Giáo trình Kiểm định và Chẩn đoán Kỹ thuật Ô tô (Cao đẳng): Ngành Công nghệ Ô tô

TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN

Tài liệu này thuộc loại sách Giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép

dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích đào tạo và tham khảo.

Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu

lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.

LỜI GIỚI THIỆU

Trong những năm gần đây, tốc độ gia tăng số lượng và chủng loại ôtô, xe máy ở

nước ta tăng khá nhanh. Nhiều hệ thống thiết bị hiện đại đã được trang bị cho ô tô, nhằm

thỏa mãn nhu cầu về giao thông vận tải. Một số kết cấu đơn giản đã được thay thế bằng

kết cấu hiện đại, một số thói quen và công nghệ trong sửa chữa không còn phù hợp. Hiện

nay công nghệ sửa chữa phục hồi chi tiết cơ bản thay đổi sang sửa chữa thay thế. Do đó

cần thiết phải có công nghệ chẩn đoán.

Hiện nay, công nghệ chẩn đoán đang phát triển mạnh ở nước ta. Các thiết bị chẩn

đoán kỹ thuật ngày càng được cải tiến hiện đại hóa và áp dụng rộng rãi, cần có đội ngũ kỹ

thuật viên đủ trình độ đáNp ứng yêu cầu của công nghệ.

Để đáp ứng nâng cao chất lượng đào tạo đội ngũ kỹ thuật viên có trình độ Cao đẳng

và làm tài liệu tham khảo cho các kỹ thuật viên đang hành nghề, tác giả đã cố gắng

nghiên cứu biên sọan cuốn giáo trình “Kiểm định và chẩn đoán kỹ thuật ô tô”. Cuốn sách

này được biên sọan với phương châm ngắn gọn, dễ hiểu, bám sát mục tiêu đào tạo trình

độ Cao đẳng chuyên ngành Công nghệ ô tô. Nội dung cuốn sách biên sọan dựa trên cơ sở

hiểu biết của tác giả và kế thừa các công trình của các Giáo sư, Tiến sĩ, Thạc sĩ đầu ngành

ô tô có kinh nghiệm trong công tác đào tạo.

Nội dung của giáo trình được biên soạn với thời lượng 75 giờ, gồm các bài:

Bài 1: Tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của phương tiện cơ

giới đường bộ.

Bài 2: Quy trình kiểm định.

Bài 3: Chẩn đoán trạng thái kỹ thuật động cơ

Bài 4: Chẩn đoán hệ thống điện

Bài 5: Chẩn đoán các hệ thống gầm ô tô

Trong quá trình sử dụng, tùy theo yêu cầu cụ thể, có thể điều chỉnh số tiết trong mỗi

bài cho phù hợp. Giáo trình chúng tôi biên soạn dựa vào chương trình đào tạo, kết hợp

với thiết bị, mô hình, cơ sở vật chất phù hợp khoa học nhất, giúp cho người học dễ tiếp

thu và rèn luyện kỹ năng đáp ứng được yêu cầu thị trường lao động.

Giáo trình được biên soạn cho đối tượng là sinh viên hệ cao đẳng nghề. Sau khi học

xong giáo trình này, có thể tự mình kiểm tra kiểm định, chẩn đoán, xử lý các hư hỏng.

Mặc dù đã cố gắng nhưng chắc chắn rằng không tránh khỏi những sai sót. Rất mong

nhận được các ý kiến đóng góp của quý thầy cô, bạn đọc, chủ các cơ sở sửa chữa ô tô và

các bạn đồng nghiệp để giáo trình được hoàn chỉnh hơn.

