HỘI THẢO KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH GIẢI PHẪU BỆNH CÁC TỈNH PHÍA NAM LẦN THỨ 14
382
MÔ THỪA DẠNG BƯỚU (HAMARTOMA) CƠ TRƠN TẠI VÚ
VỚI ĐẶC ĐIỂM HÌNH ẢNH HỌC ÁC TÍNH:
BÁO CÁO MỘT TRƯỜNG HỢP VÀ HỒI CỨU Y VĂN
Đinh Việt Hưng1, Nguyễn Đức Quang1
TÓM TẮT48
Mô thừa dạng bưu (Hamartoma) tại vú là mt
thực thể hiếm gp được xếp vào nhm các bưu
lành của vú, chỉ chiếm tỉ lệ từ 0,7-5%. Hiện nay các
nghiên cu về nguồn gốc của chúng còn chưa rõ
ràng và việc quản lý thực thể này trên lâm sàng
cũng chưa được mô tả cụ thể. Mô thừa dạng bưu
cơ trơn ctỉ lệ xuất hiện rất thấp trong nhóm mô
thừa dạng bưu tại vú, vi các đc điểm lâm sàng
và hình ảnh học trải dài từ lành tnh đến khó phân
biệt vi tình trạng ác tính. Chúng tôi báo cáo mt
trường hợp bệnh nhân nữ 41 tuổi ghi nhận tình
trạng đau vú kéo dài và hình ảnh tổn thương vú
nghi ngờ ác tính. Sự không tương hợp giữa kết quả
chọc hút tế bào bằng kim nhỏ và sinh thiết lõi vi
kết quả hình ảnh học đưa đến x trí sinh thiết lấy
trọn bưu. Trên vi thể, mô bưu có sự phân bố
không đồng nhất thành phần tuyến vú lành tính và
các thành phần mô đệm tế bào hình thoi vi đc
điểm nhn đơn điệu và không có hình ảnh phân
bào. Kết quả hóa mô miễn dch c Desmin dương
tnh bào tương và SMA dương tnh màng lan tỏa
giúp xác đnh nguồn gốc biệt ha hưng cơ trơn.
Cùng vi biểu hiện âm tính của các dấu ấn pan
1Khoa Giải phẫu bệnh, Bệnh viện Ung Bướu
Thành phố Hồ Chí Minh
Chu trách nhiệm chnh: Đinh Việt Hưng
ĐT: 0918746636
Email: viethungdinh2106@gmail.com
Ngày nhận bài báo: 30-9-2024
Ngày nhận phản biện: 08/10 và 11/10/2024
Ngày duyệt đăng bài báo: 15/10/2024
Keratin, CD34, beta-catenin, p63, chẩn đoán xác
đnh mô thừa dạng bưu cơ trơn tại vú được đt ra.
Từ khóa: mô thừa cơ trơn dạng bưu tại vú,
tổn thương vú lành tnh
SUMMARY
MYOID HAMARTOMA OF THE
BREAST MIMICKING MALIGNANCY
ON IMAGING: A CASE REPORT AND
REVIEW OF THE LITERATURE
Myoid hamartoma of the breast is a rare entity
classified among benign breast tumors, accounting
for only 0.7-5% of cases. Currently, the origin of
these tumors is still unclear and their clinical
management has not been specifically described.
Myoid hamartoma of the breast has a very low
incidence within the group of hamartomas of the
breast, with clinical and imaging characteristics
ranging from benign to difficult-to-distinguish
malignant conditions. We report a case of a 41-
year-old female patient who presented with
persistent breast pain and imaging findings
suspicious for malignancy. The discordance
between the results of fine needle aspiration and
core biopsy with the imaging findings led to the
decision for an excisional biopsy. Microscopic
examination revealed a heterogeneous distribution
of benign breast glandular components and spindle-
shaped stromal cell components characterized by
monotonous nuclei without mitotic figures.
Immunohistochemical results showed cytoplasmic
positivity of Desmin and diffuse membrane
positivity of SMA, indicating differentiation
towards smooth muscle origin. Along with the
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
383
negative expression of pan Keratin, CD34, beta-
catenin, and p63, the diagnosis of myoid
hamartoma of the breast was confirmed.
Keywords: myoid hamartoma of the breast,
benign breast leisions
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Mô thừa dạng bưu (Hamartoma) tại vú
chiếm t hơn 5% các trường hợp bưu lành của
vú, xuất hiện nhiều nữ gii, trung bình đ
tuổi 50 và chưa rõ tiềm năng ác tnh [1,2]. Cho
đến nay, đ c các báo cáo ghi nhận tái phát
mô thừa dạng bưu sau phẫu thuật cắt trọn
bưu tuy nhiên chưa ghi nhận bất kỳ trường
hợp mô thừa dạng bưu cơ trơn tại vú hóa ác
nào [1]. Mô thừa dạng bưu cơ trơn là mt
phân nhóm mô học hiếm gp của mô thừa
dạng bưu tại vú vi đc trưng là sự có mt
của thành phần mô cơ trơn lành tnh nhưng
phân bố bất thường, ngẫu nhiên gây xáo trn
thành phần mô đệm và tuyến vú bình thường.
