Định lý điểm bất động trong không gian kiểu metric
lượt xem 2
download
Bài báo này giới thiệu hai định lý điểm bất động trong không gian kiểu metric là các mở rộng của nguyên lý cổ điểm, nguyên lý ánh xạ co Banach bằng cách thay hằng số co r thuộc [0,1) trong định lý điểm bất động Banach bằng hằng số co tổng quát hơn và các ví dụ.
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Định lý điểm bất động trong không gian kiểu metric
- ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP QUẢNG NINH Định lý điểm bất động trong không gian kiểu metric Đoàn Trọng Hiếu 1 Khoa KHCB, Trường Đại học Công nghiệp Quảng Ninh * Email: hieupci@gmail.com Mobile: 0912548009 Tóm tắt Từ khóa: Bài báo này giới thiệu hai định lý điểm bất động trong không gian kiểu metric là các mở rộng của nguyên lý cổ điểm, nguyên lý ánh Ánh xạ co; Đầy đủ; Điểm bất động; xạ co Banach bằng cách thay hằng số co r0,1 trong định lý điểm Kiểu metric; bất động Banach bằng hằng số co tổng quát hơn và các ví dụ. 1. GIỚI THIỆU (3) dx,y k dx,z+dz,y với mọi Năm 1922 nhà toán học Banach Stefan đã x,y,zX và hằng số k 0. Khi đó, bộ ba đặt nền móng cho lý thuyết điểm bất động bằng nguyên lý nổi tiếng: ”Nguyên lý ánh xạ co X,d,k là một không gian kiểu metric. Banach’’ như sau. Cho T:MM là một ánh xạ Định nghĩa 2.1.2[1]. Giả sử X,d,k là một trên M nếu dTx,Ty q.dx,y với không gian kiểu, x n là một dãy các phần tử của q 1,x,yM và M là không gian metric đầy đủ, thì X. Khi đó, ta nói rằng (1’) T có một điểm bất động duy nhất xM, (1) x n là hội tụ dến xX nếu (2’) limT x x, n limdx n ,x 0. n n n (3’) d T x,x q 1q dx,Tx,xM. n 1 (2) x n là dãy Cauchy nếu Tiếp theo đó, xuất hiện nhiều hướng nghiên lim dx n ,x m 0. n,m cứu để mở rộng Định lý điểm bất động trên các không gian có cấu trúc tương tự không gian (3) X,d,k là đầy đủ nếu mọi dãy Cauchy metric. Đặc biệt, năm 1993 [1] và 1998 [2] các phần tử của X đều hội tụ trong nó. Czerwik đã đưa ra khái niệm không gian kiểu metric. Trong bài báo này tác giả đưa ra và chứng 2.2 Các định lý minh Định lý điểm bất động trong không gian Định lý 2.2.1 Cho X,d,k là một không gian kiểu metric là một mở rộng của Định lý điểm bất động của Banach. kiểu metric đầy đủ và T là ánh xạ đơn trị từ X vào chính nó. Giả sử tồn tại 0 sao cho 2. NỘI DUNG dx,Ty dTx,y dx,y dTx,Ty dx,y , 2.1. Không gian kiểu metric và tính chất k 1dx,Tx kdy,Ty Định nghĩa 2.1.1[1]. Cho X là một tập khác rỗng. với mọi x, y X. Khi đó Ánh xạ d:XX 0, được gọi là một kiểu (1) T có ít nhất một điểm bất động x X; metric trên X nếu (1) dx,y 0 khi và chỉ khi x y,x, yX; n (2) Với mọi xX, thì dãy T x hội tụ đến điểm bất động. (2) dx,y dy,x với mọi x,yX; (3) Nếu x ,y X là hai điểm bất động khác nhau thì 179 * HNKHCN Lần VI tháng 05/2020
- ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP QUẢNG NINH limdn 0. d x ,y 3 n Mặt khác, với mọi n,p , n,p1. Ta có Chứng minh: Lấy x0 X tùy ý. Xây dựng dx n ,x np kdx n ,x n1 k 2dx n1 ,x n2 dãy x n sao cho x n1 Tx n với mọi n 0. Đặt k pd x np1 ,x np dn dx n ,x n1 với mọi n 0. Khi đó kdn k 2dn1 k p dnp1 0 dn d x n ,x n1 dTx n1 ,Tx n k n n1 1d0 k 2 n1 n 1d0 d x n1 ,Tx n dTx n1 ,x n dx n1 ,x n d x n1 ,x n k p np1 np2 1d0 k 1d x n1 ,Tx n1 kdx n ,Tx n d x n1 ,x n1 dx n1 ,x n k k 2 n1 k p np1 np2 n1 n n1 1d0 d x n1 ,x n k k 2 k n n1 1d0 0, n . p k 1d x n1 ,x n kdx n ,x n1 k 1d x n1 ,x n kdx n ,x n1 d x n1 ,x n Điều đó cho thấy k 1d x n1 ,x n kdx n ,x n1 k 1dn1 kdn limdx n ,x np 0 với mọi p1. dn1 , n 1. n k 1dn1 kdn Do đó x n là một dãy Cauchy trong X. Vì X là không gian đầy đủ nên tồn tại phần tử x X sao Đặt cho x n hội tụ về x . Ta chứng minh rằng x là n k 1dn1 kdn , n 1. một điểm bất động của T. Thật vậy k 1dn1 kdn d x n1 ,Tx d Tx n ,Tx Thế thì d x ,Tx dTx ,x d x n ,x n n d x n ,x 0n 1 và dn ndn1 , n , n 1 k 1d x n ,Tx n kd x ,Tx suy ra d x n ,Tx d x n1 ,x d x n ,x d x n ,x dn dn1 , n , n 1. k 1d x n ,x n1 kd x ,Tx Ta có k 1d x n ,x kd x ,Tx d x n1 ,x dn dn1 kdn k 1dn1 kdn1 k 1dn d x n ,x . k 1d x n ,x n1 kd x ,Tx 1 1 k 1dn1 kdn k 1dn kdn1 Cho n ta thu được k 1dn1 kdn k 1dn kdn1 limx n1 Tx . n k 1dn1 kdn k 1dn kdn1 Do đó Tx * x , hay x là một điểm bất động 1 1 của T. Nếu y x cũng là một điểm bất động . n n1 của T thì Các bất đẳng thức trên chứng tỏ d x * ,y * dTx ,Ty n1 n , n , n 1. d x ,Ty dTx ,y dx ,y Vì thế d x ,y k 1d x ,Tx kdy ,Ty nn1 1 1n 0, n . Nghĩa là 3d2 x ,y limn n1 ...1 0, n Suy ra suy ra * HNKHCN Lần VI tháng 05/2020 180
- ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP QUẢNG NINH d0,0 d1,1=d2,2=0, d x* ,y * . 3 1 d0,1= d1,0 , Ví dụ 2.2.2 Cho X 0,1,2 và d:XX 0, 2 được định nghĩa bởi d0,2 d2,0 1, d0,0 d1,1=d2,2=0, d1,2 d2,1 2. d0,1= d1,0 1, 4 Khi đó X,d,k là một không gian kiểu d0,2 d2,0 2, 3 d1,2 d2,1 4. metric đầy đủ. Ánh xạ T:X X định nghĩa bởi Khi đó X,d,k 4 là một không gian kiểu T00, T11, T2=2. metric đầy đủ. Với 1, ta có Ánh xạ T:X X định nghĩa bởi T00, T11, T2=0. d0,T1dT0,1d0,1 3 , 4 4 2 Với 3, ta có 3 1d0,T0 3 d1,T11 1 dT0,T1 d1,T2dT1,2d1,2 d0,T1dT0,1d0,1 6, d0,1 4 4 5d0,T0 4d1,T13 3 1d1,T1 3 d2,T21 =1, d0,T2dT0,2d0,2 và 3. 1 dT1,T2 4 4 3 1d0,T0 3 d2,T21 d1,T2 dT1,2 d1,2 d1,2 Do đó Mx,y 1 với mọi x yX. Mặt khác, ta 5H1,T1 4d2,T2 3 có 36 = . 1 3 11 dT0,T1 M0,1d0,1 , 2 4 Do đó, T thỏa mãn các điều kiện của Định lý 2.2.1. Rõ ràng T có hai điểm bất động khác nhau 2dT1,T2 M1,2d1,2 12, là 0,1 và d0,1 1 1 1dT0,T2 M0,2d0,2 3. 3 Chú ý 2.2.3 Trong Định lý 2.2.1 biểu thức Vì vậy, T thỏa mãn các điều kiện của Định lý 2.2.1 với 1. Rõ ràng T có ba điểm bất động dx,Ty dTx,y dx,y Mx,y : khác nhau là 0,1,2 và k 1dx,Txkdy,Ty 1 có giá trị lớn hơn 1 hoặc nhỏ hơn 1. Trong Ví dụ d x ,y , x * y X. 3 3 2.2.2 ta có Mx,y 1 với mọi x,yX. Ví dụ sau Định lý 2.2.5 Cho X,d,k là một không gian đây ta xét Mx,y 1 với mọi x yX. kiểu metric đầy đủ và T là ánh xạ đơn trị từ X Ví dụ 2.2.4 Cho X 0,1,2 và d:XX 0, vào chính nó. Giả sử tồn tại 0 sao cho được định nghĩa bởi dTx,Ty Mx,y dx,y , ở đây 181 * HNKHCN Lần VI tháng 05/2020
- ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP QUẢNG NINH dx,Ty dTx,y dx,Tx dy,Ty dx,y Thế thì Mx,y k 2dx,Tx k 1dy,Ty 0n 1 và dn ndn1 , n , n 1. với mọi x, y X. Khi đó Chứng minh tương tự Định lý 2.2.1, ta có kết luận của định lý. (1) T có ít nhất một điểm bất động x X; KẾT QUẢ (2) Với mọi xX, thì dãy Tn x hội tụ đến Bài báo này đã mở rộng nguyên lý ánh xạ co điểm bất động. Banach bằng hai định lý điểm bất động trong không gian kiểu metric đầy đủ bằng cách thay (3) Nếu x ,y X là hai điểm bất động điều kiện co bằng điều kiện co tổng quát hơn. khác nhau thì 3. KẾT LUẬN d x ,y 3 Không gian kiểu metric là không gian suy rộng và là không gian tổng quát hóa của không Chứng minh. Lấy x0 X tùy ý. Xây dựng gian metric thông thường, nghĩa là mọi metric thông thường là kiểu metric nhưng có những dãy x n sao cho x n1 Tx n với mọi n 0. Đặt không gian kiểu metric không là metric thông dn dx n ,x n1 với mọi n 0. Khi đó, ta có thường. Bài báo này, đã đưa ra và chứng minh hai Định lý điểm bất động là các mở rộng của dn dTx n1 ,Tx n Định lý điểm bất động Banach. k 2d x n1 ,x n k 1dx n ,x n1 d x n1 ,x n TÀI LIỆU THAM KHẢO k 2d x n1 ,x n k 1dx n ,x n1 [1] S. Czerwik, “ Contraction mappings in b- k 2dn1 k 1dn metric spaces”, Acta Math. Inform. Univ. dn1 , n 1. k 2dn1 k 1dn Ostraviensis. 1 (1993), 5-11. [2] S. Czerwik, “Nonlinear set-valued contraction mappings in b-metric spaces”,Atti Semin. Math. k 2dn1 k 1dn , n 1. Fis. Univ. Modena. 46 (1998), 263-276. Đặt n k 2dn1 k 1dn * HNKHCN Lần VI tháng 05/2020 182
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
Chuyên đề " Định lý biến thiên động năng "
21 p | 452 | 68
-
Lý thuyết các hiện tượng tới hạn-Chương 3 (tt)
28 p | 94 | 8
-
Bài giảng Công thức Stokes tổng quát
56 p | 245 | 7
-
Một số ứng dụng của nguyên lý ánh xạ co trong không gian metric
8 p | 75 | 6
-
Đề cương chi tiết học phần Vật lý đại cương
14 p | 58 | 5
-
Định lý điểm bất động cho ánh xạ co phi tuyến suy rộng trong không gian S-mêtric
8 p | 87 | 4
-
Một số định lý điểm bất động trong không gian Cauchy yếu
7 p | 73 | 3
-
Định lý điểm bất động trong không gian metric nón hình hộp chữ nhật
6 p | 43 | 3
-
Nghiệm mạnh của phương trình vi tích phân với đối số lệch
11 p | 53 | 3
-
Định lý điểm bất động cho ánh xạ co suy rộng trong không gian S-mêtric nón
14 p | 20 | 3
-
Điểm bất động chung của các ánh xạ co nhờ hàm C lớp với tính chất (E.A) trong không gian b-mêtric
12 p | 37 | 2
-
Định lý ánh xạ co Banach và sự hội tụ của nghiệm của phương trình sai phân dạng f (x n + k ) - xn = r(n)
5 p | 65 | 2
-
Định lý điểm bất động chung cho các ánh xạ tương thích yếu trong không gian Cone Metric
7 p | 19 | 2
-
Đề cương chi tiết học phần: Vật lý đại cương - ĐH Kinh tế-Kỹ thuật Công nghiệp
15 p | 46 | 2
-
Sự tồn tại nghiệm cho bài toán tựa cân bằng vectơ
10 p | 89 | 2
-
Định lý điểm bất động trong không gian metric nón và ứng dụng
7 p | 27 | 2
-
Điểm bất động trong không gian kiểu Metric
5 p | 15 | 2
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn