SỞ LĐTB&XH TỈNH HÀ GIANG
TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ BẮC QUANG
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
ĐỀ THI LÝ THUYẾT
Đề số: 02
Môn thi : Nuôi và khai thác mật ong
Mã môn học : MH 27
Khóa/Lớp : LS_KII-02
Ngày thi : ……/....../.......
Thời gian làm bài : 90 Phút
ĐỀ BÀI
Câu 1: (2 điểm)
Anh (chị) hãy trình bày đặc điểm của ong thợ? Vai trò của ong thợ trong đàn ong?
Câu 2: (3 điểm)
Anh (chị) hãy phân tiFch nguyên nhân và biện pháp đề phòng hiện tượng ong bốc
bay?
Câu 3: (5 điểm)
Anh (chị) hãy trình bày kỹ thuật khai thác mật ong? Kể tên các dụng cụ được sử
dụng để thu mật?
Chú ý: Thí sinh không được sử dụng tài liệu, Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
Đề số: 02
SỞ LĐTB&XH TỈNH HÀ GIANG
TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ BẮC QUANG
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
ĐÁP ÁN ĐỀ THI LÝ THUYẾT
Đáp án đề số: 02
Môn thi : Nuôi và khai thác mật ong
Mã môn học : MH 27
Khóa/Lớp : LS_KII-02
Ngày thi : ……/....../.......
Thời gian làm bài : 90 Phút
STT NỘI DUNG ĐIỂM
Câu 1: Anh (chị) hãy trình bày đặc điểm của ong thợ? Vai trò
của ong thợ trong đàn ong?
2 điểm
Đáp án
Đặc điểm của ong thợ:
- Giống như ong chúa, ong thợ được phát triển từ trứng thụ tinh.
- Là cá thể cái nhưng cơ quan sinh sản không phát triển đầy đủ nên
không giao phối với ong đực được.
- Chiều dài ong thợ từ 10 - 11 mm, trọng lượng 75 - 80 mg.
- Số lượng ong thợ trong đàn từ 5000 - 25000 con.
- Tuổi thọ trung bình của ong thợ là 50 ngày. Khi phải nuôi nhiều
ấu trùng hoặc lấy nhiều mật thì tuổi thọ của ong thợ bị giảm đi còn
25 - 35 ngày.
Vai trò của ong thợ:
- Ong thợ có cấu tạo thích nghi với việc hoàn thành tất cả các chức
năng của đàn như nuôi dưỡng ấu trùng; thu hoạch mật, phấn hoa;
lấy nước; xây dựng tổ; điều hòa nhiệt độ trong tổ ở mức ổn định;
bảo vệ đàn.
- Trong cuộc đời ong thợ chúng phải hoàn thành nhiều công việc
khác nhau phụ thuộc vào sự phát triển sinh lý của chúng:
+ Giai đoạn 1 - 2 ngày tuổi: Vệ sinh lỗ tổ, nghỉ ngơi để cơ thể
hoàn thiện.
+ Giai đoạn 3 - 6 ngày tuổi: Bón cho ấu trùng ong lớn ăn.
+ Giai đoạn 6 - 12 ngày tuổi: Tiết sữa nuôi ấu trùng ong chúa và ấu
trùng ong thợ, ong đực sau đó tập bay ra ngoài cửa tổ.
+ Giai đoạn 12 - 18 ngày tuổi: Tuyến sáp phát triển, ong làm
nhiệm vụ xây tầng mới và cơi nới bánh tổ.
+ Giai đoạn 18 - 45 ngày tuổi: Lấy mật hoa, phấn hoa, nước và
muối khoáng.
+ Giai đoạn 45 - 60 ngày tuổi: Lấy nước, bảo vệ tổ ong, quạt gió.
0,5 điểm
0,5 điểm
1,0 điêrm
Câu 2: Anh (chị) hãy phân tiTch nguyên nhân và biện pháp đề
phòng hiện tượng ong bốc bay?
3 điểm
Đáp án
Nguyên nhân ong bốc bay:
- Do đàn ong thiếu thức ăn, khi nguồn mật, phấn khan hiếm, nguồn
thức ăn dự trữ trong bánh tổ giảm.
- Tính dã sinh chưa được thuần hoá tốt nên vẫn bốc bay theo mùa,
0,25 điểm
0,25 điểm
mùa đông rét chúng bay về chỗ ấm và ngược lại.
- Đàn ong do bị bệnh, sâu bệnh dịch hại quấy nhiều: Ong bị bệnh
thường bốc bay để lại nguồn bệnh ở nơi cũ. Khi bay thì bay rất cao
với tốc độ nhanh để ký sinh trùng trưởng thành rơi dụng đây là
phản ứng chống bệnh của ong.
- Điều kiện ngoại cảnh khắc nghiệt như: Nóng, nắng, rét, khô hanh
quá sức tự điều chỉnh của đàn ong.
- Bốc ong do những sai sót về kỹ thuật quản lý đàn ong:
+ Thu mật quá mức và không cho ăn đủ thức ăn.
+ Đặt ong không đúng cách
+ Di chuyển ong bị xô lệch cầu, vỡ bánh tổ không kịp xử lý kịp
thời.
+ Không chú ý thay ong chúa, để bánh tổ đen, chia đàn quá mỏng
tạo nhiều chúa trong thời kỳ hanh khô.
+ Dùng thùng quá bẩn, nứt nẻ ẩm ướt và nhất là thay thùng có mùi
lạ gây chấn động đàn ong.
