THCS Phước Hưng Đề cương Ngữ Văn 7
1
ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP GIỮA HỌC KÌ I
MÔN NGỮ VĂN 7– NĂM HỌC 2021-2022
I. Đọc – hiểu (trắc nghiệm): 5,0 điểm
1. Phần văn bản:
1.1 Nội dung:
Thơ Trung đại Việt Nam: Nam quốc sơn hà; Bánh trôi nước; Qua Đèo Ngang; Bạn đến chơi
nhà.
1.2 Yêu cầu:
- Nhận biết được: tác giả, tác phẩm, phương thức biểu đạt, thể thơ;
- Hiểu được nội dung, ý nghĩa của các văn bản thơ;
- Hiểu được ý nghĩa của một số chi tiết, hình ảnh thơ đặc sắc trong văn bản;
- Nhận biết được các văn bản cùng đề tài, chủ đề, thể thơ.
2. Tiếng Việt:
2.1 Nội dung:
- Từ ghép, từ láy;
- Từ Hán Việt.
2.2 Yêu cầu:
- Phân biệt được từ ghép, từ láy;
- Hiểu nghĩa các yếu tố Hán Việt; Phân biệt từ ghép Hán Việt chính phụ và đẳng lập.
II. Làm văn biểu cảm: 5,0 điểm
Viết bài văn biểu cảm về sự vật có kết hợp yếu tố miêu tả.
PHẦN MỘT: ĐỌC – HIỂU (Trắc nghiệm)
1/ Phần văn bản
Tên bài
Tên
tác giả
Thể thơ
Nội dung
Nghệ thuật
Ý nghĩa văn bản
1. Nam
quốc
sơn hà
Chưa
rõ tác
giả
Thất ngôn
tứ tuyệt
- Khẳng định chủ
quyền về lãnh thổ đất
nước.
- Nêu cao ý chí quyết
tâm bảo vệ chủ quyền
đó trước mọi kẻ thù
xâm lược.
- Giọng thơ dõng
dạc, hùng hồn,
đanh thép.
- Thể thơ tứ tuyệt
ngắn gọn, súc
tích.
- Bài thơ thể hiện
niềm tin vào sức
mạnh chính nghĩa
của dân tộc ta.
- Bài thơ có thể xem
như là bản tuyên
ngôn độc lập đầu
tiên của nước ta.
THCS Phước Hưng Đề cương Ngữ Văn 7
2
Tên bài
Tên
tác giả
Thể thơ
Nội dung
Nghệ thuật
Ý nghĩa văn bản
2. Bánh
trôi
nước
Hồ
Xuân
Hương
Thất ngôn
tứ tuyệt
Đường
luật
- Trân trọng vẻ đẹp,
phẩm chất trong trắng,
son sắt của người phụ
nữ Việt Nam ngày
xưa.
- Cảm thương sâu sắc
cho thân phận chìm
nổi của họ.
- Ngôn ngữ thơ
bình dị,gần gũi
với lời ăn tiếng
nói hằng ngày,
hình ảnh ẩn dụ.
- Sáng tạo trong
việc xây dựng
hình ảnh nhiều
tầng ý nghĩa.
- Thể hiện cảm hứng
nhân đạo, ca ngợi vẻ
đẹp, phẩm chất của
người phụ nữ đồng
thời thể hiện lòng
cảm thương sâu sắc
đối với thân phận nổi
chìm của họ.
3. Qua
Đèo
Ngang
Bà
Huyện
Thanh
Quan
Thất ngôn
bát cú
-Miêu tả cảnh Đèo
Ngang thoáng đãng
mà heo hút, thấp
thoáng có sự sống con
người nhưng còn
hoang sơ.
- Thể hiện nỗi nhớ
nước thương nhà, nỗi
buồn thầm lặng cô đơn
của tác giả.
- Sử dụng bút
pháp tả cảnh ngụ
tình.
- Sáng tạo trong
việc sử dụng từ
láy gợi hình, gợi
cảm.
- Sử dụng phép
đối hiệu quả trong
việc tả cảnh, tả
tình.
- Bài thơ thể hiện
tâm trạng cô đơn
thầm lặng, nỗi niềm
hoài cổ của nhà thơ
trước cảnh vật Đèo
Ngang
4.Bạn
đến chơi
nhà
Nguyễn
Khuyến
Thất ngôn
bát cú
- Bài thơ được lập ý
bằng cách cố tình
dựng lên một tình
huống khó xử khi bạn
đến chơi để rồi hạ một
câu kết “Bác đến chơi
đây ta với ta” nhưng
trong đó là một giọng
thơ hóm hỉnh chứa
đựng tình bạn đậm đà
thắm thiết.
-Sáng tạo nên tình
huống khó xử khi
bạn đến chơi nhà
và cuối cùng òa ra
niềm vui đồng
cảm.
-Lập ý bất ngờ.
-Ngôn ngữ thơ
giản dị
- - Bài thơ thể hiện
một quan niệm về
tình bạn, quan niệm
đó vẫn còn có ý
nghĩa, giá trị lớn
trong cuộc sống con
người hôm nay.
2/ Phần Tiếng Việt
Bài học
Ý nghĩa, đặc điểm
Cách sử dụng
1.Từ
ghép
- Từ ghép chính phụ có tính chất
phân nghĩa. Nghĩa của từ ghép
chính phụ hẹp hơn so với tiếng
chính.
- Từ ghép đẳng lập có tính chất
hợp nghĩa. Nghĩa của từ ghép
đẳng lập khái quát hơn nghĩa của
các tiếng tạo nên nó.
