Tiết 5: CÁC QUỐC GIA CỔ ĐẠI
PHƯƠNG TÂY
Ngày soạn:
I – MỤC TIÊU BÀI DẠY :
1. Kiến thức:
- Tên và vị trí các quốc gia cổ đại phương Tây.
- Điều kiện tự nhiên của vùng Địa Trung Hải không
thuận lợi cho sự phát triển sản xuất nông nghiệp.
- Những đặc điểm về nền tảng kinh tế, cơ cấu xã hội
và thể chế nhà nước ở Hy Lạp và Rôma cổ đại.
- Những thành tựu tiêu biểu của các quốc gia cổ đại
phương Tây.
2. Về tư tưởng, tình cảm:
- Hiểu thêm một hình thức khác của xã hội cổ đại.
- Học tập tốt, biết quý trọng những thành tựu của nền
văn minh cổ đại, phát huy óc sáng tạo trong lao động.
3. Về kỹ năng: bước đầu tập liên hệ điều kiện tự nhiên
với sự phát triển kinh tế.
4. Trọng tâm:
- Xã hội cổ đại Hi Lạp, Rôma gồm những giai cấp
nào?
- Chế độ chiếm hữu nô lệ.
II – ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :
- Bản đồ thế giới cổ đại, SGK
- Tư liệu về thành quả lao động của nhân dân.
III – HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC :
1. On định lớp
2. Kiểm tra bài cũ:
- Kể tên các quốc gia cổ đại phương Đông?
- Xã hội cổ đại phương Đông bao gồm những tầng lớp
nào?
- Ở các nước phương Đông, nhà vua có quyền hành gì?
- Thế nào là chế độ quân chủ chuyên chế ?
3. Giảng bài mới:
A. Giới thiệu bài: Sự xuất hiện của nhà nước không chỉ
xảy ra ở phương Đông, nơi có điều kiện tự nhiên thuận lợi,
mà còn xuất hiện cả ở những vùng khó khăn của phương
Tây.
B. Nội dung giảng bài mới:
a. Hoạt động 1: Sự hình thành các quốc gia cổ đại
phương Tây
-Giới thiệu vị trí địa -HS tìm hai bán 1. Sự hình
lý, thời gian hình đảo : Ban căng và thành các quốc
thành các quốc gia Italia trong bản đồ gia cổ đại
cổ đại phương Tây. trong SGK phương Tây
Nêu tên các quốc -Ở bán đảo Ban
gia cổ đại phương -Hy Lạp và Rôma căng và Italia
Tây? vào thiên niên
Điều kiện tự -Đất đai không kỷ I Tr.CN
nhiên ở đây như thế thuận lợi cho việc
nào? trồng lúa.
Ngoài cây lúa ra, -Trồng các cây -Kinh tế là thủ
họ còn phát triển công nghiệp, các công nghiệp và
thêm nghề gì? nghề thủ công thương nghiệp
(luyện kim, đồ mỹ
Bờ biển ở đây nghệ, nấu rượu
thuận lợi cho việc nho)
gì? -Có biển Địa
Trung Hải là biển
Khi kinh tế phát kín Phát triển
triển, họ đã biết trao thương nghiệp và
đổi sản phẩm với các ngoại thương.
nước phương Đông -Bán: sản phẩm
như thế nào ? thủ công, rượu
nho, dầu ô liu.
-Mua: lúa mì vá
súc vật.
b. Hoạt động 2: Xã hội cổ đại Hi Lạp, Rôma
gồm những giai cấp nào?
Sự phát triển kinh -Chủ xưởng, chủ 2.Xã hội cổ đại
tế đã hình thành lò, chủ thuyền Hi Lạp, Rôma
những giai cấp nào? buôn giàu và có thế gồm những
-Giải thích: Đây là lực Chủ nô. giai cấp nào?
tầng lớp rất giàu có, -Chủ nô: có thế
sống sung sướng lực kinh tế và
không phải lao động -Nô lệ, tù binh. chính trị.
chân tay.
Lực lượng sản -Phải làm việc cực -Nô lệ: là lực
xuất chính trong xã nhọc, bị bóc lột lượng lao động
hội? nặng nề, là tài ssản chính của xã
Cuộc sống của họ của chủ. hội.
như thế nào?
-Giải thích: Nô lệ
được coi là lao động -Nhiều hình thức:
bẩn thỉu, là công cụ bỏ trốn, phá hoại
biết nói của chủ nô. sản xuất, khỡi
Nô lệ đã đấu nghĩa vũ trang.
tranh chống chủ nô điển hình là
như thế nào? cuộc khởi nghĩa do
Xpactacut lãnh
đạo, nổ ra vào năm
73 – 71 Tr.CN
c. Hoạt động 3: Chế độ chiếm hữu nô lệ:
Thế nào là “xã hội -Tìm sự khác nhau 3.Chế độ
chiếm hữu nô lệ”? về tổ chức nhà chiếm hữu nô
-1 xã hội có 2 giai nước, cơ cấu xã lệ:
cấp cơ bản: chủ nô hội của khu vực -Có 2 giai cấp
và nô lệ. phương Đông và chính: chủ nô
-1 xã hội chủ yếu phương Tây : và nô lệ.
dựa trên lao động + Phương Đông: -Chính trị: theo
của nô lệ và bóc lột theo chế độ quân thể chế dân chủ
nô lệ. chủ chuyên chế, có chủ nô hoặc
-Chính trị: chế độ 3 tầng lớp: quý cộng hoà.
công hoà. tộc, nông dân và
nô lệ. Xã hội
+ Phương Tây: chiếm hữu nô
theo chế độ cộng lệ.
hoà, có 2 giai cấp:
củ nô và nô lệ.
C.Kết luận toàn bài: Từ những điều kiện tự nhiên thuận
lợi cho sự phát triển của thủ công nghiệp và thương nghiệp
dẫn tới sự hình thành cơ cấu xã hội: chỉ có 2 giai cấp cơ
bản là chủ nô và nô lệ, quan hệ bóc lột chủ yếu là quan hệ
giữa chủ nô và nô lệ, từ đó hình thành xã hội chiếm hữu nô
lệ.
4. Củng cố:
- Các quốc gia cổ đại phương Tây được hình thành ở đâu
và từ bao giờ?
- Kể tên các quốc gia cổ đại phương Tây.
- Xã hội cổ đại Hi Lạp, Rôma gồm những giai cấp nào?
- Tại sao gọi là xã hội chiếm hữu nô lệ?
5. Dặn dò:
- Học bài kỹ, trả lời các câu hỏi trong SGK. Xem trước bài:
“Văn hoá cổ đại”
