1
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
2
LỜI GIỚI THIỆU
Công nghệ chế tạo máy là một trong những môn học chuyên ngành ca nghề
Hàn được biên soạn dựa theo chương trình đào tạo đ xây dựng và ban hành năm 2021
ca trưng Cao đng nghề Cn Thơ dành cho nghề Hàn hệ Cao đng.
Giáo trình được biên soạn làm tài liệu học tập, giảng dạy nên giáo trình đ được
xây dựng ở mức độ đơn giản và dễ hiểu, trong mỗi bài học đều có ví dụ và bài tập
tương ứng để áp dụng và làm sáng tỏ phn lý thuyết.
Khi biên soạn, nhóm biên soạn đ dựa trên kinh nghiệm thực tế giảng dạy, tham
khảo đồng nghiệp, tham khảo các giáo trình hiện có và cập nhật những kiến thức mới
có liên quan để phù hợp với nội dung chương trình đào tạo và phù hợp với mục tiêu
đào tạo, nội dung được biên soạn gắn với nhu cu thực tế.
Nội dung giáo trình được biên soạn với lượng thi gian đào tạo 30 gi gồm có:
Chương 1 MH16-01: Những định nghĩa và khái niệm cơ bản
Chương 2 MH16-02: Gá đặt chi tiết gia công
Chương 3 MH16-03: Độ chính xác gia công
Chương 4 MH16-04: Phôi và lượng dư gia công
Chương 5 MH16-05: Quy trình công nghệ gia công các chi tiết điển hình
Chương 6 MH16-06: Công nghệ gia công trên máy CNC và các phương pháp gia
công tiên tiến
Mặc dù đ cố gắng tổ chức biên soạn để đáp ứng được mục tiêu đào tạo
nhưng không tránh được những thiếu sót. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến
ca các thy, cô và bạn đọc để nhóm biên soạn sẽ điều chỉnh hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cám ơn!
Cn Thơ, ngày …. Tháng….năm 2021
Tham gia biên soạn
Chủ biên: Huỳnh Chí Linh
3
MỤC LỤC
Trang
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN ............................................................................................ 1
LỜI GIỚI THIỆU ............................................................................................................ 2
MỤC LỤC ....................................................................................................................... 3
CHƯƠNG TRÌNH MÔN HỌC ...................................................................................... 6
CHƯƠNG 1. NHỮNG ĐỊNH NGHĨA VÀ KHÁI NIỆM CƠ BẢN .............................. 8
1. Quá trình sản xuất và quá trình công nghệ.................................................................. 8
1.1. Quá trình sản xuất .................................................................................................... 8
1.2. Quá trình công nghệ ................................................................................................. 8
2. Các thành phn ca quy trình công nghệ .................................................................... 8
3. Các dạng sản xuất...................................................................................................... 11
4. Xác định dạng sản xuất ............................................................................................. 12
5. Các nguyên tắc lập quy trình công nghệ ................................................................... 12
5.1. Xác định trình tự gia công hợp lý .......................................................................... 12
5.2. Thiết kế nguyên công ............................................................................................. 12
6. Các bước thiết kế quy trình công nghệ ..................................................................... 12
CHƯƠNG 2: GÁ ĐẶT CHI TIẾT GIA CÔNG ........................................................... 14
1. Chuẩn và các loại chuẩn ............................................................................................ 14
1.1. Đinh nghĩa .............................................................................................................. 14
1.2. Phân loại chuẩn ...................................................................................................... 14
2. Gá đặt chi tiết gia công.............................................................................................. 16
2.1. Khái niệm ............................................................................................................... 16
2.2. Phương pháp gá đặt chi tiết gia công ..................................................................... 17
3. Cách tính sai số gá đặt ............................................................................................... 18
3.1. Sai số kẹp chặt ........................................................................................................ 18
3.2. Sai số đồ gá ............................................................................................................ 19
3.3. Sai số chuẩn ............................................................................................................ 19
4. Nguyên tắc chọn chuẩn gia công .............................................................................. 23
4.1. Chọn chuẩn thô ...................................................................................................... 23
4.2. Chọn chuẩn tinh ..................................................................................................... 25
5. Hướng dẫn thực hiện bài tập ..................................................................................... 25
CHƯƠNG 3: ĐỘ CHÍNH XÁC GIA CÔNG ............................................................... 28
1. Khái niệm .................................................................................................................. 28
2. Các phương pháp đạt độ chính xác gia công ............................................................ 29
2.1. Phương pháp cắt thử từng kích thước riêng biệt .................................................... 29
2.2. Phương pháp tự động đạt kích thước ..................................................................... 29
3. Các nguyên nhân sinh ra sai số ................................................................................. 30
CHƯƠNG 4: PHÔI VÀ LƯỢNG DƯ GIA CÔNG ..................................................... 32
1. Nguyên tắc chọn phôi................................................................................................ 32
2. Các loại phôi ............................................................................................................. 32
2.1. Phôi đúc .................................................................................................................. 32
2.2. Phôi rèn .................................................................................................................. 33
