1
Lời mở đầu
Ngày nay, thế giới đã biết đến Việt Nam và Việt Nam cũng bắt đầu đi ra thế
giới. Đây là xu hướng hoàn toàn phù hợp với quy luật phát triển, là điều kiện thuận
lợi để Việt Nam hội nhập vào nền kinh tế khu vực và thế giới. Bắt nhịp được xu thế
này 12/1987 Nhà nước ta chính thức ban hành luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.
Đầu tư trực tiếp ngoài đã đóng một vai trò hết sức quan trọng trong sự tăng
trưởng và phát triển kinh tế của Việt Nam.
Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam hiện nay trong sự tác động
của tự do hóa thương mại ASEAN có đạt được nhiều thành tựu to lớn nhưng do
những biến động thất thường của nền kinh tế khu vực cũng như thế giới Việt Nam
gặp phải những biến động thăng trầm, phức tạp tác động không tốt tới nền kinh tế
Việt Nam.
Xuất phát từ đó tôi đã chọn nghiên cứu đề tài “Quan điểm và giải pháp thu
hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam trong tiến trình tự do hóa thương mại
trong ASEAN”.
Chương 1: Tình hình thu hút fdi ,vai trò của nó đối với nền kinh tế việt nam
1. Sự cần thiết phải thu hút FDI
Hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoàI ngày càng được nhiêu f nước thừa
nhận là một nhân tố quan trọng đối với sự nghiệp phát triển của mỗi quốc gia ,đặc
biệt là phát triển kinh tế.
Nước ta ,kể từ khi luật đầu tư nước ngoàI được ban hành và thực hiện, hoạt
động đầu tư trực tiếp nước ngoàI được Đảng và Nhà nước ta khẳng định là bộ phận
cấu thành quan trọng của nền kinh tế thị trường theo định hướng xă hội chủ nghĩa,
2
góp phần thúc đẩy sự phát triển của các nguồn lực trong nước. Sự xuất hiện của FDI
tại Việt Nam thời gian qua đã đem lại cho chung ta những tác động tích cực về kinh
tế xã hội thể hiện qua các khía cạnh sau :
FDI đóng góp đối với tổng vốn đầu tư toàn xã hội .
FDI làm tăng khả năng huy động các nguồn vốn khác
FDI góp phần làm chuyển dich cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá ,hiện
đại hoá .
Tăng thu ngân sách nhà nước .
Tăng việc làm và thu nhập cho người lao động.
Tăng cường xuất khẩu.
FDI góp phần chuyển giao công nghệ một cách thuận lợi và nhanh chóng.
NgoàI các hoạt động trên ,FDI còn góp phần tích cực vào phát triển lực lượng sản
xuất. FDI tập chung chủ yếu vào ngành công nghiệp và hiện chiếm 35% giá trị sản
lượng công nghiệp , tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt trên 20% ,góp phần đưa tốc độ
tăng trưởng giá trị sản xuất công nghiệp cả nước bình quân trong những năm gần
đây đạt trên 10%. Đầu tư nước ngòai trong lĩnh vực xây dựng hạ tầng ,khu công
nghiệp , bưu chính viễn thông , y tế , đào tạo nguồn nhân lực tăng nhanh , Đầu tư
nước ngoàI đã đem lại nhưng mô hình quản lý tiên tiến nhưng phương thức kinh
doanh hiện đại cho nền kinh tế ,thúc đẩy các doanh nghiệp trong nước đổi mới công
nghệ , nâng cao chất lương sản phẩm và sức cạnh tranh của các sản phẩm trên thị
trường trong và ngoàI nước .Đầu tư trực tiếp nước ngoàI đã tăng cường thế và lực
của nước ta trong tiến trình hội nhập với kinh tế khu vực và thế giới.
2. Tình hình thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam
3
Sau năm 1975, nước ta đã ban hành những điều lệ quy định về đầu tư nước
ngoài tại Việt Nam để điều tiết hoạt động của các dự án đầu tư chủ yếu từ các nước
XHCN như Liên Xô, Trung Quốc. Các dự án đầu tư lúc bấy giờ dựa trên nền tảng
hợp tác giúp đỡ Việt Nam khôi phục nền kinh tế bị tàn phá sau chiến tranh.
Cùng với chính sách đổi mới đất nước, tháng 12/1987, Luật Đầu tư nước
ngoài tại Việt Nam đã ược ban hành. Tính đến ngày 31/12/2003, cả nước thu hút
khoảng 5236 dự án đầu tư, trong đó còn khoảng 4324 dự án đang hoạt động với vốn
đăng ký 40,8 tỷ USD, vốn thực hiện khoảng 24,6 tỷ USD (bằng 60,3% vốn đăng
ký), đưa Việt Nam trở thành nước đứng vị trí thứ 5 ở khu vực Đông Nam á, 11 ở
Châu á và 34 trên thế giới về thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài.
* Về cơ cấu ngành: Các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài chủ yếu tập trung
vào lĩnh vực công nghiệp và xâydựng với 2885 dự án, vốn đăng ký 23213,71 triệu
USD (chiếm 66,7% số dự án, 56,9% tổng số vốn đăng ký); nông nghiệp 596 dự án
với vốn đăng ký 2893,34 triệu USD (chiếm 13,8% dự án; 7,1% vốn đăng ký); dịch
vụ 843 dự án với vốn đăng ký 14682,7 triệu USD (chiếm 20,41% số dự án; 36%
vốn đăng ký.
* Về phân bổ dự án: hầu hết các tỉnh, thành trong cả nước đều có dự án đầu
tư trực tiếp nước ngoài, nhưng tập trung chủ yếu vào một số địa phương có điều
kiện thuận lợi như Hà Nội, Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương,
Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu. Những địa phương này chiếm tới 74,8% tổng số
dứan và 74,7% tổng số vốn đầu tư của cả nước.
Bảng 3: Một số địa phương dẫn đầu về thu hút FDI (tính đến ngày31/12/2003)
TP.Hồ Chí Minh 1581 11208,4 Bà Rịa-Vũng Tàu 140 3569,8
4
Bình Dương 748 3028,4 Hà Nội 634 8223,7
Đồng Nai 579 4617,9 Hải Phòng 170 1659,2
Nguồn: - Niên giám thống kê 2002
- Kinh tế Việt Nam và thế giới 2003-2004, Thời báo kinh tế Việt Nam
* Về đối tác đầu tư: Đến nay đã có hơn 75 nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào
Việt Nam, nhưng các nhà đầu tư lớn chủ yếu đến từ các nước Châu á như: Đài
Loan, Hàn Quốc, Hồng Công, Nhật Bản, Singapo. Những nước này chiếm tới
60,12% số dự án và 58,41% số vốn đầu tư.
* Về hình thức đầu tư: hình thức liên doanh chiếm 51% vốn đăng ký và 30%
số dự án, hình thức đầu tư 100% vốn nước ngoài chiếm36% vốn đăng ký và 66% số
dự án, hình thức hợp đồng hợp tác kinh doanh và BOT chiếm 13% vốn đăng ký và
4% số dự án.
2. Vai trò tác động của đầu tư trực tiếp
2.1 . Tác động tích cực
Nguồn : niên giám thống kê 2000, NXB thống kê,HN 2001 thời báo kinh tế
Việt Nam,kinh tế 2001_ 2002 Việt Nam ,thế giới.
a. Đối với nước nhận giao vốn
Chuyển giao vốn
Vốn cho đầu tư phát triển kinh tế bao gồm nguồn vốn trong và ngoàI nước.Đối với
nước lạc hậu,sản xuất ở trình độ thập , nguồn vốn tích luỹ còn hạn hẹp thì vốn
ĐTNN đặc biệt quan trọng đối với quá trình phát triển kinh tế , ở các nước này có
nhiều tiềm năng lao động và tàI nguyên thiên nhiên nhưng trình độ sản xuất còn
thập kém ,cơ sở vật chất kỹ thuật còn lạc hậu nên chưa co điêù kiện để khai thác
5
những tiềm năng đó . Các nước này muốn thoát khỏi vòng luẩn quẩn của sự đói
nghèo nên đã tăng cường đầu tư phát triển sản xuất, tạo ra mức tăng trưởng kinh tế
cao và ổn định . Để thực việc này các nước đang phát triển cần phải có nhiều vốn
đầu tư. Trong điêù kiện này ,khi mà một số nước cần nắm giữ một khối lượng lớn
vốn và có nhu cầu đầu tư ra nuóc ngoài, thì đó là cơ hội tốt nhất cho các nước đang
phát triển có thể tranht hủ nguồn vốn ĐTNN vào việc phát triển kinh tế .
Tại nhiều nước đang phát triển ,vốn FDI chiếm tỷ lệ đáng kể trong tổng vốn
đầu tưcủa toàn bộ nền kinh tế, trong đó có một số nước hoàn toàn dựa vào vốn
ĐTNN ,đặc biệt là giai đoạn đâu tư phát triển kinh tế . Một số nước đã thực hiện
khá thành công chiến lược thu hút FDI và có ý nghĩa quyết định đến tăng trưởng
kinh tế các nước này như Indonexia (FDI/GDP-2001 =10,9%); Malaysia (FDI/GDP
–2001 =26,6%) ; Singapore (FDI/GDP –2001 =65,3%).
Tại Việt Nam , nhưng con số ở bảng 4 cho thấy chúng ta khá thành công
trong việc thu hút FDI ,tuy nhiên so với các nước trong khu vực vẫn còn thập
(FDI/GDP-2001 =13,1%).
Đối với các nước công nghiệp phát triển FDI vẫn là nguồn vốn bổ sung quan
trọng có ý nghĩa lớn trong quá trình phát triển kinh tế. Bằng chứng là các nước công
nghiệp phát triển đã thu hút trên 80% FDI toàn thế giới vào nước họ . Khác vơí các
nước đang phát triển ,không phảI là họ thiếu vốn đầu tư, cũng không phảI trình độ
thập kém mà các nước công nghiệp phát triển cần thu hút đầu tư trực tiếp nước
ngoài. Thực tế thì các nước phát triển đầu tư ra nước ngoàI nhiều nhất ,nhưng cũng
thu hút phần lớn ĐTTTNN . Theo báo cáo đầu tư của LIên Hợp Quốc 1994 các
nươcs phát triển đầu tư ra nước ngoàI khoảng 189 ty USD , chiếm 85% tổng vốn