SỞ GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO PHÚ YÊN MA TRẬN ĐỀ THAM KHẢO THI THPT QUỐC GIA 2020
TRƯỜNG THPT NGÔ GIA TỰ MÔN: Ngữ văn
Thời gian làm bài: 120 phút, không tính thời gian giao đề
Nội dung
Mức độ Tổng
Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao
I
. Đ
ọ
c hi
ể
u
- Ngữ liệu: văn bản
nghị luận.
- Tiêu chí lựa chọn
ngữ liệu: 01 đoạn
trích dài khoảng
200-300 chữ.
Phát hiện
được chi tiết
từ văn bản.
- Hiểu vấn đề văn
bản nêu ra.
- Hiểu, cảm nhận
được thái độ,
quan điểm của
tác giả.
Nhận xét, đánh
giá về tư tưởng
quan điểm tình
cảm của tác giả
thể hiện trong văn
bản.
Số câu
Số điểm
Tỷ lệ
1
0.5
5%
2
1.5
15%
1
1
10%
4
3.0
30%
II. Làm văn
Câu 1: Nghị luận xã
hội khoảng 200 chữ.
Trình bày suy nghĩ
về vấn đề xã hội đặt
ra có liên quan đến
văn bản ở phần đọc
hiểu.
- Vận dụng những
kiến thức, hiểu
biết của bản thân
kết hợp với kỹ
năng làm văn
NLXH để viết
một đoạn văn
hoàn chỉnh.
Câu 2: Nghị luận
văn học.
Nghị luận về đoạn
trích văn xuôi.
. Vận dụng kiến
thức văn học kết
hợp các thao tác
lập luận, phương
thức biểu đạt để
viết một bài văn
hoàn chỉnh.
Số câu
Số điểm
Tỷ lệ
1
2.0
20%
1
5.0
50%
2
7.0
70%
Tổng
Số câu
Số điểm
Tỷ lệ
1
0.5
5%
2
1.5
15%
2
3.0
30%
1
5.0
50%
6
10.0
100%
SỞ GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO PHÚ YÊN ĐỀ THAM KHẢO THI THPT QUỐC GIA NĂM 2020
TRƯỜNG THPT NGÔ GIA TỰ MÔN: Ngữ văn
(Đề thi có 02 trang) Thời gian làm bài: 120 phút, không tính thời gian giao đề
I. ĐỌC HIỂU (3.0 điểm)
Đọc đoạn trích dưới đây:
Có lẽ các bạn sẽ không bao giờ bị thất bại như tôi đã trải qua, nhưng trong cuộc đời,
thất bại là không thể tránh khỏi. Không thể sống mà không thất bại trong một việc gì đó, trừ
phi ta sống dè dặt tới mức có thể coi như chưa sống - trong trường hợp đó, cả cuộc đời ta đã
là một sự thất bại rồi.
Thất bại mang lại cho tôi một an bình về nội tâm mà tôi không bao giờ có khi thi đỗ
những bài thi. Thất bại dạy cho tôi những điều về bản ngã của mình mà tôi không thể nào
học được bằng cách nào khác. Tôi khám phá ra là tôi mạnh mẽ và kỷ luật hơn là mình
tưởng; và cũng biết được rằng mình có nhiều người bạn đáng giá ngàn vàng. Ý thức được
chuyện mình vượt qua những khó khăn để trở nên khôn ngoan và kiên cường hơn có nghĩa là
từ rày về sau mình có thể bình tâm hiểu rằng mình có khả năng tồn tại. Các bạn không thể
hiểu được bản thân mình hay bản chất những mối quan hệ của mình cho đến khi chúng được
thử thách trong nghịch cảnh. Hiểu được bản thân mình và bản chất các mối quan hệ của
mình là một phần thưởng lớn, bất chấp những giọt nước mắt đã phải chảy để có được nó, và
nó đáng giá hơn bất cứ những thành tích nào mà tôi đã đạt được.
(Trích Bài phát biểu của nhà văn J. K. Rowling tại đại học Harvard, trong lễ chào
mừng các sinh viên tốt nghiệp, hè năm 2008)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1. Đoạn trích trên bàn về vấn đề gì?
Câu 2. Chỉ ra những điều thất bại mang lại được tác giả nêu trong đoạn trích.
