SỞ GD & ĐT ĐIỆN BIÊN
TRƯỜNG THCS VÀ THPT QUÀI T
ĐỀ KIỂM TRA CUỐI HỌC KỲ II
MÔN: NGỮ VĂN 11
NĂM HỌC 2022 – 2023
ĐỀ CHÍNH THỨC
(Đề có 02 trang)
Thời gian: 90 phút không kể thời gian phát
đề
Họ và tên: .................................................................Lớp: 11B…
I. ĐỌC HIỂU(3,0 điểm)
Đọc đoạn trích và thực hiện các yêu cầu:
(1) Giữa vườn ánh ỏi tiếng chim vui,
Thiếu nữ nhìn sương chói mặt trời.
Sao buổi đầu xuân êm ái thế!
Cánh hồng kết những nụ cười tươi.
(2) Ánh sáng ôm trùm những ngọn cao,
Cây vàng rung;nắng,;lá xôn xao;
Gió thơm phơ phất bay vô ý
Đem đụng cành mai sát nhánh đào.
(3) Tóc liễu buông xanh quá mỹ miều
Bên màu hoa mới thắm như kêu;
Nỗi gì âu yếm qua không khí
Như thoảng đưa mùi hương mến yêu.[…]
(Trích Nụ cười xuân, Xuân Diệu tác phẩm chọn lọc, NXB Giáo dục Việt Nam, 2009)
Câu 1 : Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.
Câu 2 : Chỉ ra các từ ngữ, hình ảnh miêu tả bức tranh thiên nhiên trong khổ thơ (2).
Câu 3 : Nêu tác dụng của biện pháp tu từ ẩn dụ trong hai dòng thơ sau:
“Gió thơm phơ phất bay vô ý
Đem đụng cành mai sát nhánh đào.”
Câu 4 : Nêu nhận xét của anh/ chị về vẻ đẹp tâm hồn của tác giả qua đoạn thơ trên?
II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm)
Anh/Chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của bản thân về vai
trò của tinh thần lạc quan trong cuộc sống.
Câu 2.(5,0 điểm)
Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh qua bài thơZChiều tốiZ(Mộ).
Phiên âm:Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z ZQuyện điểu quy lâm tầm túc thụ,
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; Cô vân mạn mạn độ thiên không;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng.
;
Mã đề 112
Nam Trân dịch thơ:; ; ; ; ; ; Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không;
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; ;;;;;;;;;;;;;;;;;Cô em xóm núi xay ngô tối,
;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;; Xay hết, lò than đã rực hồng.
Z Z Z Z Z Z(Hồ Chí Minh,;Chiều tối (Mộ), Ngữ văn 11, Tập 2, NXB Giáo dục Việt Nam, 2018, tr.
41)ZZZZ
....................HẾT.................
SỞ GD & ĐT TỈNH ĐIỆN BIÊN
TRƯỜNG THCS VÀ THPT QUÀI
T
ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM
KIỂM TRA CUỐI KÌ II NĂM HỌC 2022 – 2023
Môn: Ngữ văn, lớp 11
(Đáp án và hướng dẫn chấm gồm 04 trang)
Phầ
n
Câu Nội dung Điểm
I ĐỌC HIỂU 3,0
1 Phương thức biểu đạt chính: biểu cảm.
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời đúng phương thức biểu đạt: 0,75 điểm.
- Học sinh trả lời sai hoặc không trả lời không cho điểm.
0,75
2 Các từ ngữ, hình ảnh miêu tả bức tranh thiên nhiên trong khổ thơ (2):
ánh sáng ôm trùm, ngọn cao, cây vàng rung nắng, lá xôn xao, gió
thơm phơ phất, cành mai, nhánh đào.
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời đúng từ 5-7 từ ngữ, hình ảnh như đáp án: 0,75
điểm.
- Học sinh trả lời đúng từ 3-5 từ ngữ, hình ảnh như đáp án: 0,5 điểm.
- Học sinh trả lời đúng từ 1-2 từ ngữ, hình ảnh như đáp án: 0,25
điểm.
- Học sinh trả lời không đúng hoặc không trả lời: không cho điểm
0,75
3- Biện pháp tu từ ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: Gió thơm.
- Tác dụng:
+ Làn gió vốn được cảm nhận bằng xúc giác, trong hai dòng thơ,
được tác giả cảm nhận bằng khứu giác - Gió thơm. Nhằm gợi, tả mùi
hương riêng biệt, đặc trưng của những làn gió xuân, thể hiện được
liên tưởng bất ngờ, thú vị của thi sĩ.
+ Giúp cho câu thơ giàu sức gợi hình, gợi cảm, hấp dẫn.
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời như đáp án hoặc có cách diễn đạt tương đương đạt
điểm tối đa: 1,0 điểm
- Học sinh nêu được 1 tác dụng như đáp án: 0,5 điểm
- Học sinh trả lời không đúng hoặc không trả lời: Không cho điểm
1,0
4 Học sinh có thể đưa ra nhận xét riêng của bản thân về vẻ đẹp tâm hồn
của tác giả qua trong đoạn thơ nhưng đảm bảo các ý sau:
- Tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, say đắm, ngây ngất trước vẻ đẹp của
thiên nhiên mùa xuân.
