Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả thực hiện kế hoạch sử dụng đất hằng năm của thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận

Tại Việt Nam, công tác quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất (KHSDĐ) được xem là công cụ quản lý đất đai thiết yếu, thực hiện theo hướng tiếp cận tổng hợp, liên ngành. Mặc dù thành phố Phan Thiết đã xây dựng và triển khai KHSDĐ theo quy định, quá trình thực hiện vẫn còn nhiều hạn chế và tồn tại. Cụ thể, việc xác định nhu cầu sử dụng đất cho các ngành, lĩnh vực còn khó khăn, dẫn đến việc phân bổ quỹ đất chưa thực sự phù hợp. Bên cạnh đó, KHSDĐ cấp tỉnh chưa được phê duyệt tại thời điểm lập kế hoạch cho các năm 2021 và 2022, cùng với việc quy hoạch sử dụng đất cấp huyện cũng chưa hoàn thiện. Tình trạng các dự án kéo dài dẫn đến KHSDĐ treo, cùng với công tác kiểm tra, giám sát còn buông lỏng và các vi phạm đất đai gây bức xúc trong nhân dân. Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến kết quả thực hiện KHSDĐ chưa được đánh giá đầy đủ mức độ tác động, đặt ra yêu cầu cần thiết phải nghiên cứu để đề xuất các giải pháp hoàn thiện.

Nghiên cứu này hướng đến việc đánh giá kết quả thực hiện và mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến kế hoạch sử dụng đất tại thành phố Phan Thiết, từ đó đề xuất các giải pháp quản lý và sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên đất nhằm mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Nghiên cứu này được thực hiện nhằm mục tiêu đề xuất các giải pháp toàn diện nhằm nâng cao hiệu quả việc thực hiện kế hoạch sử dụng đất hàng năm tại thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận. Phương pháp nghiên cứu kết hợp thu thập tài liệu thứ cấp, điều tra sơ cấp thông qua phỏng vấn 100 cán bộ và người dân liên quan, cùng với phân tích nhân tố khám phá và hồi quy đa biến. Kết quả thực hiện kế hoạch sử dụng đất cho thấy sự biến động đáng kể giữa các loại đất. Cụ thể, năm 2021, đất nông nghiệp đạt 112,02%, đất phi nông nghiệp đạt 85,42% và đất chưa sử dụng đạt 165,40%. Đến năm 2022, các tỷ lệ này lần lượt là 104,28% cho đất nông nghiệp, 94,38% cho đất phi nông nghiệp và 100,60% cho đất chưa sử dụng. Phân tích chi tiết cho thấy đất nông nghiệp thường vượt kế hoạch do các dự án phi nông nghiệp chưa hoàn thành hoặc đất được trả lại, trong khi đất phi nông nghiệp thường không đạt kế hoạch do vướng mắc về thủ tục, vốn và sự đồng thuận của người dân. Đất chưa sử dụng cũng thường vượt mục tiêu do các dự án chưa được triển khai. Nghiên cứu đã xác định được 5 nhóm yếu tố chính với tổng cộng 17 yếu tố ảnh hưởng đến kết quả thực hiện kế hoạch sử dụng đất, bao gồm các yếu tố kinh tế (chiếm 33,92% mức độ ảnh hưởng), thể chế - pháp lý (23,78%), các yếu tố khác (18,75%), xã hội (13,86%) và môi trường (9,7%). Những khó khăn và tồn tại trong quá trình thực hiện kế hoạch sử dụng đất của thành phố Phan Thiết đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, các ngành và triển khai các giải pháp tổng thể về kinh tế, xã hội, môi trường, thể chế, pháp lý cũng như đào tạo nguồn nhân lực để đạt được hiệu quả tối ưu trong quản lý và sử dụng đất đai.