Tần suất mắc mô thừa dạng bưu cơ trơn chưa
được thống kê cụ thể vi số lượng ca bệnh
được báo cáo chưa đến 100 ca trên thế gii và
chưa c ca nào được báo cáo tại Việt Nam. Về
nguồn gốc của thực thể này, rất nhiều giả
thuyết được đưa ra nhằm lý giải sự xuất hiện
thành phần cơ trơn lành tnh như nguồn gốc
biệt hóa từ tế bào cơ biểu mô [3], nguyên bào
sợi cơ của mô đệm hoc từ tế bào gốc trong
mô đệm. Tuy nhiên chưa c bằng chng cụ thể
lý giải cho nguồn gốc bệnh sinh của thực thể
này. Trong thực hành hiện tại, phẫu thuật cắt
toàn b bưu và gi sinh thiết trọn là phương
thc chẩn đoán cũng như điều tr lựa chọn vì
các lo ngại liên quan đến khả năng ha ác và
tránh việc đánh giá không chnh xác trên mẫu
sinh thiết lõi [1,4-6,8]. Vi sự phát triển của
các phương tiện hình ảnh học cũng như
chương trình tầm soát vú đnh kì được chú
trọng, khả năng phát hiện các tổn thương lành
tính của vú cũng ngày càng tăng lên. Do đ
việc nhận diện được mô thừa dạng bưu cơ
trơn tại vú trên mô học là cần thiết để tránh bỏ
sót chẩn đoán, giúp lựa chọn phương pháp điều
tr phù hợp cũng như tư vấn và theo dõi cho
người bệnh sau mổ. Sau đy chúng tôi xin báo
cáo mt trường hợp mô thừa dạng bưu cơ
trơn c hình ảnh học nghi ngờ ác tính nhằm
đưa ra v dụ về các vấn đề có thể gp phải khi
tiếp cận cũng như đc điểm mô học và hóa mô
miễn dch giúp gợi ý cho thực thể này.
II. BÁO CÁO CA
Mt bệnh nhân nữ, 41 tuổi, nhập viện vi
than phiền sưng đau vú trái nhiều. Cách nhập
viện 3 năm, bênh nhn phát hiện khối vú trái,
khối không tăng kch thưc nhưng hiện nay
triệu chng đau tăng nhiều. Vào tháng
11/2023, bệnh nhân khi khám bệnh tại đa
phương được thực hiện siêu âm tuyến vú ghi
nhận tổn thương vú trái BIRADS 4A và chọc
hút tế bào bằng kim nhỏ vi kết quả phù hợp
thay đổi sợi bọc. Tiền căn gia đình bệnh nhân
có mẹ mắc ung thư tuyến giáp. Bệnh nhân có
PARA 2012 hiện chưa mn kinh, c cho con
bú và không ghi nhận điều tr ni tiết trưc đ.
Khám tại thời điểm nhập viện tháng 1/2024 ghi
nhận vú trái sưng đau, không c dấu da cam,
không tiết dch núm vú, không có hạch ngoại
vi sờ chạm. Chụp nhũ ảnh cho kết quả vú trái
vùng khung 1/2 ngoài cách núm vú 4cm có
xáo trn cấu trúc, đậm đ trung bình, gii hạn
không rõ, kch thưc 12x13mm. Trên siêu âm
vú trái, tại v trí 2 giờ, rìa vú có cấu trúc echo
kém, không đồng nhất, gii hạn không rõ, bờ
không đều, kch thưc 16x10mm không vôi
hóa, phân bố mạch máu ngoại vi. Hạch nách
trái nhóm I có vài khối hạch echo kém, không
rõ rốn hạch, kch thưc 5-12mm. Kết luận trên
siêu m là sang thương vú trái v trí 2 giờ có
BIRADS US 4C, hạch nách trái không điển
HỘI THẢO KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH GIẢI PHẪU BỆNH CÁC TỈNH PHÍA NAM LẦN THỨ 14
384
hình hạch viêm, đa bưu vú hai bên dạng bưu
sợi tuyến. Bệnh nhn được thực hiện sinh thiết
lõi dưi hưng dẫn siêu âm vi kết quả thay
đổi sợi bọc kèm tăng sản ống tuyến vú và viêm
tuyến vú nên được hẹn tái khám và theo dõi.
Siêu âm tháng 5/2024 ghi nhận vú trái v trí 2
giờ cách núm vú 4cm có cấu trúc echo kém, bờ
không đều, gii hạn không rõ, kch thưc
29x17mm, có hình ảnh vi vôi ha và tăng sinh
mạch máu nghĩ tổn thương ác tnh.
Hình 4: Hình ảnh tổn thương trên nhũ ảnh vú trái thế CC (A) và thế MLO (B)
Sau khi siêu m đánh dấu v trí, tổn thương
được sinh thiết trọn và gi giải phẫu bệnh.
Trên đại thể, mt cắt tổn thương màu trắng,
mật đ sượng, không có vỏ bao và có gii hạn
không rõ. Trên vi thể, nhum HE cho thấy tổn
thương bao gồm tăng sinh thành phần mô đệm
và thành phần tuyến theo tỉ lệ khác nhau gây
xáo trn cấu trúc, trong đ thành phần mô đệm
chiếm ưu thế. Các biến đổi của ống tuyến vú
được quan sát thấy bao gồm thay đổi sợi bọc,
chuyển sản đỉnh tiết và tăng sản điển hình ống
tuyến vú. Phần ln thành phần mô đệm của tổn
thương hiện diện các tế bào hình thoi có nhân
thon dài, xếp dạng bó ngắn và sắp xếp ngẫu
nhiên không theo mt hưng xác đnh. Bên
cạnh đ, mô đệm còn cha thành phần mô mỡ
và mô sợi rải rác. Không ghi nhận hoại t cũng
như hình ảnh phân bào trong thành phần mô
đệm.
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
385
Hình 5: Hình ảnh vi thể tổn thương nhuộm Hematoxylin-Eosin
A. đ phng đại x40 lần, ghi nhận tăng
sinh thành phần tuyến và mô đệm theo không
đồng nhất, xáo trn cấu trúc tiểu thy tuyến vú
bình thường, B. đphng đại x400 lần, tế bào
bưu c hình thoi, nhn thon dài (mũi tên màu
trắng), xếp dạng b ngắn và sắp xếp theo các
hưng ngẫu nhiên (mũi tên màu đen)
Hóa mô miễn dch được thực hiện cho thấy
các tế bào hình thoi mô đệm biểu hiện đăc tnh
mô cơ trơn vi kết quả dương tnh lan tỏa của
dấu ấn SMA, dương tnh vi Desmin,
Caldesmon và âm tính vi pan-Keratin, CD34
cũng như p63. Cả mô bệnh học và hóa mô
miễn dch đều nưng đến chẩn đoán mô thừa
dạng bưu cơ trơn tại vú. Do đ, x trí cắt trọn
khối u là đ đầy đủ, bệnh nhn được hẹn tái
khám và theo dõi trong các tháng tiếp theo.
HỘI THẢO KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH GIẢI PHẪU BỆNH CÁC TỈNH PHÍA NAM LẦN THỨ 14
386
Hình 6: Nhuộm hóa mô miễn dịch, độ phóng đại x100 lần
A. SMA (+) B. Desmin (+) C. Caldesmon (+) D. Pan Keratin (-) E. CD34 (-) F. P63 (-)
III. BÀN LUẬN
Mô thừa dạng bưu cơ trơn được mô tả lần
đầu vào năm 1973 bi tác giả Davies và
Riddell, như mt phân nhóm của mô thừa dạng
bưu tại vú khi thành phần cơ trơn chiếm ưu
thế trong tổn thương. Bệnh cảnh khi phát hiện
thường do xuất hiện khối mềm, sờ thấy được
vú hoc không có triệu chng nào và chỉ tình
cờ phát hiện trên hình ảnh học khi tầm soát.
Mô thừa dạng bưu chiếm nhỏ hơn 5% số ca
bưu lành tuyến vú và mô thừa dạng bưu cơ
trơn chỉ chiếm mt tỉ lệ nhỏ, chưa được thống
kê cụ thể trong nhóm thực thể này [2]. Nguồn
gốc bệnh sinh của mô thừa dạng bưu cơ trơn
đến nay vẫn chưa được mô tả rõ ràng, thành
phần cơ trơn trong tổn thương được cho rằng
có thể bắt nguồn từ tế bào cơ trơn của mạch
máu, núm vú, hay từ thành phần mô đệm chưa
biệt hóa của vú hoc từ chính các tế bào cơ
biểu mô [3].
Các báo cáo trưc đy mô tả mô thừa dạng
bưu là mt tổn thương dạng khối tròn hoc
bầu dục có bờ rõ, trên siêu âm có thể thấy hình
ảnh phản âm kém hoc không đồng nhất [2].
Trên lâm sàng ca bệnh được trình bày, tổn
thương c bờ không đều, gii hạn không rõ và
phản âm kém nên mt chẩn đoán phn biệt vi
tổn thương ác tnh cần được đt ra. Quyết đnh