Ðau đầu là gì?
Ðau đầu là một trong những triệu chứng thường gặp nhất trong nhiều
bệnh. Giống như triệu chứng đau ngực hay choáng váng, có nhiều nguyên nhân
khác nhau có thể gây đau đầu.
Ðau đầu là cảm giác đau ở một trong ba khu vực khác nhau : đau ở ngay
phía trên hai mắt, hai tai; đau ở phía sau gáy; đau ở vùng trên của cổ.
Nguyên nhân của đau đầu là gì ?
Người ta chia ra làm hai loại đau đầu. Ðau đầu nguyên phát là đau nhưng
không kèm các triệu chứng quan trọng của một chứng bệnh gì liên quan. Ðau đầu
thứ phát lúc này đau đầu là triệu chứng của một bệnh nào đó, đau do một bệnh cụ
thể gây ra.
Các loại đau đầu thường gặp :
Nguyên phát :
- Ðau đầu do căng thẳng : là loại thường gặp nhất, khoảng 90% người
trưởng thành có loại nhức đầu này, nhất là ở phụ nữ.
- Cơn đau nửa đầu Migraine : thường gặp thứ hai sau đau đầu do căng
thẳng. Khoảng 28 triệu người Mỹ (tức khoảng 12% dân số) đã từng trải qua những
cơn đau đầu như thế này, cả người lớn lẫn trẻ em. Trước tuổi dậy thì, tỉ lệ nam và
nữ bị chứng đau đầu này như nhau, nhưng qua giai đoạn này thì ưu thế nghiêng về
nữ nhiều hơn (ở nam giới là 6%, nữ giới 18%). Chứng đau nửa đầu này thường
không được chẩn đoán, hay chẩn đoán nhầm với đau đầu do căng thẳng, đau đầu
do viêm xoang, thế nên khá nhiều người bị đau đầu kiểu này không được điều trị
thích đáng.
- Ðau đầu từng đợt (đau đầu histamine, đau đầu Horton) : một chứng
đau đầu nguyên phát ít gặp nhất., chiếm khoảng 0.1% dân số. Bệnh nhân chủ yếu
là nam giới (chiếm 85%). Tuổi trung bình bị bệnh 28-30 tuổi, bất kể bệnh có thể
xuất hiện từ khi còn nhỏ.
Thứ phát : có rất nhiều nguyên nhân. Từ nặng như u não, chấn thương sọ
não, viêm màng não, xuất huyết dưới màng nhện, đến mức độ nhẹ hơn (và thường
gặp hơn) như : đau đầu do ngưng uống cà phê, đau đầu do cao huyết áp, viêm
xoang..
Ở nhiều bệnh nhân, chứng đau đầu lại do nhiều nguyên nhân gây ra, có thể
một đau đầu nguyên phát (do căng thẳng chẳng hạn) hay một đau đầu thứ phát làm
khởi phát cơn đau đầu migraine.
Triệu chứng của đau đầu do căng thẳng là gì ?
Thường đau khởi phát từ gáy, vùng trên cổ, đau thắt hoặc tức, cảm giác như
đầu bị quấn băng chặt, nhất là vùng chân mày hai bên mắt. Cường độ đau thường
nhẹ (không ảnh hưởng nhiều đến hoạt động), và đau thường có ở cả hai bên đầu.
Triệu chứng này thường kéo dài, ít khi kèm theo các triệu chứng khác như buồn
nôn, nôn, các rối loạn về thị giác hay khứu giác (nhìn hay ngửi). Hầu như các cơn
đau đầu này xảy ra rời rạc, nhưng cũng có thể thường xuyên mỗi ngày ở một số
bệnh nhân, và đa phần các bệnh nhân vẫn sinh hoạt hàng ngày bình thường.
Triệu chứng đau nửa đầu như thế nào ?
Là những cơn đau đầu kinh niên tái đi tái lại, đau dữ dội, có tính chất đập
theo nhịp mạch (mạch máu) xuất hiện thành từng cơn, chỉ ở một bên thái dương
(cũng có khi đau ở vùng trán, quanh mắt, vùng gáy), nhưng trong cơn đau có
những lúc đau xuất hiện cả hai bên đầu (khoảng 1/3 thời gian đau). Một cơn đau
điển hình kéo dài khoảng 4 giờ đến 3 ngày. Bên nào đau, điều đó không cố định,
có khi bên phải, cũng có khi bên trái (đối với những chứng đau đầu mà chỉ ở một
bên thì phải coi chừng do một bệnh lí nào đó gây ra, có thể nguy hiểm đến tính
mạng ví dụ như có khối u trong não). Cơn đau nửa đầu thuần túy thường tăng lên
theo các vận động hàng ngày của bệnh nhân, như khi leo cầu thang. Ðau thường
kèm theo buồn nôn, nôn ói, tiêu chảy, da tím, tay chân lạnh, sợ ánh sáng, sợ âm
thanh. Vì thế, nếu một bệnh nhân đang trong cơn đau nửa đầu nên cho nằm trong
phòng tối và yên lặng.
Khoảng 40%-60% bệnh nhân có các triệu chứng báo trước, có thể là ngủ gà
ngủ gật hay ngáp, mệt mỏi ức chế, hoặc ngược lại trạng thái thần kinh bị kích
thích phấn chấn quá mức, thèm đồ ngọt hay đồ mặn. Thường thì bệnh nhân và
thân nhân của họ cũng ghi nhận được các triệu chứng này và đoán trước được cơn
đau sẽ xảy ra.
Khoảng 20% bệnh nhân lại có những cơn tiền triệu thoáng qua, để khởi đầu
cho cơn đau đầu liền sau đó, đôi khi các triệu chứng này lại xảy ra trong khi bệnh
nhân đang đau đầu. Thường gặp là chói mắt, hoa mắt, đom đóm mắt, có những