- Có tình yêu thiết tha, nồng nàn với thiên nhiên và cuộc sống.
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời như đáp án hoặc có cách diễn đạt tương đương đạt
0,5
điểm tối đa: 0,5 điểm
- Học sinh trả lời đúng một nội dung như đáp án: 0,25 điểm.
- Học sinh trả lời không đúng hoặc không trả lời: Không cho điểm
II LÀM VĂN 7,0
1Viết một đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ về vai trò
của tinh thần lạc quan trong cuộc sống.
2,0
a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn
Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp,
tổng- phân- hợp, móc xích hoặc song hành.
0,25
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
Vai trò của tinh thần lạc quan trong cuộc sống.
0,25
c. Triển khai vấn đề nghị luận
Học sinh có thể vận dụng các thao tác lập luận phù hợp để triển khai
vấn đề nghị luận theo nhiều cách. Có thể trình bày theo hướng sau:
- Giải thích: Tinh thần lạc quan là thái độ sống an nhiên, vui vẻ, điềm
tĩnh, có suy nghĩ tích cực trước mọi sự việc và tình huống trong cuộc
sống.
- Vai trò của tinh thần lạc quan:
+ Tinh thần lạc quan giúp con người sống vui vẻ, nhẹ nhàng, thanh
thản, tận hưởng được nhiều vẻ đẹp của cuộc sống; giúp chúng ta tránh
khỏi những muộn phiền, lo âu trước những khó khăn, thử thách, vượt
qua sự e ngại, dè chừng, tự ti yếu đuối, bi quan của bản thân và đạt
được nhiều thành công.
+ Đồng thời tinh thần lạc quan còn lan tỏa năng lượng tích cực cho
người khác, góp phần tạo nên xã hội tốt đẹp.
- Mở rộng: Phê phán những người sống bi quan chán nản.
- Bài học nhận thức và hành động: Thế hệ trẻ cần luyện rèn ý chí, suy
nghĩ tích cực, có tinh thần lạc quan để xây dựng được cuộc sống và
phát triển xã hội tốt đẹp, tiến bộ hơn.
Hướng dẫn chấm:
- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng; dẫn chứng tiêu biểu,
phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng (0,75 điểm).
- Lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng
không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (0,5 điểm).
- Lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng,
không liên quan mật thiết đến vấn đề nghị luận, không có dẫn chứng
hoặc dẫn chứng không phù hợp (0,25 điểm).
Lưu ý: Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng phải làm rõ
vai trò của tinh thần lạc quan trong cuộc sống của mỗi người; có thể
bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực
đạo đức và pháp luật.
0,75
d. Chính tả, ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.
0,25
Lưu ý: Không cho điểm nếu bài làm có quá nhiều lỗi chính tả, ngữ
pháp.
e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới
mẻ.
Hướng dẫn chấm:
Học sinh huy động được kiến thức và trải nghiệm của bản thân khi
bàn luận; có cái nhìn riêng, mới mẻ về vấn đề; có sáng tạo trong diễn
đạt, lập luận, làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh, đoạn văn giàu
sức thuyết phục.
- Đáp ứng được 02 yêu cầu trở lên: 0,25 điểm.
- Đáp ứng được 1 yêu cầu: 0,25 điểm.
0,5
2Cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh qua bài
thơjChiều tối
5,0
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài
khái quát được vấn đề.
0,25
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
Vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh: yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, ý chí
vượt lên hoàn cảnh khắc nghiệt, luôn hướng về sự sống và ánh sáng.
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh xác định đúng vấn đề nghị luận: 0,5 điểm.
- Học sinh xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận: 0,25 điểm.
0,5
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần vận dụng tốt các
thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng, đảm bảo
yêu cầu sau:
* Giới thiệu khái quát về tác giả Hồ Chí Minh, tác phẩm Chiều tối 0,5
Hai câu thơ đầu: Bức tranh thiên nhiên chiều muộn nơi núi rừng
- Bằng bút pháp chấm phá, lấy điểm tả diện trong thơ cổ, Bác đã khắc
họa bức tranh thiên nhiên chiều muộn nơi núi rừng qua hai hình ảnh:
+ Hình ảnh cánh chim mỏi mệt bay về rừng tìm chốn ngủ
Đây là hình ảnh quen thuộc trong thơ ca cổ điển phương
Đông, hình ảnh cánh chim bay về tổ là hình ảnh ước lệ tượng
trưng, biểu tượng cho buổi chiều tà
Có thể thấy sự gần gũi, tương đồng giữa con người và cánh
chim kia. Suốt một ngày kiếm ăn, cánh chim đã mệt mỏi và
người tù cũng rã rời sau một ngày lê bước trên con đường đày
ải.
Trong ý thơ có sự hòa hợp và cảm thông giữa con người với
thiên nhiên, tạo vật mà cội nguồn là tình yêu thương mênh
mông của Bác đối với mọi sự sống trên đời.
+ Bức tranh núi rừng buổi chiều tà còn được khắc họa qua hình ảnh
chòm mây lẻ trôi lững lờ giữa tầng không.
Đám mây ấy gợi ra không gian rộng lớn, bao la, mênh mông nhưng
2,5