1
bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o
-------------------------
®Ò chÝnh thøc
§¸p ¸n – thang ®iÓm
®Ò thi tuyÓn sinh §¹i häc, Cao ®¼ng n¨m 2004
----------------------------
M«n: V¨n, Khèi C
(§¸p ¸n - Thang ®iÓm cã 03 trang)
C©u ý Néi dung §iÓm
Nh÷ng nÐt chÝnh trong phong c¸ch nghÖ thuËt cña Tè H÷u 2,0
1 Th¬ Tè H÷u lµ th¬ tr÷ t×nh chÝnh trÞ, quan t©m thÓ hiÖn nh÷ng vÊn ®Ò lín, lÏ
sèng lín, t×nh c¶m lín cña c¸ch m¹ng vµ con ng−êi c¸ch m¹ng. Khuynh h−íng
sö thi næi bËt trong nh÷ng s¸ng t¸c tõ cuèi cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p trë vÒ
sau.
0,5
2 Th¬ Tè H÷u trµn ®Çy c¶m høng l·ng m¹n, lu«n h−íng ng−êi ®äc tíi mét ch©n
trêi t−¬i s¸ng.
0,5
3 Th¬ Tè H÷u cã giäng t©m t×nh, ngät ngµo, tha thiÕt - giäng cña t×nh th−¬ng
mÕn. NhiÒu vÊn ®Ò chÝnh trÞ, c¸ch m¹ng ®· ®−îc thÓ hiÖn nh− nh÷ng vÊn ®Ò cña
t×nh c¶m mu«n ®êi...
0,5
I
4 Th¬ Tè H÷u ®Ëm ®µ tÝnh d©n téc kh«ng chØ trong néi dung mµ cßn trong nghÖ
thuËt biÓu hiÖn: c¸c thÓ th¬ vµ thi liÖu truyÒn thèng ®−îc sö dông nhuÇn
nhuyÔn, ng«n tõ gi¶n dÞ, vÇn ®iÖu phong phó, nh¹c tÝnh dåi dµo...
0,5
L−u ý
Cã thÓ nªu ®óng 4 ý nh− ®· tr×nh bµy trong ®¸p ¸n hoÆc bè côc néi dung tr¶
lêi thµnh 2 hay 3 ý, miÔn kh«ng bá sãt nh÷ng ®iÒu c¬ b¶n ®· ®−îc ®¸p ¸n ®Ò
cËp tíi.
Ph©n tÝch bµi th¬ ChiÒu tèi (Mé) vµ bµi th¬ Gi¶i ®i sím (T¶o gi¶i) ë
tËp NhËt kÝ trong tï (Ngôc trung nhËt kÝ) ®Ó lµm næi bËt nh÷ng nÐt
®Ñp trong t©m hån t¸c gi¶ Hå ChÝ Minh
5,0
1 Giíi thiÖu chung vÒ t¸c gi¶ Hå ChÝ Minh, t¸c phÈm NhËt kÝ trong tï vµ hai
bµi th¬ (0,5 ®iÓm)
a. Hå ChÝ Minh lµ nhµ c¸ch m¹ng vÜ ®¹i ®ång thêi lµ t¸c gia v¨n häc lín. Sù
nghiÖp s¸ng t¸c cña B¸c phong phó, ®a d¹ng, gåm cã ba bé phËn chÝnh, trong
®ã th¬ ca chiÕm mét vÞ trÝ næi bËt. NhËt kÝ trong tï (Ngôc trung nhËt kÝ) lµ t¸c
phÈm th¬ tiªu biÓu, ®−îc viÕt trong kho¶ng thêi gian tõ mïa thu 1942 ®Õn mïa
thu 1943, tøc lµ thêi gian B¸c bÞ chÝnh quyÒn T−ëng Giíi Th¹ch b¾t giam t¹i
Qu¶ng T©y (Trung Quèc).
