§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

Lêi nãi ®Çu

B¶n ®å cã mét vai trß rÊt quan träng trong nghiªn cøu khoa häc vµ

®­îc sö dông réng r·i trong c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n vµ quèc phßng. Nã lµ

tµi liÖu c¬ b¶n kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong ngµnh kinh tÕ quèc d©n, trong lÜnh

vùc khoa häc kü thuËt. Nã võa lµ c¬ së võa lµ c«ng cô vµ kÕt qu¶ trong thiÕt

kÕ, quy ho¹ch toµn bé nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc.

Trong giai ®o¹n hiÖn nay, viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc c«ng nghiÖp ho¸ -

hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc cña §¶ng ta ®Ò ra ngµy cµng ®Èy m¹nh trªn ph¹m vi

toµn quèc. B¶n ®å ®Þa h×nh lµ tµi liÖu cÇn cã tr­íc tiªn vµ cÇn thiÕt, nhÊt lµ t¹i

c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm, c¸c khu c«ng nghiÖp ®Çu mèi thuû lîi, thuû ®iÖn

®Ó kh¶o s¸t, thiÕt kÕ quy ho¹ch sö dông ®Êt. V× vËy c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å

míi lµ c«ng viÖc mang tÝnh cÊp b¸ch hiÖn nay.

§Ó thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh ng­êi ta cã thÓ sö dông nhiÒu ph­¬ng

ph¸p kh¸c nhau, tuy nhiªn phæ biÕn nhÊt hiÖn nay vÉn lµ ph­¬ng ph¸p thµnh

lËp b¶n ®å b»ng ¶nh hµng kh«ng. Trong quy tr×nh c«ng nghÖ cña ph­¬ng

ph¸p nµy th× c«ng t¸c ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ lµ mét c«ng ®o¹n quan träng.

HiÓu ®­îc tÇm quan träng vµ cÊp thiÕt cña viÖc thµnh lËp b¶n ®å ®Þa

h×nh hiÖn nay, ®­îc sù ®ång ý cña Bé m«n Tr¾c ®Þa ¶nh - Khoa Tr¾c ®Þa -

Tr­êng §¹i häc Má - §Þa ChÊt, em ®· chän thùc hiÖn ®Ò tµi tèt nghiÖp:

"C«ng t¸c ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ ¶nh hµng kh«ng phôc vô thµnh lËp b¶n

®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10000 "

Môc ®Ých: NhËn xÐt ®¸nh gi¸ vÞ trÝ, nhiÖm vô vµ tÇm quan träng cña

c«ng t¸c ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ trong quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa

h×nh b»ng ¶nh hµng kh«ng; kh¸i qu¸t ho¸ ®­îc c«ng t¸c ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ ®Þa

h×nh. Tõ ®ã x¸c ®Þnh néi dung, ph¬ng ¸n kinh tÕ, kü thuËt tèi ­u phï hîp víi

®iÒu kiÖn thùc tiÔn nh»m thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10000.

Yªu cÇu: Kh¶o s¸t, thiÕt kÕ vµ ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ trong phßng còng nh­

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

1

ngoµi trêi ®Ó thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10000.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

Néi dung ®å ¸n gåm 3 ch­¬ng:

Ch­¬ng I: Kh¸i qu¸t vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh vµ c¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp

b¶n ®å ®Þa h×nh.

Ch­¬ng II: C«ng t¸c ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ .

Ch­¬ng III: Thùc nghiÖm.

Qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi em ®· ®­îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña thÇy

gi¸o GS- TS KH Phan V¨n Léc cïng toµn thÓ c¸c thÇy c« trong bé m«n Tr¾c

§Þa ¶nh vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp kÕt hîp víi sù cè g¾ng cña b¶n th©n ®Õn nay

em ®· hoµn thµnh b¶n ®å ¸n nµy, nh­ng do thêi gian thùc hiÖn ®Ò tµi cßn h¹n

hÑp vµ tr×nh ®é b¶n th©n cßn h¹n chÕ nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt.

V× vËy em rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ®ãng gãp quý b¸u tõ phÝa c¸c thÇy c«

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

2

gi¸o trong bé m«n vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®Ó ®Ò tµi ®­îc trän vÑn h¬n.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

Ch­¬ng I.

Kh¸i qu¸t b¶n ®å ®Þa h×nh vµ

c¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh

1.1. Kh¸i qu¸t Vµ môc ®Ých cña b¶n ®å ®Þa h×nh:

1.1.1 Kh¸i qu¸t vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh:

B¶n ®å ®Þa h×nh lµ lo¹i b¶n ®å thÓ hiÖn mét c¸ch cã chän läc c¸c ®èi

t­îng tù nhiªn vµ nh©n t¹o cã trªn mÆt ®Êt theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh. C¸c yÕu

tè néi dung c¬ b¶n cña b¶n ®å ®Þa h×nh ®­îc biÓu thÞ trªn b¶n ®å b»ng c¸c ký

hiÖu quy ­íc hiÖn hµnh.

Møc ®é chi tiÕt biÓu thÞ néi dung cña b¶n ®å phô thuéc vµo tû lÖ vµ

môc ®Ých sö dông cña b¶n ®å. C¸c yÕu tè quan träng cÇn chó ý khi sö dông

b¶n ®å ®Þa h×nh lµ néi dung, tû lÖ, l­íi chiÕu, thêi gian thµnh lËp hay hiÖn

chØnh.

C¸c b¶n ®å ®Þa h×nh ë nh÷ng d·y tû lÖ: 1: 500, 1: 1.000, 1: 2.000, 1:

5.000,

1: 10.000, 1: 25.000, 1: 50.000 vµ 1: 100.000 ®­îc gäi lµ hÖ thèng b¶n

®å ®Þa h×nh c¬ së. Trong ®ã nh÷ng b¶n ®å ë d·y tû lÖ: 1: 500, 1: 1.000, 1:

2.000, 1: 5.000 lµ hÖ thèng b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín, nh÷ng b¶n ®å ë d·y tû

lÖ: 1: 10.000, 1: 25.000 lµ hÖ thèng b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ trung b×nh, nh÷ng

b¶n ®å tû lÖ 1: 50.000 vµ 1: 100.000 lµ hÖ thèng b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ nhá.

1. 1. 2. Môc ®Ých sö dông vµ c¸c yªu cÇu cña b¶n ®å ®Þa h×nh.

B¶n ®å ®Þa h×nh (B§§H) ®­îc sö dông rÊt réng r·i trong nhiÒu ngµnh

nghÒ, nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau. C¸c tæ chøc kinh tÕ kh¸c nhau th× sö dông

B§§H ë gãc ®é kh¸c nhau. ë møc ®é chi tiÕt kh¸c nhau cña mçi lo¹i B§§H

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

3

sÏ ®¸p øng tõng nhu cÇu kh¸c nhau cho môc ®Ých sö dông.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

C¸c B§§H tû lÖ lín phôc vô trùc tiÕp cho c¸c c«ng t¸c quy ho¹ch vµ

thiÕt kÕ chi tiÕt, cô thÓ:

- C¸c b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 2.000 ®­îc dïng ®Ó thiÕt kÕ kü thuËt, thiÕt kÕ

chi tiÕt mÆt b»ng vµ chuyÓn thiÕt kÕ ra thùc ®Þa cho c¸c c«ng tr×nh c«ng

nghiÖp, d©n dông…, lËp b¶n vÏ thi c«ng cho hÖ thèng t­íi tiªu b»ng thiÕt bÞ

ngÇm, thiÕt kÕ x©y dùng c¸c tuyÕn kªnh ®µo, c¸c tuyÕn ®­êng giao th«ng ë

nh÷ng vïng cã ®Þa h×nh vµ ®Þa chÊt phøc t¹p. B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 1.000, 1:

500 dïng ®Ó thiÕt kÕ chØ ®¹o thi c«ng c¸c c«ng tr×nh ë khu vùc ch­a x©y dùng

vµ ®Ó ®o vÏ hoµn c«ng c¸c c«ng tr×nh.

Yªu cÇu vÒ néi dung cña c¸c b¶n ®å ë d·y tû lÖ nµy ph¶i rÊt ®Çy ®ñ vµ

râ rµng, c¸c ®èi t­îng ®Þa vËt th­êng ®­îc biÓu thÞ theo tû lÖ vµ ®óng ký hiÖu

quy ­íc. §é chÝnh x¸c cña b¶n ®å rÊt cao.

- B¶n ®å ®Þa h×nh 1: 5.000 ®­îc dïng ®Ó thµnh lËp tæng b×nh ®å thµnh

phè, khu c«ng nghiÖp, quy ho¹ch mÆt b»ng cho khu vùc ch­a x©y dùng, thiÕt

kÕ c¸c c«ng tr×nh d¹ng th¼ng, lËp thiÕt kÕ kü thuËt cho hÖ thèng t­íi tiªu

trong khu vùc cã diÖn tÝch nhá, cã ®Þa h×nh phøc t¹p.

C¸c B§§H tû lÖ trung b×nh vµ nhá th­êng phôc vô cho c¸c c«ng t¸c

quy ho¹ch, thiÕt kÕ ë møc ®é réng h¬n.

- B¶n ®å ®Þa h×nh 1: 10.000 ®­îc sö dông réng r·i trong ph¸t triÓn kinh

tÕ còng nh­ trong qu©n sù.

+ VÒ mÆt kinh tÕ: Nã ®­îc dïng lµm quy ho¹ch ruéng ®Êt, ®iÒu tra thæ

nh­ìng, thiÕt kÕ hÖ thèng t­íi tiªu ë vïng t­¬ng ®èi b»ng ph¼ng, chän vÞ trÝ

®Ëp n­íc thiÕt kÕ s¬ bé hÖ thèng ®Çu mèi c«ng tr×nh, x¸c ®Þnh diÖn tÝch vµ

khèi l­îng hå chøa…, dïng ®Ó th¨m dß vµ quy ho¹ch tæng thÓ c¸c vïng

kho¸ng s¶n, tiÕn hµnh kh¶o s¸t thiÕt kÕ c¸c tuyÕn giao th«ng, dïng ®Ó quy

ho¹ch qu¶n lý c¸c lo¹i rõng, quy ho¹ch tæng thÓ viÖc x©y dùng thµnh phè, khu

c«ng nghiÖp.

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

4

+ VÒ mÆt qu©n sù:

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

Dïng ®Ó nghiªn cøu ®Þa h×nh, tæ chøc l­íi ho¶ lùc. ChØ huy qu©n ®éi

t¸c chiÕn ë vïng d©n c­ lín. ThiÕt kÕ vµ x©y dùng c¸c hÖ thèng phßng thñ,

x©y dùng s©n bay, c¸c c«ng tr×nh vµ môc tiªu qu©n sù kh¸c.

- B¶n ®å ®Þa h×nh 1: 25.000 ®­îc sö dông:

+ VÒ kinh tÕ: Sö dông kh¶o s¸t quy ho¹ch ph©n vïng kinh tÕ, quy

ho¹ch ruéng ®Êt trong ph¹m vi réng lín, nghiªn cøu ph©n bæ thæ nh­ìng vµ

c©y trång, thiÕt kÕ c¸c hå chøa n­íc, quy ho¹ch chung cho khu vùc th¨m dß

vïng má, dïng ®Ó chän lùa c¸c tuyÕn ®­êng s¾t, « t«, ®­êng thuû…

+ VÒ mÆt qu©n sù: Dïng cho nghiªn cøu nhËn ®Þnh t×nh h×nh, lËp kÕ

ho¹ch vµ chØ huy chiÕn ®Êu,®o nèi ®Þa h×nh, x¸c ®Þnh môc tiªu ph¸o kÝch,

thiÕt kÕ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh quèc phßng.

- C¸c b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 50.000, 1:100.000 ®­îc sö dông trong nhiÒu

ngµnh kinh tÕ quèc d©n, dïng trong c«ng t¸c kh¶o s¸t s¬ bé trong ph¹m vi

réng lín, trong quy ho¹ch l·nh thæ vµ tæ chøc c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm,

dïng nghiªn cø­ vÒ mÆt ®Þa chÊt, thuû v¨n cña mét vïng réng lín. B¶n ®å 1:

100000 cßn lµ c¬ së ®Þa lý ®Ó thµnh lËp c¸c b¶n ®å chuyªn ®Ò tû lÖ lín vµ

trung b×nh nh­ b¶n ®å ®Þa chÊt, b¶n ®å thæ nh­ìng.

Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña néi dung c¸c B§§H ë nh÷ng d·y tû lÖ nµy

lµ ph¶i thÓ hiÖn trung thùc, râ rµng, dÔ ®äc, cho phÐp ®Þnh h­íng nhanh

chãng ë thùc ®Þa, c¸c yÕu tè biÓu thÞ trªn b¶n ®å cÇn ph¶i ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c

®¹t yªu cÇu quy ®Þnh cña quy ph¹m ®o vÏ vµ ký hiÖu B§§H tû lÖ t­¬ng øng,

hiÖn hµnh. Møc ®é chi tiÕt cña néi dung b¶n ®å ph¶i phï hîp víi môc ®Ých sö

dông vµ ®Æc ®iÓm khu vùc.

1.2. c¬ së to¸n häc cña b¶n ®å ®Þa h×nh.

C¬ së to¸n häc cña b¶n ®å ®Þa h×nh bao gåm: tû lÖ, phÐp chiÕu, hÖ

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

5

thèng to¹ ®é, c¬ së tr¾c ®Þa, sù ph©n m¶nh vµ bè côc cña b¶n ®å.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

1.2.1. Tû lÖ :

Tû lÖ cña b¶n ®å x¸c ®Þnh møc ®é thu nhá cña bÒ mÆt tr¸i ®Êt khi biÓu

thÞ lªn b¶n ®å. Nã lµ tû sè gi÷a chiÒu dµi mét ®o¹n th¼ng trªn b¶n ®å vµ chiÒu

dµi cña ®o¹n th¼ng ®ã ngoµi thùc ®Þa.

Cã 3 h×nh thøc thÓ hiÖn trªn b¶n ®å:

- Tû lÖ sè. VÝ dô: 1: 10.000.

- Tû lÖ ch÷. VÝ dô: "1 cm b¶n ®å b»ng 100m thùc ®Þa".

- Tû lÖ th­íc. Gåm th­íc tû lÖ xiªn vµ th­íc tû lÖ th¼ng.

Trªn b¶n ®å ®Þa h×nh th­êng thÓ hiÖn c¶ ba lo¹i tû lÖ trªn.

VÒ hÖ thèng tû lÖ b¶n ®å ®Þa h×nh th× n­íc ta còng dïng c¸c d·y tû lÖ

nh­ hÇu hÕt c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi, gåm c¸c tû lÖ 1: 200, 1: 500, 1:

1.000, 1: 2.000,

1: 5.000, 1: 10.000, 1: 25.000, 1: 50.000,1: 100.000 vµ tû lÖ nhá h¬n.

Tû lÖ cña b¶n ®å ®Þa h×nh chñ yÕu ®­îc x¸c ®Þnh tuú thuéc vµo môc

®Ých sö dông b¶n ®å vµ ®Æc ®iÓm khu ®o. Yªu cÇu thiÕt kÕ quy ho¹ch cµng chi

tiÕt, ®Þa h×nh, ®Þa vËt hay c¸c c«ng tr×nh cÇn x©y dùng cµng phøc t¹p th× yªu

cÇu vÒ tû lÖ cña b¶n ®å cµng lín.

1.2.2. PhÐp chiÕu:

PhÐp chiÕu b¶n ®å lµ mét quy luËt to¸n häc cña sù hiÓn thÞ bÒ mÆt

Elipxoid (hoÆc mÆt cÇu) cña tr¸i ®Êt trªn bÒ mÆt ph¼ng.

Trong thùc tÕ cã rÊt nhiÒu phÐp chiÕu kh¸c nhau vµ ®­îc ph©n thµnh

nhiÒu lo¹i nh­: phÐp chiÕu ®ång gãc, phÐp chiÕu ®ång diÖn tÝch, phÐp chiÕu tù

do, hoÆc phÐp chiÕu h×nh nãn, phÐp chiÕu h×nh trô,… Mçi lo¹i phÐp chiÕu chØ

phï hîp cho tõng ®Æc ®iÓm l·nh thæ cña mçi quèc gia vµ tuú thuéc vµo lo¹i

b¶n ®å mµ ta cÇn thµnh lËp.

B¶n ®å ®Þa h×nh ViÖt Nam ®­îc thµnh lËp trªn mÆt ph¼ng tõ h×nh chiÕu

h×nh trô ngang Gauss – Kriuger vµ phÐp chiÕu h×nh trô ngang UTM. Ngµy

nay n­íc ta ®ang thèng nhÊt sö dông l­íi chiÕu VN – 2000 cho toµn l·nh thæ

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

6

ViÖt Nam.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

PhÐp chiÕu Gauss- Kruger lµ phÐp chiÕu h×nh trô ngang ®ång gãc, l©ý

h×nh chiÕu kinh tuyÕn gi÷a mói lµm trôc X vµ lÊy h×nh chiÕu cña xÝch ®¹o lµm

trôcY, nã øng dông cho tõng mói chiÕu 60 hoÆc 30 cña mÆt ph¼ng Elipxoid.

§Æc ®iÓm c¬ b¶n cña phÐp chiÕu Gauss – Kriuger lµ:

+ Lµ phÐp chiÕu ®ång gãc, t¹i mäi ®iÓm trÞ sè biÕn d¹ng vÒ gãc = 0

+ Kinh tuyÕn gi÷a lµ ®­êng th¼ng vµ lµ trôc ®èi xøng

+ Kinh tuyÕn gi÷a kh«ng cã biÕn d¹ng vÒ ®é dµi tøc lµ hÖ sè biÕn d¹ng

®é dµi theo kinh tuyÕn K0 = 1

+ BiÕn d¹ng chiÒu dµi vµ diÖn tÝch t¨ng tõ kinh tuyÕn gi÷a vÒ hai kinh

tuyÕn biªn vµ gi¶m tõ xÝch ®¹o vÒ hai cùc

L­íi chiÕu UTM lµ mét tr­êng hîp ®Æc biÖt cña l­íi chiÕu Gass –

Kriuger, l­íi chiÕu Gass – Kriuger cã k0 = 1, l­íi chiÕu UTM cã k0 = 0.9999 cho mói 30vµ cã k0 = 0.9996 cho mói chiÕu 60 biÕn d¹ng chiÒu dµi cña l­íi chiÕu UTM ph©n bè ®Òu trªn toµn mói chiÕu, xuÊt hiÖn c¶ phÇn ©m vµ phÇn

d­¬ng.

+ L­íi chiÕu VN – 2000 ®­îc x©y dùng phï hîp víi l·nh thæ ViÖt Nam

, l­íi chiÕu täa ®é ph¼ng quèc gia ViÖt Nam lµ l­íi chiÕu chuÈn quèc tÕ vÒ

mói chiÕu, kinh tuyÕn trung ­¬ng, ph©n m¶nh b¶n ®å lÊy theo hÖ thèng hiÖn

hµnh cã ghi thªm danh ph¸p quèc tÕ.

1.2.3. HÖ thèng to¹ ®é:

C¸c hÖ thèng to¹ ®é th­êng dïng trong tr¾c ®Þa bao gåm: HÖ to¹ ®é ®Þa

lý, hÖ to¹ ®é vu«ng gãc Gauss- Kriuger, hÖ to¹ ®é vu«ng gãc quy ­íc, hÖ to¹

®é cùc vµ ®é cao.

HÖ thèng to¹ ®é trªn b¶n ®å ®­îc biÓu thÞ b»ng m¹ng l­íi to¹ ®é ®­îc

dùng theo phÐp chiÕu cña b¶n ®å. HÖ thèng m¹ng l­íi to¹ ®é lµ c¬ së ®Ó

thµnh lËp c¸c b¶n ®å vµ ®Ó tiÕn hµnh c¸c c«ng t¸c ®o ®¹c kh¸c trªn b¶n ®å.

B¶n ®å ®Þa h×nh ë n­íc ta tr­íc ®©y ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së hÖ to¹ ®é

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

7

HN –72. HiÖn nay Bé Tµi nguyªn M«i tr­êng (tr­íc kia lµ Tæng côc §Þa

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

chÝnh ) thèng nhÊt sö dông hÖ to¹ ®é VN – 2000 vµ hÖ ®é cao Hßn DÊu - H¶i

Phßng lµm c¬ së cho viÖc thµnh lËp b¶n ®å c¸c lo¹i.

1.2.4. C¬ së tr¾c ®Þa.

C¬ së tr¾c ®Þa ®Ó thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh bao gåm:

1.2.4.1. KÝch th­íc Elipxoid.

HiÖn nay theo quyÕt ®Þnh cña thñ t­íng chÝnh phñ sè: 83/2000/Q§ -

TTg ngµy 12 th¸ng 7 n¨m 2000 th× kÓ tõ ngµy 12/08/2000 n­íc ta sö dông HÖ

quy chiÕu vµ HÖ to¹ ®é quèc gia míi: VN- 2000 thay thÕ HÖ quy chiÕu vµ HÖ

to¹ ®é quèc gia Hµ Néi 1972. HÖ quy chiÕu vµ HÖ to¹ ®é quèc gia VN- 2000

cã c¸c tham sè chÝnh nh­ sau:

a. Elipxoid quy chiÕu WGS- 84 cã:

+ B¸n trôc lín: a = 6378137,000 m.

+ §é dÑt f = 1: 298.257223563.

+ Tèc ®é quay quanh trôc w = 7292115.10-11 radian/s.

VÞ trÝ Elipxoid quy chiÕu quèc gia: Elipxoid WGS- 84 toµn cÇu ®­îc

x¸c ®Þnh vÞ trÝ (®Þnh vÞ) phï hîp víi l·nh thæ ViÖt Nam trªn c¬ së sö dông c¸c

®iÓm GPS cã ®é cao thuû chuÈn ph©n bè ®Òu trªn l·nh thæ.

b. §iÓm gèc to¹ ®é quèc gia: §iÓm N00 ®Æt t¹i ViÖn nghiªn cøu ®Þa

chÝnh thuéc Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng.

c. L­íi to¹ ®é ph¼ng c¬ b¶n: L­íi chiÕu h×nh trô ngang ®ång gãc UTM

quèc tÕ.

d. Chia mói vµ ph©n m¶nh hÖ thèng b¶n ®å c¬ b¶n: Theo hÖ thèng l­íi

chiÕu UTM quèc tÕ, danh ph¸p tê b¶n ®å theo hÖ thèng hiÖn hµnh cã chó

thÝch danh ph¸p UTM quèc tÕ.

1.2.4.2. L­íi khèng chÕ c¬ b¶n nhµ n­íc.

- L­íi tam gi¸c vµ ®­êng chuyÒn h¹ng I, II, III, IV.

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

8

- L­íi ®é cao h¹ng I, II, III, IV.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

1.2.4.3. L­íi khèng chÕ c¬ së (l­íi t¨ng dµy).

- L­íi gi¶i tÝch vµ ®­êng chuyÒn cÊp 1, 2.

- L­íi ®é cao kü thuËt.

1.2.4.4. L­íi khèng chÕ ®o vÏ.

- L­íi tam gi¸c nhá, ®­êng chuyÒn kinh vÜ vµ giao héi mÆt ph¼ng.

- L­íi ®é cao kinh vÜ, ®é cao l­îng gi¸c.

1.2.5. Sù ph©n m¶nh vµ ®¸nh sè b¶n ®å ®Þa h×nh.

B¶n ®å ®Þa h×nh ®­îc thµnh lËp trªn tõng vïng réng lín vµ phñ kh¾p

toµn quèc nªn tiÖn cho viÖc ®o vÏ, qu¶n lý vµ sö dông ta cÇn ph¶i ph©n m¶nh

vµ ®¸nh sè m¶nh.

Sù ph©n m¶nh vµ ®¸nh sè m¶nh b¶n ®å lµ dùa vµo mét hÖ thèng ký

hiÖu riªng biÖt ®èi víi tõng khu vùc, cho tõng lo¹i tû lÖ vµ tõng m¶nh b¶n ®å.

Ký hiÖu riªng cña mçi m¶nh b¶n ®å gäi lµ danh ph¸p (sè hiÖu) cña m¶nh b¶n

®å ®ã.

C¬ së cña sù ph©n m¶nh vµ ®¸nh sè c¸c m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh lµ dùa

theo c¸c ®­êng kinh tuyÕn vµ c¸c ®­êng vÜ tuyÕn. Tr­íc hÕt lµ sù ph©n m¶nh

vµ ®¸nh sè m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 1000000, sau ®ã c¸c m¶nh b¶n ®å ®Þa h×nh

cã tû lÖ lín h¬n sÏ ®­îc ph©n m¶nh vµ ®¸nh sè dùa trªn c¬ së cña sù ph©n

m¶nh vµ ®¸nh sè cña b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 1.000.000.

1.2.5.1. Sù ph©n m¶nh vµ ®¸nh sè cña b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 1.000.000.

C¸c b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 1.000.000 ®­îc ph©n m¶nh vµ ®¸nh sè thèng

nhÊt trªn toµn thÕ giíi.

Theo c¸c kinh tuyÕn c¸ch nhau mét hiÖu ®é kinh  = 60, ng­êi ta chia

bÒ mÆt tr¸i ®Êt ra c¸c mói 60 vµ ®­îc ®¸nh dÊu lÇn l­ît b»ng c¸c ch÷ sè ¶

RËp tõ 1 ®Õn 60 b¾t ®Çu tõ kinh tuyÕn 1800 theo chiÒu ng­îc kim ®ång hå (tõ

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

9

T©y sang §«ng).

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

MÆt kh¸c theo c¸c vÜ tuyÕn c¸ch nhau mét hiÖu ®é vÜ  = 40 chia bÒ

mÆt tr¸i ®Êt thµnh c¸c ®ai 40 b¾t ®Çu tõ xÝch ®¹o vÒ hai cùc. C¸c ®ai ®­îc ®¸nh

dÊu lÇn l­ît b»ng ch÷ c¸i La tinh tõ A ®Õn V.

Nh­ vËy bÒ mÆt tr¸i ®Êt ®­îc chia ra thµnh c¸c h×nh thang cã kÝch

th­íc 40 x 60. Mçi h×nh thang nh­ vËy nã biÓu thÞ trän vÑn 1 m¶nh b¶n ®å ®Þa

h×nh 1: 1000000. Danh ph¸p cña tê b¶n ®å nµy lµ sù biÓu thÞ gi÷a ch÷ c¸i tªn

®ai vµ sè hiÖu cña mói chia nh­ trªn.

VÝ dô: Danh ph¸p cña tê b¶n ®å 1: 1.000.000 lµ: F - 48.

1.2.5.2. Sù ph©n m¶nh, ®¸nh sè cña b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 100.000.

M¶nh b¶n ®å 1: 1.000.000 chia thµnh 12 hµng x 12 cét theo kinh ®é vµ

vÜ ®é, ®­îc 144 m¶nh b¶n ®å tû lÖ 1: 100.000, ®¸nh dÊu b»ng c¸c ch÷ sè ¶

RËp tõ 1  144 lÇn l­ît tõ tr¸i sang ph¶i, tõ trªn xuèng d­íi. Danh ph¸p cña

m¶nh 1: 100.000 bao gåm danh ph¸p m¶nh 1: 1.000.000 kÌm theo sè thø tù

cña m¶nh chia ®ã.

VÝ dô: F - 48 - 50.

B¶n ®å 1: 100.000 lµ c¬ së ®Ó ph©n m¶nh vµ ®¸nh sè c¸c b¶n ®å tû lÖ

lín h¬n.

1.2.5.3. Ph©n m¶nh, ®¸nh sè b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 50.000.

Chia m¶nh 1: 100.000 thµnh 4 m¶nh tû lÖ 1: 50.000 vµ ®­îc ®¸nh dÊu

b»ng ch÷ c¸i: A, B, C, D theo nguyªn t¾c nh­ trªn. Danh ph¸p cña m¶nh 1:

50.000 bao gåm danh ph¸p m¶nh 1: 100.000 cïng víi c¸c ch÷ c¸i t­¬ng øng

ë trªn.

VÝ dô: F - 48 - 50 - A.

1.2.5.4. Ph©n m¶nh, ®¸nh sè b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 25.000.

Chia m¶nh 1: 50.000 thµnh 4 phÇn sÏ nhËn ®­îc 4 m¶nh tû lÖ 1: 25.000

vµ ®­îc ®¸nh dÊu b»ng ch÷ viÕt th­êng a, b, c, d. Danh ph¸p cña m¶nh b¶n ®å

1: 25.000 lµ danh ph¸p cña m¶nh b¶n ®å 1: 50.000 ghÐp víi dÊu hiÖu ®· ®¸nh

dÊu m¶nh 1: 25.000 t­¬ng øng.

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

10

VÝ dô: F - 48 -50 -A- a.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

1.2.5.5. Ph©n m¶nh, ®¸nh sè b¶n ®å ®Þa h×nh 1: 10.000.

Chia m¶nh 1: 25.000 thµnh 4 m¶nh tû lÖ 1: 10.000 vµ ®¸nh sè 1, 2, 3, 4.

Danh ph¸p cña m¶nh 1: 10.000 gåm danh ph¸p m¶nh 1: 25.000 ghÐp víi sè

thø tù cña m¶nh 1: 10.000 t­¬ng øng.

VÝ dô: F - 48 - 50 - A - a - 1.

1.2.5.6. Ph©n m¶nh, ®¸nh sè b¶n ®å 1: 5.000.

M¶nh b¶n ®å 1: 5.000 ®­îc chia tõ m¶nh b¶n ®å 1: 100.000 theo vÜ ®é

lµ 16 hµng vµ theo kinh ®é lµ 24 cét thµnh 384 m¶nh tû lÖ 1: 5.000, ®­îc ®¸nh

sè thø tù tõ tr¸i qua ph¶i tõ trªn xuèng d­íi b¾ ®Çu tõ 1  384.

Danh ph¸p m¶nh b¶n ®å 1: 5.000 bao gåm danh ph¸p cña m¶nh 1:

100.000 ®em chia cïng víi sè thø tù cña m¶nh chia 1: 5.000 ®­îc ®Ó trong

ngoÆc ®¬n.

VÝ dô: F - 48 - 50 -(100).

1.2.5.7. Ph©n m¶nh, ®¸nh sè b¶n ®å 1: 2.000.

Chia m¶nh b¶n ®å 1: 5.000 thµnh 3 hµng 2 cét ®­îc 6 m¶nh tû lÖ 1:

2.000, c¸c m¶nh chia ®­îc ®¸nh dÊu b»ng c¸c ch÷ th­êng: a, b, c, d, e, f.

Danh ph¸p m¶nh 1: 2.000 gåm danh ph¸p cña m¶nh 1: 5.000 kÌm theo

dÊu hiÖu cña m¶nh chia t­¬ng øng. Trong ®ã sè thø tù cña m¶nh 1: 5.000 vµ

dÊu hiÖu cña m¶nh chia 1: 2.000 ®­îc cïng ®Ó trong dÊu ngoÆc ®¬n.

VÝ dô: F - 48 - 50 - (100-a).

- C¸c b¶n ®å tû lÖ lín h¬n ®­îc chia theo l­íi « vu«ng.

1.2.6. Bè côc cña b¶n ®å.

Bao gåm sù tr×nh bµy khung, c¸c néi dung trong vµ ngoµi khung, sù

®Þnh h­íng cña b¶n ®å vµ c¸ch bè trÝ l·nh thæ trong khung.

Khung b¶n ®å bao gåm khung trong vµ khung ngoµi. Khung trong cña

b¶n ®å ®Þa h×nh ®­îc t¹o bëi 2 kinh tuyÕn biªn vµ 2 vÜ tuyÕn biªn. T¹i 4 gãc

khung cã ghi râ to¹ ®é ®Þa lý , . Ngoµi ra cßn cã khung ®é phót gi©y c¸ch

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

11

khung trong vÒ phÝa ngoµi 0,6mm (®èi víi b¶n ®å 1: 10.000  1: 25.000).

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

Bªn trong khung trong cña b¶n ®å lµ sù thÓ hiÖn néi dung b¶n ®å vµ

m¹ng l­íi to¹ ®é vu«ng gãc.

C¸c néi dung tr×nh bÇy bªn ngoµi khung b¶n ®å bao gåm: Danh ph¸p,

tªn m¶nh,tªn khu vùc ®o vÏ, ghi chó tû lÖ, gi¶i thÝch ký hiÖu …

1. 3. Néi dung cña b¶n ®å ®Þa h×nh.

C¸c néi dung c¬ b¶n cÇn thÓ hiÖn trªn b¶n ®å ®Þa h×nh bao gåm c¸c yÕu

tè sau:

- §iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa.

- §iÓm d©n c­.

- C¸c ®èi t­îng kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi.

- M¹ng l­íi giao th«ng vµ c¸c thiÕt bÞ phô thuéc.

- M¹ng l­íi thuû hÖ vµ c¸c c«ng tr×nh phô thuéc.

- D¸ng ®Êt vµ chÊt ®Êt.

- Líp phñ thùc vËt.

- §Þa giíi, ranh giíi hµnh chÝnh - chÝnh trÞ vµ t­êng rµo.

- §Þa danh vµ c¸c ghi chó cÇn thiÕt kh¸c.

TÊt c¶ c¸c ®èi t­îng nãi trªn ®­îc thÓ hiÖn trªn B§§H víi ®é chi tiÕt

cao vµ ®­îc ghi chó vÒ c¸c ®Æc tr­ng chÊt l­îng vµ sè l­îng.

Ngoµi ra khi sö dông B§§H th× viÖc ®Þnh h­íng cã ý nghÜa rÊt quan

träng. Do vËy c¸c vËt ®Þnh h­íng còng lµ yÕu tè tÊt yÕu cña néi dung b¶n ®è

®Þa h×nh.

 §Þa vËt ®Þnh h­íng.

Lµ ®Þa vËt dÔ dµng nhËn biÕt ngoµi thùc ®Þa, nã cho phÐp x¸c ®Þnh

®­îc vÞ trÝ nhanh chãng vµ chÝnh x¸c trªn b¶n ®å. C¸c vËt ®Þnh h­íng cã thÓ

lµ: toµ th¸p , nhµ thê, c©y ®éc lËp, ng· t­ ®­êng…

 §iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa.

§èi víi b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10.000 vµ lín h¬n th× nãi chung c¸c

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

12

®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa cã ch«n mèc cè ®Þnh ph¶i biÓu thÞ lªn b¶n ®å.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

Trªn c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 25.000 ®Õn 1: 100.000 biÓu thÞ c¸c

®iÓm cña m¹ng l­íi tr¾c ®Þa nhµ n­íc h¹ng I, II, III, IV, c¸c ®iÓm ®­êng

chuyÒn vµ ®iÓm thuû chuÈn.

 §iÓm d©n c­.

D©n c­ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt cña b¶n ®å ®Þa h×nh.

Khi thÓ hiÖn c¸c ®iÓm d©n c­ trªn b¶n ®å ®Þa h×nh ph¶i gi÷ ®­îc ®Æc tr­ng

cña chóng vÒ quy ho¹ch vµ cÊu tróc.

B¶n ®å tû lÖ cµng lín th× sù biÓu thÞ c¸c ®iÓm d©n cµng chi tiÕt. C¸c

®iÓm d©n c­ ®­îc ®Æc tr­ng bëi kiÓu c­ tró, sè ng­êi vµ ý nghÜa hµnh chÝnh,

chÝnh trÞ cña nã, nh­: c¸c thµnh phè, c¸c kiÓu d©n c­ thµnh phè, kiÓu d©n c­

n«ng th«n. KiÓu d©n c­ ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng kiÓu ghi chó

tªn cña nã.

Trªn b¶n ®å tû lÖ 1:10.000 vµ 1: 25.000 c¸c ®iÓm d©n c­ ®­îc biÓu thÞ

b»ng ký hiÖu quy ­íc ®èi víi c¸c ng«i nhµ vµ c¸c vËt kiÕn tróc riªng biÖt,

nh­ng trong ®ã ®· cã sù lùa chän nhÊt ®Þnh.

 C¸c ®èi t­îng kinh tÕ, v¨n ho¸ x· héi.

C¸c c«ng tr×nh c«ng céng ph¶i biÓu thÞ tÝnh chÊt kinh tÕ, v¨n ho¸ x· héi

cña chóng nh­: nhµ m¸y, nhµ thê, UBND,chïa ,b­u ®iÖn, nghÜa trang, t­îng

®µi, tr­êng häc, bÖnh viÖn, c¸c ®­êng d©y ®iÖn cao thÕ - h¹ thÕ, ®­êng d©y

th«ng tin…

Nãi chung c¸c ®èi t­îng kinh tÕ, v¨n ho¸ x· héi khi biÓu thÞ ph¶i cã sù

lùa chän tuú theo tû lÖ b¶n ®å; ­u tiªn biÓu thÞ c¸c ®èi t­îng cã ý nghÜa lÞch

sö, v¨n ho¸ hoÆc ý nghÜa ph­¬ng vÞ. Ghi chó chiÒu cao cho c¸c ®èi t­îng tõ

15 m trë lªn vµ ghi chó riªng nÕu cã.

 §­êng giao th«ng vµ c¸c thiÕt bÞ phô thuéc.

HÖ thèng giao th«ng bao gåm c¸c lo¹i: §­êng s¾t, ®­êng « t«, ®­êng

®Êt, ®­êng mßn, ®­êng bê ruéng vµ c¸c s©n bay,bÕn tµu thuyÒn, bÕn ®ß, bÕn

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

13

phµ…

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

- C¸c thiÕt bÞ phô thuéc gåm c¸c lo¹i cÇu,cèng b¾c qua ®­êng. C¸c cÇu

« t« qua ®­êng ®Òu ph¶i ghi chó vËt liÖu lµm cÇu, träng t¶i cÇu, chiÒu

dµi,chiÒu réng, ghi chó ®Çy ®ñ tªn riªng nÕu cã.

Trªn c¸c b¶n ®å tû lÖ 1: 10.000 vµ lín h¬n ph¶i biÓu thÞ tÊt c¶ m¹ng

l­íi giao th«ng vµ c¸c ®èi t­îng liªn quan.

Trªn c¸c b¶n ®å tû lÖ 1: 25.000 vµ nhá h¬n th× sù biÓu thÞ hÖ thèng

®­êng giao th«ng cã sù chän läc lÊy bá kh¸i qu¸t cao h¬n. ¦u tiªn chän läc

theo ý nghÜa cña tõng con ®­êng.

Khi biÓu thÞ hÖ thèng giao th«ng cÇn l­u ý ®Õn c¸c cÊp ®­êng, c¸c ®o¹n

®­êng ®¾p cao, xÎ s©u, cÇu cèng, vµ h­íng ®i tiÕp theo.

§èi víi ®­êng s¾t khi biÓu thÞ cÇn ph©n lo¹i ®é réng ®­êng ray vµ l­u ý

®Õn c¸c ®èi t­îng liªn quan nh­: nhµ ga, nhµ tuÇn phßng…

§èi víi ®­êng « t« cÇn thÓ hiÖn chÊt liÖu r¶i mÆt, ®é réng lßng ®­êng

vµ tªn ®­êng b»ng ghi chó.

 Thuû hÖ vµ c¸c c«ng tr×nh phô thuéc.

C¸c yÕu tè thuû hÖ ®­îc biÓu thÞ chi tiÕt trªn b¶n ®å ®Þa h×nh, gåm

®­êng bê, ®­êng mÐp n­íc cña biÓn, hå, s«ng ngßi, kªnh, m­¬ng, r¹ch… Khi

biÓu thÞ cÇn t¸ch biÖt ®­êng bê, ®­êng mÐp n­íc.

Tuú theo tû lÖ cña b¶n ®å vµ ®é réng cña s«ng, hå, kªnh, m­¬ng… mµ

ta thÓ hiÖn nã b»ng nÐt ®«i hay nÐt ®¬n.

Trªn b¶n ®å biÓu thÞ tÊt c¶ c¸c con s«ng cã chiÒu dµi tõ 1 cm trë lªn.

§é réng, ®é s©u, ®é cao mùc n­íc cña s«ng ®­îc tÝnh b»ng mÐt vµ ®­îc biÓu

thÞ b»ng ghi chó. Ph¶i x¸c ®Þnh vµ biÓu thÞ chÊt liÖu ®¸y, h­íng n­íc ch¶y.

Ngoµi c¸c yÕu tè thuû hÖ chÝnh nªu trªn, trªn b¶n ®å ®Þa h×nh cßn thÓ

hiÖn c¸c nguån n­íc tù nhiªn vµ nh©n t¹o nh­ giÕng n­íc, m¹ch n­íc… vµ

c¸c ®èi t­îng liªn quan nh­: tr¹m b¬m, m¸ng dÉn n­íc, cèng, c¸c lo¹i ®ª,

®Ëp…

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

14

 D¸ng ®Êt vµ chÊt ®Êt.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

§Þa h×nh ®­îc thÓ hiÖn lªn b¶n ®å b»ng ®­êng b×nh ®é. Nh÷ng yÕu tè

d¸ng ®Êt mµ ®­êng b×nh ®é kh«ng thÓ hiÖn ®­îc th× thÓ hiÖn b»ng ký hiÖu

riªng vµ ghi chó.

T¹i nh÷ng ®iÓm ®Æc tr­ng cña ®Þa h×nh nh­: ®Ønh nói, yªn ngùa, lßng

ch¶o, thung lòng, ng· ba ®­êng, ch©n vËt ®Þnh h­íng… cÇn ph¶i ghi chó

®iÓm ®é cao ®Ó t¨ng c­êng cho biÓu thÞ ®Þa h×nh.

T¹i nh÷ng n¬i ®Þa h×nh phøc t¹p nÕu ®­êng b×nh ®é c¬ b¶n kh«ng ®ñ

m« t¶ th× cã thÓ sö dông c¸c lo¹i ®­êng b×nh ®é nöa kho¶ng cao ®Òu, ®­êng

b×nh ®é phô, vµ ký hiÖu ®Þa h×nh kh¸c.

VÒ lo¹i ®Êt vµ chÊt ®Êt trªn b¶n ®å ®Þa h×nh ®­îc biÓu thÞ theo tr¹ng

th¸i bÒ mÆt vµ ph©n ra c¸c lo¹i: ®¸, sái, c¸t, bïn, sÐt. Cßn c¸c yÕu tè kh¸c biÓu

thÞ theo yªu cÇu cô thÓ.

 Thùc vËt.

§èi víi th¶m thùc vËt ph¶i ®iÒu tra biÓu thÞ chÝnh x¸c nh­: lo¹i rõng,

c©y c«ng nghiÖp, c©y n«ng nghiÖp, rau mµu vµ c¸c lo¹i cá… C©y vµ côm c©y

®éc lËp ph¶i ®o ®é cao, ®­êng kÝnh th©n c©y vµ biÓu thÞ ®Çy ®ñ ë c¸c tû lÖ b¶n

®å.

Ranh giíi cña c¸c khu thùc phñ ®­îc biÓu thÞ b»ng c¸c ®­êng chÊm, ë

diÖn tÝch bªn trong ®­êng viÒn th× vÏ c¸c ký hiÖu quy ­íc ®Æc tr­ng cho tõng

lo¹i thùc vËt. Khi biªn vÏ thùc vËt ph¶i lùa chän vµ kh¸i qu¸t; viÖc chän läc

th­êng dùa theo tiªu chuÈn kÝch th­íc vµ diÖn tÝch nhá nhÊt cña c¸c ®­êng

viÒn ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶n ®å.

 §Þa giíi, ranh giíi t­êng rµo.

Trªn c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh khi thÓ hiÖn ®Þa giíi hµnh chÝnh th× ngoµi

®­êng biªn giíi quèc gia cßn ph¶i biÓu thÞ ®Çy ®ñ ®Þa giíi hµnh chÝnh cña c¸c

cÊp.

C¸c ®­êng ranh giíi ph©n chia hµnh chÝnh ®ßi hái ph¶i thÓ hiÖn râ rµng

chÝnh x¸c theo hå s¬ ®Þa giíi hµnh chÝnh (theo c¸c tµi liÖu chÝnh thøc cña nhµ

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

15

n­íc). C¸c mèc ®Þa giíi khi ®o vÏ ph¶i x¸c ®Þnh chÝnh x¸c vµ vÏ ®óng vÞ trÝ.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

§­êng ranh giíi hµnh chÝnh cÊp cao ®­îc thay thÕ cho ®­êng ranh giíi hµnh

chÝnh cÊp thÊp vµ ph¶i ®­îc khÐp kÝn.

Ranh giíi thùc vËt vµ ranh giíi c¸c ®Þa vËt kh¸c ph©n ra lo¹i chÝnh x¸c

vµ kh«ng chÝnh x¸c. ThÓ hiÖn b»ng ký hiÖu t­¬ng øng.

 §Þa danh vµ c¸c ghi chó kh¸c.

Tªn gäi vïng d©n c­ ph¶i ®­îc ®iÒu tra t¹i UBND c¸c ®Þa ph­¬ng. Tªn

s«ng, nói, c¸c di tÝch v¨n ho¸… ph¶i biÓu thÞ theo c¸ch gäi phæ th«ng, l©u ®êi

cña nh©n d©n ®Þa ph­¬ng.

Trªn c¸c b¶n ®å ®Þa h×nh tÊt c¶ c¸c ghi chó b»ng ch÷ hay b»ng sè ph¶i

theo kiÓu ch÷ vµ kÝch cì tiªu chuÈn ®· quy ®Þnh.

Kho¶ng c¸ch gi÷a ghi chó vµ ký hiÖu ®­îc quy ®Þnh trong quy ph¹m vµ

ký hiÖu hiÖn hµnh.

TÊt c¶ c¸c ghi chó b»ng sè, ph©n sè ®Òu viÕt song song víi khung Nam

b¶n ®å ( trõ ghi chó sè tÇng nhµ, sè ®­êng b×nh ®é, ®­êng d©y, sè èng dÉn,

tªn ®­êng, tªn s«ng suèi…). Víi ®é réng, ®é s©u vµ chÊt ®¸y cña s«ng suèi

th× ghi vµo bªn trong lßng s«ng däc theo ký hiÖu mòi tªn ®é réng, ®é s©u ®Æt

t¹i n¬i ®o nÕu s«ng suèi ®ñ réng; c¸c tr­êng hîp kh¸c ®Æt song song víi

khung Nam b¶n ®å.

1. 4. §é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®Þa h×nh.

Trªn b¶n ®å ®Þa h×nh, chñ yÕu ®­îc thÓ hiÖn 3 néi dung c¬ b¶n lµ: VÞ

trÝ c¸c ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa; vÞ trÝ cïng c¸c th«ng tin vÒ néi dung cña ®iÓm

®Þa vËt; sù biÓu thÞ ®Þa h×nh b»ng ®­êng b×nh ®é vµ ®iÓm ghi chó ®é cao, ®iÓm

®Æc tr­ng ®Þa h×nh. §é chÝnh x¸c cña viÖc thÓ hiÖn 3 néi dung trªn sÏ quyÕt

®Þnh ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®Þa h×nh.

Quy ph¹m ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh quy ®Þnh: Sai sè giíi h¹n vÞ trÝ ®iÓm

khèng chÕ mÆt ph¼ng cña l­íi khèng chÕ ®o vÏ sau b×nh sai so víi ®iÓm

khèng chÕ tr¾c ®Þa cÊp cao gÇn nhÊt kh«ng v­ît qu¸ 0,2mm ë vïng quang

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

16

®·ng vµ 0,3mm ë vïng rËm r¹p (tÝnh theo tû lÖ b¶n ®å).

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

Sai sè giíi h¹n cña ®iÓm khèng chÕ ®é cao ®o vÏ sau b×nh sai so víi ®é

cao cña mèc ®é cao gÇn nhÊt kh«ng v­ît qu¸ 1/5 kho¶ng cao ®Òu c¬ b¶n ë

vïng ®ång b»ng vµ 1/3 kho¶ng cao ®Òu c¬ b¶n ë vïng nói.

§é chÝnh x¸c vÞ trÝ mÆt b»ng c¸c ®iÓm ®Þa vËt ®­îc ®Æc tr­ng bëi sai sè

trung b×nh vÞ trÝ ®iÓm cña chóng so víi ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ gÇn nhÊt ( ®iÓm

khèng chÕ mÆt ph¼ng). Ng­êi ta th­êng quy ®Þnh sai sè nµy kh«ng lín qu¸

0,5mm trªn b¶n ®å víi c¸c ®Þa vËt chñ yÕu, râ nÐt hoÆc ®èi víi khi thµnh lËp

b¶n ®å ë vïng ®ång b»ng, vïng ®åi. Vµ sai sè nµy kh«ng v­ît qu¸ 0,7mm

trªn b¶n ®å ®èi víi c¸c ®Þa vËt thø yÕu cã ®­êng viÒn kh«ng râ rµng hoÆc lµ

®èi víi khi thµnh lËp b¶n ®å ë vïng nói, nói cao.

VÒ ®é chÝnh x¸c biÓu thÞ d¸ng ®Êt th× sai sè trung b×nh vÒ ®é cao cña

®­êng b×nh ®é, ®é cao cña ®iÓm ®Æc tr­ng ®Þa h×nh vµ ®iÓm ghi chó ®é cao

biÓu thÞ trªn b¶n ®å so víi ®é cao ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ gÇn nhÊt (®iÓm

khèng chÕ ®é cao) kh«ng v­ît qu¸ quy ®Þnh trong quy ph¹m thµnh lËp b¶n ®å

nªu trong b¶ng 1.

(B¶ng 1)

Kho¶ng Sai sè trung b×nh vÒ ®é cao ®­êng b×nh ®é

Cao ®Òu ( kho¶ng cao ®Òu )

(m) 1/500 1/1000 1/2000 1/5000 1/10000 1/25000

0,25 1/4 1/4 - - - -

0,50 1/4 1/4 1/4 1/4 1/3 -

1,00 1/4 1/4 1/4 1/4 1/4 -

2,50 - - - - 1/3 1/3

5,00 - - - - - 1/2

10,00 - - - - - 1/2

§èi víi c¸c khu vùc Èn khuÊt, ®Çm lÇy… c¸c sai sè biÓu thÞ d¸ng ®Êt

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

17

nãi trªn ®­îc phÐp t¨ng lªn 1,5 lÇn.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

1. 5. C¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh

Cã 3 ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh

1. 5.1. §o trùc tiÕp ngoµi thùc ®Þa.

1.5.1.1. Ph­¬ng ph¸p ®o vÏ bµn ®¹c.

§­îc ¸p dông ë khu vùc kh«ng lín, b»ng ph¼ng, cã ®é dèc d­íi 60

hoÆc khi kh«ng cã tµi liÖu bay chôp. ChuyÓn tÊt c¶ c¸c ®iÓm khèng chÕ lªn

v¸n (giÊy båi lªn nÒn cøng b»ng b¶n kÏm, gç hoÆc nh«m) sau ®ã tiÕn hµnh ®o

vÏ. §o chi tiÕt trªn tr¹m m¸y ®­îc tiÕn hµnh b»ng ph­¬ng ph¸p cùc. Khi ®é

dèc nhá h¬n 30 cã thÓ dïng m¸y thuû chuÈn hoÆc tia ng¾m ngang cña m¸y

bµn ®¹c ®o ®é cao cña ®iÓm mia chi tiÕt. Khi ®o vÏ chi tiÕt ph¶i x¸c ®Þnh vµ

®­a lªn b¶n vÏ ®é cao c¸c ®iÓm ®Æc tr­ng cña ®Þa h×nh. Trªn c¬ së ®é cao cña

c¸c ®iÓm mia chi tiÕt vÏ ®­êng b×nh ®é ngay t¹i thùc ®Þa.

- ¦u ®iÓm: Thao t¸c ®o vÏ ®¬n gi¶n, c¸c ®iÓm nèi Ýt bÞ nhÇm lÉn, cã thÓ

kiÓm tra sai sãt trùc tiÕp, gi¶m bít khèi l­îng tÝnh to¸n….

- Nh­îc ®iÓm: ChÞu ¶nh h­ëng cña yÕu tè thêi tiÕt, vµ cña ®Þa h×nh, ®Þa

vËt phøc t¹p dÔ bÞ h­ háng nÕu b¶o qu¶n kh«ng tèt, c«ng t¸c l­u tr÷ b¶n vÏ

gÆp nhiÒu khã kh¨n, thêi gian ngoµi trêi chiÕm 80% ®é chÝnh x¸c kh«ng cao

chØ cho phÐp ®o ë khu vùc nhá.

1.5.1.2. Ph­¬ng ph¸p ®o vÏ toµn ®¹c.

Th­êng ®­îc sö dông ®Ó ®o vÏ ë khu vùc kh«ng lín, ë khu d©n c­ nhµ

cao tÇng, c©y cèi che phñ nhiÒu hoÆc tr­êng hîp chØ ®o vÏ d¸ng ®Êt ë khu vùc

®· x©y dùng vµ khu vùc cã d¹ng dµi hÑp mµ c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c sö dông

kh«ng kinh tÕ. M¸y ®­îc sö dông ®o vÏ lµ m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö hoÆc m¸y

kinh vÜ. C¸c sè liÖu ®o gãc, kho¶ng c¸ch, ®­îc ghi vµo sæ ®ovµ vÏ s¬ ho¹ c¸c

®iÓm chi tiÕt kÌm theo. Trªn s¬ ®å thÓ hiÖn c¸c ®iÓm ®Þnh h­íng, ®iÓm mia

®Æc tr­ng ®Þa h×nh vµ c¸c ghi chó cÇn thiÕt kh¸c. Tû lÖ s¬ ®å xÊp xØ b»ng tû lÖ

b¶n ®å cÇn ®o vÏ. ViÖc tÝnh to¸n vµ triÓn c¸c ®iÓm chi tiÕt lªn v¸n vÏ ®­îc

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

18

thùc hiÖn ë trong phßng.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

HiÖn nay víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ m¸y tÝnh kÕt hîp sù hç trî

cña mét sè phÇn mÒm th× viÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy sÏ gi¶m bít khèi

l­îng c«ng t¸c néi nghiÖp. B»ng c¸ch nhËp vµo m¸y tÝnh ®iÖn tö c¸c sè liÖu

®­îc ®o trùc tiÕp ngoµi thùc ®Þa b»ng c¸c m¸y kinh vÜ th«ng th­êng, m¸y toµn

®¹c ®iÖn tö hoÆc c«ng nghÖ ®o GPS ®éng. Sau ®ã dïng c¸c phÇn mÒm øng

dông xö lý sè liÖu trªn m¸y tÝnh (tÝnh to¹ ®é, ®é cao cho c¸c ®iÓm chi tiÕt) vµ

tiÕn hµnh nèi ®iÓm cã sù hç trî cña b¶ng s¬ ho¹.

- ¦u ®iÓm: §¹t ®­îc ®é chÝnh x¸c cao, thuËn lîi cho khu vùc thµnh lËp

nhá, vïng cÇn thµnh lËp cã nhiÒu ®Þa vËt phøc t¹p, che khuÊt nhiÒu, tËn dông

sö dông ®­îc c¸c lo¹i m¸y mãc truyÒn thèng hiÖn cã. Chñ yÕu ¸p dông cho

thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín vµ cùc lín vµ b¶n ®å ®Þa chÝnh.

- Nh­îc ®iÓm: Tèn nhiÒu c«ng søc, thêi gian thi c«ng kÐo dµi, chÞu

nhiÒu ¶nh h­ëng cña ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh, hiÖu qu¶ kinh tÕ kh«ng cao. ViÖc

nèi c¸c ®iÓm chi tiÕt trong phßng theo s¬ ho¹ thùc ®Þa hay theo trÝ nhí cña

ng­êi ®o vÏ rÊt dÔ bÞ nhÇm lÉn bá sãt. §«i khi kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc t¹i

vïng cÇn thµnh lËp cã ®Þa h×nh phøc t¹p, khã kh¨n cho viÖc tiÕn hµnh ®o ®¹c

ngoµi thùc ®Þa.

1.5.2. Biªn tËp tõ b¶n ®å tû lÖ lín h¬n.

§©y lµ ph­¬ng ph¸p dïng ®Ó thµnh lËp c¸c b¶n ®å tû lÖ trung b×nh, tû lÖ

nhá, thµnh lËp c¸c lo¹i b¶n ®å chuyªn ®Ò. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông khi

khu vùc cÇn thµnh lËp ®· cã b¶n ®å tû lÖ lín h¬n míi ®­îc thµnh lËp hoÆc

míi ®­îc hiÖu chØnh. Cã thÓ sö dông b¶n ®å ®­îc thµnh lËp c¸ch thêi ®iÓm

triÓn khai c«ng t¸c thµnh lËp kho¶ng 2-3 n¨m (tÝnh theo thêi ®iÓm thu thËp

th«ng tin cña b¶n ®å) song tr­íc khi sö dông ph¶i ®¸nh gi¸ møc ®é biÕn ®æi ë

ngoµi thùc ®Þa so víi b¶n ®å.

Néi dung trªn b¶n ®å tØ lÖ lín h¬n ®­îc coi lµ míi vµ chuÈn, ®­îc sö

dông ®Ó x¸c ®Þnh sù kh¸c nhau víi b¶n ®å cÇn thµnh lËp trªn c¬ së ®ã cÇn lo¹i

bá khái b¶n ®å nh÷ng yÕu tè kh«ng cßn tån t¹i vµ bæ sung nh÷ng yÕu tè míi

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

19

xuÊt hiÖn.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

-¦u ®iÓm: C«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å ®­îc thµnh lËp nhanh chãng, ®¹t

®é chÝnh x¸c cao, c«ng viÖc thµnh lËp ®­îc tiÕn hµnh hoµn toµn trong phßng

nªn triÓn khai c«ng viÖc kh¸ thuËn tiÖn, chØ cÇn sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn,

dông cô truyÒn thèng. TÝnh kinh tÕ cña ph­¬ng ph¸p rÊt cao

- Nh­îc ®iÓm: Ph­¬ng ph¸p nµy chØ thùc hiÖn ®­îc ë khu vùc cÇn

thµnh lËp ®· cã b¶n ®å ®Þa h×nh tØ lÖ lín h¬n míi ®­îc thµnh lËp hoÆc míi

hiÖn chØnh. §é chÝnh x¸c cña b¶n ®å cÇn thµnh lËp phô thuéc vµo ®é chÝnh

x¸c cña b¶n ®å tû lÖ lín h¬n vµ ph­¬ng ph¸p chuyÓn vÏ.

1.5.3. Thµnh lËp b¶n ®å b»ng ¶nh hµng kh«ng.

§· tõ l©u ¶nh hµng kh«ng ®· ®­îc sö dông réng r·i vµ rÊt cã hiÖu qu¶

trong lÜnh vùc thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ nhá, tû lÖ trung b×nh vµ tû lÖ

lín, ¶nh hµng kh«ng cßn dïng ®Ó thµnh lËp b¶n ®å ®Þa chÝnh cho c¸c khu vùc

®Êt n«ng - l©m nghiÖp hoÆc ë khu vùc cã ®é che phñ Ýt.

¶nh hµng kh«ng cho ta kh¶ n¨ng ®o ®¹c tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng mµ kh«ng

nhÊt thiÕt ph¶i tiÕp xóc hoÆc ®Õn gÇn chóng, miÔn c¸c ®èi t­îng cã h×nh ¶nh

trªn ¶nh, ¶nh hµng kh«ng gióp ta thu thËp th«ng tin ®Þa vËt, ®Þa h×nh mét c¸ch

nhanh chãng vµ kh¸ch quan. Sö dông ¶nh hµng kh«ng ®Ó thµnh lËp b¶n ®å

cho phÐp gi¶m nhÑ c«ng t¸c ngoµi trêi, tr¸nh c¸c ¶nh h­ëng cña thêi tiÕt ®èi

víi kÕ ho¹ch vµ kÕt qu¶ c«ng t¸c. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c¸c ph­¬ng ph¸p

®o vÏ ¶nh hµng kh«ng thÊp h¬n c¸c ph­¬ng ph¸p ®o vÏ trùc tiÕp tõ 2  3 lÇn,

thêi gian thµnh lËp còng nhanh h¬n rÊt nhiÒu vµ ®o vÏ ë mäi ®Þa h×nh, ®Æc biÖt

nh÷ng vïng con ng­êi kh«ng ®Æt ch©n tíi ®­îc.

HiÖn nay, c¸c tiÕn ®é kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi nhanh chãng ®­îc

øng dông vµo ngµnh ®o ¶nh, v× thÕ kh¶ n¨ng tù ®éng ho¸ viÖc thµnh lËp b¶n

®å b»ng ¶nh rÊt lín, cµng n©ng cao hiÖu suÊt c«ng t¸c vµ tÝnh kinh tÕ cña

ph­¬ng ph¸p. HiÖn nay sè l­îng b¶n ®å thµnh lËp tõ ¶nh hµng kh«ng chiÕm

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

20

mét tû lÖ rÊt cao (trªn 90%) trong tæng sè b¶n ®å ®­îc thµnh lËp ë n­íc ta.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

1.6 Ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b×nh ®å ¶nh:

1.6.1 §Þnh nghÜa b×nh ®å ¶nh:

B×nh ®å ¶nh lµ h×nh ¶nh cña miÒn thùc ®Þa, ®­îc thµnh lËp tõ nh÷ng

tÊm ¶nh n¾n trªn c¬ së c¸c ®iÓm ®Þnh h­íng (®iÓm n¾n) råi tiÕn hµnh c¾t, d¸n,

ghÐp chóng l¹i theo khu«n khæ tõng m¶nh b¶n ®å cã tû lÖ nhÊt ®Þnh.

So víi b¶n ®å th× b×nh ®å ¶nh chøa l­îng th«ng tin lín vµ ®Þa vËt ®­îc

thÓ hiÖn mét c¸ch chi tiÕt, râ rµng. C¸c d¹ng ®Æc tr­ng cña ®Þa h×nh cã thÓ dÔ

nhËn biÕt nh­: Chç ®øt gÉy, chç uèn nÕp.

Tuy vËy b×nh ®å ¶nh cho thÊy, h×nh ¶nh cña c¸c ®Þa vËt ch­a ®­îc chän

läc kh¸i qu¸t ho¸ b»ng c¸c ký hiÖu quy ­íc ®Ó dÔ ®äc nh­ trªn b¶n ®å, ®ång

thêi ch­a cã c¸c ký hiÖu d¸ng ®Êt, ®é cao.

B×nh ®å ¶nh th­êng ®­îc sö dông khi thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh, ®«i

khi cã thÓ thay thÕ b¶n ®å trong c«ng t¸c kh¶o s¸t, th¨m dß. Trong lÜnh vùc

qu©n sù, b×nh ®å ¶nh lµ tµi liÖu dÉn ®­êng hµnh qu©n, di chuyÓn, trong chiÕn

®Êu lµ tµi liÖu quan träng gióp ng­êi chØ huy trËn ®¸nh, còng nh­ b¶o vÖ c¸c

môc tiªu quan träng. Trong huÊn luyÖn, b×nh ®å ¶nh lµ tµi liÖu häc tËp.

1.6.2 C¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b×nh ®å ¶nh:

Qu¸ tr×nh biÕn ®æi h×nh ¶nh cña miÒn thùc ®Þa ®­îc chôp trªn ¶nh

nghiªng thµnh h×nh ¶nh t­¬ng øng trªn ¶nh n»m ngang, cã tû lÖ phï hîp víi

tû lÖ b¶n ®å cÇn thµnh lËp gäi lµ "n¾n ¶nh".

§Ó thùc hiÖn c«ng t¸c n¾n ¶nh, phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn, trang thiÕt bÞ

sö dông, ®Þa h×nh trªn ¶nh n¾n ta cã thÓ sö dông mét sè ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n

sau :

* Ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh ®å gi¶i:

- Ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh ®å gi¶i lµ mét ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh ®¬n gi¶n,

dïng ®Ó chuyÓn vÏ c¸c néi dung ®o vÏ trªn ¶nh hµng kh«ng vÒ mÆt b¶n ®å.

Ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh ®å gi¶i th­êng ®­îc sö dông trong c«ng t¸c hiÖu chØnh

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

21

vµ bæ sung b¶n ®å.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

- Nguyªn lý c¬ b¶n cña ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh ®å gi¶i lµ x¸c lËp mèi

quan hÖ phèi c¶nh gi÷a mÆt ph¼ng ¶nh vµ mÆt n¾n hay mÆt b¶n ®å, dùa trªn

c¸c tÝnh chÊt vµ ®Þnh lý c¬ b¶n cña phÐp chiÕu xuyªn t©m.

- Qu¸ tr×nh n¾n ¶nh ®å gi¶i cã thÓ thùc hiÖn theo hai ph­¬ng thøc sau

®©y:

+ N¾n ¶nh ®å gi¶i theo ®Þnh lý tØ sè kÐp.

+ N¾n ¶nh ®å gi¶i theo l­íi phèi c¶nh.

* Ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh gi¶i tÝch:

Ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh gi¶i tÝch lµ ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n x¸c ®Þnh to¹

®é cña ®iÓm n¾n t­¬ng øng víi ®iÓm ¶nh th«ng qua c«ng thøc vÒ quan hÖ to¹

®é cña cÆp ®iÓm t­¬ng øng trong phÐp chiÕu xuyªn t©m.

' 

k

x

fuyuxu '  2 3 1 yuxu ' 1'  

8

k

y

7 fuyuxu ' '   5 6 4 yuxu ' 1'  

8

7

- §iÒu kiÖn cÇn cã ®Ó tÝnh to¹ ®é ®iÓm n¾n trªn mÆt n¾n lµ:

Trong ®ã: ui lµ c¸c tham sè n¾n +To¹ ®é ¶nh (x', y') cña ®iÓm ¶nh cÇn n¾n.

- Cã 2 c¸ch x¸c dÞnh c¸c tham sè n¾n ¶nh uk C¸c tham sè n¾n ¶nh uk trong c«ng thøc trªn ®­îcgäi lµ c¸c yÕu tè n¾n

¶nh gi¶i tÝch. Chóng cã thÓ ®­îc x¸c ®Þnh theo 2 ph­¬ng thøc sau:

+ TÝnh c¸c yÕu tè n¾n ¶nh gi¶i thÝch theo c¸c nguyªn tè ®Þnh h­íng cña

¶nh ®¬n.

+ X¸c ®Þnh c¸c yÕu tè n¾n ¶nh gi¶i thÝch trªn c¬ së c¸c ®iÓm khèng chÕ

n¾n ¶nh.

* Ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh quang c¬:

- Ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh quang c¬ lµ ph­¬ng ph¸p sö dông c¸c m¸y n¾n

¶nh ®Ó dùng l¹i chïm tia chiÕu cña ¶nh hµng kh«ng vµ biÕn ®æi chïm tia ®ã

theo nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh ®Ó t¹o nªn h×nh ¶nh t­¬ng øng víi ¶nh chôp

n»m ngang vµ thu nhËn nã trªn tê giÊy ¶nh cã tØ lÖ b»ng tØ lÖ b¶n ®å cÇn thµnh

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

22

lËp.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

- Ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh quang c¬ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau:

+ Nhanh chãng thu nhËn ®­îc h×nh ¶nh c¸c ®èi t­îng ®Þa vËt cÇn thÓ

hiÖn trªn b¶n ®å, th«ng qua viÖc n¾n h×nh ¶nh trªn ¶nh nghiªng thµnh h×nh

¶nh trªn ¶nh ngang mµ kh«ng phô thuéc vµo møc ®é phøc t¹p cña ®èi t­îng

chôp.