Câu 3. Theo anh/chị, vì sao nhà văn lại nói về vấn đề thất bại trong lễ tốt nghiệp của
sinh viên?
Câu 4. Anh/chị có nghĩ rằng trải qua nghịch cảnh, ta có thể hiểu được bản thân mình
không? Tại sao?
II. LÀM VĂN (7.0 điểm)
Câu 1 (2.0 điểm)
Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) trình bày ý kiến của anh/chị về quan điểm
được nêu trong đoạn trích: Trong cuộc đời, thất bại là không thể tránh khỏi.
Câu 2 (5.0 điểm)
Trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ, nhà văn Tô Hoài hai lần miêu tả sự thức tỉnh tâm
hồn của Mị. Vào đêm tình mùa xuân: “Đã từ nãy, Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột
nhiên vui sướng như những đêm Tết ngày trước. Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi
chơi. Bao nhiêu người có chồng cũng đi chơi ngày Tết. Huống chi A Sử với Mị, không có
lòng với nhau mà vẫn phải ở với nhau! Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho
chết ngay, chứ không buồn nhớ lại nữa. Nhớ lại, chỉ thấy nước mắt ứa ra” và trong đêm A
Phủ bị trói đứng: “Đám than đã vạc hẳn lửa. Mị không thổi, cũng không đứng lên. Mị nhớ
lại đời mình, Mị lại tưởng tượng như có thể một lúc nào, biết đâu A Phủ chẳng đã trốn được
rồi, lúc ấy bố con Pá Tra sẽ bảo Mị cởi trói cho nó, Mị liền phải trói thay vào đấy, Mị phải
chết trên cái cọc ấy. Nghĩ thế trong tình cảnh này, làm sao Mị cũng không thấy sợ...”.
(Trích Vợ chồng A Phủ – Tô Hoài, Ngữ Văn 12 tập 2, tr. 7-8; 13-14)
Phân tích tâm trạng Mị trong hai lần miêu tả trên, từ đó nhận xét ngắn gọn về giá trị
nhân đạo sâu sắc và mới mẻ của tác phẩm.
--------------- HẾT------------
Thí sinh không được xem tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
Họ, tên thí sinh:...........................................................; Số báo danh:.............................
Chữ kí của cán bộ coi thi 1:........................; Chữ kí của cán bộ coi thi 2:.......................
SỞ GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO PHÚ YÊN ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM
TRƯỜNG THPT NGÔ GIA TỰ MÔN: Ngữ văn
Thời gian làm bài: 120 phút, không tính thời gian giao đề
Phần
Câu
Nội dung Điểm
I ĐỌC HIỂU 3,0
1 Đoạn trích bàn về sự thất bại. 0,5
2 Những điều mà thất bại mang lại được nêu trong đoạn trích:
- Mang lại cho tôi một an bình về nội tâm;
- Dạy cho tôi những điều về bản ngã của mình;
- Giúp tôi khám phá ra là tôi mạnh mẽ và kỷ luật hơn là mình tưởng;
- Giúp tôi biết được rằng mình có nhiều người bạn đáng giá ngàn vàng.
0,5
3 Học sinh có thể lí giải theo hướng:
- Nhà văn muốn cho các sinh viên thấy rằng, dù họ là những người trẻ, có tri
thức ưu tú, đầy nhiệt huyết,... nhưng cũng có thể gặp thất bại.
- Tuy nhiên, thất bại thực ra cũng có những lợi điểm của nó. Vì vậy, chúng ta
không nên quá sợ hãi sự thất bại, mà hãy mạnh mẽ, rút ra kinh nghiệm và bài
học từ thất bại để có thể thành công.
1,0
4 HS có thể trả lời có hoặc không hoặc vừa có vừa không nhưng phải lí giải hợp
lí, thuyết phục.
1,0
II LÀM VĂN 7,0
1 Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) trình bày ý kiến của anh/chị
về quan điểm được nêu trong đoạn trích: trong cuộc sống, thất bại là
không thể tránh khỏi.
2,0
a. Yêu cầu về hình thức
Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng - phân -
hợp, móc xích hoặc song hành.
0,25
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận.
Trong cuộc đời, thất bại là điều không thể tránh khỏi.