0,25
b. ChiÒu tèi (Mé) vµ Gi¶i ®i sím (T¶o gi¶i) lµ hai bµi th¬ rÊt cã gi¸ trÞ cña tËp
NhËt kÝ trong tï (Ngôc trung nhËt kÝ), võa gîi ®−îc c¶nh sèng gian tru©n cña
B¸c trong nh÷ng ngµy bÞ giam cÇm võa mang tÝnh chÊt tù biÓu hiÖn s©u s¾c.
Qua hai bµi, ta cã thÓ nhËn ra nh÷ng nÐt ®Ñp trong t©m hån t¸c gi¶ Hå ChÝ
Minh.
0,25
2 Nh÷ng ®iÓm cÇn ph©n tÝch ë bµi ChiÒu tèi (Mé) (1,5 ®iÓm)
II
a. Dï l©m vµo c¶nh bÞ ®äa ®µy, B¸c vÉn thÓ hiÖn t×nh c¶m yªu mÕn thiÕt tha vµ
th¸i ®é ®ång c¶m, chia sÎ víi t¹o vËt, thiªn nhiªn vïng s¬n c−íc lóc chiÒu
bu«ng. C¸nh chim mái mÖt (quyÖn ®iÓu) vµ chßm m©y lÎ loi (c« v©n) võa lµ ®èi
t−îng cña niÒm th−¬ng c¶m võa chÝnh lµ biÓu hiÖn bªn ngoµi cña nçi buån
trong lßng ng−êi tï trªn con ®−êng ®µy ¶i, xa ®Êt n−íc quª h−¬ng.
0,5
2
b. Sù chuyÓn c¶nh ë nöa sau bµi th¬ cho thÊy lßng yªu con ng−êi, yªu cuéc
sèng ®Æc biÖt s©u s¾c cña B¸c. B¸c ®· nãi vÒ h×nh ¶nh c« g¸i xãm nói xay ng«
víi biÕt bao c¶m xóc tr×u mÕn. B¸c hiÓu nçi nhäc nh»n vÊt v¶ cña ng−êi lao
®éng (côm tõ ma bao tóc ®−îc lÆp l¹i theo trËt tù ®¶o ng−îc ë c©u 3 vµ 4 gãp
phÇn biÓu ®¹t ý nµy) nh−ng ®ång thêi còng nh×n thÊy nÐt ®Ñp riªng, chÊt th¬
riªng ë nh÷ng c¶nh ®êi b×nh dÞ (®iÒu Ýt gÆp trong th¬ cæ ®iÓn).
0,5
c. ¸nh hång cña lß than ®−îc nh¾c tíi ë cuèi bµi (qua ch÷ hång - nh·n tù trong
t¸c phÈm) cho thÊy t©m tr¹ng B¸c ®ang chuyÓn biÕn tõ buån sang vui. Quan
träng h¬n, nã gióp ta hiÓu ®−îc niÒm l¹c quan ®¸ng quý cña nhµ c¸ch m¹ng.
Râ rµng trong hoµn c¶nh nµo B¸c còng h−íng tíi phÇn t−¬i s¸ng cña cuéc ®êi.