Trà Vinh, ngày tháng năm 2020

Tham gia biên soạn

1.Chủ biên: KS. Trần Đăng Khoa

2. Tác giả: KS. Trần Phong Dân

3. Thành viên: Nguyễn Hoàng Hận

MỤC LỤC
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN.............................................................................................................i
Bài 1: TIÊU CHUẨN AN TOÀN KỸ THUẬT VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG  CỦA PHƯƠNG 
TIỆN CƠ GIỚI ĐƯỜNG BỘ..........................................................................................................2
Đặt vấn đề:............................................................................................................................2
Quy định chung:...................................................................................................................4
1. Phạm vi đối tượng áp dụng...............................................................................................4
2. Quy định chung về kỹ thuật và kết cấu cơ bản của phương tiện......................................4
3. Quy định về hồ sơ phương tiện.........................................................................................5
Tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật của phương tiện khi tham gia giao thông:...............................5
1. Kiểm tra tổng quát............................................................................................................5
2. Hệ thống lái....................................................................................................................12
3. Hệ thống phanh...............................................................................................................14
4. Kiểm tra hệ thống điện và tín hiệu an toàn.....................................................................15
Tiêu chuẩn bảo vệ môi trường:...........................................................................................20
1. Đối với các phương tiện cơ giới đường bộ:....................................................................20
2. Đối với các phương tiện cơ giới đường bộ đã sử dụng..................................................21
Chu kỳ kiểm định kỹ thuật phương tiện cơ giới đường bộ:................................................21
Những ảnh hưởng của tai nạn giao thông và ô nhiễm môi trường đến an sinh xã hội.......22
1. Tai nạn giao thông..........................................................................................................22
2. Ô nhiễm do khí thải.........................................................................................................22
3. Ảnh hưởng của các chất khí hải đến sức khoẻ con người..............................................23
4. Ô nhiễm do tiếng ồn........................................................................................................24
CÂU HỎI...............................................................................................................................25
D. Tài liệu tham khảo.............................................................................................................26
Bài 2: QUY TRÌNH KIỂM ĐỊNH................................................................................................28
Lưu đồ đăng kiểm...............................................................................................................28
Hạng mục và phương pháp kiểm tra...................................................................................29
1. Kiểm tra nhận dạng, tổng quát.......................................................................................29
2. Kiểm tra khung và các phần gắn với khung...................................................................29
3. Kiểm tra khả năng quan sát của người lái.....................................................................31
4. Kiểm tra hệ thống điện, chiếu sáng, tín hiệu..................................................................32
5. Kiểm tra bánh xe.............................................................................................................36
6. Kiểm tra hệ thống phanh................................................................................................37
7. Kiểm tra hệ thống lái......................................................................................................42
8. Kiểm tra hệ thống truyền lực..........................................................................................45
9. Kiểm tra hệ thống treo....................................................................................................46
10. Kiểm tra các trang thiết bị khác...................................................................................47
11. Kiểm tra động cơ và môi trường...................................................................................47

2.12.
 Hiệu quả phanh tay.......................................................................................................51
CÂU HỎI.......................................................................................................................................51
D. Tài liệu tham khảo:...........................................................................................................52
Bài 3: CHẨN ĐOÁN TRẠNG THÁI KỸ THUẬT ĐỘNG CƠ...................................................53
1. Chẩn đoán động cơ theo công suất có ích ne......................................................................53
1.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến công suất động cơ................................................................53
1.2. Các
 hi
ệ
n 
tượ
ng 
của
 
độ
ng 
cơ
 
khi
 
có
 
Ne
 gi
ảm
..................................................................54
1.3. Các
  ph
ươ
ng  
phá
p  
đ
o  
công
  
suất
  
độ
ng  
cơ
  dùng  
trong
  
chẩ
n đ
oán.
..........................54
2.
 
Chẩn
 
đoán
 
động
 
cơ
 
theo
 
thành
 
phần
 
khí
 
thả
i......................................................................55
2.1.
 
Đặc
 
đ
i
ểm
 ph
ươ
ng 
pháp
...................................................................................................55
2.2.
 Ph
ươ
ng 
pháp
 
chẩ
n 
đoán
.................................................................................................55
2.3.
 X
ử
 
lý
 
kết
 qu
ả
...................................................................................................................55
2.4.
 Thi
ết
 b
ị
 
phân
 
tích
 
khí
 
xả
..................................................................................................55
3.
  
Chẩn
  
đoán
  
động
  
cơ
  
theo
  
hàm
  l
ượng
  
mạ
t  
kim
  lo
ạ
i 
trong
 
dầu
 
bôi
 
trơn
.......................55
3.1.
 
Đặc
 
đ
i
ểm
 ph
ươ
ng 
pháp
...................................................................................................55
3.2.
 Ph
ươ
ng 
pháp
 
chẩ
n 
đoán
.................................................................................................56
3.3.
 X
ử
 
lý
 
kết
 qu
ả
...................................................................................................................56
4.
 
Chẩn
 
đoán
 
động
 
cơ
 
theo
 ti
ếng
 
ồn,
 
màu
 
khói,
 
mùi
 
khói
.......................................................56
4.1.
 
Chẩ
n 
đoán
 
theo
 ti
ế
ng 
ồ
n.................................................................................................56
4.2.
 
