Tr−êng §¹i häc V¨n ho¸ Hμ Néi Khoa v¨n ho¸ d©n téc thiÓu sè -------------------------

LỄ HỘI BÁO SLAO CỦA NGƯỜI TÀY VỚI VIỆC PHÁT TRIỂN DU LỊCH

TRÊN ĐỊA BÀN XÃ QUỐC KHÁNH, HUYỆN TRÀNG ĐỊNH,

TỈNH LẠNG SƠN

Kho¸ luËn tèt nghiÖp cö nh©n v¨n ho¸

Chuyªn ngμnh v¨n ho¸ d©n téc thiÓu sè

M∙ sè : 608

: Đỗ Lan Anh Sinh viªn thùc hiÖn

H−íng dÉn khoa häc : Th.s Dương Văn Sáu

Hμ Néi – 2008

LÔ héi B¸o Slao cña ng−êi Tµy víi viÖc ph¸t triÓn du lÞch trªn ®Þa bµn x∙ Quèc Kh¸nh, huyÖn Trµng §Þnh, tØnh L¹ng S¬n

Lêi c¶m ¬n

LuËn v¨n ®−îc hoµn thµnh víi sù h−íng dÉn trùc tiÕp cña Th¹c Sü D−¬ng

V¨n S¸u vµ sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o gi¶ng d¹y vµ nghiªn cøu v¨n ho¸

d©n téc khoa V¨n ho¸ d©n téc thiÓu sè, tr−êng §¹i häc V¨n ho¸, c¸c c¬ quan Së

V¨n ho¸ th«ng tin tØnh vµ ®Þa ph−¬ng, Uû Ban Nh©n D©n x· Quèc Kh¸nh, c¸c

nghÖ nh©n, giµ lµng sèng t¹i Long ThÞnh – Quèc Kh¸nh, vµ sù gióp ®ì cña c¸c

b¹n ®ång m«n.

Tuy nhiªn víi tr×nh ®é hiÓu biÕt cña b¶n th©n cßn h¹n chÕ, vµ còng lµ lÇn

®Çu tiªn ®i vµo nghiªn cøu ®Ò tµi nµy nªn b¶n luËn v¨n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng

mÆt thiÕu sãt. RÊt mong ®−îc c¸c thÇy, c« gi¸o, c¸c nhµ nghiªn cøu ®ãng gãp ý

kiÕn bæ sung thªm ®Ó b¶n luËn v¨n nµy ®−îc hoµn chØnh vµ ®Çy ®ñ h¬n, gãp

phÇn vµo viÖc b¶o tån c¸c gi¸ trÞ V¨n ho¸ truyªn thèng cña c¸c d©n téc anh em

ë Quèc Kh¸nh – Trµng §Þnh, thóc ®Èy ph¸t triÓn c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ, x· héi trong

®ã cã ho¹t ®«ng du lÞch V¨n ho¸

Nh©n ®©y, t«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n ch©n thµnh ®èi víi c¸c thÇy, c« gi¸o,

c¸c nhµ nghiªn cøu, c¸c c¸n bé V¨n ho¸ tØnh, ®Þa ph−¬ng, c¸c nghÖ nh©n giµ

lµng vµ c¸c b¹n ®ång m«n ®· chØ b¶o, gióp ®ì t«i trong qu¸ tr×nh thùc hiªn b¶n

luËn v¨n nµy.

§ç Lan Anh

§ç Lan Anh

Líp: VHDT 10A

1

LÔ héi B¸o Slao cña ng−êi Tµy víi viÖc ph¸t triÓn du lÞch trªn ®Þa bµn x∙ Quèc Kh¸nh, huyÖn Trµng §Þnh, tØnh L¹ng S¬n

Môc lôc

1. Lý do chän ®Ò tµi…………………………………………………………….. 5

2. Môc ®Ých nghiªn cøu ............................................................................................................. 6

3. Ph¹m vi nghiªn cøu................................................................................................................. 7

4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ........................................................................................................ 7

5. Néi dung vµ bè côc cña kho¸ luËn .......................................................................................... 7

Ch−¬ng 1

kh¸i qu¸t vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, x∙ héi vµ con ng−êi t¹i x∙ Quèc

Kh¸nh

1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn ............................................................................................................... 8

1.2. D©n c− vµ V¨n ho¸ truyÒn thèng cña x·. ........................................................................... 11

1.3. Kh¸i qu¸t t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi ë Quèc Kh¸nh ........................................................ 17

Ch−¬ng 2

Néi dung vµ diÔn tr×nh cña lÔ héi B¸o Slao

2.1. Nguån gèc, lÔ héi B¸o Slao ë Quèc Kh¸nh ....................................................................... 21

2.2. LÔ héi B¸o Slao truyÒn thèng. ........................................................................................... 26

2.3. Nh÷ng thay ®æi cña lÔ héi hiÖn nay ................................................................................... 44

Ch−¬ng 3

NH÷NG §ÞNH H¦íNG B¶O TåN, KHAI TH¸C, PH¸T HUY GI¸ TRÞ CñA LÔ HéI

b¸O sLAO VíI PH¸T TRIÓN du lÞch

3.1. Vai trß cña lÔ héi B¸o Slao trong ®êi sèng céng ®ång ...................................................... 49

3.2 LÔ héi B¸o Slao – tiÒm n¨ng cña du lÞch v¨n ho¸ Xø L¹ng .............................................. 51

3.3 Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong viÖc b¶o tån, khai th¸c gi¸ trÞ cña lÔ héi B¸o Slao ®Ó

ph¸t triÓn du lÞch. ...................................................................................................................... 55

3.4 Mét vµi khuyÕn nghÞ, gi¶i ph¸p khai th¸c gi¸ trÞ cña lÔ héi ph¸t triÓn du lÞch

………………………………………………………………………… …………………….60

KÕt LuËn …………………………………………………………………………71

Danh môc tµi liÖu tham kh¶o ................................................................................................... 74

danh s¸ch ng−êi cung cÊp tµi liÖu ............................................................................................. 76

§ç Lan Anh

Líp: VHDT 10A

2

LÔ héi B¸o Slao cña ng−êi Tµy víi viÖc ph¸t triÓn du lÞch trªn ®Þa bµn x∙ Quèc Kh¸nh, huyÖn Trµng §Þnh, tØnh L¹ng S¬n

Më ®Çu

1. Lý do chän ®Ò tµi

Lµ m¶nh ®Êt ®Þa ®Çu cña Tæ quèc, L¹ng S¬n víi vÞ trÝ ®Þa lý ®Æc biÖt cña

m×nh tõ bao ®êi ®· trë thµnh phªn dËu b¶o vÖ ®Êt n−íc. §©y còng lµ ®Çu mèi

giao th«ng quan träng nèi L¹ng S¬n víi c¶ n−íc, nèi c¶ n−íc víi n−íc b¹n Trung

Quèc. ChÝnh vÞ trÝ ®Æc biÖt quan träng nh− vËy ®· t¹o ra sù giao l−u vÒ chÝnh trÞ,

kinh tÕ- v¨n ho¸- x· héi kh«ng chØ trong tiÓu vïng v¨n ho¸ Xø L¹ng mµ cßn më

réng ra c¶ n−íc vµ khu vùc.

Víi nh÷ng di tÝch vµ danh th¾ng næi tiÕng mà thiªn thiªn ®· ban tÆng cho Xø

L¹ng víi nh÷ng c¶nh s¬n thuû h÷u t×nh, nói non hïng vÜ nh− ®éng Tam Thanh, NhÞ

Thanh, thµnh nhµ M¹c, ¶i Chi L¨ng vµ c¸c c¶nh quan sinh th¸i ®Æc s¾c kh¸c ngµy

cµng thu hót ®«ng ®¶o c¸c ®èi t−îng du kh¸ch ®Õn víi m¶nh ®Êt nµy.

§©y còng lµ m¶nh ®Êt sinh sèng l©u ®êi cña nhiÒu d©n téc anh em nh−:

Tµy, Nïng,ViÖt (Kinh), Hoa, Dao…víi nh÷ng nÐt v¨n ho¸ b¶n ®Þa ®Æc s¾c, n¬i

gÆp gì giao l−u cña c¸c luång v¨n ho¸ t¹o thµnh mét céng ®ång lín. ChÝnh sù

phong phó vÒ thµnh phÇn c¸c d©n téc ®· dÉn ®Õn sù phøc hîp vÒ hÖ thèng t«n

gi¸o, tÝn ng−ìng, phong tôc tËp qu¸n trong vïng, bªn c¹nh nh÷ng tÝn ng−ìng d©n

gian thê trêi ®Êt, tæ tiªn, b¶n mÖnh, c¸c t«n gi¸o chÝnh nh−: Khæng Gi¸o, PhËt

Gi¸o, L·o Gi¸o, §¹o MÉu …®· cã ¶nh h−ëng nhiÒu trong ®êi sèng tÝn ng−ìng

cña ng−êi d©n Xø L¹ng. C¸c t«n gi¸o tÝn ng−ìng nµy vµo L¹ng S¬n ®· ®−îc ®Þa

ph−¬ng ho¸, hoµ ®ång víi tÝn ng−ìng b¶n ®Þa nªn t¹o mét diÖn m¹o kh¸ ®éc ®¸o

cho ®êi sèng tinh thÇn vµ tÝn ng−ìng cña c− d©n L¹ng S¬n. Chóng ta dÔ dµng

nhËn thÊy nh÷ng ®iÒu nµy qua mét lo¹t c¸c di tÝch kiÕn tróc, t«n gi¸o tÝn ng−ìng,

vµ c¸c lÔ héi truyÒn thèng cña céng ®ång c¸c d©n téc thiÓu sè sèng trªn m¶nh

®Êt nµy.

LÔ héi B¸o Slao cña x· Quèc Kh¸nh, huyÖn, Trµng §Þnh, L¹ng S¬n lµ

mét lÔ héi truyÒn thèng ®iÓn h×nh cña ®ång bµo d©n téc Tµy trªn ®Þa bµn x·. §·

mét thêi lÔ héi nµy bÞ mê nh¹t do nh÷ng biÕn ®æi cña lÞch sö, x· héi. HiÖn nay

sinh ho¹t v¨n ho¸ nµy ®· vµ ®ang ë thêi kú dÇn ®−îc kh«i phôc l¹i. T×m hiÓu,

§ç Lan Anh

Líp: VHDT 10A

3

LÔ héi B¸o Slao cña ng−êi Tµy víi viÖc ph¸t triÓn du lÞch trªn ®Þa bµn x∙ Quèc Kh¸nh, huyÖn Trµng §Þnh, tØnh L¹ng S¬n nghiªn cøu lÔ héi lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt cã ý nghÜa gãp phÇn nghiªn cøu v¨n

ho¸ c¸c téc ng−êi vµ qua ®ã nhËn xÐt mét c¸ch kh¸ch quan vÒ c¸c mÆt tÝch cùc

vµ h¹n chÕ ®Ó khai th¸c ph¸t huy trong thêi ®¹i ngµy nay. Còng trong giai ®o¹n

hiÖn nay, du lÞch v¨n ho¸ ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ t¹o nªn søc m¹nh

míi cho nÒn kinh tÕ cña ®Þa ph−¬ng. Ngµy cµng cã nhiÒu ®èi t−îng du kh¸ch

kh¸c nhau t×m ®Õn nh÷ng nÐt b¶n s¾c v¨n ho¸ cña c¸c d©n téc trong ®ã cã ho¹t

®éng lÔ héi. ChÝnh v× vËy viÖc nghiªn cøu lÔ héi B¸o Slao trªn ®Þa bµn x· Quèc

Kh¸nh, huyÖn Trµng §Þnh, L¹ng S¬n ®Ó t×m hiÓu vµ thóc ®Èy viÖc ph¸t triÓn ®êi

sèng v¨n hãa x· héi vµ kinh tÕ, trong ®ã cã kinh tÕ du lÞch cña ®Þa ph−¬ng lµ mét

c«ng viÖc cã ý nghÜa tÝch cùc trong viÖc b¶o tån vµ ph¸t huy kho tµng di s¶n v¨n

ho¸ cña c¸c d©n téc anh em trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp, ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt

n−íc hiÖn nay.

2. Môc ®Ých nghiªn cøu

2.1. T×m hiÓu vÒ ®Æc ®iÓm vµ c¸c h×nh thøc sinh ho¹t v¨n ho¸ trong lÔ vµ héi Bao

Slao ë x· Quèc Kh¸nh, huyÖn Trµng §Þnh, L¹ng S¬n, g¾n ho¹t ®éng lÔ héi víi

kinh tÕ x· héi cña ®Þa ph−¬ng trong ®ã cã ho¹t ®éng du lÞch.

2.2. Môc tiªu nghiªn cøu nh»m cung cÊp mét hÖ thèng t− liÖu vÒ lÔ vµ héi t¹i lÔ

héi B¸o Slao. Tr×nh bµy qu¸ tr×nh diÔn biÕn lÔ héi rót ra nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸

tiªu biÓu, ®Ò xuÊt nh÷ng vÊn ®Ò cÇn b¶o tån ph¸t huy vµ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn

kinh tÕ du lÞch trªn ®Þa bµn x· Quèc Kh¸nh, huyÖn Trµng §Þnh nãi riªng, L¹ng

S¬n nãi chung.

3. Ph¹m vi nghiªn cøu

§Ò tµi nghiªn cøu vÒ lÔ héi B¸o Slao vµ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ du lÞch

trong kh«ng gian, m«i tr−êng tån t¹i cña ®Þa ph−¬ng, lÞch sö thêi gian h×nh thµnh

t¹i x· Quèc Kh¸nh, huyÖn Trµng §Þnh.

Ph¹m vi nghiªn cøu lµ ®Þa bµn x· Quèc Kh¸nh vµ c¸c vïng phô cËn trong

tæng thÓ ph¸t triÓn cña tØnh L¹ng S¬n.

4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu

Kho¸ luËn vËn dông quan ®iÓm chñ nghÜa Mac- Lª Nin, t− t−ëng Hå ChÝ

Minh vµ ®−êng lèi cña §¶ng vÒ kÕ thõa ph¸t huy v¨n ho¸ truyÒn thèng. §Ó thùc

§ç Lan Anh

Líp: VHDT 10A

4

LÔ héi B¸o Slao cña ng−êi Tµy víi viÖc ph¸t triÓn du lÞch trªn ®Þa bµn x∙ Quèc Kh¸nh, huyÖn Trµng §Þnh, tØnh L¹ng S¬n hiÖn ®Ò tµi nµy t«i ®· lùa chän ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu chñ yÕu lµ ph−¬ng ph¸p

d©n téc häc ®iÒn d· víi c¸c kü thuËt sö dông trong qu¸ tr×nh viÕt kho¸ luËn lµ:

Pháng vÊn s©u, ghi chÐp thu thËp tµi liÖu, Quan s¸t thùc ®Þa, nghiªn cøu th− tÞch,

xö lý th«ng tin t− liÖu…

5. CÊu tróc cña kho¸ luËn: Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, kho¸ luËn chia lµm 3

ch−¬ng

Ch−¬ng I: Kh¸i qu¸t vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn-kinh tÕ x∙ héi x∙ Quèc

Kh¸nh, huyÖn Trµng §Þnh, L¹ng S¬n.

Ch−¬ng II: Néi dung vµ diÔn tr×nh cña lÔ héi B¸o Slao.

Ch−¬ng III: Nh÷ng ®Þnh h−íng b¶o tån, khai th¸c, ph¸t huy gi¸ trÞ cña

lÔ héi B¸o Slao ®Ó ph¸t triÓn du lÞch.

§ç Lan Anh

Líp: VHDT 10A

5

LÔ héi B¸o Slao cña ng−êi Tµy víi viÖc ph¸t triÓn du lÞch trªn ®Þa bµn x∙ Quèc Kh¸nh, huyÖn Trµng §Þnh, tØnh L¹ng S¬n

Danh môc tμi liÖu tham kh¶o

1. Ph−¬ng B»ng. §«i nÐt vÒ héi lång tång vµ viÖc kh«i phôc nã, T¹p chÝ D©n

téc häc, sè 1, 1990.

2. N«ng Quèc ChÊn. D©n téc vµ v¨n ho¸. Nhµ xuÊt b¶n V¨n ho¸ d©n téc, Hµ

Néi,1993.

3. NguyÔn C−êng, Hoµng V¨n NghiÖm. Xø L¹ng v¨n ho¸ vµ du lÞch, Nhµ xuÊt

b¶n V¨n ho¸ d©n téc, B¶o tµng tæng hîp tØnh L¹ng S¬n, Hµ Néi, 2000

4. Phan H÷u DËt (chñ biªn). LÔ cÇu mïa cña c¸c d©n téc ë ViÖt Nam. Nhµ xuÊt

b¶n V¨n ho¸ d©n téc, Hµ Néi 1993

5. Phan H÷u DËt, Khæng DiÔn. §Þa chÝ huþªn Trµng §Þnh tØnh L¹ng S¬n, xuÊt

b¶n 1999

6. TuÊn Dòng, Hoµng QuyÕt. Phong tôc tËp qu¸n d©n téc Tµy ë ViÖt B¾c. Nhµ

xuÊt b¶n V¨n ho¸ d©n téc, Hµ Néi, 1991

7. BÕ ViÕt §¼ng (chñ biªn). C¸c d©n téc Tµy, Nïng ë ViÖt Nam. Nhµ xuÊt b¶n

Khoa Häc X· Héi, Hµ Néi, 1992

D− ®Þa chÝ L¹ng S¬n, xuÊt b¶n 1992 8.

9. Lª Nh− Hoa. ph¸t huy b¶n s¾c v¨n ho¸ ViÖt Nam trong bèi c¶nh c«ng

nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Nhµ xuÊt b¶n V¨n ho¸- Th«ng tin, Hµ Néi, 1996.

10. Hoµng L−¬ng. LÔ héi truyÒn thèng c¸c d©n téc thiÓu sè ë MiÒn B¾c. Nhµ

xuÊt b¶n V¨n ho¸ d©n téc, Hµ Néi, 2002

11. Hoµng Nam. gi÷ g×n vµ ph¸t huy gi¸ trÞ v¨n ho¸ c¸c d©n téc thiÓu sè. Nhµ

xuÊt b¶n V¨n ho¸ d©n téc.

12. Hoµng Nam. V¨n ho¸ vïng §«ng B¾c. Nhµ xuÊt b¶n V¨n ho¸ d©n téc, Hµ

Néi.

13. TrÇn Ngäc Thªm. C¬ së v¨n ho¸ ViÖt Nam.

Ph¹m VÜnh. L¹ng S¬n vïng v¨n ho¸ ®Æc s¾c, nhµ xuÊt b¶n V¨n ho¸-Th«ng 14.

tin, Hµ Néi, 2001.

15. NhiÒu t¸c gi¶. C¸c lÔ héi truyÒn thèng d©n gian L¹ng S¬n. T− liÖu phßng

V¨n ho¸-Th«ng tin huyÖn Trµng §Þnh

§ç Lan Anh

Líp: VHDT 10A

68