2.3. Phôi dập .................................................................................................................. 33
2.4. Phôi cán .................................................................................................................. 33
3. Lượng dư gia công .................................................................................................... 33
3.1. Khái niệm và định nghĩa ........................................................................................ 33
3.2. Các phương pháp xác định lượng dư gia công ...................................................... 35
4
BÀI 5. THIẾT KẾ QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ GIA CÔNG CÁC CHI TIẾT ĐIỂN
HÌNH ............................................................................................................................ 42
1. Phân loại các dạng chi tiết điển hình ........................................................................ 42
2. Quy trình công nghệ gia công chi tiết dạng trục....................................................... 42
2.1. Đặc điểm ................................................................................................................ 42
2.2. Yêu cu kỹ thuật .................................................................................................... 43
2.3. Vật liệu và phôi dùng để chế tạo chi tiết dạng trục ............................................... 43
2.4. Nguyên tắc chọn chuẩn định vị để gia công chi tiết trục ....................................... 43
2.5. Thứ tự các nguyên công gia công trục ................................................................... 44
3. Quy trình công nghệ gia công chi tiết dạng càng ..................................................... 44
3.1. Đặc điểm ................................................................................................................ 44
3.2. Yêu cu kỹ thuật .................................................................................................... 45
3.3. Vật liệu và phôi để chế tạo chi tiết dạng càng ....................................................... 45
3.4. Nguyên tắc chọn chuẩn định vị để gia công chi tiết càng ..................................... 45
3.5. Thứ tự các nguyên công gia công càng ................................................................. 46
4. Quy trình công nghệ gia công chi tiết dạng hộp ....................................................... 46
4.1. Đặc điểm ................................................................................................................ 46
4.2. Những yêu cu ch yếu khi chế tạo chi tiết dạng hộp ........................................... 47
4.3. Vật liệu và phôi chế tạo chi tiết dạng hộp ............................................................. 47
4.4. Nguyên tắc chọn chuẩn định vị để gia công chi tiết hộp ....................................... 47
4.5. Trình tự gia công các bề mặt ch yếu ca hộp ...................................................... 48
5. Quy trình công nghệ gia công chi tiết dạng bạc ....................................................... 48
5.1. Đặc điểm ................................................................................................................ 48
5.2. Yêu cu kỹ thuật .................................................................................................... 48
5.3. Vật liệu và phôi để chế tạo chi tiết dạng bạc ......................................................... 49
5.4. Nguyên tắc chọn chuẩn định vị để gia công chi tiết dạng bạc .............................. 49
5.5. Trình tự gia công các bề mặt ................................................................................. 50
6. Quy trình công nghệ chế tạo bánh răng .................................................................... 50
6.1. Phân loại bánh răng ............................................................................................... 50
6.2. Độ chính xác ca bánh răng .................................................................................. 51
6.3. Vật liệu và phôi chế tạo bánh răng ........................................................................ 51
6.4. Yêu cu kỹ thuật .................................................................................................... 51
6.5. Chuẩn định vị gia công bánh răng ......................................................................... 51
6.6. Quy trình công nghệ trước khi cắt răng ................................................................. 52
6.7. Các phương pháp gia công bánh răng ................................................................... 52
7. Hướng dẫn thực hiện bài tập ..................................................................................... 56
BÀI 6. CÔNG NGHỆ GIA CÔNG TRÊN MÁY CNC VÀ CÁC PHƯƠNG PHÁP
GIA CÔNG TIÊN TIẾN ............................................................................................... 58
1. Công nghệ gia công trên máy CNC .......................................................................... 58
1.1. Quy trình công nghệ và phương pháp thực hiện nguyên công trên máy CNC ..... 58
1.2. Phân loại nguyên công trên máy CNC .................................................................. 59
2. Gia công bằng xung điện (EDM - Electrical Discharge Machining) ....................... 60
2.1. Bề mặt chi tiết gia công bằng EDM ...................................................................... 61
2.2. Điện cực và các phương pháp gia công điện cực .................................................. 61
2.3. Độ chính xác gia công ........................................................................................... 62
2.4. Dung dịch điện môi ............................................................................................... 62
2.5. Ưu nhược điểm và ứng dụng ca EDM ................................................................. 62
2.6. Các ứng dụng ......................................................................................................... 63
5
3. Cắt dây EDM hành trình ........................................................................................... 63
4. Gia công bằng laze (LBM – Laser Beam Machining) .............................................. 65
4.1. Khái quát về công nghệ gia công bằng laze ........................................................... 65
4.2. Đặc điểm ca quá trình cắt bằng laze .................................................................... 68
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................. 70