SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
LÀO CAI
ĐỀ CHÍNH THỨC
KỲ THI TUYỂN SINH LỚP 10 THPT
NĂM HỌC 2018-2019
Môn thi: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 120 phút không kể thời gian giao đề
I, PHẦN I: ĐỌC HIỂU (2,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
Lớp trẻ Việt Nam cần nhận ra những cái mạnh, cái yếu của con người Việt Nam để
rèn những thói quen tốt khi bước vào nền kinh tế mới.
Tết năm nay là sự chuyển tiếp giữa hai thế kỉ, và hơn thế nữa, là sự chuyển tiếp giữa
hai thiên niên kỉ. Trong thời khắc như vậy, ai ai cũng nói tới việc chuẩn bị hành
trang bước vào thế kỉ mới, thiên niên kỉ mới.
Trong những hành trang ấy, có lẽ sự chuẩn bị bàn thân con người là quan trọng nhất.
Từ cổ chí kim, bao giờ con người cũng là động lực phát triển của lịch sử. Trong thế
kỉ tới mà ai ai cũng thừa nhận rằng nền kinh tế tri thức sẽ phát triển mạnh mẽ thì vai
trò con người lại càng nổi trội.
Cần chuẩn bị những cái cần thiết trong hành trang mang vào thế kỉ mới, trong khi
chúng ta đã chứng kiến sự phát triển như huyền thoại của khoa học và công nghệ,
làm cho tỉ trọng trí tuệ trong một sản phẩm ngày càng lớn. Chắc rằng chiều hướng
này sẽ ngày càng gia tăng. Một phần dưới tác động của những tiến bộ khoa học và
công nghệ, sự giao thoa, hội nhập giữa các nền kinh tế chắc chắn sẽ sâu rộng hơn
nhiều.
(Trích Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới, Vũ Khoan, SGK Ngữ văn 9, tập 2, NXB
Giáo dục)
Câu 1(0,25 điểm): Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên?
Câu 2. (0,25 điểm): Phần gạch chân trong câu văn: "Trong thời khắc như vậy, ai ai
cũng nói tới việc chuẩn bị hành trang bước vào thế kỉ mới, thiên niên kỉ mới,” thuộc
thành phần gì của câu?
Câu 3. (0,75 điểm): Theo tác giả, trong những hành trang chuẩn bị vào thế kỉ mới thì
sự chuẩn bị nào là quan trọng nhất? Vì sao?
Câu 4. (0,75 điểm): Là một học sinh, em nhận thấy mình cần phải làm gì để đóng
góp công sức vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước? Trả lời trong khoảng từ
3 đến 5 câu văn.
II. PHẦN II: LÀM VĂN (8,0 điểm)
Câu 1.(3,0 điểm):
Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của em về ý kiến được đưa ra
trong phần đọc hiểu: Trong những hành trang ấy, có lẽ sự chuẩn bị bản thân con
người là quan trọng nhất.
Câu 2. (5,0 điểm):
Nhận xét về nhân vật Phượng Định trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” (Lê
Minh Khuê), có ý kiến cho rằng: Phương Định không chỉ là một cô gái có tâm hồn
nhạy cảm, trẻ trung, trong sáng, nhiều mơ mộng mà còn là người có tinh thần trách
nhiệm cao luôn hết lòng vì nhiệm vụ.
Hãy phân tích nhân vật Phương Định trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” (Lê
Minh Khuê) để làm nổi bật những phẩm chất trên, liên hệ với vẻ đẹp tâm hồn và tinh
thần trách nhiệm trong công việc của nhân vật anh thanh niên
(Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa - Nguyễn Thành Long). Từ đó, em có suy nghĩ gì về
trách nhiệm của tuổi trẻ ngày nay trong thời đại mới?
GỢI Ý THAM KHẢO:
Phần II
Câu 1: Các em có thể tham khảo 2 dàn ý chi tiết sau:
* Dàn ý 1:
1. Mở bài
a/ Giải thích
Giới thiệu xuất xứ: Câu nói trích trong bài báo “Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới”
của Vũ Khoan. Đối tượng đối thoại của tác giả là lớp trẻ Việt Nam, chủ nhân của đất
nước ta trong thế kỉ XXI.
Sự chuẩn bị bản thân con người (hành trang vào thế kỉ mới) ở đây được dùng với
nghĩa là hành trang tinh thần như tri thức, kĩ năng, nhân cách, thói quen lối sống... để
đi vào một thế kỉ mới.
b. Tại sao bước vào thế kỉ mới, hành trang quan trọng nhất là sự chuẩn bị bản thân
con người?
