“Rèn luyện kỹ năng tự học chìa
khóa để học tập có hiệu quả”
Ph N I: TÌM HI U V K NĂNG T H C
Ự Ọ
Ề Ỹ
Ầ
Ể
M c tiêu h c t p ọ ậ ụ
ầ ằ ự ỹ
ả
ể ượ ề ầ ệ c v t m quan tr ng c a vi c xây d ng k năng h c t p có hi u ọ ậ ệ ủ ự ệ ỹ
và gi ọ ậ c nh ng n i dung c a vi c l p k ho ch h c t p, ệ ậ ượ ữ ủ ế ả ạ ộ
ng pháp và k thu t đ xây d ng k năng ậ ể c m t s chi n thu t, ph ế ươ ự ậ ỹ ỹ
Tài li u này nh m góp ph n giúp cho sinh viên ĐH xây d ng k năng h c t p ọ ậ ệ có hi u qu . Sau khi tham kh o tài li u này, SV có kh năng: ả ả ệ Phát bi u đ ọ qu .ả i thích đ Mô t ả ph ng pháp h c “ SQ3R”. ọ ươ K đ ộ ố ể ượ h c t p có hi u qu . ả ệ ọ ậ
ở ầ
ề ể ạ ế
trung h c r t nhi u, và bi ế ề ọ ở ọ ọ ấ
c chú ý đúng m c. ư ượ
ờ
t là lãng phí th i gian, thành tích h c ọ ố ấ ả ế
ậ ố ớ ớ ẫ ộ ố ấ ọ ậ ươ
ọ ậ ạ ượ
ọ ậ ệ
ữ
ộ ươ c đúc k t t
ọ ậ
I/ M Đ u t, nh ng Nhi u sinh viên cho r ng ch c n c g ng h c là có th đ t k t qu t ư ả ố ỉ ầ ố ắ ằ t cách h c có hi u th t ra, h c ệ ĐH khác v i h c ọ ậ ớ ọ ở qu ĐH là m t đi u quan tr ng mà có khi ch a đ ứ ộ ả ở ọ ề H qu c a ph ng pháp h c không t ọ ươ ả ủ ệ t p kém, th m chí thi r t d n đ n chán n n, th t v ng và b t mãn. ậ H c đ i v i SV là cu c s ng, là t ng lai. V y nên th i gian h c t p vô cùng ọ ờ c. Do đó, ngay ngày hôm nay, các b n hãy t o quý giá, không th lãng phí đ ạ ể và phát tri n n i mình m t kĩ năng h c t p có hi u qu . ể ả ơ ng pháp và kĩ thu t h c t p c b n đ Nh ng chi n thu t, ph c mô t trong ậ ọ ậ ơ ả ượ ế ả i, xu t kinh nghi m h c t p c a nh ng SV gi tài li u này đã đ ấ ệ ế ừ ỏ ữ ọ ậ ủ ệ s c đ giúp các b n SV ti p thu bài v t ơ t h n, đ t thành tích h c t p cao h n ế ạ ở ố ơ ắ ể và nói chung h c t p có hi u qu h n. ệ ậ ượ ạ ọ ậ ả ơ
ệ ả
t: II/ K năng h c t p có hi u qu ọ ậ 1/ K ho ch h c t p: ọ ậ a/ L p k ho ch h c t p là đi u c n thi ọ ậ ế ạ ỹ ế ạ ậ ề ầ ế
ạ ậ ệ ướ ấ ứ
ờ ủ ượ ế ấ ắ ả
ố ạ ộ ậ ế ế ườ ỗ
ủ ẽ ậ ấ ư ộ ế t cũng gi ng nh chi c phao c u h v y. M i ng ạ c khi làm b t c chuy n gì, nên l p k ho ch. N u không có k ho ch thì ế ộ ế i, tùy vào ể ế
ầ ủ ế ề ề ạ
ư ọ ậ ầ ổ ế ạ ả
ờ ỗ ờ ư ầ
ấ ứ ệ ệ
ườ ử ụ ứ ể ạ ạ ố ủ
ể h c thì b n hãy ki m đi m l ế i xem t ể ể ự ọ ờ ỗ ể ể ạ
Tr ạ c th i gian, nh t là khi có đi u gì b t tr c x y đ n. M t k không làm ch đ ề ho ch h c t p t ứ ế ọ ậ ố nhu c u c a mình, s l p m t k ho ch h c t p riêng, k ho ch đó có th ọ ậ ạ thay đ i khi c n, nh ng đi u quan tr ng là ph i tuân th k ho ch đã đ ra. ả ọ b/ K ho ch h c t p giúp qu n lý th i gian: m i tu n, nh ng có ng i s d ng qu th i gian đó B t c ai cũng có 168 gi ỹ ờ t kê t ấ i khác. SV có r t nhi u th đ làm, b n hãy li có hi u qu h n ng t ề ấ ả ơ ườ i, ăn u ng, ki m ti n, đi c công vi c cho t ng ngày ( ng , ch ng di n, đi l ề ư ả ế ệ ừ ệ ch i, tham gia công tác đoàn th , xã h i, th thao…) sau đó, n u b n th y còn ấ ạ ộ ơ ít h n 30 gi m i tu n đ t i sao mình ạ ạ ầ ơ phí th i gian nh v y. ờ ư ậ
ọ ở
ạ ặ
đâu: b t kỳ n i nào, m c dù rõ ràng có m t s n i thu n l ể ọ ở ấ ư ệ ộ ố ơ ấ ọ ố
ự ậ
c/ H c ậ ợ ơ i h n B n có th h c ơ t nh t. Quan tr ng là cho vi c h c. Th vi n, phòng đ c sách, phòng riêng là t ọ ệ ọ n i đó không làm phân tán s t p trung c a b n. Cho nên hãy làm cho vi c l a ệ ự ơ ch n n i h c thích h p tr thành m t ph n c a thói quen h c t p c a b n. ọ ọ ậ ủ ạ ủ ạ ầ ủ ơ ọ ợ ở ộ
ọ ậ ọ ả
ạ
c khi đi ng ,không h c ng n vào gi ẫ ọ chót tr c khi đ n l p. d/ Khi nào nên h c t p: ờ Nói chung ch nên h c lúc chúng ta tho i mái, minh m n, vào đúng kho ng th i ỉ ả gian đã lên k ho ch đ h c. Nguyên t c là không h c trong vòng 30 phút sau ắ ế khi ăn, và tr ố ướ ể ọ ủ ế ớ ướ ọ ờ
ế ọ
lý thuy t: ướ ể c đ chu n b cho gi ẩ ữ ầ ờ ị
ớ c và ghi chú thích nh ng đi m ch a hi u. N u b n h c sau gi ệ t c nh ng tài li u, ọ ấ ả ờ ọ ế lên l p, c n đ c t ư ể ữ ạ
i nh ng thông tin ghi chép đ c. e/ H c cho gi ờ N u b n h c tr ọ ạ ế c n đ c tr ướ ọ ầ lên l p, c n chú ý xem l ầ ớ ạ ữ ể ượ
ọ ờ ầ ữ ể
ạ
Ngo i ng ): c n phát bi u, tr bài ( ch ng h n gi ờ ả ạ h c này đ luy n t p k ể ờ ọ ẽ ề ẳ ạ c các gi ầ ệ ậ ạ ướ ế ờ ọ ớ
f/ H c cho gi ỹ B n nên dùng kho ng th i gian ngay tr ả năng phát bi u v i các h c viên khác ( n u c n). Đi u này s giúp b n hoàn ể thi n k năng phát bi u. ể ệ ỹ
ừ ử ổ ế ạ ạ ọ ậ ả ử ổ ế ậ ự ế ạ ạ
ư ế ỹ ờ ế ẽ
g/ S a đ i k ho ch h c t p. ự Đ ng lo ng i khi ph i s a đ i k ho ch. Th t s k ho ch ch là cách b n d ạ ạ tính s dùng qu th i gian c a mình nh th nào, cho nên m t khi k ho ch không hi u qu , ta có th s a đ i nó. Nên nh r ng, vi c l p k ho ch là giúp ủ ể ử ổ ỉ ộ ế ệ ậ ớ ằ ệ ả ạ
ọ ố ơ t h n và khi đó vi c l p k ho ch s tr nên d dàng ế ệ ậ ẽ ở ễ ạ
ộ ự ậ ơ ứ ế ả ả
ọ ậ ễ ệ ỡ ế ạ ộ ạ
b n có thói quen h c t ạ h n.ơ B n ph i ý th c m t s th t đ n gi n là tuân theo đúng k ho ch h c t p đã ạ đ nh là m t chuy n r t khó làm, trong khi v k ho ch là m t vi c d làm ệ ấ ộ ị nh t trên th gian này. ế ấ
ệ
ỹ ư
ỹ duy: ư ộ
ả
ư ệ duy t t s th y đ ể ỹ ầ ư ườ
ườ
ạ ỏ
t, hãy t o cho mình thói quen t ọ ạ ổ ớ ữ ư
đ t câu h i trong lúc đ c. B n cũng có th ự ặ t, h i h ườ ố ạ ọ ế ắ ộ
c nh ng kinh nghi m quý giá đ giúp mình có t ề ữ ệ ể
2/ Các chi n thu t h c t p có hi u qu . ả ậ ọ ậ ế a/ Phát tri n k năng t ể duy, nh ng không ph i ai cũng dùng nó m t cách i đ u có k năng t M i ng ả ườ ề ọ c ngay nh ng có th ể duy có hi u qu khó đ t đ có hi u qu . K năng t ư ạ ượ ả ệ ườ ư i ra trong khi ng i có t i t c l phát tri n d n d n. Ng ố ẽ ấ ượ ố ầ ư duy i có t duy kém ch th y toàn ngõ c t. Vì th , n u b n không ph i là ng ả ư ế ế ụ ỉ ấ ể t ọ ạ ố ỏ ọ trao đ i v i các h c viên khác mà b n cho là nh ng ng i có t duy t xem, lúc h th c m c m t v n đ , hay có m t sáng ki n gì đó thì h làm gì. ộ ấ ọ ắ ư D n d n b n s thu nh p đ ậ ượ ạ ẽ ầ duy t ầ t h n. ố ơ
ọ
i v i nh ng m c tiêu lâu dài. ụ ữ ầ ệ ạ ớ ỉ ể ọ ơ ệ ọ ẽ ọ ụ ữ ề
ng m t môn h c…) nh th ể ươ ữ ộ ồ ộ ơ ộ ọ
b/ Liên h vi c h c hi n t ữ ệ ệ ọ Có sinh viên thích h c ch đ h c và có nh ng sinh viên nghĩ là vi c h c s có ích cho nh ng m c tiêu lâu dài h n. Do đó c n hi u ng ng đi u mình h c (m t ộ ư ế bài) l ng ghép vào b i c nh r ng h n (m t ch ố ả nào.
ự
ệ ọ ậ ự
ử c a chính mình đ có ộ c b ng ngôn t ừ ủ ọ ượ ượ ằ ề ể
c/ H c t p m t cách tích c c. ọ ậ ộ Đ ng h c th đ ng mà hãy bi n vi c h c t p thành m t quá trình tích c c. X ọ ế ụ ộ ừ lý t c, nghe đ t c nh ng đi u đ c đ ữ ấ ả ý nghĩa h n.ơ
ị ấ ớ
ề
ứ ọ ạ ậ ơ ợ ứ ọ ờ ả
ng, phân tích, logic và hành đ ng (Kolb và Mc Carthy) ng t
ộ ấ ớ ử ụ ứ
t trong lúc h c t p đ ti p thu bài. d/ Xác đ nh cách th c h c phù h p nh t v i mình. Có nhi u cách phân lo i cách th c h c ( learning styles ) : + Nhìn, nghe, c m nh n c và s ( Dunn) + T ượ + C n xác đ nh cách th c nào phù h p nh t v i mình và s d ng nó càng ị ợ nhi u càng t ể ế ố ưở ầ ề ọ ậ
ẫ
th i gian, không nóng v i đ c và ộ ỏ ự ầ ư ờ ộ ượ
e/ T p kiên nh n: H c t p là m t quá trình đòi h i s đ u t ti n b cũng ph i t ng b c. ậ ọ ậ ộ ế ả ừ ướ
ng pháp h c t p: ử ụ ọ ậ
ươ ỉ ầ ề
i nhi u l n, tuy nhiên có nhi u cách đ l p ể ậ ươ ng ọ ạ ậ ọ
ề ầ ộ i ph n ghi chép và l p phi u, làm bài t p, h c nhóm … Ph ế i h c, và cũng tùy theo môn h c. f/ S d ng nhi u ph ề Đ h c thu c bài ch c n đ c l ể ọ i: xem l l ầ ạ ạ pháp h c tùy theo ng ọ ườ ọ ậ ọ
ng pháp h c SQ3R (survey,question,read, recite, review).
ệ
ậ ch ế ừ ươ ế ầ ố
ư ọ ể ầ ọ
ế ơ
c khi thi, nh ả ộ ơ
th i gian nhi u h n cho vi c h c t p tr ướ c đó. g/ S d ng ph ươ ọ ử ụ ti ng Anh “survey, question, read,recite,review” t c a các t SQ3R là vi t t ế ắ ủ ừ ế (quan sát, h i, đ c, tr bài và ôn t p). Vi c đ c sách giáo khoa không gi ng ố ọ ả ọ ỏ ng đ u đ n ch ả ng cu i mà c n ph i nh đ c m t cu n ti u thuy t, t ươ ể ố ộ ng pháp đ c sách hi u và ghi nh các thông tin. SQ3R không ph i là m t ph ươ ộ ả ớ giáo khoa nhanh h n, mà là m t chi n thu t h c t p đ ti p thu bài nhanh h n, ơ ể ế ậ ọ ậ ộ ờ i bài tr sâu r ng h n, đ sau đó giúp gi m th i gian xem l ạ ờ ể chúng ta đã đ u t ướ ệ ọ ậ ầ ư ờ ề ơ
ể
ố ườ
ầ ặ ạ c khi lên đ ồ ề
ạ ế ư ừ ướ ấ ọ
ươ
ầ
ng đó. ươ ng đó phù ấ ổ nh th nào đ ng th i cho b n m t cái nhìn t ng ủ ề ủ c ch t, giúp b n th y đ ượ ạ ộ ạ ờ ồ
n g n các ý chi ti ế ả t c ể ề ườ ắ ỏ ộ
ng. ươ
ỗ ợ ề ồ ả ữ ẽ ể ả ồ ọ + Survey - Quan sát t ng th : Là nhìn t ng th v v n đ mà b n s p đ c ề ể ề ấ ổ ổ t, cũng gi ng nh b n xem b n đ tr tr ng. c khi đi vào chi ti ướ ồ ướ ả ư ạ ế t n i b n c n đ n, thì vi c xem b n đ là đi u không N u b n ch a t ng bi ế ả ệ ế ế ơ ạ th thi u. B c này ch m t kho ng 5-10 phút nh ng r t quan tr ng vì nó giúp ả ư ỉ ấ ể ng đang đ c: b n t p trung vào ch ọ ạ ậ Đ c t a đ giúp não b n b t đ u t p trung vào ch đ c a ch ắ ầ ậ ọ ự ề ạ o i thi u hay tóm t Đ c ph n gi ươ ắ ệ ớ ọ o h p v i m c tiêu c a tác gi ớ ả ư ế ủ ụ ợ quát v nh ng đi m chính. ề ữ o Xem các tiêu đ nh giúp hình thành m t khung s ch o Quan sát các bi u đ , b n đ , hình v và nh ng h tr v hình nh khác.
ấ ề ữ ầ
ữ ườ ỏ ặ ng chính là câu tr l ả ờ ạ ậ ỏ
i sao, b ng cách nào, ng i nào, khi nào và ọ ỏ ườ ở
ự ặ
ỏ i. Làm nh v y b n s ti p thu tài li u h n và nh các chi ti ạ ạ ọ ạ ẽ ế ọ ư ậ ệ
ế ễ ứ ủ ạ ơ ắ ơ
ẽ ể ạ i nh ng câu h i lên l ộ ấ ề ấ ứ ơ ậ ạ
ả ọ + Question - Đ t câu h i: Nh ng v n đ quan tr ng mà b n c n ph i h c ọ ộ i cho nh ng câu h i. Câu h i nên t p trung vào n i th dung h c( Cái gì, t đâu). Trong ằ đ t cho mình nhi u câu h i và sau đó t ự ả tr quá trình đ c hay h c, b n nên t ề t d dàng h n, l ơ ớ ờ i m t d u ân sâu s c h n trong ký c c a b n. Đ ng vì quá trình này s đ l ừ ả sách, t p chép hay b t c n i nào b n c m ng i ghi l ỏ ữ ạ th y thu n ti n. ậ ạ ấ ệ
ả ắ ả ố
ủ ộ t m t qua cu n sách, mà ph i ch đ ng nêu ra. Nên chú i các câu h i b n t + Read - Đ c : Đ c không ph i là l ọ đ có th tr l ể ướ đ t ra, hay th y cô, tác gi ỏ ạ ự ặ ọ ể ả ờ ầ ả
ậ ề ạ ố
ữ ọ ả
mu n nh n m nh nh ng đi u này. ả c b qua các b ng, đ th , hình nh minh h a, vì đôi khi ồ ị ượ ạ ạ
ườ ụ ề ằ
ố t có th giúp hi u ý chính in nghiêng ho c in đ m vì tác gi ấ ặ ả ỏ ộ ơ ả c minh h a b ng nhi u thí d . Khi đ c b n hãy c ượ ỏ ạ ể ế ế ể
ý các t ừ Khi đ c không đ ọ chúng có th di n đ t m t ý nào đó còn rõ ràng h n c đo n văn. ể ễ ng các ý chính đ Th ọ g ng tách các chi ti ắ h n nh ng khó có th nh h t đ ơ ọ t ra kh i ý chính vì tuy các chi ti c. ể ớ ế ượ ư
ả ọ ể ớ ạ ữ ề
ệ ạ ầ ầ ữ ắ
ạ ộ ự ự ủ
xây d ng l ủ ừ ủ ạ ạ ằ
+ Recite - Tr bài : đôi khi b n c n ng ng đ c đ nh l i nh ng tiêu đ chính, ư nh ng khái ni m quan tr ng c n n m trong các dòng ch in nghiêng hay in ọ ữ i n i dung đ m, ý nghĩa c a nh ng hình minh h a. C g ng t ố ắ ọ ữ ậ và t duy c a riêng mình. Liên h chính c a đo n b n v a đ c b ng ngôn t ệ ư ừ ọ nh ng đi u mình v a đ c v i nh ng đi u đã bi t. ế ừ ọ ớ ữ ữ ề ề
ệ ạ ể ấ ầ
ả ờ c thì đ c l ướ ả ờ ộ
c này, b n có th l y tay che ph n tr l i thu c lòng. N u không tr l ế i. N u b n l p đi l p l ạ ặ i đ ả ờ ượ i đi u này trong lúc đ c thì b n s ề i cho câu h i mình ỏ i m t l n n a ộ ầ ữ ọ ạ ạ ẽ ọ ặ ạ ế ả ờ
Đ th c hi n b ể ự đ t ra và tr l t ự ặ đo n ch a câu tr l ứ ạ t h n. nh t ớ ố ơ
ỉ ậ
ch c t ệ ổ ứ ư ệ ớ ờ ọ i là m t b ư i l ả ờ ạ ộ ướ ọ ạ
ộ ớ i nhi u l n. Đ c l ề ầ i đ đánh giá xem mình đã đ
ị ỏ ữ ạ
ể ể ọ
c xem là b i nh ng đi u ghi chép đ làm sáng t ậ ấ ể ờ c ngày thi m i ôn l i tr ạ ạ ướ t nh t thì đây đ ố ỉ
ư li u h c trong t + Review - Ôn t p : ôn t p giúp hoàn ch nh vi c t ọ ậ i nhi u l n duy c a mình và đ a vào b nh . Chúng ta nh là nh đ c đi đ c l ề ầ ọ ạ ủ ạ c quan tr ng i đi tr l và tr l giai đo n ở ọ ả ờ c gì sau quá trình h c t p. Trong lúc này. Đ c l ọ ậ ựợ ọ ạ ể ôn t p nên xem l nh ng đi m b b xót ề ể ữ ỏ ể ậ t nh t đ ôn t p bài là ngay sau khi h c, không hay ch a hi u. Th i đi m t ư ố c ngày thi là l n ôn t p sau nên ch đ n tr ậ ầ ớ ướ ờ ế c hoàn ch nh cùng. N u b n phân b th i gian t ướ ượ ạ ế ki n th c c a mình đ i v i tài li u h c t p. ệ ứ ủ i. Ôn l ấ ọ ậ ố ờ ố ớ ế
ế ả ụ ắ ầ ớ ươ ề ng pháp SQ3R đòi h i nhi u ỏ
Làm th nào đ b t đ u áp d ng SQ3R ? C n ph i lên k ho ch và b t đ u s m vì ph ạ th i gian đ chu n b bài. ị ể ắ ầ ế ẩ ầ ờ ể
ọ ướ ả ộ ổ
ẽ ế ờ ẽ ậ ể ỏ ữ ề ể ể ơ ị
Đ c bài tr c khi nghe gi ng s bi n bài gi ng thành m t bu i ôn t p và cho ả phép hi u bài sâu h n, đ ng th i s xác đ nh nh ng đi u khó hi u đ h i giáo ồ viên trong l p ho c sau đó. ặ ớ
ươ
ng pháp SQ3R ? ố ươ ệ ọ ộ
h/Khi nào nên và không nên dùng ph Ph ạ trung vào vi c gi ậ ng pháp này ít hi u qu N u b n đang đ c m t cu n sách giáo khoa t p ạ i quy t v n đ (ví d nh sách toán), hay sách h c ngo i ụ ả ế ề ế ấ ư ệ ả ọ
v ng, c u trúc câu và các ữ ữ ấ
ử ụ ố ớ ứ ề ẽ ầ
ng pháp SQ3R đ c bi ươ ậ ạ ớ
ặ ả ữ ụ ư ề ầ ạ ọ
ạ ng pháp SQ3R và đ t c h c t p c a ph ọ ậ ủ ươ ướ
ng . Còn đ i v i sách ngo i ng thì v n đ s là t ấ ừ ự ạ thì s d ng ch không ph i n i dung c a ph n đang đ c. ủ ọ ả ộ ề t h u ích v i các l Ph i sách cung c p th t nhi u ệ ữ ấ thông tin và b n c n ph i n m v ng v n đ sâu (Ví d nh sinh h c, tâm lý, ấ ắ xã h i h c). ộ ọ Hàng ngàn sinh viên đã theo các b thành tích cao v i ít stress h n. ớ ơ
ả ệ
i :
c khi đi ng s giúp nh ướ ủ ẽ ổ ọ ọ ạ ữ
ạ ầ i nh ng gì đã ghi chép sau bu i h c hay tr ữ ớ
t h n. Sau 9 tu n, nh ng sinh viên xem l ố ơ ữ ề ộ
ầ
ụ ệ ộ
ớ ộ ủ ầ ề ầ ị ướ ạ ọ ọ
ủ ể ả
ủ ề
c đ 3/ M t s k thu t h c t p có hi u qu : ộ ố ỹ ậ ọ ậ + Đ c đi đ c l ọ ớ Đ c l ọ ạ i bài trong ngày còn nh 75% bài t bài, nh ng sinh viên không làm đi u đó không nh đ n 50% sau m t ngày và ít ớ ế h n 25% sau 9 tu n. ơ Có th đ c m t tài li u nhi u l n, m i l n v i m t m c tiêu khác. Do đó, ỗ ầ ể ọ c m i l n đ c, b n nên xác đ nh m c tiêu c a l n đ c đó là gì và đ c theo tr ụ ọ ỗ ầ đúng m c tiêu đó. ụ + N m ý chính: ắ c ý chính c a tác gi N m đ trong m i đo n văn và hi u nó theo cách riêng ỗ ượ ắ c a mình là đi u c t lõi c a vi c h c có hi u qu . B n nên t o thói quen tìm ọ ệ ố ủ ra ý chính cu đo n đ d n d n tóm l ạ ạ ệ ượ ượ ả ả ạ ạ c c quy n sách. ể ể ầ ả ầ
t quan tr ng : ọ ế ữ
ượ ườ ộ
c nh ng chi ti ng m i ý chính trong m t bài đ u có liên quan đ n m t chi ti ề ỗ ộ c càng nhi u chi ti ế ệ ẩ
ượ ậ t cho thi c vì đã liên h đ ệ ượ ưở ế
t ế ế ị t quan tr ng thì càng chu n b ọ ng và ki n th c n n t ng. Xác đ nh ị ứ ề ả ọ ậ t và các ý, gi a các ý v i nhau thì h c t p ớ ề c các ý t ế ệ ữ ữ ề
+ Trích l Thông th quan tr ng. Nh n di n đ ọ t ử ố càng nhi u liên h gi a các chi ti đ t hi u qu càng cao h n. ạ ệ ả ơ
ọ ừ
ọ ố ơ ấ
i và kém hi u qu . Mu n b thói quen đó thì nên b ế ạ ả ố
ố ắ ậ ớ ơ
ề ơ ượ ễ ộ ờ
t, và hãy duy trì kh ạ ọ ế ệ ọ
+ Đ ng đ c to : Đ c to không giúp nh bài t t h n. B n không nên đ c to lên vì m p máy môi ớ ạ ọ ỏ khi n vi c đ c b ch m l ệ ệ ọ ị ậ ỏ ơ ngón tay đè lên môi. B n nên c g ng t p đ c nhanh h n và nh nhi u h n. ọ ạ c đi u đó d dàng h n. Rèn Sau m t th i gian b n s ng c nhiên vì làm đ ề ạ ẽ ả luy n kh năng đ c nhanh, đ c sâu là vô cùng c n thi ầ ả năng này su t đ i. ố ờ
+ Ghi chép nh th nào: ư ế
ể ữ
ữ ộ i đa là 25 ch trong m t phút. Cho nên t c nh ng gì th y giáo nói vì t c đ nói là 150-200 ch ả ố ữ ố ộ
i nh ng ý chính và b sung sau. ỉ
ố ọ ọ ữ ả ượ ệ ầ ọ
i t Không th ghi l ầ ạ ấ ả trong m t phút mà kh năng ghi chép t ộ ch có th ghi l ổ ạ ể c h c và rèn luy n mà đa s m i h c sinh Ghi chép là m t kh năng c n đ ộ đ không có. ề
Ph c coi là Modified outlie :
ng pháp ghi chép đ ặ ự ề
ớ ề ụ
ữ ả ừ ấ t liên quan v i đ m c. ừ
t ế
gi y. ờ ấ ề ộ
t t
ạ ổ
ượ ươ Đ t t a đ riêng có đ m c. ề ụ Ghi lùi sang ph i t ng chi ti ế Dùng nh ng ch m riêng cho t ng dòng. Xu ng dòng cho m i chi ti ỗ ố Ch a ch tr ng nhi u. ừ ỗ ố ề trái r ng 1/3 chi u ngang t Ch a l ừ ề + K thu t ghi nhanh : ậ ỹ vi t. Dùng t ừ ế ắ t nguyên âm. Không vi ế Dùng ch b t đ u m t t . ộ ừ ữ ắ ầ Dùng ký hi u quy c. ệ t riêng cho mình nh ng tránh thay đ i. T o nh ng t ư ữ ở
ướ t t vi ừ ế ắ đâu. ữ ữ ề ễ ọ ợ
ữ ậ
ấ ờ ữ ồ
ư ọ ạ ậ
ộ ậ ữ ạ ả
ố ắ ậ
+ Ghi chép ớ ằ B n c n l u tr nh ng đi u ghi chép sao cho h p lý và d h c. Nên nh r ng ạ ầ ư c nh ng gì b n ghi chép thì ghi th t vô ngay c b n cũng không th đ c đ ượ ạ ể ọ ả ạ ích. T t nh t là nên l u tr trong m t t p, g m nhi u trang gi y r i, có ngăn ề ộ ậ ấ ố cách gi a các môn h c. Nên t o cho mình thói quen ghi vào t p ghi chép này. N u b n quên không mang theo t p này thì ít ra cũng ph i có m t t p gi y r i ấ ờ ế ả gi y đó vào vào t p ghi chép đó. C g ng b o đ s n và nhanh chóng g n t ể ẵ qu n t p gi y này vì nó r t d s n rách. ả ậ ậ ắ ờ ấ ấ ễ ờ ấ
ấ
ệ
ạ ượ ạ ấ ữ ạ ằ
+ Đánh d u trong sách : B n nên dùng bút d quang thay vì g ch chân các đo n, vì kinh nghi m cho ạ c đánh d u b ng bút d quang d nh h n. Tuy nhiên, th y nh ng đo n đ ớ ơ ấ không nên đ c r i tô nh ng đo n quan tr ng vì nó ít có hi u qu . ả ạ ữ ạ ễ ệ ạ ọ ồ ọ
ặ ể ắ ỏ
ế ề ầ ậ
ươ ả ả
+ Ghi chép cái gì . Tìm hi u, đ t câu h i và l ng nghe. t. B n nên t p thói quen ghi Ghi chép chính xác và xúc tích là đi u c n thi ạ ng pháp SQ3R. Ví d : Nh khi b n nghe gi ng, trong ph chép nh đã mô t ạ ụ ư ậ nên hình thành các câu h i trong đ u. Công vi c c a b n là ph i chú ý t p ỏ ư ạ ủ ệ ả ầ
ể ạ ắ
trung vào các đi u chính c a bài, chép l mình. N u b n th c hi n t ạ ủ t b ệ ố ướ ừ ủ c a ế c này, vi c ôn bài s đ n gi n và hi u qu . ả ẽ ơ i và s p x p chúng theo ngôn t ệ ự ệ ế ả
ắ ữ
ụ ừ
ạ ấ ả ữ ể
ề c ghi chép c n đ ượ ế ẻ ề ể ế ủ ầ ả
ế ắ ậ
ộ ả ắ ạ ế ậ ơ
+ S p x p nh ng đi u ghi chép. ế ẻ ạ c s p x p theo t ng m c trên th . B n T t c nh ng gì đ ầ ượ ắ có th phân lo i, x p các th theo nhu c u c a mình.Đi u quan tr ng là ghi ọ ề ầ ể chính xác tiêu đ đ tham kh o trên ph n đ u c a th . Dùng th này đ ẻ ẻ ầ ủ t. N u có máy tính ch c thông tin cho các bài báo cáo đ u r t t h c,ôn bài, t ề ấ ố ế ổ ứ ọ c các d li u này thì vi c thì nên s p x p theo t p tin. M t khi đã s p x p đ ệ ữ ệ ượ ế ướ tìm ki m s a đ i th t là đ n gi n. N u b n có máy in thì có th in bài ra d i ể ế ử ổ nhi u hình th c. ứ ề
c trình bày trên ỹ ượ ở
ng pháp, chi n l ạ ồ
ờ ươ ậ ọ t h n,có k thu t đ c ỹ ố ơ
ể ử ụ ơ ữ ư
ự ế ỹ
thông tin ghi chép… ủ ế ế ọ ậ ộ ế ố ắ
ạ ạ ướ ị
ể ệ ả
III k t lu n ậ ế M t s ph c và k thu t h c t p đã đ ậ ọ ậ ế ượ ươ ộ ố đ giúp các b n sinh viên nâng cao hi u qu h c t p g m: ả ọ ậ ệ ể Ki m soát th i gian h c b ng k ho ch h c t p - ọ ậ ạ ế ọ ằ ng pháp SQ3R đ ti p thu bài t S d ng ph ể ế - nhanh h n, ghi chép nhanh và l u gi Tuy nhiên, k năng h c t p có hi u qu ch y u d a vào ý chí và quy t tâm ả ệ c a b n thân mu n ti n b và h c t p t t. N u b n không ch u c g ng và hi ố ị ọ ậ ố ủ ả i ch u trách sinh thì có h ng d n bao nhiêu cũng vô ích. B n chính là ng ẫ ườ ệ nhi m v vi c đào t o c a mình và h c có hi u qu có th giúp b n làm vi c ạ ọ ạ ủ ề ệ ệ này t t h n. ố ơ
ố ắ ờ
Cu i cùng xin có l ủ ớ ổ ở Hãy h c m t cách thông minh, đ ng h c m t cách kh s . i nh n nh v i các vinh viên là : ừ ộ ộ ọ ọ
K NĂNG T ĐÀO T O TRONG T H C TI NG ANH Ự Ọ Ự Ạ Ỹ Ế
Ph N II:
Ầ
I. B y Kinh nghi m t
h c ti ng anh
ệ
ả
ự ọ ế
ố ế ọ
ế ỉ ậ ữ ả ọ
ậ ả ữ ơ
ướ ệ ề ả ạ
Theo ông Tim Hood, Phó giám đ c H i đ ng Anh, h c ti ng Anh không nh t ấ ộ ồ ọ t ch t p trung vào h c ng pháp và làm bài t p. Cái chính là ph i ch n thi cách h c h p lý, đôi khi nh ng công vi c đ n gi n hàng ngày cũng giúp ta ợ ọ ệ luy n t p ti ng Anh. D i đây là kinh nghi m sau nhi u năm gi ng d y Anh ệ ậ ế văn c a ông. ủ
1. Thích nói ti ng Anh và tho i mái khi nói ế ả
ế
ử ụ ạ ế ạ
i. N u b n không m c l ắ ỗ ạ ng thì khi b n s m c nh ng l ỗ ẽ ắ ề ừ c gì. Th i n ườ ướ ữ ọ ỏ
ư i. Cũng gi ng nh các em bé s không th t i, có ợ ắ ỗ i nho ườ c ngoài. Nh ng đi u quan tr ng là nh ng ữ ể ự ướ c b ẽ ố ư
Khi s d ng ti ng Anh, b n đ ng s m c l ạ nghĩa là b n không h c đ ượ ọ nh khi nói ti ng Anh v i ng ớ ế gì b n rút ra sau khi m c l ắ ỗ c n u nh s v p ngã. đi đ ạ ượ ế ư ợ ấ
2. Xác đ nh xem b n thích h p v i cách h c nào ợ ớ ọ ạ ị
ề ấ ấ
ầ ạ ọ ể ạ ộ
ế i yêu thích hình nh, b n có th t o ra m t m i liên h ả
ố ụ ề ế ế ở
ng các t ể ữ ả ế ừ ầ ạ ở
ả ế
c n h c v i các hình nh. N u b n là ng ố i có đ u óc phân tích, hãy dành nhi u th i gian đ ề ờ
t v i ti ng Anh. i có cách h c riêng mà mình yêu Nghiên c u g n đây cho th y r t nhi u ng ườ ứ ệ thích. N u b n là ng ạ ả ườ ế gi a ti ng Anh và hình nh ví d b n có th xem phim có ph đ ti ng Anh, ụ ạ ữ trong ng c nh c n s d ng ti ng Anh, liên c g ng hình dung mình đang ầ ử ụ ố ắ i có s thích nghe, thì t ọ ớ ườ ưở t và xem các phim ti ng b n hãy nghe càng nhi u bài hát ti ng Anh càng t ế ề ạ Anh. Còn n u b n là ng ể ườ ạ ế h c ng pháp và so sánh ti ng Vi ế ọ ầ ệ ớ ế ữ
ườ ọ ấ ả ữ
ộ ế t c nh ng vi c t s dành th i gian cho t ệ ờ ề i v n b d y theo cách truy n ườ ẫ ị ạ
Dĩ nhiên, m t ng i h c ti ng Anh t ố ẽ ế này. Đáng ti c là trên th gi i, r t nhi u ng ề th ng là ch chú tr ng vào ng pháp và nghe. ế ớ ấ ữ ọ ố ỉ
3. H c cách ghi nh ọ ớ
ng d n. H u h t t ớ ủ ể ề ệ ấ ế ấ t ầ ẫ
ướ i ti ng Anh đ u r t coi tr ng vi c này. B n có th luy n trí nh c a mình qua r t nhi u sách h ạ c các h c sinh gi ọ ả ỏ ế ề ấ ệ ọ
4. T o ra cho mình m t môi tr ng ti ng Anh ộ ạ ườ ế
ạ
ắ ẩ ộ ữ ườ ơ ọ ể ố
ộ ể ạ
ghi trên đó. Khi anh đã thu c nh ng t ữ ộ
ấ ữ ằ
ủ ọ ạ ầ
i Tây Ban Nha đã h c ti ng Anh b ng cách dán M t doanh nhân thành đ t ng ằ ế ế i đâu dù là xu ng b p nh ng m u gi y vàng kh p n i trong nhà mình đ đi t ớ ấ ể ổ pha m t tách cà phê, vào nhà t m c o râu hay dùng đi u khi n ti-vi đ đ i ắ ề kênh, anh đ u nhìn th y nh ng t này ữ ừ ừ ề ọ ượ c m i. B ng cách này, ngày nào anh cũng h c đ r i, anh thay b ng nh ng t ừ ớ ằ ồ kho ng 10 t ế , c 7 ngày trong tu n. B n hãy tranh th đ c, nghe và nói ti ng ả ừ ả m i n i, m i lúc. Anh ở ọ ơ ọ
5. Hãy n i m ng ố ạ
ườ ứ ạ ộ
ế i ngo i thành Hà N i. C 3 l n m t tu n, cô đi xe máy đ n ầ i Anh, i b n c a mình t ộ ộ ơ ữ ế ể ạ ớ
M t cô gái ng ầ ộ m t n i mà cô có th nói ti ng Anh v i nh ng ng ườ ạ ủ Úc và M . Đó là m t quán cà phê Internet có d ch v voice chat. ụ ộ ỹ ị
ế ữ ạ ể
ể ọ i h c ngo i ng . B n có th tìm ạ ườ ọ v ng, phát âm và bây ừ ự ữ
i ích cho ng Internet đã mang đ n nhi u l ề ợ th y r t nhi u website h u d ng đ h c ng pháp, t ụ ữ gi , quan tr ng h n c là: giao ti p. ơ ả ấ ấ ờ ề ọ ế
6. H c t v ng m t cách có h th ng ọ ừ ự ệ ố ộ
ỉ ơ ầ ọ
ằ ạ ự ữ ể ể
ọ ọ ừ ự ọ ừ ự ế ợ ạ ủ ổ
t kê m t dãy dài các t ố ữ ớ ổ ủ ừ ừ ệ ạ
Xin b n l u ý r ng h c ti ng Anh không ch đ n thu n là h c ng pháp. Khi ạ ư ế ạ v ng, k t h p chúng và t o thành câu đ bi u đ t ý giao ti p, b n l a ch n t ế ạ ki n c a mình. Khi h c t v ng, b n hãy b trí s ghi chép c a mình sao cho ế ủ , ng m i mà hãy chia s c a b n ra h p lý. Đ ng li ộ ợ thành t ng m c ch ng h n: ạ ụ ừ ẳ
Ch đ : shopping, holidays, money vv… ủ ề
và danh t đi li n k : do your homework, make a cake vv… Đ ng t ộ ừ ừ ề ề
kép: to grow up, to fell off, to look after vv… Đ ng t ộ ừ
Ng c đ nh: on the other hand, in my opinion, by the way vv… ữ ố ị
Thành ng : once in a blue moon, to be over the moon, out of the blue vv… ữ
Ng có gi : at night, at the weekend, in March, in 2003 vv….. ữ i t ớ ừ
7. B n hãy ph n khích lên ạ ấ
ệ ể ữ ở ộ
ộ ở ồ ạ
ấ
ổ ự ấ c m c a mình là h c ngành th i trang ọ ướ
ế ể ứ ể ể
ờ t đ có th vào tr ườ ổ ể ế ế ọ
ứ ự ậ
ủ ổ ể ượ ủ ọ ọ ế ọ ộ ả
ờ ờ ọ
thì cô y đã là m t ng ẫ ườ ẫ ấ ầ ộ ế ế ạ
B n hãy kh i đ ng và làm ngay nh ng vi c b n có th làm ngày hôm nay, ạ ạ i Thái Lan London, tôi có m t cô b n ng đ ng đ đ n ngày mai. H i còn ể ế ườ ừ t k th i trang. Cô y nói ti ng Anh r t siêu. T khi cô 15 theo h c nghành thi ừ ế ế ế ờ ọ ở tu i, cô đã t xác đ nh m c đích và ơ ủ ụ ị London. Cô đã tìm hi u m c đi m IELTS c n thi ng mà ầ c r i b t tay vào h c ti ng Anh ngay l p t c. Đ n năm 19 tu i, nghĩa cô m ậ ứ ơ ướ ồ ắ c nh n vào h c, thì cô đã s n sàng m i th . S kh i đ u là đã đ tu i đ đ ở ầ ẵ ở ề s m c a cô qu là khôn ngoan vì m t năm sau, khi khoá h c k t thúc, cô tr v ớ ể Thái Lan thì lúc đó b n bè cô v n đang c n m n h c ti ng Anh ch th i đi m ạ c ngoài. Bây gi đi n i nói ti ng Anh thành th o, có ờ ướ trình đ và thành đ t. ộ ạ
ứ ọ ể ệ ẻ ấ ỉ TOEFL,
II. Chia s kinh nghi m h c ti ng Anh đ thi l y ch ng ch : ế IELTS
ệ ậ ả ậ ự ị
Nghe, nói, đ c, vi ọ thì m i mong có th đ t đ c đ n m t trình đ kh dĩ. t, d ch là nh ng k năng mà h c viên ph i luy n t p th t s ọ ữ ế ể ạ ượ ế ỹ ộ ả ớ ộ
i, t ng giai đo n mà ph ng pháp ấ ể ọ ừ ề ườ ừ ạ ươ
Có r t nhi u cách đ h c và tùy t ng ng đó có thích h p hay không. ợ
c câu ẽ ậ ượ
ng t N u chúng ta đ a ra nh ng câu h i chung chung, chúng ta s nh n đ ế ỏ ng” - không đi đ n đâu. i t tr l ả ờ ươ ư . K t qu là “đ o cày gi a đ ự ế ữ ườ ữ ả ẽ ế
ệ ộ ố ể ủ ể
ụ ạ ẽ ế ầ ạ ượ c k t qu ế ệ ậ ộ
Theo kinh nghi m c a tôi, chúng ta có th áp d ng m t s đi m c n chú ý sau, cùng v i s kiên trì luy n t p hàng ngày, b n s ti n b và đ t đ ả ớ ự mong mu n.ố
1. Ch n m t ng ng d n chu n. ọ ộ i h ườ ướ ẫ ẩ
ừ ự ể ố ọ ỹ ế t, d ch… ị
2. T v ng: là g c gác đ phát tri n các k năng nghe, nói, đ c, vi ể đ u. v sau. Nên ph i h c k ngay t ừ ầ ề ả ọ ỹ
t: t p vi t nhi u dòng hàng ngày (ít nh t m i t 5 dòng) đ nh ế ậ ế ỗ ừ ề ấ ể ớ
+ Luy n vi ệ .ả chính t
ừ ừ ừ ế
ệ ữ ả ữ ầ ư ế ế ả ẩ
ng lai. + Luy n âm: v a vi t t p - v a phát âm nh ng t t và nghĩ v ý nghĩa, đang vi ế ậ ề đó. L u ý đ n ph n luy n âm, ph i chu n. N u sai, ng c nh trong bài c a t ệ ủ ừ chúng ta s không nói chu n và nghe chu n trong t ươ ẩ ẽ ẩ
ặ ữ
ậ ng t ự ươ m i theo nh ng ng ừ ớ ừ ử ợ ờ
ữ t v i nh ng t ố ớ ng d n ch nh s a luôn. Đ ng s sai. ẫ ể chúng ta m i phát tri n ớ ư ạ c ví nh h t đ ừ ượ
ng s ng - đ t và n c). + Đ t câu: t p đ t câu, càng nhi u càng t ữ ề ặ i h trong bài. Nh ng c nh t ỉ ườ ướ ả c s a ch a, v n t N u chúng ta đ t câu nhi u và đ ề ố ừ ữ ượ ử ặ ế và không s b quên. (T s ng - không ch t: Trong đó t ế ợ ị ừ ố gi ng và văn c nh nh môi tr ấ ả ướ ườ ư ố ố
3. Ng pháp: ữ
ng ng pháp theo s đ d ữ ệ ượ ơ ồ ễ ữ
- Có v ng pháp riêng và ghi chú nh ng hi n t hi u, d h c, d nh và lâu quên. ễ ở ữ ễ ọ ể ớ
ng d n s a. - T đ t câu theo nh ng c u trúc ng pháp và y/c Gv h ấ ự ặ ữ ữ ướ ẫ ử
ả ữ
ậ ạ ọ ệ
ộ ơ - Tham kh o và làm bài t p ng pháp trong Practical Grammar (trình đ s - trung c p; luy n thi đ i h c …); trong University Grammar, TOEFL, IELTS … (trình đ nâng cao). ấ ộ
ọ ọ ọ ệ ữ ọ
ỉ ắ ầ ầ ố
ọ ấ ả ắ ở ộ
ầ ọ ữ ệ ế ầ ộ
ề ấ ọ
ế ẫ
ừ 4. Luy n đ c: Đ c nh ng đo n tin, bài đ c ng n hàng ngày. Đ c to, rõ. Ng ng ạ ộ ngh đúng nh p. Trong giai đo n đ u, không c n đ c nhanh. Hãy tăng t c đ ị ạ trình đ trung, cao c p thì b t bu c ph i chú ý d n d n. Nh ng sau khi đã ộ ư ầ ữ đ n tr ng âm, ng đi u và nh p đi u. Trong m t câu c n chú ý đ n nh ng ị ệ ế đi m nh n tr ng âm chính. Đ c chu n s giúp chúng ta r t nhi u trong vi c ệ ọ ẩ ẽ ể nghe chu n theo băng ho c đ i tho i tr c ti p sau này. Hãy kiên nh n luy n ệ ạ ự ố t p vì luy n t p t o nên s hoàn thi n (Practice makes perfect!) ệ ậ ấ ẩ ệ ậ ạ ặ ự
- Luy n đ c hi u: Tôi s đ c p sau. ẽ ề ậ ệ ể ọ
ng ta đang nghe m t b n tin ti ng Vi ệ ưở ệ ế
ủ ả
ệ ờ ữ ạ ộ
ộ c 70% n i dung chính: B n là ng ượ ậ ế ườ ế ừ ồ
ng t 5. Luy n nghe: Hãy t t 2 phút ộ ả ượ ạ i nh ng n i dung chính c a b n tin đó. N u b n trên radio. Sau đó, hãy ghi l ế ạ i tuy t v i. Còn n u không, thì khi ghi đ ế ạ c nhi u. B n nghe ti ng Anh cũng v y. Đ ng bu n n u b n không nghe đ ề ượ ph i luy n t p thôi và đây là m t s kinh nghi m chia s v i b n. ộ ố ẻ ớ ạ ệ ậ ạ ệ ả
Giai đo n 1: S c p - Trung c p ấ ơ ấ ạ
B1: + Nghe c đo n: 3 l n đ n m n i dung chính. ầ ể ắ ả ạ ộ
ữ ừ ể ấ ọ
B2: + Nghe t ng câu m t. Chú ý đ n nh ng đi m nh n tr ng âm, ng đi u. ữ ệ Nói l i theo băng, đĩa đ n khi nào th y nhuy n thì thôi. ộ ế ế ấ ễ ạ
ạ ả i c đo n. Nói l ạ ạ ằ ừ i b ng ti ng Anh n i dung chính c a đo n v a ủ ế ạ ộ
B3: + Nghe l nghe.
Giai đo n 2: Trung c p (intermediate) tr lên. ấ ạ ở
ả . Đ ng th i nh c l ờ ắ ạ ồ ữ ệ i theo đúng tr ng âm, ng đi u, ọ
B1: Nghe và chép chính t nh p đi u. ệ ị
B2: Nghe và ghi l i n i dung chính c a c bài. ạ ộ ủ ả
Giai đo n 3: Nghe và nói l i n i dung chính c a c đo n, bài. ạ ạ ộ ủ ả ạ
Giai đo n 4: Dành cho chuyên nghi p. ệ ạ
i nói ti ng Anh và mình d ch ti ng Vi ườ ế ị ệ t
T p d ch Cabin. Có nghĩa là băng, ng ậ và ng ế i. Lúc đ u ch m và sau nhanh d n. ị c l ượ ạ ầ ậ ầ
III. K năng h c ti ng Anh hi u qu ọ ế ệ ỹ ả
c h t chúng ta nên ề ế ạ ướ ế
H c ngo i ng nói chung và riêng v ti ng Anh, tr ữ hi u đi u này: ề ọ ể
1. Ngôn ng là l i nói ch không ph i là ch vi ữ ờ t ữ ế ớ ả
ệ ầ ể ể ờ ồ
ậ c m t s câu h t s c thông d ng và đ n gi n. Vì v y vi c đ u tiên, chúng ta c n chú ý t p nghe đ hi u và đ ng th i là nói đ ượ ậ ơ ế ứ ộ ố ầ ụ ả
i k năng ng
ể i n ườ ướ t phát âm, nh n gi ng hay lên xu ng nh ng m c tiêu ụ ả ố ọ
- Ph i luy n nghe làm sao đ đ t t ệ ả c, t c là ph i bi hi u đ ể ượ ứ c n thi t trong câu, nh v y chúng ta m i có th hi u và nghe đ ế ầ c ngoài nói là ta có th ữ c. ượ ể ạ ớ ỹ ấ ớ ế ư ậ ể ể
2. Ngôn ng còn là m t t p h p c a thói quen: ộ ậ ợ ủ ữ
ầ ắ ướ ọ
ả ờ ậ ạ ượ ộ ẫ ớ
ố i khi t o đ ạ ư ệ ủ ộ
c và h c thu c nh ng câu đ i tho i trong sách, - C n ph i rèn luy n, b t ch ệ ữ ả ứ đ ng th i t p đ c l n ti ng nh ng câu m u cho t c ph n ng ọ ớ ữ ế ồ máy móc qua b óc c a chúng ta m t cách tinh nhu nh chúng ta đang nói ộ ti ng m đ v y. ẹ ẻ ậ ế
* Đi u ki n đ h c ngo i ng thu n ti n: ể ọ ữ ệ ề ệ ạ ậ
Mu n h c th t t ọ ậ ố ố t môn ti ng Anh, chúng ta c n có nh ng yêu c u sau đây: ầ ữ ế ầ
ể ề ế ả
a/ Băng nghe - phim nh (n u có), nhi u sách đ tham kh o ả (1.) Băng nghe:
ọ ọ ữ
ẩ ể ạ ọ ế ố ọ
ạ ạ
- Nên ch n nh ng băng có gi ng đ c chu n, chính xác, rõ ràng và hay. Đ ng ừ ướ c ng băng nào cũng gi ng nhau. N u có th b n nên nghe qua, chon l c tr t ưở khi mua. - Có lo i băng nghe ch m, có lo i băng nghe nhanh. Dù sao b n cũng nên “làm ạ ậ quen” c hai lo i băng. ả ạ
ầ ướ ướ ạ ậ ộ
B c đ u b n nghe băng ch m tr hãy nghe băng nhanh. B ng cách nào, mi n b n nghe đ ạ ồ c, m t khi đã quen r i đã thành th o r i, ồ t. c, hi u đ c là t ể ượ ượ ễ ằ ạ ố
(2.) Phim nh:ả
ướ ễ ể ễ ế
ữ ộ v ng thông th ạ ả
ọ ề ừ ự ộ ỏ ơ ạ ẽ ử ụ ẫ ầ ữ ầ
c tiên, đ cho d hi u, d ti p thu, b n hãy ch n nh ng cu n film ti ng ế Tr ể ườ ng Anh g m nh ng m u chuy n nh , đ n gi n có nhi u t ữ ồ ệ ố ừ ứ ạ ph c t p giúp b n d hi u. D n d n b n s s d ng nh ng b film có v n t ễ ể ạ h n đ i trà h n. ơ ạ ơ
(3.) Sách tham kh o:ả
ọ ằ ế
ọ ạ ề ẩ
ọ ế ữ
ầ ứ ủ ạ Tìm đ c nh ng sách c a tác gi ề t hay. Nên bi ầ ể ằ
ư ạ ả t mình mua th ế ề ủ ấ ứ ế
ả ạ ắ ọ ầ
ố ặ
ạ ọ ư ị
ữ ư ế ấ ư ậ ạ ạ
ế ề ữ ể ạ ầ ằ
i ích cho b n. Có khá nhi u sách nh m cung c p cho yêu c u h c ti ng Anh. ầ ấ B n nên c n tr ng khôn ngoan trong vi c ch n sách. ọ ệ ể nào vi ả - lo i nào, c n cung ng cho b n đi u gì. Đành r ng c n nhi u sách đ tham ả kh o nh ng không ph i b sách nào d y ti ng Anh là mua, c a b t c tác gi ạ nào cũng không c n ch t l c. t v ti ng Anh Có m t s h c viên, h m i l n ra ph g p d ng sách vi ộ ố ọ ế ề ế ễ ỗ ầ - ộ ầ i m t l n. là mua, b t kỳ là c a ai. Có nh ng quy n sách h ch a có d p đ c t ọ ớ ể ủ ỗ Vì v y th a b n, làm nh th hoá ra b n đã quá phí ph m không đúng ch . B n nên ch t l c khi mua sách vi t v ngo i ng , nh m yêu c u quy n sách ạ y s mang l ấ ẽ ạ ắ ọ i l ạ ợ ạ
ọ ả ọ
ầ ạ ớ ầ ữ ế
ớ ộ
c câu, b n ph i thu c t v ng tr v ng song song v i các câu m u. b/ Bài h c: c n ph i h c thu c t ẫ ộ ừ ự Mu n thành th o Anh ng b n không th thi u nh ng yêu c u này là nên h c ọ ể ố ữ ạ ồ v ng song song v i câu m u. Hay nói m t cách khác: trong câu m u có l ng t ẫ ừ ự v ng. Và nh v y đ hi u đ t ể ể ượ ư ậ ừ ự ẫ c đã. ướ ộ ừ ự ạ ả
c/ Th i gian h c ti ng Anh ph i nh th nào? ọ ế ư ế ờ ả
ạ ế ế ể ạ ờ ớ
ư ệ ả ạ
ờ ờ ầ ế ộ ụ ế ạ ạ ố ọ
- N u b n hi m hoi th i gian trong ngày, b n có th rút b t th i gian dành ọ cho môn rèn luy n ti ng Anh. Nh ng ngày nào b n cũng ph i có th i gian h c liên t c. Vì n u m t ngày b n quên h c, v n ti ng Anh trong đ u b n s ẽ ế không nh y n a. ạ ữ
ọ ế ầ ầ ố ỡ
H c ti ng Anh cũng gi ng nh chi c xe c n bôi d u m hàng ngày, n u không ế nó s tr nên r sét và khó kh i đ ng. ư ở ộ ế ẽ ở ỉ
ẽ ữ ệ ơ ạ ạ
ộ ố ả ụ ế ề ọ
ạ này, m t s gi ng viên d y môn ngo i ng m t h n các môn d y i cho ợ ứ i ki n th c ố ả ứ ả ạ
Cũng vì l khác khi truy n th ki n th c cho h c viên, song đó là đi u r t có l ấ ề gi ng viên, b ng qui cách gi ng d y, đ i đa s gi ng viên đã ôn l ế ạ ạ ả ằ v ngo i ng c a h . ữ ủ ọ ề ạ
VI. Các b c luy n k năng trong ti ng Anh ướ ế ệ ỹ
1.Luy n tệ ừ
cái nh . Mu n nói c câu chu n thì ph i nói t ng t ố ả
ẽ
ỏ i kh y, t ừ ẩ ệ ẩ ừ ả c. V a r i, có ng ừ ồ ượ ộ ọ ả ớ thì làm sao mà sai đ ầ
ụ ạ
ườ ẩ ơ
ế phát hi n cái sai d m c ộ ng, các b n t ể ọ ư ườ ạ ự ắ ư ả ệ ầ ẫ
chu n. Cái l n b t đ u t ẩ ừ ắ ầ ừ ớ i b n c a ườ ạ ủ i c S có ng ườ ườ ả tôi đi h c m t l p luy n nói, ông th y có cho c l p đ c m t câu r t đ n gi n, ấ ơ ộ ớ ọ ví d "ecological thinking and ecology protection should go together". B n tôi ng v y. ch c m m làm sao mình có th đ c sai m t câu nói đ n gi n đ n nh ậ ễ ắ ở Nh ng nh m to, v n sai nh th đây là gì nhé.
Khi luy n t c n chú ý các đi m sau: ệ ừ ầ ể
ọ
ạ
ắ ẳ ừ ừ
ệ ớ
ể c coi là t ụ ư v ng đ ủ ố
ể ằ
ạ ẽ ắ ườ ấ ợ
ư
a. Phát âm: (hay âm đ c, không tính tr ng âm) ti ng Anh là th ti ng không có ứ ế ế ọ i có quy t c, mà cái s quy quy t c, nh ng cái không có quy t c c a nó cũng l ắ ắ ủ ự ư ắ ả ọ , ta v a ph i h c i ch ng có quy t c gì. Đ phát âm đúng t ng t t c y cũng l ừ ể ạ ắ ấ duy đ phát hi n và ghi nh các quy t c n d u thu c, v a ph i liên t c t ấ ắ ẩ ả ừ ộ i thi u đ dùng là 5000, thì công vi c c a nó. M t v n t ệ ượ ộ ố ừ ự ủ ể ả i thi u c c a các b n không ph i là nh đâu, tôi nghĩ r ng b n s ph i nh t ớ ố ả ỏ ả ạ ủ ng h p khác nhau. T nh ng cái b t quy t c thông th ngàn tr ng nh doubt ừ ư ữ ườ (dawt), debt (det) cho đ n nh ng th quái thai nh bury ('be:ri) thì ta không có ứ ữ ế cách nào khác là h c v t. ọ ẹ
: cái này m i g i là khoai. Sai v phát âm thì còn châm tr
c, vì ti ng Anh đ a ph ị ớ ọ ươ ượ ườ ứ
ề ng không đáp ng đ ả ng th ọ ọ ế ế ạ
ệ ố ậ
ể ẫ ắ ắ
ng Tây, ng b. Tr ng âm ướ c ọ c nhu c u này, đ ầ ế ượ ư ch ng h n ti ng Anh-Latin, h đ c ch khác gì ti ng Tây Ban Nha. Nh ng ẳ tr ng âm thì ph i tuy t đ i chú ý. B n có th phát âm sai, th m chí sai toét, ọ ạ ả ọ i nghe v n n m b t ngon. Ch c là m i nh ng n u đúng tr ng âm thì ng ắ ế ư ườ i ta t, ti ng Anh cũng nh m t s ngôn ng ph i đ u bi ng ườ ề ư ộ ố ọ ế ườ ươ ữ ế
ế
ỏ ườ ư ẫ ạ ồ
ườ ệ c ý mình đ nh nói. ễ nghe tr ng âm là chính. N u nói đúng tr ng âm, thì dù có nói nh , hay b nhi u ị ọ ọ (nh nghe qua đ i nghe v n có ng đi n tho i rè, hay trong lúc n ào…) ng th đoán ra đ ượ ể ị
ph i luy n word by word, nghĩa là t ng t ừ ả
ừ v ng thì công vi c c a các b n không ph i là nh . Tuy ộ ầ ộ ệ ệ ủ ọ ừ ự ừ ỏ ả ạ
M t l n n a, luy n tr ng âm t ữ ệ m t, và v i 5000 t ớ nhiên quy t c tr ng âm thì có đ h m bà làng h n. ắ ỡ ầ ọ ơ
ệ ể ớ
c cách phát âm cho cái v n t ạ ố ừ ự
Theo tôi, ph i m t 3 tháng chú ý rèn luy n hàng ngày, thì b n m i có th thay ả máu, hay ít ra hi u đính đ ắ v ng ch c ch n ắ không ph i là nh c a các b n. ấ ệ ỏ ủ ượ ạ ả
M t s l i tr ng âm và phát âm th ng g p ộ ố ỗ ọ ườ ặ :
ắ ể ể ủ
ư ố ừ ố ừ ể ủ ọ
ổ ồ ừ
ộ ấ ạ ỗ ễ ủ ệ ỡ
ề ể
i c b n th ể ng m c nh sau: ườ ấ ỗ ơ ả ế ư ữ ư ắ ọ
nói (speaking vocabulary) c a mình Nào hãy b t tay vào đ ki m tra v n t ớ đi n, và check cách đ c c a mình v i xem. Hãy kh kh bên mình cu n t ư m t vài t ph thông, r i nhìn vào ph n phiên âm, xem các b n phát âm và ầ nh n tr ng âm đúng đ n c nào. Các b n đã phát hi n ra ch d sai c a cái ạ ọ câu ví d trên kia ch a? Có r t nhi u đi m có th sai khi phát âm và nh n ấ ụ tr ng âm, nh ng có nh ng l ư a. Đ c nh nhau khi bi n tr ng thái t ừ ư ọ ế ạ
phát th ộ ọ ừ
ớ ng đ c tính t ườ ọ ư ễ
ộ
ế ng bi n khác so v i nhau trong cách vi ớ ế ọ
ừ ể ể
ạ ấ
này là cũng đã là r t t ữ ừ ữ ổ
, danh t i khi h c nói m t cách t M i ng , đ ng t ừ ự ườ ọ ừ ộ (hay bi n “thì”) v i cùng m t ki u cho nó d (ch a nói nh ng ng i có c ơ ườ ữ ể ộ ế b n y u còn không phân bi t đ c đâu là tính, danh, đ ng). Nh ng chúng ả ư ệ ượ ế th t, và t đó, phát âm l n tr ng âm ừ ườ ẫ ẫ sau k v tr ng âm l n đi n đ tra các c p t cũng khác nhau. Hãy dùng t ể ề ọ ặ ừ phát âm: export(n)-export (v); technology-technological; economy-economic; photograph-photography, onservation-conservative.... Nào các b n đã th y mình ấ ố t không n ch a. Nh ng b n nào mà không sai nh ng t ạ ư r i, có c b n v phát âm. ơ ả ồ ề
ạ ả ấ ườ ề ạ ả
ọ ề ễ ấ ộ ấ ể ơ
t nói sai nhi u. i Vi ng đ B n nào mà sai nhi u, thì ph i r t chú tr ng, b n đã c m th y con đ nói chu n (ch a nói là hay) cũng không h d dàng, đ y là m t nguyên nhân c b n t ả ạ ư ẩ i sao ng ườ ề ệ
ố Có r t nhi u nguyên t c đ nh tr ng âm cũng nh phát âm, tôi không mu n ớ ọ ư ể ề ắ ấ
ấ ờ ọ ố
tìm hi u trong quá trình thay máu v n t ư c a mình. ạ nói ngay ra đây, vì cũng m t th i gian, nh ng quan tr ng là tôi mu n các b n t ự ố ừ ủ ể
ế ụ
t tr lên, th ườ
ướ
ế ở ả ả ộ ừ ể ể ọ ọ ướ ễ ễ ụ
ụ
i có th nu t đi. Quy t c thông th ng đ i v i tr ng âm ph c tr ng âm). Ví d ọ ả ọ ố ớ ọ ể ạ ố
b. Thi u tr ng âm ph ọ ng có trên 1 tr ng âm. Ngoài tr ng ọ dài 3-4 âm ti Trong m t t ọ c tr ng âm) còn có tr ng âm chính (bi u di n b i d u ph y phía trên đ u, tr ở ấ ụ âm ph (bi u di n b i d u ph y phía d ấ ở environmental (in,vair n'mentl). Các b n c n ph i đ c rõ c tr ng âm ph này, ạ ầ ơ ụ còn các âm còn l ắ là luôn đ ng cách tr ng âm chính m t âm (tr ứ ầ i chân, tr ướ ả ọ ườ c ho c sau). ặ ướ ọ ộ
c. Tr ng âm nh n ch a đ đô ấ ư ủ ọ
ọ ạ ườ ượ
ả v n th ượ ng m c l ấ
ng t ươ ố ớ ọ ả
ự ả ọ ể ố ỏ
i này. Đ nói đ ể ắ ỗ ng g p 2-2.5 l n âm th ườ ầ ầ ổ ọ ả ế ấ ấ
c hay, thì Các b n đã ít sai tr ng âm t ừ ẫ ng, và có đ dài tr ng âm chính c n ph i có âm l ộ ầ ọ , còn đ i v i tr ng âm ph thì cũng ph i 1.5-2 l n. Nhi u khi các cũng t ề ụ ả âm không ph i tr ng âm có th nu t (đ c r t nh trong c h ng), nh ng ph i ư ọ ấ nh n các tr ng âm r t rõ, r t to và dài (ch a nói là còn ph i luy n n a). Tóm ữ ư l ạ ấ ọ i là ph i đ đô! ả ủ
2. Luy n ng và câu (phrases and sentences) ữ ệ
khi b t đ u thay máu v n t ạ ắ ầ
ừ ữ ệ ụ ữ ở
ố ừ ự ữ ả ể ố ọ ầ ữ ế
ộ ớ ữ ở ườ ữ ậ
ng trong ng pháp. Vì v y, Ng ể ữ ề ộ ị
ể ọ ệ ự ế ể ệ ệ ắ
v ng, b n có th b t đ u vào luy n nói Ngay t ể ắ ầ ừ các ng và câu ngay. Tôi g i Ng , hay ng nói, đây có nghĩa là các c m t ể trong m t câu mà khi nói c n ph i nói liên ti p. Ng nói có th gi ng, có th đây có th g i là khác v i Ng thông th ữ ủ nh p. Trong m t câu có th phân ra nhi u ng . (Chú ý đây là khái ni m c a riêng tôi đ t ra đ ti n g i, không có tính kinh vi n, quy t c trên th c t ). Ví ặ d m t câu nói thông th ụ ộ ng nh nh sau: ư ư ọ ườ
Being informed that the examination result is ready, I want to go to school right now.(3)
ế ậ
ườ , t ng t ạ m t ki u: N u các b n ph i đ c ch m rãi, thì thông th ả ọ đi (nh ki u quay ch m), đ i v i t ng t ừ ừ ậ ạ ư ể ố ớ ừ ng các b n ch gi m t c đ đ c ố ộ ọ ỉ ả ừ ộ ể
Being… informed… that… the… examination… result… is… ready…, I … want… to… go… to… school… right… now.