Biện pháp đề phòng ong bốc bay:
Dự đoán ong bốc bay: Trừ trường hợp ong bốc bay do bị chấn
động, bị bệnh hoặc bị dịch hại (kiến, ong rừng...) tấn công còn khi
bốc bay ong có sự chuẩn bị trước, coF thêr dư~ đoaFn đêr đê• pho•ng:
- Trước khi bốc bay: Ong chúa giảm đẻ, ong thợ sẽ ăn trứng cho
nhộng nở hết là đàn ong bốc bay.
- Do không phải nuôi ấu trùng nên đàn ong ít đi làm, đặc biệt là ít
đi lấy phấn.
0,25 điểm
0,25 điểm
1,0 điểm
1,0 điêrm
Câu 3: Anh (chị) hãy trình bày kỹ thuật khai thác mật ong? Kể
tên các dụng cụ được sử dụng để thu mật?
5 điểm
Đáp án
Kỹ thuật khai thác mật ong:
Thời điểm quay mật
- Thường vào thời điểm hoa nở 20 - 30%, trong đàn ong mật vít
nắp 60 - 70% thì bắt đầu quay mật.
- Kết thúc quay mật vào lúc ong tìm vào thùng quay khi quay và
hoa nở 80%, số mật còn lại để ong đủ ăn.
- Các vòng quay không cố định ở những đàn ong nhiều mật muốn
chia đàn tự nhiên thì cần quay mật sớm, cần xây tầng thì lùi lại 1 -
1,0 điểm
2 ngày.
- Cuối vụ không còn nguồn hoa thì để mật đủ vít nắp dự trữ. Nếu
còn vụ hoa sau gối tiếp thì quay mật bình thường.
Thao tác quay mật
- Rũ ong: Ruƒ ong ra khori câ•u trươFc khi quay mâ~t. Khi rũ ong để quay
mật cần chú ý giữ an toàn cho ong chúa.
- Khi rũ cầu cầm 2 tai cầu, cầu ong luôn luôn giữ thế thẳng đứng,
cánh tay cố định rũ mạnh từ cổ tay làm cho ong thợ rụng xuống
sau đó dùng chổi quét những con còn sót bám trên cầu vào thùng.
- Cắt nắp: Dùng dao cắt vít nắp từ dưới lên trên, cắt phẳng không
quá sâu, cầu ong đặt chéo 300 so với đường thẳng đứng. Một đầu tỳ
vào khay cắt nắp, tay trái giữ cầu, tay phải dùng dao lia nhẹ để hớt
nắp bật lên bánh tổ. Nếu dao dính nhiều mật thì phải rửa dao trước
khi cắt nắp tiếp. Sau khi quay cần loại bỏ lỗ tổ ong đực hoặc mũ
chúa chia đàn tự nhiên để ngừa ong chia đàn.
- Quay mật:
+ Thùng quay mật đặt nơi bằng phẳng có thể đặt ở bệ cho vòi mật
chảy vào phễu lọc đặt trên bình chứa mật, được lọc luôn khi quay.
+ Quay mật phải làm nhẹ nhàng tốc độ từ nhỏ đến lớn không được
làm vỡ cầu, quay xong mặt cầu thứ nhất lập lại quay mặt cầu thứ hai.
- Ổn định ong: Khi quay mật phải kết hợp kiểm tra và xử lý:
+ Cầu quay xong phải cắt bỏ nhộng ong đực và mũ chúa.
+ Sửa lại bánh tổ bị vỡ, bắt sâu phá hoại nếu có.
+ Cầu đàn nào trả đúng vào đàn đó.
+ Cầu quay xong không để ở ngoài lâu.
+ Ổn định xong dùng chổi quét nhẹ ong ở ván ngăn để ong bậu
vào cầu.
- Chú ý:
+ Thời gian quay tốt nhất vào lúc ong đi làm, tránh cản trở công
việc của ong.
+ Trên cầu có lẫn ấu trùng, nhộng cần rũ thấp, nhẹ nhàng tránh để
ong bay lung tung và chúa bay mất.
+ Lấy theo nguyên tắc: Thời tiết tốt còn vụ hoa lấy mật nhiều, để
lại ít (8%). Thời tiết xấu hoặc kết thúc hoa nở rộ (nở được 70 -
80%) thì lấy ít để lại nhiều mật cho ong hoặc quay tỉa.
+ Sau khi quay xong cần lọc mật, loại bỏ xác ong, ấu trùng, sáp vụn,
phấn hoa...
+ Mật được bảo quản trong bình kín có sức chứa không quá 100 kg
0,25 điểm
0,25 điểm
0,5 điểm
0,5 điêrm
0,5 điêrm
1,0 điêrm
bằng nhôm, thủy tinh, đồ gốm hoặc các loại gỗ thích hợp. Để nơi
mát, thoáng khí, khô ráo.
Xử lý đàn ong sau khi khai thác mật
- Nếu còn vụ mật tiếp theo gối ngay sau nó thì giữ đàn ong bình
thường.
- Nếu vụ mật sau còn cách 30 - 40 ngày thì có thể chia những đàn
mạnh để tăng số đàn lấy mật vụ sau.
Các dụng cụ sử dụng để thu mật:
- Dụng cụ bảo quản mật và phễu lọc mật.
- Thùng quay mật, chổi quét ong.
- Dao cắt mật.
- Bình phun khói và găng tay.
- Panh, kim xử lý sâu bệnh.
- Khay cắt nắp thùng chuyển cầu ong.
- Tất cả các dụng cụ đều làm bằng vật liệu không gỉ hoặc tráng sáp
khi dùng.
0,5 điêrm
0,5 điêrm
Đáp án đề số: 02
KHOA NÔNG LÂM NGHIỆP
THỦY SẢN VÀ CHẾ BIẾN
(Ký và ghi rõ họ tên)
Người ra đề
( Ký và ghi rõ họ tên )
Nguyễn Thị Ánh