TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách Giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép
dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu
lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
1
LỜI GIỚI THIỆU
Trong nhiều năm gần đây tốc độ gia tăng số lượng và chủng loại ô tô ở
nước ta khá nhanh. Nhiều kết cấu hiện đại đã trang bị cho ô tô nhằm thỏa mãn
càng nhiều nhu cầu của người sử dụng. Trong mô đun cấu tạo chung về ô tô
nhằm giúp người học thu được kiến thức chung về ô tô, như lịch sử phát triển
của ô tô, phân loại, nhận biết được một số bộ phận, hệ thống chính của ô tô.
Nhận biết được các khái niệm và nguyên lý hoạt động của động cơ, ô tô. Với
mong muốn đó giáo trình được biên soạn, nội dung giáo trình bao gồm 6
bài:
Mục đích và yêu cầu đặt ra cho đối tượng sử dụng giáo trình: Là tài liệu cho các
giáo viên giảng dạy các mô đun nghề thống nhất chuẩn bị nội dung bài giảng và kế hoạch
lên lớp cho mô đun Kỹ thuật chung ô tô. Ngoài ra học sinh, sinh viên dùng để nghiên
cứu theo dõi các nội dung giáo viên truyền đạt trong khi lên lớp và để nghiên cứu
thêm khi về nhà.
Yêu cầu khi sử dụng giáo trình: Người đọc cần nghiên cứu lần lượt các nội dung
theo chương trình để dễ hiểu. Giáo trình này là tập hợp những những kiến thức liên đến
các mô đun trước, người đọc cần nắm vững những nội dung các mô đun trước để phục
vụ tốt cho việc nghiên cứu giáo trình này.
Nội dung của giáo trình được biên soạn với thời lượng 45 giờ, gồm các bài:
Bài 1: Nhận dạng ô tô.
Bài 2: Nhận dạng chủng loại động cơ đốt trong.
Bài 3: Nhận dạng động cơ 4 kỳ
Bài 4: Nhận dạng động cơ 2 kỳ
Bài 5: Nhận dạng động cơ nhiều xylanh
Bài 6: Khái niệm về tháo lắp, làm sạch và kiểm tra chi tiết
Cơ sở để biên soạn giáo trình: Tác giả biên soạn giáo trình này dựa trên chương
trình khung được ban hành theo Quyết định số: QĐ/CĐN, ngày tháng năm 2020
của Hiệu trưởng trường Cao đẳng nghề Trà Vinh, nguồn tài liệu tham khảo từ các trường
Đại học và các giáo trình của Tổng cục dạy nghề...
Đặc điểm mới của giáo trình: Giáo trình được biên soạn tập hợp những nội dung cơ
bản về Kỹ thuật chung về ô tô dựa trên quá trình tư duy logic để có thể đảm bảo mục
tiêu về kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cho học sinh, sinh viên.
Mặc dù tác giả đã rất cố gắng để biên soạn giáo trình này nhưng không thể tránh
khỏi những thiếu sót, rất mong được sự góp ý chân tình của người đọc.
Xin chân thành cảm ơn!
Trà Vinh, ngày tháng 04 năm 2020
Tham gia biên soạn
1.Chủ biên: ThS.Nguyễn Hoàng Hận
2. Tác giả: KS. Trần Phong Dân
3. Thành viên: KS. Trần Đăng Khoa
2
MỤC LỤC
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN.............................................................................................................1
Bài 1: NHẬN DẠNG Ô TÔ...........................................................................................................8
1. Khái niệm về ô tô.............................................................................................................8
2. Lịch sử và xu hướng phát triển của ô tô...........................................................................8
3. Phân loại ô tô.................................................................................................................11
3.1. Phân loại theo mục đích sử dụng:..............................................................................11
3.2. Dựa vào trọng tải và số chỗ ngồi...............................................................................12
3.3. Dựa vào nhiên liệu sử dụng.......................................................................................12
3.4. Dựa vào công dụng của ô tô......................................................................................12
3.5. Theo loại chassi, ô tô được chia thành hai loại sau:.................................................13
4. Cấu tạo chung về ô tô.....................................................................................................13
4.1.Đ?ng cơ.......................................................................................................................13
4.2. Gầm ô tô:...................................................................................................................24
4.3. Điện ô tô.....................................................................................................................31
5. Nhận dạng các bộ phận và các loại ô tô.........................................................................37
5.1. Ô tô con......................................................................................................................37
5.2. Ô tô khách..................................................................................................................37
5.3. Ô tô tải.......................................................................................................................38
CÂU HỎI.......................................................................................................................................39
D. Tài liệu tham khảo....................................................................................................................41
Bài 2: NHẬN DẠNG CHỦNG LOẠI ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG................................................42
1. Khái niệm về động cơ đốt trong.....................................................................................42
2. Phân loại động cơ đốt trong...........................................................................................42
2.1. Phân theo nhiên liệu sử dụng:...................................................................................42
2.2. Phân theo phương pháp tạo hoà khí và đốt cháy:.....................................................43
2.3. Phân theo chu kỳ làm việc:.......................................................................................43
2.4. Phân loại theo số lượng xylanh:................................................................................43
2.5. Phân theo cách bố trí xylanh:....................................................................................43
2.6. Phân theo cách làm mát đ?ng cơ:..............................................................................44
2.7. Phân theo quá trình cấp nhiêt và tỷ số nén (
𝜺
).........................................................45
3. Cấu tạo chung của động cơ đốt trong:...........................................................................45
3.1. Các cơ cấu:................................................................................................................45
3.2. Các hệ thống:.............................................................................................................45
4. Các thuật ngữ cơ bản của động cơ:................................................................................46
4.1. Điểm chết:..................................................................................................................46
4.2. Điểm chết trên (ĐCT):...............................................................................................46
4.3. Điểm chết dưới (ĐCD):..............................................................................................46
4.4. Hành trình của piston (S):.........................................................................................46
4.5. Thể tích buồng cháy (Vc):..........................................................................................46
3
4.6. Thể tích buồng công tác (Vh):....................................................................................46
4.7. Thể tích làm việc (Vs):...............................................................................................46
4.8. Chu trình công tác:....................................................................................................47
4.9. Kỳ:..............................................................................................................................47
4.10. Đ?ng cơ 4 thì:..........................................................................................................47
4.11. Đ?ng cơ 2 thì:..........................................................................................................47
5. Các thông số kỹ thuật cơ bản của động cơ:....................................................................47
5.1. Tỷ số nén:...................................................................................................................47
5.2. Công:..........................................................................................................................47
5.3. Công suất:..................................................................................................................47
5.4. Hiệu suất tiêu thụ nhiên liệu:.....................................................................................48
6. Nhận dạng các loại động cơ và nhận dạng các cơ cấu, hệ thống trên động cơ..............48
7. Xác định điểm chết của piston.......................................................................................48
CÂU HỎI..........................................................................................................................49
D. Tài liệu tham khảo....................................................................................................................50
Bài 3: NHẬN DẠNG ĐỘNG CƠ 4 THÌ.......................................................................................51
1. Khái niệm về động cơ xăng 4 thì•...................................................................................51
2. Động cơ xăng 4 thì.........................................................................................................51
2.1. Sơ đồ cấu tạo..............................................................................................................51