, ng ườ ỉ ả i ta ch gi m t c đ đ c các t ố ộ ọ
ư i đ đ c ch m rãi, ta nên phân câu ra thành các ng có nh p ng n 2-4 t nh ự ế ậ ừ ơ ị ữ ừ ắ
đ n đi đôi chút, còn Nh ng trên th c t ư l ạ ể ọ sau: Being informed/ that the examination result/ is ready, I want /to go to school/ right now.
c th c hi n nh ạ ẽ ủ ế ượ ự ệ ậ
ệ ư ậ ữ ệ ọ ậ ố
ả ọ ậ ứ ữ ấ
ọ ữ ng trong ti ng Vi t. Câu trên s đ ề ẽ ượ ườ ế ệ
ờ Sau khi đã phân đo n nh v y, vi c đ c ch m s ch y u đ ỉ ệ vi c ng t ngh gi a các Ng . Vì v y, mu n đ c ch m rãi bao nhiêu, ta ch vi c ỉ ữ ắ ng b y nhiêu gi a các ng , ch không h ph i đ c ê a kéo ng đ ngh dài t ươ ươ ỉ ậ c nói ch m dài t ng ch nh thông th ư ữ ừ rãi theo phong cách sau:
ạ ể ế ẽ
ng d y “u n l ỉ ạ ả ụ ườ ờ ướ
ả i b y l n tr ố ưỡ ẩ ầ ị ẩ ế ờ
ệ ị ể ỉ ệ ắ
ậ ữ ế ồ ậ ạ ứ ử ấ
ệ ấ ấ ẽ ấ ạ ể ẻ
ự ẳ ậ
ế ạ ề ỉ ấ ợ ườ
ườ ữ ặ ộ ố ơ
Being informed……… that the examination result……… is ready,……… I want ........to go to school ........right now. ư T i sao ph i ngh , nói chung là đ ta có th i gian nghĩ s nói ti p cái gì (nh các c th c khi nói”). Còn trong t p nói, thì đ n gi n là đ ta có th i gian chu n b cho vi c nói ti p các ng ti p theo. ơ ậ Vi c ng t ngh này giúp ta khoan thai, tránh h p t p, tránh vi c b nói d n d p mà v p váp, khô khan. Các b n c th xem, s th y ngay mình nói ch m khá ẽ d dàng, và có v khá hay. Hì hì, th c ra n u các b n đ ý nghe CNN, BBC, s ễ th y các chính khách (Bill, Bush ch ng h n) đ u nói khá ch m rãi theo phong ấ ỉ ng ng t ngh r t h p lý trong câu nói, có khi ngh cách này. Các ông này th ắ khá lâu m c dù t c đ trong m t ng cũng không ch m h n bình th ng là ộ m y. Vi c ng t ngh này khi n câu nói tr nên có NG , có nh p. ậ Ữ ế ệ ắ ấ ở ỉ ị
ộ ụ ắ ọ ị
ữ ấ ọ ố ơ
ậ ấ ọ ớ
quan tr ng đa âm ti ủ ừ ọ
quan tr ng đ n âm ti ọ t. M t đi u chú ý n a trong câu ví d trên, là ngoài ng t nh p, thì các tr ng âm c nh n m nh và DÀI h n các âm khác. Trong s các tr ng âm đó, cũng c n đ c nh n b t lên so v i các tr ng âm khác. Ta g i đó là l ọ ạ các tr ng âm câu. Tr ng âm câu là tr ng âm c a các t ế t ọ hay chính là t ơ ề ầ ượ ạ i có các tr ng âm đ ượ ọ ọ ọ ừ ế
Câu trên thông th ng s ph i nói nh sau: ườ ư ẽ ả
Being info...rmed……… that the e..xamina....tion resu..lt……… is re....ady,
ấ ộ
ể ………… I wa....nt ........to g..o to scho....ol ........right no...w. (đ dài ch m bi u hi n đ dài t ộ ng đ i) ố ươ ệ
ọ ừ
ạ ệ ọ
i nói và tuỳ vào văn c nh mà ta nên nh n vào các âm ti ả
ừ ọ ọ
và tr ng âm câu đ đô, là m t y u t ủ ữ ộ ế ố ư
quan tr ng là examin(a)tion, w(a)nt, sch(oo)l, n(ow), vì nó Trong câu trên, các t i thông tin chính cho câu. Vi c ch n tr ng âm câu th c ra tuỳ theo m i ỗ mang l ự ọ ệ t khác nhau. Vi c ng ườ ế ấ nh n tr ng âm t quan tr ng giúp ta nói ọ ấ không b nh súng b n, khi n t c đ trong m t ng cũng đã gi m đáng k . ể ả ị Đây là Đi u đ mà t o thành cái g i là NG ĐI U nói. ộ ế ố ộ Ữ Ệ ắ ạ ệ ể ọ
ờ ự ế ạ
ế ế ọ ướ ộ ướ ẵ
c h t đ c l ọ ợ ị
là lúc th c hành, các b n hãy ki m ngay m t trang ti ng Anh nào đó Nào, gi ồ mà b n cho là phù h p và c m s n cây bút chì. Tr t qua r i ầ ạ dùng bút chì ng t nh p câu, đ ng th i g ch chân các tr ng âm câu. Sau đó là ờ ạ ồ ắ luy n đ c, v i các yêu c u sau: ệ ầ ọ ớ
(1.5-2 l n dài và to h n bình th ng) ơ ừ ườ
ấ ấ ầ ầ
ng) ườ i, thông th ng là không d i 1/3-1/2 ườ ườ ỗ ướ
ư ố
ọ ấ ạ ừ ừ
t không quan tr ng nh các quán t ầ (to, in, on, up… tr khi ta mu n nh n m nh các quán t ố đa âm ti ế (a, an, the); các này); và các âm ướ t ỏ ọ ỹ ậ
- Thong th nói chung ả - To và rõ ràng - Nh n tr ng âm t ọ - Nh n tr ng âm câu (2-2.5 l n so v i bình th ớ ọ - Ngh gi a các ng (tuỳ vào m i ng ữ ỉ ữ giây) - D n d n nu t các âm ti ế ầ gi i t ừ ớ ừ không ph i tr ng âm trong t ả ọ ố ừ nhanh, g n nh không đ âm thoát ra kh i cu ng h ng. ư ầ ể ọ t. K thu t nu t âm là đ c nh và l ỏ ố
ữ ộ
t đ luy n nu t âm, t ừ ấ ệ ể ạ ệ
ng b nu t thì nh ng âm còn l ố
ố ữ ị
ọ ệ ng đ phù h p v i bài hát (ví d , các quán t ệ ườ ớ ợ ụ ừ ể ổ
t thì trong bài hát th nh tho ng v n đ ị ớ ả ẫ ượ ể ẽ ấ ỉ
Luy n hát (nh t là nh ng bài hát có l i nhanh th lo i Pop Rock) là m t cách ệ ờ cho luy n tr ng âm (vì khi các âm đó b tr r t t ấ ố ể ổ ợ ọ ả i s ph i là tr ng âm). Tuy nhiên, cũng ph i th ả ạ ẽ ị ườ l u ý, không nh ng nh p đi u hát khác v i nh p đi u nói, mà đôi khi các âm còn ữ ư đáng b thay đ i so v i bình th ớ ị ứ c nh n dài đ đáp ng nh ph i đ c l ả ọ ướ các giai đi u). (4) ệ
ả ệ H nh H ng - Ph ươ ươ ồ ng pháp h c Ti ng Anh - NXB t ng h p Đ ng ọ ợ ổ ế
Tài li u tham kh o: 1. ạ Nai 2. Ngu n Internet ồ
