Phân loại đất và xây dựng bản đồ đất chuẩn nhất - TS.Đỗ Nguyên Hải (phần 7) [Địa chất học]

Trưng ði hc Nông nghip Hà Ni – Giáo trình Phân loi ñt và xây dng bn ñ ñt …………..

Chương VI

BN Ð ÐT VÀ NH7NG 9NG DNG C$A CHÚNG

Bn ñ ñt (hay bn ñ Th( như)ng) thuc nhóm bn ñ chuyên ñ, chúng th hin

nhng kt qu ñiu tra, nghiên cu sâu v phân loi ñt, các ñ$c tính, tính cht ñt có quan hê

vi các mc ñích ñánh giá v kh năng s dng, quy hoch s dng, bo v, ci to ñt và xây

dng các bin pháp s dng ñt bn vng...

Vic xây dng bn ñ ñt ch yu da trên cơ s! phân loi ñt thông qua vic nghiên

cu các quá trình hình thành, các ñ$c tính v m$t hình thái các tng chu.n ñoán và các tính

cht ca ñt. ði vi sn xut nông nghip bn ñ ñt có vai trò quan trng trong vic xác

ñnh các vùng sinh thái, xây dng các k hoch s dng ñt hp lý, quy hoch s dng ñt ñai

và phc v nghiên cu v dinh dư)ng cho cây trng…Tuỳ các mc ñích s dng khác nhau

mà bn ñ ñt ñưc xác ñnh theo nhng mc ñ ñiu tra và các t* l bn ñ ca các mc ñ

ñiu tra trên cũng rt khác nhau. Theo t(ng kt chung ca FAO- 1979, các mc ñ ñiu tra và

t* l bn ñ ñt tương ng cùng nhng ng dng ca bn ñ ñt ñưc th hin như sau

1. Các mc ñ ñiu tra và tC l bn ñ ñt tương ng

Vic ñiu tra xây dng bn ñ ñt thưng ñưc áp dng theo các mc ñ chi tit như

- Ðiu tra khái quát.

- Ðiu tra thăm dò.

- Ðiu tra bán chi tit và

- Ðiu tra chi tit

Gia các mc ñ trên có s khác bit rt ln v phm vi ñiu tra, t* l bn ñ, các mc

ñích yêu cu ñ$t ra trong quá trình ñiu tra. Do vy ñ tránh nhm l,n trong xây dng bn ñ

ñt thì các tiêu chí v mc ñích, mc ñ và t& l bn ñ luôn phi ñưc xác ñnh mt cách c

th và rõ ràng ngay t ñu. Mc ñ ñiu tra ñ$t ra càng chi tit thì yêu cu v các phương

pháp ñiu tra, các ch& tiêu ñánh giá trong ñiu tra phân tích ñòi h0i phi càng chi tit và nhng

chi phí cho ñiu tra xây dng bn ñ cũng tăng lên rt nhiu.

1.1. Ðiu tra khái quát (hay ñiu tra t5ng h3p)

Mc ñích ca ñiu tra ñt theo kiu này là thu thp nhng thông tin v th( như)ng

trong vùng ñiu tra mt cách khái quát, thông thưng phương pháp này ch& áp dng cho các

mc ñích nghiên cu chung ho$c xác ñnh nhng vùng sn xut thích hp cho các mc tiêu

phát trin chin lưc ca sn xut nông nghip. Ðiu tra khái quát hay ñiu tra t(ng hp

thưng ch& mang tính phát hin v ñiu kin, ñ$c ñim ñt ñai và kh năng ca chúng trên cơ

ñó s! khám phá m! mang vùng nghiên cu. Chính bi vy mà chúng ñưc xác ñnh là nhng

ñiu tra ñt mang tính khái quát và ch thưng ñưc ngưi ta áp dng trong xây dng các

d án tin kh thi ca nhng chương trình phát trin chung.

Mc ñ ñiu tra, thu thp thông tin và phương pháp áp dng trong xây dng bn ñ !

