Giáo trình Bóng bàn: Phần 2

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:57

Thêm vào BST

Báo xấu

381
lượt xem 80
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giáo trình Bóng bàn có kết cấu gồm 9 chương. Phần 2 giáo trình sau đây gồm nội dung chương 4 trở đi. Nội dung phần này trình bày chiến thuật chủ yếu của môn bóng bàn, giảng dạy bóng bàn, huấn luyện bóng bàn, đánh đôi, tổ chức thi đấu và trọng tài bóng bàn, tuyển chọn vận động viên.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình Bóng bàn: Phần 2

CHÖÔNG 4 CHIEÁN THUAÄT CHUÛ YEÁU CUÛA MOÂN BOÙNG BAØN Trong thi ñaáu boùng baøn söï thaéng baïi, ñaëc bieät laø söï thaéng baïi tröôùc caùc ñaáu thuû coù thöïc löïc, kyõ thuaät töông ñöông, thöôøng thöôøng quyeát ñònh bôûi chieán thuaät. I. MOÁI QUAN HEÄ GIÖÕA CHIEÁN THUAÄT VÔÙI KYÕ THUAÄT TRONG BOÙNG BAØN Noùi chung chieán thuaät boùng baøn thöôøng ñöôïc caáu thaønh töø hai loaïi hình kyõ thuaät ñôn trôû leân keát hôïp vôùi nhau. Trong tình huoáng ñaëc bieät thì 1 loaïi kyõ thuaät cuõng coù theå caáu thaønh chieán thuaät. Do vaäy kyõ thuaät boùng baøn laø neàn taûng cuûa chieán thuaät boùng baøn. Chæ coù taäp luyeän caùc loaïi hình kyõ thuaät cô baûn moät caùch thaønh thaïo môùi coù theå vaän duïng ñöôïc theo yù muoán caùc loaïi chieán thuaät trong thi ñaáu ñoøi hoûi. Coù chieán thuaät tieân tieán vaø thoaû ñaùng seõ thuùc ñaåy ñöôïc vieäc phaùt huy sôû tröôøng kyõ thuaät cuûa baûn thaân toát hôn, töø ñoù phaùt huy trình ñoä cao hôn trong thi ñaáu. Caùc caùch ñaùnh khaùc nhau coù caùc chieán thuaät khaùc nhau. Ví duï nhö chieán thuaät cuûa caùch ñaùnh loaïi hình taán coâng nhanh laáy vieäc phaùt huy ñaày ñuû söï duõng maõnh vaø toác ñoä nhanh trong taán coâng nhanh gaàn baøn, linh hoaït bieán hoùa nhieàu laøm chính. Coøn söû duïng chieán thuaät ñoái vôùi caùch ñaùnh giaät líp voàng thì laïi laáy vieäc phaùt huy taán coâng chuû ñoäng cuûa boùng giaät voàng, xoaùy leân maïnh meõ, ñoàng thôøi keát hôïp vôùi ñaäp vuït maïnh laøm chính; Chieán thuaät cuûa caùch ñaùnh keát hôïp caét boùng, taán coâng laáy vieäc phaùt huy bieán hoaù ñoä xoaùy caét boùng vaø ñaäp vuït maïnh toác ñoä nhanh laøm chính v.v... Vì vaäy ñeå laøm cho chieán thuaät coù theå phaùt huy toát hôn sôû tröôøng kyõ thuaät cuûa caùc loaïi hình caùch ñaùnh khaùc nhau neân söû duïng caùc kyõ thuaät thích hôïp khaùc nhau ñeå toå hôïp thaønh chieán thuaät thích hôïp vôùi caùch ñaùnh cuûa mình. II. CHIEÁN THUAÄT CHUÛ YEÁU CUÛA MOÂN BOÙNG BAØN Loaïi hình caùch ñaùnh cuûa moân boùng baøn hieän ñaïi coù raát nhieàu. Baát kyø moät loaïi hình caùch ñaùnh naøo cuõng ñeàu coù raát nhieàu chieán thuaät ñaëc hieäu. I.1. Chieán thuaät ñaåy coâng Ñaëc ñieåm: Chuû yeáu söû duïng toác ñoä vaø söùc maïnh taán coâng thuaän tay vaø ñaåy chaën traùi tay, ñoàng thôøi keát hôïp söï bieán ñoåi ñieåm rôi vaø bieán ñoåi nhòp ñoä ñeå aùp cheá vaø ñieàu ñoäng ñoái phöông, nhaèm tranh thuû chuû ñoäng hoaëc giaønh ñieåm. Chieán thuaät ñaåy coâng laø chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh ñaåy traùi coâng phaûi ñoái phoù laïi vôùi caùch ñaùnh loaïi hình coâng kích. Nhöõng vaän ñoäng vieân coù naêng löïc ñaåy chaën taán coâng 2 maët vaø keát hôïp coâng caét, v.v.. thöôøng söû duïng loaïi chieán thuaät naøy. Phöông phaùp: - Ñaåy traùi coâng phaûi. - Ñaåy chaën neù ngöôøi taán coâng. - Ñaåy chaën, neù ngöôøi taán coâng, sau ñoù taït boùng thuaän tay. - Ñaåy traùi keát hôïp coâng traùi tay. - Ñaåy traùi coâng traùi tay, sau ñoù neù ngöôøi taán coâng. - Ñaåy traùi, coâng traùi tay neù ngöôøi taán coâng, sau ñoù taït boùng thuaän tay. Nhöõng ñieàu caàn chuù yù: - Ñaåy coâng boùng ñeàu caàn coù söï bieán ñoåi ñöôøng boùng, bieán hoaù ñieåm rôi, vaø bieán hoaù nhòp ñoä. 81
Ñaây laø phöông phaùp chuû yeáu cuûa chieán thuaät ñaåy coâng giaønh chuû ñoäng vaø taïo ra cô hoäi ñaäp vuït boùng giaønh ñieåm. - Ñaåy chaën: Noùi chung laáy eùp traùi tay cuûa ñoái phöông laøm chính. Sau ñoù ñoät ngoät ñoåi sang eùp thuaän tay ñeå taïo ra cô hoäi taán coâng. Neáu nhö thuaän tay cuûa ñoái phöông töông ñoái keùm thì môùi coù theå duøng ñaåy eùp thuaän tay cuûa ñoái phöông laøm chính. - Trong ñaåy chaën coù theå ñoät ngoät ñaåy taêng löïc vaøo trung loä cuûa ñoái phöông laøm cho ñoái phöông khoù coù theå duøng söùc ñaùnh traû. Sau ñoù duøng ñaäp vuït thuaän tay hoaëc neù ngöôøi ñaäp vuït. - Khi gaëp ñöôøng boùng coù cô hoäi taán coâng caàn quyeát ñoaùn ñaäp vuït. Ñaây laø bieän phaùp chuû yeáu ñeå giaønh ñieåm cuûa chieán thuaät ñaåy coâng. Chieán thuaät ñaåy coâng phaûi kieân trì baùm gaàn baøn, laïi khoâng theå phoøng thuû "cheát" ôû gaàn baøn. Caàn phaûi naém ñöôïc söï thay ñoåi vò trí giöõa, gaàn vaø vöøa baøn, naém vöõng nhòp ñoä ñoái coâng. - Chieán thuaät ñaåy coâng ñoái phoù vôùi caùch ñaùnh giaät líp boùng, neân kieân trì xa baøn laø chính. Duøng ñaåy nhanh vaø ñaåy chaën taêng, giaûm löïc, khoáng cheá ñieåm rôi thöøa cô duøng líp boùng phaûn coâng gaàn baøn hoaëc ñaäp vuït giaät voàng vôùi söùc maïnh trung bình sau ñoù böôùc sang taán coâng lieân tuïc thuaän tay. II.2. Chieán thuaät coâng hai maët Ñaëc ñieåm: Chuû yeáu lôïi duïng toác ñoä vaø söùc maïnh kyõ thuaät taán coâng boùng thuaän tay vaø traùi tay aùp cheá ñoái phöông, tranh thuû giaønh chuû ñoäng vaø taïo cô hoäi ñaäp vuït. Chieán thuaät taán coâng hai maët laø chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh taán coâng hai maët ñoái phoù vôùi loaïi hình ñaùnh coâng kích. Phöông phaùp: - Coâng beân traùi, vuït beân phaûi (taán coâng vaøo goùc traùi cuûa ñoái phöông, tìm cô hoäi vuït maïnh vaøo choã troáng beân thuaän tay cuûa ñoái phöông). - Taán coâng ñaùnh 2 goùc, vuït maïnh vaøo trung loä. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù: Taán coâng boùng thuaän tay vaø traùi tay ñeàu phaûi coù söï bieán ñoåi ñöôøng boùng vaø ñieåm rôi ñeå taïo ra cô hoäi ñaäp vuït - Caàn laáy vieäc eùp traùi tay cuûa ñoái phöông laøm chính, sau ñoù coâng kích vaøo beân thuaän tay hoaëc trung loä cuûa ñoái phöông taïo ra cô hoäi ñaäp vuït boùng. - Khi gaëp cô hoäi caàn maïnh daïn ñaäp vuït. - Chieán thuaät taán coâng hai maët trong tình huoáng chuû ñoäng taán coâng caàn kieân trì gaàn baøn; Trong tình huoáng bò ñoäng coù theå luøi ra sau thích hôïp, tieán haønh phaûn coâng ôû cöï ly gaàn vaø vöøa. - Chieán thuaät taán coâng hai maët ñoái phoù vôùi caùch ñaùnh giaät líp boùng, caàn kieân trì gaàn baøn duøng vuoát boùng nhanh ñeå choáng laïi boùng giaät voàng cuûa ñoái phöông, thöøa cô söû duïng líp boùng phaûn coâng hoaëc ñaäp vuït, líp boùng vôùi söùc maïnh trung bình, sau ñoù chuyeån sang taán coâng lieân tuïc. II.3. Chieán thuaät líp coâng Ñaëc ñieåm: Lieân tuïc duøng líp boùng nhanh thuaän tay taïo cô hoäi taán coâng; Sau ñoù söû duïng ñoät kích vaø ñaäp vuït ñeå taïo theá giaønh ñieåm. Chieán thuaät líp coâng laø chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh taán coâng nhanh ñoái phoù vôùi caùch ñaùnh cuûa loaïi hình caét boùng. Phöông phaùp: 82
- Líp boùng thuaän tay, sau ñoù ñaäp vuït. - Líp traùi tay, sau ñoù ñaäp vuït (noùi chung laø caùc vaän ñoäng vieân taán coâng 2 maët khi gaëp caét boùng goùc lôùn beân traùi hay söû duïng). Nhöõng ñieàu caàn chuù yù: - Söùc maïnh líp, ñaäp vuït boùng caàn coù tính baát ngôø ñeå ñoái phöông khoâng kòp trôû tay. - Caàn coù söï bieán ñoåi ñöôøng boùng vaø ñieåm rôi khi líp boùng (nhö líp 2 goùc traùi, phaûi; phaûi ngaén, traùi daøi v.v...) ñeå ñieàu ñoäng ñoái phöông giaønh theá chuû ñoäng vaø taïo cô hoäi taán coâng. - Khi gaëp boùng coù cô hoäi taán coâng, caàn maïnh daïn ñaäp vuït hoaëc ñoät kích (coù theå ñaäp vuït vaøo trung loä hoaëc beân yeáu cuûa ñoái phöông). - Söû duïng chieán thuaät líp coâng caàn coù söï kieân trì khoâng neân noùng voäi giaønh phaàn thaéng, ñoái vôùi boùng coù cô hoäi chöa chaéc chaén thì khoâng neân ñaùnh boùng quaù maïnh. II.4. Chieán thuaät keát hôïp líp, vuït, boû nhoû Ñaëc ñieåm: Chieán thuaät naøy laø do chieán thuaät líp coâng keát hôïp vôùi boû nhoû maø taïo thaønh. Ñaây laø chieán thuaät thöôøng duøng cuûa caùch ñaùnh loaïi hình taán coâng ñoái phoù vôùi caùch ñaùnh caét boùng. Phöông phaùp: Khi ñaäp vuït ôû chieán thuaät líp coâng hoaëc boû nhoû boùng sau ñoät kích (luùc naøy vò trí ñöùng cuûa ñoái phöông noùi chung caùch baøn töông ñoái xa neân boû nhoû boùng laø coù hieäu quaû toát nhaát). Sau khi boû nhoû trong chieán thuaät líp coâng, neân keát hôïp ñaäp vuït hoaëc ñoät kích (luùc naøy vò trí ñöùng cuûa ñoái phöông thöôøng thöôøng caùch baøn raát gaàn, neân ñaäp vuït hoaëc ñoät kích deã coù cô hoäi giaønh ñieåm). Nhöõng ñieåm caàn chuù yù: - Boû nhoû trong luùc líp coâng, caàn tieán haønh khi vò trí ñöùng cuûa ñoái phöông töông ñoái xa, ñoàng thôøi boùng ñeán töông ñoái gaàn löôùi. Nhö vaäy, ñieåm rôi cuûa boùng boû nhoû deã aùp saùt löôùi, coù theå taêng theâm ñoä khoù vaø cöï ly di chuyeån ra tröôùc cho ñoái phöông. Khi ñaäp vuït sau khi boû nhoû, neáu ñoái phöông aùp raát gaàn baøn coù theå ñaäp boùng nhaém thaúng vaøo thaân ngöôøi cuûa ñoái phöông. Nhö vaäy thöôøng coù theå laøm cho ñoái phöông khoù coù theå neù ngöôøi ñeå ñaùnh traû. II.5. Chieán thuaät goø coâng Ñaëc ñieåm: Chuû yeáu duøng goø boùng xoaùy thaáp vaø bieán hoaù ñöôøng boùng, ñieåm rôi ñeå khoáng cheá ñoái phöông chôø thôøi cô coâng boùng, sau ñoù söû duïng kyõ thuaät ñoät kích thaáp, vuït nhanh hoaëc líp nhanh v.v... vaø chuyeån sang taán coâng lieân tuïc. Trong khi goø boùng gaëp cô hoäi taán coâng coù theå tieán haønh ñaäp vuït, thöôøng thöôøng keøm theo tính ñoät ngoät coù theå tröïc tieáp giaønh ñieåm. Chieán thuaät goø coâng laø chieán thuaät boå trôï khoâng theå thieáu trong caùc loaïi hình caùch ñaùnh cuûa boùng baøn. Phöông phaùp: Goø boùng thuaän tay, traùi tay keát hôïp líp nhanh, vuït nhanh, ñoät kích hoaëc ñaäp vuït thuaän tay. Goø boùng thuaän tay, traùi tay keát hôïp líp nhanh, vuït nhanh ñoät kích hoaëc ñaäp vuït traùi tay. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù: - Chieán thuaät goø coâng vöøa caàn phaûi coá heát möùc vung vôït sôùm (trong thi ñaáu töø goø chuyeån sang coâng goïi laø hôi vung vôït) ñeå giaønh theá chuû ñoäng, nhöng laïi khoâng ñöôïc coù taâm lyù noùng voäi. Neáu khoâng, vung vôït raát deã sai laàm. - Vaåy ngaén trong goø boùng coù theå laøm cho ñoái phöông khoâng deã cöôùp tröôùc (hoaëc phaùt 83
löïc) taán coâng, coù lôïi cho vieäc taïo ra cô hoäi taán coâng ñeå thöøa cô duøng taán coâng thuaän tay, traùi tay hoaëc neù ngöôøi taán coâng. II.6. Chieán thuaät phaûn coâng trong caét boùng Ñaëc ñieåm: Chieán thuaät naøy ñöôïc keát hôïp giöõa caét boùng vaø coâng boùng. Thöôøng laáy caét boùng bòt goùc taêng xoaùy laøm chính, thöøa cô phaûn coâng hoaëc laáy caét boùng xoaùy, thaáp vöõng, bieán hoaù nhieàu, buoäc ñoái phöông líp coâng trong luùc di chuyeån böôùc, ñeå töø ñoù tìm cô hoäi phaûn coâng. Chieán thuaät naøy coù ñaëc ñieåm: “aån, bieán maïnh, coâng” laø chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh keát hôïp coâng caét. Phöông phaùp: - Bòt goùc caét boùng thuaän tay, traùi tay (töùc ñieåm rôi aùn gaàn löôùi goùc traùi cuûa baøn boùng ñoái phöông), keát hôïp coâng thuaän tay hoaëc neù ngöôøi taán coâng khu vöïc troáng beân phaûi cuûa ñoái phöông. - Caét boùng daøi hai goùc lôùn thuaän tay vaø traùi tay keát hôïp phaûn coâng hoaëc neù ngöôøi taán coâng traùi tay vaø thuaän tay. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù: - Caét boùng thuaän tay vaø traùi tay ñeàu caàn chuù yù söï bieán hoaù cöôøng ñoä xoaùy cuûa boùng ñeán. Sau khi caét boùng taêng xoaùy coù theå duøng ñoäng taùc caét töông töï nhö caét boùng taêng xoaùy ñeå caét boùng khoâng xoaùy. Ñaây laø phöông phaùp coù hieäu quaû laøm cho ñoái phöông líp boùng cao töø ñoù tieán haønh phaûn coâng. - Khi caét boùng caàn coá gaéng heát möùc coù theå eùp thaáp ñoä voàng ñeå traùnh ñoái phöông ñaäp vuït hoaëc ñoät kích. - Khi caét boùng aån goùc, caàn phoái hôïp caét boùng goùc kia ñeå laøm cho ñoái phöông phaûi ñaùnh boùng trong luùc di chuyeån böôùc. II.7. Chieán thuaät giao boùng cöôùp taán coâng (cöôùp líp giaät) Ñaëc ñieåm: Chieán thuaät giao boùng cöôùp taán coâng laø chieán thuaät laáy giao boùng coù ñöôøng boùng xoaùy, ñieåm rôi vaø toác ñoä khaùc nhau ñeå taêng theâm ñoä khoù ñaùnh traû cho ñoái phöông, taïo cho beân mình coù cô hoäi taán coâng hoaëc laøm giaûm hieäu quaû boùng ñaùnh traû cuûa ñoái phöông. Sau ñoù cöôùp tröôùc taán coâng giaønh laïi theá chuû ñoäng hoaëc tröïc tieáp giaønh ñieåm. Ñaây laø chieán thuaät chuû yeáu vaø bieän phaùp giaønh ñieåm chuû yeáu cuûa taát caû caùc caùch ñaùnh, ñaëc bieät laø caùch ñaùnh loaïi hình taán coâng. Phöông phaùp: - Giao boùng xoaùy xuoáng vaø khoâng xoaùy, cöôùp taán coâng. - Giao boùng luaân phieân thuaän tay vaø traùi tay, cöôùp taán coâng. - Giao boùng xoaùy leân, xoaùy xuoáng nghieâng thuaän tay vaø traùi tay cöôùp taán coâng. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù: - Giao boùng caàn coù söï bieán ñoåi ñöôøng boùng vaø ñieåm rôi ñeå laøm cho ñoái phöông chaïy choã tröôùc, sau, phaûi, traùi ñôõ giao boùng. - Sau khi giao boùng caàn coù söï chuaån bò cöôùp taán coâng ñeå khoâng maát ñi cô hoäi cöôùp taán coâng. - Baûn thaân giao boùng gì? ñoái phöông coù theå duøng kyõ thuaät gì deå ñaùnh traû? Taát caû caàn phaûi ñöôïc ñònh saün vaø döï ñoaùn tröôùc khi giao boùng. Nhö vaäy, môùi coù theå laøm toát vieäc chuaån bò cöôùp taán coâng. - Cöôùp taán coâng coá gaéng söû duïng heát söùc maïnh, nhöng laïi khoâng theå quaù maïnh (caàn 84
döïa vaøo ñoä cao vaø tính chaát cuûa boùng ñeán ñeå söû duïng söùc maïnh thoûa ñaùng (toái öu) neáu khoâng seõ laøm aûnh höôûng ñeán chaát löôïng boùng ñaùnh vaøo baøn. II.8. Chieán thuaät ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng líp giaät coâng Ñaëc ñieåm: Chieán thuaät naøy laø do moät soá kyõ thuaät ñôn leû hình thaønh, coù tính taán coâng maïnh. Coù theå bieán söï baát lôïi cuûa ñôõ giao boùng thaønh theá chuû ñoäng, tröïc tieáp giaønh ñieåm. Ñaây laø chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùc caùch ñaùnh trong boùng baøn, ñaëc bieät laø caùch ñaùnh loaïi hình taán coâng. Phöông phaùp: Duøng kyõ thuaät vuït nhanh, coâng nhanh hoaëc ñoät kích söùc maïnh vöøa phaûi tieán haønh ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù: - Do ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng (cöôùp líp, giaät coâng) thöôøng ñöôïc tieán haønh trong tình huoáng ñoái phöông chuû ñoäng giao boùng vaø baûn thaân ôû vaøo theá ñôõ giao boùng bò ñoäng ñoä khoù töông ñoái lôùn. - Ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng (cöôùp líp, giaät coâng) noùi chung khoâng theå quaù maïnh. Do ñoù caàn xaùc ñònh ñöôïc phöông höôùng xoaùy cuûa boùng ñeán, cöôøng ñoä xoaùy vaø ñoä cao cuûa boùng ñeán ñeå söû duïng phöông phaùp taán coâng thoaû ñaùng. Ví duï ñoái phöông giaoï boùng taêng xoaùy xoaùy xuoáng. Khi ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng caàn söû duïng thuû phaùp naâng keùo boùng ñeå traùnh chuùc löôùi, ñoàng thôøi söùc maïnh coâng boùng khoâng theå quaù lôùn. Coøn neáu khi ñoái phöông giao boùng xoaùy leân xoaùy nghieâng thì khi ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng neân söû duïng thuû phaùp ñaåy eùp ñeå traùnh coâng boùng chuùc löôùi. Chæ coù khi naøo boùng ñeán hôi cao môùi coù theå cöôùp taán coâng söùc maïnh lôùn. - Sau khi keát thuùc ñoäng taùc ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng, caàn laäp töùc laøm toát vieäc chuaån bò ñoâi coâng hoaëc lieân tuïc taán coâng ñeå tieáp tuïc giaønh theá chuû ñoäng. - Ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng líp coâng, giaät coâng söùc maïnh caøng nhoû caøng caàn chuù yù ñöôøng boùng vaø ñieåm rôi cuûa boùng. Noùi chung phaàn lôùn ñaùnh sang traùi tay cuûa ñoái phöông. Neáu traùi tay cuûa ñoái phöông maïnh maø thuaän tay yeáu, thì coù theå ñaùnh nhieàu veà thuaän tay cuûa ñoái phöông. III. CHIEÁN THUAÄT CHUÛ YEÁU CUÛA CAÙCH ÑAÙNH THÖÔØNG GAËP III.1. Chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh ñaåy traùi coâng phaûi Chieán thuaät giao boùng cöôùp taán coâng Chieán thuaät ñaåy coâng Chieán thuaät chuû Chieán thuaät ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng yeáu Chieán thuaät líp coâng Chieán thuaät keát hôïp líp vuït boû nhoû Chòeán thuaät goø coâng Chieán thuaät boå trôï Chieán thuaät keát hôïp goø líp III.2. Chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh taán coâng hai maët vôït doïc Chieán thuaät taán coâng hai maët Chieán thuaät giao boùng cöôùp taán coâng Chieán thuaät Chieán thuaät ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng chuû yeáu Chieán thuaät líp coâng Chieán thuaät keát hôïp líp, vuït, boû nhoû Chieán thuaät Chieán thuaät goø coâng 85
boå trôï III.3. Chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh taán coâng hai maët vôït ngang Chieán thuaät giao boùng cöôùp taán coâng Chieán thuaät Chieán thuaät coâng boùng hai maët chuû yeáu Chieán thuaät ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng Chieán thuaät líp coâng Chieán thuaät Chieán thuaät goø coâng boå trôï Chieán thuaät keát hôïp goø líp III.4. Chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh taán coâng nhanh keát hôp giaät voàng vôït doïc Chieán thuaät giao boùng cöôùp taán coâng Chieán thuaät ñoái coâng (ñoái líp) Chieán thuaät Chieán thuaät ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng chuû yeáu Chieán thuaät líp coâng Chieán thuaät boå trôï Chieán thuaät Chieán thuaät goø (líp) coâng boå trôï III.5. Chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh taán coâng nhanh heát hôïp giaät voàng vôït ngang Chieán thuaät giao boùng cöôùp taán coâng Chieán thuaät ñoái coâng (ñoái líp) Chieán thuaät chuû Chieán thuaät ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng yeáu Chieán thuaät líp coâng Chieán thuaät boå trôï Chieán thuaät boå Chieán thuaät caét coâng trôï III.6. Chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh taán coâng giaät coâng hai maët cöï ly trung bình (vöøa baøn) vôït ngang Chieán thuaät giao boùng cöôùp giaät xung Chieán thuaät Chieán thuaät ñoái coâng (ñoái líp) chuû yeáu Chieán thuaät ñôõ giao boùng cöôùp giaät xung Chieán thuaät líp coâng Chieán thuaät Chieán thuaät goø boùng cöôùp giaät xung boå trôï Chieán thuaät keát hôïp goø líp III.7. Chieán thuaät chuû yeáu cuûa caùch ñaùnh keát hôïp coâng caét vôït ngang Chieán thuaät phaûn coâng trong caét boùng Chieán thuaät goø coâng (ñoái phoù vôùi vaän ñoäng vieân loaïi Chieán thuaät hình caét boùng) chuû yeáu Chieán thuaät giao boùng cöôùp taán coâng Chieán thuaät ñôõ giao boùng cöôùp taán coâng Chieán thuaät keát hôïp goø, caét boùng Chieán thuaät Chieán thuaät ñoái coâng (ñoái líp) boå trôï Chieán thuaät líp coâng 86
CHÖÔNG 5 GIAÛNG DAÏY BOÙNG BAØN I. LÖÏA CHOÏN CAÙCH CAÀM VÔÏT Ngöôøi môùi hoïc muoán löïa choïn vaø hoïc caùch caàm vôït, tröôùc heát phaûi xaùc ñònh söû duïng loaïi vôït gì. Vôït doïc hoaëc vôït ngang? Vôït muùt gai hoaëc vôït muùt phaúng (daùn ngöôïc)? v.v... Song muoán xaùc ñònh söû duïng loaïi vôït gì coøn phaûi xaùc ñònh baïn thích caùch ñaùnh naøo, taán coâng nhanh, giaät líp boùng voàng hay laø caét boùng v.v... Neáu nhö baïn muoán hoïc caùch ñaùnh kieåu truyeàn thoáng cuûa Trung Quoác thì neân choïn vôït doïc. Muoán hoïc caùch ñaùnh kieåu truyeàn thoáng cuûa chaâu AÂu thì neân choïn duøng vôït ngang. Muoán hoïc caùch ñaùnh laáy taêng toác ñoä laø chính (nhö coâng nhanh) thì choïn duøng vôït muùt gai. Muoán hoïc caùch ñaùnh laáy taêng cöôøng ñoä xoaùy laøm chính (nhö giaät líp boùng voàng vaø caét boùng) neân choïn duøng vôït muùt daùn ngöôïc. Muoán hoïc caùch ñaùnh bieán hoaù ñoä xoaùy laøm chính (nhö caùch ñaùnh “möôïn xoaùy" cuûa kieåu Caùt Taân AÙi) thì choïn duøng vôït cao su gai daøi. Ngoaøi ra do maët thuaän vaø nghòch cuûa vôït ngang coù theå daùn lôùp phuû coù tính chaát khaùc nhau cho neân muoán hoïc caùch ñaùnh bieán ñoåi taêng xoaùy vaø bieán hoùa kyõ thuaät coù theå choïn duøng vôït ngang daùn maët baèng caùc chaát phuû maët vôït khaùc nhau. Coù moät soá ngöôøi môùi hoïc, thích hoïc caùch ñaùnh cuûa moät soá vaän ñoäng vieân öu tuù naøo ñoù, thì baïn cuõng coù theå seõ choïn duøng loaïi vôït maø vaän ñoäng vieân ñoù söû duïng. Sau khi baûn thaân ñaõ xaùc ñònh ñöôïc caùch ñaùnh caàn hoïc vaø xaùc dònh ñöôïc vôït söû duïng, baïn seõ coù theå caên cöù vaøo kyõ thuaät coù quan heä vôùi caàm vôït ñaõ giôùi thieäu ôû phaàn tröôùc ñeå hoïc taäp naém vöõng phöông phaùp caàm vôït. II. LAØM QUEN VÔÙI TÍNH NAÊNG BOÙNG Ngöôøi môùi hoïc boùng baøn, luùc ñaàu thöôøng ñaùnh khoâng truùng boùng, ñaùnh boùng ra ngoaøi baøn hoaëc ñaùnh boùng chuùc löôùi..., raát khoù ñaùnh boùng vaøo baøn cuûa ñoái phöông. Nguyeân nhaân chuû yeáu cuûa hieän töôïng treân laø ngöôøi hoïc chöa quen vôùi tính naêng cuûa vôït vaø boùng. Vì vaäy tröôùc khi luyeän taäp treân baøn, toát nhaát laø laøm quen vôùi boùng. Döôùi ñaây seõ giôùi thieäu moät soá phöông phaùp. II.1. Taâng boùng Tay phaûi caàm vôït tröôùc ngöïc, tay traùi tung nheï boùng leân (neáu caàm vôït tay traùi thì ngöôïc laïi) ñôïi khi boùng rôi xuoáng ñeán ñoä cao ngang ngöïc thì duøng vôït taâng boùng nheï nhaøng leân, laøm cho boùng baät leân ñeán ñoä cao ngang ñaàu. Sau khi thaønh thuïc, laïi taâng boùng nhö vaäy song thay ñoåi löïc naëng nheï. Cuoái cuøng, keát hôïp vôùi di chuyeån böôùc tröôùc, sau, phaûi, traùi taâng boùng ñeå laøm quen boùng theâm 1 böôùc. Vôït ngang coù theå taäp luyeän thay ñoåi hai maët vôït. II.2. Ñaùnh boùng vaøo töôøng Caàm vôït tröôùc thaân, maët vôït ngöûa sau. Ñöùng caùch töôøng khoaûng treân döôùi 1 meùt, tung boùng, lieân tuïc ñaùnh boùng vaøo töôøng. Coù theå thöïc hieän baèng hai caùch: boùng chaïm ñaát vaø boùng khoâng chaïm ñaát. Luùc ñaàu ñieåm rôi khoâng neân cao hôn ñaàu, khoâng xaùc ñònh vò trí. Sau ñoù xaùc ñònh phaïm vi ñaùnh vaøo töôøng töø lôùn ñeán nhoû. Sau khi thaønh thuïc coù theå ñieàu khieån ñieåm rôi bieán ñoåi phaûi, traùi, cao, thaáp. Söùc maïnh ñaùnh boùng cuõng neân bieán ñoåi maïnh, nheï, ñoàng thôøi töøng böôùc chuyeån daàn sang ñaùnh boùng vaøo phaïm vi qui ñònh treân töôøng. Cuoái cuøng luyeän taäp vöøa ñaùnh boùng vöøa di chuyeån böôùc. Vôït ngang coù theå tieán haønh taäp luyeän thay ñoåi hai maët vôït. II.3. Ñaùnh boùng treo 87
Laáy 1 quaû boùng baøn, duøng daây treo leân ôû vò trí ngang thaét löng. Ngöôøi môùi hoïc coù theå duøng boùng naøy taäp luyeän ñaùnh boùng lieân tuïc. Vôït ngang coù theå thay ñoåi maët vôït ñeå ñaùnh boùng. II.4. Hai ngöôøi caàm vôït ñaùnh boùng chuyeàn cho nhau Ñaàu tieân chuyeàn boùng cho nhau ôû vò trí coá ñònh. Sau ñoù tieáp tuïc taäp luyeän ñaùnh boùng trong luùc di chuyeån. Vôït ngang coù theå chuyeån ñoåi maët vôït ñaùnh boùng. III. TAÄP LUYEÄN THEO PHÖÔNG PHAÙP BAÉT CHÖÔÙC Ngöôøi môùi hoïc khi laøm quen tính naêng boùng coøn coù theå taäp baét chöôùc moät soá kyõ thuaät ñôn giaûn ñeå tröôùc khi taäp luyeän treân baøn ñaõ coù ñöôïc nhaän thöùc sô boä ñoái vôùi ñoäng taùc ñaùnh boùng. Ngöôøi taäp luyeän boùng baøn khi laøm ñoäng taùc baét chöôùc, toát nhaát laø coù ngöôøi bieát ñaùnh boùng baøn toát laøm maãu ñoäng taùc ñeå mình baét chöôùc theo. Neáu khoâng coù ngöôøi laøm maãu ñoäng taùc thì phaûi ñoïc kyõ caùc yeáu lónh vaø phöông phaùp kyõ thuaät ñaõ giôùi thieäu trong cuoán saùch naøy ñeå taäp luyeän. III.1. Taäp luyeän phöông phaùp tay Ngöôøi môùi taäp khi taäp luyeän phöông phaùp tay noùi chung coù theå taäp ñaåy chaën vaø coâng boùng. Khi taäp, tröôùc tieân taäp ñoäng taùc ñaùnh boùng tay khoâng, sau ñoù laø tay caàm vôït khoâng duøng boùng. Ngöôøi taäp caàn coá gaéng laøm ñoäng taùc ñaùnh boùng ñuùng vôùi yeáu lónh kyõ thuaät, khoâng caàn ñaùnh nhanh. Khi ñoäng taùc töøng böôùc ñaõ quen thì coù theå thöïc hieän caùc baøi taäp coù nhòp ñieäu, gioáng nhö taäp theå duïc buoåi saùng. Neáu muoán bieát ñoäng taùc cuûa mình laøm coù ñuùng hay khoâng, coù theå ñöùng taäp luyeän tröôùc göông. Khi phaùt hieän thaáy ñoäng taùc cuûa mình coù khieám khuyeát, caàn kòp thôøi söûa chöõa. Khi söûa chöõa ñoäng taùc sai coù theå laøm ñoäng taùc chaäm 1 chuùt, khi söûa ñuùng roài môùi taêng ñoäng taùc nhanh daàn. Khi laøm ñoäng taùc baét chöôùc phöông phaùp tay, khoâng chæ ñoøi hoûi ñoäng taùc vung cuûa caùnh tay vaø goùc ñoä maët vôït chính xaùc maø coøn caàn chuù yù ñoäng taùc löng ñuøi, söï chuyeån ñoåi troïng taâm cô theå vaø söï duøng söùc nhòp nhaøng cuûa toaøn thaân. Ñaây laø then choát ñeå laøm taát caùc baøi taäp baét chöôùc ñoäng taùc tay. III.2. Taäp luyeän ñoäng taùc chuyeån böôùc Taäp ñoäng taùc di chuyeån böôùc coù theå tieán haønh ngay tröôùc baøn boùng. Cuõng coù theå tieán haønh ôû caùc ñòa ñieåm baèng phaúng khaùc. Khi taäp luyeän ñoäng taùc di chuyeån böôùc coù theå taäp luyeän theo tuaàn töï: böôùc ñôn, sau ñoù ñeán böôùc nhaûy, böôùc vöôït (tröôït) vaø böôùc ñoâi. Cuoái cuøng taäp luyeän caùc phöông phaùp böôùc di chuyeån khaùc. Taäp luyeän di chuyeån böôùc cuõng coù theå luùc ñaàu chaäm, sau ñoù nhanh daàn ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích naém vöõng ñuùng phöông phaùp di chuyeån. III.3. Taäp luyeän ñoäng taùc phoái hôïp giöõa phöông phaùp tay vaø phöông phaùp di chuyeån böôùc chaân Thoâng qua taäp luyeän phöông phaùp tay vaø phöông phaùp di chuyeån böôùc, khi ngöôøi taäp ñaõ sô boä naém ñöôïc yeáu lónh cuûa phöông phaùp tay vaø di chuyeån böôùc thì coù theå tieán haønh taäp luyeän phoái hôïp giöõa 2 phöông phaùp naøy vôùi nhau. Khi thöïc hieän caùc baøi taäp naøy, caàn chuù yù tröôùc heát di chuyeån böôùc, sau ñoù môùi "ñaùnh boùng" ñeå baûo ñaûm söï chính xaùc cho ñoäng taùc ñaùnh boùng. Caùc baøi taäp baét chöôùc noùi treân khoâng chæ laø phöông phaùp toát ñeå hoïc caùc kyõ thuaät môùi maø cuõng laø phöông phaùp toát ñeå tieán haønh caûi tieán kyõ thuaät vaø söûa chöõa sai laàm ñoäng taùc. Vì vaäy caùc baøi taäp naøy khoâng chæ ñöôïc tieán haønh tröôùc khi vaøo taäp luyeän treân baøn maø coøn ñöôïc tieán haønh sau khi taäp luyeän treân baøn, ñaëc bieät laø khi phaùt hieän thaáy ñoäng taùc cuûa 88
mình sai ñoøi hoûi phaûi caûi tieán, söûa chöõa. IV. TAÄP LUYEÄN TREÂN BAØN BOÙNG Khi ngöôøi môùi hoïc laàn ñaàu taäp luyeän treân baøn boùng raát khoù ñaùnh chuaån xaùc boùng. Ñeå naâng cao höng phaán taäp luyeän vaø ñaït ñöôïc hieäu quaû taäp luyeän toát, coù theå duøng caùc phöông phaùp taäp luyeän sau: IV.1. Phöông phaùp taäp luyeän nhieàu boùng Khi tieán haønh taäp luyeän nhieàu boùng, tröôùc heát caàn chuaån bò moät soá quaû boùng (caøng nhieàu caøng toát), ñôïi khi naøo ñaùnh heát löôït soá boùng ñaõ chuaån bò saün môùi laïi nhaët gom laïi. Khi taäp luyeän caùc baøi taäp vôùi nhieàu boùng, seõ giaûm ñöôïc thôøi gian nhaët boùng vaø taêng ñöôïc thôøi gian ñaùnh boùng. Do vaäy coù theå naâng cao hieäu quaû taäp luyeän. - Töï baûn thaân tung töøng quaû treân baøn boùng cuûa mình sau ñoù taäp luyeän caùc loaïi ñoäng taùc kyõ thuaät ñôn leû chuû yeáu. - Moät ngöôøi tung boùng, 1 ngöôøi ôû beân baøn ñoái dieän ñaùnh traû. - Moät ngöôøi bieát ñaùnh boùng baøn taäp cuøng ñeå daãn daét moät ngöôøi môùi taäp luyeän. Söû duïïng phöông phaùp taäp luyeän nhieàu boùng coù theå xem ôû phaàn sau. IV.2. Phöông phaùp taäp luyeän keøm caëp Hai ngöôøi, moät ngöôøi ñaùnh boùng, moät ngöôøi taäp luyeän caùc kyõ thuaät ñôn leû chuû yeáu. Luùc ñaàu taäp luyeän kyõ thuaät chaën boùng, ñaåy boùng vaø coâng boùng vôùi ñöôøng boùng ñôn giaûn. Sau khi taäp luyeän töông ñoái thaønh thaïo caùc kyõ thuaät naøy môùi taäp luyeän thay ñoåi ñöôøng boùng. Phöông phaùp taäp luyeän keøm caëp, toát nhaát laø söû duïng nhieàu boùng. Phöông phaùp taäp luyeän nhieàu boùng vaø phöông phaùp taäp luyeän keøm caëp laø caùc phöông phaùp taäp luyeän raát coù hieäu quaû khoâng chæ ôû thôøi gian ñaàu maø sau khi ñaõ coù trình ñoä nhaát ñònh vaãn coù theå söû duïng caùc phöông phaùp taäp luyeän naøy. V. PHÖÔNG PHAÙP TAÄP LUYEÄN KYÕ THUAÄT CHUÛ YEÁU Hoïc kyõ thuaät boùng baøn caàn hoïc töø noâng ñeán saâu, töø kyõ thuaät ñôn giaûn tieáp ñeán kyõ thuaät phöùc taïp; taäp kyõ thuaät ñôn leû tröôùc roài môùi hoïc kyõ thuaät keát hôïp. Khi baét ñaàu hoïc ñaùnh boùng baøn, toát nhaát laø taäp ñaåy chaën vaø coâng boùng tröôùc, sau ñoù môùi taäp caùc kyõ thuaät phöùc taïp khaùc. Sau khi ñaõ naém vöõng ñöôïc caùc loaïi kyõ thuaät, caàn taäp thay ñoåi luaân phieân giöõa caùc loaïi kyõ thuaät, ñoàng thôøi khoâng ngöøng söûa chöõa hoaøn thieän laøm cho caùc kyõ thuaät ñöôïc cuûng coá vaø thaønh thaïo. Trong khi taäp luyeän, vöøa phaûi taäp thaønh thaïo caùc ñöôøng boùng cô baûn, laïi vöøa phaûi tính tôùi tình hình thi ñaáu thöïc teá, coù nhö vaäy môùi coù theå öùng duïng toát kyõ thuaät hoïc ñöôïc vaøo trong thi ñaáu. Döôùi ñaây giôùi thieäu moät soá phöông phaùp taäp luyeän kyõ thuaät chuû yeáu. V.1. Taäp luyeän ñaåy (chaën) ñoái ñaåy (chaën) Baøi taäp ñaåy ñoái ñaåy laø phöông phaùp taäp luyeän nhaäp moân cuûa ngöôøi môùi hoïc. a. Phöông phaùp taäp luyeän - Ñoái ñaåy ñöôøng cheùo traùi tay (ñoái chaën) - Ñoái ñaåy ñöôøng thaúng trung loä traùi tay. - Ñoái ñaåy caùc ñieåm rôi khaùc nhau nöûa beân traùi baøn. b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù - Ngöôøi môùi hoïc caàn phaûi hoïc chaën ngang tröôùc, sau ñoù môùi hoïc ñaåy chaën. - Ngöôøi môùi hoïc caàn phaûi hoïc ñaåy (chaën) traùi tay ñöôøng cheùo tröôùc, sau khi thaønh thaïo môùi hoïc ñaåy (chaën) caùc ñöôøng boùng khaùc. 89
V.2. Taäp luyeän coâng ñoái ñaåy Taäp luyeän coâng ñoái ñaåy laø phöông phaùp toát ñeå ngöôøi môùi hoïc hoïc kyõ thuaät coâng boùng. Sau khi ngöôøi hoïc sô boä naém vöõng ñöôïc kyõ thuaät ñaåy chaën thì coù theå tieán haønh taäp luyeän coâng ñoái ñaåy ñeå hoaøn thieän kyõ thuaät coâng boùng. a. Phöông phaùp taäp luyeän - Coâng ñöôøng thaúng thuaän tay ñoái ñaåy (chaën) traùi tay. - Neù ngöôøi coâng ñöôøng thaúng thuaän tay ñoái ñaåy (chaën). - Coâng ñöôøng cheùo traùi tay ñoái ñaåy (chaën). - Coâng thuaän tay hoaëc coâng traùi tay ñieåm rôi khaùc nhau (ôû 1/2 baøn) ñoái ñaåy (chaën). b. Nhöõng ñieàm caàn chuù yù - Neáu ngöôøi môùi hoïc taäp coâng boùng, ngöôøi ñaåy chaën boùng caàn coá gaéng ñaåy boùng sang moät phía theo phöông höôùng vò trí vôït cuûa ngöôøi taäp. Khi baét ñaàu söùc maïnh ñaåy boùng neân nheï moät chuùt. Ñôïi sau khi ngöôøi taäp sô boä naém vöõng ñöôïc kyõ thuaät coâng boùng, thì beân ñaåy boùng môùi taêng daàn söùc maïnh. - Tieán haønh caùc baøi taäp coù ñieåm rôi khaùc nhau, baét ñaàu taäp phaûi coá heát möùc khoâng laøm cho phaïm vi phaân taùn cuûa ñieåm rôi quaù lôùn. Ñôïi sau khi phöông phaùp böôùc chaân vaø phöông phaùp tay töông ñoái thaønh thaïo seõ tieáp tuïc daàn daàn môû roäng phaïm vi phaân taùn cuûa ñieåm rôi. V.3. Taäp luyeän coâng ñoái coâng Taäp luyeän coâng ñoái coâng laø phöông phaùp taäp luyeän chuû yeáu cuûa loaïi hình caùch ñaùnh taán coâng. a. Phöông phaùp taäp luyeän: - Ñoái coâng ñöôøng cheùo thuaän tay. - Neù ngöôøi ñoái coâng ñöôøng cheùo thuaän tay. - Moät ngöôøi thuaän tay, ngöôøi kia neù ngöôøi ñoái coâng ñöôøng thaúng thuaän tay. - Ñoái coâng traùi tay ñöôøng cheùo. - Moät ngöôøi traùi tay, 1 ngöôøi thuaän tay ñoái coâng ñöôøng thaúng. - Moät ngöôøi traùi tay, 1 ngöôøi neù ngöôøi thuaän tay ñoái coâng ñöôøng cheùo. - Ñoái coâng thuaän tay hoaëc traùi tay khoâng haïn cheá ñieåm rôi ôû nöûa baøn. b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù - Ngöôøi môùi hoïc noùi chung phaûi taäp luyeän ñoái coâng thuaän tay ñöôøng cheùo tröôùc, sau ñoù môùi taäp luyeän coâng ñöôøng thaúng thuaän tay. Khi hoïc coâng boùng traùi tay caàn taäp ñaùnh ñöôøng cheùo tröôùc, sau doù tieáp tuïc taäp ñaùnh ñöôøng thaúng. - Gioáng vôùi nhöõng ñieàu caàn chuù yù ôû taäp luyeän coâng ñoái ñaåy. V.4. Taäp luyeän coâng ñoái caét Taäp luyeän coâng ñoái caét laø phöông phaùp taäp luyeän chuû yeáu giöõa caùch ñaùnh loaïi hình taán coâng vôùi caùch ñaùnh loaïi hình keát hôïp coâng caét. a. Phöông phaùp taäp luyeän - Líp thuaän tay ñöôøng cheùo hoaëc neù ngöôøi líp boùng ñöôøng thaúng ñoái caét boùng thuaän tay. - Líp boùng thuaän tay ñöôøng thaúng hoaëc neù ngöôøi líp boùng ñöôøng cheùo ñoái caét boùng traùi tay. - Líp boùng traùi tay ñöôøng cheùo ñoái caét boùng traùi tay. 90
- Líp boùng traùi tay ñöôøng thaúng ñoái caét boùng thuaän tay. - Líp boùng trung loä thuaän tay hoaëc traùi tay ñoái caét boùng thuaän tay hoaëc caét boùng traùi tay. - Coâng thuaän tay hoaëc traùi tay, ñieåm rôi khoâng haïn cheá ñoái caét boùng thuaän tay hoaëc traùi tay ôû nöûa baøn. b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù Ngöôøi môùi hoïc caùch ñaùnh taán coâng chæ sau khi sô boä naém vöõng kyõ thuaät coâng ñoái ñaåy vaø coâng ñoái coâng môùi coù theå tieán haønh taäp luyeän coâng ñoái caét. Khi baét ñaàu taäp luyeän, söùc maïnh líp boùng caàn vöøa phaûi, chuû yeáu laø ñeå vieäc ñaùnh boùng toát vaø giöõ ñöôïc ñoäng taùc líp boùng chính xaùc. Ñôïi sau khi coù kyõ thuaät líp boùng töông ñoái vöõng vaøng, thì môùi coù theå taêng theâm söùc maïnh ñaùnh boùng. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù gioáng vôùi nhöõng ñieåm caàn chuù yù cuûa taäp luyeän coâng ñoái ñaåy. Sau khi kyõ thuaät caét boùng ñaït ñöôïc töông ñoái vöõng vaøng vaø coù trình ñoä nhaát ñònh, thì caàn chuù yù taêng söï bieán ñoåi xoaùy (nhö caét boùng xoaùy vaø khoâng xoaùy) vaø bieán ñoåi nhòp ñoä (nhö goø nhanh vaø caét chaäm). V.5. Taäp luyeän goø ñoái goø Goø ñoái goø laø phöông phaùp taäp luyeän nhaäp moân cuûa ngöôøi môùi hoïc kyõ thuaät caét boùng. Goø ñoái goø cuõng laø moät trong nhöõng phöông phaùp taäp luyeän khoâng theå thieáu ñöôïc cuûa caùc loaïi hình caùch ñaùnh boùng baøn. a. Phöông phaùp taäp luyeän - Ñoái goø traùi tay ñöôøng cheùo. - Ñoái goø thuaän tay ñöôøng cheùo. - Moät ngöôøi traùi tay 1 ngöôøi thuaän tay ñoái goø ñöôøng cheùo. - Ñoái goø thuaän tay hoaëc traùi tay ñieåm rôi khaùc nhau ôû nöûa baøn. b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù Taäp luyeän ñoái goø caàn coù söï kieân trì, chuù yù naâng cao tyû leä boùng toát (ñaùnh truùng boùng, truùng baøn) vaø eùp thaáp ñöôøng voøng cung. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù cuõng gioáng nhöõng ñieåm caàn chuù yù cuûa taäp luyeän coâng ñoái ñaåy vaø coâng ñoái caét. V.6. Taäp luyeän giao boùng vaø ñôõ giao boùng Taäp luyeän giao boùng vaø ñôõ giao boùng laø phöông phaùp taäp luyeän chuû yeáu vaø khoâng theå thieáuï cuûa caùc loaïi hình caùch ñaùnh boùng baøn. a. Phöông phaùp taäp luyeän - Duøng cuøng 1 ñoäng taùc giao boùng rieâng reõ veà toác ñoä, ñöôøng boùng, ñieåm rôi, ñoä xoaùy. Baøn beân kia (ñoàng ñoäi) duøng phöông phaùp ñôõ rieâng reõ ñeå ñôõ boùng. - Duøng ñoäng taùc gioáng nhau giao boùng vôùi toác ñoä, ñöôøng boùng, ñieåm rôi khaùc nhau. Baøn beân kia (ñoàng ñoäi) duøng phöông phaùp khaùc nhau ñeå ñôõ traû boùng. - Giao boùng laø kyõ thuaät duy nhaát cuûa moân boùng baøn ñöôïc tieán haønh khi khoâng coù söï hoã trôï giuùp ñôõ cuûa ñoái thuû neân ngoaøi taäp luyeän ôû treân baøn boùng ra coøn coù theå töï taäp giao boùng ôû nhaø, ôû caâu laïc boä, tröôøng hoïc, cuõng coù theå taäp giao boùng ôû treân maët ñaát hoaëc treân töôøng. b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù Phöông phaùp taäp luyeän giao boùng vaø ñôõ giao boùng toát nhaát laø söû duïng nhieàu boùng. 91
Beân taäp luyeän giao boùng, toát nhaát laø taäp luyeän thaønh thaïo 1 kieåu giao boùng sôû tröôøng. Sau khi thaønh thaïo 1 kieåu giao boùng naøy, seõ tieáp tuïc taäp giao boùng moät soá kieåu khaùc. V.7. Taäp luyeän giaät boùng Taäp luyeän kyõ thuaät giaät boùng coù theå tham khaûo (xem) phöông phaùp taäp luyeän caùc loaïi coâng boùng. Ñieåm khaùc nhau laø ngöôøi ñoái taäp caàn söû duïng kyõ thuaät töông öùng ñoái phoù giaät boùng. Ví duï khi vaän ñoäng vieân giaät boùng luyeän taäp ñoái coâng vôùi vaän ñoäng vieân taán coâng nhanh, vaän ñoäng vieân taán coâng nhanh coù theå söû duïng vuoát nhanh. V.8. Taäp luyeän toå hôïp kyõ thuaät * Taäp luyeän ñaåy traùi coâng phaûi a. Phöông phaùp taäp luyeän - Moät ngöôøi ñaåy traùi coâng phaûi traùi tay, beân ñoái dieän moät ngöôøi ñoái laïi baèng chaën ñaåy traùi tay hoaëc neù ngöôøi coâng boùng. - Moät ngöôøi ñaåy traùi coâng phaûi thuaän tay, beân baøn ñoái dieän moät ngöôøi ñoái laïi baèng ñoái coâng thuaän tay. - Moät ngöôøi ñaåy traùi coâng phaûi sang nöûa baøn beân traùi ñoái dieän (hoaëc nöûa baøn phaûi), moät ngöôøi di chuyeån böôùc ñaåy chaën traùi tay (hoaëc ñoái coâng thuaän tay). - Moät ngöôøi ñaåy traùi coâng phaûi sang hai ñieåm phaûi traùi cuûa beân ñoái dieän, ngöôøi beân ñoái dieän cuõng thay nhau ñaåy traùi, coâng phaûi hoaëc taán coâng hai maët vaøo 2 ñieåm cuûa beân kia. Ñaåy traùi coâng phaûi toaøn baøn, ñoái ñaåy traùi coâng phaûi hoaëc taán coâng hai maët. b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù - Trong taäp luyeän caàn taêng toác di chuyeån böôùc vaø di chuyeån troïng taâm cô theå ñeå baûo ñaûm ñoäng taùc ñaùnh boùng chính xaùc. - Cuøng vôùi söï naâng cao veà trình ñoä kyõ thuaät, töøng böôùc taêng theâm söùc maïnh vaø toác ñoä ñaùnh boùng. - Caùc ñieåm caàn chuù yù khaùc, cuõng gioáng vôùi caùc ñieåm caàn chuù yù cuûa "taäp luyeän ñaåy ñoái coâng". * Taäp luyeän taán coâng hai maët Coù theå tham khaûo phöông phaùp taäp luyeän ñaåy traùi coâng phaûi ñeå tieán haønh taäp luyeän. * Taäp luyeän ñaåy chaën neù ngöôøi coâng boùng a. Phöông phaùp taäp luyeän - Trong ñoái ñaåy moät beân neù ngöôøi taán coâng traùi tay cuûa ñoái phöông. - Trong ñoái ñaåy hai beân neù ngöôøi taán coâng traùi tay cuûa ñoái phöông. - Ñaåy chaën, neù ngöôøi coâng ñoái choïi vôùi taán coâng traùi tay cuûa ñoái phöông (phöông phaùp nhö treân). b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù - Ñaåy chaën neù ngöôøi coâng boùng, tieáp tuïc ñaåy chaën tieáp tuïc neù ngöôøi coâng boùng, caàn taäp luyeän laép ñi laép laïi. - Caàn taêng nhanh böôùc di chuyeån môùi coù theå duøng ñoäng taùc chính xaùc ñeå ñaùnh boùng. * Taäp luyeän sau khi neù ngöôøi taán coâng thì taït boùng thuaän tay vaø sau ñaåy chaën 92
neù ngöôøi taán coâng taït boùng thuaän tay a. Phöông phaùp taäp luyeän Trong taäp luyeän neù ngöôøi coâng thuaän tay ñoái ñaåy chaën traùi tay, beân neù ngöôøi taán coâng bieán ñoåi ñöôøng boùng taán coâng thuaän tay ñoái phöông. Ñoái phöông thuaän tay ñoái coâng goùc phaûi cuûa beân mình, beân mình taït boùng thuaän tay (ñaùnh traû veà choã cuõ). - Trong ñoái ñaåy traùi tay, moät beân neù ngöôøi coâng thuaän tay ñoái phöông; Ñoái phöông thuaän tay ñoái coâng goùc phaûi cuûa beân mình, beân mình taït boùng thuaän tay (ñaùnh traû veà choã cuõ). b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù - Ñaây laø phöông phaùp taäp luyeän coù phaïm vi di chuyeån töông ñoái lôùn, do ñoù caàn phaûi döïa vaøo phöông phaùp di chuyeån böôùc ñeå tieán haønh taäp luyeän. - Sau khi taït boùng thuaän tay, caàn nhanh choùng trôû veà vò trí chuaån bò ñoùn ñaùnh boùng ñeán laàn tieáp theo. - Ñieåm rôi cuûa boùng khi ñaùnh taït thuaän tay, noùi chung ôû beân thuaän tay hoaëc trung loä cuûa ñoái phöông ñeå traùnh ñoái phöông ñaùnh traû boùng ñeán goùc lôùn traùi cuûa beân mình (nhö vaäy, thöôøng khoâng kòp cöùu boùng). Ngöôøi môùi hoïc, tröôùc heát caàn taäp luyeän vaø naém vöõng sô boä böôùc di chuyeån cuûa taït boùng thuaän tay môùi taäp luyeän baøi taäp taït boùng traùi tay. * Taäp luyeän sau khi líp boùng thì ñaäp vuït (hoaêïc ñoät kích) a. Phöông phaùp taäp luyeän - Líp ñaäp vuït (hoaëc ñoät kích) beân phaûi cuûa ñoái phöông, ñoái phöông ñaùnh traû baèng caét boùng traùi tay. - Líp ñaäp hoaëc ñoät kích beân phaûi cuûa ñoái phöông, ñoái phöông ñaùnh traû baèng caét boùng thuaän tay. - Líp traùi (beân traùi cuûa ñoái phöông), vuït phaûi (beân phaûi cuûa ñoái phöông), ñoái phöông ñaùnh traû baèng caét boùng thuaän tay hoaëc traùi tay. - Líp boùng vaø ñaäp boùng coù ñieåm rôi khoâng haïn cheá, ñoái phöông ñaùnh traû baèng caét boùng thuaän tay hoaëc traùi tay. b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù - Khi baét ñaàu taäp luyeän líp vaø ñaäp boùng ñeàu laáy chaéc chaén laø chính, ñôïi khi ñaït ñöôïc trình ñoä nhaát ñònh môùi töøng böôùc taêng theâm söï cheânh leäch veà möùc ñoä duøng söùc giöõa líp vaø ñaäp vuït. - Sau khi taäp luyeän líp ñoät kích hoaëc ñaäp vuït trong khi líp boùng, coá gaéng keát hôïp ñaäp vuït lieân tuïc. - Caàn taäp luyeän phöông phaùp di chuyeån böôùc trong khi taäp luyeän chaïy choã. * Taäp luyeän ñoät kích trong líp boùng a. Phöông phaùp taäp luyeän - Trong ñoái ñaåy qui ñònh ñieåm rôi, ñoät kích vaøo caùc ñieåm khaùc nhau treân baøn ñoái phöông (hoaëc 1 ñieåm). - Trong ñoái ñaåy khoâng qui ñònh ñieåm rôi, ñoät kích vaøo caùc ñieåm khaùc nhau treân baøn ñoái phöông (hoaëc 1 ñieåm). b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù Do goùc ñoä bieán ñoåi maët vôït töø ñaåy boùng sang ñoät kích töông ñoái lôùn, cho neân khi ñoät kích caàn ñaëc bieät chuù yù ñieàu chænh goùc ñoä maët vôït. 93
- Khi ñoät kích, caàn döïa vaøo vò trí boùng ñeán ñeå löïa choïn ñoät kích thuaän tay, traùi tay hoaëc neù ngöôøi ñoät kích thuaän tay cho phuø hôïp. * Taäp luyeän phaûn coâng trong caét boùng a. Phöông phaùp taäp luyeän - Moät ngöôøi caét boùng thuaän tay hoaëc traùi tay, moät ngöôøi phaûn coâng thuaän tay hoaëc traùi tay (hoaëc neù ngöôøi thuaän tay) ñöôøng thaúng. - Moät ngöôøi caét boùng thuaän tay hoaëc traùi tay ñieåm rôi toaøn baøn, moät ngöôøi phaûn coâng thuaän tay hoaëc traùi tay (hoaëc neù ngöôøi thuaän tay) coù ñònh ñieåm hoaëc khoâng haïn cheá ñieåm rôi. b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù - Khi phaûn coâng caàn nhanh choùng di chuyeån ra tröôùc giaønh ñöôïc vò trí phaûn coâng thích hôïp. - Phaûn coâng trong khi caét boùng, ñaëc bieät laø phaûn coâng traùi tay caàn coá gaéng duøng söùc ñaùnh boùng. - Sau khi phaûn coâng, coá gaéng phaùt ñoäng taán coâng lieân tuïc. Neáu khi khoâng theå phaùt ñoäng taán coâng lieân tuïc, caàn nhanh choùng chuyeån thaønh caét boùng. * Taäp luyeän giao boùng cöôùp taán coâng (cuõng bao goàm caû cöôùp, líp, giaät xung) a. Phöông phaùp taäp luyeän - Treân cô sôû taäp luyeän giao boùng vaø ñôõ giao boùng ñaõ giôùi thieäu ôû phaàn tröôùc, beân giao boùng cöôùp taán coâng beân traùi hoaëc beân phaûi cuûa ñoái phöông. - Treân cô sôû taäp luyeän giao boùng vaø ñôõ giao boùng ñaõ giôùi thieäu ôû phaàn tröôùc, beân giao boùng tieán haønh cöôùp taán coâng ôû caùc ñieåm rôi khoâng haïn cheá. b. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù - Khi baét ñaàu taäp luyeän coù theå yeâu caàu beân ñôõ giao boùng ñôõ boùng ñeán beân traùi hoaëc beân phaûi cuûa ngöôøi giao boùng ñeå giaûm ñoä khoù khi thöïc hieän cöôùp taán coâng cuûa beân giao boùng. Sau khi ñaõ sô boä naém ñöôïc kyõ thuaät giao boùng cöôùp taán coâng, beân ñôõ giao boùng môùi tieáp tuïc ñôõ boùng traû veà caùc ñieåm rôi khaùc nhau. - Beân giao boùng coù theå taäp luyeän tröôùc kyõ thuaät cöôùp taán coâng thuaän tay, neù ngöôøi thuaän tay cöôùp taán coâng hoaëc traùi tay cöôùp taán coâng. Sau khi ñaõ naém vöõng sô boä môùi tieáp tuïc döïa vaøo söï khaùc nhau veà ñieåm rôi cuûa boùng ñeán vaø vò trí cuûa baûn thaân mình maø söû duïng linh hoaït cöôùp taán coâng thuaän tay, neù ngöôøi cöôùp taán coâng thuaän tay hoaëc cöôùp taán coâng traùi tay. VI. PHÖÔNG PHAÙP TAÄP LUYEÄN CHIEÁN THUAÄT CHUÛ YEÁU Chieán thuaät cuûa boùng baøn laø söï vaän duïng keát hôïp töø 2 kyõ thuaät ñôn leû trôû leân taïo thaønh. Bôûi vaäy moãi loaïi kyõ thuaät keát hôïp ñeàu coù theå laøm thaønh 1 loaïi chieán thuaät ñeå vaän duïng. Ví duï: Ñaåy traùi coâng phaûi, ñaåy chaën, neù ngöôøi taán coâng trong chieán thuaät ñaåy coâng v.v… Vì vaäy, phöông phaùp taäp luyeän caùc loaïi toå hôïp kyõ thuaät ñaõ giôùi thieäu ôû phaàn tröôùc cuõng ñeàu coù theå duøng cho taäp luyeän chieán thuaät. Song khi ñem caùc phöông phaùp naøy vaän duïng cho taäp luyeän chieán thuaät, caàn coá gaéng phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa töøng giai ñoaïn taäp luyeän. Ví duï: 1. Khi laáy ñaåy chaën, neù ngöôøi taán coâng laøm thaønh baøi taäp chieán thuaät, trong ñoái ñaåy giaèng co hoaëc trong ñaåy ñoái coâng giaèng co (ñoái phöông coâng traùi tay) caàn chuù yù khoâng ngöøng bieán ñoåi söùc maïnh, bieán ñoåi ñieåm rôi trong ñaåy chaën. Khi giaønh ñöôïc cô hoäi neù ngöôøi taán coâng, caàn duøng söùc maïnh vuït ñaäp, giaønh ñieåm. 94
2. Khi taït boùng thuaän tay sau ñaåy chaën neù ngöôøi taán coâng laøm thaønh baøi taäp chieán thuaät, coù theå giaûm thieåu moät caùch coù yù thöùc uy löïc neù ngöôøi taán coâng ñeå tieän cho ñoái phöông taán coâng ñaùnh vaøo thuaän tay cuûa mình, baûn thaân mình khi chuù troïng taäp luyeän taït thuaän tay seõ ñaùnh boùng sang goùc lôùn beân traùi cuûa ñoái phöông ñeå buoäc ñoái phöông khoù coù theå coâng boùng vaøo choã troáng beân phaûi cuûa mình. Cuõng coù theå khi taït boùng thuaän tay, phaûi coù yù thöùc coâng kích sang beân phaûi cuûa ñoái phöông ñeå laøm cho ñoái phöông ñaùnh sang khoaûng troáng beân traùi tay cuûa mình ñeå taïo thuaän lôïi cho vieäc vaän duïng coâng boùng traùi tay hoaëc ñaåy chaën traùi tay. Phöông phaùp taäp luyeän caùc toå hôïp kyõ thuaät khaùc ñeå vaän duïng vaø taäp luyeän chieán thuaät, coù theå tham khaûo ôû phaàn "chieán thuaät chuû yeáu cuûa moân boùng baøn" ñaõ giôùi thieäu ôû treân. VII. CHÖÔNG TRÌNH GIAÛNG DAÏY Bieân soaïn chöông trình giaûng daïy laø vieäc laøm khoâng theå thieáu ñöôïc ñoái vôùi ngöôøi giaùo vieân. Bieân soaïn chöông trình laø ñaët ra keá hoaïch laøm vieäc khoa hoïc, phuø hôïp vôùi thöïc tieãn. Keá hoaïch caøng saùt vôùi thöïc teá, caøng tyû myû cuï theå bao nhieâu, thì chaát löôïng giaûng daïy caøng toát baáy nhieâu. Chöông trình thöïc chaát laø keá hoaïch cuûa khoùa hoïc veà moät moân hoïc naøo ñoù. Bieân soaïn chöông trình phaûi döïa vaøo muïc tieâu ñaøo taïo ñeå ñaët ra keá hoaïch vaø phöông phaùp thöïc hieän nhieäm vuï moät caùch roõ raøng giuùp giaùo vieân giaûng daïy coù heä thoáng vaø kieåm tra ñöôïc quaù trình giaûng daïy cuûa mình. * Nhöõng caên cöù ñeå bieân soaïn chöông trình : - Caên cöù vaøo muïc tieâu ñaøo taïo. - Caên cöù vaøo noäi dung, yeâu caàu ñaøo taïo. - Caên cöù vaøo quyõ thôøi gian cuûa moân hoïc (quyõ naøy do chöông trình, keá hoaïch ñaøo taïo chung cuûa tröôøng phaân boå). - Caên cöù vaøo löùa tuoåi, giôùi tính, chuyeân moân, theå löïc cuûa ñoái töôïng. - Caên cöù vaøo khaû naêng giaûng daïy cuûa giaùo vieân. - Caên cöù vaøo ñieàu kieän, phöông tieän, cô sôû vaät chaát. - Caên cöù vaøo phöông phaùp ñaùnh giaù keát quaû. * Nguyeân taéc bieân soaïn chöông trình giaûng daïy: - Phaûi mang tính giaùo duïc tö töôûng chính trò, ñaïo ñöùc, taùc phong, tính thaåm myõ thoâng qua noäi dung caùc chöông, baøi. - Phaûi tuaân theo caùc nguyeân taéc giaûng daïy (chuù yù ñeán troïng taâm, troïng ñieåm trong caùc giai ñoaïn). - Phaûi ñaûm baûo tính khoa hoïc, sö phaïm, saùt vôùi thöïc teá - Phaûi tranh thuû yù kieán ñoùng goùp cuûa ñoàng nghieäp, cuûa caùc caùn boä chuyeân moân vaø nhöõng yù kieán toång keát ruùt kinh nghieäm cuûa naêm tröôùc, khoùa tröôùc. * Khi bieân soaïn caàn chuù yù nhöõng vaán ñeà sau: - Quaùn trieät giöõa caùi cô baûn vaø caùi naâng cao, giöõa caùi toaøn dieän vaø caùi chuyeân saâu. - Laáy kyõ thuaät, chieán thuaät laøm chính, trong ñoù choïn caùi naøo laø coát loõi ñeå boá trí thôøi gian, phöông tieän cho phuø hôïp. - Phaàn lyù luaän phaûi cuï theå cho töøng noäi dung, töøng giai ñoaïn. Lyù luaän phaûi soi saùng cho phaàn thöïc haønh. - Ñaët ra phöông phaùp ñaùnh giaù vaø caùc chæ tieâu cuï theå. * Noäi dung chöông trình giaûng daïy: + Muïc tieâu chöông trình: Caàn xaùc ñònh roõ moâ hình ñaøo taïo heát chöông trình seõ ñöôïc 95
goïi theá naøo? Caáp baäc gì, laøm ñöôïc gì?. + Yeâu caàu caàn neâu roõ: - Yeâu caàu veà tö töôûng chính trò, ñaïo ñöùc, taùc phong. - Yeâu caàu veà lí luaän (ñöôïc boài döôõng nhöõng gì, ñeán ñaâu?). - Yeâu caàu veà thöïc haønh: hoïc kyõ, chieán thuaät gì? Möùc ñoä ñeán ñaâu? - Yeâu caàu veà naêng löïc coâng taùc: Coù khaû naêng laøm ñöôïc vieäc gì (giaûng daïy, huaán luyeän, caùn boä phong traøo, troïng taøi). + Noäi dung giaûng daïy: Caùc böôùc tieán haønh bieân soaïn noäi dung: - Döïa vaøo quyõ thôøi gian, muïc tieâu vaø ñieàu kieän thöïc tieãn ñeå phaân chia thôøi gian cho caùc phaàn noäi dung giaûng daïy, bao goàm: lyù thuyeát, thöïc haønh, thaûo luaän, thöïc taäp, thi ñaáu, oân taäp, tham quan, kieåm tra - thi. - Treân cô sôû phaân phoái thôøi gian chung caàn phaân chia cuï theå caùc noäi dung theo töøng phaàn, trong hoïc kyø, töøng naêm hoïc. - Töø noäi dung hoïc kyø, hoïc phaàn laïi chia noäi dung cho töøng giaùo vieân. Phaàn noäi dung kieåm tra caàn xaùc ñònh cuï theå phöông phaùp ñaùnh giaù cho ñieåm, chæ tieâu keát thuùc moân hoïc vaø bieåu ñieåm. Cuoái chöông trình caàn neâu roõ nhöõng ñieàu kieän ñaûm baûo cho vieäc thöïc hieän chöông trình (veà ngöôøi daïy, ngöôøi hoïc, ñieàu kieän phöông tieän cô sôû vaät chaát) . * Tieán trình giaûng daïy: Döïa vaøo chöông trình giaûng daïy, giaùo vieân phaûi bieân soaïn tieán trình giaûng daïy. Tieán trình thöïc chaát laø keá hoaïch (tieán ñoä) giaûng daïy cuûa töøng hoïc kyø ñöôïc phaân chia cuï theå cho töøng giaùo aùn veà caùc noäi dung kyõ, chieán thuaät, phöông phaùp. * Phöông phaùp bieân soaïn tieán trình giaûng daïy: Caên cöù vaøo thôøi gian xaùc ñònh cho hoïc kyø (naêm hoïc) ñeå xaùc ñònh soá giaùo aùn töông öùng. Caên cöù vaøo noäi dung giaûng daïy lí thuyeát, thöïc haønh ñeå phaân chia noäi dung ñoù cho töøng giaùo aùn vaø saép xeáp giaûng daïy ôû giaùo aùn (baøi) soá maáy. * Giaùo aùn: Döïa vaøo tieán trình giaûng daïy ñeå soaïn giaùo aùn. Giaùo trình laø keá hoaïch cuï theå cho 1 baøi (buoåi) leân lôùp cuûa giaùo vieân, keá hoaïch naøy chi tieát cho caû noäi dung, thôøi gian, phöông phaùp leân lôùp. Coù 2 loaïi giaùo aùn leân lôùp laø giaùo aùn lyù thuyeát vaø giaùo aùn thöïc haønh. - Vôùi giaùo aùn lyù thuyeát phaûi xaùc ñònh teân baøi giaûng, muïc ñích, yeâu caàu, noäi dung baøi giaûng cuï theå, trình töï thöïc hieän baøi giaûng qua caùc baøi leân lôùp vaø phöông phaùp giaûng daïy cuûa giaùo vieân. Baøi giaûng lí thuyeát phaûi lieân heä chaët cheõ vôùi thöïc teá vaø ñaët neàn moùng cho giaûng daïy thöïc haønh. - Vôùi giaùo aùn thöïc haønh phaûi xaùc ñònh roõ giaùo aùn soá maáy, noäi dung, yeâu caàu, phöông phaùp, vaø caùc ñieàu kieän ñeå thöïc hieän giaùo aùn. - Giaùo aùn thöïc haønh ñöôïc chia laøm 3 phaàn: phaàn chuaån bò, phaàn cô baûn, phaàn keát thuùc. VIII. PHÖÔNG PHAÙP GIAÛNG DAÏY KYÕ THUAÄT CÔ BAÛN 96
VIII.1. Cô sôû cuûa phöông phaùp giaûng daïy Phöông phaùp giaûng daïy döïa treân caùc phöông phaùp chung cuûa quaù trình sö phaïm. - Phöông phaùp thuyeát trình: laø phöông phaùp duøng lôøi noùi ñeå moâ taû, phaân tích, giaûng giaûi trình baøy noäi dung baøi giaûng. - Phöông phaùp tröïc quan laø phöông phaùp duøng ñoäng taùc maãu, tranh aûnh, moâ hình.v.v... ñeå theå hieän hình daùng, cô caáu noäi dung ñoäng taùc. - Phöông phaùp söû duïng caùc baøi taäp ñònh möùc vaø khoâng ñònh möùc laø phöông phaùp duøng löôïng vaän ñoäng ñeå ñieàu chænh phaûn öùng thích nghi, hình thaønh kyõ naêng ñoäng taùc. - Phöông phaùp giaûng daïy phaân chia : Thöôøng ñöôïc aùp duïng vôùi nhöõng hoïc sinh môùi hoïc vaø ngöôøi coù trình ñoä boùng baøn thaáp. Sau khi xaây döïng khaùi nieäm ñoäng taùc qua phaân tích, laøm maãu, moâ phoûng thì phaân chia ñoäng taùc thaønh töøng phaàn nhö tö theá chuaån bò, vung tay thöïc hieän ñoäng taùc ñaùnh boùng, keát thuùc ñoäng taùc, sau ñoù gheùp töøng phaàn laïi thaønh ñoäng taùc hoaøn chænh. Thöïc hieän phöông phaùp giaûng daïy phaân chia khoâng neân taäp quaù saâu töøng phaàn ñoäng taùc, ôû möùc ñoä nhaát ñònh laø phaûi gheùp caùc phaàn vôùi nhau vì muïc ñích cuoái cuøng laø hoaøn chænh, taäp saâu quaù seõ daãn ñeán sai laàm. - Phöông phaùp giaûng daïy hoaøn chænh (toaøn boä) : Phöông phaùp naøy thöôøng ñöôïc söû duïng giaûng daïy vôùi caùc ñoäng taùc cuøng loaïi, hoaëc vôùi caùc hoïc sinh ñaõ coù trình ñoä chuyeân moân töông doái toát. VIII.2. Trình töï caùc böôùc giaûng daïy kyõ thuaät cô baûn Ñoái vôùi hoïc sinh môùi hoïc boùng baøn caàn giaûng daïy theo caùc böôùc: + Böôùc 1: Xaây döïng caûm giaùc cho hoïc sinh veà khoâng gian, veà löïc qua caùc baøi taäp : - Taâng boùng taïi choã coù ñieàu chænh löïc khoáng cheá taàm boùng. - Ñaùnh boùng vaøo töôøng vôùi caùc ñieåm quy ñònh coá ñònh vaø thay ñoåi daàn khoaûng caùch ñeå taïo caûm giaùc veà löïc vaø goùc ñoä vôït. - Taâng boùng cho nhau vôùi caùc khoaûng caùch khaùc nhau. + Böôùc 2: Cho hoïc sinh taäp moâ phoûng ñoäng taùc nhaèm böôùc ñaàu hình thaønh khaùi nieäm ñoäng taùc. Ñoäng taùc moâ phoûng caàn chính xaùc. Ban ñaàu caàn laøm ñoäng taûc moâ phoûng chaäm, sau taêng daàn roài baét theo nhòp ñoä ñoäng taùc. + Böôùc 3: Cho hoïc sinh taäp vôùi boùng trong ñieàu kieän chuû ñoäng nhö ñaùnh boùng coá ñònh (ñaët, treo), töï thaû boùng naûy treân baøn roài thöïc hieän ñoäng taùc ñaùnh boùng qua baøn beân kia. (chuù yù ñeán cô caáu ñoäng taùc, höôùng laêng vôït, goùc ñoä vôït duøng löïc, giai ñoaïn, ñieåm tieáp xuùc). + Böôùc 4: Cho hoïc sinh taäp vôùi boùng trong ñieàu kieän bò ñoäng. Cho hoïc sinh ñöùng ôû tö theá chuaån bò, ngöôøi phuïc vuï tung hoaëc ñaùnh boùng sang nheï, chuaån (ngon) ñeå ngöôøi taäp thöïc hieän ñoäng taùc ñaùnh traû. Tieáp tuïc laøm nhö theá nhieàu laàn ñeå hình thaønh ñoäng taùc naâng cao daàn khaû naêng phaùn ñoaùn, phoái hôïp ñaùnh boùng. + Böôùc 5: Cho hoïc sinh ñaùnh boùng qua laïi vôùi nhau lieân tuïc theo 1 ñöôøng nhaát ñònh ñeå naâng cao khaû naêng ñaùnh boùng, khoáng cheá boùng. + Böôùc 6: Cho hoïc sinh ñaùnh boùng thay ñoåi caùc ñöôøng (thaúng - cheùo, daøi - ngaén), thay ñoåi ñieåm rôi töø 1 ñieåm sang 2 ñieåm, 3 ñieåm, töø 2, 3 ñieåm veà 1 ñieåm v.v... + Böôùc 7: Cho taäp phoái hôïp kyõ thuaät naøy vôùi kyõ thuaät khaùc, naâng cao daàn yeâu caàu veà ñoä khoù, + Böôùc 8: Cho thöïc haønh thi ñaáu thoâng qua ñoù naâng cao naêng löïc phaùn ñoaùn, phaûn öùng, phoái hôïp vaän ñoäng vaø daàn hình thaønh yù ñoà chieán thuaät. 97
+ Böôùc 9: Cho kieåm tra keát quaû hoïc taäp Trong quaù trình giaûng daïy giaùo vieân caàn chuû ñoäng saùng taïo ñieàu chænh hôïp lyù vôùi thöïc teá baøi giaûng vôùi ñoái töôïng ñeå taïo neân höng phaán, taän duïng thôøi gian, phöông tieän, traùnh laõng phí, teû nhaït aûnh höôûng ñeán tieáp thu baøi cuûa hoïc sinh. VIII.3. Trình töï thöïc hieän moät giaùo aùn giaûng daïy Thöïc hieän 1 giaùo aùn giaûng daïy thoâng thöôøng qua 5 böôùc goàm: Toå chöùc lôùp; kieåm tra baøi cuõ; giaûng baøi môùi; cuûng coá baøi môùi; nhaän xeùt daën doø vaø cho baøi taäp ôû nhaø. ÔÛ giaùo aùn thöïc haønh coøn chia laøm 3 phaàn: Phaàn chuaån bò; phaàn cô baûn; phaàn keát thuùc. - Phaàn chuaån bò: thöôøng laø bao goàm caùc böôùc toå chöùc lôùp (nhaäp lôùp kieåm tra só soá, phoå bieán noäi dung yeâu caàu baøi hoïc) vaø höôùng daãn khôûi ñoäng (khôûi ñoäng chung – khôûi ñoäng chuyeân moân) vôùi caùc hình thöùc ñi, chaïy, nhaûy, caùc ñoäng taùc tay khoâng, caùc ñoäng taùc vôùi duïng cuï caùc troø chôi vaän ñoäng. - Phaàn cô baûn, thöôøng bao goàm 2 böôùc laø: "Kieåm tra baøi cuõ vaø giaûng baøi môùi". Kieåm tra baøi cuõ coù nhieàu hình thöùc song duø söû duïng hình thöùc naøo cuõng phaûi taùi taïo kieán thöùc cuõ, môû ñaàu hoaëc taïo tieàn ñeà cho hoïc baøi môùi. Baøi môùi laø noäi dung chöông trình ñöôïc phaân chia cuï theå cho töøng giaùo aùn. Laø phaàn cô baûn cuûa baøi hoïc phaûi ñöôïc chi tieát, tyû mæ, chính xaùc. - Phaàn keát thuùc thöôøng bao goàm caùc böôùc: hoài tónh, cuûng coá baøi môùi, nhaän xeùt vaø daën doø. Hoài tónh laø thöïc hieän vieäc giaûm daàn löôïng vaän ñoäng, thaû loûng ñöa cô theå trôû laïi caùc hoaït ñoäng bình thöôøng. Hoài tónh thöôøng thöïc hieän tröôùc cuûng coá baøi. Cuûng coá baøi môùi cuõng coù nhieàu hình thöùc nhöng söû duïng hình thöùc naøo cuõng phaûi ñaûm baûo toùm taét, theå hieän roõ maáu choát cuûa baøi, gaây aán töôïng saâu veà caùi ñuùng; caùi sai khi thöïc hieän baøi hoïc cuûa hoïc sinh, nguyeân nhaân sai vaø caùch söûa chöõa. Nhaän xeùt ñaùnh giaù vaø daën doø caàn ngaén goïn chính xaùc veà nhöõng öu, nhöôïc ñieåm trong giôø hoïc, ñaùnh giaù ñuùng keát quaû khen, cheâ ñuùng ngöôøi, ñuùng vieäc ñeå ñoäng vieân nhaéc nhôû. Caùc baøi taäp veà nhaø caàn ñôn giaûn deã thöïc hieän vaø boå trôï tích cöïc cho baøi hoïc VIII.4. Nhöõng ñieåm caàn chuù yù khi giaûng daïy giaùo aùn thöïc haønh Trong ñieàu kieän hieän nay ñoái vôùi caùc tröôøng phoå thoâng ôû nöôùc ta giaùo aùn thöïc haønh thöôøng ñöôïc toå chöùc giaûng daïy ôû saân vaän ñoäng (keå caû vôùi moân caàu loâng, boùng baøn ...) neân vieäc ñieàu haønh hoïc sinh khoù hôn ôû trong lôùp do khoâng gian roäng lôùn, lôùp hoïc ñoâng, hoïc sinh ôû löùa tuoåi hieáu ñoäng, moâi tröôøng beân ngoaøi nhö naéng, gioù, caây coái chim muoâng, xe coä, suùc vaät, ngöôøi qua laïi v.v... aûnh höôûng nhieàu ñeán taäp trung chuù yù hoïc taäp cuûa hoïc sinh. Do vaäy böôùc toå chöùc lôùp laø heát söùc quan troïng cho thaønh coâng cuûa giaùo aùn. (Toå chöùc lôùp toát laø thaønh coâng moät nöûa ñoái vôùi giaûng daïy thöïc haønh TDTT). + Ñoäi hình giaûng daïy: giaùo vieân coù theå söû duïng ñoäi hình haøng doïc, haøng ngang, chöõ U , voøng troøn... ñeå giaûng daïy tuyø theo thöïc teá saân baõi vaø thôøi gian, möùc ñoä naéng maùt trong ngaøy. Nhöng duø söû duïng loaïi ñoäi hình naøo cuõng phaûi ñaûm baûo : - Giaùo vieân quan saùt hoïc sinh roõ nhaát. Hoïc sinh nghe roõ nhaát lôøi giaùo vieân noùi, nhìn roõ nhaát ñoäng taùc giaùo vieân laøm. Do vaäy giaùo vieân neân choïn höôùng ñöùng gaàn nhö xuoâi gioù vaø gaàn nhö ngöôïc naéng, ngöôïc saùng. - Khoâng ñeå cho aùnh saùng chieáu thaúng vaøo maët, vaøo gaùy cuûa hoïc sinh laøm aûnh höôûng ñeán söùc khoeû vaø tieáp thu baøi. - Khoâng ñeå ñoäi hình höôùng ñeán nôi ñoâng ngöôøi nhö: coång tröôøng, hoïp chôï, ñöôøng quoác loä... Hoïc sinh seõ khoâng taäp trung hoïc taäp. 98
- Khi söû duïng ñoäi hình voøng troøn, giaùo vieân khoâng neân ñöùng ôû giöõa voøng vì nhö vaäy phaïm vi bao quaùt hoïc sinh seõ heïp maø neân ñöùng gaàn saùt voøng troøn, thaäm chí coøn coù theå ra ngoaøi voøng. Nhö vaäy phaïm vi bao quaùt lôùp hoïc seõ roäng hôn. Khi söû duïng ñoäi hình voøng troøn di ñoäng (thöôøng duøng trong khôûi ñoäng, hoài tónh) giaùo vieân khoâng neân di chuyeån cuøng chieàu vôùi hoïc sinh maø neân ñöùng taïi choã. Quay maët ngöôïc vôùi höôùng chuyeån ñoäng cuûa voøng, hoaëc ñi ngöôïc höôùng vôùi höôùng chuyeån ñoäng cuûa voøng. Chuù yù: Khi söû duïng ñoäi hình voøng troøn tónh trong ñieàu kieän naéng, gioù to, hoaëc nôi coù taùc ñoäng ngoaïi thì sau khoaûng 2 - 3 phuùt neân cho ñoäi hình dòch chuyeån 1/2 voøng troøn. + Giaûng giaûi phaân tích vaø laøm maãu ñoäng taùc: Trong giaûng daïy kyõ thuaät boùng baøn nhaát thieát phaûi thoâng qua giaûng giaûi, phaân tích vaø laøm maãu caùc kyõ, chieán thuaät. Tuøy theo khaû naêng tieáp thu, trình ñoä chuyeân moân, löùa tuoåi, giôùi tính maø möùc ñoä söû duïng phaân tích, giaûng giaûi vaø laøm maãu khaùc nhau cho phuø hôïp ñeå ñaït hieäu quaû cao. * Coù 3 hình thöùc keát hôïp giaûng giaûi vaø laøm maãu. - Giaûng giaûi roài laøm maãu. - Laøm maãu roài giaûng giaûi. - Vöøa giaûng giaûi vöøa laøm maãu. Hình thöùc thöù 3 thöôøng ñöôïc söû duïng nhieàu hôn, hieäu quaû hôn. Giaûng giaûi caàn ngaén goïn, roõ raøng, neâu ñöôïc maáu choát, yeáu lónh cô baûn chính xaùc cuûa ñoäng taùc. Laøm maãu phaûi chính xaùc caùc giai ñoaïn ñoäng taùc. Ñoäng taùc maãu phaûi ñeïp, chuaån môùi coù taùc duïng haáp daãn loâi cuoán, gaây höùng thuù hoïc taäp cho hoïc sinh. Laøm maãu coù theå laø giaùo vieân tröïc tieáp giaûng daïy, hoaëc duøng ñoàng ñoäi, hoaëc duøng hoïc sinh coù kyõ thuaät toát, hoaëc duøng tranh aûnh, phim aûnh, moâ hình. Nhöng toát nhaát laø giaùo vieân tröïc tieáp giaûng daïy. Nhö vaäy vöøa chuû ñoäng vöøa deã chieám ñöôïc loøng tin cuûa hoïc sinh ñoái vôùi thaày. + Söûa chöõa sai laàm cho hoïc sinh: Trong quaù trình hoïc taäp, ñeå hình thaønh kyõ naêng ñoäng taùc, hoïc sinh thöôøng maéc nhöõng sai laàm nhö: Tö theá khoâng phuø hôïp, phaùn ñoaùn boùng sai, vung vôït nhanh hay chaäm quaù, ñaùnh boùng khoâng ñuùng taàm, ñuùng ñieåm, phoái hôïp caùc boä phaän thaân theå khi ñaùnh boùng khoâng ñoàng boä... aûnh höôûng ñeán chaát löôïng ñaùnh boùng. ÔÛ moät thôøi ñieåm moät hoïc sinh coù theå maéc 1 sai laàm vaø cuõng coù theå ñoàng thôøi maéc nhieàu sai laàm. Trong lôùp coù theå chæ coù 1 hoïc sinh maéc 1 sai laàm vaø cuõng coù theå coù nhieàu hoïc sinh cuøng maéc sai laàm. Khi söûa chöõa sai laàm cho hoïc sinh caàn chuù yù: - Phaûi phaùt hieän ñöôïc sai laàm vaø nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán sai laàm ñoù ñeå tìm caùch söûa chöõa. - Khoâng neân cuøng 1 luùc söûa chöõa nhieàu sai laàm cho cuøng 1 hoïc sinh, 1 nhoùm hoïc sinh, maø phaûò choïn löïa xem sai laàm naøo laø chuû yeáu ñeå söûa chöõa tröôùc, sai laàm naøo söûa chöõa sau. Coù theå söûa chöõa sai laàm naøy thì hoïc sinh seõ töï khaéc phuïc ñöôïc sai laàm kia…. - Neáu chæ moät hoïc sinh maéc sai laàm thì caàn söûa chöõa caù bieät, khoâng neân taäp trung caû lôùp ñeå söûa. - Neáu nhieàu hoïc sinh cuøng maéc moät loaïi sai laàm thì khoâng neân söûa chöõa caù bieät cho töøng ngöôøi maø neân taäp trung töøng nhoùm hoaëc caû lôùp cuøng söûa chöõa. - Khi tieán haønh söûa chöõa cho hoïc sinh, giaùo vieân caàn kieân trì ñoäng vieân khuyeán khích, traùnh noân noùng daãn ñeán caùu gaét hoaëc toû thaùi ñoä thieáu thieän chí laøm hoïc sinh töï aùi naûn loøng. 99
Caùc sai laàm. maø hoïc sinh thöôøng maéc trong khi thöïc haønh kyõ, chieán thuaät ñaõ ñöôïc trình baøy ôû muïc chuù yù sau moãi kyõ, chieán thuaät. + Thi ñaáu taäp: Vôùi caùc vaän ñoäng vieân thì thi ñaáu laø muïc tieâu cao nhaát. Noù ñoøi hoûi vaän ñoäng vieân phaûi taäp trung cao ñoä, theå hieän roõ tinh thaàn yù chí, kyõ chieán thuaät, theå löïc nhaèm chieán thaéng. Noùi caùch khaùc thi ñaáu laø theå hieän toång hoaø veà ñaïo ñöùc, yù chí, naêng löïc vaø theå löïc cuûa vaän ñoäng vieân nhaèm chieán thaéng ñoái phöông. Trong quaù trình giaûng daïy kyõ - chieán thuaät, thi ñaáu goùp phaàn hình thaønh kyõ naêng ñoäng taùc, kieåm nghieäm keát quaû sau moãi phaàn, moãi kyõ - chieán thuaät, phaùt huy söï coá gaéng cao nhaát cuûa hoïc sinh, ñöa hoï daàn tôùi söû duïng kyõ thuaät vaøo thöïc teá, ñoàng thôøi gaây höng phaán trong quaù trình hoïc taäp. Khoâng nhaát thieát phaûi trang bò ñuû kyõ, chieán thuaät roài môùi cho thi ñaáu maø ngay trong töøng phaàn kyõ thuaät vaãn coù theå cho thi ñaáu. Thí duï: Cho thi ñaáu 1 kieåu giao boùng, ñôõ giao boùng naøo ñoù; thi ñaáu goø boùng, hoaëc líp boùng ôû 1/2 baøn beân phaûi (beân traùi) chaúng haïn. Thi ñaáu 1 beân coâng, 1 beân thuû v.v.:. vôùi muïc ñích reøn kyõ naêng kyõ xaûo daàn tôùi thöïc teá thi ñaáu toång hôïp. Hoïc sinh raát hieáu ñoäng vaø raát muoán thi ñaáu, thöôøng chuù yù ñeán aên ñieåm (ñöôïc, thua) hôn laø chuù yù hoaøn thaønh kyõ thuaät theo yeâu caàu baøi giaûng. Do ñoù moãi khi cho thi ñaáu, giaùo vieân phaûi ñeà ra yeâu caàu roõ raøng, nghieâm khaéc. Khoâng neân cho thi ñaáu quaù nhieàu , maø thi ñaáu phaûi nhaèm muïc ñích roõ raøng môùi coù theå cuûng coá vaø phaùt huy caùi ñaõ hoïc ñöôïc. Khoâng neân cho hoïc sinh thi ñaáu khi hoïc sinh chöa hình thaønh kyõ, chieán thuaät. 100