Ạ Ọ
Ộ Ố Đ I H C QU C GIA HÀ N I KHOA LU TẬ
Ị ƯỢ
VŨ TH PH
NG
Ố
Ệ Ữ Ạ Ứ M I QUAN H GI A Đ O Đ C VÀ PHÁP LU T Ậ TRONG LĨNH V C HÔN NHÂN GIA ĐÌNH
Ự Ở ƯỚ N
Ệ C TA HI N NAY
ướ
ử
Chuyên ngành: Lý lu n và l ch s Nhà n
ậ c và pháp lu t
ậ ị Mã số: 60 38 01 01
Ọ
Ắ
Ậ
Ạ
Ậ
TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ LU T H C
Ộ HÀ N I 2016
Công trình đ ậ
ượ ạ ọ
c hoàn thành ố
ộ i Khoa Lu t Đ i h c Qu c gia Hà N i
ạ t
ọ
ẫ
Ị
Ế
Ng
ườ ướ i h
ng d n khoa h c: GS.TS
HOÀNG TH KIM QU
ả
Ph n bi n 1
ệ : ......................................................................
ả
Ph n bi n 2
ệ : ......................................................................
ậ
ượ ả ệ ạ ộ ồ
ọ
ấ
ậ
Lu n văn đ
c b o v t
i H i đ ng ch m lu n văn, h p ạ ọ
ộ
ạ t
i Khoa Lu t Đ i h c Qu c gia Hà N i.
ờ
ậ ố ...., ngày ..... tháng ..... năm 2016
ồ Vào h i .... gi
ể
ể
ạ
Có th tìm hi u lu n văn t
i
ậ ư ệ
ố
ậ
Trung tâm t
ư ệ
ố
ư ệ
Trung tâm t
ộ ạ ọ li u Khoa Lu t – Đ i h c Qu c gia Hà N i ộ ạ ọ li u – Th vi n Đ i h c Qu c gia Hà N i
Ụ
Ụ
Ậ
Ủ M C L C C A LU N VĂN
Trang
Trang ph bìaụ ờ L i cam đoan ụ ụ M c l c
1
100
M Đ UỞ Ầ
ứ
ấ ữ ệ ế ủ ề t c a đ tài nghiên c u 1. Tính c p thi ả ầ Trong nh ng năm g n đây Đ ng và nhà n t quan tâm t
ộ ề ủ ướ ặ c ta đ c bi ộ
ộ ề ọ ư
ẩ ự
ạ ằ ươ ố ướ ợ ề ị ớ ứ ố ẹ ủ
ấ ệ ệ ứ ề ầ
ở ạ ặ . Đ c bi ố
ự ề ậ ậ ạ ứ ượ ứ ạ
ớ ứ ụ t Nam hi n nay" v i m c đích nghiên c u làm sáng t
ọ ậ ự ữ
ợ ệ ạ ự ứ ạ
ậ ề ố ồ ố ệ ở Vi ủ ự ở ướ n ạ c ta hi n nay nh m làm rõ th c tr ng v m i quan h ứ
ả ằ ể ậ i pháp nh m giúp cho các nhà qu n lý, nhà làm lu t hi u rõ thêm tính t
ọ ầ ự ặ ệ
ạ ừ ệ
ự ộ ự ứ ạ ằ ớ
ị ệ ậ .
ứ ậ Th c t
ớ ướ i ủ ệ ự c pháp quy n xã h i ch nghĩa. N i dung tr ng tâm c a vi c xây d ng nhà n ộ ệ ủ ệ ự c pháp quy n xã h i ch nghĩa là xây d ng m t h vi c xây d ng nhà n ứ ạ ậ ố ng thích v i các giá tr chu n m c đ o đ c xã th ng pháp lu t phù h p, t ơ ở ộ ộ ộ t đ p c a dân t c trên c s m t h i nh m phát huy truy n th ng đ o đ c t ố ệ ạ ề ậ ỷ ươ ng, nhân đ o, vì lý do trên nên vi c nghiên c u m i quan n n pháp lu t k c ế ệ ữ ứ ở ậ t Nam hi n nay là v n đ c n thi t, đáp h gi a pháp lu t và đ o đ c Vi ự ặ ự ệ ự ế ỏ ứ t lĩnh v c hôn nhân và gia đình là lĩnh v c đ c ng đòi h i th c t ổ ể ệ ệ ữ c th hi n n i lĩnh v c này m i quan h gi a pháp lu t và đ o đ c đ thù, ệ ữ ự ấ ậ b t nh t. Đ tài "m i quan h gi a pháp lu t và đ o đ c trong lĩnh v c hôn ỏ ệ nhân và gia đình ầ t m quan tr ng c a s hòa h p gi a pháp lu t và đ o đ c trong lĩnh v c hôn ệ ằ nhân và gia đình ờ ư ự ữ gi a pháp lu t và đ o đ c trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình, đ ng th i đ a ấ ả ra gi t ệ ặ ủ ế y u và t m quan tr ng c a "lo i quan h " đ c bi t trong lĩnh v c đ c thù, lĩnh ị ự v c "hôn nhân và gia đình". T đó có các bi n pháp xây d ng các quy đ nh ậ ế ớ ẩ ợ pháp lu t phù h p v i các giá tr chu n m c đ o đ c xã h i nh m ti n t i ệ ệ ố t Nam hoàn thi n h th ng pháp lu t Vi ấ ố ự ế ệ ệ ố ệ ữ ạ ệ ậ
ứ ậ
ế ệ
ứ ặ t, đ c bi ầ ế ấ ế ỏ
ệ ị Vi
ệ ự ế ấ ướ ớ ứ ạ
ề ể ố
ậ ề ệ ạ ệ ặ
ề ị ạ ứ ễ ộ n n xã h i di n ra, đ c bi ề ụ ệ ộ
ứ
ứ ạ ệ ự ậ ứ ậ ọ
ừ ứ ậ
2
ệ ữ ạ ứ ứ ệ ố hi n nay cho th y m i quan h gi a đ o đ c và pháp lu t có ọ t Nam nói chung và trong lĩnh vai trò quan tr ng trong h th ng pháp lu t Vi ố ề ệ ự v c hôn nhân và gia đình nói riêng, vì v y vi c nghiên c u đ tài “M i quan ậ ế ứ ự ệ ữ ạ h gi a đ o đ c và pháp lu t trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình” là h t s c ế ộ ớ ổ ấ ướ ố ả ầ c đang trên đà đ i m i, xu th h i t trong b i c nh đ t n c n thi ậ ộ ệ ố ệ ậ t y u, vi c đòi h i m t h th ng pháp lu t nh p, toàn c u hoá là xu th t ẩ ữ ự ế ợ t Nam và vi c gi phù h p v i th c t gìn, nâng cao các giá tr chu n ề ế ề ệ ộ ự ạ c còn nhi u h n ch v đ t n m c đ o đ c xã h i trong đi u ki n th c t ấ ệ ố ệ ố h th ng pháp lu t, các giá tr đ o đ c truy n th ng có bi u hi n xu ng c p, ự ộ t trong lĩnh v c hôn nhân gia mai m t, nhi u t ấ đình ngày càng phát sinh nhi u v vi c có tính ch t ph c t p, đáng báo đ ng, ế ấ ự ầ vì các lý do trên chúng tôi nh n th y s c n thi t trong vi c nghiên c u vai ủ ạ ầ trò, t m quan tr ng c a đ o đ c và pháp lu t trong lĩnh v c hôn nhân và gia ự ệ ữ ạ ố đình, t đó xem xét m i quan h gi a đ o đ c và pháp lu t trong lĩnh v c ạ ự này, trong đó vi c nghiên c u th c tr ng m i quan h gi a đ o đ c và pháp
ự ở ệ ệ ệ Vi t Nam hi n nay là nhi m v ụ
ậ ọ ế lu t trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình tr ng y u.
ọ ề
ớ ậ ự ệ ữ ạ ứ ệ c ta hi n nay
ố ộ ậ ứ ệ ữ ạ ứ
ồ ặ ề
ạ ấ ả ự ế ị ố Chúng tôi quy t đ nh ch n đ tài “ M i quan h gi a đ o đ c và pháp ố ở ướ ” v i mong mu n lu t trong lĩnh v c hôn nhân gia đình n ự nghiên c u, làm rõ m i quan h gi a đ o đ c và pháp lu t trong m t lĩnh v c ờ ư ự ụ ể c th , ch a nhi u nét đ c thù lĩnh v c hôn nhân và gia đình, đ ng th i đ a ra các gi ứ i pháp nh m xây d ng các gia đình m no, h nh phúc.
ệ ứ
ớ ậ
ự ề ạ
ớ ể ả ị
ớ ệ ằ 2. Tình hình nghiên c uứ ậ Hi n nay lu t hôn nhân và gia đình năm 2014 chính th c có hi u l c t ấ ự ộ ố ợ
ầ ứ
ợ ổ ậ ậ ầ ệ ố ứ ể ạ ượ ự
ờ ồ ả
ỗ ạ
ệ ấ ự ự ế c nói t
ở ượ ng đ ứ ớ ấ ả ọ ự ườ ườ ạ ộ i, đ o đ c và pháp lu t đ
nên quen thu c v i t ọ ự
t c m i ng ứ ứ ề ế ề
ạ ờ ố ề ộ ữ ấ
ệ ữ ặ ứ
ư ư ạ ề ự
ữ ậ ậ ầ ố
ộ ố ề ế
ộ ố
ứ ả ậ
ệ ữ ậ ố
ứ ậ ướ ậ ậ
ộ
ạ ọ ụ ề ơ ả ư ệ ạ ậ
ứ ậ ậ ủ ư
ướ ữ ứ ề
ệ ậ ng v các khái ni m đ o đ c và pháp lu t, khái quát chung v
ố
3
ị ự ủ ế ấ ố ệ ự ừ ộ ế ngày 01 tháng 01 năm 2015 là lu t có r t nhi u đi m m i, ti n b song do ứ ạ lĩnh v c hôn nhân và gia đình là lĩnh v c nh y c m và ph c t p, luôn có ữ ầ ự nh ng phát sinh m i vì lý do này nên m t s quy đ nh trong lĩnh v c này c n ự ế ế ả ề ph i hoàn thi n và b sung thêm cho phù h p v i các đi u ki n th c t , y u ệ ữ ơ ượ ố ạ c nghiên c u sâu h n, m i quan h gi a đ o đ c trong lu t này c n đ t ỉ ứ ằ ự ề ạ c s hòa h p nh m đ o đ c và pháp lu t c n có s đi u ch nh đ đ t đ ạ ả ả ầ ả i hi u qu cao trong công tác qu n lý, đ ng th i góp ph n đ m b o mang l ậ ể ộ ố có th nh n cu c s ng m no, h nh phúc trong m i gia đình. Qua th c t ớ ấ i hàng ngày th y lĩnh v c hôn nhân và gia đình là lĩnh l c th ậ ượ c và tr ề nhi u nhà khoa h c nghiên c u, lĩnh v c hôn nhân và gia đình cũng là lĩnh ự v c có nhi u đ tài nghiên c u, nhi u bài vi t trên các t p chí, trên các trang ề ẻ ề ạ m ng xã h i chia s v nh ng v n đ xoay quanh đ i s ng gia đình, m c dù ụ ể ề ố ứ ậ v y nh ng nghiên c u chuyên sâu, c th v m i quan h gi a đ o đ c và pháp lu t trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình thì h u nh ch a có đ tài nào. Ngoài lu t hôn nhân và gia đình năm 2014 và NĐ s 126/2014/NĐCP ngày 31 ậ ị ệ t m t s đi u và bi n pháp thi hành lu t tháng 12 năm 2014 quy đ nh chi ti ề ướ c khi có đ tài nghiên c u này có m t s giáo trình, hôn nhân và gia đình, tr ứ ả ế ủ ộ ố mang tính chuyên kh o, bình lu n hay nghiên c u t c a tác gi m t s bài vi ư ạ ạ ề ộ v m t khía c nh khác trong m i quan h gi a đ o đ c và pháp lu t nh : ộ c và pháp lu t, Đ i h c Lu t Hà N i, NXB Công Giáo trình Lý lu n Nhà n ề ứ ổ an nhân dân, Hà N i 2009, giáo trình này có m c nghiên c u t ng quan v ặ ứ ạ pháp lu t, đ o đ c, đ a ra khái ni m c b n v pháp lu t và đ o đ c, đ c ứ ụ ể ạ ứ ạ tr ng c a pháp lu t và đ o đ c. Bên c nh đó còn có các nghiên c u c th có ả ể ế ổ ậ ế ế liên quan đ n đ tài tr c h t ph i k đ n nh ng nghiên c u n i b t, mang ề ứ ạ ề ướ ị tính đ nh h ậ ủ ệ ữ ạ ứ ế ư m i quan h gi a đ o đ c và pháp lu t c a GS.TS Hoàng Th Kim Qu nh : ệ ả ị “B n ch t đích th c c a m i quan h GS.TS Hoàng Th Kim Qu (2010),
ữ ủ ậ ớ ạ
ỉ ế ứ ạ ị ậ ộ
ậ ả ứ ữ ấ ự ủ ạ ứ ừ
ộ ệ ứ ượ
ố ậ ạ ữ ừ
ướ ứ
ả
ế ị ườ th tr
ề ạ ọ
ạ ọ ệ
ủ ạ ỹ ủ ứ ở Vi ạ ỹ ủ
T Th Thu Đông: “ ộ ậ ề ạ ố
ậ
ậ
ệ ữ ệ ạ ơ ở ướ ề ệ
ề ạ ọ ộ ề ứ ”, t p chí dân ch và pháp lu t, trong đ tài gi a pháp lu t v i đ o đ c ơ ả nghiên c u này GS.TS Hoàng Th Kim Qu đã ch ra nh ng n i dung c b n ố ủ đó nghiên c u rút ra b n ch t đích th c c a m i c a pháp lu t và đ o đ c, t ệ c xem là m t nghiên c u vô cùng h u ích cho vi c quan h này, đây đ ự ụ ệ ữ ứ ứ nghiên c u m i quan h gi a đ o đ c và pháp lu t trong t ng lĩnh v c c ứ ể ủ ộ ố th c a các nhà nghiên c u sau này.M t s công trình nghiên c u d i góc ậ ư ậ ộ ậ ạ ỹ ủ Hoàng Xuân Châu: đ lu n văn, lu n án nh lu n văn th c s c a tác gi ệ ữ ạ ậ ố ứ ng theo “M i quan h gi a Pháp lu t và đ o đ c trong n n kinh t ộ ố ở ệ ộ ướ ị Vi ng xã h i ch nghĩa đ nh h t Nam ”, Đ i h c Qu c gia Hà N i, năm ệ ữ ố ễ ả ậ M i quan h gi a 2002. Lu n văn th c s c a tác gi Nguy n Văn Năm: “ ệ ậ ộ ậ ớ ạ t Nam hi n nay pháp lu t v i đ o đ c ”, Đ i h c Lu t Hà N i, năm ị ả ạ ồ ư ưở ng H Chí T t 2003. Lu n văn th c s c a tác gi ậ ạ ọ ậ ”, Đ i h c Qu c gia Hà N i, năm 2010. Lu n ứ Minh v đ o đ c và pháp lu t ứ ễ ỹ ủ ế án Ti n s c a nghiên c u sinh Nguy n Văn Năm chuyên ngành lý lu n và ậ Quan h gi a pháp lu t và đ o đ c trong ướ ứ ử ị c và pháp lu t: “ l ch s nhà n ạ ự ệ đi u ki n xây d ng nhà n t Nam hi n nay c pháp quy n Vi ”, c s đào t o: ậ Đ i h c Lu t Hà N i, năm 2012.
ế
ậ ư ộ ố ọ ệ ề ạ ứ
ộ ẩ ộ ọ ự ạ ứ
ở ẩ ệ ữ ồ ự ạ
ộ ẩ ề ả ậ
ẩ ứ ứ ữ ệ ữ
ọ ố ộ
ậ ự ạ ộ ấ ủ ệ ữ ồ ễ ả
ề ộ Quy n con ng
ạ ọ ệ
ư ọ
ự ườ ề đ án “tăng c ậ ứ ổ ế ụ
ế ạ ỷ
ậ ); Ph m Bích Thu (2008) “ ệ ạ ứ ụ
ị
ạ ạ ứ ớ ườ ạ ệ ả
ủ
4
ậ ợ ủ ườ ự ệ i c a vi c th c hi n pháp lu t ươ ứ ụ ể Ngoài ra còn có các nghiên c u c th có liên quan đ n m t s ph ng ự di n v đ o đ c, pháp lu t, lĩnh v c hôn nhân gia đình nh : TS Ng Văn Nhân, ậ , NXB H ng Đ c, Hà N i, 2012 (Chu n m c đ o đ c và xã h i h c pháp lu t ậ ố nghiên m i quan h gi a chu n m c đ o đ c và pháp lu t: trang 216222) ơ ả ự ạ ứ t p trung làm rõ nh ng n i dung c b n v chu n m c đ o c u này, tác gi ậ ế ự ạ ứ ứ ờ ồ đ c, đ ng th i xem xét m i quan h gi a chu n m c đ o đ c và pháp lu t, k t ệ ạ ứ ả ủ ề ươ ng di n đ o đ c đó qu c a đ tài đã làm rõ n i dung quan tr ng nh t c a ph ứ ứ ự ạ ẩ ố ẩ là chu n m c đ o đ c và xem xét m i quan h gi a chu n m c đ o đ c và ự ậ ổ pháp lu t m t cách t ng quan; THS Nguy n H ng H i – Khoa Lu t Dân s , ậ ườ ề ậ i v hôn nhân và gia đình trong pháp lu t Đ i h c lu t Hà N i, ự ể ậ ị ệ ; Tìm hi u các quy đ nh pháp lu t trong lĩnh v c dân s , Vi t Nam hi n hành ấ ả hôn nhân gia đình và h c sinh ng công , Nhà xu t b n T pháp ( ằ tác ph bi n, giáo d c pháp lu t nh m nâng cao ý th c pháp lu t cho thanh ề Gia đình và v n đấ ạ thi u niên giai đo n 20112015 ạ ẻ giáo gi c hành vi đ o đ c cho tr em trong giai đo n hi n nay”, T p chí giáo ơ ở ế ợ ả ụ ậ i K t h p đ o đ c v i pháp lu t c s và gi d c, (192); T Th Thu Đông, " ộ ệ ự ớ ở ướ i m i pháp trong vi c qu n lý xã h i, xây d ng con ng c ta hi n nay n ", ệ ữ ạ ể ề ố ố ự ể ạ Tìm hi u v m i quan h gi a đ o T p chí phát tri n nhân l c, s 3(29) 2012; ỷ Đ o đ c truy n th ng c a dân ố ậ c a Lu t gia Lê Quang Thu ; ủ ề ạ ứ ậ ứ đ c và pháp lu t ạ ậ ủ ậ c a Lu t gia Ph m ệ ộ ng thu n l t c là môi tr
ỉ ố ạ ậ ứ ệ ữ
ư ượ
ắ ệ ứ ậ ượ ề ề ạ
ộ ưở ự ấ ư ứ ế ầ ả
ứ ệ ữ ạ ự ụ ể ể ấ ậ
ỉ ứ ự ự
ặ ệ ư ạ ả ộ
ứ ự ể ụ ể ệ ữ ạ ứ
ự ự ự
ấ
ạ ự ượ
ố ề
ứ ậ ộ ề
ố ậ ề ộ ệ ữ
ạ ệ ứ ứ Văn T nh. Trong các nghiên c u trên, m i quan h gi a pháp lu t và đ o đ c c nghiên c u chuyên sâu và toàn trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình ch a đ ệ ố di n,các v n đ v đ o đ c và pháp lu t đ c nh c đ n trong m i quan h ố ủ ng c a m i chung, ch a đi sâu vào m t lĩnh v c c th đ th y rõ t m nh h ượ c quan h gi a đ o đ c và pháp lu t, lĩnh v c hôn nhân và gia đình cũng đ ữ ứ ộ nghiên c u nh ng không ph i toàn b lĩnh v c này mà ch là nh ng nghiên c u ư ặ ứ ự ề ộ t các nghiên c u trên ch a đ t v m t khía c nh c th thu c lĩnh v c, đ c bi ệ ặ ậ ố m i quan h gi a đ o đ c và pháp lu t vào lĩnh v c đ nghiên c u. Đ c bi t ạ ả ứ ự ộ lĩnh v c hôn nhân và gia đình là m t lĩnh v c nh y c m, lĩnh v c ch a đ ng rõ ệ ị ạ ứ ứ ụ ể ư ượ nét các giá tr đ o đ c nh t ch a đ c nghiên c u c th và chuyên sâu, vi c ư ậ ứ ế ợ k t h p đ o đ c và pháp lu t trong lĩnh v c này ch a đ c quan tâm đúng ệ ữ ạ ứ ứ m c, vì các lý do trên đ tài “M i quan h gi a đ o đ c và pháp lu t trong lĩnh ớ ọ ự ự v c hôn nhân và gia đình” mà chúng tôi l a ch n nghiên c u là m t đ tài m i, ự ụ ể mang tính chuyên sâu v m t lĩnh v c c th , m i quan h gi a pháp lu t và ạ ứ ươ ự đ o đ c đ c xem xét toàn di n trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình. ụ
ụ
ứ ứ ầ ậ
ụ ủ ạ ự
ậ
ự ớ ờ ố ạ ứ ố ự ế ừ ủ ệ , t
ự ữ ả ạ ợ
ứ ạ
ứ ệ ữ ệ ư ệ ữ ớ ệ ố ệ ậ ng t
ậ ề ả ậ ữ ệ ụ 3. M c đích, nhi m v và ph m vi nghiên c u ứ 3.1. M c đích nghiên c u ủ M c đích nghiên c u c a lu n văn là nghiên c u vai trò, t m quan ọ ậ tr ng c a đ o đ c và pháp lu t trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình, xem xét ở ố m i quan h gi a pháp lu t và đ o đ c trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình ướ đó c ta hi n nay và ý nghĩa c a m i quan h này v i đ i s ng th c t n ố ằ ậ i pháp nh m t o ra s hài hòa, h p lý trong m i lu n văn đ a ra nh ng gi ự quan h gi a pháp lu t và đ o đ c trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình, ơ ả ủ ướ t Nam là i hình thành n n t ng c b n c a h th ng pháp lu t Vi h ự ổ s t ng hòa gi a pháp lu t và đ o đ c.
ự ằ
ượ ứ t Nam đ th y đ
ự ế ủ ứ ệ ậ ằ ờ ạ Ngoài ra vi c nghiên c u lu n văn còn nh m đánh giá th c tr ng đ i ộ ệ c m c đ phù Vi ế ớ ứ i c a pháp lu t và đ o đ c trong lĩnh v c này nh m ti n t
ủ ự ệ ạ ứ ậ ệ ể ấ ở ố s ng hôn nhân và gia đình hi n nay ạ ự ớ ợ h p v i th c t ậ hoàn thi n các quy đ nh c a pháp lu t trong lĩnh v c này
ứ ệ
ụ ủ ế ệ
ứ ơ ở ổ ề ể ậ ợ ị ụ 3.2. Nhi m v nghiên c u ừ ụ ậ T m c đích nghiên c u trên, lu n văn có nhi m v ch y u sau: ạ ứ Th nh t
ệ ữ ậ
ự ữ ứ ố ệ
ậ ứ ự ạ
ứ ự ặ ủ ừ ố ớ ệ ố ọ
5
ứ ế ợ ị ạ ứ ệ ề ự ệ ệ ố ớ ứ ấ , trên c s t ng h p các quan đi m v pháp lu t và đ o đ c, ạ ề ố v m i quan h gi a pháp lu t và đ o đ c trong lĩnh v c hôn nhân và gia ậ ơ đình, lu n văn nghiên c u làm rõ h n "m i quan h " gi a "pháp lu t" và đó rút ra "đ o đ c" trong lĩnh v c đ c thù "lĩnh v c hôn nhân và gia đình" t ệ ầ t m quan tr ng, ý nghĩa c a vi c nghiên c u m i quan h này đ i v i vi c ệ ố ả b o v các giá tr đ o đ c truy n th ng, k t h p v i vi c xây d ng h th ng
ỉ ợ
ị ậ ệ ứ ậ ứ Th hai
ố ạ pháp lu t hoàn ch nh, phù h p. ử ệ ữ
ậ
ữ ữ ệ ố ả ạ ượ ứ t Nam t ế
ợ
ầ ả ự ế ể ấ đ th y rõ t m quan tr ng và nh h
ọ ự
ề ậ ớ ạ ề ố , khái quát l ch s nghiên c u v m i quan h pháp lu t và đ o ự ậ ứ đ c nói chung và m i quan h gi a pháp lu t và đ o đ c trong lĩnh v c hôn ệ ừ ư ế x a đ n nay nhân và gia đình nói riêng trong h th ng pháp lu t Vi ồ ạ ừ ạ ế ượ ể ấ c nh ng k t qu đ t đ đ th y đ c và nh ng h n ch còn t n t đó i, t ả ư i pháp phù h p. đ a ra các gi ứ Th baứ , nghiên c u th c t ệ ữ ạ ứ ữ hi n nay.
ự ế ệ ả
ế ự ị
ệ ự ự ằ ụ ằ
ạ ệ ắ ỗ ố ố ỉ ừ đó có nh ng đi u ch nh phù h p v i th c t ạ Th tứ ư, qua nghiên c u h th ng các văn b n liên quan và ho t ứ ữ ổ đó xây d ng nh ng quy đ nh pháp ướ ợ c ờ ơ ố t h n lĩnh v c này, đ ng th i nh m m c đích t o ra môi ề ạ ố ẹ t đ p trong m i gia đình, t o ra m i quan h g n bó b n
ộ ậ ả ườ ặ ữ .
ưở ng ủ c a “m i quan h gi a đ o đ c và pháp lu t trong lĩnh v c hôn nhân và gia ợ đình” t ố ệ ự ế ừ đ ng t ng k t kinh nghi m th c t t ớ lu t phù h p v i lĩnh v c hôn nhân và gia đình nh m giúp Nhà n ồ qu n lý t ố ng s ng t tr ch t gi a các thành viên trong gia đình ạ ố ượ ứ ứ ng nghiên c u và ph m vi nghiên c u
ố ượ
ạ ậ ậ
ệ ữ ệ ứ ộ ứ ệ ứ ng nghiên c u ề ố ứ ở Vi
ự
ễ ự ạ ứ
ạ
ề ề ự ứ ễ ề ậ ậ
ộ ố ấ ậ ứ ự
ệ ố
ự ệ 4. Đ i t 4.1. Đ i t Lu n văn nghiên c u v m i quan h gi a pháp lu t và đ o đ c trong ự t Nam hi n nay, nghiên c u tác đ ng qua lĩnh v c hôn nhân và gia đình ậ ự ứ ạ ủ l i c a đ o đ c và pháp lu t trong th c ti n lĩnh v c hôn nhân và gia đình, ự ặ ề nghiên c u sâu v lĩnh v c đ c thù “lĩnh v c hôn nhân và gia đình”. ứ 4.2. Ph m vi nghiên c u ố Lu n văn nghiên c u m t s v n đ v lý lu n và th c ti n v "m i ừ ệ ữ ạ quan h gi a đ o đ c và pháp lu t" trong lĩnh v c "hôn nhân và gia đình" t ậ ế ự ố đó có s đ i chi u, so sánh m i quan h này trong lu t hôn nhân và gia đình ự ế . hi n hành và trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình th c t
ạ ứ ữ ậ ợ
ứ ề ự ổ ậ ự ạ ự ừ ự ặ Nghiên c u v s hòa h p gi a pháp lu t và đ o đ c trong lĩnh v c đ c ệ t Nam hi n đó làm n i b t th c tr ng lĩnh v c hôn nhân và gia đình ở ệ Vi
thù t nay.
