TIỂU LUẬN:
Một số vấn đề lý luận về kế
toán tập hợp chi phí và tính
giá thành sản phẩm
Lời nói đầu
Trong điều kiện nền kinh tế thị trường với nhiều thành phần kinh tế đang
phát triển, sự ra đời của hàng loạt các doanh nghiệp trẻ và đầy tiềm năng khiến cho
sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp ngày càng trở nên gay gắt. Vì vậy muốn tồn
tại và phát triển điều cốt yếu mỗi doanh nghiệp cần đạt được là sản phẩm sản xuất
ra phải được sự chấp nhận của khách hàng cả về mặt chất lượng và giá cả. Để làm
được điều này các doanh nghiệp một mặt cần phải tăng cường đổi mới công nghệ
sản xuất, nâng cao nănng suất lao động và chất lượng sản phẩm, một mặt cần phải
chú trọng công tác quản lý sản xuất, quản lý kinh tế đảm bảo sản xuất kinh doanh
ngày càng phát triển. Yêu cầu này chỉ có thể đạt được khi doanh nghiệp quản lý
chặt chẽ việc sử dụng lao động vật tư và tiền vốn…, nghĩa là phải quản lý chặt chẽ
các chi phí sản xuất nhằm mục đích tiết kiệm chi phí tăng lợi nhuận cho doanh
nghiệp.
Công ty nhựa Bách Hoá là một doanh nghiệp có quy mô vừa, công ty có một
đội ngũ kế toán vững vàng cả về mặt lý luận và thực tế. Qua thời gian thực tập ở
công ty, em đã nhận thức được tầm quan trọng của công tác hạch toán và tính giá
thành tại công ty. Được sự hướng dẫn tận tình của cô giáo hướng dẫn thực tập,
cùng với sự giúp đỡ của các các bộ phòng kế toán tại Công ty nhựa bách hoá
Phần I
Một số vấn đề lý luận về kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm
I. Chi phí sản xuất ở doanh nghiệp.
1. Chi phí sản xuất.
Khái niệm, bản chất và nội dung kinh tế của chi phí sản xuất.
Chi phí sản xuất được hiểu là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về lao
động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp đã chi ra để tiến hành các hoạt
động sản xuất kinh doanh trong kỳ.
Quá trình sử dụng các yếu tố cơ bản trong sản xuất cũng đồng thời là quá
trình doanh nghiệp phải chi ra những chi phí sản xuất tương ứng. Tương ứng với
việc sử dụng tài sản cố định là chi phí về khấu hao TSCĐ, tương ứng với việc sử
dụng nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu…là các chi phí về NVL, tương ứng với việc
sử dụng lao động là chi phí tiền lương và các khoản BHXH, BHYT, KPCĐ phải
trả cho công nhân viên.Trong điều kiện nền kinh tế hàng hoá và cơ chế hạch toán
kinh doanh tất cả các chi phí trên đều được biểu hiện bằng tiền.
Một doanh nghiệp sản xuất ngoài những hoạt động sản xuất ra sản phẩm dịch
vụ hay lao vụ còn có những hoạt động kinh doanh và những hoạt động khác không
mang tính chất sản xuất như hoạt động bán hàng, hoạt động quản lý…, tuy nhiên
chỉ có những chi phí gắn liền với quá trình sản xuất nhằm tạo ra sản phẩm mới
được coi là chi phí sản xuất.
Chi phí sản xuất của doanh nghiệp phát sinh trong suốt quá trình tồn tại và
hoạt động sản xuất cuả doanh nghiệp, nó gắn liền với các công việc triển khai
nghiệp vụ ở từng vị trí sản xuất, từng sản phẩm và từng loại hoạt động sản xuất
kinh doanh. Do đó, để phục vụ cho quản lý và hạch toán kinh doanh chi phí sản
xuất phải được tính toán tập hợp theo từng thời kỳ: hàng tháng, hàng quý, hàng
năm và được tập hợp theo nơi phát sinh chi phí, theo đối tượng chịu chi phí. Chỉ
những chi phí sản xuất mà doanh nghiệp phải bỏ ra trong kỳ mới được tính vào chi
phí sản xuất trong kỳ.
Việc phân loại chi phí sản xuất có tác dụng để kiểm tra và phân tích quá trình
phát sinh chi phí và hình thành giá thành sản phẩm nhằm thúc đẩy mọi khả năng
tiềm tàng hạ giá thành sản phẩm, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp. Trong quá trình kinh doanh để thuận lợi cho công tác quản lý và
hạch toán cần thiết phải phân loaị chi phí sản xuất, xuất phát từ các yêu cầu khác
nhau của quản lý, chi phí sản xuất cũng được phân ra theo những tiêu thức khác
nhau. Phân loại một cách đúng đắn các chi phí sản xuất còn có ý nghĩa rất lớn
trong việc nâng cao chất lượng kiểm tra và phân tích kinh tế. Tuỳ theo yêu cầu của
quản lý và công tác hạch toán ta có các cách phân loại khác nhau:
II. Phân loại chi phí sản xuất.
1. Phân loại chi phí theo yếu tố chi phí.
Theo cách phân loại này căn cứ vào tính chất nội dung kinh tế của chi phí sản
xuất khác nhau để chia ra các yếu tố chi phí. Mỗi yếu tố chỉ bao gồm những chi
phí có cùng nội dung kinh tế, không phân biệt chi phí đó phát sinh ở lĩnh vực nào,
ở đâu và mục đích hoặc tác dụng của chi phí đó là như thế nào. Cách phân loại này
có tác dụng trong việc quản lý chi phí sản xuất. Toàn bộ chi phí sản xuất trong kỳ
được chia làm các yếu tố sau:
- Chi phí NVL.
- Chi phí nhiên liệu động lực sử dụng vào sản xuất.
- Chi phí về tiền lương và các khoản phụ cấp lương.
- Chi phí BHXH, BHYT, KPCĐ.
- Chi phí khấu hao TSCĐ.
- Chi phí dịch vụ mua ngoài.
- Chi phí bằng tiền khác.
2. Phân loại chi phí theo mục đích và công dụng của chi phí.
Theo cách phân loại này căn cứ vào mục đích và công dụng của chi phí trong
sản xuất để chia ra các khoản mục chi phí khác nhau. Mỗi khoản mục chi phí chỉ
bao gồm những chi phí có cùng mục đích và công dụng không phân biệt chi phí đó
có nội dung kinh tế như thế nào. Vì vậy cách phân loại này còn được gọi là phân
loại chi phí theo khoản mục. Toàn bộ chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ được chia
ra làm các khoản mục sau:
- Chi phí NVL trực tiếp: là toàn bộ NVL chính, phụ, Nhiên liệu…
trực tiếp để sản xuất ra sản phẩm, lao vụ, dịch vụ.
- Chi phí nhân công trực tiếp: gồm tiền lương và các khoản trích theo
lương như tiền ăn ca làm đêm, làm thêm giờ, BHXH, BHYT, KPCĐ… của công
nhân trực tiếp sản xuất ra sản phẩm hoặc lao vụ, dịch vụ.
- Chi phí sản xuất chung: là những chi phí phát sinh trong phạm vi p-
hân xưởng sản xuất (trừ hai khoản mục chi phí trực tiếp đã nêu ở trên) như chi phí
nhân viên phân xưởng, chi phí vật liệu, chi phí dụng cụ sản xuất…
Việc phân loại chi phí theo mục đích và công dụng kinh tế có tác dụng phục
vụ cho yêu cầu quản lý chi phí sản xuất theo định mức, cung cấp số liệu cho công
tác tính giá thành sản phẩm, phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành, làm
tài liệu tham khảo để định mức chi phí sản xuất và lập kế hoạch giá thành sản
phẩm cho kỳ sau.
3. Phân loại chi phí sản xuất theo mối quan hệ với khối lượng sản
phẩm.
Theo cách phân loại này chi phí sản xuất được chia ra làm 2 loại:
- Chi phí cố định: là chi phí không biến đổi về tổng số so với khối
lượng công việc hoàn thành.
- Chi phí biến đổi: là những chi phí có sự thay đổi về tổng số, về tỷ lệ
với khối lượng của sản phẩm sản xuất trong kỳ.
Cách phân loại này có ý nghĩa quan trọng với công tác quản trị kinh doanh,
phân tích điểm hoà vốn và phục vụ cho việc ra các quyết định quản lý một cách
chính xác.
4. Phân loại chi phí sản xuất theo phương pháp tập hợp chi
phí.
- Chi phí trực tiếp: là những chi phí sản xuất quan hệ trực tiếp đến
việc sản xuất ra một loại sản phẩm. Những chi phí này kế toán có thể căn cứ vào
số liệu chứng từ kế toán để ghi trực tiếp cho từng đối tượng tập hợp chi phí.