+ ¶nh n¾n b¶o toµn ®­îc nguån th«ng tin phong phó trªn ¶nh chôp

gèc, ®ång thêi cã tØ lÖ phï hîp víi tØ lÖ b¶n ®å cÇn thµnh lËp, nªn thuËn lîi

cho c«ng t¸c ®o¸n ®äc vµ ®iÒu vÏ c¸c néi dung b¶n ®å.

+ ¶nh n¾n hoÆc b¶n ®å ¶nh lµ t­ liÖu gèc trong c«ng nghÖ sè ho¸ ®Ó

thµnh lËp b¶n ®å sè phôc vô cho nhiÒu môc ®Ých sö dông kh¸c nhau.

+ Ph­¬ng ph¸p thùc hiÖn ®¬n gi¶n, Ýt tèn kÐm.

Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn, ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh quang c¬ ®­îc sö dông

réng r·i trong c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å b»ng ¶nh ®¬n, ®Æc biÖt lµ b¶n ®å

®Þa chÝnh vïng thæ canh ë khu vùc ®ång b»ng.

*Ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh sè:

- Ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh sè lµ ph­¬ng ph¸p cã nhiÖm vô n¾n ¶nh th«ng

qua kü thuËt xö lý ¶nh sè, biÕn h×nh ¶nh gèc theo phÐp chiÕu xuyªn t©m, ®­îc

sè ho¸ thµnh h×nh ¶nh trùc chiÕu. Qu¸ tr×nh biÕn ®æi nµy ®­îc thùc hiÖn ®èi

víi tõng ®iÓm ¶nh hoÆc víi tõng phÇn tö ¶nh, ®­îc gäi lµ Pixel.

- C¬ së to¸n häc cña ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh sè ®­îc x©y dùng trªn quan

hÖ phèi c¶nh gi÷a ¶nh gèc vµ ¶nh n¾n ®­îc biÓu diÔn theo c¸c hµm sau:

x = fx (X,Y), y = fy (X, Y)

X = x (x,y), Y = y (x,y)

+ C¸c h¸m x,y lµ to¹ ®é cña ®iÓm ¶nh trªn ¶nh gèc, ®­îc x¸c ®Þnh tõ

to¹ ®é X,Y cña ®iÓm ¶nh trªn ¶nh n¾n, ®©y lµ bµi to¸n gi¶i ng­îc hay ®­îc

gäi lµ phÐp gi¶i gi¸n tiÕp.

+ C¸c hµm X, Y lµ to¹ ®é cña ®iÓm ¶nh trªn ¶nh n¾n ®­îc x¸c ®Þnh tõ

to¹ ®é x, y cña ®iÓm ¶nh trªn ¶nh gèc, ®©y lµ bµi to¸n gi¶i thuËn hay ®­îc gäi

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

23

lµ phÐp gi¶i trùc tiÕp.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

Trong n¾n ¶nh sè, tr­íc tiªn cÇn x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña Pixel t­¬ng øng

trªn ¶nh n¾n, sau ®ã tiÕn hµnh néi suy ®é x¸m.

Sau ®©y lµ c¸c b­íc cô thÓ cho c¸c phÐp gi¶i nãi trªn:

- N¾n ¶nh sè theo phÐp gi¶i gi¸n tiÕp

+ X¸c ®Þnh quan hÖ to¹ ®é cña ®iÓm thùc ®Þa vµ ®iÓm ¶nh.

+ Néi suy trÞ ®é x¸m cña ®iÓm ¶nh.

- N¾n ¶nh sè theo phÐp gi¶i trùc tiÕp:

- Phèi hîp hai ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh sè

+ LËp l­íi chuÈn trªn ¶nh vµ x¸c ®Þnh to¹ ®é mÆt ®Êt cña c¸c ®iÓm l­íi.

+ Néi suy to¹ ®é ®iÓm t­¬ng øng víi ®iÓm l­íi chuÈn trªn mÆt ®Êt:

+ TÝnh to¹ ®é ¶nh n¾n cña c¸c yÕu tè mÆt ®Êt:

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

24

- N¾n ¶nh ®a thøc

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

44 (S§)

Tµi liÖu tham kh¶o

1. Ph¹m Väng Thµnh – Gi¸o tr×nh Tr¾c ®Þa ¶nh- ( PhÇn c¬ së chôp

¶nh vµ chôp ¶nh hµng kh«ng). Nhµ xuÊt b¶n X©y dùng - 2000

2. Tr­¬ng Anh KiÖt - Gi¸o tr×nh Tr¾c ®Þa ¶nh- ( PhÇn c¬ së ®o ¶nh ).

Nhµ xuÊt b¶n X©y dùng - 2000

3. Phan V¨n Léc - Gi¸o tr×nh Tr¾c ®Þa ¶nh –(PhÇn ph­¬ng ph¸p ®o

¶nh lËp thÓ). Nhµ xuÊt b¶n X©y dùng - 2000

4. Ph¹m Väng Thµnh – Gi¸o tr×nh Tr¾c ®Þa ¶nh- ( PhÇn ®o¸n ®äc ®iÒu

vÏ ¶nh). Nhµ xuÊt b¶n X©y dùng - 2000

5. Ký hiÖu b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 10.000 – 1: 25.000 – Tæng côc §Þa

chÝnh ban hµnh n¨m 1995.

6. Quy ph¹m thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 5.000 – 1: 25.000 – Côc

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

25

§o ®¹c vµ B¶n ®å Nhµ N­íc ban hµnh n¨m 1977.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

Môc lôc

Lêi nãi ®Çu.......................................................................................................1

Ch­¬ng I. Kh¸i qu¸t b¶n ®å ®Þa h×nh vµ c¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp

b¶n ®å ®Þa h×nh ............................................................................3

1.1. Kh¸i qu¸t Vµ môc ®Ých cña b¶n ®å ®Þa h×nh: ......................................3

1.1.1 Kh¸i qu¸t vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh:......................................................3

1. 1. 2. Môc ®Ých sö dông vµ c¸c yªu cÇu cña b¶n ®å ®Þa h×nh. ...........3

1.2. c¬ së to¸n häc cña b¶n ®å ®Þa h×nh......................................................5

1.2.1. Tû lÖ :..........................................................................................6

1.2.2. PhÐp chiÕu:..................................................................................6

1.2.3. HÖ thèng to¹ ®é: .........................................................................7

1.2.4. C¬ së tr¾c ®Þa. .............................................................................8

1.2.5. Sù ph©n m¶nh vµ ®¸nh sè b¶n ®å ®Þa h×nh..................................9

1.2.6. Bè côc cña b¶n ®å.....................................................................11

1. 3. Néi dung cña b¶n ®å ®Þa h×nh...........................................................12

1. 4. §é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®Þa h×nh. ...................................................16

1. 5. C¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh.....................................18

1. 5.1. §o trùc tiÕp ngoµi thùc ®Þa. .....................................................18

1.5.2. Biªn tËp tõ b¶n ®å tû lÖ lín h¬n................................................19

1.5.3. Thµnh lËp b¶n ®å b»ng ¶nh hµng kh«ng...................................20

1.6 Ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b×nh ®å ¶nh:...................................................21

1.6.1 §Þnh nghÜa b×nh ®å ¶nh: ............................................................21

1.6.2 C¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b×nh ®å ¶nh: ..................................21

Ch­¬ng II. C«ng t¸c ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ........... Error! Bookmark not defined.

I/- Môc ®Ých cña ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ: ..........Error! Bookmark not defined.

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

26

II/- §iÒu vÏ ¶nh hµng kh«ng: ....................Error! Bookmark not defined.

§å ¸n tèt nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Tr¾c ®Þa

II.1/- §iÒu vÏ dµy ®Æc: ........................Error! Bookmark not defined.

II.2/- §iÒu vÏ theo tuyÕn:....................Error! Bookmark not defined.

II.3/- §o vÏ bæ sung:...........................Error! Bookmark not defined.

III/- §o¸n ®äc ¶nh hµng kh«ng:................Error! Bookmark not defined.

III.1. C¸c c¬ së cña ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ. Error! Bookmark not defined.

III.2. C¸c tiªu chuÈn cña ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ ¶nh.Error! Bookmark not defined.

IV/- Ph­¬ng ph¸p ®o¸n ®äc vµ ®iÒu vÏ:....Error! Bookmark not defined.

IV.1/- Ph­¬ng ph¸p ®iÒu vÏ ngoµi trêiError! Bookmark not defined.

IV.2 §iÒu vÏ ¶nh trong phßng. ...........Error! Bookmark not defined.

IV.3. §o¸n ®äc ®iÒu vÏ theo ph­¬ng ph¸p kÕt hîp.Error! Bookmark not defined.

V/- ChuyÓn kÕt qu¶ ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ lªn b¶n ®å:Error! Bookmark not defined.

V.1 Ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng:..........Error! Bookmark not defined.

V.2 Ph­¬ng ph¸p sè ho¸:....................Error! Bookmark not defined.

Ch­¬ng III. Thùc nghiÖm ................................ Error! Bookmark not defined.

3.1. T×nh h×nh chung cña khu vùc ®o vÏ:..Error! Bookmark not defined.

3.1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn: ...................Error! Bookmark not defined.

3.1.2. C¸c tµi liÖu tr¾c ®Þa - ®Þa h×nh ®· cã .Error! Bookmark not defined.

3.2. c«ng t¸c ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ vµ c¸c b­íc thùc hiÖnError! Bookmark not defined.

3.2.1 Quy ®Þnh kü thuËt ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ ®Ó thµnh lËp b¶n ®å ®Þa

h×nh tØ lÖ 1: 10.000..............................Error! Bookmark not defined.

3.2.2. Ph­¬ng ph¸p ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ kÕt hîp.Error! Bookmark not defined.

KÕt luËn ......................................................... Error! Bookmark not defined.

SV thùc hiÖn: Qu¶n Xu©n Khoa

Líp: Tr¾c ®Þa - K44 S§

27

Tµi liÖu tham kh¶o ........................................................................................25