ươ ng pháp nghiên c u
ơ ở ậ c th c hi n trên c s ph
ậ ượ ủ ươ ư ưở t
ứ ứ ậ ướ ả
ướ ề ề
ươ ự ệ ế ọ ể ủ ứ ư
ợ
6
ộ ng pháp nghiên c u nh : Ph ươ ươ ổ ng pháp t ng h p, ph ạ ị ươ ươ ậ 5. Ph ng pháp lu n và các ph ề Đ tài nghiên c u đ ệ nghĩa duy v t bi n ch ng c a tri ứ ề ạ v đ o đ c và pháp lu t, các quan đi m c a Đ ng và nhà n ự d ng nhà n ươ ử ụ s d ng các ph pháp phân tích, ph ph ứ ủ ng pháp lu n ch ồ t h c MacLêNin, t ng H Chí Minh ề ủ c ta v xây ứ c pháp quy n xã h i ch nghĩa. Ngoài ra đ tài nghiên c u còn ươ ươ ng ng pháp so sánh, ph ự ế ả ng pháp kh o sát th c t , ộ ằ ng pháp quy n p nh m làm rõ n i dung nghiên ễ ng pháp di n d ch, ph
c u.ứ
ậ ớ
ậ ạ ậ ứ ệ ữ
ọ
ậ
ấ ậ ậ
ỏ ệ ượ ề ể ệ
ặ ự ạ ỹ ậ ọ c làm sáng t ự ớ ủ ợ
ộ ữ ệ ữ ố
ọ ậ ạ ệ ậ ữ ư ứ ề ố ủ ế ủ ọ đó đ a ra nh ng n i dung ch y u trong m i quan h ạ
ủ 6. Tính m i và đóng góp c a lu n văn ố ứ ề Lu n văn nghiên c u v "m i quan h gi a pháp lu t và đ o đ c trong ề ệ ự ở ướ c ta hi n nay" có ý nghĩa quan tr ng v lý n lĩnh v c hôn nhân và gia đình ộ ộ ứ ở ấ ầ ễ lu n và th c ti n, lu n văn là công trình nghiên c u đ u tiên c p đ m t ự ề ề lu n văn th c s lu t h c mà trong đó nhi u v n đ v lĩnh v c hôn nhân và ậ ệ ữ ố gia đình đ qua vi c th hi n rõ m i quan h gi a pháp lu t ạ ứ và đ o đ c trong lĩnh v c này. ậ ể ữ Nh ng đi m m i c a lu n văn: ấ , t ng h p các đ c đi m khoa h c v m i quan h gi a pháp ể ổ ứ Th nh t ệ ứ ừ ạ lu t và đ o đ c t ầ gi a pháp lu t và đ o đ c và làm rõ t m quan tr ng c a "lo i quan h này" trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình.
ữ ố
ỉ ứ ự ầ ậ ữ ẽ
ế ố ứ vi c k t h p hai y u t
ự ứ Th hai ạ ứ ừ đ o đ c t ạ lo i quy ph m này trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình. ự ế ệ ế ợ , nghiên c u, đánh giá th c t ậ ề
ệ ạ ư ế i đ a ra nh ng k t qu đ t đ
ữ ệ ư ữ ộ ệ ỉ , nghiên c u và ch ra m i quan h tác đ ng gi a pháp lu t và ặ ệ ế ợ ế ủ đó ch ra s c n thi t c a vi c k t h p ch t ch hài hòa gi a hai ự ạ Th baứ ậ pháp lu t ự ứ ạ và đ o đ c trong pháp lu t v hôn nhân và gia đình nói chung và trong th c ả ạ ượ ế ờ ố c, t đ i s ng hôn nhân và gia đình hi n t ả ạ h n ch t n t đó đ a ra nh ng gi i pháp hoàn thi n.
i, t ậ ế ợ ữ ệ ớ
ư ề ế ề ự ằ ỉ
ự ệ
ự ẽ ệ ả ế ồ ạ ừ ạ Th tứ ư, lu n văn đ a ra nh ng sáng ki n m i trong vi c k t h p đ o ấ ậ ứ đ c và pháp lu t nh m đi u ch nh các v n đ trong lĩnh v c hôn nhân và gia ộ đình m t cách thi Th nămứ
ứ ạ ệ ố
ệ ữ ữ ứ ạ ự
ự ữ ứ ự ậ
ậ ớ ủ ị ự ậ
ồ ạ ữ ề ệ ố ị ờ , phát huy các giá tr truy n th ng đ o đ c t
ả ế t th c và hi u qu . ề ề , đ tài nghiên c u v lĩnh v c s là tài li u tham kh o khi ứ ề ố nghiên c u v m i quan h và đ o đ c nói chung và m i quan h gi a pháp ể ứ lu t và đ o đ c trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình nói riêng, nh ng đi m m i c a lu n văn có nh ng đóng góp tích c c khi nghiên c u, xây d ng các quy đ nh pháp lu t trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình, đ ng th i có ý nghĩa ứ ố ẹ ủ ớ l n trong vi c gìn gi t đ p c a dân t cộ .
ậ ụ ệ ả 7. K t c u c a lu n văn ộ ế Ngoài ph n m đ u, k t lu n và danh m c tài li u tham kh o, n i
ậ ở ầ ươ ng.
dung lu n văn g m 2 ch ơ ở ệ ữ ề ố ậ ậ ạ ậ Ch
trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình.
ự ạ ệ ữ ế ấ ủ ầ ồ ứ ươ : C s lý lu n v m i quan h gi a pháp lu t và đ o đ c ng 1 ự ươ ng 2 Ch
7
ạ ứ ị ả ộ ố ế ệ ả ậ ố : Th c tr ng M i quan h gi a pháp lu t và đ o đ c trong lĩnh ự c ta hi n nay và m t s ki n ngh đ m b o th c ở ướ n ự v c hôn nhân và gia đình
hi nệ .
ng 1
Ch
Ệ Ữ
Ề Ố
Ậ
Ậ
Ứ
ươ Ơ Ở C S LÝ LU N V M I QUAN H GI A PHÁP LU T VÀ Ự Ạ Đ O Đ C TRONG LĨNH V C HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH
ề ứ
ậ ự ể
ủ ư
ạ ứ ủ ế ề
ệ ỉ
ế ố ự ậ ệ ữ ạ ứ ề ố
ề ự 1.1. Nh n th c chung v lĩnh v c hôn nhân và gia đình ượ ộ Lĩnh v c hôn nhân và gia đình đ c hi u theo nghĩa r ng, đây là lĩnh ề ị ự ề ậ ậ ế ố ỉ ự nh : Đ o đ c, pháp lu t, t p quán, v c ch u s đi u ch nh c a nhi u y u t ậ ậ ưỡ đó là ng, tôn giáo, đ tài lu n văn t p trung ch y u vào hai y u t tín ng ệ ậ ứ ạ đ o đ c và pháp lu t trong vi c đi u ch nh các quan h trong lĩnh v c hôn ấ ượ ừ đó th y đ nhân và gia đình, t c m i quan h gi a đ o đ c và pháp lu t khi ự ộ ỉ đi u ch nh trong m t lĩnh v c.
ự ệ ậ
ồ ậ ậ ố
ự ệ ợ ượ ị ơ ở ố ế ệ ậ ặ ố
c xác l p trên c s m i quan h huy t th ng ho c quan h ế ng và k t hôn.
ừ c hình thành r t s m, t
ấ ớ ồ ườ ụ ạ ố Lĩnh v c hôn nhân và gia đình là lĩnh v c trong đó vi c xác l p và công ệ ữ ủ nh n quan h v ch ng theo quy đ nh c a pháp lu t, các m i quan h gi a ệ các cá nhân đ ưỡ nuôi d ượ khi loài Lĩnh v c hôn nhân và gia đình đ ộ i xu t hi n nh m m c đích duy trì nòi gi ng, t o ra ngu n lao đ ng nên
ự ệ ớ
1.2. Pháp lu t và vai trò c a pháp lu t trong lĩnh v c hôn nhân và gia
ằ ấ ng ượ các gia đình s m đ ậ c hình thành. ủ ự ậ
đình
ậ ệ ủ
ậ ặ ư ắ ử ự
ậ ắ ướ ệ ố ừ
ủ
ề ợ ỉ ặ ơ ở ằ ể ệ ầ ề ệ ậ 1.2.1. Khái ni m pháp lu t và các đ c tr ng c a pháp lu t ộ “Pháp lu t là h th ng các quy t c x s có tính b t bu c chung do ấ ủ ủ ướ ặ c, c a giai c p c đ t ra ho c th a nh n, th hi n ý chí c a Nhà n ộ ả ị i ích c a toàn xã h i, đ m ụ ộ ớ c nh m đi u ch nh các quan h xã h i v i m c
ị ổ ậ ướ ộ ề ữ ằ ự ủ ể Nhà n ố th ng tr trên c s ghi nh n các nhu c u v l ệ ả b o th c hi n b ng Nhà n và n đ nh xã h i vì s phát tri n b n v ng c a xã h i đích tr t t ộ ”.
ư
ổ ế ạ ắ
ộ ứ
ẽ ề ự ặ ặ ặ ặ ả ướ ệ ằ c b o đ m th c hi n b ng nhà n c
8
ậ ư ư ư ự ậ ướ ệ ầ ộ ố ế ậ ấ ả ự ậ ự ặ Pháp lu t có các đ c tr ng sau: ứ ấ Đ c tr ng th nh t tính quy ph m ph bi n, b t bu c chung ị ứ Đ c tr ng th hai – tính xác đ nh ch t ch v hình th c. ứ ượ ả Đ c tr ng th ba – tính đ ậ ờ 1.2.2. S ra đ i và hình thành pháp lu t ớ ự ự ờ Pháp lu t ra đ i trong xã h i có s phân chia giai c p, cùng v i s ra ữ t ph i có nh ng ấ ị c, khi giai c p th ng tr nh n ra vi c c n thi ờ ủ đ i c a nhà n
ị ụ
ậ ụ ể ờ ộ ủ ủ
ữ ệ ộ ấ
ấ ự ả ế ự ậ ể ự ụ ắ ự ể ọ ướ ờ
ố ấ ề
ậ ướ ị ồ ậ ấ ủ ờ ị ả ể ệ ể ệ ố
ả ệ quy đ nh c th , rõ ràng đ th c hi n m c đích qu n lý xã h i c a mình, ướ ả c b o v b máy c a mình, pháp lu t ra đ i và là công c đ c l c đ nhà n ể ế ế ợ ấ i ích giai c p và s phát tri n c h t đ n l tr n áp nh ng th l c đe d a tr ộ ắ ủ ộ ủ c a xã h i. Pháp lu t ra đ i trong xã h i có giai c p và mang b n s c c a ệ ầ ấ giai c p c m quy n, pháp lu t th hi n ý chí c a giai c p th ng tr , b o v ủ ế ợ tr c h t l i ích c a giai c p th ng tr , đ ng th i pháp lu t còn th hi n ý ộ ủ chí chung c a xã h i. ủ
ậ ự ị ạ ậ ệ ặ ả
1.2.3. Vai trò c a pháp lu t trong lĩnh v c hôn nhân gia đình Pháp lu t có vai trò b o v các giá tr đ o đ c t ự t đ p, đ c bi ả
ậ ạ
ứ ố ẹ ị ả ả ơ ở ể
ượ ạ ứ ố ẹ ủ ộ ố
ệ ệ ạ các quan ni m đ o
ứ ỗ đ c l
ệ
ệ t trong ứ ạ ự lĩnh v c hôn nhân và gia đình là lĩnh v c mà các giá tr tình c m và đ o đ c ị ể ệ ượ c th hi n rõ nét, pháp lu t t o hành lang pháp lý b o đ m cho các giá tr đ ề ạ ự ẩ c duy trì và phát tri n, trên c s phát huy truy n chu n m c đ o đ c đ th ng đ o đ c t ậ ờ ạ ậ ậ ứ ứ ố ẹ ự ự ầ ế ẩ ạ
ộ ế ủ
ứ t đ p c a dân t c. ọ ự ọ ợ ớ giá tr đ o đ c m i, ti n b , phù h p v i chu n m c đ o đ c t ế ớ ớ dân t c, phù h p v i xu th c a th gi ủ ạ ứ ợ ạ ứ ự ạ ừ Pháp lu t có vai trò quan tr ng trong vi c lo i tr i th i, l c h u, trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình. ữ ể Pháp lu t góp ph n quan tr ng trong vi c xây d ng và phát tri n nh ng ủ ớ ị ạ t đ p c a ộ i. 1.3. Đ o đ c và vai trò c a đ o đ c trong lĩnh v c hôn nhân và gia
đình
ệ ể ạ ứ
ộ ạ ứ ộ
ứ ự ằ ẩ ỉ
ộ ệ ớ ệ ớ
ượ ư ậ ườ ở ộ ạ ứ ủ ề ố ở
ủ ạ ứ ặ 1.3.1. Khái ni m đ o đ c và các đ c đi m c a đ o đ c ắ ữ ợ ậ ứ “Đ o đ c là m t hình thái ý th c xã h i, là t p h p nh ng nguyên t c, ử ủ ề ắ qui t c, chu n m c xã h i, nh m đi u ch nh và đánh giá cách ng x c a ự con ng c th c i trong quan h v i nhau và quan h v i xã h i, chúng đ ề ệ hi n b i ni m tin cá nhân, b i truy n th ng và s c m nh c a d lu n xã h iộ ”.
ặ ể
ứ ệ ứ ạ ạ ự ấ , vi c th c hi n các quy ph m đ o đ c mang tính t giác, t ự
ủ ạ ứ Các đ c đi m c a đ o đ c ệ Th nh t ủ
ủ ộ ứ Th hai
ự thân, mang tính ch quan . ứ ơ ể ệ ở ấ ị ủ ể ườ ẫ , hình th c th hi n phong phú, không tuân th m t khuôn m u i hành bên trong ch th nó thôi thúc con ng
ộ nh t đ nh nào, đ ng c hành vi đ nộ g.