0.25
c. Triển khai vấn đề nghị luận: Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù
hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ vấn đề
trong cuộc sống thất bại là điều không thể tránh khỏi. Có thể theo hướng sau:
- Giải thích vấn đề: trong cuộc đời, không thể tránh khỏi thất bại.
- Bàn luận vấn đề:
+ Thất bại là điều không ai mong muốn. Nhưng trong thực tế, rất ít người đi
đến thành công mà không trải qua ít nhất một lần thất bại.
+ Thất bại có thể do chủ quan hoặc khách quan, nhỏ hoặc lớn,...
+ Trước thất bại, con người cần phải kiên cường đối đầu, bình tĩnh suy nghĩ,
trau dồi tri thức, đúc kết kinh nghiệm để thành công.
+ Phê phán người dễ chán nản, thoái chí trước những khó khăn thất bại.
- Bài học nhận thức và hành động.
1.0
d. Chính tả, dùng từ, đặt câu: đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, đặt câu. 0,25
e. Sáng tạo: thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt 0,25
mới mẻ.
2 Phân tích tâm trạng Mị trong hai đoạn văn. Từ đó, nêu ngắn gọn giá trị
nhân đạo sâu sắc, mới mẻ của tác phẩm.
5,0
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát
được vấn đề.
0,25
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
Tâm trạng nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân và trong đêm đông trên núi
cao qua hai đoạn văn; nêu giá trị nhân đạo sâu sắc, mới mẻ của tác phẩm.
0,25
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác
lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau:
* Giới thiệu tác giả Tô Hoài, tác phẩm Vợ chồng A Phủ 0,50
* Giới thiệu chung về nhân vật
- Mị là cô gái Mông trẻ đẹp, có tài thổi sáo rất giỏi.
- Hiếu thảo, khát khao cuộc sống tự do.
→ Xứng đáng được hưởng cuộc sống hạnh phúc.
- Vì món nợ truyền kiếp của gia đình, Mị bị bắt về làm dâu gạt nợ nhà thống lí
Pá Tra, phải sống kiếp nô lệ, bị đày đọa cả về thân xác lẫn tinh thần.
→ Mất hết ý thức về sự sống, về quyền sống.
- Nhưng thẳm sâu trong tâm hồn Mị vẫn tiềm tàng một sức sống mãnh liệt.
Trong tác phẩm, có đến hai lần tâm hồn Mị được thức tỉnh, trỗi dậy một cách
mãnh liệt: vào đêm tình mùa xuân và đêm đông trên núi cao.
* Phân tích tâm trạng Mị qua hai đoạn văn
- Đoạn văn thứ nhất
+ Miêu tả sự thức tỉnh tâm hồn của Mị trong đêm tình mùa xuân.
+ Những tác nhân làm tâm hồn Mị thức tỉnh: bức tranh thiên nhiên, hơi rượu
và đặc biệt là tiếng sáo.
+ Phân tích tâm trạng Mị:
. Khi rượu say và nghe tiếng sáo gọi bạn yêu lơ lửng bay ngoài đường, Mị
quên hẳn thực tại và sống về ngày trước, nhớ lại hạnh phúc thời con gái của
mình: Mị thổi sáo giỏi, có biết bao người ngày đêm thổi sáo đi theo Mị.
. Rượu tan, Mị không bước ra đường đi chơi mà từ từ bước vào buồng, ngồi
nhìn ra cái cửa sổ lỗ vuông mờ mờ trăng trắng.
. Hồi ức về tuổi xuân lớn dần khiến lòng Mị phơi phới, vui sướng, Mị thấy
mình còn trẻ, Mị muốn đi chơi.
→ Mị đã thức tỉnh, đã ý thức được giá trị bản thân, không còn sống vô tri vô
giác nữa.
. Nhận thức được mình còn trẻ, Mị cũng đồng thời nhận thức được hoàn cảnh
thực tại của mình, muốn kết liễu đời mình chứ không muốn nhớ lại kiếp sống
đọa đày, tủi nhục của mình.
→ Biểu hiện của sức sống, của sự phản kháng mãnh liệt. Bởi khi ý thức nhân
phẩm đã trở về, Mị không cam chịu kiếp sống đọa đày.
- Đoạn văn thứ 2
+ Miêu tả tâm trạng Mị trong đêm đông - đêm A Phủ bị trói.
+ Phân tích tâm trạng Mị
0.75
1.50
0.75
0.75