K thu t tr ng và chăm sóc cây s u riêngỹ ậ ồ ầ
x lý ra hoa ngh ch mùaử ị
I)K thu t tr ng và chăm sóc cây s u riêng:ỹ ậ ồ ầ
1. K thu t tr ng:ỹ ậ ồ
a) Th i v : tr ng t đ u đ n gi a mùa m a.ờ ụ ồ ừ ầ ế ữ ư
b) Kho ng cách tr ng: Thay đ i t 7 – 12m/cây tuỳ theo gi ng vàả ồ ổ ừ ố
đ màu m c a đ t. S u riêng là cây thân g cao, to, a sáng nên tr ng th aộ ỡ ủ ấ ầ ỗ ư ồ ư
đ v n đ c thoáng, cây kho m nh.ể ườ ượ ẻ ạ
c) Chu n b đ t tr ng: tuỳ đ a hình và đi u ki n riêng c a t ngẩ ị ấ ồ ị ề ệ ủ ừ
vùng mà có cách chu n b h khác nhau: đào h ho c đ p mô, lên li p đẩ ị ố ố ặ ắ ế ể
tr ng cây. Tuy nhiên n u có đi u ki n nên đ p mô s giúp cây không b ng pồ ế ề ệ ắ ẽ ị ậ
úng và thu n l i cho vi c x lý ra hoa s m sau này. V t li u cho vào h tr ngậ ợ ệ ử ớ ậ ệ ố ồ
ph i t i, x p, giàu dinh d ng, có th là h n h p theo t l 1 phân chu ng +1ả ơ ố ưỡ ể ỗ ợ ỉ ệ ồ
đ t + 200g super lân + Furadan, tr n đ u h n h p và cho vào h sau khi đãấ ộ ề ỗ ợ ố
đ t cây, ém ch t đ t (ch l p đ t ngang m t b u), c m c c gi cây và t iặ ặ ấ ỉ ấ ấ ặ ầ ắ ọ ữ ướ
đ m. ẫ
Che mát 50% ánh sáng cho cây; có th tr ng s u riêng d i bóng mátể ồ ầ ướ
nh ng cây nh i, nhãn, chôm chôm, chu i… chung quanh v n s u riêngữ ư ổ ố ườ ầ
nên tr ng cây ch n gió. T i đ n c. Tránh bón quá nhi u phân nh t làồ ắ ướ ủ ướ ề ấ
phân đ m th i gian đ u sau khi tr ng. Nên chia phân ra làm nhi u l n bónạ ở ờ ầ ồ ề ầ
và pha phân đ t i trong giai đo n đ u.ể ướ ạ ầ
2. Chăm sóc:
a) T a cành t o tán: c n t a b các cành m c đ ng, m y u, cànhỉ ạ ầ ỉ ỏ ọ ứ ố ế
m c quá g n m t đ t, cành b sâu b nh. Gi l i các cành m c ngang, m nhọ ầ ặ ấ ị ệ ữ ạ ọ ạ
kho , cành đ cao h p lý.ẻ ở ộ ợ
b) T a trái: t a b b t trái tr c tu n th sáu sau khi đ u trái, t a 2ỉ ỉ ỏ ớ ướ ầ ứ ậ ỉ
l n: khi trái b ng cái ly và khi b ng cái chén. Các lo i trái c n t a b : trái m cầ ằ ằ ạ ầ ỉ ỏ ọ
dày, méo mó ho c b sâu b nh.ặ ị ệ
c) T i n c: ướ ướ
- Giai đo n cây con: t i n c đ gi m t l cây ch t, giúp câyạ ướ ướ ể ả ỷ ệ ế
kho m nh, mau cho trái.ẻ ạ
- Giai đo n cho trái: khi s u riêng ra hoa c n t i n c cách ngàyạ ầ ầ ướ ướ
đ giúp h t ph n kho , đ u trái t t. Khi cây mang trái c n t i n c đ y để ạ ấ ẻ ậ ố ầ ướ ướ ầ ủ
đ trái phát tri n.ể ể
d) T g c: đ y t g c nh m gi nhi t đ đ t vào mùa n ng nủ ố ậ ủ ố ằ ữ ệ ộ ấ ắ ổ
đ nh, đ ng th i tránh c d i phát tri n. V n tr ng s u riêng nên làm c h nị ồ ờ ỏ ạ ể ườ ồ ầ ỏ ạ
ch (gi c cao 30 – 40cm) ho c tr ng c trai quanh g c.ế ữ ỏ ặ ồ ỏ ố
e) Bón phân:
- Giai đo n cây ch a cho trái: (cây t 1 – 3 năm tu i)ạ ư ừ ổ
Phân chu ng:ồ 10 - 20kg
Ure: 200 - 400kg
Supper lân: 800 – 1.000kg
Sunfat kali: 100g
Vôi: 1 – 2 kg
Chia ra bón 4 – 5 l n trong năm.ầ
- Giai đo n cây cho trái n đ nh: bón làm 4 l n trong năm nhạ ổ ị ầ ư
sau:
+ L n 1: sau khi thu ho ch, t a cành, bón:ầ ạ ỉ
Phân h u c :ữ ơ 10 – 20 kg
N:P:K:Mg (18:11:5:3 ho c 15:15:6:4):ặ 5 – 6 kg/g cố
T i n c ngay sau khi bón phân nh m t o b lá kho m nh, xum xuêướ ướ ằ ạ ộ ẻ ạ
trong th i gian ng n nh t.ờ ắ ấ
+ L n 2: Tr c khi ra hoa 30 – 40 ngày, thúc ra hoa b ngầ ướ ằ
phân h n h p v i l ng lân cao theo công th c N:P:K (10:50:17) 2,5 kg/g c.ỗ ợ ớ ượ ứ ố
Phun phân bón lá có ch a Bo nh Botrac tr c khi cây ra hoaứ ư ướ và khi
đ u trái nh m tăng kh năng đ u trái.ậ ằ ả ậ
+ L n 3: khi trái to b ng trái chôm chôm, giúp trái phát tri nầ ằ ể
nhanh và có ch t l ng cao b ng phân h n h p v i l ng kali cao theo côngấ ượ ằ ỗ ợ ớ ượ
th c N:P:K:Mg (12:12:17:2) 3kg / g c.ứ ố
+ L n 4: kho ng 1 tháng tr c khi thu ho ch c n bón kaliầ ả ướ ạ ầ
d ng Kạ2SO4 nh m nâng cao ch t l ng trái. Không nên bón kali clorua (KCl,ằ ấ ượ
kali đ ) vì nhi u ch t clo cũng làm s ng trái.ỏ ề ấ ượ
f) Phòng tr sâu b nh:ị ệ
- R y ph n: là lo i côn trùng chích hút làm r ng lá non hàng lo t,ầ ấ ạ ụ ạ
tr b ng Suppracide, Actara, Applaud… khi r y v a xu t hi n ho c phunị ằ ầ ừ ấ ệ ặ
thu c khi cây ra đ t non đ ng a.ố ọ ể ừ
- Sâu đ c trái: sâu non đ c vào qu g n cu ng và th i phân màuụ ụ ả ầ ố ả
nâu bên ngoài l đ c. Nh ng trái thành chùm li n nhau th ng b h i h n tráiỗ ụ ữ ề ườ ị ạ ơ
riêng l . Nên ti b b t các trái nh , trái b sâu, dùng que nh ngăn cách các tráiẻ ả ỏ ớ ỏ ị ỏ
li n nhau, bao trái. Phun s m và phun đ nh kỳ đ ng a sâu b ng Pyrinex,ề ớ ị ể ừ ằ
Decis, Lannate, DC Tronplus…
- B nh th i g c ch y nh a: phòng tr b ng cách không đ v nệ ố ố ả ự ị ằ ể ườ
đ ng n c, hàng năm vào đ u và cu i mùa m a dùng thu c g c đ ng t iọ ướ ầ ố ư ố ố ồ ướ
quanh g c. S d ng các lo i thu c nh : Aliette, Ridomyl, Mastercop,ố ử ụ ạ ố ư
Metalaxyl…phun đ m lên tán lá và thân cây 3 – 4 l n trong mùa m a. Vàoẫ ầ ư
đ u mùa m a dùng vôi hoà v i thu c g c đ ng quét lên thân cây cách m tầ ư ớ ố ố ồ ặ
đ t kho ng 1m đ ng a b nh. Phát hi n v t b nh trên cây dùng dao c oấ ả ể ừ ệ ệ ế ệ ạ
s ch v ch v t b nh r i dùng m t trong các lo i thu c nêu trên quét lên v tạ ỏ ỗ ế ệ ồ ộ ạ ố ế
b nh vài l n cách nhau 7 – 10 ngày.ệ ầ
g) Thu ho ch và b o qu n: ạ ả ả
S u riêng t khi đ u trái đ n chín kho ng 4 tháng. Đ thu trái t p trungầ ừ ậ ế ả ể ậ
nhà v n áp d ng k thu t b m cu ng trên các trái đã già. Sau khi thu xongườ ụ ỹ ậ ấ ố
c n đ trái n i thoáng mát và tránh va ch m trên trái.ầ ể ơ ạ
II) Kích thích s u riêng ra hoa ngh ch mùa:ầ ị
Mùa ra hoa t nhiên c a s u riêng thay đ i tùy theo gi ng và đi u ki nự ủ ầ ổ ố ề ệ
khí h u c a t ng n i. Vi t Nam, theo k t qu đi u tra c a Chu ng trìnhậ ủ ừ ơ Ở ệ ế ả ề ủ ơ
IPM trên cây ăn trái c a tr ng Đ i H c C n Th h p tác v i Đ i H củ ườ ạ ọ ầ ơ ợ ớ ạ ọ
Laurent, B (1999) cho th y gi ng s u riêng Kh Qua Xanh tr ng Cai L y,ỉ ấ ố ầ ổ ồ ở ậ
t nh Ti n Giang ra hoa t p trung vào tháng 12-1 và thu ho ch vào tháng 4-6ỉ ề ậ ạ
(Hình 2). Gi ng s u riêng S a H t Lép c a huy n Ch Lách, t nh B n Treố ầ ữ ộ ủ ệ ợ ỉ ế
tr ng t i v n tiêu b n tr ng Đ i H c C n Th ra hoa vào đ u tháng 2 vàồ ạ ườ ả ườ ạ ọ ầ ơ ầ
thu ho ch trong tháng 6. Tuy nhiên, do nh h ng c a th i ti t nên mùa raạ ả ưở ủ ờ ế
hoa c a s u riêng thay đ i t năm n y đ n năm khác. Kh o nghi m b nủ ầ ổ ừ ầ ế ả ệ ố
gi ng s u riêng RI 6, Mon Thong, H t Lép Đ ng Nai và Kh Qua Xanh,ố ầ ạ ồ ổ
Nguy n Nh t Tr ng và ễ ậ ườ ctv. (2005) nh n th y gi ng s u riêng Kh Quaậ ấ ố ầ ổ
Xanh có th i gian t khi ra hoa đ n thu ho ch t 90-100 ngày, RI 6 t 105-ờ ừ ế ạ ừ ừ
110 ngày các gi ng còn l i t 105-120 ngày.ố ạ ừ
Trong các b c x lý cây s u riêng ra hoa thì k thu t chăm sóc câyướ ử ầ ỹ ậ
sau thu ho ch đóng vai trò quy t đ nh đ n các giai đo n sau và k t qu đ tạ ế ị ế ạ ế ả ạ
đ c trong su t quá trình x lý. Do đó, đ u t m nh vào giai đo n này là r tượ ố ử ầ ư ạ ạ ấ
quan tr ng.ọ Khi c i đ t th 2 l a thì ti n hành x lý cho cây ra hoa. B c đ uơ ọ ứ ụ ế ử ướ ầ
s d ng MKP (0-52-34) ử ụ phun t toàn lá v i li u l ng 100g/8 lít nh m giúpướ ớ ề ượ ằ
lá mau thu n th c. Kho ng 15 ngày sau phun paclobutrazol 80 – 120 g/8 lítầ ụ ả
đ u lên hai m t lá khi lá đã phát tri n hoàn toàn, k t h p v i đ y nylon trênề ặ ể ế ợ ớ ậ
m t li p và rút n c trong m ng khô ki t. Th i gian b t đ u ra hoa sau khiặ ế ướ ươ ệ ờ ắ ầ
đ c kích thích t 20 – 30 ngày n u đ c đ y g c và xi t n c t t. C nượ ừ ế ượ ậ ố ế ướ ố ầ
ch m d t quá trình kích thích ra hoa khi th y m m hoa xu t hi n. D nylonấ ứ ấ ầ ấ ệ ỡ
đ y m t li p, bón phân và t i n c cho m m hoa phát tri n. Nhà v nậ ặ ế ướ ướ ầ ể ườ
huy n Ch Lách, B n Tre th ng bón phân N:P:K 15-15-15 v i li u l ngệ ợ ế ườ ớ ề ượ
0,5 - 1kg/cây đ thúc m m.ể ầ