ệ ự ượ ả ở ư ậ ộ
c b o đ m th c hi n b i d lu n xã h i. ờ ế ố ấ ệ ừ ấ ớ ứ ừ c u thành đ o đ c xu t hi n t khi loài ng
ả Th baứ , đ ạ ứ ự 1.3.2. S ra đ i và hình thành đ o đ c ấ Các y u t ườ ữ ệ ấ ộ r t s m, t ạ ợ i l
9
i mang l ữ ữ ộ ộ ồ ạ ủ xu t hi n, nh ng hành đ ng c a con ng ạ ượ cho c ng đ ng, không gây h i đ ườ i ọ ả i ích cho b n thân h , c xem là nh ng hành đ ng h u ích, chính
ạ ữ ự ấ
ệ ờ ạ ứ ữ ạ ạ ứ ề ả ấ ng đ o đ c, đ ng th i đ o đ c cũng đ c truy n t
ứ ồ ứ ọ
ạ đ o đ c là khát v ng nhân b n và vô t ấ ư ệ ậ
ủ ạ ứ ộ ạ
ạ ầ ớ ể ề ư ệ ề ố ỉ
ữ ầ ộ nh ng suy nghĩ t o ra nh ng hành đ ng tích c c y d n hình thành nh ng ậ ộ ướ ạ i d ng các quan thói quen và t p quán. Đ o đ c xu t hi n trong xã h i d ệ ượ ệ ư ưở i qua h ni m, các t t ư ủ ả ố c a con th ng kinh văn, giáo lý “ iườ ”. Khi Nhà n ộ ạ ướ ng c và pháp lu t ch a xu t hi n, đ o đ c là m t trong ạ ộ ữ nh ng quy ph m xã h i ch đ o bên c nh các quy ph m xã h i khác nh các ậ t p quán, các tín đi u tôn giáo đ đi u ch nh ph n l n các m i quan h xã h i.ộ
ấ ụ ạ ứ ươ ng tâm, thi n và ác
ủ ạ ứ ồ ủ ạ ứ
ọ ạ ứ ự ệ
ỗ ủ
ạ ầ ạ ế ứ ị đ nh hành vi c a m i cá nhân trong lĩnh v c hôn nhân gia đình. ậ ệ C u trúc c a đ o đ c g m: Nghĩa v đ o đ c, l 1.3.3. Vai trò c a đ o đ c trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình ế Đ o đ c có vai trò quan tr ng trong vi c hình thành nhân cách và quy t ự ự Đ o đ c góp ph n làm h n ch các vi ph m pháp lu t trong lĩnh v c
ệ ữ ế ố ứ ố giúp cho m i quan h gi a các thành viên trong gia
ố ẹ
ứ ộ ậ ạ
ố lĩnh v c hôn nhân và gia đình
ự ộ ộ
ố ế ọ m i quan h là s ràng bu c, s tác đ ng và ự t h c, ữ ng
ệ ệ ượ làm bi n đ i l n nhau gi a các s v t, hi n t ộ ạ ữ ạ ứ ổ ẫ ự ậ ạ hôn nhân gia đình. ạ Đ o đ c là y u t ắ t đ p. đình g n bó và t ệ ữ ủ 1.4. N i dung c a m i quan h gi a đ o đ c và pháp lu t trong ự ệ ệ 1.4.1. Khái ni m m i quan h ố ể Theo quan đi m tri ự ậ ế ự i gi a đ o đ c và pháp lu t trong lĩnh v c 1.4.2. S tác đ ng qua l
hôn nhân gia đình ạ ứ ậ ố ớ
ộ ậ ộ ạ ứ ố ả ư
ố ượ ộ ự ạ ậ ệ
ự ế ả ợ ậ ớ ị
ậ ớ ặ ự ộ
ậ ế ộ ố . ượ ữ ứ ộ
Đ o đ c có tác đ ng m nh đ i v i pháp lu t, bu c pháp lu t ph i phù ợ ẩ ừ ượ ớ h p v i các chu n m c đ o đ c v n đ c th a nh n r ng rãi n u nh pháp ự ự ấ ậ lu t mu n đ c ch p nh n và th c s có hi u qu khi đi vào cu c s ng, trên ữ ơ ở ạ ứ c s đ o đ c, pháp lu t có nh ng quy đ nh phù h p v i th c t ư ơ ả Pháp lu t v i đ c tr ng c b n là tính b t bu c chung, đ ở ạ ớ ạ ướ ẽ c s có tác đ ng tr l ỏ ệ ệ ồ ố ẹ ị ạ ứ ỗ ờ t đ p, đ ng th i lo i b các giá tr đ o đ c đã l
ắ ệ c th c hi n ộ ề ự ở b i quy n l c nhà n i v i đ o đ c, nh ng tác đ ng ầ ấ ứ ị ạ ả y góp ph n không nh trong vi c b o v và phát huy các giá tr đ o đ c ờ ạ ạ ỏ ố ề truy n th ng t i th i, l c h u.ậ
ộ ự ứ ệ ạ ố ể
ậ ạ ề ệ ỉ
ữ ế ố ữ tách r i gi a hai y u t ệ ự ộ S tác đ ng gi a đ o đ c và pháp lu t t o ra m i quan h không th ộ ờ này khi cùng tham gia đi u ch nh các quan h xã h i. ị ự 1.5. Các quan h xã h i trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình ch u s
ủ ề ậ ỉ ạ ứ đi u ch nh c a pháp lu t và đ o đ c
10
ệ ữ ợ ồ 1.5.1. Quan h gi a v ch ng
ỉ ự ề ệ ữ ợ ồ
ậ ố ớ ự
c nhà n ấ
ệ ư ự
ế ệ ệ ượ c hình thành.
ị ợ ữ ồ Tr
ạ ượ i đi u
ủ 1.5.1.1. S đi u ch nh c a pháp lu t đ i v i quan h gi a v ch ng ồ ệ ữ ợ ố ố M i quan h gi a v ch ng trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình là m i ướ ơ ở ượ ế ậ ượ ệ ế ệ ặ t l p trên c s đăng ký k t hôn, đ t, đ c thi quan h đ c bi c ọ ệ ố ượ ệ ả ậ c xem là m i quan h quan tr ng nh t trong công nh n và b o v , đây đ ệ ừ quan h này, các quan h khác nh quan h lĩnh v c hôn nhân và gia đình, t ưỡ ố huy t th ng và quan h nuôi d ng đ ề ự ế ướ ậ c quy đ nh t ọ ữ ị ấ ố ớ ệ ẳ
ự ủ ợ ị ệ ữ
ậ ả ấ c quy đ nh t
ề ị ợ ồ
ồ ọ ượ ằ ứ ủ ể
ứ ự ế ệ ể gia đình đ
ề ộ
ả ướ ườ ỗ ả ớ ả ậ ượ ề ộ
ẳ c h t là quy đ nh v s bình đ ng gi a v ch ng trong gia đình, ề 17 lu t hôn nhân và gia đình, đây đ ộ ị ượ c xem là m t đ ồ ợ ệ ữ ị trong nh ng quy đ nh quan tr ng nh t đ i v i quan h gi a v và ch ng, ẳ ầ ị kh ng đ nh s bình đ ng, không phân bi t, không so sánh v trí, vai trò, t m ọ ặ quan tr ng c a v ho c ch ng trong gia đình. ồ ợ ố ớ ộ ố M t quy đ nh quan tr ng khác đ i v i m i quan h gi a v và ch ng ị ề 29 lu t hôn nhân và ạ ả i kho n 1, đi u chính là v n đ tài s n, đ ữ ẳ ể ệ ự gia đình, quy đ nh này nh m th hi n s bình đ ng gi a v và ch ng trong ờ ả ệ vi c đóng góp công s c c a mình vào tài s n chung đ duy trì và phát tri n đ i ượ ố s ng gia đình, vi c đóng góp công s c trong xây d ng kinh t c ứ ả i nhi u hình th c, tùy thu c vào hoàn c nh gia đình và kh năng đ m b o d ủ i, lao đ ng trong gia đình đ c a m i ng c ghi nh n ngang quy n v i lao ậ . ộ đ ng có thu nh p
ị ằ ả ệ ộ ợ ộ
ậ ữ ế ộ ị ồ ắ ơ ả ủ
ồ ữ ờ ể ạ
ặ ủ ề ả
ặ ể ế ộ ộ ợ ộ
ự ề ồ ỉ
ồ ệ ữ ợ ỉ ạ ọ 1.5.1.2. S đi u ch nh c a đ o đ c đ i v i quan h gi a v và ch ng Đ o đ c có vai trò quan tr ng trong vi c đi u ch nh các m i quan h
ề ộ ứ ệ thu c ph m trù đ o đ c quy
ả
ố ạ ng, tôn tr ng và chung th y v i nhau. ế ố ạ ệ ữ ợ ố
ạ ủ ớ ứ ữ ự ổ ệ
ặ ệ ữ ợ ồ ẹ ậ ố ớ ự ề ủ ỉ ả Quy đ nh nh m b o v ch đ hôn nhân m t v m t ch ng kho n ế ộ 1đi uề 2 lu t hôn nhân gia đình quy đ nh nh ng nguyên t c c b n c a ch đ ế hôn nhân và gia đình, đ ng th i đ ngăn ch n nh ng hành vi xâm ph m đ n ợ ồ ị ờ ố đ i s ng hôn nhân c a các c p v ch ng, đi mc, kho n 2, đi u 5 có quy đ nh ế ạ ề ệ ấ v vi c c m các hành vi xâm ph m đ n ch đ m t v m t ch ng. ủ ạ ứ ố ớ ệ ứ ế ố ự trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình, các y u t ọ ợ ồ ươ ị đ nh v ch ng ph i yêu th ế ồ Trong m i quan h gi a v ch ng, y u t đ o đ c đóng vai trò quy t ị ạ ị đ nh h nh phúc và s n đ nh trong quan h hôn nhân gi a các c p v ch ng. 1.5.2. S đi u ch nh c a pháp lu t đ i v i quan h gi a cha m và
con
ị ụ ữ ẹ
ả ề
ằ ờ ắ ố
ệ ệ ủ ế
11
ưỡ ề ủ ụ ẹ ị ề ậ ợ ệ nh m b o v các quy n và l ừ ụ th i g n trách nhi m, nghĩa v cho t ng cá nhân trong m i quan h cha m ề con, đây là quan h ch y u v chăm sóc, nuôi d ị hôn nhân gia đình quy đ nh Nghĩa v và quy n c a cha m . Qua quy đ nh t Pháp lu t quy đ nh quy n và nghĩa v gi a cha m con trong gia đình ồ i ích cho các thành viên trong gia đình, đ ng ẹ ệ ề 69 lu tậ ụ ng, giáo d c, Đi u ạ i
ậ ệ ủ
ị ụ ấ ầ ạ
ậ ể ụ ể ề ệ ẹ ố ớ ề đi u lu t này, có th nh n th y trách nhi m c a cha m đ i v i con cái ượ ố ườ ủ ng s ng đ c quy đ nh khá c th và đ y đ nh m m c đích t o ra môi tr ầ ố t nh t đ con cái có đi u ki n phát tri n c v th ch t l n tinh th n. t
ằ ể ả ề ể ấ ẫ ẹ ậ ề ự ệ ị
ề
ẹ ề ả
ụ ủ
ấ ể ề Trong quy đ nh v quan h cha m con, pháp lu t v lĩnh v c hôn nhân ệ ụ ở ị nhóm quan h này mang tính và gia đình luôn quy đ nh quy n và nghĩa v ề ữ ề 70 ụ ấ ị hai chi u, c cha m con đ u có nh ng quy n và nghĩa v nh t đ nh, đi u ề ị ủ c a lu t hôn nhân và gia đình quy đ nh quy n và nghĩa v c a con ạ ự ề ệ ữ ố ớ ủ ẹ ỉ ề ậ ứ 1.5.2.1. S đi u ch nh c a đ o đ c đ i v i quan h gi a cha m và
con
ỗ ệ ưỡ ơ
ự ưỡ Quan h chăm sóc, nuôi d ủ ầ
ả ng c a cha m đ i v i con cái mà c n ph i đ ộ ề
ự ạ ứ ể ỗ ẩ ị ỉ ng trong m i gia đình không đ n gi n ch ẹ ố ớ ả ượ c ng mang tính hai chi u tùy thu c vào ẹ
ươ ng chăm sóc l n nhau.
là s chăm sóc, nuôi d ầ ủ ự ưỡ hi u đ y đ đó là s chăm sóc, nuôi d ị ể ờ m i th i đi m trong gia đình, các giá tr chu n m c đ o đ c quy đ nh cha m ẫ và con cái ph i yêu th ố ả ệ ữ ệ ố ề ẹ Quan h gi a cha m con là m i quan h c t lõi v tình thân trong lĩnh
ạ ứ ố ớ ự ề ủ ự v c hôn nhân và gia đình. ỉ ậ 1.5.3. S đi u ch nh c a pháp lu t và đ o đ c đ i v i các quan h ệ
ủ ữ
ậ ố ớ ệ ữ ủ ỉ 1.5.3.1. S đi u ch nh c a pháp lu t đ i v i các quan h gi a các
thành viên khác c a gia đình
gi a các thành viên khác c a gia đình ự ề ủ ệ ữ ố
ọ ấ ị ữ ả
ụ ủ ề ạ M i quan h gi a các thành viên khác trong gia đình đóng vai trò quan ụ ể ậ ị ề i các đi u 104, đi u
tr ng trong nh ng hoàn c nh nh t đ nh. Lu t hôn nhân gia đình quy đ nh c th ề quy n và nghĩa v c a các thành viên khác trong gia đình t 105.
ứ ố ớ ự ề ệ ữ ủ ạ ỉ 1.5.3.2. S đi u ch nh c a đ o đ c đ i v i các quan h gi a các thành
ủ viên khác c a gia đình
ỉ ả ạ ứ
ệ ườ ư ấ ữ ề t coi tr ng tình nghĩa nên th
ẹ ”, “ anh em nh th tay chân
ờ ọ
ươ ườ ệ
ả ả i ph i có s yêu th ộ ặ ả
ườ ộ ề ấ i Đ o đ c đi u ch nh nh ng v n đ thu c tình c m, tình nghĩa, ng ọ chú cũng nh cha”, “ m t cha ng có câu “ Vi ư ể ự ụ ấ ằ còn chú, m t m bú dì ” nh m m c đích tăng s ụ ằ ồ ự ắ ầ g n gũi, s g n bó tình c m h hàng, đ ng th i cũng nh m m c đích nói lên ặ ế ự ạ ng, trách nhi m n u nh con cháu ho c đ o lý làm ng ườ cô, dì, chú, bác ru t g p hoàn c nh khó khăn, không có ng ố ư i chăm sóc. ậ ệ ữ ạ ứ ấ ủ
lĩnh v c hôn nhân gia đình
ơ ở ủ ạ ứ ự ậ 1.6. Tính ch t c a m i quan h gi a đ o đ c và pháp lu t trong ự 1.6.1. Đ o đ c là c s c a pháp lu t trong lĩnh v c hôn nhân gia
đình
12
ơ ở ể ệ ố ề ả ự ự ứ ậ ạ Đ o đ c là n n t ng c s đ xây d ng h th ng pháp lu t, d a trên
ồ ậ ậ ừ ứ ượ ộ ữ
ợ ứ ị ạ ự ạ ẩ ị
ậ ầ
ụ ờ ồ
ư ng t
ậ ợ ụ ị ị ạ c c ng đ ng th a nh n, pháp lu t có nh ng quy đ nh các giá tr đ o đ c đ ứ ố ẹ ữ ớ phù h p v i các giá tr đ o đ c. Nh ng giá tr chu n m c đ o đ c t t đ p ố ủ ệ ố ộ ủ c a dân t c là tinh th n then ch t c a h th ng pháp lu t, trong đó tính nhân ứ ạ ủ ạ đ o, nhân văn là c t lõi c a đ o đ c, đ ng th i cũng là m c tiêu mà pháp ậ ậ ướ có pháp lu t nh ng không có đ o đ c, không có lu t h ươ l ng tâm thì s b t ch p pháp lu t, xuyên t c lu t, l
ứ ạ ậ ”. i d ng lu t ự ậ ị ạ ứ ế ộ ạ ướ ệ ố ữ ị ố ớ ở i b i vì “ ấ ẽ ấ Nh ng giá tr đ o đ c ti n b là đ nh h ng trong xây d ng h th ng pháp
luật.
