zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y khoa - Dược

Dương tính giả trong quá trình xét nghiệm HBsAg

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Báo xấu

3
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày mục tiêu: Khảo sát tỷ lệ dương tính giả trong các trường hợp có kết quả HBsAg dương tính yếu (giá trị COI 1,0-30,0) trên hệ thống xét nghiệm tự động Roche Cobas 8100, và sự cần thiết của việc lấy máu lại trong khẳng định kết quả HBsAg nhằm loại trừ kết quả dương tính giả do quá trình ngoại nhiễm phát sinh trong quá trình xét nghiệm trên đối tượng khách hàng đến thăm khám tại phòng khám Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Dương tính giả trong quá trình xét nghiệm HBsAg

Nghiên cứu Y học Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 27 * Số 1 * 2024 DƯƠNG TÍNH GIẢ TRONG QUÁ TRÌNH XÉT NGHIỆM HBsAg Phan Thị Ngọc Hân1, Ngô Thị Loan1, Nguyễn Thị Kim Ngọc1, Đỗ Hạnh Hải Hoàng1, Nguyễn Đức Trúc1, Cao Hữu Nghĩa2 TÓM TẮT Mục tiêu: Khảo sát tỷ lệ dương tính giả trong các trường hợp có kết quả HBsAg dương tính yếu (giá trị COI 1,0-30,0) trên hệ thống xét nghiệm tự động Roche Cobas 8100, và sự cần thiết của việc lấy máu lại trong khẳng định kết quả HBsAg nhằm loại trừ kết quả dương tính giả do quá trình ngoại nhiễm phát sinh trong quá trình xét nghiệm trên đối tượng khách hàng đến thăm khám tại phòng khám Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang được tiến hành trong khoảng thời gian từ tháng 05/2020 – 11/2021. Đối tượng nghiên cứu là những khách hàng có kết quả HBsAg ban đầu với COI trong khoảng 1,0-30,0 trên hệ thống xét nghiệm Roche Cobas 8100 được tiến hành lấy máu lại và thực hiện lại xét nghiệm HBsAg trên cùng hệ thống Roche Cobas 8100 nhằm khẳng định lại kết quả HBsAg dương tính. Kết quả: Tổng cộng có 160 mẫu có kết quả xét nghiệm lần đầu HBsAg dương tính yếu (1,0≤COI≤30,0) vẫn cho kết quả dương tính HBsAg lần 2 khi tiến hành ly tâm lại (nhằm loại trừ ảnh hưởng bởi sợi Fibrin), trong đó có 74 mẫu (46%) có kết quả HBsAg là âm tính khi tiến hành lấy máu lại. Kết luận: Kết quả nghiên cứu cho thấy đối với các kết quả xét nghiệm HBsAg dương tính yếu (1,0≤COI≤30,0) trên hệ thống Roche Cobas 8100, bên cạnh việc xử lý ly tâm lại mẫu nhằm lại bỏ ảnh hưởng của các sợi fibrin, cần thiết lấy máu lại nhằm loại bỏ kết quả dương tính giả xảy ra trong quá trình xét nghiệm Từ khóa: HBsAg, dương tính yếu, dương tính giả, lấy máu lại ABSTRACT FASLE POSITIVE WITH WEAKLY POSITIVE HBsAg RESULTS Phan Thi Ngoc Han, Ngo Thi Loan, Nguyen Thi Kim Ngoc, Đo Hanh Hai Hoang, Nguyen Đưc Truc, Cao Hưu Nghia * Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Vol. 27 - No. 1 - 2024: 87 - 92 Objectives: To investigate the false-positive rate in weakly positive HBsAg results (COI value 1.0- 30.0) on the Roche Cobas 8100 automated analysis, and the need of re-collection of blood for the HBsAg results confirmation in order to prevent contamination from patient testing at the Pasteur Institute in Ho Chi Minh City. Method: a cross-sectional descriptive study was conducted during the period from May 2020 to November 2021. The subjects of this study were those who had initial HBsAg results with COI in the range of 1.0-30.0 on the Roche Cobas 8100 assay system and were taken the second blood for HBsAg retesting on the same system in order to confirm a positive HBsAg result. Results: A total of 160 samples with first HBsAg weakly positive test result (1.0≤COI≤30.0) still gave a HBsAg positive result when re-centrifugation. However, 74 samples (46%) had HBsAg negative results with the new blood samples. Phòng xét nghiệm Sinh hóa Huyết học Miễn dịch – Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh. 1 Bộ môn khoa học y sinh – Trung tâm đào tạo Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh 2 Tác giả liên lạc: ThS. Nguyễn Đức Trúc ĐT: 0908 124 551 Email: trucnguyen10@yahoo.com Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh, 27(1):87-92. DOI: 10.32895/hcjm.m.2024.01.13 87
Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 27 * Số 1 * 2024 Nghiên cứu Y học Conclusion: In addition to samples re-centrifugation to remove the influence of fibrin clots, it is necessary to take a new blood sample to eliminate false positive (sample cross- contamination) that occur during the HBsAg test on the automated analysis. Keywords: HBsAg, weakly HBsAg positive, false positive, new blood sample ĐẶT VẤN ĐỀ là nguyên nhân. Vi rút viêm gan B (HBV) vẫn là nguyên nhân Đa phần kết quả HBsAg dương tính yếu phổ biến của bệnh viêm gan vi rút, với các biến thường là kết quả dương tính giả(12,13). Nhằm loại chứng lâu dài là xơ gan và ung thư biểu mô tế bỏ các kết quả dương tính giả, nhà sản xuất các bào gan ở những bệnh nhân nhiễm vi rút mãn kít xét nghiệm đều đưa ra khuyến cáo đối với tính(1,2). Một loạt các xét nghiệm huyết thanh học các kết quả HBsAg dương tính: thực hiện ly tâm và sinh học phân tử được sử dụng để chẩn đoán lại mẫu, lặp lại xét nghiệm 2 lần và tiến hành xét và quản lý nhiễm HBV(2); kháng nguyên bề mặt nghiệm khẳng định trong trường hợp kết quả viêm gan B (HBsAg) vẫn là một trong những xét lặp lại dương tính. Nghiên cứu này nhằm mục nghiệm được chỉ định thường xuyên nhất. đích khảo sát kết quả dương tính giả trong tổng HBsAg là dấu hiệu huyết thanh học sớm nhất và số kết quả HBsAg dương tính yếu, và tính cấp đóng một vai trò thiết yếu, quan trọng trong thiết của việc lấy máu lại nhằm loại bỏ hiện chẩn đoán sớm bệnh nhân nhiễm HBV(3,4). tượng ngoại nhiễm trong quá trình xét nghiệm HBsAg hiện diện ở bệnh nhân nhiễm cấp từ 1-10 tuần; và tồn tại lâu hơn sáu tháng có nghĩa là đã góp phần gia tăng tính chính xác trong chẩn nhiễm HBV mãn tính(5). đoán nhiễm viêm gan siêu vi B. Các phương pháp mới hiện nay với độ nhạy ĐỐI TƯỢNG- PHƯƠNG PHÁP NGHIÊNCỨU cao nhằm phát hiện sớm HBsAg dẫn đến gia Đối tượng nghiên cứu tăng kết quả dương tính giả và là một thách thức Khách hàng đến thăm khám và thực hiện các trong phiên giải và chẩn đoán bệnh học(6). Không xét nghiệm markers viêm gan B, hoặc chỉ HBsAg giống như kết quả xét nghiệm âm tính giả, kết từ 05/05/2020 đến 01/11/2021 tại phòng khám và quả dương tính giả không gây nguy hiểm ngay phòng Sinh hóa huyết học miễn dịch, khoa lập tức cho sức khỏe người nhận; tuy nhiên, LAM, Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh. chúng vẫn là một vấn đề lớn đáng quan tâm: gây lãng phí nguồn lực y tế, ảnh hưởng tiêu cực đến Mọi khách hàng có kết quả HBsAg dương tính tâm lý các cá nhân liên quan trong xã hội,...Thêm yếu (1,0≤COI≤30,0) đã được tư vấn lấy máu thực vào đó, kết quả dương tính giả chủ yếu bị loại hiện lại xét nghiệm HBsAg. trừ bằng cách sử dụng các xét nghiệm khẳng Tiêu chuẩn chọn mẫu định, xét nghiệm sinh học phân tử, điều này gây Có kết quả xét nghiệm HBsAg với giá trị tốn kém thời gian và tiền bạc của khách hàng lên COI trong khoảng 1,0-30,0, trên hệ thống tự gấp nhiều lần(7). Các yếu tố có thể gây ra kết quả động Cobas 8100. dương tính giả trong xét nghiệm HBsAg bao Phải có kết quả xét nghiệm bao gồm HBsAg, gồm nhiều nguyên nhân khác nhau: hiện diện anti-HBs, và anti-HBc. của kháng thể gây phản ứng chéo (heterophilic Đồng ý lấy máu lại. antibody)(8), sau tiêm ngừa cúm(9) và tiêm ngừa viêm gan(3), ly tâm mẫu máu tốc độ không đủ, Tiêu chuẩn loại mẫu mẫu bị tán huyết hoặc mẫu chứa nhiều thành Có kết quả dương tính với các xét nghiệm phần lipid(10,11)… Ngoài ra, việc vô tình làm nhiễm khác: viêm gan C, HIV. nhiễm bẩn mẫu âm tính với huyết thanh HBV Tiêm ngừa viêm gan B trong khoảng thời dương tính trong quá trình phân tích cũng có thể gian ≤ 1 năm. 88
Nghiên cứu Y học Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 27 * Số 1 * 2024 Phương pháp nghiên cứu đồng Đạo đức trong nghiên cứu Y sinh học do Thiết kế nghiên cứu nằm trong quy trình lấy máu xét nghiệm lại thường quy tại đơn vị, trong khuôn khổ của hệ Nghiên cứu mô tả cắt ngang. thống quản lý chất lượng ISO 15189:2015 theo số Cỡ mẫu nghiên cứu chứng nhận Vilas Med009 cho phòng xét Cỡ mẫu được tính theo công thức với tỷ lệ nghiệm Sinh hóa huyết học miễn dịch – Viện dương tính giả ước đoán cho xét nghiệm HBsAg Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh. khoảng 9% trong quần thể với tỷ lệ nhiễm viêm KẾT QUẢ gan B là 10%. p (1-p) Kết quả HBsAg của mẫu tham gia nghiên cứu n = Z2 Tổng số 160 mẫu có kết quả HBsAg dương e2 tính (1,0≤COI≤30,0), trong đó 120 mẫu có kết quả Trong đó: HBsAg với giá trị COI trong khoảng (1,0-5,0), 19 n: kích thước mẫu cần xác định. mẫu có kết quả trong khoảng (>5,0 - 10,0 - 20,0 - 5,0- >10,0- >20,0- trị mẫu HBsAg trong quần thể, p=9%. COI 5,0
Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 27 * Số 1 * 2024 Nghiên cứu Y học lại khi thực hiện ly tâm, 74 mẫu (46%) cho kết test) chỉ nên áp dụng cho các mẫu HBsAg dương quả HBsAg âm tính khi thực hiện lấy máu lại tính yếu (HBsAg ≤6,0). (Bảng 3). Nguyên nhân dẫn đến kết quả HBsAg Bảng 3. Kết quả HBsAg sau khi tiến hành lấy máu lại dương tính giả có thể là do tiêm ngừa viêm Kết quả HBsAg Kết quả HBsAg Tỷ lệ gan B, tiêm ngừa vaccine cúm trước đó, hiện dương tính ban đầu khi lấy máu lại dương diện kháng thể dị ái (heterophilic antibody). Số Dương Âm tính giả Giá trị COI Ngoài ra cũng như các xét nghiệm miễn dịch mẫu tính tính (%) 1,0 – 5,0 120 62 58 48 khác, xét nghiệm Elycsys HBsAg có thể chịu > 5,0 - < 10,0 19 15 4 21 ảnh hưởng bởi một số yếu tố khác >10,0 - < 20,0 19 9 10 52 (endogenous) có trong mẫu như: sợi tiêu huyết >20,0 - < 30,0 2 0 2 100 (fibrin), hiện tượng tan huyết (hemolysis), Tổng mẫu 160 86 74 46 nhiễm mỡ (lipidemia), vàng (Jaundice)([10,11). Trong 74 mẫu âm tính khi lấy máu lại: 9 Trong đó, nhiều tác giả ghi nhận hiện tượng (45%) mẫu dương tính với anti-HBs và anti-HBc, sợi tiêu huyết làm tăng giả kết quả xét nghiệm 15 (68%) mẫu dương tính với anti-HBs nhưng Troponin, và đề nghị thực hiện ly tâm lại để âm tính với anti-HBc, 7 (9,9%) mẫu âm tính với khắc phục hiện tượng dương tính giả này([14). anti-HBs nhưng dương tính với anti-HBc, 43 Từ 05/05/2020 - 1/11/2021, phòng xét (96%) mẫu âm tính với cả anti-HBs và anti-HBc nghiệm Sinh hóa huyết học miễn dịch thực (Bảng 4). hiện 36 187 xét nghiệm HBsAg cho khách hàng Bảng 4. Mối quan hệ giữa HBsAg, anti-HBs và đến thực hiện thăm khám xét nghiệm tại Viện anti-HBc trên các mẫu HBsAg âm tính sau khi lấy Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh, số kết quả máu lại HBsAg dương tính là 3 451 mẫu. Trong đó có 74 mẫu HBsAg âm tính khi lấy máu lại 160 mẫu (4,6%) có kết quả xét nghiệm HBsAg Anti- Dương tính Âm tính dương tính yếu (1,0≤COI≤30,0) vẫn cho kết quả HBs Tổng Anti- Dương Âm Dương Âm mẫu dương tính khi thực hiện ly tâm lại tại 4.500 HBc tính tính tính tính vòng/phút trong vòng 10 phút. Như vậy 160 Số 9 15 7 43 mẫu dương tính ban đầu sau khi tiến hành ly 74 mẫu (45%) (68%) (9,9%) (96%) tâm lại không do hiện tượng sợi tiêu huyết làm BÀN LUẬN tăng giả kết quả Elecsys HBsAg. Xét nghiệm Elecsys HBsAg của Roche là xét Trong số 160 mẫu dương tính, có 74 mẫu nghiệm miễn dịch điện hóa phát quang (ECLIA), cho kết quả HBsAg âm tính khi tiến hành lấy kết quả thể hiện dưới dạng đơn vị COI (Cut Off máu lại. Kết quả Elecsys HBsAg dương tính Index: ngưỡng phản ứng). Mẫu dương tính khi giả chiếm tỷ lệ 46% trong tổng số mẫu dương có giá trị COI ≥1,0, các mẫu có giá trị COI ≥0,9 và tính có giá trị COI trong khoảng 1,0-30,0.
Nghiên cứu Y học Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 27 * Số 1 * 2024 lại trong nhóm náy là 41% (không công bố). anti-HBs dương tính là 45% (9/20), trong nhóm Tuy nhiên việc thực hiện xét nghiệm HBsAg anti-HBs âm tính chỉ là 9,9% (7/71). trung hòa sẽ gia tăng chi phí, kéo dài thời gian Hạn chế trả kết quả xét nghiệm. Bên cạnh kết quả đạt được, nghiên cứu của Với thao tác lấy máu lại, đảm bảo loại trừ chúng tôi vẫn còn một số hạn chế sau: các yếu tố ảnh hưởng khác (ngoại nhiễm trong Ngưỡng kiểm tra kết quả HBsAg là COI 1,0- quá trình xét nghiệm) gây ra kết quả dương 30 phù hợp với một số nghiên cứu trong việc tính giả trước khi tiếp tục thực hiện xét kiểm tra kết quả dương tính, đặc biệt là dương nghiệm HBsAg trung hòa để khẳng định kết tính yếu. Tuy nhiên, để loại trừ các kết quả quả HBsAg dương tính. dương tính yếu có thể mở rộng khảo sát các giá Trong phạm vi bài báo này chúng tôi trị COI khác, ví dụ: COI 1000. Việc quả dương tính giả trên 74 (46%) mẫu khi tiến mở rộng ngưỡng khảo sát sẽ giúp xác định hành lấy máu lại. Tuy nhiên, theo nghiên cứu ngưỡng cần thực hiện kiểm tra khả năng dương của Hardie DR([15), các tác giả đã chứng minh tính giả do quá trình ngoại nhiễm của xét xét nghiệm kháng thể HIV dương tính giả có nghiệm HBsAg. thể do khí dung tạo ra trong quá trình di Chúng tôi không thực hiện xét nghiệm chuyển của mẫu trong hệ thống tự động (thao HBsAg khẳng định (HBsAg confirmation, tác mở nắp, hút mẫu, lắc hỗn hợp phản phản ứng trung hòa) trên tất cả các mẫu ứng,…). Xét nghiệm Elecsys HBsAg tại phòng dương tính yếu (chỉ tiến hành trên 66 mẫu) để xét nghiệm của chúng tôi được tiến hành trên khẳng định kết quả dương tính theo khuyến hệ thống Cobas 8100 hoàn toàn tự động (ly cáo của nhà sản xuất kít xét nghiệm HBsAg. tâm, mở nắp, thực hiện xét nghiệm,…) với cấu hình hai thiết bị Sinh hóa, hai thiết bị miễn KẾT LUẬN dịch kết nối với hệ thống tiền phân tích, trong Kết quả nghiên cứu cho thấy, xét nghiệm đó các xét nghiệm viêm gan B luôn được thực Elecsys HBsAg trên hệ thống tự động Cobas hiện trước các xét nghiệm sinh hóa và miễn 8100 có khả năng gây ra kết quả dương tính giả dịch khác. Như vậy, có thể thấy mặc dù là hệ đối với các mẫu có kết quả HBsAg COI 1,0-30,0, thống tự động, tuy nhiên, việc kiểm soát và với tỷ lệ dương tính giả ghi nhận 46% (74/160). khống chế quá trình ngoại nhiễm trong toàn Bên cạnh thao tác ly tâm để loại bỏ sự hiện diện bộ quá trình xét nghiệm đóng vai trò quan của sợi fibrin, thao tác lấy máu lại giúp cải thiện trọng trong đảm bảo tính chính xác của kết đáng kể hiện tượng dương tính giả có thể đã tạo quả xét nghiệm. ra trong quá trình xét nghiệm. Cần thiết lập cơ Tỷ lệ dương tính giả trong mối liên hệ với chế kiểm soát hiện tượng ngoại nhiễm đối với các chỉ số viêm gan B khác anti-HBs và anti-HBc xét nghiệm HBsAg (khử nhiễm hệ thống sau khi như sau: anti HBs(-), anti-HBc(-)> anti-HBs(+), kết thúc quá trình xét nghiệm, ưu tiên thực hiện anti-HBc(-)> anti-HBs(+), anti-HBc(+)>anti-HBs(-), xét nghiệm HBsAg trước các xét nghiệm khác, anti-HBc(+) theo các tỷ lệ lần lượt như sau 96%, ngưỡng kiểm tra kết quả HBsAg, dựa trên các 68%, 45%, 9,9%. Kết quả cho thấy, tỷ lệ dương kết quả xét nghiệm khác như anti HBs, anti tính giả có mối liên hệ với kết quả anti-HBc, HBc,…), đặc biệt đối với hệ thống xét nghiệm trong nhóm anti-HBc dương tính tỷ lệ này là hoàn toàn tự động. 17% (16/92), trong nhóm anti-HBc âm tính là TÀI LIỆU THAM KHẢO 85% (58/68). Ngoài ra, trong nhóm anti-HBc 1. Liaw YF, Chu CM (2009). Hepatitis B virus infection. Lancet, dương tính, tỷ lệ dương tính giả trong nhóm 373:582–592. 91
Y học Thành phố Hồ Chí Minh * Tập 27 * Số 1 * 2024 Nghiên cứu Y học 2. Dienstag JL (2008). Hepatitis B virus infection. N Engl J Med, 11. Sturgeon CM, et al (2011). Analytical error and interference in 359:1486–1500. immunoassay: minimizing risk. Ann Clin Biochem, 48:418–432. 3. Rysgaard CD, et al (2012). Positive hepatitis B surface antigen 12. Chen D, Kaplan L (2006). The performance of a new generation tests due to recent vaccination: a persistent problem. BMC chemiluminescent assay for hepatitis B surface antigen. Clin Clinical Pathology, 12:15. Chem, 52:1592–8. 4. Fletcher GJ, et al (2009). Do we need an ‘in house’ 13. O’Brien J (2000). Hepatitis B surface antigen: decreased need neutralization assay for confirmation of hepatitis B surface for confirmation of reactive results. Clin Chem, 46(4):582. antigen? Answers from a tertiary care hospital in India. 14. Canovi S, et al (2015). Specimen Recentrifugation and Elevated Gastroenterology and Hepatology, 25:942-945 Troponin I Levels. Lab Med, 46:10-50. 5. Robério A, et al (2012). Atypical serological profiles in hepatitis 15. Hardie DR, et al (2017). Contamination with HIV antibody B virus infection. Eur J Clin Microbiol Infect Dis, 31:461-76. may be responsible for false positive results in specimens 6. Kiely P, et al (2018). False positive viral marker results in blood tested on automated platforms running HIV 4th generation donors and their unintended consequences. Vox Sanguinis, assays in a region of high HIV prevalence. Plos ONE, 113:530–539 12(7):e0182167. 7. Vo MT, et al (2016). A restropective analysis of false-positive 16. Kwak MS, et al (2019). Long-term outcomes of HBsAg/ anti- infectious screening results in blood donors. Transfusion, HBs double-positive versus HBsAg single-positive patients 56(2):457-465. with chronic hepatitis B. Sci Rep, 9:19417. 8. Tang DM, et al (2016). The many faces of positive Hepatitis B 17. Wanayutthasin Y, et al (2019). Confirmation of HBsAg surface antigen. Hepatology, 64(4):1379-1381. repeatedly reactive in blood donors at Siriraj Hospital. J 9. Bigham M, et al (2013). Neutralization positive but apparent Hematol Transfus Med, 29:101-8. false-positive hepatitis B surface antigen in a blood donor following influenza vaccination. Transfusion and Apheresis Ngày nhận bài: 30/03/2024 Science, 50:92-94. 10. Dimeski G (2008). Interference testing. Clin Biochem Rev, 29:S43. Ngày chấp nhận đăng bài: 15/05/2024 Ngày đăng bài: 20/05/2024 92

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.