ñiu tra khái quát thưng mang tính t(ng hp hay thu thp t các ngun s liu có s8n tùy

thuc vào mc tiêu ñ$t ra. Phm vi vùng ñiu tra thưng khá rng ln nên v mc ñ chi tit

ñòi h0i phi tp trung vào nhng nhóm hay các loi ñt chính và do vy kt qu ñiu tra ch&

th hin ñưc ! mc ñ khái quát trong phm vi t* l bn ñ: 1:1000.000- 1:500.000.

1.2. Ðiu tra thăm dò

Vic ñiu tra thăm dò ñt thưng ñưc xác ñnh theo các mc ñích dưi ñây:

- Vùng nghiên cu ñã ñưc tìm hiu ho$c ñiu tra khái quát nhưng cn tip tc nghiên

cu sâu hơn v các ñiu kin và ñ$c tính ñt.

Trưng ði hc Nông nghip Hà Ni – Giáo trình Phân loi ñt và xây dng bn ñ ñt …………..

- V trí và din tích ñt trong vùng nghiên cu không ging như nhng xét ñoán ban

ñu cn tip phi tc ñi sâu nghiên cu chi tit.

T* l bn ñ và mc ñ ñiu tra áp dng trong các ñiu tra thăm dò cũng rt khác nhau

tùy thuc rt nhiu vào loi ñt, hình dáng ñt ñai và mc ñích s dng ñt. Trên phm vi

vùng ñiu tra rng, ngưi ta có th s dng nh máy bay ñ ñiu tra và gii ñoán (API) kt

hp vi nhng ñiu tra trc tip ngoài ñng vì vy mà chi phí cho nhng ñiu tra thăm dò

cũng rt khác nhau tùy theo các phương pháp áp dng ñ xây dng bn ñ.

Tuy nhiên, ! nhng ñiu tra thăm dò h thng phân loi ñt cũng ch& mang tính khái

quát, chúng th hin các vùng kh năng ñt ñai và phân b( theo các mc ñích s dng chúng.

Vn ñ quan trng ñ$t ra ñi vi các ñiu tra thăm dò là phi xác ñnh ñưc nhng vn ñ

hn ch chính trong các ñnh hưng s dng ñt và loi b0 nhng din tích hay vùng không

thích hp cho các mc ñích s dng ñã ñ$t ra (ví d nhng vùng có nh hư!ng ca ñá l,n,

nhng vùng thưng b ngp lt ho$c nhng vùng có ña hình cao, dc b nh hư!ng mnh ca

ñiu kin khô hn và r a trôi...). Nhng t* l bn ñ áp dng cho ñiu tra thăm dò thưng !

các t* l t 1/100.000 ñn 1/5000. Trong ñiu tra thăm dò ñt các phương pháp có liên quan

ñn vic gii ñoán không nh (API) thưng ñưc ngưi ta áp dng ! nhng t* l bn ñ t

1/20.000 - 1/40.000. Ho$c ñiu tra theo các lát c%t (transects) ña hình trên các ñơn v bn ñ

ln. Nhng ñiu tra khá chi tit cũng có th ñưc tin hành theo lưi ph,u din, tuy nhiên

nhng ñiu tra theo lưi ph,u din thưng ch& ñưc ngưi ta áp dng ! nhng vùng ñt ñai có

nhng s thay ñ(i nhiu v m$t ñ$c tính th( như)ng và nhng ñ$c tính này li không th hin

rõ theo hình thái trên b m$t thông qua nhng quan tr%c v hình dáng ñt ñai hay thm thc

vt.

1.3. Ðiu tra bán chi ti+t

Mc ñích ca nhng ñiu tra bn ñ ñt ! mc ñ bán chi tit nhm tr giúp cho vic

ñánh giá tính kh thi ca các d án ho$c k hoch thc thi ca các chương trình phát

trin.Nhng ñiu tra bán chi tit thưng có liên quan ch$t ch/ ñn nhng ñánh giá v phương

din kinh t cho nhng mc tiêu và các gii pháp phát trin ñã ñưc ñ$t ra.