Chẩ
n 
đoán
 
theo
 
màu
 khói 
và
 
mùi
 khói............................................................................58
5. Chẩn đoán nhóm bao kín buồng cháy.................................................................................59
5.1. Chẩn đoán theo độ lọt khí xuống các te..........................................................................59
5.2. Chẩn đoán động cơ theo áp suất pc................................................................................59
5.3. Chẩn đoán theo mức lọt khí qua nhóm bao kín buồng cháy...........................................60
6. Chẩn đoán hệ thống bôi trơn...............................................................................................63
6.1. Kiểm tra chất lượng dầu bôi trơn...................................................................................63
6.2.Cách kiểm tra chất lượng dầu.........................................................................................63
6.3. Kiểm tra bơm dầu, lọc dầu.............................................................................................64
6.4. Kiểm tra áp suất đường dầu chính.................................................................................64
7. Chẩn đoán hệ thống làm mát..............................................................................................64
7.1. Nhiệm vụ, phân loại và cấu tạo chung của hệ thống làm mát........................................64
7.2. Các dạng hư hỏng của hệ thống làm mát.......................................................................65
7.3. Chẩn đoán hệ thống làm mát..........................................................................................66
8. Chẩn đoán hệ thống nhiên liệu động cơ xăng.....................................................................66
8.1. Nhiệm vụ và cấu tạo chung.............................................................................................66
8.2. Động cơ khó hoặc không khởi động được......................................................................66
8.3. Tiêu thụ nhiều xăng:.......................................................................................................66
8.4. Động cơ mất công suất ở tốc độ cao, xe không vọt (gia tốc kém)..................................67
8.5. Chạy không tải không ổn định........................................................................................67

Chẩn đoán hệ thống nhiên liệu động cơ diesel...................................................................67
1. Nhiệm vụ và cấu tạo chung.............................................................................................67
2. Các triệu chứng của động cơ Diesel khi hư hỏng hệ thống nhiên liệu...........................68
3. Phân tích các dạng hư hỏng của bơm cao áp.................................................................69
4. Phân tích các dạng hư hỏng của vòi phun......................................................................71
5. Thiết bị kiểm tra vòi phun...............................................................................................72
6. Thiết bị kiểm tra bơm cao áp:.........................................................................................72
7. Kiểm tra đồng đều lượng phun.......................................................................................73
8. Kiểm tra thời điểm phun.................................................................................................74
9. Kiểm tra số vòng quay điều tốc hạn chế tốc độ làm việc................................................74
CÂU HỎI.......................................................................................................................................75
D. Tài liệu tham khảo.............................................................................................................75
Bài 4:• CHẨN ĐOÁN HỆ THỐNG ĐIỆN....................................................................................76
Chẩn đoán trạng thái đánh lửa............................................................................................76
1.  Nhiệm vụ và cấu tạo chung của hệ thống đánh lửa......................................................76
2. Hư hỏng của biến áp.......................................................................................................76
3. Hư hỏng bộ chia điện......................................................................................................76
4. Hư hỏng của bugi...........................................................................................................77
5. Chẩn đoán hệ thống đánh lửa.........................................................................................77
Chẩn đoán hệ thống khởi động...........................................................................................78
1. Nhiệm vụ, phân loại và cấu tạo chung của hệ thống khởi động.....................................78
2. Các dạng hư hỏng của hệ thống khởi động....................................................................79
Chẩn đoán các trang thiết bị điện ô tô................................................................................79
1. Tổ chức chuẩn bị nơi làm việc........................................................................................79
2. Quy trình  thực hành kiểm tra chẩn đoán.......................................................................79
3. Thực hành kiểm tra chẩn đoán hệ thống cung cấp điện.................................................80
4. Chẩn đoán hư hỏng máy phát điện.................................................................................81
Thực hành kiểm tra chẩn đoán hệ thống đèn chiếu sáng, tín hiệu và thông tin..................81
1. Thông số kỹ thuật của hệ thống đèn chiếu sáng, tín hiệu và thông tin...........................81
2. Kiểm tra hệ thống đèn chiếu sáng..................................................................................82
3. Kiểm tra hệ thống thông tin............................................................................................82
Thực hành kiểm tra chẩn đoán hệ thống phụ (bộ gạt nước mưa, bộ phun nước rửa kính và 
bộ điều hoà không khí)...........................................................................................................83
1.Thông số kỹ thuật của hệ thống phụ................................................................................83
2. Kiểm tra bộ gạt nước mưa, bộ phun nước rửa kính.......................................................83
3. Kiểm tra bộ điều hoà không khí......................................................................................83
CÂU HỎI.......................................................................................................................................83
D. Tài liệu tham khảo:...........................................................................................................84
Bài 5: CHẨN ĐOÁN CÁC HỆ THỐNG GẦM Ô TÔ.................................................................85
Kiểm tra, chẩn đoán hư hỏng hệ thống truyền lực và cầu chủ động..................................85