nhất của VSV trên thực vật là
ký sinh bắt buộc. Các ký sinh bắt
buộc chỉ có khả năng dinh dưỡng
nhờ các tế bào sống của cây và
không thể phát triển trên môi
trường nào khác ngoài cây chủ của
nó. Cây ký sinh bắt buộc phải có
khả năng sống cao để thích ứng
với hoạt động của ký sinh.
Cây có các VSV ký sinh thuộc loại
bán ký sinh lại có các đặc điểm
khác. Các VSV dạng này không có
khả năng vào tế bào sống mà chỉ
dinh dưỡng bằng các mô đã bị các
chất độc do chúng tiết ra giết chết.
Các nhóm VSV ký sinh có những
đặc điểm đặc trưng. Tính chất sử
dụng các chất dinh dưỡng của các
VSV ký sinh rất khác nhau. Các
VSV ký sinh không bắt buộc tạo
lượng lớn các enzim, các enzime
này phần lớn được tiết ra môi
trường xung quang. Trong số các
enzim ngoại bào ta thấy có nhiều
enzim phân giải và chuyển hoá các
chất dinh dưỡng của tế bào thực vật
thành dạng dễ tiêu như biến đổi
protein thành axit amin, biến đổi
tinh bột thành glucoza ... Hoạt tính
và thành phần các enzim thải ra
môi trường thay đổi theo quá trình
phát triển của VSV.
Hoạt động hô hấp của VSV ký
sinh thường xảy ra rất mạnh. Có
nhóm VSV hô hấp hiếu khí nhưng
cũng có nhóm hô hấp kỵ khí. Các
VSV kỵ sinh có khả năng sử dụng
nhiều dạng chất khác nhau làm cơ
chất hô hấp
Ngoài các enzim khác nhau, VSV
ký sinh còn tiết ra môi trường nhiều
sản phẩm của quá trình trao đổi
chất. Những chất này gây độc cho
cây chủ. Bản chất hoá học của các
chất độc do VSV tiết ra rất đa dạng,
gồm nhiều thành phần khác nhau:
các axit hữu cơ, protein và sản
phẩm phân giải protein, nhiều loại
độc tố ...
Độc tính của các chất do VSV tiết
ra gồm các amid, axit amin, ure,
amoniac, các polysacarrit, các
aldehyt, aceton, rượu ...
Tác động độc của VSV đến cây
chủ không phải chỉ do 1 thành
phần quyết định mà do sự tác động
phối hợp của nhiều chất gây nên.
Một đặc tính rất quan trọng của
VSV gây bệnh là chúng có tính
thích ứng rất cao. VSV có khả năng
thích ứng với điều kiện môi trường
thay đổi. Nhờ khả năng này mà
VSV có thể tồn tại ngay trong các
điều kiện rất khắc nghiệt như môi
trường có chất diệt vi khuẩn. Khả
năng thích ứng này nhờ tính mềm
dẻo, linh hoạt trong hoạt động trao
đổi chất, hoạt động sống. Tính
thích ứng đó giúp cho VSV vượt
qua được sự chống đối của cây chủ.
Kết quả của tính thích ứng là xuất
hiện những nòi mới có khả năng
gây bệnh cho các cây trước đó đã
miễn dịch được. Do vậy các giống
cây trồng có khả năng chống chịu
đối với bệnh nào đó thì cũng chỉ có
khả năng giữ được đặc tính miễn
dịch đó trong vài năm.