TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHẠM VĂN ĐỒNG
KHOA SƯ PHẠM TỰ NHIÊN
KHÓA LUẬN
TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Đề tài:
NGHIÊN CỨU VẬN DỤNG CHIẾN LƯỢC DẠY HỌC
NÊU VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ TRONG DẠY HỌC CƠ HỌC
VẬT LÝ 10 THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC,
ĐÁP ỨNG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI (2018)
Sinh viên thực hiện: HUỲNH THỊ THU NHI
NGUYỄN THỊ MỸ DUYÊN
ĐỖ THỊ HIẾU HIỀN
Lớp DSV15B
Giảng viên hướng dẫn: TS. NGUYỄN THANH HẢI
Quảng Ngãi, 05 - 2019
LỜI NÓI ĐẦU
Giáo dục phổ thông (GDPT) nước ta đang thực hiện bước chuyển từ chương
trình giáo dục (CTGD) tiếp cận nội dung (ND) sang tiếp cận năng lực (NL) của
người học. Ngày 26/12/2018, Bộ giáo dục (GD) và đào tạo (ĐT) chính thức ban
hành CT GDPT tổng thể và CT GDPT các bộ môn mới, theo đó, dạy học (DH) theo
hướng phát triển (PT) NL cho học sinh (HS) là một yêu cầu bắt buộc.
Để có cơ sở thực hiện có hiệu quả bước chuyển từ CT GD tiếp cận ND sang
tiếp cận NL của người học, thì việc nghiên cứu, tìm hiểu, chỉ ra những điểm khác
biệt của DH theo hướng tiếp cận NL và DH theo hướng tiếp cận ND, đồng thời
nghiên cứu các PPDH phù hợp là hết sức cần thiết. Điều đó càng có ý nghĩa đối với
SV Sư phạm nói chung và SV ngành Sư phạm vật lý (VL) nói riêng khi chuẩn bị ra
trường.
Đề tài Khóa luận tốt nghiệp “Nghiên cứu vận dụng chiến lược DH nêu và
GQVĐ trong DH cơ học VL 10 theo định hướng PT NL, đáp ứng CT GDPT mới
(2018)” là một trong những hướng nghiên cứu vừa mang tính lý luận, vừa mang
tính thực tiễn, góp phần làm rõ hơn những vấn đề nêu trên. Mặc dù các thành viên
nhóm nghiên cứu đã hết sức nỗ lực, cố gắng, song do thời gian hạn hẹp, các tư liệu
về hướng dẫn thực hiện CT GD Phổ thông mới chưa nhiều, bản thân các thành viên
trong nhóm nghiên cứu là SV Sư phạm năm thứ tư, chưa có kinh nghiệm thực tiễn
trong nghiên cứu khoa học và chưa giảng dạy ở trường phổ thông, nên chắc chắn
trong ND đề tài khóa luận không thể tránh được những hạn chế, thiếu sót.
Chúng em trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu nhà trường; Lãnh đạo Khoa Sư
phạm Tự nhiên; Quý Thầy cô giáo Bộ môn VL - Trường Đại học Phạm Văn Đồng
đã giúp đỡ, tạo điều kiện tốt nhất để chúng em có cơ hội học tập, nghiên cứu và
hoàn thành khóa luận.
Chúng em trân trọng cảm ơn Tiến sĩ Nguyễn Thanh Hải đã tận tình hướng
dẫn, chỉ bảo không chỉ về chuyên môn mà còn cả những kỹ năng cần thiết để chúng
em thực hiện tốt việc nghiên cứu và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp.
TÓM TẮT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Thực tế hiện nay, sinh viên (SV) các ngành Sư phạm đang được học tập,
nghiên cứu theo CT GDPT hiện hành, tuy nhiên sau khi tốt nghiệp sẽ phải thực hiện
theo CT GDPT tổng thể và CT GDPT môn VL mới (2018) vốn có nhiều điểm khác
biệt so với các CT hiện hành. Để chuẩn bị cho việc thực hiện CT GDPT và SGK
mới sẽ bắt đầu triển khai từ năm học 2020-2021, thì việc tìm hiểu CT GDPT mới tại
thời điểm hiện nay là rất cần thiết. Chúng tôi chọn đề tài “Nghiên cứu vận dụng
chiến lược DH nêu và GQVĐ trong DH cơ học VL 10 theo định hướng PT NL, đáp
ứng CT GDPT mới (2018)” để làm khóa luận tốt nghiệp.
Đề tài đã xác định 3 mục tiêu cần đạt được và 5 nhiệm vụ cần thực hiện, trên
cơ sở đó chúng tôi xây dựng cấu trúc của đề tài gồm 3 phần:
- Phần mở đầu tập trung trình bày về lý do chọn đề tài, mục tiêu và phương
pháp nghiên cứu;
- Phần ND gồm có 3 chương:
+ Chương I tập trung vào cơ sở lí luận và thực tiễn của việc vận dụng chiến
lược DH nêu và GQVĐ trong DH VL theo định hướng PT NL. Trong đó phân tích,
so sánh CT GDPT tổng thể và CT GDPT môn VL mới (2018) với các CT hiện hành;
trình bày những vấn đề cơ bản về vấn đề PT NL HS và Chiến lược DH nêu và
GQVĐ; Đề xuất quy trình tổ chức DH dựa trên chiến lược DH nêu và GQVĐ theo
định hướng PT NL HS.
+ Chương II là sự vận dụng các kết quả nghiên cứu ở chương I để thiết kế tiến
trình DH và giáo án các bài DH phần cơ học VL 10 theo định hướng PT NL cho
HS;
+ Chương III trình bày những kết quả chính từ việc tiếp cận DH thực tiễn ở
trường phổ thông đã được tiến hành trong thời gian Thực tập Sư phạm năm học
2018-2019 về DH VL theo định hướng PT NL HS.
- Phần Kết luận trình bày những kết luận kết luận chính để đánh giá những
việc đã làm được, những hạn chế cần tiếp tục nghiên cứu và đề xuất những kiến
nghị cần thiết khác.
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU...............................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài.......................................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu..................................................................................................3
3. Đối tượng nghiên cứu................................................................................................4
4. Phạm vi nghiên cứu...................................................................................................4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu................................................................................................4
6. Phương pháp nghiên cứu...........................................................................................4
7. Những đóng góp mới của đề tài................................................................................5
8. Cấu trúc của đề tài.....................................................................................................5
PHẦN NỘI DUNG...........................................................................................................7
Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC VẬN DỤNG CHIẾN
LƯỢC DẠY HỌC NÊU VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ TRONG DẠY HỌC VẬT LÝ
THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC....................................................7
1.1. Khái quát CT GD phổ thông tổng thể và CT GD phổ thông môn VL mới
(2018).........................................................................................................................7
1.2. NL và vấn đề PT NL của HS trong dạy VL.....................................................12
1.3. Thực tiễn DH VL theo định hướng PT NL cho HS ở trường THPT hiện nay.20
1.4. Chiến lược DH nêu và GQVĐ, ưu thế của nó đói với việc PT NL cho HS trong
DH VL......................................................................................................................20
1.5. Kết luận chương 1.............................................................................................26
Chương 2. THIẾT KẾ BÀI DẠY HỌC PHẦN CƠ HỌC VẬT LÝ 10 THPT, THEO
ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH................................28
2.1. Cấu trúc và đặc điểm ND phần Cơ học – VL 10..............................................28
2.2. Thiết kế giáo án một số bài học........................................................................30
Chương 3. TIẾP CẬN DẠY HỌC THỰC TIỄN Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG THEO
ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHO HỌC SINH................................65
3.1. Mục đích và nhiệm vụ của việc tiếp cận thực tiễn DH ở trường THPT...........65
3.2. Đối tượng, ND của việc tiếp cận DH................................................................65
3.3. Kết luận chương 3.............................................................................................67
KẾT LUẬN CHUNG......................................................................................................68
1. Kết quả nghiên cứu của đề tài.................................................................................68
2. Thiếu sót, hạn chế của đề tài...................................................................................68
3. Hướng PT của đề tài................................................................................................69
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................................70
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
Hình 1.1. Quy trình tổ chức DH nêu và GQVĐ
Hình 2.1. Cấu trúc ND phần cơ học – VL 10 CB
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng thống kê đối tượng HS trong quá trình tiếp cận DH