Vì con người là động lực phát triển của lịch sử. Vai trò con người càng nổi trội trong
thế kỉ XXI, khi nền kinh tế tri thức sẽ phát triển mạnh mẽ, sự hội nhập kinh tế, văn
hoá toàn cầu diễn ra là cơ hội, thách thức sự khẳng định mỗi cá nhân, dân tộc.
* Phê phán những con người chưa có tinh thần chuẩn bị hành trang…không làm được
việc, thành gánh nặng…
- Phê phán những người chưa chuẩn bị hành trang chu đá -> Khó có thể thành công.
- Trong mọi thời đại thì hành trang là vấn đề luôn cần thiết.
c. Làm gì cho việc chuẩn bị bản thân con người trong thế kỉ mới:
- Hành trang tri thức: Tích cực học tập tiếp thu tri thức.
- Hành trang phẩm chất: Rèn luyện đạo đức, lối sống đẹp, có nhân cách, kĩ năng sống
chuẩn mực.
- Hành trang kĩ năng, ngoại ngữ, thể chất:
- Phát huy điểm mạnh, từ bỏ thói xấu, điểm yếu.Thấy được trách nhiệm, bổn phận
của cá nhân đối với việc chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới.
Dàn ý 2:
+ Mở bài:
– Giới thiệu qua về tác phẩm, tác giả và hoàn cảnh ra đời của bài viết là khi nào?
– “Chuẩn bị hành trang vào thế kỷ mới” của tác giả Vũ Khoan là một bài viết hay sâu
sắc đó là việc phải đổi mới cách suy nghĩ, những tính xấu của người Việt Nam để có
thể đáp ứng kịp sự thay đổi của khoa học công nghệ trong thế kỷ mới.
– Bài viết này được đăng lần đầu trên tạp chí Tia sáng năm 2001 và đã được in thành
sách do nhà xuất bản Trẻ TP.HCM xuất bản năm 2002.
+ Thân bài:
– Phân tích luận điểm để thấy rõ sự hợp lý của bài viết từ chỗ “Tết năm thói quen tốt
cho mỗi người dân…càng nổi trội” trong luận điểm này tác giả muốn nhấn mạnh sự
quan trọng trong việc chuẩn bị hành trang cho thế kỷ mới.
– Bối cảnh của nền kinh tế nước ta, mục tiêu mà chúng ta mong muốn đạt được “Cần
chuẩn bị… điểm yếu của nó”
– Phân tích những cái được và cái chưa được trong đức tính của người dân nước ta
“cái mạnh của con….đố kỵ nhau”
– Tác giả đã chuyển đổi ngôn ngữ, chuyển tiếp linh hoạt, để phân tích những luận
điểm của mình một cách rõ ràng, thấu tình đạt lý.
– Trong mỗi câu văn của mình tác giả đều phân tích rất chi tiết những cái mạnh và cái
yếu của người dân Việt Nam. Tác giả đã chỉ rõ cho chúng ta thấy điều chúng ta đã
làm được và điều chúng ta còn chưa có, yếu kém thì cần sửa chữa hoặc khắc phục.
– Tác giả cũng chỉ rõ và so sánh một số đặc tính của người nước Nhật với người nước
ta. Người dân nước Nhật cũng rất nổi tiếng bởi tính cần cù, chịu khó, nhưng lại thận
trọng trong khâu chuẩn bị, không hấp tấp làm gì họ cũng tính toán chi li từ đầu.
– Phân tích những ưu điểm, nhược điểm trong những thói quen nhỏ nhặt của người
dân Việt Nam chúng có quan hệ như thế nào với sự phát triển đất nước?
– Trong phần kết của bài viết tác giả Vũ Khoan chỉ rõ “muốn sánh vai cùng các
cường quốc năm châu” thì chúng ta nên cương quyết thay đổi để bắt kịp thời đại.
+ Kết bài
– Bài viết này đã nói thẳng lên một vấn đề vô cùng tế nhị, “nhạy cảm” của người dân
chúng ta
– Bằng ngôn ngữ đời thường, dễ hiểu, tác giả đã chỉ cho chúng ta thấy rõ những cái
cần khắc phục, để xây dựng tập quán Việt Nam.
– Qua đó chúng ta sẽ có đủ kinh nghiệm, trí tuệ để bước vào thời ký công nghiệp hóa
hiện đại hóa trong kỷ nguyên mới.