Ðiu tra bán chi tit thưng có giá tr cho vic quy hach và phát trin, chúng cung

cp các bn ñ phân loi ñt ! mc ñ t t(ng quát ñn bán chi tit. Vic ñiu tra ñt không

ch& dng ! bn cht ca loi ñt, phân b và din tích ca chúng mà còn xác ñnh nhng yêu

cu v m$t k" thut, qun lý ñt có liên quan ti các ñơn v bn ñ ñã ñưc xây dng. Nhng

ñiu tra ñt ! mc ñ bán chi tit thưng áp dng vi nhng t* l bn ñ ! phm vi t 1:

10.000 cho ñn 1: 25000 và ñôi khi là 1: 50.000 và t* l mt ñ ph,u din trên ñơn v din

tích trong lưi ph,u din ñt ñưc b trí t 1/15 ñn 1/50 ha, tùy thuc vào s phc tp v

phương din ñt ñai, th( như)ng và mc ñích ca vic ñiu tra ñ$t ra. Các bn ñ ñt ! mc

ñ ñiu tra bán chi tit phi th hin:

- Nhng loi ñt hay t( hp ca loi ñt.

- Kh năng s dng thích hp ! tng loi ñt ho$c chi tit hơn.

1.4. Ðiu tra chi ti+t

Nhng ñiu tra ñt chi tit thưng ñưc áp dng ñ xây dng các bn ñ cung cp

nhng s liu ! mc ñ chi tit v m$t th( như)ng cho vic s dng ñt hay trin khai thc

thi các d án phát trin. Chúng bao gm nhng ñiu tra rt chi tit hay chi tit ñi vi các ñ$c

tính, tính cht ñt ! phm vi vùng nghiên cu nhm xác ñnh ñưc nhng s khác bit v các

ñ$c tính, tính cht ñt trong tng phm vi ranh gii din tích h+p.

Nhng ñiu tra chi tit có liên quan mt thit ti vic qun lý ñt và tài nguyên ñt ñai,

giúp cho mc ñích ñt ñưc năng sut và hiu qu s dng ñt ti ưu ñi vi các loi cây

trng. Vì vy, nhng kt qu ñiu tra thc ña phi nhm trc tip, chính xác vào nhng ñ$c

tính có liên quan ñn mc ñích phc v các ñi tương quy hoch và phát trin sn xut nông,

lâm nghip. Phân loi ñt chi tit phi ñưc thc hin ñ xác ñnh rõ nhng loi cây trng c

Trưng ði hc Nông nghip Hà Ni – Giáo trình Phân loi ñt và xây dng bn ñ ñt …………..

th nào có th áp dng ñ ñt hiu qu s dng cao nht và nhng hot ñng qun lý ñt ñai

cn thit, thích hp cn áp dng cho vic ci to, duy trì ñ phì và bo v ñt.

Nhng ñiu tra th( như)ng chi tit ñưc xác ñnh theo phương pháp lưi ph,u din

da trên cơ s! các ñ$c trưng v ñt ñai và các ñi tưng cây trng có liên quan, cũng như các

ñ$c trưng trên phương din qun lý s dng ñt ñai. Do ñó, phương pháp ñiu tra trc tip

ngoài thc ña ñưc coi là phương pháp ch ño ! ñây.

Trong ñiu tra ñt ! mc ñ chi tit, các ch& tiêu ñiu tra xác ñnh tăng lên rt nhiu

ñi v c ! tng m$t và các tng dưi sâu ! tng loi ñt. Các ñ$c tính phân tng, các tính

cht lý, hoá hc ca ñt, ñ sâu nưc ngm...ñưc ngưi ta ñ$c bit quan tâm và nhng ñ$c

tính, tính cht này có vai trò quyt ñnh ti các mc ñích s dng, ci to, bo v ñt khi s

dng. Nhng thông tin thu ñưc trong ñiu tra chi tit phi phn ánh ñưc mt cách ñy ñ

nht nhng thông s cn thit ñ phc v cho mc ñích s dng ñt trong sn xut.

Các t* l bn ñ trong ñiu tra ñt chi tit thưng thay ñ(i t 1: 15000 ñn 1: 5000. T*

l ph,u din cn xác ñnh theo din tích thay ñ(i t 1 ph,u din /15 ha ñn 1 ph,u din /1 ha

và ñôi khi có nhng t* l ph,u din cn xác ñnh cao hơn na.

Trưng ði hc Nông nghip Hà Ni – Giáo trình Phân loi ñt và xây dng bn ñ ñt …………..

Bng 6.1. Tóm t't mt s. mc ñ ñiu tra th5 nhưDng (theo FAO)

Ư,c lư3ng tC l ñu tư (%) TC l bn ñ tham kho

Ki*u ñiu tra

Tên gi và tC

l bn ñ M&c ñích và mc ñ

Mt ñ v( trí và

phương pháp ñiu

tra Chi phí cho

API

Chi phí cho

tài liu

Chi phí cho

ñiu tra thc

ñ(a

nh máy

bay

Các bn ñ

cu.i cùng

Ðiu tra t5ng

h3p

- Mang tính

phát hin, Mc

ñ chi tit thp.

T* l BÐ t

1: 1000.000

ñn 1:100.000

- Kim kê tài nguyên

- Xác ñnh v trí d án

- Xây dng các d án

tin kh thi.

Ðiu tra t do hay

theo mt ñ thay

ñ(i thưng < 1 PD/

100ha.

Có th ñt

Trung bình

Thay ñ(i

1: 60.000

1: 100.000

Thay ñ(i tùy

ñiu kin

Ðiu tra

thăm dò

- Mc ñ chi

tit trung bình

T* l BÐ t 1:

100.000 ñn 1:

25.000

- Xây dng các d án

tin kh thi.

- Quy hach vùng.

- Xác ñnh vùng d án

Ðiu tra t do hay

theo mt ñ thay

ñ(i thưng < 1 PD/

100ha.

50 25 25 1: 40.000 ñn

1: 20.000

1: 50.000

Ðiu tra bán

chi ti+t

- Mc ñ chi

tit cao

T* l BÐ t 1:

25.000 ñn 1:

10.000

- Xây dng các d án

kh thi.

- D án phát trin và

- Quy hach

Ðiu tra theo mt

ñ thay ñ(i ho$c

theo lưi mt cách

ch$t ch/ t 1 PD/

50 ha ñn 1PD / 15

20 20 60 1: 25.000 ñn

1: 10.000

1: 25.000 ñn

1: 10.000

Ðiu tra chi

ti+t

- Mc ñ chi

tit rt cao

T* l BÐ >

1: 10.000

- D án phát trin

- Qun lý ñt ñai và

- Các mc ñích riêng

bit khác

Tuân theo lưi b

trí ch$t ch/ t 1PD/

25 ha ñn 1 PD/

1ha

5 20 75 1: 10.000 ñn

1: 5.000

1: 10.000 ñn

1: 5.000

Ngun: Theo Young (1973), Stobbs (1970), Western (1978) và FAO (1979)

1 Vit Nam nhng mc ñ ñiu tra và t* l bn ñ ñt thưng ñưc phân thành nhng nhóm

như sau:

- Nhóm bn ñ ñt có t* l nh0 gm các loi bn ñ có t* l nh0 hơn ho$c bng 1/1000.000

vi nhng t* l bn ñ này chúng ch& th hin mt cách rt khái quát nhng nhóm ñt ln

trong vùng ñiu tra.

- Nhóm bn ñ ñt có t* l trung bình gm các loi bn ñ có t* l t 1/1000.000 ñn

1/100.000 vi t* l bn ñ như trên các ñi tưng ñiu tra ñưc th hin trên bn ñ ! mc

bán chi tit ho$c khái quát vi nhng loi ñt chính hay các nhóm ñt ln có trong vùng ñiu

tra.

- Nhóm bn ñ ñt có t* l ln gm các loi bn ñ có t* l t 1/100.000 ñn 1/4000; 1/5000

ho$c thm trí còn ln hơn. Các bn ñ ñt này thưng th hin t mc khá chi tit cho ñn rt

chi tit các nhóm, loi, loi ph hay ñơn v ñt… có trong vùng ñiu tra.

