
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI
KHOA CƠ KHÍ
BỘ MÔN CƠ KHÍ Ô TÔ
------ ------
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
Tên đề tài: Khảo sát ngưỡng ổn định lật ngang của
ô tô chở chất lỏng
Sinh viên thực hiện: Phan Ngọc Diện
Chuyên ngành: Cơ khí ô tô
Lớp: Kỹ Thuật Ô Tô 1 Khóa:60
Hệ: Chính quy
Người hướng dẫn: PGS.TS Trần Văn Như
Th.S Nguyễn Xuân Ngọc – ĐH
Công Nghiệp Hồ Chí Minh
TP. Hồ Chí Minh, tháng 01, năm 2024

LỜI CẢM ƠN
Trong thời giam làm đồ án tốt nghiệp, em đã nhận được nhiều sự
giúp đỡ, đóng góp ý kiến và chỉ bảo nhiệt tình của thầy, cô và bạn
bè.
Em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến thầy – PGS.TS Trần văn Như,
giảng viên bộ môn Cơ Khí Ô Tô trường Đại học Giao Thông Vận Tải và
thầy – Th.S Nguyễn Xuân Ngọc giảng viên trường Đại Học Công
Nghiệp Hồ Chí Minh đã tận tình trong suốt quá trình làm đồ án tốt
nghiệp.
Em cũng xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo trong trường Đại
học Giao Thông Vận Tải và Phân Hiệu trường Đại học Giao Thông
Vận Tải nói chung, các thầy, cô trong Khoa Cơ khí nói riêng đã dạy
dỗ cho em kiến thức về các môn đại cương cũng như các môn
chuyên ngành, giúp em có được cơ sở lý thuyết vững vàng và tạo
điều kiện giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập.
Cuối cùng em xin chân thành cảm ơn gia đình và bạn bè luôn tạo
điều kiện, quan tâm, giúp đỡ, động viên em trong suốt quá trình làm
đồ án tốt nghiệp.
TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng 01 năm
2024
Sinh viên thực hiện
Phan Ngọc Diện
i

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN...................................................................................
MỤC LỤC.......................................................................................
DANH MỤC HÌNH ẢNH................................................................
DANH MỤC BẢNG BIỂU..............................................................
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU..........................................................
PHẦN MỞ ĐẦU.............................................................................
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ Ô TÔ CHỞ CHẤT LỎNG..............
1.1. Tổng quan về ô tô chở chất lỏng......................................................
1.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến độ ổn định lật ngang cua ô tô
chở chất lỏng..............................................................................................................
1.2.1 Các yếu tố kết cấu của xe chở chất lỏng.....................................
1.2.2 Các yếu tố hình học của đường ô tô..............................................
1.2.3 Yếu tố thời tiết.......................................................................................
1.3 Các thống số đánh giá ổn định lật ngang của ô tô......................
1.3.1 Hệ số ổn định tĩnh (SSF – Static Stability Factor)......................
1.3.2 Ngưỡng lật ngang tĩnh(SRT).............................................................
1.3.3 Năng lượng dự trữ chống lật..........................................................
1.3.4 Hệ số phân bố tải trọng (Load Transfer Ratio).........................
1.3.5 Lực ngang riêng giới hạn ( gh ).....................................................
1.4 Các nghiên cứu trong nước và ngoài nước...................................
1.5 Đối tượng, mục tiêu, phạm vi và phương pháp nghiên cứu
.......................................................................................................................................
1.5.1 Đối tượng nghiên cứu.......................................................................
1.5.2 Mục tiêu nghiên cứu..........................................................................
1.5.3 Phạm vi nghiên cứu...........................................................................
1.5.4 Phương pháp nghiên cứu.................................................................
ii

1.6 Kết luận chương.....................................................................................
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT.................................................18
2.1 Cơ sở lý thuyết xây dựng mô hình...................................................
2.2.1 Các giả thiết xây dựng mô hình....................................................
2.2.2. Xây dựng mô hình ổn đinh lật ngang động cảu ô tô trên
một trục khi chưa có chất lỏng.................................................................
2.2.3. Xây dựng mô hình ổn định lật ngang động của ô tô trên
một trục khi có chất lỏng............................................................................
2.3 Xác đinh các thông số ổn định lật ngang của ô tô trên một
trục.....................................................................................................................
2.4 Kết luận chương.....................................................................................
CHƯƠNG 3: KHẢO SÁT VÀ PHÂN TÍCH KẾT QUẢ...................42
3.1. Xây dựng mô hình mô phỏng trên phần mềm matlab/
simulink.............................................................................................................
3.1.1. Khái quát chung về MATLAB.........................................................
3.1.2 Giới thiệu về Simulink.......................................................................
3.1.3. Mô hình mô phỏng ổn định lật ngang của ô tô trên phần
mềm Matlab/Simulink..................................................................................
3.2 Đối tượng, mục tiêu và các trường hợp khảo sát.......................
3.2.1 Đối tượng khảo sát............................................................................
3.2.2 Mục tiêu khảo sát và các trường hợp khảo sát......................
3.3 Mô phỏng đọng lực học ổn định lật ngang của ô tô chữa
cháy....................................................................................................................
CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.....................................57
1. Kết luận........................................................................................................
2. Kiến nghị......................................................................................................
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................58
iii

DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 1.1: Hệ thống treo nhíp sau của xe xitec.......................................................4
Hình 1.2: Thanh cân bằng trên trục trước (a) và trục sau (b).................................6
Hình 1.3: Sơ đồ ổn định ngang của ô tô................................................................7
Hình 1.4: Quan hệ giữa SSF và xác suất xảy ra tai nạn lật xe...............................8
Hình 1.5: Sơ đồ bàn thử lật ngang.........................................................................8
Hình 1.6: Một số thiết bị bàn thử lật nghiêng trên thế giới....................................9
Hình 1.7C: Mô hình lật ngang của một vật...........................................................10
Hình 1.8: Đồ thị dấu hiệu lật ngang theo góc lắc ngang......................................12
Hình 1.9: Đồ thị khảo sát độ ổn định lật ngang...................................................13
Hình 1.10: Tỷ số truyền tải (LTR) khi xe quay vòng ổn định..............................14
Hình 1.11: Tỷ số truyên (LTR) và góc nghiêng hệ thống treo của xe bồn chở chất
lỏng khi chuyển làn.............................................................................................14
Hình 1.12: Biểu đồ của các xe khảo sát khi xe ở trang thái 80% tải quay vòng ổn
định.....................................................................................................................15
Hình 2.1: Mô hình động lực học dao động lắc ngang của ô tô trên một trục khi
chưa có chất lỏng trong xitec..............................................................................20
Hình 2.2: Sơ đồ hóa mô hình động lực học dao động lắc ngang của ô tô trên trục
khi chưa có chất lỏng trong xitec........................................................................22
Hình 2.3: Sơ đồ kết cấu của xitec khi có chất lỏng..............................................26
Hình 2.4: Sơ đồ xác định trọng tâm hình quạt.....................................................27
Hinh 2.5: Sơ đồ xác định dF................................................................................28
Hình 2.6: Sự phụ thuộc giữa khối lượng chất lỏng vào chiều cao mực chất lỏng
trong xitec...........................................................................................................30
Hình 2.7: Sự phụ thuộc giữa khoảng cách l vào chiều cao mực chất lỏng trong
xitec.....................................................................................................................31
Hình 2.8: Hệ dao động gồm khối lượng – lò xo – giảm chấn..............................32
Hình 2.9: Sơ đồ chuyển động của chất lỏng được thay thế bằng chuyển động của
con lắc đơn trong xi téc hình tròn........................................................................32
iv