TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG
KHOA KINH TẾ VÀ KINH DOANH QUỐC TẾ
CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI
------------o0o-----------
Đề tài:
TRIỂN VỌNG THAM GIA VÀO MẠNG LƢỚI SẢN XUẤT KHU VỰC VÀ
QUỐC TẾ CHO CÁC SMEs VIỆT NAM TRONG LĨNH VỰC SẢN XUẤT
CÔNG NGHIỆP.
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Phƣơng Chung
Lớp : Anh 6
Khóa : 45
Giáo viên hướng dẫn : PGS.TS. Nguyễn Văn Hồng
Hà Nội , 5/2010
MỤC LỤC
Lời mở đầu .................................................................................................................. 1
CHƢƠNG I: MẠNG LƢỚI SẢN XUẤT VÀ KINH NGHIỆM THAM GIA
VÀO MLSX KHU VỰC VÀ QUỐC TẾ CỦA SMEs MỘT SỐ NƢỚC
TRONG LĨNH VỰC SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP ................................................. 4
1.1. Tổng quan về MLSX ........................................................................................... 4
1.1.1. Khái niệm và phạm vi hoạt động của MLSX ..................................................... 4
1.1.1.1. Khái niệm về MLSX ........................................................................................ 4
1.1.1.2. Phạm vi hoạt động của MLSX ......................................................................... 6
1.1.1.3. Các kênh tạo lập liên kết trong MLSX ............................................................. 9
1.1.2. Các mô hình tổ chức MLSX ............................................................................ 11
1.1.2.1. MLSX phân quyền (Authority Production Network) ...................................... 11
1.1.2.2. MLSX tương quan (Relative Production Networks) ....................................... 12
1.1.2.3. MLSX ảo (Virtual Production Networks) ....................................................... 14
1.1.3. Một số lý thuyết liên quan đến MLSX ............................................................. 18
1.1.3.1. Chiến lược mua sắm tối ưu ............................................................................ 18
1.1.3.2. Lý thuyết phân rã sản xuất và tầm quan trọng của SMEs trong MLSX
quốc tế ........................................................................................................................ 20
1.1.4. Đặc điểm của MLSX ........................................................................................ 23
1.1.4.1. Toàn cầu hoá kinh tế là điều kiện hình thành và phát triển của MLSX ........... 23
1.1.4.2. Tính bất cân xứng của MLSX: công ty vòng trong chiếm lĩnh toàn bộ
nguồn lực và quá trình ra quyết định ........................................................................... 24
1.1.4.3. Sự lan toả tri thức trong MLSX ...................................................................... 25
1.1.5. Lợi ích và thách thức khi tham gia vào MLSX đối với các chủ thể kinh tế
thành viên .................................................................................................................. 26
1.1.5.1. Đối với các công ty vòng trong ...................................................................... 26
1.1.5.2. Đối với các nhà cung ứng vòng ngoài ............................................................ 27
1.2. Tổng quan về SMEs ........................................................................................... 28
1.2.1. Khái niệm và đặc điểm ..................................................................................... 28
1.2.1.1. Khái niệm ...................................................................................................... 28
1.2.1.2. Đặc điểm ....................................................................................................... 29
1.2.1.2.1. Về quy mô hoạt động ............................................................................. 29
1.2.1.2.2. Về năng lực công nghệ........................................................................... 30
1.2.1.2.3. Về năng lực cạnh tranh .......................................................................... 31
1.2.2. Vai trò của SMEs trong nền kinh tế quốc dân................................................. 32
1.3. Kinh nghiệm tham gia vào MLSX khu vực và quốc tế của SMEs một số
nƣớc trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp ............................................................... 34
1.3.1. Cụm liên kết công nghiệp và thành công của Penang - Malaysia trong
ngành công nghiệp điện tử ........................................................................................ 34
1.3.2. Kinh nghiệm của một số nước khác ................................................................ 36
CHƢƠNG II: SMEs VIỆT NAM - ĐIỀU KIỆN VÀ KHẢ NĂNG THAM
GIA VÀO MLSX KHU VỰC VÀ QUỐC TẾ TRONG LĨNH VỰC SẢN
XUẤT CÔNG NGHIỆP ........................................................................................... 38
2.1. Tình hình phát triển của SMEs Việt Nam trong lĩnh vực sản xuất công
nghiệp ........................................................................................................................ 38
2.2. Sự tham gia của các SMEs Việt Nam vào MLSX khu vực và quốc tế
trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp ........................................................................ 44
2.2.1. Trong ngành công nghiệp điện tử ................................................................... 45
2.2.2. Trong ngành công nghiệp may mặc ................................................................ 49
2.2.3. Trong ngành công nghiệp xe máy ................................................................... 53
2.3. Đánh giá chung về khả năng tham gia vào MLSX khu vực và quốc tế của
các SMEs Việt Nam trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp ...................................... 57
2.3.1. Trình độ lao động và quản lý ........................................................................... 57
2.3.2. Trình độ công nghệ và kỹ thuật ....................................................................... 59
2.3.3. Khả năng tạo dựng mạng lưới ......................................................................... 61
2.3.3.1. Giữa các SMEs .............................................................................................. 61
2.3.3.2. Giữa SMEs và các công ty nước ngoài ........................................................... 62
2.3.4. Khả năng tiếp cận vốn ..................................................................................... 64
2.4. Nhận định về triển vọng tham gia vào MLSX khu vực và quốc tế của các
SMEs Việt Nam trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp ............................................ 66
2.4.1. Cơ hội và thách thức ........................................................................................ 66
2.4.1.1. Cơ hội ............................................................................................................ 66
2.4.1.1.1. Sự mở rộng các liên kết quốc tế của Việt Nam ...................................... 66
2.4.1.1.2. Sự quan tâm của chính phủ .................................................................... 67
2.4.1.2. Thách thức ..................................................................................................... 69
2.4.2. Nhận định triển vọng tham gia vào MLSX khu vực và quốc tế cho các
SMEs Việt Nam trong một số lĩnh vực sản xuất công nghiệp ................................... 70
2.4.2.1. Triển vọng của SMEs trong việc trở thành nhà cung cấp linh kiện nhựa và
cơ khí trong ngành điện tử .......................................................................................... 71
2.4.2.2. Triển vọng của SMEs trở thành OEM trong ngành may mặc ......................... 72
2.4.2.3. Triển vọng của SMEs trở thành nhà cung cấp linh kiện trong ngành xe
máy ............................................................................................................................ 73
CHƢƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH SỰ THAM GIA CỦA
SMEs VIỆT NAM VÀO MLSX KHU VỰC VÀ QUỐC TẾ TRONG LĨNH
VỰC SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP ......................................................................... 75
3.1. Bài học cho Việt Nam trong quá trình tham gia vào MLSX khu vực và
quốc tế ....................................................................................................................... 75
3.1.1. Ưu tiên ngành công nghiệp phụ trợ ................................................................ 75
3.1.2. Phát triển các liên kết ...................................................................................... 77
3.1.2.1. Cụm liên kết nội ngành .................................................................................. 77
3.1.2.2. Liên kết giữa SMEs và doanh nghiệp lớn ....................................................... 78
3.1.2.3. Liên kết giữa SMEs với các trường đại học, trung tâm nghiên cứu ................. 78
3.1.3. Thúc đẩy các dịch vụ phát triển kinh doanh ................................................... 78
3.2. Các giải pháp nhằm tăng cƣờng sự tham gia của SMEs Việt Nam trong
MLSX khu vực và quốc tế trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp ............................ 79
3.2.1. Nhóm giải pháp vĩ mô ...................................................................................... 81
3.2.1.1. Tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi ....................................................... 81
3.2.1.1.1. Cải thiện môi trường pháp lý ................................................................. 81
3.2.1.1.2. Cải tiến mạnh mẽ chính sách đầu tư nước ngoài .................................... 83
3.2.1.1.3. Hoàn thiện chính sách công nghiệp ....................................................... 84
3.2.1.1.4. Phát triển nguồn nhân lực ..................................................................... 87
3.2.1.2. Chương trình hỗ trợ có trọng tâm ................................................................... 89
3.2.1.2.1. Nâng cao nhận thức của SMEs về cơ hội của việc tham gia vào
MLSX .................................................................................................................... 89
3.2.1.2.2. Tăng cường các liên kết ......................................................................... 91
3.2.1.2.3. Tăng cường năng lực hoạt động cho SMEs ............................................ 93
3.2.1.2.4. Nâng cao vị trí của SMEs trong chuỗi giá trị ......................................... 95
3.2.2. Nhóm giải pháp về phía doanh nghiệp ............................................................ 95
3.2.2.1. Xây dựng chiến lược sản phẩm ...................................................................... 96
3.2.2.2. Quảng bá hình ảnh doanh nghiệp ................................................................... 97
3.2.2.3. Nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng các liên kết....................................... 98
Kết luận ................................................................................................................... 100