2. Nh=ng ng d&ng ca bn ñ ñt

Nhng bn ñ ñt (hay th( như)ng) trong thc t thưng ñưc ngưi ta ng dng

trong các lĩnh vc sau:

2.1. M rng din tích ñt khai hoang, canh tác

Trưc khi tin hành xây dng các d án khai hoang m! rng din tích ñt canh tác

trên nhng vùng ñt mi thì vic tin hành ñiu tra nghiên cu v ñiu kin ñt ñai và th(

như)ng ca vùng d án phát trin sn xut là bưc ñi không th thiu. ð làm ñưc vn ñ

này b%t buc phi tin hành ñiu tra xây dng bn ñ ñt ñ xác ñnh kh năng m! mang, khai

thác ñt v din tích cho mc ñích s dng. Do ñó phi ñiu tra tìm hiu v các ñ$c tính như

khí hu, ñ dc, ñ dày thì vic ñi sâu tìm hiu các tính cht lý, hoá hc ca ñt có liên quan

ti ñ phì như thành phn cơ gii, ñ xp, kh năng gi nưc, ñ chua, hàm lưng mùn… !

nhng vùng ñt xác ñnh khai hoang ñ phc v mc tiêu phát trin ñ t ñó có cơ s! cho vic

b trí các cây trng mt cách hp lý.

2.2. S) d&ng ñt và quy hoch ñt ñai cho sn xut nông nghip

Bn ñ ñt là cơ s! cn thit không th thiu ñi vi vic ñánh giá kh năng s dng

ñt cũng như các hot ñng quy hoch, qun lý ñt ñai cho phát trin sn xut nông nghip.

Bn ñ ñt là cơ s! xây dng các h thng cây trng thích hp da trên nguyên lý “ñt nào

cây ñó”, cũng như vic xây dng các bin pháp canh tác hp lý ñ tăng năng xut và sn

lưng cây trng nhm thu ñưc hiu qu cáo trong sn xut nông lâm nghip. Bên cnh ñó,

ngưi ta còn da vào bn ñ ñt ñ b trí kho sát các thí nghim v s dng phân bón trên

nhng loi ñt khác nhau ñã ñưc xác ñnh ñ t ñó có th khuyn cáo cho ngưi s dng v

hiu qu, liu lưng và mc bón thích hp nhm thu ñưc hiu qu kinh t cao ñng thi duy

trì bo v ñưc ñ phì ca ñt.

2.3. Kho sát xây dng các h th.ng thy l3i

Ð xây dng các h thng thy li cho sn xut nông nghip, ngưi ta thưng tin

hành kho sát v ñiu kin, ñ$c tính ñt ñai, th( như)ng cho vic xây dng chúng, nhm cân

nh%c, xem xét tính kh thi ca các vic xây dng các h công trình. Nhng vn ñ liên quan

ñn các ñ$c tính và hiu qu s dng ! nhng vùng hay din tích ñt ñnh xây dng ñưa h

thng tưi, tiêu vào như: ñiu kin ña hình, ñ dc, kt cu và thành phn cơ gii ñt, kh

năng tht thoát nưc... phi ñưc xem xét trưc khi xác ñnh la chn các gii pháp xây dng

h thng tưi nào cho phù hp. Ví d: ngưi ta có th la chn h thng tưi bng mương

thích hp cho các loi ñt có ngun nưc tưi phong phú và thành phn cơ gii ñt t tht

trung bình ñn n$ng. Tuy nhiên, ! nhng vùng có tài nguyên nưc hn ch ñt ch yu là ñt

cát thì vic la chn h thng tưi phun ñôi khi là thích hp hơn. Cũng tương t khi ngưi ta

[Địa Chất Học] Phân Loại Đất & Xây Dựng Bản Đồ Đất - TS.Đỗ Nguyên Hải phần 7

Các bản đồ này được vẽ trên nền bản đồ địa hình được xuất bản bởi Cục Đo đạc Bản đồ Việt Nam [5] và Liên đoàn Trắc địa Địa hình

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi