Điều trị gãy đầu dưới xương quay bằng nẹp ốc

Chia sẻ: Quanghai Quanghai | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

401
lượt xem 48
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Gãy đầu dưới xương quay là loại gãy xương chi trên thường gặp nhất trong chấn thương chỉnh hình, chiếm gần 1/6 các gãy xương trong cấp cứu. Không giống các gãy xương gần khớp và phạm khớp khác, điều trị đa số các gãy xương đầu dưới xương quay là nắn kín và bất động bằng bột. Do gãy này thường gặp ở người già, những người có cơ địa loãng xương, thường đi kèm với các bệnh khác nên phục hồi chức năng thấp. Ngoài ra người già chấp nhận dễ dàng sự biến dạng cổ tay với......

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Điều trị gãy đầu dưới xương quay bằng nẹp ốc

Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 ÑIEÀU TRÒ GAÕY ÑAÀU DÖÔÙI XÖÔNG QUAY BAÈNG NEÏP OÁC Vuõ Xuaân Thaønh, Buøi Vaên Ñöùc vaø cs* TOÙM TAÉT Muïc tieâu: Ñaùnh giaù keát quaû ñieàu trò gaõy ñaàu döôùi xöông quay baèng neïp oác vaø ñaùnh giaù caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán keát quaû hoài phuïc chöùc naêng. Phöông phaùp: töø 4/2001 ñeán 11/2003 chuùng toâi moå keát hôïp xöông baèng neïp oác maët loøng cho 61 beänh nhaân gaõy ñaàu döôùi xöông quay maø ñieàu trò baûo toàn thaát baïi, trong ñoù coù 46 ca di leäch maët loøng vaø 15 ca di leäch maët löng. Phaân loaïi gaõy theo AO. Keát quaû: Caùc beänh nhaân ñöôïc theo doõi trung bình 16 thaùng (6-30 thaùng). Trong 46 ca gaõy di leäch maët loøng theo heä thoáng thang ñieåm cuûa Gartland vaø Werley coù 24 ca raát toát (52,2%), 21 toát (45,6%) vaø1 khaù (2,2%); theo heä thoáng thang ñieåm caûi tieán cuûa Green vaø O’Briend 17 raát toát (37%), 21 toát (45,6%) vaø 8 khaù (17,4%). Trong 15 ca gaõy di leäch maët löng theo heä thoáng thang ñieåm cuûa Gartland vaø Werley coù 7 raát toát (46,7%), 6 toát (40%) vaø 2 khaù (13,3%); theo heä thoáng thang ñieåm caûi tieán cuûa Green vaø O’Briend coù 5 raát toát (33,3%), 7 toát (46,7%) vaø 3 khaù(20%). Khoâng coù bieán chöùng toån thöông gaân. Keát luaän: Ñieàu trò baèng neïp oác maët loøng laø löïa choïn thích hôïp cho gaõy ñaàu döôùi xöông quay di leäch maët loøng vaø coù theå an toaøn vaø hieäu quaû cho ñieàu trò gaõy ñaàu döôùi xöông quay di leäch maët löng. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán hoài phuïc chöùc naêng bao goàm: taäp vaän ñoäng chuû ñoäng sôùm, söï hoài phuïc goùc nghieâng loøng bình thöôøng cuûa ñaàu döôùi xöông quay, loaïi gaõy theo phaân loaïi AO, söï loûng leûo khôùp quay truï döôùi. SUMMARY TREATMENT OF DISTAL RADIAL FRACTURES WITH OPEN REDUCTION AND INTERNAL FIXATION USING AO T-TYPE PLATES Vu Xuan Thanh, Bui Van Duc * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 227 – 233 OBJECTIVE: To assess the results of treatment of the distal radial fractures with open reduction and internal fixation using AO T-type plate, and to figure out factors affecting funtional recovery. METHODS: There were 61 patients with distal radial fractures, with 46 cases volarly and 15 cases dorsally displaced fractures of the distal radius. They were surgically treated using the volar approach and AO T-type plates, with or without Kirschner pinning. The type of fracture was classified according to AO/ASIF classifications. Indications for volar plating were failures of closed reduction. RESULTS: The patients were followed up for an average period of 16 months (range, 6 to 30 months). In 46 cases with volarly displaced fractures of the distal radius, there were 24 excellent(52,2%), 21 good(45,6%) and 1 fair (2,2%) results according to the system decribed by Gartland and Werley, and 17 excellent(37%), 21 good(45,6%) and 8 fair (17,4%) results according to the modified system of Green and O’Briend. In 15 cases with dorsally displaced fractures of the distal radius, there were 7 excellent (46,7%), 6 good (40%) and 2 fair (13,3%) results according to the system decribed by Gartland and Werley, and 5 excellent (33,3%), 7 good (46,7%) and 3 fair (20%) results according to the modified system of Green and O’Briend. There were no tendon injuries as complications. * Khoa chi treân - Beänh vieän Chaán Thöông Chænh Hình tp Hoà Chí Minh 227
CONCLUSION: Volar approach and AO T-type plates is an ideal option for volarly displaced distal radial fractures and can be safe and effective for treament of dorsally displaced distal radial fractures. Factors affecting funtional recovery include early active exercise, reversal of the normal volar angulation of the distal end of the radius, the type of fracture and distal radioulnar joint instability.. ÑAËT VAÁN ÑEÀ Treân beänh vieän Chaán Thöông Chænh Hình tp Hoà Chí Minh töø thaùng 3/2001 ñeán 11/2003 bò gaõy ñaàu döôùi Gaõy ñaàu döôùi xöông quay laø loaïi gaõy xöông chi xöông quay di leäch maët loøng: loaïi B3, phaïm khôùp ñôn treân thöôøng gaëp nhaát trong chaán thöông chænh hình, giaûn loaïi C1, ngoaøi khôùp loaïi A2, A3 hoaëc di leäch maët chieám gaàn 1/6 caùc gaõy xöông trong caáp cöùu. Khoâng löng: loaïi A2,A3; phaïm khôùp ñôn giaûn loaïi C1 ñaõ ñieàu gioáng caùc gaõy xöông gaàn khôùp vaø phaïm khôùp khaùc, trò baûo toàn (boù boät, xuyeân kim), moå hoaëc boù thuoác gia ñieàu trò ña soá caùc gaõy xöông ñaàu döôùi xöông quay laø truyeàn < 12 tuaàn naén thaát baïi. Duïng cuï keát hôïp naén kín vaø baát ñoäng baèng boät. Do gaõy naøy thöôøng gaëp xöông: Chuyeân bieät cho gaõy ñaàu döôùi xöông quay: ôû ngöôøi giaø, nhöõng ngöôøi coù cô ñòa loaõng xöông, neïp chöõ T cheùo hoaëc thaúng cuûa AO, oác xoáp hoaëc cöùng thöôøng ñi keøm vôùi caùc beänh khaùc neân phuïc hoài chöùc 3.5, Kim Kirschner. naêng thaáp. Ngoaøi ra ngöôøi giaø chaáp nhaän deã daøng söï bieán daïng coå tay vôùi söï giôùi haïn chöùc naêng[110]. Hieän Phöông Phaùp Nghieân Cöùu nay trong tai naïn giao thoâng, söï gia taêng soá ngöôøi treû Moâ taû tieàn cöùu bò chaán thöông do toác ñoä cao, gaõy ñaàu döôùi xöông Phöông phaùp moå quay phöùc taïp hôn vaø söï ñoøi hoûi phuïc hoài chöùc naêng Ñöôøng moå maët loøng giöõa ñoäng maïch quay vaø gaân coå tay cuõng cao hôn, neân vieäc ñieàu trò mang laïi keát cô gaáp coå tay quay: quaû toái ña laø baét buoäc. Taát caû nhöõng kyõ thuaät coù giaù trò seõ ñöôïc söû duïng ñeå ñaït söï lieàn xöông vôùi tö theá giaûi Neïp chöõ T (oác 3,5mm) ñöôïc söû duïng baát ñoäng oå phaãu hoïc toát nhaát, ñem laïi söï phuïc hoài chöùc naêng toát gaõy coá ñònh caùc maõnh gaõy baèng 2 hay 3 oác voû xöông. nhaát. Naén môû vaø keát hôïp xöông beân trong: öu ñieåm laø Neáu gaõy nhieàu maûnh thì caàn phaûi laøm vöõng theâm coù theå thaáy roõ caùc maûnh gaõy maët khôùp ñeå naén chænh, baèng kim Kirschner. Neáu nhöõng maûnh gaõy ñuû lôùn coù coù theå gheùp xöông boå sung roài neïp oác vaø hoaëc kim theå baét oác qua neïp ñeå coá ñònh caùc maûnh gaõy, oác voû Kirschner ñeå baát ñoäng vöõng chaéc oå gaõy. Sau moå beänh hay xoáp tuøy chaát löôïng xöông. nhaân coù theå taäp vaän ñoäng sôùm, ñaây laø yeáu toá quan Cô saáp vuoâng ñöôïc khaâu laïi, giöõ chaët nhö moät lôùp troïng ñeå phuïc hoài chöùc naêng traùnh ñöôïc nhöõng bieán baûo veä nhöõng maûnh gaõy. chöùng do baát ñoäng laâu daøi. Neáu beänh nhaân coù cheøn eùp thaàn kinh giöõa thì MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU choïn ñöôøng moå giöõa cô gaáp coå tay quay vaø gan tay daøi. Ñaùnh giaù keát quaû ñieàu trò gaõy ñaàu döôùi xöông quay baèng neïp oác veà: khaû naêng phuïc hoài giaûi phaãu, Neáu caàn thieát seõ phoái hôïp ñöôøng moå maët löng: phuïc hoài chöùc naêng, caùc bieán chöùng. + Ñöôøng raïch da töø loài cuû Lister doïc leân 1/3 döôùi Ñaùnh giaù caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán keát quaû chöùc sau caúng tay khoaûng 4cm. naêng. + Caét maïc giöõ gaân duoãi vaø vaøo ÑDXQ giöõa ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN khoang gaân duoãi 2,3. CÖÙU Neáu gaõy keøm neàn moûm traâm truï vaø di leäch nhieàu(>2mm) thì KHX moûm traâm truï phöông phaùp Ñoái töôïng nghieân cöùu neùo eùp. Caùc beänh nhaân > 16 tuoåi, < 50 tuoåi hoaëc chaát Sau moå beänh nhaân ñöôïc mang neïp vaûi,hoaëc neïp löôïng xöông coøn toát ñeán khaùm vaø ñieàu trò taïi khoa Chi boät caúng baøn tay. 228
Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Chöông trình taäp vaät lyù trò lieäu - 7 ca gaõy ngoaøi khôùp A3. 24 giôø sau moå: cho taäp ngay cöû ñoäng gaäp duoãi Tuoåi ngoùn tay. Neáu baøn tay söng cho naâng tay cao hôn tim Nhoû nhaát 17, lôùn nhaát 50 trong khi taäp caùc ngoùn. 17 – 30 tuoåi: 31 ca (50,8%), 31 – 40 tuoåi: 16 ca Khoaûng 1 tuaàn sau khi tay heát söng coù theå boû (26,2%), 41 – 50 tuoåi: 14 ca (22,9%) neïp vaûi hoaëc neïp boät cho taäp coå tay: gaäp duoãi, nghieâng truï, nghieâng quay; taäp saáp ngöûa nheï nhaøng Nhaän xeùt coå tay. Löu yù: taäp chuû ñoäng khoâng gaây ñau ñôùn. - Chuû yeáu trong löùa tuoåi lao ñoäng hoaït ñoäng Khuyeán khích beänh nhaân söû duïng baøn tay trong caùc maïnh. coâng vieäc nheï nhaøng haøng ngaøy nhö queùt nhaø, lau - Taäp trung nhieàu nhaát vaøo nhoùm 17 – 30 tuoåi baøn gheá, chaûi toùc, gaøi nuùt aùo... (31 ca), chieám 50,8%. - Sau 1 thaùng: taäp ñeà khaùng nheï coå tay töø töø taêng Giôùi tính daàn. Phaùi nam gaëp nhieàu hôn nöõ (43/18 ca), chieám - Sau 3 thaùng: coù theå cho xaùch ñoà naëng hay 70,5%. choáng tay. Tay Caùch ñaùnh giaù keát quaû Phaûi: 24 ca (39,3%), Traùi: 37 ca (60,7%) Di leäch thöù phaùt vaø phuïc hoài giaûi phaãu Ñaùnh giaù keát quaû naén sau moå döïa theo baûng Thuaän: 28 ca (46%), Nghòch: 33 ca (54%) ñaùnh giaù cuûa JL Haas vaø JY de la Caffinieøre. Nhaän xeùt Ñeå khaûo saùt möùc ñoä di leäch laáy keát quaû X-quang Khoâng coù söï khaùc bieät coù yù nghóa veà tyû leä bò gaõy sau 12 tuaàn so vôùi keát quaû X-quang sau khi KHX. tay thuaän hay nghòch. Ñeå khaûo saùt möùc ñoä phuïc hoài giaûi phaåu cuûa Nguyeân nhaân phöông phaùp, chuùng toâi ñaùnh giaù keát quaû X quang laàn TNGT: 53 ca (86,9%), TNLÑ: 04 ca (6,5%) theo doõi cuoái cuøng. TNSH: 03 ca (4,9%), TNTDTT:01 ca (1,6%) Phuïc hoài chöùc naêng Nhaän xeùt Döïa vaøo thang ñieåm ñaùnh giaù chöùc naêng gaõy ñaàu Thöôøng gaëp nhaát laø tai naïn giao thoâng, teù xe gaén döôùi xöông quay: theo Gartland vaø Werley 1951 ñöôïc maùy 2 baùnh (53/61 ca) chieám 86,9% Sarmiento vaø coäng söï caûi tieán 1975 vaø theo heä thoáng Green vaø O’Brien ñöôïc Cooney vaø coäng söï caûi tieán. - Khaùc vôùi caùc coâng trình nghieân cöùu nöôùc ngoaøi khaùc, nguyeân nhaân haøng ñaàu laø do ngaõ hoaëc teù töø KEÁT QUAÛ VAØ BAØN LUAÄN treân cao do tai naïn lao ñoäng, sau ñoù laø tai naïn giao 61 ca treân 6 thaùng(trung bình 16 thaùng): thoâng + 46 ca gaõy di leäch ra tröôùc Ñieàu trò tröôùc ñoù - 34 ca gaõy B3 BT gia truyeàn: 8 ca (11,5%); boù boät: 52 ca - 6 ca gaõy phaïm khôùp C1 (85,2%); ñaõ moå KHX: 01 ca (1,6%) - 6 ca gaõy ngoaøi khôùp A3 di leäch ra tröôùc(gaõy Nhaän xeùt Smith). - Coù 8 beänh nhaân boù thuoác gia truyeàn tröôùc ñoù vaø nhöõng beänh nhaân naøy thöôøng coù thôøi gian xöû trí sau + 15 ca gaõy di leäch ra sau: tai naïn daøi > 3 tuaàn. - 8 ca gaõy phaïm khôùp C1 Haàu heát beänh nhaân ñöôïc naén boù boät tröôùc ñoù: 52 229
ca (chieám 85,2%) thaát baïi vaø ñöôïc moå keát hôïp xöông. Do trong luùc moå keùo caêng thaàn kinh giöõa nhieàu. _ Ñieàu trò baûo toàn gaõy di leäch ra tröôùc: Nhöng laàn thaêm khaùm cuoái cuøng nhöõng beänh nhaân naøy khoâng coøn trieäu chöùng (ñöôøng moå giöõa cô gaáp coå + Castaing (1964) chöùng minh laø boù boät trong tay quay vaø ñoäng maïch quay) baát cöù tö theá naøo cuõng khoâng theå baát ñoäng hoaëc duy trì söï naén cho nhöõng loaïi gaõy naøy. Moät vaøi nghieân cöùu Jupiter vaø Fernandez 1996: vôùi nhöõng beänh nhaân tröôùc ñaây cho thaáy ñieàu trò baûo toàn coù keát quaû khoâng aùp duïng ñöôøng moå naøy cuõng gaëp moät soá ca bieán haøi loøng hôn 50% tröôøng hôïp. chöùng nhö vaäy. + Nhöõng baùo caùo gaàn ñaây ghi nhaän keát quaû toát + 2 ca baét oác vaøo khôùp cho caû 2 phöông phaùp ñieàu trò baûo toàn vaø phaãu thuaät. Do trong luùc moå chuùng toâi khoâng quan saùt döôùi + 46 ca gaõy di leäch ra tröôùc coù 23 ca ñeán tröôùc 3 maøn taêng saùng. 2 ca naøy sau ñoù chuùng toâi moå laïi laàn 2 tuaàn chuùng toâi naén boù boät tröôùc nhöng ñeàu thaát baïi, ñeå baét laïi oác 23 ca ñeán sau 3 tuaàn chuùng toâi chæ ñònh moå töø ñaàu. Caùc taùc giaû khaùc khoâng ñeà caäp tôùi bieán chöùng Thôøi gian xöû trí sau tai naïn naøy. _ Sôùm nhaát: 3 ngaøy, Treã nhaát: 10 tuaàn,Trung Bieán chöùng muoän bình: 4 tuaàn _ ≤ 3 tuaàn: 31 ca (50,8%), 3 – 6 tuaàn: 19 Roái loaïn dinh döôõng ca (29,5%), 6 –10 tuaàn: 11 ca (19,7%) Roái loaïn dinh döôõng laø bieán chöùng thöôøng gaëp Baûng1: Keát quaû chöùc naêng theo thôøi gian xöû trí sau cuûa gaõy ÑDXQ, nhaát laø nhöõng tröôøng hôïp coå tay bò tai naïn. baát ñoäng laâu daøi. < 3 tuaàn 3 – 6 tuaàn 6 – 10 tuaàn Vôùi vieäc söû duïng neïp oác keát hôïp xöông, beänh Raát toát 12 8 2 nhaân coù theå taäp VLTL ngay sau moå vaø vôùi moät Toát 15 6 7 chöông trình taäp VLTL cuï theå, roõ raøng, chuùng toâi Khaù 4 5 2 khoâng coù ca naøo bò roái loaïn dinh döôõng, gioáng nhö Khoâng coù söï khaùc bieät coù yù nghóa giöõa thôøi gian caùc taùc giaû khaùc: Jupiter vaø Fernandez 1996, Orbay vaø xöû trí sau tai naïn vaø keát quaû chöùc naêng (p > 0,10; Fernandez 2002, Gong X vaø cs 2002. pheùp kieåm χ2) Bieán chöùng gaân Nhöng nhöõng beänh nhaân maø thôøi gian xöû trí sau Chuùng toâi khoâng coù ca naøo ñöùt hoaëc vieâm gaân tai naïn daøi > 3 tuaàn, ñaëc bieät > 6 tuaàn seõ khoù khaên gaáp hoaëc duoãi coå tay trong luùc moå, thôøi gian beänh nhaân hoài phuïc chöùc naêng ñeå coù theå trôû laïi laøm vieäc cuõng laâu hôn. Jupiter vaø Fernandez 1996 coù 2 beänh nhaân vieâm gaân gaáp coå tay quay hoaëc khoang gaân duoãi soá 1, beänh Bieán chöùng tröôùc moå nhaân ñöùt thöù phaùt gaân duoãi daøi ngoùn caùi. 4 ca bò cheøn eùp thaàn kinh giöõa tröôùc moå - Orbay vaø Fernandez 2002: coù 1 ca kích thích Ñaõ ñöôïc giaûi eùp trong luùc moå. gaân duoãi do oác quaù daøi. Keát quaû laàn thaêm khaùm cuoái cuøng, nhöõng beänh - Keating vaø cs: 2 beänh nhaân ñöùt gaân duoãi daøi nhaân naøy khoâng coøn trieäu chöùng. ngoùn caùi 8 – 10 tuaàn sau moå. Keating vaø cs coù 4 ca bò cheøn eùp thaàn kinh giöõa - Kamano vaø cs 2002: khoâng coù tröôøng hôïp naøo tröôùc moå vaø cuõng ñöôïc giaûi eùp trong luùc moå. toån thöông gaân duoãi Bieán chöùng sau moå Nhaän xeùt Nhieãm truøng: 0 ca Vieäc söû duïng neïp maët loøng cho loaïi gaõy di leäch ra Roái loaïn caûm giaùc thaàn kinh giöõa: 5 ca tröôùc hieám khi lieân quan ñeán nhöõng vaán ñeà cuûa gaân 230
Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 gaáp vì khoaûng caùch giöõa neïp vaø gaân roäng hôn vaø ñöôïc Ngay sau moå Laàn theo doõi cuoái ngaên caùch bôûi cô saáp vuoâng. cuøng Toát 19 ca 19 ca Vieäc söû duïng neïp maët loøng cho loaïi gaõy di leäch ra Khaù 4 ca 4 ca sau coù theå traùnh ñöôïc bieán chöùng ñeán gaân duoãi. Thaát baïi 2 ca 1 ca - Loûng leûo khôùp quay truï döôùi: 1 ca Khoâng coù söï khaùc bieät giöõa keát quaû Xquang ngay sau moå vaø laàn theo doõi cuoái cuøng Taäp vaät lyù trò lieäu Baûng 4: Keát quaû Xquang Gaõy di leäch ra tröôùc so vôùi Ñöôïc höôùng daãn vaø töï taäp taïi nhaø: 43 ca caùc taùc giaû khaùca1Aa1 Ñeán taäp taïi phoøng vaät lyù trò lieäu cuûa beänh Jupiter vaø Keating vaø Chuùng toâi vieän(trong 4 tuaàn ñaàu tieân sau moå): 18 ca. Fenandez cs Chæ soá khaùc bieät 0,04mm – Baûng 2: Keát quaû chöùc naêng theo caùch taäp vaät lyù trò xöông truï 0,87mm lieäu Goùc nghieâng truï 220 21,70 Ñöôïc höôùng daãn vaø töï Ñeán taäp taïi phoøng vaät lyù trò Goùc nghieâng loøng 90 7,9 0 7,90 taäp taïi nhaø lieäu cuûa beänh vieän