2.2. Nguyên lý làm việc.....................................................................................................52
3. Động cơ diesel................................................................................................................54
3.1. Sơ đồ cấu tạo..............................................................................................................54
3.2. Nguyên lý làm việc.....................................................................................................54
4. So sánh ưu nhược điểm giữa động cơ xăng và động cơ diesel.....................................56
4.1. Ưu điểm:.....................................................................................................................56
4.2. Nhược điểm:...............................................................................................................56
5. Xác định các hành trình làm việc thực tế của động cơ..................................................57
- Động cơ xăng 4 thì..........................................................................................................57
- Động cơ diesel 4 thì........................................................................................................57
CÂU HỎI..........................................................................................................................57
D. Tài liệu tham khảo....................................................................................................................58
Bài 4: NHẬN DẠNG ĐỘNG CƠ 2 THÌ.......................................................................................59
1. Khái niệm về động cơ 2 thì............................................................................................59
2. Động cơ xăng 2 thì.........................................................................................................59
2.1. Sơ đồ cấu tạo..............................................................................................................60
2.2. Nguyên lý làm việc.....................................................................................................60
2.3. Ưu nhược điểm của đ?ng cơ xăng 2 thì so với đ?ng cơ xăng 4 thì............................62
3. Động cơ diesel 2 thì.......................................................................................................62
3.1. Sơ đồ cấu tạo..............................................................................................................62
3.2. Nguyên lý làm việc.....................................................................................................63
4
4.So sánh ưu nhược điểm giữa động cơ 4 thì và động cơ hai thì.......................................64
4.1. Ưu điểm.....................................................................................................................64
4.2. Nhược điểm:...............................................................................................................64
5. Xác định hành trình hoạt động thực tế của động cơ 2 thì..............................................64
CÂU HỎI..........................................................................................................................64
D. Tài liệu tham khảo....................................................................................................................65
Bài 5: NHẬN DẠNG ĐỘNG CƠ NHIỀU XYLANH.................................................................66
1. Khái niệm về động cơ nhiều xylanh..............................................................................66
2. Nguyên lý hoạt động của động cơ nhiều xylanh............................................................67
2.1. Đ?ng cơ 4 xylanh.......................................................................................................67
2.2. Đ?ng cơ 6 xylanh.......................................................................................................68
2.3. Đ?ng cơ 8 xylanh.......................................................................................................69
3. So sánh động cơ một xylanh với động cơ nhiều xylanh................................................70
4. Xác định nguyên lý làm việc thực tế của động cơ nhiều xylanh...................................70
CÂU HỎI..........................................................................................................................71
D. Tài liệu tham khảo....................................................................................................................72
Bài 6: KHÁI NIỆM VỀ THÁO LẮP, LÀM SẠCH VÀ KIỂM TRA CHI TIẾT........................73
1. Khái niệm về tháo, lắp máy...........................................................................................73
1.2. Khái niệm về tháo máy...............................................................................................74
1.3. Khái niệm về lắp ráp..................................................................................................75
2. Các phương pháp làm sạch chi tiết................................................................................76
2.1. Khử cặn nước.............................................................................................................76
2.2. Khử cặn dầu...............................................................................................................76
2.3. Làm sạch mu?i than...................................................................................................77
3. Phương pháp kiểm tra, phân loại chi tiết.......................................................................77
3.1. Phương pháp kiểm tra................................................................................................77
3.2. Qua kiểm tra, có thể phân loại các chi tiết................................................................78
4. Dụng cụ và thiết bị đo kiểm trong sửa chữa..................................................................79
4.1. Dụng cụ tháo lắp và sửa chữa...................................................................................79
2.2. Thiết bị đo kiểm..........................................................................................................87
6. Dụng cụ cắt gọt..............................................................................................................92
6.1. Máy doa xylanh..........................................................................................................92
6.2. Máy đánh bóng xylanh...............................................................................................93
6.3. Máy mài xu páp và đế xu páp....................................................................................93
6.4. Máy tiện tam bua và đĩa xe........................................................................................93
6.5. Máy tiện, máy mài mặt phẳng, máy mài trục cam, máy mài trục khuỷu....................94
7. Thiết bị nâng, đội xe, bàn ép..........................................................................................94
7.1. Đầu đ?i có bánh xe, đầu đ?i xách tay........................................................................94
7.2. Đầu đ?i thuỷ lực chuyên dùng...................................................................................94
7.3. Bàn nâng thuỷ lực......................................................................................................95
5