ả ệ ự ẩ ậ ậ ị ạ ứ 1.6.2. Pháp lu t ghi nh n, b o v các chu n m c, giá tr đ o đ c
ự
trong lĩnh v c hôn nhân gia đình ệ ậ ả ị ạ ặ
Pháp lu t có vai trò b o v các giá tr đ o đ c t ự t đ p, đ c bi ả
ứ ố ẹ ị ả ậ ạ ả
ể ệ t trong ứ ạ ự lĩnh v c hôn nhân và gia đình là lĩnh v c mà các giá tr tình c m và đ o đ c ể ệ ị ượ c th hi n rõ nét, pháp lu t t o hành lang pháp lý b o đ m cho các giá tr đ ự ạ ứ ượ ẩ chu n m c đ o đ c đ
ệ c duy trì và phát tri n. ệ ọ
ặ ệ ậ ờ ạ ậ ự
ườ ề ề i Vi
ỗ
ủ ờ ạ ị ạ ệ ậ
ộ ạ ạ ừ Pháp lu t có vai trò quan tr ng trong vi c lo i tr các quan ni m đ o ứ ỗ ộ đ c l i th i, l c h u, đ c bi t trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình, đây là m t ệ ự ồ ạ ệ ố lĩnh v c t n t i nhi u quan ni m mang tính truy n th ng c a ng t, ờ ạ ậ ộ ệ ề i th i, l c h u, trong th i đ i hi n nay m t trong đó có nhi u quan ni m đã l ứ ố ẹ ớ ợ ệ ố t đ p s quan ni m trái pháp lu t, không phù h p v i các giá tr đ o đ c t ủ c a dân t c.
ệ
ẩ ạ ầ ế ậ ứ ự ự ứ ố ẹ
ọ ợ ớ giá tr đ o đ c m i, ti n b , phù h p v i chu n m c đ o đ c t ế ớ ớ dân t c, phù h p v i xu th c a th gi
ả ầ ệ ợ ậ
ợ ủ và l
ố ưở ệ ữ ứ ạ ng đ n m i quan h gi a đ o đ c và
pháp lu t trong lĩnh v c hôn nhân gia đình
ậ ứ ậ Th nh t
ị ả
ậ ố ữ ể Pháp lu t góp ph n quan tr ng trong vi c xây d ng và phát tri n nh ng ủ ớ ị ạ ộ t đ p c a ộ ế ủ i. ề ự Pháp lu t trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình góp ph n b o v quy n ộ ế ế i ích c a nhóm y u th trong xã h i ế ố ả ế 1.7. Các y u t nh h ự ủ ấ , y u t ệ ố ế ố pháp lu t trong đó các quy đ nh c a h th ng pháp ế ấ ớ ưở ậ lu t nói chung và lu t hôn nhân gia đình nói riêng có nh h ng r t l n đ n ậ m i quan h gi a đ o đ c và pháp lu t
ậ ủ ườ ệ th c hi n pháp lu t c a ng
ạ ứ ế ậ ố ọ
ưở ố ệ ữ ạ ứ ế ố ư ứ Th hai , y u t i dân đóng vai trò quan ệ ữ ự ế ưở ả ng tr c ti p đ n m i quan h gi a pháp lu t và đ o đ c trong tr ng, nh h ự lĩnh v c hôn nhân gia đình ụ Th baứ áp d ng pháp lu t
ậ nh h ả ơ ế ố , y u t ậ ứ
ẩ ế ế ị ưở ự ế ả ậ
13
ệ ỏ ế ng không nh đ n m i quan ề ạ ệ ữ h gi a pháp lu t và đ o đ c, khi các c quan, các cá nhân có th m quy n ố ứ căn c vào pháp lu t ra các quy t đ nh có nh h ng tr c ti p đ n các m i quan h trong gia đình.
ẫ ế ế ố ả ổ gi i quy t các mâu thu n, tranh ch p c a các t
ủ ấ ệ ủ ể ọ ố i c s ngày càng có vai trò quan tr ng, là bi u hi n c a m i quan h ứ ch c ệ
ạ ứ
ụ
ụ ạ ứ ề ậ ọ
ữ ủ ứ ể ợ ớ ị
Th tứ ư, y u t ả ơ ở hòa gi ậ ữ gi a pháp lu t và đ o đ c. ậ ế ố Th nămứ giáo d c pháp lu t và giáo d c đ o đ c có vai trò quan , y u t ệ ữ ứ ượ ỗ c nh ng đi u nên làm và nh ng vi c tr ng, giúp m i cá nhân nh n th c đ ự ạ ẩ không nên làm đ phù h p v i chu n m c đ o đ c và các quy đ nh c a pháp lu t.ậ
ỏ ế ộ ố ế ế ố ệ ữ ạ tác đ ng không nh đ n m i quan h gi a đ o kinh t
Th sáuứ ứ đ c và pháp lu t.
ố ố ố ấ ớ ề ố i s ng truy n th ng chi ph i r t l n trong
, y u t ậ ế ố ứ ả , y u t ậ ấ ế văn hóa, l ạ ứ quan h gi a pháp lu t và đ o đ c. ố ủ ứ ạ Th b y ệ ữ 1.8. Tính t ậ ệ ữ t y u c a m i quan h gi a đ o đ c và pháp lu t
ự
trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình ộ ủ ơ ậ Gia đình là n n t ng c a xã h i, là n i t p trung các cá nhân có quan h
ổ ệ ố ặ t Nam, ch u s
ạ ề ượ
ớ ờ ỗ t l p v i m i cá nhân.
ạ ứ ủ ệ ậ ố ố t Nam. Đ o đ c v n đ ể ứ ự
ể
ớ
ộ ắ ượ ự ủ ờ ố ủ ị ữ ặ ộ ị t là nh ng quy đ nh v
ề ả ệ ệ ế ề ơ hôn nhân và quan h huy t th ng, n i các thành viên trong gia đình đ u là ị ự ộ ấ ướ ủ c, ho c sinh s ng trên lãnh th Vi công dân c a m t đ t n ứ ố ả ệ ậ ủ ỉ c hình thành trong b n đi u ch nh c a pháp lu t Vi ườ ỗ i, không th tách r i, không bi thân m i con ng ề ơ ộ ị Gia đình là n i ch a đ ng các giá tr truy n th ng đ o đ c c a dân t c ị ạ ị ạ ứ ệ ỗ và m i gia đình có m t s c thái bi u hi n giá tr đ o đ c riêng, các giá tr đ o ợ ứ ủ c duy trì và phát huy, phù h p v i quy đ nh c a pháp đ c c a các gia đình đ ề ệ ậ lu t trong các lĩnh v c c a đ i s ng xã h i, đ c bi lĩnh v c hôn nhân và gia đình.
ặ
ự ạ ấ ỗ ự ớ c hình thành s m nh t và đ
ọ
ợ ợ giác, vì l
ậ ồ ỉ ự ẽ ệ ạ ự ả Lĩnh v c hôn nhân và gia đình là lĩnh v c đ c thù trong đó tình c m, ượ ườ ượ ứ ủ nhân cách, đ o đ c c a m i con ng c i đ ộ ể ệ ủ ấ th hi n rõ nét nh t, m i hành đ ng c a các thành viên trong gia đình mang ủ ả ự i ích chung c a c gia đình, khi pháp lu t l ng ghép h p lý tính t ớ ạ ứ v i đ o đ c trong lĩnh v c s mang l
ả ề ủ
i hi u qu đi u ch nh cao. ườ Gia đình là cái nôi hình thành nhân cách c a m i con ng ủ ỗ ạ ộ
ố ả ự ệ ự ố ớ ờ ố ủ ậ ộ ự i, lĩnh v c ườ i, ư
ứ ậ ể ậ ộ hôn nhân và gia đình là lĩnh v c chi ph i c m xúc, ho t đ ng c a con ng ạ t o ra cách nh n th c đ i v i các s ki n c a đ i s ng xã h i cũng nh nh n th c v pháp lu t đ hành đ ng.
ộ ẩ ứ ề ỗ
ợ ớ ậ ượ ấ ậ ự ạ ộ M i cá nhân trong xã h i có hành đ ng phù h p v i các chu n m c đ o c hình thành và xây
ầ ề ả ẩ ị ứ đ c là góp ph n ch p hành pháp lu t, vì pháp lu t đ ự d ng trên n n t ng các giá tr chu n m c đ o đ c.
ủ ể ấ ầ ả
14
ệ ệ ữ ạ ứ ậ ộ ố ự ạ ứ ị ạ ậ Vi c các ch th ch p hành pháp lu t góp ph n b o v các giá tr đ o t đ p c a gia đình và xã h i, vì v y m i quan h gi a đ o đ c và pháp ệ ứ ố ẹ ủ đ c t
ộ ấ ế ậ lu t trong lĩnh v c này là m t t
t y u. ệ ạ ậ ự ự ầ 1.9. S c n thi
ế ự ạ ứ
ự
ự t trong vi c t o nên s hoà h p gi a pháp lu t và ở ướ n đ o đ c trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình ự ặ Lĩnh v c hôn nhân và gia đình là lĩnh v c đ c bi ế ố ề ỉ ữ ợ ệ c ta hi n nay ệ ề ớ ệ t, v i nhi u quan h chính đi u ch nh cùng
ứ ạ ộ ậ ợ ự ầ ứ ạ ph c t p, trong đó đ o đ c và pháp lu t là hai y u t ả m t lĩnh v c nên c n ph i có s hòa h p.
ự ứ ạ ữ ự
ả ế ự ị
ị ạ ệ
ạ ậ ị trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình là c n thi ấ ể đ tách b ch riêng ra mà vi c phân đ nh đ tìm đ n đi m chung nh t. ể ề ứ ớ
ấ ự ể ệ ủ ị ạ ứ ỉ
ệ ủ ự ể ợ
ậ ứ Trong công tác nghiên c u, s phân đ nh gi a đ o đ c và pháp lu t ầ t, song không ph i phân đ nh ể ế ể ệ ự ế ợ ầ C pháp lu t và đ o đ c đ u c n có s k t h p v i nhau đ có hi u ệ ố qu đi u ch nh cao nh t, s th hi n c a các giá tr đ o đ c trong h th ng pháp lu t là bi u hi n c a s hòa h p. ứ ủ ợ ị
ượ ậ ộ c c ng đ ng xã h i th a nh n, đ c th hi n
ả ả ề ậ ự ồ ạ ủ S t n t ồ ượ ộ ậ ớ ể ệ ở ị ủ ạ ứ ị ạ ừ ỉ ầ
i c a các giá tr đ o đ c phù h p v i các quy đ nh c a pháp ủ ậ ý nghĩa c a các quy lu t, đ ờ ố ị đ nh pháp lu t góp ph n hoàn ch nh và nâng giá tr c a đ o đ c trong đ i s ng xã h iộ .
ệ ữ ứ ạ
ự ệ ặ ộ
ự ủ ự ứ ề ộ
ấ ầ ậ ạ ệ ẩ
ọ ậ ố M i quan h gi a pháp lu t và đ o đ c có ý nghĩa vô cùng quan tr ng ờ ố ấ ả t trong lĩnh v c hôn t c các lĩnh v c c a đ i s ng xã h i, đ c bi trong t ị ạ ấ ặ ự nhân và gia đình, m t lĩnh v c đ c thù, ch a đ ng r t nhi u các giá tr đ o ứ ị ạ ứ ự ể ả đ c và r t c n pháp lu t t o khung chu n m c đ b o v các giá tr đ o đ c ố ẹ t đ p. t
ơ ứ ườ ế ố ạ ư ể ệ
ề
ả ầ
ộ ư ứ ự Trong lĩnh v c này y u t ứ ỗ ủ ử ụ ạ
ế ẫ ể ả
ứ ộ ủ ơ
ướ ườ ậ ng nh đ c l p t
ng nh th hi n rõ nét h n và đ o đ c d ăn sâu vào ti m th c c a m i cá nhân trong gia đình, ít khi các thành viên ậ ể ộ trong m t gia đình s d ng pháp lu t đ qu n lý nhau mà đa ph n dùng các ư ậ ế ố liên quan đ n đ o đ c và d lu n xã h i, nh ng khi trong gia đình y u t ế ả x y ra các mâu thu n mà các thành viên trong gia đình không th gi i quy t ậ ẽ ể ệ ượ ầ ự c, c n s vào cu c c a c quan ch c năng, lúc này pháp lu t s th hi n đ ủ vai trò c a mình. ạ ậ ứ ư ữ
ắ ộ
ề ồ ự nhiên h n, đ ng th i chính b n thân pháp lu t
ự
ơ ủ ộ ậ ả ủ ệ ị ạ ng hi u qu c a pháp lu t trong ho t đ ng qu n lý nhà n
ố ớ ư ộ ậ ươ ng đ i v i Đ o đ c hình thành tr ư ưở ươ ằ ng t ng lai nh ng t pháp lu t, nh ng không n m ngoài pháp lu t, trong t ạ ậ ậ ướ ế ứ ng g n li n v i pháp lu t, giúp pháp lu t đi vào đ o đ c ti n b có xu h ậ ở ỗ ả ộ ộ ố m i cu c s ng m t cách t ứ ằ ử ẽ giai đo n l ch s s có s ch đ ng hòa h p v i các giá tr đ o đ c nh m ướ c. tăng c ậ ả ệ ữ ự
ậ ở ọ
15
ờ ố ệ ạ ứ c pháp lu t, d ậ ớ ờ ạ ị ợ ớ ườ ạ ộ ạ ố Trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình m i quan h gi a pháp lu t và đ o ề ề ả t quan tr ng, đ o đ c s là n n t ng giúp pháp lu t tr lên m m ậ ng giúp cho pháp lu t đi vào đ i s ng hôn ạ ứ ặ đ c đ c bi ệ ỡ ư ưở ơ ẻ d o h n, đ o đ c là b đ t ứ ẽ t
ộ ự nhân gia đình m t cách t nhiên.
ậ ế K t lu n ch
ạ ứ Đ o đ c là y u t
ở ế ố ạ
ạ ẽ ụ ỉ ả ề ả ượ ệ ươ ng 1 ờ ố ọ c đi u ch nh b i y u t ồ
ặ ệ ế ả ấ ẫ ủ ả
ầ ạ ứ ệ ấ ậ
ự
ệ ế ả
ườ ấ ộ
ụ ầ ậ ấ ế ố đóng vai trò quan tr ng nh t trong đ i s ng hôn nhân ấ ứ ề đ o đ c gia đình, khi các v n đ trong gia đình đ ố ệ i hi u qu r t cao trong vi c đ m b o và ph c h i các m i thì s mang l ứ ự ạ quan h n u có mâu thu n ho c có s r n n t trong tình c m c a các thành viên trong gia đình, đ o đ c góp ph n giúp cho vi c ch p hành pháp lu t và ả ệ ậ th c thi pháp lu t có hi u qu . ế ố ầ ậ c n thi Pháp lu t là y u t ệ ề ế ể t đ ngăn ch n các hành vi xâm h i đ n các quan h
ố ẹ ủ ữ ề ố ị ng t ạ ế ế ố ả và phát huy. ồ t đ p c a dân t c đ
Lĩnh v c hôn nhân và gia đình là m t lĩnh v c đ c bi
ệ ở t, ậ ự ế ợ ế ằ ờ ậ ộ ượ ư c l u gi ự ặ ộ ự lĩnh v c này ứ ữ ạ t ph i có s k t h p hài hòa gi a đ o đ c và pháp lu t nh m mang
16
ỗ ả t trong vi c đ m b o cho m i thành viên ể ố t nh t, pháp trong gia đình có đi u ki n phát tri n trong m t môi tr ệ ặ lu t là công c c n thi ả ự trong lĩnh v c hôn nhân gia đình, đ ng th i pháp lu t là y u t đ m b o cho các giá tr truy n th ng t ự ả ả ề ấ ỉ ầ c n thi ệ ạ i hi u qu đi u ch nh cao nh t. l
Ch
ng 2
Ạ
Ự
Ỉ
Ở Ệ
Ự
Ệ TRONG LĨNH V C HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH
Ạ
Ậ
Ệ
Ứ Ị Ả
Ủ Ế
Ự
Ả
Ệ
ươ Ệ Ề TH C TR NG VI C ĐI U CH NH CÁC QUAN H VI T NAM Ộ Ố HI N NAY C A Đ O Đ C VÀ PHÁP LU T VÀ M T S KI N NGH Đ M B O TH C HI N
ự ạ ứ ố ậ 2.1. Th c tr ng m i quan h gi a pháp lu t và đ o đ c trong h ệ
ệ ữ ự ố ệ ề ạ th ng pháp lu t Vi
ậ ữ ệ ố
ề ỉ
ố ẹ ủ ể ệ ố
t Nam v lĩnh v c hôn nhân và gia đình ộ ủ ể 2.1.1. Nh ng đi m ti n b c a h th ng pháp lu t nói chung khi ự ấ ề ị ạ ứ Các giá tr đ o đ c truy n th ng t ậ ệ ố ậ đi u ch nh các v n đ thu c lĩnh v c hôn nhân và gia đình ộ ượ t đ p c a dân t c đ ế ấ ớ ộ ế ộ ề c th hi n rõ nét ờ ố ệ t Nam, có tác đ ng r t l n đ n đ i s ng các gia
trong h th ng pháp lu t Vi đình.
ệ ặ i, đ c bi
ệ Pháp lu t b o v quy n con ng ế ườ ụ ữ ẻ ậ ả ế ườ ườ ộ ề i c a nhóm y u th trong xã h i: Ph n , tr em, ng ề ệ ả t quan tâm b o v quy n ế i khuy t i già, ng
l t ợ ủ t.ậ
ấ ữ ưở ể ệ ự
ả
ỗ ế ạ ố
ộ ề ụ
ề ả ế ờ ế ậ Pháp lu t th hi n s quan tâm đ n nh ng v n đ nh h ng đ n đ i ưở ủ ệ ặ ớ ạ ố i h nh phúc gia đình, trong đó đ c bi ng t s ng c a m i cá nhân, nh h t ụ ạ ự ố ấ quan tâm đ n v n đ phòng ch ng b o l c trong gia đình, ch ng l m d ng ụ ở ẻ ạ ứ tr em. s c lao đ ng, l m d ng tình d c ố ườ ậ ả ệ ề ệ ạ ỗ ng s ng cho m i cá nhân, t o đi u ki n cho
ệ ạ
ấ ộ ợ ộ ậ ả ậ ệ ả ấ ậ ồ
ạ Pháp lu t b o v môi tr các cá nhân hình thành và phát tri n.ể ự ầ Pháp lu t b o v và góp ph n xây d ng các gia đình m no, h nh phúc, ế ộ pháp lu t ghi nh n và b o v ch đ hôn nhân m t v m t ch ng, c m các hành vi xâm ph m quan h hôn nhân.
ộ ạ ằ
ề ầ ấ ặ ệ ầ ạ ề Pháp lu t góp ph n t o công b ng xã h i, t o đi u ki n cho các cá ể ng các ệ ượ ưở c h
ậ ể ợ ư ộ ư nhân phát tri n nh nhau v các m t th ch t và tinh th n, đ ị giá tr phúc l
ậ i xã h i nh nhau. ể ữ
ệ ủ ộ ổ ế
ữ ấ
ữ ư ữ ừ ậ ậ i tính nh ng “không th a nh n hôn nhân gi a nh ng ng
ớ ườ ng cùng gi
ụ ạ ậ ị
ữ ợ là có nh ng quy đ nh m i v ch đ tài s n c a v ch ng.
17
ế ộ ủ 2.1.2. Nh ng đi m ti n b c a Lu t hôn nhân và gia đình 2014 ứ ấ ữ Th nh t là vi c nâng đ tu i k t hôn c a nam và n . ữ ế ứ Th hai, lu t hôn nhân và gia đình 2014 không c m k t hôn gi a nh ng ườ ớ i cùng gi i i tính”. ứ Th ba là lu t quy đ nh cho phép mang thai h vì m c đích nhân đ o. ứ ư ồ Th t ậ ớ ề ượ ứ ả ị ộ ế ộ ầ c yêu c u gi ả ủ ế i quy t ly hôn. ị ố ượ Th năm, lu t quy đ nh thêm đ i t ng đ
ụ ể ề ấ ụ ứ ậ ị ề Th sáu, quy đ nh c th v v n đ áp d ng t p quán trong hôn nhân
và gia đình.
ệ ế ợ ạ ứ ậ ữ 2.1.3. Nh ng h n ch trong vi c k t h p đ o đ c và pháp lu t trong
ệ ố ậ ệ ế t Nam
ạ h th ng pháp lu t Vi ị ộ ố ừ ượ ề ị Quy đ nh v ly hôn: m t s quy đ nh còn mang tính tr u t ư ng, ch a rõ
nét.
ị ủ ấ
ư ượ ả ụ ệ ề ả ự ch a đ
c b o đ m th c hi n trong th c t ử ế ờ ố ế Quy đ nh v nghĩa v chăm sóc, chu c p c a các bên sau khi ly hôn ự ế . ạ Thi u các ch tài x lý khi có vi ph m trong đ i s ng hôn nhân gia
đình.
ậ ư
ỉ ề ế ợ ư ặ ờ ố ạ
ệ ị ủ ự
ấ ấ ố ậ
ượ ự ộ ố ấ ề ớ c quan tâm đúng m c: V n đ gi ứ
ộ ế ả ấ ứ ả , ly hôn gi
ệ ự ự ờ Pháp lu t ch a th c s đi sâu vào đ i s ng, ch a k p th i can thi p, i ích c a các thành viên đi u ch nh, ngăn ch n các hành vi xâm ph m đ n l ụ ồ trong gia đình, Tính ph c h i các m i quan h trong lĩnh v c hôn nhân và gia ệ ủ đình khi có s can thi p c a pháp lu t là r t th p. ề ư ớ i, mang thai h , k t hôn gi ự i tính th ứ , sinh con th ba ậ ớ ữ ị
ồ ba, k t hôn đ ng gi ộ ố ạ ệ ứ ề ố ị
ậ ớ ộ ố ị i, quy đ nh v t ộ giác t
M t s v n đ ch a đ ế ẫ M t s lĩnh v c có nh ng mâu thu n trong quy đ nh pháp lu t v i các ị ụ quan ni m đ o đ c truy n th ng ví d quy đ nh v mang thai h , quy đ nh ạ i ph m, không công nh n k t hôn đ ng gi ộ ồ t
ề ề ộ ồ i không t i đ ng ph m đ i v i các thành viên trong gia đình. ư ể ệ ữ ệ ố
ạ ộ ố ạ ứ ượ ệ ợ ộ ữ ạ
c m i quan h hòa h p gi a pháp t kê nh ng n i dung thu c ph m trù ủ ậ ề ỉ ị
ế ố ớ ị M t s quy đ nh ch a th hi n đ ộ lu t và đ o đ c, đôi khi còn mang tính li ậ đi u ch nh c a đ o đ c vào các quy đ nh c a pháp lu t. ự ủ ạ ứ ự ủ ệ ạ ị ạ 2.2. Th c tr ng th c hi n pháp lu t và tuân th các giá tr đ o
ứ ự ậ ở ướ n
ệ c ta hi n nay ủ đ c trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình ị ạ ứ ậ ề ự 2.2.1. V n đ th c hi n pháp lu t và tuân th các giá tr đ o đ c
ấ ệ ệ ữ ợ ồ trong quan h gi a v ch ng ệ ấ ợ ồ ụ ữ
ề ự ậ ủ quy đ nh c a pháp lu t
ề ề ự
ệ ư ượ ợ ầ ớ
ồ c ta ch a đ ứ ủ ư ị
ụ ữ ậ ự ẳ ợ
ề ủ ả ỗ
ề ư ả ệ ư ụ ữ ặ ụ ố ớ ợ
ạ
18
ề 2.2.1.1. V n đ th c hi n các quy n và nghĩa v gi a v ch ng theo ị ụ ữ ấ ồ ệ Hi n nay v n đ th c hi n các quy n và nghĩa v gi a v và ch ng ặ ứ ở ướ n trong các gia đình c quan tâm đúng m c, ph n l n các c p ậ ợ v ch ng ch a nh n th c đúng vai trò, v trí c a mình trong gia đình.Trong ồ các gia đình quy n và nghĩa v gi a v ch ng ch a th t s bình đ ng, bên ườ ạ ệ i ph n trong m i gia đình thì c nh vi c ch a đ m b o các quy n c a ng ự ế ồ ủ ề ự ấ v n đ th c hi n nghĩa v đ i v i nhau c a các c p v ch ng trên th c t ế ề còn nhi u h n ch . ạ ệ ủ ự ề ậ ấ Vi c vi ph m các đi u c m c a pháp lu t trong lĩnh v c hôn nhân gia
ợ ồ ặ
đình c a các c p v ch ng ngày càng gia tăng. ự ạ ứ ủ ệ ẩ ố ủ ệ ữ 2.2.1.2. Vi c tuân th các chu n m c đ o đ c trong m i quan h gi a
ồ ợ v và ch ng ộ ố ị ạ ặ ộ ư ượ ồ ợ M t s giá tr đ o đ c ti n b ch a đ
ế ứ ệ ượ ẫ các gia đình v n x y ra hi n t
ẫ
ả ồ ạ V n còn t n t ủ ị trong đó v trí c a ng ạ ỗ c coi tr ng.
ủ c các c p v ch ng tuân th , ạ ự ng ngo i tình, b o l c gia đình. ờ ề ố ệ ữ ợ ồ ệ i các quan ni m n i th i v m i quan h gi a v ch ng ọ ườ ợ ư ượ i v ch a đ ệ ề ự ủ ị ạ ứ ậ 2.2.2. V n đ th c hi n pháp lu t và tuân th các giá tr đ o đ c
ẹ
ệ
ề ự ề ấ ẹ
ấ ệ ữ trong quan h gi a cha m con ấ ề ề ậ ể ủ ụ ố
ẹ ụ ữ ị ượ c quy đ nh khá c ự ế ờ ố đ i s ng c a đa s ọ ấ
ưỡ Nghĩa v chăm sóc, nuôi d
ậ ấ ư ề ệ
ề 2.2.2.1. V n đ th c hi n các quy n và nghĩa v gi a cha m con ụ ữ V n đ v quy n và nghĩa v gi a cha m con đ ư th trong lu t hôn nhân và gia đình, nh ng trong th c t ư ượ ề ệ c coi tr ng. các gia đình Vi t Nam v n đ này ch a đ ầ ụ ệ ư ự ụ ượ ụ
ẹ ề ng con cái thì đa ph n các b c cha m đ u ủ ả ố ắ c g ng th c hi n trong kh năng c a mình nh ng hi n nay v n đ đáng nói là nghĩa v giáo d c con cái trong các gia đình ch a đ c quan tâm đúng m c.ứ
ề ẹ ớ
ệ
ụ ủ Trong nhi u gia đình, nghĩa v c a cha m v i con cái ch a đ ậ ậ ẹ ỏ ượ ự ẻ ị ỏ ơ ệ ạ ề ề ứ c s chăm sóc, nuôi d ự c th c i tình ừ ng t
ư ượ ẫ ớ hi n, nhi u gia đình có cha nghi n ng p, m b con cái ra đi, d n t ưỡ tr ng nhi u đ a tr b b r i, không nh n đ cha m .ẹ
ủ ụ c th c hi n hay không ph
ề ộ ấ ớ
ệ ụ ườ ượ ự ể ợ ề i nhi u tr ệ ự ẹ ế ủ t c a cha m . ố ỏ ng h p con cái ch i b nghĩa v chăm
sóc, ph ng d
ạ ủ ự ứ ố ệ
ữ
ố ẹ ề ạ t Nam có nhi u truy n th ng t
ề ấ ớ ự
ầ ớ ẹ ề ươ ậ ng lai t
ươ ả
ố
ề ự ể ườ ạ ặ
ẹ ườ ề ủ ậ
ấ
ố
19
c quan tâm. ẹ ọ ậ ươ ấ Quy n c a con cái trong gia đình có đ ả thu c r t l n vào hoàn c nh gia đình, vào s hi u bi ồ ạ Hi n nay còn t n t ẹ ưỡ ụ ng cha m . ẩ ề ấ 2.2.2.2. V n đ tuân th các chu n m c đ o đ c trong m i quan h ẹ gi a cha m con ệ ườ ố t đ p, trong ph m vi gia i Vi Ng ưở ẹ ườ ng đình, cha m th ng có s hy sinh r t l n cho con cái, mong con cái tr ố ươ ng con cái thành và có t t, ph n l n các b c cha m đ u yêu th ư ẹ ể ệ ế ng mà cha m dành cho con h t lòng, nh ng cách th hi n tình c m yêu th ậ ả ệ ớ cái không ph i lúc nào cũng đúng, trong m i quan h v i con cái, nhi u b c ỗ ng có s hi u sai cha m th ng có t ng áp đ t trong cách d y d , th ằ ẹ ề ề v quy n c a mình đ i v i con cái, nhi u b c cha m cho r ng mình sinh ra ề ủ ề ủ ề con thì có quy n nuôi d y con theo ý c a mình, v n đ quy n c a con trong ượ ệ ớ m i quan h v i cha m ít đ ủ ề V n đ làm g ư ưở t ố ớ ạ ẹ ng c a cha m cho con cái h c t p trong các gia đình
ẽ ố ệ ư ọ ệ ụ ứ ạ s ng cho con cái
ượ ượ hi n nay ch a đ trong gia đình ít đ
ủ ẹ ố ớ ng c a con cái đ i v i cha m trong Nghĩa v chăm sóc, ph ng d
c xem tr ng, vi c giáo d c đ o đ c, l c quan tâm. ụ ư ượ ả ườ ụ ợ ề nhi u tr
ủ ị ạ ứ ậ 2.2.3. V n đ th c hi n pháp lu t và tuân th các giá tr đ o đ c
i thân thích trong gia đình
ưỡ ả c đ m b o ấ ệ ườ ệ ữ trong quan h gi a nh ng ng ệ ấ ng h p ch a đ ề ự ữ ề ự ụ ữ ữ ề 2.2.3.1. V n đ th c hi n các quy n và nghĩa v gi a nh ng ng ườ i
thân thích trong gia đình
ệ ệ ề ườ ụ ữ Vi c th c hi n các quy n và nghĩa v gi a nh ng ng
ả ả ệ ụ ủ ư ượ
ệ ự ữ i thân thích ữ c đ m b o. Nói chung, nghĩa v c a nh ng ụ ớ
ạ ứ ủ ườ ộ ấ ớ
ố ề ứ ự trong gia đình hi n nay ch a đ ượ ng i thân thích trong gia đình v i nhau có đ c th c hi n hay không ph ườ ứ thu c r t l n vào ý th c, đ o đ c c a m i ng i. ạ ự ỗ ẩ 2.2.3.2. V n đ tuân th các chu n m c đ o đ c trong m i quan h ệ
ữ ấ ườ
ẩ ữ gi a nh ng ng ệ ệ ữ ứ ố
ượ ấ c chú tr ng, khi có v n đ
ữ ứ ự
ự
ư c th c hi n đ y đ , ch a đáp ng đòi h i th c t ả ạ ượ ữ ạ ầ ủ ữ c và nh ng t n t
ứ ồ ạ ầ ề ấ ộ
ủ i thân thích trong gia đình ự ữ ạ ủ Vi c tuân th các chu n m c đ o đ c trong m i quan h gi a nh ng ề ườ ọ ườ ng ít khi đ i thân thích trong gia đình th ng ệ ố ộ ố ớ ớ ượ ả c xem xét. Nói x y ra đ i v i m t gia đình thì m i quan h này m i đ ườ ủ ữ ẩ ệ chung vi c tuân th các chu n m c đ o đ c gi a nh ng ng i thân thích ỏ ệ ư ượ trong gia đình ch a đ ắ ế 2.3. Nh ng k t qu đ t đ ề t Nam hi n nay
ự ế . ụ ủ i c n kh c ph c c a ự ỉ ạ ậ pháp lu t và đ o đ c khi đi u ch nh các v n đ thu c lĩnh v c hôn nhân và gia đình ữ ả ạ ượ ủ ề ậ ỉ c c a pháp lu t khi đi u ch nh các
ộ ứ ệ ở ệ Vi ế 2.3.1. Nh ng k t qu đ t đ ự ấ ề v n đ thu c lĩnh v c hôn nhân gia đình
ậ ệ ị
ố ẹ ủ ả ợ ạ ả ủ ệ ợ ộ ề ằ Pháp lu t đóng vai trò t o khung pháp lý nh m b o v các giá tr truy n ề i ích h p pháp c a các thành t đ p c a dân t c, b o v quy n và l
ố th ng t viên trong gia đình.
ử ặ ậ ọ Pháp lu t có vai trò quan tr ng trong vi c ngăn ch n và x lý các hành
ạ
ậ ủ ấ ậ ầ ờ ố Pháp lu t góp ph n nâng cao đ i s ng v t ch t và tinh th n c a các
ệ ự vi vi ph m trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình. ầ thành viên trong gia đình.
ệ ấ ớ ầ ả ờ ố
ậ ợ ồ
ề ấ ậ ỉ ạ ủ Pháp lu t đã góp ph n c i thi n r t l n đ i s ng hôn nhân gia đình c a ặ 2.3.2. Nh ng h n ch c a pháp lu t khi đi u ch nh các v n đ ề
ự ộ
ụ ế ặ ệ ệ ử Ch tài áp d ng ch a đ m nh, đ c bi ạ t trong vi c x lý các vi ph m
20
các c p v ch ng. ế ủ ữ thu c lĩnh v c hôn nhân gia đình ư ủ ạ ờ ư ị ự trong lĩnh v c này ch a k p th i.
ướ ề ườ t
ế ệ ị ấ ủ ụ c, nhi u th t c, ồ ơ ậ t ng ti p nh n h s
ề ộ
ề ự ố ụ ề t ng còn r m rà, nhi u b Quy đ nh v trình t ố ụ ơ ấ ờ ể ồ ơ đ các c quan t vi c cung c p các h s , gi y t ườ ố ớ ấ i dân. cũng là m t trong các v n đ khó khăn đ i v i ng ệ ộ ụ ủ
ơ ề ấ
ự ự ế ừ ế ể ả Trình đ chuyên môn nghi p v c a cán b làm vi c trong các c quan ạ ế i quy t các v n đ liên quan đ n lĩnh v c này còn nhi u h n ụ ệ ể i, thi u tìm hi u th c t t ng v vi c đ
ế ệ ộ ả ố ụ ề t ng khi gi t ệ ế ặ t thi u k năng hòa gi ch , đ c bi ả tìm ra cách gi
ế ỹ ế i quy t. ậ ộ ộ ầ ữ
ư ự ủ Tuy pháp lu t quy đ nh khá đ y đ nh ng n i dung thu c lĩnh v c hôn ế ụ ị
ề ế ạ nhân và gia đình nh ng r t nhi u quy đ nh mang tính chung chung, thi u c ể ặ th , đ c bi
ị ấ ụ ư ả ộ
ế ệ t ch tài áp d ng n u có vi ph m. ậ ườ Pháp lu t d ự ấ ị ế ớ ạ
ự ế ủ ự ủ ể ườ ệ ệ
ạ
ự ề ế ể ạ
ậ ị ư ố ớ ờ ố ng nh có m t kho ng cách nh t đ nh đ i v i đ i s ng ậ c a lĩnh v c hôn nhân và gia đình, h n ch l n c a pháp lu t trong th c t ng can thi p khi có bi u hi n rõ ràng ra lĩnh v c hôn nhân và gia đình là th ề ậ ề bên ngoài là vi ph m pháp lu t v hôn nhân gia đình, Công tác tuyên truy n, ế ổ ế ph bi n, giáo d c pháp lu t trong lĩnh v c này còn nhi u h n ch , hi u bi t ủ c a ng i dân v các quy đ nh pháp lu t ch a cao.
ươ ụ ớ ườ ư ườ Các ch ụ ề ng trình giáo d c gi ậ i tính trong các nhà tr ng ch a đ ượ c
xem trọng.
ự Tính truy c u trách nhi m hình s trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình
ự ề ứ ế ệ ự ư ườ ợ
c trong nhi u tr ụ ệ ượ ự ng h p. ứ
ờ ố ầ c u th c t
ạ ứ ớ ự ủ ưở ng tích c c c a đ o đ c v i lĩnh v c hôn
ạ ề còn nhi u h n ch và ch a th c hi n đ ữ ị ộ ố ằ M t s quy đ nh trong lĩnh v c này nh m m c đích đáp ng nh ng nhu ư ằ ế ự ế ầ , c n thi t nh m duy trì đ i s ng hôn nhân và gia đình nh . ự ả ữ 2.3.3. Nh ng nh h nhân và gia đình
ạ ả Lĩnh v c hôn nhân và gia đình là lĩnh v c nh y c m,
ộ ữ
ướ ườ
ứ ỗ ườ ưở ệ ắ ự ự ở lĩnh v c này ể ố ấ ớ ề ạ ứ ả ưở ứ ng và chi ph i r t l n, đ thu c v đ o đ c có s c nh h ứ ạ ạ ỗ c tiên, đ o đ c i ta dùng đ o đ c tr trong m i gia đình ng ế i, giúp các nh h
ệ ự ế ố nh ng y u t ậ ự duy trì tr t t ả ng sâu s c đ n vi c hình thành nhân cách m i con ng thành viên trong gia đình rèn luy n nhân cách s ng.
ố
ự ế ậ ề ả ơ ở ứ ố ố ự ạ
Lĩnh v c hôn nhân và gia đình là lĩnh v c trong đó các m i quan h ậ t l p trên c s tình c m, vì v y đ o đ c là n n t ng c t lõi đ ế ữ c thi ỉ ế ả ự ậ ả
ả ạ ằ ị ạ ứ ị ượ ặ ọ ệ ể ượ đ ề đi u ch nh lĩnh v c này nh m h n ch nh ng h u qu đáng ti c x y ra trong ỗ m i gia đình khi các giá tr đ o đ c b mai m t ho c không đ c tôn tr ng
ạ ứ ố ớ ữ ế ạ ộ ệ ự 2.3.4. Nh ng h n ch trong quan ni m đ o đ c đ i v i lĩnh v c
ề ệ i nhi u quan ni m đ o đ c đã l
21
hôn nhân và gia đình ẫ ồ ạ V n t n t ẹ ặ ệ ờ ạ ọ ậ ứ ệ ự ồ ư ậ ỗ ạ i th i, l c h u nh : quan ệ ự ọ ni m cha m đ t đâu con ng i đó trong vi c l a ch n h c t p, công vi c, l a
ọ ọ ữ ng tr ng nam khinh n .
ự
ư ưở t ạ ả ớ ọ ệ ạ ự ẳ
ữ ườ i Viêt.
ế ch n k t hôn, t ượ ộ M t khía c nh quan tr ng trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình và đ c xem là rào c n l n trong vi c t o s công b ng, bình đ ng gi a các thành ứ ậ viên trong gia đình đó là t ạ ư ưở t ủ ạ ứ ữ ậ 2.4. Nguyên nhân c a nh ng h n ch do đ o đ c và pháp lu t tác
ộ ằ ng th b c trong các gia đình ng ế đ ng đ i v i lĩnh v c hôn nhân và gia đình ệ c ta hi n nay ở ướ n
ố ớ ệ ủ ế ướ ự i tác đ ng c a kinh t
ợ
ộ ả
ệ ườ t Nam.