Keát quaû phuïc hoài giaûi phaãu 46 ca gaõy di leäch maët Raát toát 14 8 loøng khoâng khaùc caùc taùc giaû khaùc. Toát 21 7 Khaù 8 3 Gaõy di leäch ra sau Khoâng coù söï khaùc bieät giöõa ñòa ñieåm taäp vaät lyù trò Baûng 5: Keát quaû Xquang Gaõy di leäch ra sau lieäu vaø keát quaû chöùc naêng(p > 0,50; test χ2 coù hieäu Ngay sau moå Laàn theo doõi cuoái chænh Yates). cuøng Chæ soá khaùc bieät xöông – 0, 6mm – 0, 6mm Vai troø taäp vaät lyù trò lieäu truï Goùc nghieâng truï 21,60 22,60 Coù 3 ca keát quaû X quang raát toát nhöng keát quaû Goùc nghieâng loøng 3,1 (5 ca< 00 0 2,3305 ca< 00 chöùc naêng chæ laø khaù Raát toát 2 ca 2 ca Caû 3 ca naøy sau moå sôï taäp cöû ñoäng coå tay nhieàu Toát 9 ca 9 ca Khaù 9 ca 9 ca seõ gaõy xöông laïi neân khoâng taäp VLTL tích cöïc, keát Thaát baïi 0 ca 0 ca quaû chöùc naêng cuoái cuøng chæ laø khaù Khoâng coù söï khaùc bieät giöõa keát quaû Xquang ngay sau Nhaän xeùt moå vaø laàn theo doõi cuoái cuøng Qua 3 ca treân cho thaáy vai troø cuûa taäp VLTL ñoái Baûng 6: Keát quaû Xquang Gaõy di leäch ra sau so vôùi caùc vôùi gaõy ÑDXQ raát quan troïng: duø coù hoài phuïc giaûi taùc giaû khaùc phaãu toát maø khoâng taäp VLTL tích cöïc thì keát quaû Kamano vaø Orbay vaø Chuùng toâi chöùc naêng cuõng khoâng toát. cs 2002 Fernandez 2002 Caùc taùc giaû nöôùc ngoaøi thöôøng khoâng ñeà caäp vai Goùc nghieâng 90 50 2,330 loøng coù 5 ca < 00 (töø troø cuûa taäp VLTL ñoái vôùi gaõy ÑDXQ. –10 ñeán – 60) Keát quaû Xquang Neïp chöõ T 3,5 cuûa AO ban ñaàu ñöôïc cheá taïo ñeå Gaõy di leäch ra tröôùc ñieàu trò cho loaïi gaõy di leäch ra tröôùc, chuùng toâi söû Baûng3: Keát quaû Xquang Gaõy di leäch ra tröôùc duïng loaïi neïp naøy ñeå keát hôïp xöông maët loøng cho gaõy Ngay sau moå Laàn theo doõi cuoái ñaàu döôùi xöông quay di leäch maët löng coù keát quaû hoài cuøng phuïc goùc nghieâng loøng ÑDXQ khoâng toát. Chæ soá khaùc bieät xöông truï – 0,96mm – 0,87mm 40 ca gaõy phaïm khôùp di leäch ra tröôùc Goùc nghieâng truï 21,50 21,70 Goùc nghieâng loøng 8,5 (3 ca < 0 ) 7,9 (3 ca < 00) 0 0 0 Chuùng toâi döïa treân phim X quang quy öôùc thaúng, Raát toát 21 ca 22 ca nghieâng ñeå ñaùnh giaù söï caáp keânh maët khôùp nhö 231
Jupiter vaø Fernandez 1996. Gaõy di leäch ra sau Baûng 7: Söï caáp keânh maët khôùp so vôùi caùc taùc giaû khaùc Baûng 10: Keát quaû chöùc naêng gaõy di leäch ra sau theo Jupiter vaø Fernandez 1996 Chuùng toâi Gartland vaø Werley hoài phuïc maët 35 ca (71,5%) 33 ca (82,5%) Kamano vaø cs Orbay - Chuùng toâi khôùp 2002 Fernandez 2002 caáp keânh 1mm 10 ca (20,5%) 6 ca (15%) Raát toát vaø Toát 97% 100% 86,7% caáp keânh 2mm 4 ca (8%) 1 ca (2,5%) Khaù 3% 0% 13,3% Xaáu 0% 0% 0% CT Scanner ño ñöôïc söï caáp keânh maët khôùp chính xaùc hôn. Nhaän xeùt Chuùng toâi khoâng ñuû ñieàu kieän ñeå chuïp CT cho taát Theo thang ñieåm Garland vaø Werley, chuùng toâi coù caû beänh nhaân keát quaû raát toát vaø toát thaáp hôn Keát quaû chöùc naêng Keát quaû chöùc naêng theo tuoåi: Gaõy di leäch ra tröôùc Baûng 11: Keát quaû chöùc naêng theo tuoåi 17 – 30 tuoåi 31 – 40 tuoåi 41– 50 tuoåi Baûng 8: Keát quaû chöùc naêng gaõy di leäch ra tröôùc