0,5
3 Nh÷ng ®iÓm cÇn ph©n tÝch ë bµi Gi¶i ®i sím (T¶o gi¶i) (2,0 ®iÓm)
a. Gi¶i ®i sím I cho thÊy nh÷ng gian tru©n cña chuyÕn ®i ®µy, thÓ hiÖn c¸i nh×n
thÊu suèt, ®iÒm tÜnh cña B¸c ®èi víi hoµn c¶nh. T− thÕ cña B¸c lµ t− thÕ ng−êi
chiÕn sÜ, chñ ®éng, s½n sµng ®−¬ng ®Çu cïng thö th¸ch (®−îc h×nh t−îng hãa
qua h×nh ¶nh ®ªm tèi, ®−êng xa, h×nh ¶nh nh÷ng c¬n giã l¹nh liªn tiÕp thæi tíi)
do B¸c ý thøc ®−îc rÊt râ nh÷ng trë ng¹i tÊt yÕu trªn con ®−êng m×nh ®ang dÊn
b−íc (chó ý ph©n tÝch khÝa c¹nh biÓu tr−ng cña c¸c h×nh ¶nh chinh nh©n, chinh
®å )
0,75
b. Võa lªn ®−êng, B¸c ®· h−íng nh×n lªn trêi cao, t×m thÊy ë tr¨ng sao h×nh ¶nh
cña ng−êi b¹n ®ång hµnh tin cËy (chó ý ph©n tÝch c¸c tõ «m (ñng), lªn (th−íng)
võa thÓ hiÖn ®−îc quü ®¹o chuyÓn ®éng cña sù vËt võa thÓ hiÖn ®−îc niÒm
høng khëi trong lßng ng−êi ®i). ë ®©y, lßng yªu thiªn nhiªn, sù nh¹y c¶m ®èi
víi c¸i ®Ñp, chót l·ng m¹n rÊt thi sÜ vµ tinh thÇn thÐp cïng ®−îc biÓu lé vµ
thèng nhÊt víi nhau (ph¶i cã ®−îc søc m¹nh tinh thÇn thÕ nµo míi vui ®−îc víi
tr¨ng sao trong hoµn c¶nh Êy).
0,5
c. Gi¶i ®i sím II miªu t¶ cuéc ®i ®−êng trong ¸nh b×nh minh rùc rì, nèi tiÕp rÊt
®Ñp víi bµi thø nhÊt nãi vÒ cuéc ®i trong ®ªm tèi vµ giã rÐt. KiÓu t− duy th¬
lu«n h−íng vÒ ¸nh s¸ng, h−íng vÒ t−¬ng lai ®−îc thÓ hiÖn ë ®©y rÊt râ. Ta nhËn
thÊy cã sù giao hoµ tuyÖt vêi gi÷a B¸c víi thiªn nhiªn trµn ®Çy sinh khÝ. C¸i
nång cña c¶m xóc bªn trong ®−îc nhãm lªn nhê h¬i Êm (no·n khÝ) bªn ngoµi,
nh−ng ®Õn l−ît m×nh, chÝnh nã nh− ®· lµm ®Êt trêi thªm phÇn Êm ¸p. Nh− vËy,
trong bµi th¬ võa cã h×nh ¶nh mét vÞ chinh nh©n cøng cái, võa cã h×nh ¶nh mét
thi nh©n trµn ®Çy c¶m høng vÒ c¸i ®Ñp.
0,75
4 Kh¸i qu¸t vÒ nh÷ng nÐt ®Ñp trong t©m hån t¸c gi¶ Hå ChÝ Minh ®−îc thÓ
hiÖn qua hai bµi th¬ (1,0 ®iÓm)
a. B¸c rÊt yªu thiªn nhiªn, lu«n d¹t dµo c¶m xóc thi ca tr−íc mäi s¾c th¸i ®a
d¹ng cña nã (tõ c¶nh hiu h¾t, tiªu s¬ ®Õn c¶nh hoµnh tr¸ng, léng lÉy).
0,25
b. B¸c yªu con ng−êi, g¾n bã tr−íc hÕt víi cuéc sèng con ng−êi (nhÊt lµ cuéc
sèng ng−êi lao ®éng); th−êng biÓu lé t×nh c¶m mét c¸ch tù nhiªn, b×nh dÞ; dÔ
hoµ ®ång víi chung quanh.
0,25
c. B¸c cã tinh thÇn thÐp, ý thøc râ vÒ ®−êng ®i cña m×nh, kiªn nghÞ tr−íc thö
th¸ch, tù chñ trong mäi hoµn c¶nh. B¸c lu«n l¹c quan, trµn ®Çy lßng tin vµo
cuéc sèng, t−¬ng lai, vµo xu thÕ vËn ®éng tÝch cùc cña sù vËt.
0,5
L−u ý
- Ph−¬ng ¸n lµm bµi tèi −u: th«ng qua viÖc ph©n tÝch bµi ChiÒu tèi (Mé) vµ bµi
Gi¶i ®i sím (T¶o gi¶i), lµm næi bËt nh÷ng nÐt ®Ñp trong t©m hån t¸c gi¶. CÇn
xuÊt ph¸t tõ viÖc ph©n tÝch c¸c bµi th¬ chø kh«ng ph¶i tõ nh÷ng ý niÖm cã s½n
vÒ Hå ChÝ Minh.
- Nh÷ng luËn ®iÓm kh¸i qu¸t vÒ vÎ ®Ñp t©m hån t¸c gi¶ Hå ChÝ Minh cã thÓ
tr×nh bµy t¸ch ra thµnh mét phÇn ë cuèi bµi viÕt, còng cã thÓ "ph©n bè" ®Òu
trong tõng ®o¹n ph©n tÝch cô thÓ ®èi víi hai bµi th¬.
3
Ph©n tÝch h×nh ¶nh thiªn nhiªn vµ con ng−êi ë phè huyÖn nghÌo lóc
chiÒu tèi trong truyÖn ng¾n Hai ®øa trÎ cña Th¹ch Lam
3,0
1 Giíi thiÖu chung vÒ t¸c gi¶ Th¹ch Lam vµ truyÖn ng¾n Hai ®øa trÎ (0,5
®iÓm)
Th¹ch Lam (1910 - 1942) lµ mét t¸c gia tiªu biÓu cña v¨n häc ViÖt Nam hiÖn
®¹i, rÊt næi tiÕng víi nh÷ng truyÖn ng¾n võa mang ®Ëm phong vÞ tr÷ t×nh võa
thÓ hiÖn c¶m quan hiÖn thùc s©u s¾c.
Hai ®øa trÎ (in trong tËp N¾ng trong v−ên - 1938) lµ truyÖn ng¾n thuéc lo¹i
tiªu biÓu nhÊt cña Th¹ch Lam, ®· miªu t¶ mét c¸ch ®Çy ¸m ¶nh bøc tranh ®êi
sèng ë phè huyÖn nghÌo lóc chiÒu tèi vµ t©m tr¹ng ®îi tµu cña hai ®øa trÎ.
0,5
2 H×nh ¶nh thiªn nhiªn ë phè huyÖn nghÌo lóc chiÒu tèi trong Hai ®øa trÎ
(1,0 ®iÓm)
a. Thiªn nhiªn víi c¸c biÓu hiÖn cô thÓ:
H×nh ¶nh vµ mµu s¾c: hoµng h«n ®á rùc, d·y tre lµng sÉm ®en, ngµn sao lÊp
l¸nh, ®om ®ãm nhÊp nh¸y, bãng tèi th¨m th¼m, dµy ®Æc...; ©m thanh: tiÕng Õch
nh¸i v¨ng v¼ng, tiÕng muçi vo ve, tiÕng hoa bµng rông khe khÏ tõng lo¹t...; mïi
vÞ: mïi quen thuéc cña c¸t bôi, "mïi riªng cña ®Êt, cña quª h−¬ng nµy"... §Æc
®iÓm chung: ªm ¶, ®−îm buån, thÊm ®−îm c¶m xóc tr×u mÕn, n©ng niu cña mét
nhµ v¨n lu«n nÆng t×nh víi nh÷ng g× lµ biÓu hiÖn cña hån x−a d©n téc.
0,5
b. Vai trß cña h×nh ¶nh thiªn nhiªn: gîi ®óng ®Æc tr−ng cña kh«ng gian phè
huyÖn; lµm nÒn cho ho¹t ®éng cña con ng−êi; gi¸n tiÕp thÓ hiÖn t©m tr¹ng nh©n
vËt; t¹o nªn chÊt tr÷ t×nh riªng biÖt cho truyÖn ng¾n...
0,25
c. NghÖ thuËt miªu t¶ cña t¸c gi¶: ®Æt thiªn nhiªn d−íi con m¾t quan s¸t cña
Liªn - mét ®øa trÎ; c©u v¨n cã nhÞp ®iÖu nh− th¬; h×nh ¶nh bãng tèi ®−îc l¸y ®i
l¸y l¹i nh− mét m« tip ®Çy ¸m ¶nh; ©m thanh, mµu s¾c, mïi vÞ khÐo hßa hîp
víi nhau...
0,25
3 H×nh ¶nh con ng−êi ë phè huyÖn nghÌo lóc chiÒu tèi trong Hai ®øa trÎ
(1,5 ®iÓm)
a. C¸c h×nh ¶nh vµ ho¹t ®éng: nh÷ng ng−êi b¸n hµng vÒ muén ®øng n¸n l¹i nãi
chuyÖn, mÊy ®øa bÐ nghÌo lom khom nhÆt nh¹nh c¸c thanh nøa, thanh tre trªn
nÒn chî, châng n−íc tåi tµn cña mÑ con chÞ TÝ, g¸nh phë v¾ng kh¸ch cña b¸c
Siªu, c¶nh nhÕch nh¸c cña gia ®×nh b¸c xÈm, cöa hµng t¹p hãa nhá xÝu cña chÞ
em Liªn... C¸c t©m tr¹ng: buån b·, Ýt hi väng vµo lèi kiÕm sèng cã tÝnh chÊt
cÇu may hiÖn t¹i, mong ®îi m¬ hå, xa x«i... §Æc ®iÓm chung cña "h×nh ¶nh con
ng−êi": hÐo h¾t, x¬ x¸c, mái mßn, t−¬ng hîp víi h×nh ¶nh thiªn nhiªn, tÊt c¶
®−îc vÏ ra b»ng mét ngßi bót t¶ ch©n s¾c s¶o, rÊt gÇn víi c¸c nhµ v¨n hiÖn thùc
phª ph¸n...
0,75
b. T×nh c¶m nhµ v¨n dµnh cho nh÷ng con ng−êi nghÌo khæ n¬i phè huyÖn:
th«ng c¶m, xãt th−¬ng, muèn cã sù thay ®æi ®Õn víi cuéc ®êi cña hä.
0,25
III
c. NghÖ thuËt miªu t¶ cña t¸c gi¶: tËp hîp mét lo¹t chi tiÕt t−¬ng ®ång gîi
kh«ng khÝ tµn t¹ (ngµy tµn, chî tµn, kiÕp ng−êi tµn...); dùng lªn nh÷ng mÈu ®èi
tho¹i vÈn v¬; nhÊn m¹nh sù ®èi lËp gi÷a c¸i mªnh m«ng cña bãng tèi víi vïng
s¸ng nhá nhoi cña ngän ®Ìn; chó ý lµm râ tr¹ng th¸i t©m hån cña nh©n vËt...
0,5
L−u ý
- Cã thÓ cã hai c¸ch lµm chÝnh ®èi víi c©u nµy: a) chia bµi viÕt thµnh hai
phÇn, mét phÇn ph©n tÝch h×nh ¶nh thiªn nhiªn, mét phÇn ph©n tÝch h×nh ¶nh
con ng−êi; b) ph©n tÝch xen kÏ h×nh ¶nh thiªn nhiªn víi h×nh ¶nh con ng−êi. C¶
hai c¸ch lµm nãi trªn ®Òu cã thÓ chÊp nhËn, miÔn ng−êi viÕt nªu ®−îc c¸c luËn
®iÓm c¬ b¶n ®· tr×nh bµy trong ®¸p ¸n.
- Kh«ng cho ®iÓm phÇn viÕt thªm vÒ c¶nh ®îi tµu (C¶nh ®îi tµu ®−îc t¸c gi¶
®Æt vµo mét thêi ®iÓm kh¸c: ®ªm khuya).