ộ ườ ượ i đ ấ ưở ng nh t đ nh trong cách s ng và cách t ế ệ ẻ ữ ẫ ng c a nh ng tàn d trong h t ệ ư ưở t
ể ố ề ệ ặ ấ ế ng phong ki n v n còn ề ờ
i Vi Ả i, m t s quan ni m còn n ng n : sinh con trai đ n i dõi, v n đ th ươ ồ ạ t n t cúng, h
ầ ế ị ườ ng và xu th toàn c u hóa, th tr Hi n nay, d ậ ế ư ề ề ệ ạ c giao l u v các n n văn hóa và ti p c n các bên c nh vi c con ng ệ ấ ư ư ề ế thông tin ti n b thì có r t nhi u trào l u văn hóa ch a phù h p xu t hi n và ữ ủ ư ố ấ ị ạ t o lên nh ng nh h duy c a ặ ệ ệ t là th h tr Vi t, đ c bi ng ư ủ ưở nh h ộ ố ỏ ng h a. ự ứ ạ ạ ả Lĩnh v c hôn nhân và gia đình là lĩnh v c nh y c m, ph c t p khi t
ủ ế ượ ự ề ằ ố ỉ
ủ ể
ấ ệ ư ụ ệ ử
ấ ự t ệ ả c các m i quan h trong lĩnh v c này đ c đi u ch nh ch y u b ng tình ủ ả c m, quan đi m ch quan c a các thành viên trong gia đình nên r t khó khăn ả ố ơ cho các c quan khi x lý các tình hu ng, các v vi c trong vi c đ a ra gi i pháp chung
ậ ệ ề ộ ộ ế ế
ề ề ự ệ ố ỉ ề
ứ ộ ố ắ ị
ề ữ ng, đa nghĩa, có th hi u theo nhi u cách khác nhau d n t
ể ể ự ậ
ủ ề ế ấ ơ
H th ng pháp lu t Vi nhi u y u kém, thi u sót khi t Nam còn b c l ộ ị ấ đi u ch nh các v n đ thu c lĩnh v c hôn nhân và gia đình, nhi u quy đ nh ừ ừ ng trong m t s quy đ nh còn mang tính tr u mang tính c ng nh c, các t ạ ẫ ớ ể ể ượ i tình tr ng t ạ ị ệ ườ ng i dân có th hi u sai Lu t và t o ra s lúng túng trong vi c xác đ nh ự ữ nh ng v n đ có liên quan đ n lĩnh v c hôn nhân và gia đình c a các c quan ố ụ t ng. t
ề ế ữ ư ộ ậ
ự ọ ể ệ ứ ị i tình tr ng các quy đ nh v lĩnh v c này đ
ả ế ự ạ ả ượ ệ
ự ướ ủ
Trình đ l p pháp ch a cao, thi u nh ng nghiên c u khoa h c v lĩnh ề ẫ ớ ự c th hi n trong v c này d n t ậ ợ ơ ế ả ế các Lu t thi u tính kh thi, thi u c ch đ m b o th c hi n, không phù h p ự ế ớ v i th c t ả Năng l c qu n lý c a nhà n ệ ộ ộ ề ợ ủ ớ i quy n l
ự c trong lĩnh v c này còn b c l ạ ờ ư ị
ể ệ ở ệ ệ ậ
ữ ấ
ơ
22
ườ ộ ủ ẫ ệ ể ả ẫ ớ ườ ế ợ ề nhi u ặ ế y u kém trong vi c ngăn ch n các hành vi xâm ph m t i c a các ạ ặ ệ thành viên trong gia đình, vi c ngăn ch n ch a k p th i các hành vi xâm ph m ớ ờ ố ễ i đ i s ng hôn nhân và gia đình th hi n t vi c ch m tr trong vi c phát ẫ ữ ệ ng, nh ng mâu thu n trong các gia đình. hi n nh ng b t th ả ễ ứ ự i S vào cu c c a các c quan ch c năng còn ch m tr trong vi c gi ng h p đ x y ra quy t các mâu thu n trong các gia đình d n t ậ ề i nhi u tr
ế
ệ ố ự ằ ị ệ ữ ạ t m i quan h gi a đ o ậ 2.5. M t s ki n ngh nh m th c hi n t
ứ
ả các h u qu đáng ti c. ộ ố ế ậ ậ ự đ c và pháp lu t trong lĩnh v c hôn nhân gia đình hi n nay ố ủ ệ
ố ệ ệ ạ ự ầ ứ ẽ ữ ạ ứ ặ
ọ 2.5.1. Nh n th c rõ t m quan tr ng c a vi c t o m i quan h hài ậ hòa, ch t ch gi a đ o đ c và pháp lu t trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình
ự
ớ ả ưở ề ạ ự ặ ứ
ỉ ể ự ự
ậ ự ự ế ợ
ộ ứ ề ề ự
ậ ứ ạ ả
ề ớ ứ ạ ể ế ứ c. ặ ộ Lĩnh v c hôn nhân và gia đình là m t lĩnh v c đ c thù, trong đó nét đ c ấ ớ ấ ơ ả ng r t l n thù c b n so v i các lĩnh v c khác là v n đ đ o đ c có nh h ủ ế ự ề ố và mang tính chi ph i lĩnh v c này, song không th thi u s đi u ch nh c a ế ố ph c t p này, s k t h p hài hòa pháp lu t trong lĩnh v c có nhi u y u t ạ ạ ữ gi a pháp lu t và đ o đ c là đi u không th thi u trong m t lĩnh v c nh y ỉ ố ẩ ả n ch a bên trong mà không ph i ch c m và ph c t p, có nhi u nhân t ỉ ạ ứ pháp lu t hay đ o đ c m i đi u ch nh đ
ề ữ ạ
ậ ự ế ợ ẫ ữ ự ỉ
ứ ề ự ộ ầ
ộ ể ổ ỉ
ộ ấ ả ạ ế ố ớ ơ ộ ấ ỉ ế ợ ệ ự ả ả ạ ộ
ự ề ộ
ự ậ
ạ ề ế ứ ầ ằ ổ ị K t h p hài hòa đ o đ c và pháp lu t trong lĩnh v c hôn nhân và gia ề ụ t nh m m c đích giúp các gia đình n đ nh v
ấ ậ ượ ạ ừ ậ S k t h p hài hòa gi a pháp lu t và đ o đ c chính là cách lo i tr ề ự ữ nh ng mâu thu n gi a hai lĩnh v c này khi cùng đi u ch nh m t v n đ , s ỉ ứ ế ợ k t h p không ch mang ý nghĩa đ n thu n là s c ng g p c đ o đ c và ể ề ề ậ pháp lu t vào đ đi u ch nh m t v n đ , mà k t h p đ b khuy t cho nhau, ạ ệ i pháp hoàn ch nh, mang l t o ra m t gi i hi u qu tích c c đ i v i vi c ỉ ấ ề đi u ch nh các v n đ thu c lĩnh v c hôn nhân và gia đình ứ ế ợ ế ấ đình là v n đ h t s c c n thi ầ ờ ố đ i s ng v t ch t và tinh th n
ệ ậ ề ự
ự ủ ầ
ậ ề ề ự ệ ộ ỉ
2.5.2. Hoàn thi n pháp lu t v lĩnh v c hôn nhân và gia đình ể ệ ự ầ Pháp lu t v lĩnh v c hôn nhân và gia đình c n th hi n s đ y đ và ọ khoa h c khi đi u ch nh các quan h xã h i trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình.
ự ế ự ầ Pháp lu t c n bám sát th c t , đi sâu vào th c t
ườ ự ế ả ợ ự ế ư ạ ự ế ậ ầ , tránh tr ng h p th c t và c n có tính d báo ề ế x y ra nh ng thi u các quy ph m đi u c th c t
ướ tr ch nỉ h.
ậ ả ượ ụ ể ầ Pháp lu t trong lĩnh v c này c n ph i đ
ự ệ ử ụ ể ệ ợ ừ c c th hóa trong t ng ng h p, tránh vi c s d ng các khái ni m chung chung, khó hi u, khó áp
ườ tr d ng.ụ
ậ ự ố ự ầ
ự ậ ặ ị
ấ ớ Pháp lu t trong lĩnh v c hôn nhân và gia đình c n có s th ng nh t v i ồ ự các quy đ nh pháp lu t trong các lĩnh v c khác, tránh s trùng l p, ch ng chéo.
ầ ụ ự
23
ự ệ ầ ả ơ ế ự ợ ệ C n có các ch tài phù h p khi áp d ng trong lĩnh v c hôn nhân và gia ự ụ ả đình, các c quan th c thi nhi m v b o v lĩnh v c này c n ph i có th c
ề ệ
ơ ế ự quy n và có c ch th c hi n rõ ràng. ệ ả ự ạ ứ ẩ ị ề 2.5.3. B o v và phát huy các giá tr chu n m c đ o đ c truy n
th ngố
ậ ờ ạ ươ
ố ễ ế
ở ử ộ Trong th i đ i m c a h i nh p, khi các ph ầ ậ ớ ị ạ ữ ệ ữ ầ ượ ề ộ c gi
ủ ờ ế h t.
ề ng ti n thông tin truy n ứ ổ ế th ng ph bi n, d ti p c n và mang tính toàn c u thì nh ng giá tr đ o đ c ố ẹ ố gìn và t đ p c a dân t c có ý nghĩa to l n và c n đ truy n th ng t ơ phát huy h n bao gi ế ợ ụ ạ ứ ụ ậ ự 2.5.4. K t h p giáo d c đ o đ c và giáo d c pháp lu t trong lĩnh v c
hôn nhân và gia đình
ề ậ
ầ ổ ế ụ ự ế ợ
ộ ụ ạ ớ ọ t chú tr ng t
ự Trong công tác tuyên truy n và ph bi n pháp lu t thu c lĩnh v c hôn ứ ố ậ nhân gia đình c n có s k t h p giáo d c pháp lu t và giáo d c đ o đ c đ i ệ ệ ặ ớ v i các thành viên trong gia đình, trong đó đ c bi i vi c giáo ụ ạ ứ d c đ o đ c cho các thành viên trong gia đình, ằ ử ờ ọ ể ạ ị 2.5.5. Ki m tra, x lý k p th i, công b ng m i hành vi vi ph m pháp
ậ ề
ữ
ế ả ự
ị ơ ự lu t v hôn nhân gia đình ự ự ầ ơ
i pháp phù h p, tránh tình tr ng b đ ng, ch th c t
đ tìm ra các gi ả ự ử ả
ạ ụ ệ ủ ồ ỹ
ử
ị ộ ộ ụ ệ ạ ạ ố ớ ạ
ụ ộ ố ộ ụ ậ ể Đ pháp lu t th c s đi vào cu c s ng, h u ích và ph c v cho cu c ệ ậ ượ ả ướ ố c th c hi n c c n có c ch đ m b o cho pháp lu t đ s ng thì nhà n ứ ự ủ ộ ậ ầ đúng quy đ nh.Các c quan th c thi pháp lu t c n có s ch đ ng nghiên c u ờ ự ế ợ ự ế ể th c t ớ ả i quy t h u qu . Khi x lý các v vi c thu c lĩnh v c hôn x y ra m i gi ờ ầ nhân gia đình, c n ph i xem xét k nguyên nhân c a các v vi c, đ ng th i ậ ề ầ c n x lý nghiêm kh c đ i v i các cá nhân có hành vi vi ph m pháp lu t v ế ự hôn nhân gia đình nh m h n ch s tái di n các hành vi vi ph m. ạ ả ế ậ ả ắ ằ ạ ậ ư ậ ố ộ ễ ạ ứ 2.5.6. T o l p d lu n xã h i trong phòng ch ng vi ph m đ o đ c
ộ ọ trong lĩnh v c hôn nhân gia đình ặ ờ ố D lu n xã h i có vai trò đ c bi
ự ưở ự ư ậ ở lĩnh v c hôn nhân gia đình d lu n xã h i có s c nh h
ỗ ệ ư ậ ậ ư ậ
ủ
ượ ạ
ằ ạ ị
ướ ư ậ ớ ờ ố ự ậ ưở ủ ạ ộ t quan tr ng trong đ i s ng xã h i nói ạ ứ ả ộ ng m nh ượ ộ ố c vai ừ ị ố ẹ ệ t đ p và ngăn ng a các ồ ả ấ c cung c p ph i mang tính chính xác ư ậ ữ ng đúng trong d lu n, tránh nh ng thông tin không ả i đ i s ng c a các cá ng t
chung, ẽ ố ớ ặ m đ i v i m i cá nhân, m c dù v y d lu n xã h i mu n phát huy đ ọ ệ ả trò quan tr ng c a mình trong vi c b o v các giá tr t ả vi ph m x y ra thì ngu n thông tin đ nh m t o ra đ nh h chính xác t o ra d lu n sai s th t, gây nh h nhân và gia đình.
ả ả ằ ộ ố ả ệ i pháp nh m nâng cao hi u qu qu n lý trong lĩnh
2.6. M t s gi ự v c hôn nhân và gia đình ướ ầ ế ệ ạ c c n có các ch ả ng trình, k ho ch b o v và phát huy các
24
ề ố Nhà n ị ạ ứ ố ẹ ủ ộ giá tr đ o đ c truy n th ng t ươ t đ p c a dân t c.
ệ ụ ứ ế ợ ụ ậ
ệ ố ậ ợ
ọ lĩnh v c hôn nhân gia đình ự ợ ớ ế ả ự ệ ẩ ự ị ệ ự ễ ả ớ
ạ Coi tr ng vi c k t h p giáo d c đ o đ c và giáo d c pháp lu t trong ự ạ Xây d ng h th ng pháp lu t phù h p v i các giá tr , chu n m c đ o ơ ỏ ứ đ c, phù h p v i đòi h i th c ti n, có c ch đ m b o vi c th c hi n pháp ậ ề lu t v hôn nhân gia đình ủ ể ở ươ ị các đ a ph ng trong
ề ả Phát huy vai trò c a các ban ngành đoàn th ậ i và tuyên truy n pháp lu t công tác hòa gi
Ậ Ế K T LU N
ị ỗ ủ
ị ế Gia đình là t ự ổ
ớ ự ố ị ộ ự ể ủ ộ ọ
ậ ậ ứ ữ ạ
ả ả ế ứ ầ ấ
ờ ạ
ở
ấ ể ả ể ủ ự ậ ỉ
ề ấ ế ệ
ồ ư ế ợ ữ ộ
ố ẹ ủ ộ ủ ờ ạ ế ỗ
ề
ể
ố ớ ợ ợ ự ộ ằ ứ ủ ậ ẩ
25
ớ ầ ị ự ẹ ấ ộ ộ ự ổ bào c a xã h i, s n đ nh và phát tri n c a m i gia đình ể ủ ự ế , cũng chính là s n đ nh và phát tri n c a m t qu c gia dân t c, trên th c t ữ ộ lĩnh v c hôn nhân và gia đình là m t lĩnh v c có v trí quan tr ng v i nh ng ế ợ ệ ự ặ đ c thù riêng, vì v y vi c k t h p gi a đ o đ c và pháp lu t trong lĩnh v c ệ ằ ạ ượ ế c hi u qu qu n lý cao nh t. Trong t nh m đ t đ này là h t s c c n thi ở ử ộ ủ ự ế ặ ề ậ , văn hóa và s phong phú c a th i đ i m c a h i nh p v các m t kinh t ệ ầ ấ ố ề ứ ề ạ các thông tin, v n đ đ o đ c tr thành v n đ mang tính c t lõi và vi c c n ả ộ ệ ố ế đ n m t h th ng pháp lu t hoàn ch nh đ b o đ m cho s phát tri n c a xã ị ạ ữ ộ ấ ộ và phát huy các giá tr đ o t y u, vi c trau d i, l u gi h i là m t v n đ t ệ ố ứ ậ ớ ề t đ p c a dân t c k t h p v i vi c ti p nh n nh ng giá đ c truy n th ng t ớ ư ế ầ ệ ế ứ ị ạ t. M i chúng ta v i t tr đ o đ c ti n b c a th i đ i là vi c làm c n thi ự ậ ộ ề ắ ứ ầ cách là m t thành viên trong gia đình c n có s nh n th c đúng đ n v quy n ớ ụ ủ ữ và nghĩa v c a mình đ i v i gia đình đ có nh ng hành đ ng phù h p v i ự ạ chu n m c đ o đ c, phù h p v i quy đ nh c a pháp lu t nh m xây d ng gia ạ đình m no, h nh phúc, góp ph n xây d ng xã h i văn minh, giàu đ p.