theo Raát toát 13 7 2 Gartland vaø Werley Toát 12 6 10 Jupiter vaø Chuùng toâi (40 ca gaõy Khaù 6 3 2 Fernandez 1996 phaïm khôùp) Khoâng coù söï khaùc bieät giöõa tuoåi vaø keát quaû chöùc Raát toát vaø Toát 83,7% 97,5% Khaù 16,3% 2,5% naêng(p > 0,05; test χ2 coù hieäu chænh Yates). Xaáu 0% 0% Keating vaø cs, Jupiter vaø Fernandez cuõng keát luaän Nhaän xeùt nhö vaäy. Theo thang ñieåm Garland vaø Werley, chuùng toâi coù Keát quaû chöùc naêng theo phaân loaïi gaõy keát quaû raát toát vaø toát cao hôn (p < 0,05, pheùp kieåm theo AO χ2) Baûng 12: Keát quaû chöùc naêng theo phaân loaïi gaõy theo Baûng 9: Keát quaû chöùc naêng gaõy di leäch ra tröôùc theo AO Green vaø O’Brien ñöôïc Cooney vaø cs caûi tieán: A3 B3 C1 Jupiter vaø Fernandez 1996 Chuùng toâi (40 ca Raát toát 9 13 0 gaõy phaïm khôùp Toát 4 14 10 Raát toát vaø Toát 83,7% 80% Khaù 0 7 4 Khaù 10,2% 20% _ Loaïi A3 coù keát quaû chöùc naêng toát hôn loaïi B3 (p Xaáu 6,1% 0% < 0,05, test χ2 coù hieäu chænh Yates). Nhaän xeùt _ Loaïi B3 coù keát quaû toát hôn loaïi C1(p < 0,02, Theo thang ñieåm Green vaø O’Brien ñöôïc caûi tieán test χ2 coù hieäu chænh Yates). bôûi Cooney vaø cs: keát quaû cuûa chuùng toâi töông ñöông Phaân loaïi AO coù giaù trò tieân löôïng chöùc naêng, vôùi Jupiter vaø Fernandez (p > 0,50, pheùp kieåm χ2) moät maãu lôùn hôn vôùi ñuû caùc phaân loaïi gaõy seõ giuùp khaúng ñònh keát luaän naøy. Phuø hôïp vôùi keát luaän cuûa Keating vaø cs. Keát quaû chöùc naêng theo keát quaû Xquang Coù 5/ 9 ca goùc nghieâng loøng < 00 coù keát quaû chöùc naêng khaù, trong khi chæ 3/ 52 ca goùc nghieâng loøng > 00 coù keát quaû chöùc naêng khaù. 232
Nghieân cöùu Y hoïc Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005 Söï hoài phuïc goùc nghieâng loøng coù yù nghóa tieân ñieàu trò seõ aûnh höôûng ñeán keát quaû chöùc naêng. löôïng toát hôn cho keát quaû chöùc naêng (p < 0,001, test TAØI LIEÄU THAM KHAÛO χ2 coù hieäu chænh Yates). Phuø hôïp vôùi keát kuaän cuûa 1 Nguyeãn Quang Long(1980), Gaõy ñaàu döôùi xöông quay, Keating vaø cs, Jupiter vaø Fernandez 1996 Kyõ thuaät ñieàu trò gaõy xöông (Bohler), taäp 2, NXB Y Hoïc, tr. 241 - 244. KEÁT LUAÄN 2 Nguyeãn Vaên Quang, Nguyeãn Thò Thu(1983), Vaät lyù trò lieäu trong gaõy ñaàu döôùi xöông quay, Taøi lieäu chaán Ñieàu trò gaõy ñaàu döôùi xöông quay coù nhieàu thöông chænh hình soá 8, ÑHYD – TP. HCM, tr. 56 - phöông phaùp. Qua 61 ca gaõy ñaàu döôùi xöông quay ôû 72. 3 Nguyeãn Troïng Tín(1993), Nhaän xeùt böôùc ñaàu phöông ngöôøi treû ñieàu trò keát hôïp xöông baèng neïp oác chöõ T phaùp gaêm kim qua khe gaõy trong ñieàu trò gaõy ñaàu döôùi 3.5 cuûa AO chuùng toâi ruùt ra nhaän xeùt sau: xöông quay theo Kapandji, Luaän vaên toát nghieäp Baùc só noäi truù chuyeân khoa CTCH, tr. 9 - 10. Phöông phaùp keát hôïp xöông baèng neïp oác chöõ T 4 Fitousi F, Chow SP(1997), Treatment of displaced 3.5 cuûa AO laø phöông phaùp khaù ñôn giaûn vaø thích hôïp intra-articular fractures of the distal end of the radius, ñeå ñieàu trò gaõy di leäch ra tröôùc (maët loøng) phaïm khôùp Journal of Bone Joint Surgery, 79A, pp.1303-1312. 5 Gong XY, et al(2003), Selection of dorsal or volar hoaëc khoâng phaïm khôùp loaïi A, B3, C1 (theo AO) maø internal fixation for unstable distal radius fractures, ñieàu trò baûo toàn thaát baïi. Mang laïi keát quaû hoài phuïc Zhonghua Wai Ke za Zhi, 41(6), pp.436-440. 6 Gong XY, et al(2002), Using unstable fractures of the giaûi phaãu raát toát vaø toát: 89,1% vaø daãn ñeán keát quaû distal end of the radius: open reduction and internal chöùc naêng raát toát vaø toát: 82,6%, ít bieán chöùng. fixation with T-type plate, Zhonghua Wai Ke za Zhi, 40(2), pp.120-123. Vôùi soá löôïng ca coøn ít nhöng keát quaû böôùc 7 Jupiter JB(1991), Current concepts review fractures of ñaàu cho thaáy neïp oác chöõ T 3.5 cuûa AO keát hôïp the distal end of the radius, Journal of Bone and Join Surgery, 73-A, pp.461-469. xöông maët loøng cho gaõy di leäch ra sau (maët löng) 8 Jurpiter JB, Fernandez DL,et al(1996), Operative treatment of volar intra-articular fractures of the loaïi A, C1 cho thaáy keát quaû hoài phuïc chöùc naêng distal end of the radius, Journal of Bone and Joint raát toát vaø toát:80%, maø traùnh ñöôïc caùc bieán chöùng Surgery, 78 –A, pp. 1817 – 1828. 9 Jupiter JB(1999), Plate Fixation of Fractures of the ñeán gaân duoãi nhö laø: dính gaân, vieâm, ñöùt gaân do Distal Aspect of the Radius: Relative Indications, coï moøn neáu ñaët neïp maët löng. Journal of Orthopaedic Trauma, 13(8), pp.559-569. 10 Kamano M,et al(2002), Palmar plating for dorsally Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán keát quaû chöùc displaced fractures of the distal radius, Clinical Orthopaedics, 397, pp.403-408. naêng: 11 Keating JF,et al(1994), Internal fixation of volar- Keát hôïp xöông baèng neïp oác beänh nhaân coù displaced distal radial fractures, Journal of Bone and Joint Surgery, 76 –B, pp.401 – 405. theå taäp vaät lyù trò lieäu sôùm. Ñieàu naøy raát quan 12 Knirk JL, Jupiter JB(1986), Intra- articular fractures troïng vì beänh nhaân gaõy ñaàu döôùi xöông quay of the distal end of the rading in young adults, Journal of Bone Joint Surgery, 68A, pp.647 – 659. ñöôïc ñieàu trò hoài phuïc giaûi phaãu toát maø khoâng 13 Mueller ME, Nazarian S, Koch P, Schatzker J(1990), The Comprehensive Classification of Fractures of Long taäp vaät lyù trò lieäu sôùm vaø tích cöïc thì keát quaû chöùc Bones, New York, Springer-Verlag, pp.54-63. naêng cuõng khoâng toát. 14 Muller M.E, Alloer M., Scheider R, Willenegger H(1991), Screws and plates and their application, Söï hoài phuïc goùc nghieâng loøng bình thöôøng Manual of internal fixation, pp. 179 – 199, pp. 210 – cuûa ñaàu döôùi xöông quay lieân quan coù yù nghóa 217. 15 Orbay JL, Fernandez DL (2002), Volar fixation for ñeán keát quaû chöùc naêng. dorsally displaced fractures of the distal radius: A preliminary report, Journal of Hand Surgery, 27A, Phaân loaïi AO coù yù nghóa tieân löôïng keát quaû pp.205-215. chöùc naêng, moät maãu lôùn hôn coù ñuû caùc phaân loaïi 16 Zabinski JS and Weiland JA (1999), Fractures of the distal radius, Clinical Orthopaerdics, pp.3 – 16. gaõy giuùp khaúng ñònh keát luaän naøy. Toån thöông khôùp quay truï döôùi neáu khoâng 233