- Nghĩa của từ láy được tạo thành
nhờ đặc điểm âm thanh của tiếng
THCS Phước Hưng Đề cương Ngữ Văn 7
3
Bài học
Ý nghĩa, đặc điểm
Cách sử dụng
2. Từ
láy
và sự hoà phối âm thanh giữa các
tiếng.
- Trong trường hợp từ láy có
tiếng có nghĩa làm gốc (tiếng
gốc) thì nghĩa của từ láy có thể
có những sắc thái riêng so với
tiếng gốc như:
+ sắc thái biểu cảm
+ sắc thái giảm nhẹ
+ sắc thái nhấn mạnh,……
3. Từ
Hán
Việt
- Tạo sắc thái trang
trọng, thể hiện thái
độ tôn kính.
Vd: Đến dự buổi lễ
có ngài đại sứ và
phu nhân.
- Tạo sắc thái tao
nhã, tránh gây cảm
giác thô tục, ghê sợ.
Vd: Bác sĩ đang
khám tử thi.
- Tạo sắc thái cổ,
phù hợp với bầu
không khí xã hội xa
xưa.
Vd: Yết Kiêu đến
kinh đô Thăng
Long, yết kiến vua
Trần Nhân Tông.
PHẦN HAI: TẬP LÀM VĂN
Viết bài văn biểu cảm về sự vật có kết hợp yếu tố miêu tả
*Dàn bài:
➢ Mở bài:
- Nêu sự vật em yêu.
- Lí do em yêu thích sự vật đó.
➢ Thân bài:
- Biểu cảm kết hợp với tả về những đặc điểm tiêu biểu gợi cảm của sự vật đó.
- Biểu cảm về vai trò, ý nghĩa của sự vật đối với con người.
- Biểu cảm kết hợp với tự sự về sự gần gũi, gắn bó giữa em với sự vật đó:
+ Trong cuộc sống hằng ngày
+ Hoặc hồi tưởng kỉ niệm gắn bó
- Bộc lộ tình cảm với đối tượng qua một tình huống nào đó: liên tưởng, tưởng tượng hướng đến
tương lai -> bộc lộ cảm xúc.
➢ Kết bài: Tình cảm của em đối với sự vật đó.
*Gợi ý một số đề: - Cảm nghĩ về ngôi trường em đang học.
THCS Phước Hưng Đề cương Ngữ Văn 7
4
- Một đồ dùng học tập/ món quà mà em yêu thích. (sách vở, bút, cặp,…)
- Cảm nghĩ về một loài quả/ loài hoa.
THCS Phước Hưng Đề cương Ngữ Văn 7
5
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO KIỂM TRA GIỮA KỲ I
THÀNH PHỐ BÀ RỊA NĂM HỌC 2021-2022
ĐỀ THAM KHẢO
MÔN: NGỮ VĂN
LỚP: 7
Thời gian làm bài: 90 phút
I. Phần trắc nghiệm (5,0 điểm). Học sinh đọc kĩ các câu sau và chọn câu trả lời đúng nhất.
Mỗi câu trả lời đúng (0.5 điểm)
Câu 1. Bài thơ nào sau đây được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật?
A. Phò giá về kinh; B. Nam quốc sơn hà;
C. Bánh trôi nước; D. Qua Đèo Ngang.
Câu 2. Nội dung chính của văn bản “Sông núi nước Nam” là:
A. Ca ngợi ý chí chiến đấu của nhân dân ta chống lại quân Tống xâm lược.
B. Lời thơ đanh thép khẳng định chủ quyền của dân tộc ta.
C. Khẳng định chủ quyền về lãnh thổ và ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền đó.
D. Thể hiện niềm tự hào về truyền thống đánh giặc giữ nước của nhân dân ta.
Câu 3. Điểm tương đồng giữa hai bài thơ “Sông núi nước Nam” và “Phò giá về kinh” là:
A. Tự hào về chủ quyền đất nước; ý chí quyết tâm bảo vệ đất nước.
B. Ca ngợi chiến thắng hào hùng của dân tộc; niềm tin sắt đá vào sự bền vững của dân tộc.
C. Diễn đạt cô đúc, không hình ảnh hoa mỹ; dồn nén cảm xúc vào trong.
D. Câu A, B đúng.
Câu 4. Nhận xét nào không chính xác về bài thơ “Bánh trôi nước” của Hồ Xuân Hương ?
A. Ngôn ngữ bình dị, cách nói dân gian giàu hình ảnh.
B. Ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
C. Cho thấy số phận nhiều trắc trở của người phụ nữ xưa.
D. Làm nổi bật giá trị của bánh trôi nước.
Câu 5. Ý nghĩa của cụm từ “ta với ta” trong bài “Qua Đèo Ngang” là:
A. Thể hiện tình bạn gắn bó, thắm thiết, vượt lên trên vật chất tầm thường.
B. Sự đối diện với chính mình trước không gian bao la, hoang vắng.
C. Chỉ nhà thơ và người bạn thân, tuy hai nhưng chỉ là một.
D. Cả A,B,C đều sai.
Câu 6. Bài thơ thể hiện một quan niệm về tình bạn: gắn bó, thắm thiết, vượt lên trên vật chất tầm
thường. Đó là bài thơ nào?
A. Bánh trôi nước.
B. Qua Đèo Ngang.
C. Bạn đến chơi nhà.
D. Phò giá về kinh.
Câu 7. Tác giả được mệnh danh là “Bà chúa thơ Nôm” :
A. Bà Huyện Thanh Quan
B. Đoàn Thị Điểm
C. Xuân Quỳnh