* Tực ngữ:Tục ngữ của dân tộc Thái gọi là “Quam chiên lang” thường thể hiện
kinh nghiệm sống của con người dân tộc Thái và lời khuyên răn con người trong
cuộc sống với thiên nhiên và lao động, quan hệ giữa con người với con người trong
xã hội bản mường.
* Ca dao
- Ca dao dân tộc Thái thường nói về cuộc sống của con người với thiên nhiên như ca
ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên; quan hệ giữa người với người trong xã hội bản mường
như ca ngợi người chăm làm, nhắc nhở người chưa chăm chỉ, ca ngợi tinh thần đoàn
kết, thể hiện mối quan hệ của con người trong xã hội và cách ứng xử trong cuộc sống.
b. Về nhạc cụ truyền thống.
- Nhạc cụ đặc trưng nhất của dân tộc Thái là đàn tính (tính tẩu), thuộc họ dây.
Trong tiếng Thái, tính có nghĩa là đàn, tẩu là bầu (quả bầu). Đàn gồm các bộ
phận: cần đàn, bầu đàn, mặt đàn, thủ đàn và dây đàn. Cần đàn làm bằng gỗ nhẹ
mềm, thớ quánh. Thủ đàn cong hình lưỡi liềm hay hình con chim, gắn hai hoặc ba
trục dây lên. Bầu đàn làm bằng vỏ quả bầu nậm già, tròn và dày đều. Mặt đàn
thường làm bằng gỗ cây tầm vông hoặc gỗ quế xẻ mỏng khoảng 3mm. Trên mặt
đàn có khoét 2 – 3 lỗ hình hoa thị để thoát âm. Dây đàn se bằng tơ tằm vuốt sáp
ong hoặc dây cước. Đàn tính có loại 2 dây và loại 3 dây.
- Trống của dân tộc Thái, người Thái gọi trống là cống, trống nhỏ là cống nọi,
trống to là cống ộ. Một chiếctrống gồm mặt trống, thân trống, tai trống và dùi
trống. Chiếc trống thông thường dàitừ 1 – 1,3m, cũng có trống dài gần 2m. Mặt
trống được làm bằng da trâu hoặc da bò đãđược xử lí. Thân trống được làm bằng
cây hoặc đoạn gỗ nguyên khối với chiều dài phùhợp, lấy lõi gỗ bên trong ra, chỉ để
lại một lớp gỗ xung quanh phía ngoài mỏng đềutừ 3 – 3,5 cm. Dùi trống được làm
bằng loại gỗ khác với gỗ làm thân trống, phải là gỗvừa nhẹ vừa bền nhưng lại chắc,
đặc. Dùi trống dài từ 40 – 45cm, được làm nhẵn, nhỏ vừa tay cầm;
c. Về làn điệu dân ca.
-Từ lâu nay, điệu hát, ca từ là thứ không thể thiếu trong văn hóa của đồng bào dân
tộc Thái. Từ trong các lễ đón dâu, lễ hội, làm vía… cho đến khi lao động, tiếng hát
đã giúp bà con giãi bày những tình cảm chất chứa, khó thể nói lên bằng lời.
- Hát Suối, hát Lăm, hát Nhuôn, hát Hắp Lai… - những làn điệu dân ca của người
Thái được lấy cảm hứng từ đời sống lao động, sản xuất, sinh hoạt của người dân và
cả những câu chuyện về các anh hùng trong truyền thuyết của đồng bào dân tộc
Thái
d. Trang phục dân tộc của dân tộc đó.
* Trang phục nữ
Dân tộc Thái ở tỉnh Điện Biên gồm 2 ngành chính là Thái đen và Thái trắng.
- Một bộ trang phục truyền thống phụ nữ Thái gồm:
+ Áo ngắn (xửa cỏm)
+ Áo dài (xửa chai hy và xửa luông)
+ Váy (xỉn), thắt lưng (xài eo)
+ Khăn (piêu), nón (cúp), túi thổ cẩm
+ Trang sức: hoa tai, vòng cổ, vòng tay và‡xà tích, trâm cài tóc.
Tuy nhiên mỗi ngành Thái có sai khác về trang phục:
