ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-------------------------------------
Ngô Sách Thực
MẶT TRẬN TỔ QUỐC VIỆT NAM
TRONG VIỆC THAM GIA HOẠCH ĐỊNH VÀ THỰC THI
CHÍNH SÁCH, PHÁP LUẬT TÔN GIÁO Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
Chuyên ngành: Tôn giáo học
Mã số: 9229009.01
LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÔN GIÁO HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
GS.TS. ĐỖ QUANG HƯNG
Hà Nội, 2024
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên
cứu khoa học của riêng tôi. Các tư liệu, nguồn trích
dẫn trong luận án đảm bảo độ tin cậy, chính xác và
trung thực. Những kết luận trong luận án chưa từng
được công bố trong bất kỳ một công trình nào.
Tác giả
Ngô Sách Thực
BẢNG CHỮ VIẾT TẮT SỬ DỤNG TRONG LUẬN ÁN
STT
Viết tắt
Nghĩa
1
MTTQ
Mặt trận Tổ quốc
2
MTTQVN
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
3
XHCN
Xã hội chủ nghĩa
4
KB,CB
Khám bệnh, chữa bệnh
5
UBĐKCGVN
Ủy ban Đoàn kết Công giáo Việt Nam
1
MỤC LỤC
Lời cam đoan
Bảng chữ viết tắt sử dụng trong luận án
Mục lục .............................................................................................................. 1
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 4
CHƯƠNG 1. LÝ THUYẾT TIẾP CẬN VÀ TỔNG QUAN CÁC CÔNG
TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ................. 12
1.1. Lý thuyết tiếp cận trong nghiên cứu...................................................... 12
1.1.1. Lý thuyết Nhà nước pháp quyền và tôn giáo .................................. 12
1.1.2. Lý thuyết Thế tục hóa tôn giáo ........................................................ 18
1.2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án . 22
1.2.1. Các công trình nghiên cứu về các chủ đề liên quan đến luận án ........ 22
1.2.2. Những kết quả nghiên cứu luận án có thể kế thừa và vấn đề đặt ra
mà luận án cần tiếp tục nghiên cứu ........................................................... 36
Tiểu kết Chương 1 ......................................................................................... 42
CHƯƠNG 2. KHÁI QUÁT CHUNG CHÍNH SÁCH, PHÁP LUẬT VỀ TÔN
GIÁO Ở VIỆT NAM VÀ MẶT TRẬN TỔ QUỐC VIỆT NAM .................. 44
2.1. Khái quát chung chính sách, pháp luật về tôn giáo ở Việt Nam ........... 44
2.1.1. Quá trình xây dựng chính sách, pháp luật về tôn giáo ở Việt Nam .... 44
2.1.2. Hoạch định và thực thi chính sách, pháp luật tôn giáo trong xây
dựng Nhà nước pháp quyền Xã hội Chủ nghĩa ở Việt Nam ..................... 55
2.2. Khái quát chung về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam .................................. 68
2.2.1. Cơ sở chính trị và địa vị pháp lý của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ..... 68
2.2.2. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với chính sách, pháp luật tôn giáo ..... 77
Tiểu kết chương 2 ......................................................................................... 92
2
CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG THAM GIA HOẠCH ĐỊNH, THỰC THI
CHÍNH SÁCH, PHÁP LUẬT VỀ TÔN GIÁO CỦA MẶT TRẬN TỔ QUỐC
VIỆT NAM Ở NƯỚC TA HIỆN NAY ......................................................... 93
3.1. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tham gia hoạch định và thực thi chính sách,
pháp luật về tôn giáo theo nhiệm vụ truyền thống ....................................... 93
3.1.1. Tuyên truyền, vận động các chức sắc, chức việc, nhà tu hành, người
theo tín ngưỡng, tôn giáo và nhân dân thực hiện pháp luật về tín ngưỡng,
tôn giáo ...................................................................................................... 93
3.1.2. Tập hợp đồng bào theo tín ngưỡng, tôn giáo và đồng bào không
theo tín ngưỡng, tôn giáo tham gia xây dựng và thực hiện chính sách đại
đoàn kết toàn dân tộc ............................................................................... 135
3.1.3. Phản ánh tâm tư, nguyện vọng của nhân dân; chủ động đề xuất trình
hoặc tham gia trình các văn bản pháp luật về tôn giáo. .......................... 164
3.2. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thực hiện vị thế mới trong hoạch định, thực thi
chính sách, pháp luật ...................................................................................... 171
3.2.1. Tham gia định hướng, kế hoạch xây dựng pháp luật, thực hiện phản
biện xã hội, góp ý kiến tham gia xây dựng văn bản quy phạm pháp luật về
tín ngưỡng, tôn giáo ................................................................................. 171
3.2.2. Giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về tôn giáo, kiến
nghị hoàn thiện chính sách, pháp luật nói chung và chính sách, pháp
luật về tôn giáo. ...................................................................................... 188
Tiểu kết chương 3 ........................................................................................ 194
CHƯƠNG 4. NHẬN ĐỊNH BỐI CẢNH TÁC ĐỘNG, NHỮNG VẤN ĐỀ
ĐẶT RA; GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM PHÁT HUY VAI TRÒ
CỦA MẶT TRẬN TỔ QUỐC VIỆT NAM TRONG THAM GIA HOẠCH
ĐỊNH, THỰC THI CHÍNH SÁCH, PHÁP LUẬT VỀ TÔN GIÁO ............ 196
4.1. Nhận định bối cảnh tác động, những vấn đề đặt ra đối với Mặt trận Tổ quốc
Việt Nam trong hoạch định, thực thi chính sách, pháp luật về tôn giáo .......... 196